Gevoelige kinderen, wat kun je voor ze doen?

Anne Marie van Bilsen is echtgenote, moeder van drie kinderen en heeft een praktijk voor holistisch werk. Zij is holistisch kindertherapeut en behandelt met name kinderen die gevoelig reageren op hun omgeving.

Anne Marie van Bilsen is moeder van gevoelige kinderen en deelt in dit boek haar persoonlijke en haar praktijkervaringen met andere ouders. Zij heeft met een van haar zonen ondervonden dat het medische circuit geen oplossing bood voor zijn toenmalige problemen. Op zoek naar hoe dan verder, besloot zij zelf een opleiding te gaan volgen om haar jongste zoon te kunnen begeleiden en te helpen waar nodig: onafhankelijk van hulp van buitenaf. In dit boek krijgen ouders & opvoeders uitleg hoe door middel van aanraking, massage, structuur en begeleiding de band met hun kind te verstevigen en het natuurlijk evenwicht te herstellen. Aan de hand van foto’s laat Anne Marie zien hoe je eenvoudig massage kunt toepassen op je kind, bijvoorbeeld als hulp bij het slapen. Aromatherapie kan erbij helpen je kind zich lekkerder in zijn vel te laten voelen, ook hierover lees je meer in dit boek. Daarnaast wordt er een aantal casussen weergegeven vanuit haar praktijk waarin de kinderen en hun problemen centraal staan.

NUR: 770

Gevoelige kinderen, wat kun je voor ze doen is geschreven voor ouders & opvoeders wiens kind net iets meer nodig heeft dan andere kinderen.

Gevoelige kinderen, wat kun je voor ze doen?

Anne Marie van Bilsen

Gevoelige kinderen, wat kun je voor ze doen Massage, aromatherapie en oefeningen voor kinderen

Andromeda

Inhoudsopgave Voorwoord

Colofon © Andromeda 2011 Anne Marie van Bilsen Gevoelige kinderen, wat kun je voor ze doen Vierde herziene druk, april 2011 ISBN: 97890 5599 226 3 NUR: 770

Dit boek is opgemaakt door Looney2 bv in Hilversum en de omslag is ontworpen door Essential Media Group bv. De redactie Metavision, Marian van Ham Nederhorst den Berg en correctie is gedaan door Eigenhandje, Marlies van der Hout Het boek is gedrukt door Giethoorn Ten Brink in Meppel Het is een uitgave van Andromeda www.andromeda.nu Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd, gefotografeerd, op microfilm gezet, vermenigvuldigd in welke vorm dan ook, inclusief gebruik op internet, cd, dvd, cd-rom enzovoort, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Spreek het gevoelige kind in jezelf aan.

9

Deel 1 Wie loopt er rond in mijn huis? Holistisch werken Holistisch werken, de betekenis Holistisch werken, de verschillende niveaus van ervaren Holistisch werken, de vier constitutiebeelden Gevoelige kinderen De kenmerken Twee soorten kinderen Innerlijke wereld Labelen Opvoeden Patronen Verantwoordelijkheid Liefde Door de ogen van het kind Ouders Tot slot

13 17 17 18 19 25 25 27 27 28 31 31 32 33 34 35 37

Deel 2 En nu DOEN! Voeding Waarom een goede voeding? Tips en trucs Tot slot Bewegen Waarom is bewegen zo belangrijk? Voelen Het belang van aanraken en aangeraakt worden

39 41 41 41 45 47 47 51 51

Aanraking voedt het voelen Essentiële oliën Wat zijn essentiële oliën? Iets meer over de winning van essentiële oliën Stoomdistillatie Persing Hoe worden essentiële oliën gebruikt? Massage Verdamping Stomen of inhaleren Baden Huidverzorging Veiligheidsvoorschriften Enkele belangrijke oliën in het voetlicht Cipres Geranium Jeneverbes Patchouli Mandarijn Lavendel Citroen Limoen Hoe te gebruiken? Een voetenbad Aandachtig leven Massage Massage cursus voor onrustige kinderen en volwassenen De verstoring van de diverse centra Energie Lichamelijk Emotioneel Mentaal

52 55 55 55 56 56 57 57 57 57 58 58 59 60 62 63 63 65 66 67 68 69 69 71 73 75 76 78 78 79 79 79

Voorbereiding Omgeving en sfeer Begeleiding Type kinderen en massage Hoe vaak masseren? Nog enkele weetjes Een aantal basisregels voor bij het masseren Voorbereiding massage Hoofdmassage Buikmassage Voetreflexmassage De yin yanggreep De ballonoefening Aromatherapie De effecten van aromatherapie Hoe werkt aromatherapie? Welke essentiële oliën moet je gebruiken? Aromatherapie kun je op verschillende manieren toepassen Aromasteen Brander met waxinelichtje Steamer Aroma stone Stoombad Massage en aromatherapie Wrijfolie voor de voeten Modderlopen De dag doorlopen De boom De oefening De opdrachtenboom Therapeutisch tekenen Voorbeelden van tekeningen

80 80 81 81 83 83 84 85 85 92 99 107 112 113 113 113 115 115 116 116 116 117 117 117 118 119 121 123 124 124 135 139

Algemene uitleg van de tekeningen Energie Energie, de betekenis De aura van het stoffelijk lichaam Energetisch leeglopen Energetisch vervuilen Het huis Weetjes over energie De energie van de aarde Energie reinigen Ruimte Zonnevlecht

148 153 153 154 155 157 159 159 160 161 161 162

Deel 3 Theorie in de praktijk Casussen Casus Pim Casus Bas Casus Esther Casus Britt

163 167 167 171 176 181

Een woordje achteraf…

187

Bronvermelding

189

Massage en aroma workshops

190

Voorwoord Lucas is ongeveer twee weken te vroeg geboren. Klein en kwetsbaar kwam hij op de wereld. Lucas was een rustige, wat afwezige baby. Hij was prematuur en zag er zo ook uit. Het was net alsof hij nog niet helemaal klaar was. Vanaf zijn geboorte heb ik me ongerust gemaakt over zijn gezondheid. Naarmate de tijd verstreek, werd Lucas steeds geler en afweziger. Lucas is mijn derde kindje. Door zijn grotere broer en zus wist ik inmiddels dat ik op mijn gevoel mocht vertrouwen. Onze huisarts vond de toestand van Lucas niet verontrustend. Mijn onrustige gevoel bleef echter. Op een avond huilde Lucas klaaglijk. Het geluid was zacht, maar ging door mijn hele lijf. Dit was niet goed! Ik voelde een enorme paniek in mij opborrelen. Terwijl ik Lucas temperde, hing zijn lijfje slap over mijn arm heen. De thermometer wees onderkoeling aan. Na de dienstdoende huisarts te hebben ingelicht, gingen we in vliegende vaart naar het ziekenhuis. Lucas was pas drie weken oud toen de eerste hersenvliesontsteking zijn lijfje op zijn kop zette. Later, op tweeënhalve jarige leeftijd, zou hij het nog een keer krijgen. In de tussentijd vertelde mijn moedergevoel mij dat Lucas iets miste in de huidige zorg die we hem gaven. Hoe kon dit mannetje zo snel zo ziek worden? De zorg die we hem gaven bestond in die tijd uit de medicatie vanuit het ziekenhuis en homeopathische aanvullingen daarop. Lucas bleef echter een gevoelig mannetje. Hij had snel last van allergieën, was vaak uit zijn doen en sliep slecht. Dat alle zorg die hij kreeg niet afdoende was, bleek al snel toen een tweede hersenvliesontsteking zich aandiende. Opnieuw gingen we in een race tegen de klok richting ziekenhuis. Opnieuw zo veel vragen en geen antwoorden. De geruststellende woorden van artsen en verpleegkundigen hoorde ik wel, maar ze kwamen niet echt binnen. Wat ik voelde begrepen ze niet. Ikzelf eigenlijk ook niet. Iets klopte er niet. Ik bleef ijzig rustig en kalm. Opnieuw werd er in Lucas geprikt en gedaan. Ditmaal was hij oud genoeg om me met een vragende blik aan te kijken. Waarom vind jij dit allemaal goed? Waarom grijp je niet in?, leek hij mij te zeggen. En ik deed niets. Ik voelde me opnieuw onzeker

9

en tegelijkertijd was dit het breekpunt. Zijn blik die ik opving, zijn hulpvraag. Ik besloot er wat mee te doen. Lucas zat in zijn beginperiode duidelijk niet lekker in zijn velletje. Voor mij voelde het aan alsof hij zich niet veilig voelde in zijn eigen lijfje. Door de hersenvliesontsteking leek hij zijn lijfje ook iedere keer af te stoten. Ik zag dat Lucas net iets meer nodig had dan ik, of de zorg, op dat moment kon bieden. Mijn gevoel werd steeds sterker, Lucas moest beter in zijn lijfje komen. Zijn weerstand moest omhoog zodat hij niet meer zo ziek hoefde te worden. Ik wilde niet meer afhankelijk zijn van de omgeving. Deze kon Lucas voor mijn gevoel toch niet geven wat hij nodig had. Ik wilde weten wat dit kind echt nodig had om goed in zijn vel te zitten en om zich veilig te voelen. Dit is voor mij de aanzet geweest om op zoek te gaan. Zo ben ik terechtgekomen bij het holistisch werken en de holistische visie op het kind.

Dit boek is een doeboek. Een praktisch boek. Dit geeft je de mogelijkheid lekker aan de slag te gaan met je kind. Het eerste deel bestaat uit een stukje theorie. ‘Wie loopt er rond in mijn huis?’ In deze theorie kun je de belevingswereld van je kindje herkennen. Het tweede deel bestaat uit oefeningen. Door de kleine en simpele oefeningen die in dit boek staan, leer je de behoeftes van je kind kennen en deze met elkaar in te vullen. Spelenderwijs leer je zien wat voor kind jij in huis hebt rondlopen en op welke manier je hem of haar het best kunt ondersteunen. De oefeningen zijn simpel en zo toe te passen in het dagelijks leven. Het mooie ervan is ook dat je het niet fout kunt doen. De aandacht die van elke oefening uitgaat, doet al veel goed. In het derde deel komen theorie en oefening bij elkaar in de praktijkvoorbeelden. Hierin zal de herkenning met jouw kind het grootst zijn. Ga op zoek naar de aanpak die bij jouw kind past, en ga lekker aan de slag. Anne Marie van Bilsen

Mijn naam is Anne Marie van Bilsen. Ik ben moeder van drie kinderen: Dorien veertien jaar, Daan elf jaar en Lucas negen jaar. Drie gevoelige kinderen. Ieder op zijn eigen unieke wijze. De manier waarop zij in de wereld staan, informatie verwerken en ervaringen aangaan, is verschillend van elkaar. Dit vraagt van mij als moeder creativiteit in de omgang met mijn kinderen. In die zin hebben mijn kinderen me uitgenodigd om buiten de betreden paden te gaan kijken. Ik ben op zoek gegaan naar handvatten zodat ik mijn kinderen op een betere manier kon begeleiden. Ieder kind is uniek. Er bestaat geen standaard aanpak die voor elk kind goed werkt. De belangrijkste vraag die ik mezelf als ouder heb gesteld is: ‘Wat voor een kind heb ik hier rondlopen?’ De afgelopen jaren heb ik naar mijn kinderen leren kijken en kennisgemaakt met hun werkelijke behoeftes. Ik heb mogen zien hoe ieder kind verlangt naar ondersteuning op zijn eigen gebied. En ik heb mogen ervaren dat deze ondersteuning de band tussen ons versterkt, mij meer zelfvertrouwen geeft in mijn moederschap, en dat mijn kinderen steeds beter in hun lijfje zitten.

10

11

Deel 1

Wie loopt er rond in mijn huis?

Ik ben op zoek. Ik weet dat ik het ga vinden. Ik ben er alleen nog niet achter wát ik ga vinden. In mijn vrije uurtjes snuffel ik graag rond bij een vriendin van mij. Zij heeft een New Age winkel in Pijnacker. Die bewuste dag loop ik naar het rek van de folders en flyers. Mijn oog valt op een gele folder van een holistische opleiding ‘De Zon’ in Zoetermeer. Mijn adem stokt. Dit zou weleens kunnen zijn wat ik zocht. Een opleiding en dan ook nog bij mij in de buurt. Ik voel me heerlijk. Eenmaal thuis gekomen ga ik op zoek naar meer informatie, en mijn beslissing is snel genomen. Er volgt eerst een intake, om te kijken of ik de bereidheid heb om oude patronen los te laten en een nieuwe visie van denken te integreren. Het is de bedoeling alle stof eerst op mezelf toe te passen, daarna op mijn gezin en later eventueel in werk of omgeving. Mijn hart maakt een sprongetje. Dit voelt goed! Dit is wat ik wil! Maar het is ook eng, wat mag ik loslaten? Waar ga ik voor mijzelf tegenaan lopen? Wat heeft deze opleiding voor mij in petto?

kom later terug op deze termen). Nu begrijp ik waarom ik Lucas vanuit mijn moederinstinct al zo veel meer fysieke aandacht gaf, en Dorien altijd zo veel vriendinnetjes om haar heen had. Dorien noemde ik altijd ons zonnetje, een heerlijk zorgeloos kind. Nu ik beter ging kijken, had Dorien ook een onderliggende hulpvraag voor mij en dat was: Ik heb verbinding nodig. Kun je mij daarbij helpen? Ik word steeds enthousiaster van de holistische zienswijze. Het past bij mij. Het voegt zich in mijn belevingswereld. De manier waarop ik naar kinderen en mensen kijk en de manier waarop ik ervaar, is holistisch. Ik heb gevonden wat ik zocht en kan hiermee vorm geven aan wie ik ben en wat ik wil bereiken.

Tijdens de opleiding wordt mijn interesse steeds meer gewekt. Binnen de opleiding gaat het om de oorspronkelijke heelheid van ieder kind en volwassenen, en het werken aan de ontstane verstoringen. Ik lees leergierig alle stof door. Ik zuig met name de lessen op waar we werken met het lijf en de informatie die we daaruit kunnen halen. Mijn geduld wordt echter nog op de proef gesteld, want we mogen pas op en met kinderen werken als we de stof en het werken ermee goed onder de knie hebben. Ik oefen in het begin dus op ieder volwassen familielid dat zich beschikbaar stelt. Al snel merk ik dat ik heel leuke resultaten bereik met mijn werk. Dit geeft me zelfvertrouwen en sterkt mijn vertrouwen in het proces. De feedback is veelal positief, en de grote verrassing is vooral dat ik van het geven van de behandelingen zelf ook rustiger word. Ik merk dat er tijdens het geven van een behandeling een soort van uitwisseling ontstaat, een totaal nieuwe maar fijne ervaring voor mij. Op het moment dat ik me het holistisch werken voor een groot gedeelte eigen heb gemaakt, ga ik ook met de kinderen aan de slag. Ze liggen al op de bank als ik vraag of ik ze mag masseren of behandelen. Ze genieten zichtbaar, en ik merk in het werken met kinderen dat ze veel gemakkelijker ontspannen en loslaten dan volwassenen. Kinderen kunnen dan ook in slaap vallen tijdens een massage. Door veel met Lucas en met de andere kinderen te werken, maak ik me de methodieken van de opleiding eigen. Lucas heeft er het meeste baat bij. Hij was ook het meest uit balans, dus de weg naar herstel is bij hem het meest zichtbaar. Gaandeweg de opleiding leer ik mijn kinderen beter kennen. Zo is Lucas een typisch musculair kind en Dorien een typisch respiratoir kind (ik

14

15

Holistisch werken

Holistisch werken, de betekenis Holistisch wil zeggen: Alles is met elkaar verbonden. Er wordt gekeken naar het grotere geheel. Bij een storing in het systeem kijk je niet alleen naar de klacht die eruit voortkomt, maar juist naar de oorsprong. Waar is die ontstaan, en hoe kom je weer in balans? Iedereen is anders en heeft een andere kijk op de wereld. De oplossing voor eenzelfde klacht bij twee verschillende kinderen kan dus voor ieder kind totaal anders zijn! Vanuit de holistische visie werk ik veel met het lijf. Het lijf vertelt veel meer dan waar we als volwassenen bij stilstaan. Elke spier die gespannen staat, heeft een verhaal. Waar we als kind nog heel goed waren in het voelen van ons lijf, de pijntjes, de krampjes, de weerzin, de tegenstand, de acceptatie, zijn we dat als volwassenen verleerd. Gedurende ons leven raken we ook gewend aan de verkrampingen in ons lijf. Holistisch werken leert ons opnieuw te luisteren naar wat ons lijf te vertellen heeft. Om te kunnen waarnemen wat jij voor kind in huis hebt rondlopen en welke benadering en oefeningen bij jouw kind passen, werkt de visie van het holistisch werken heel verhelderend. Het holistisch denken gaat ervan uit dat een ervaring op verschillende niveaus binnenkomt. Het ligt er maar aan welk niveau bij jouw kind de voorkeur heeft en hoe het een ervaring beleeft. Ook gaat het holistisch denken ervan uit dat je jouw lijf op verschillende manieren kunt ervaren. Dit is uitgewerkt tot vier ‘constitutiebeelden’. Hoe en wat jouw kind gebruikt, is van belang voor de ervaringswereld van jouw kind.

17

Gevoelige kinderen, wat kun je voor ze doen

Holistisch werken, de verschillende niveaus van ervaren Volgens het holistisch denken ervaren wij als mens op vier niveaus. Deze niveaus hebben ook ieder een eigen manier van communiceren. Vanuit mijn visie geef ik uitleg en richting aan de vier niveaus. Het eerste niveau is het lichaam: Ervaringen komen binnen via de zintuigen. Het tweede niveau is het denken: Ervaringen komen binnen via denken, analyse en bewustwording. Het derde niveau is ons gevoel: Ervaringen komen binnen via emoties, voelen, dromen, herinneren. Het vierde niveau is energie: Energie hoort te stromen en zorgt ervoor dat we goed in ons vel zitten. Energie verbindt ons met alles wat leeft. Tijdens het opgroeien doet een kind in al deze vier verschillende lagen ervaringen op. Zo wordt een specifieke, en voor het kind unieke, waarneming vastgelegd. In welke mate elk niveau wordt aangesproken is per kind verschillend en is bepalend voor de belevingswereld van het kind. Een kind dat meer op het lichamelijke niveau ervaart, zal een gebeurtenis op een heel andere manier navertellen dan een kind dat vooral op het denkniveau ervaart. Tijdens het opgroeien komen de lagen niet allemaal tegelijk aan bod. Bijvoorbeeld: Het echte abstract denken komt pas tot stand in de pubertijd. Dit betekent dat een kind voor de pubertijd nog vooral op het niveau lichaam en niveau gevoel werkt. Oftewel, het denken wat een kind voor de pubertijd laat zien, is meer een communicatie vanuit het gevoel dan vanuit het denken. Als een ouder niet weet dat een kind vanuit zijn gevoel praat of zelf niet goed kan omgaan met zijn gevoel, dan kunnen problemen ontstaan in de communicatie tussen ouder en kind. Hier ga ik verder op in in het hoofdstuk: Gevoelige kinderen.

Holistisch werken

sen de niveaus. Een kind kan dan nog steeds normaal functioneren, maar de onopgeloste pijn of het verdriet blijft in het gevoel hangen. Op het gevoelsniveau zit namelijk de herinnering. Als een emotie of trauma niet wordt verwerkt, zal het kind de gebeurtenis verdringen. Op de achtergrond blijft deze echter aanwezig en kan deze het hele leven beïnvloeden. Zo kan een volwassen persoon reageren als een kind van vier, omdat de emotie die in het vierde jaar is opgedaan niet is verwerkt en dus nog steeds actief is. Het is een gewoontepatroon geworden, een programma van perceptie.

Holistisch werken, de vier constitutiebeelden Vanuit het holistisch werken bestaan er vier constitutiebeelden. Samengevat, vier soorten kinderen. Om te begrijpen hoe je kind leert, is het van belang te weten hoe het kind in zijn lijfje zit. De vier constitutiebeelden zijn: • Musculair, verbonden met het element vuur • Digestief, verbonden met het element water • Respiratoir, verbonden met het element lucht • Cerebraal, verbonden met het element aarde

Het musculaire kind

Gedurende ons leven worden deze niveaus beïnvloed door opgelopen trauma’s, verwondingen of onopgeloste conflicten. Deze trauma’s, verwondingen en onopgeloste conflicten verstoren de opname en uitwisseling van en tus-

Het musculaire kind is een kindje vol vuur. Ervaringen doet het op via het lijfje en de zintuigen. Eerst voelen dan luisteren, is het motto van dit kind. Een musculair kind zal niet aannemen dat de boom gevaarlijk hoog is, totdat het zelf heel hoog zit en voelt wat deze hoogte met zijn lijf doet. Dit zijn kinderen die echte waaghalzen kunnen zijn. Ze zijn ook niet snel bang om nieuwe dingen uit te proberen. Als ouder van een musculair kind kun je dus weleens wat angst tegenkomen. Niet van het kind maar van jezelf! Er kan een behoorlijke kloof zitten tussen wat jij veilig vindt en wat je kind veilig vindt. Een musculair kind ervaart aan zijn lijf waar zijn grenzen liggen. Het zijn veelal gespierde kinderen die graag sporten en bewegen. Ze hebben ook veel beweging nodig.

18

19


Holistisch werken

Het zijn krachtige kinderen. Ze houden van actie, zijn fysiek ingesteld en ervaren graag spanning. Het zijn vaak kinderen die snel warm zijn. Ze hebben snel lekker warme voeten en handen. Musculaire kinderen zijn temperamentvol en kunnen snel ontvlammen in boosheid, maar de boosheid ook weer loslaten. Voor deze kinderen werkt een massage goed. Lekker knuffelen en aanraken is de communicatie die deze kinderen begrijpen. De boodschap dat er van dit kind wordt gehouden, komt dan ook meer binnen via aanraking dan woorden. Via massage leren deze kindjes hun lijf en hun eigen grenzen meer te ervaren. Als het musculaire kind beter in contact is met zijn eigen lijf, zal het minder de grenzen hoeven opzoeken om zijn lijf te kunnen voelen.

gestieve kind hoeft ‘het’ dus niet noodzakelijk gedaan te hebben om ‘het’ als eigen ervaren te hebben. Het digestieve kind kan gespeeld en geschommeld hebben zónder werkelijk op de schommel gezeten te hebben. Het heeft dan naar een kind gekeken dat heerlijk zat te schommele: Het digestieve kind gaat mee in deze emotie en ervaart het schommelen alsof het werkelijk zelf op de schommel zat. Dit kan nog weleens wat verwarring geven bij een ouder die bij navraag bij de juf tot de ontdekking komt dat het kind helemaal niet heeft geschommeld. Digestieve kinderen zijn vaak wat rustige, bijna trage kinderen. Ze zijn vaak wat mollig, en ze houden van herhaling. Ze worden langzaam boos. Ze bouwen de boosheid echt op, en het kost ook weer tijd voordat ze de boosheid weer kunnen loslaten. Digestieve kinderen eten graag. Ze kunnen erg vasthoudend en zeurderig zijn. Ze hebben duidelijke grenzen nodig. Bij deze kinderen is het belangrijk dat je zelf staat als een huis. Geef het kind de ruimte om te leren omgaan met zijn eenzijdigheid. Als het digestieve kind leert om te gaan met zichzelf wordt het veelzijdig en leert het het leven zelf te leven. Via massage kan het digestieve kind gestimuleerd worden om los te laten.

Kenmerken musculair kind • gespierd • vierkant lijf en gezicht • warme handen en voeten • stevige bouw en nek, krachtig, goed gevuld, stevig • woont in zijn spieren, wil zijn eigen ervaring opdoen • spierstofwisseling • sportmens, actief • soms moeilijk te benaderen, zorgen voor zichzelf (‘alles is goed met mij’) • krachttaal (‘rot op’) • vuurkind • moeite met beperkingen • geen tijd om te eten • aanraken op eigen initiatief

Het digestieve kind Het digestieve kind vloeit als water over in een ervaring. Een digestief kind kan iets zien gebeuren en zó in de ervaring meevloeien alsof het deze ervaring zelf beleeft. Het ervaart de wereld door haar te verteren. Het ervaart dus door te zien gebeuren. De emotie die bij de gebeurtenis vrijkomt, voelt en ervaart dit kind dan als eigen. Via deze weg vult dit kind zijn belevingswereld. Het di-

20

Kenmerken digestief kind • mollig en zacht • rond kopje • trage stofwisseling in de buik • woont in zijn buik • waterkind • praat weinig, kost veel energie • eten graag, zitten graag lekker warm bij de kachel • tilt benen niet op met lopen • kind van gewoontes, wil stromen, houdt van gewoontes • wonen in hun eigen lijf, zijn niet echt sociaal, geen discussie, passief • rustig, traag kind • eenzijdig • wordt langzaam boos

21


• duidelijk grenzen nodig • moeite met los laten (moeilijk om spullen weg te gooien)

Het respiratoir kind Een respiratoir kind is vluchtig als lucht. Het kind ervaart de wereld niet echt. Het lijkt te fladderen. Het zijn gemakkelijke kinderen. Ze vinden veel leuk en zijn vrolijk en opgeruimd. Ze lijken te dartelen: Als je goed kijkt, raken hun voeten de aarde niet echt. Het zijn vluchtige kinderen. Ze hebben veel vriendinnetjes of vriendjes, maar ze binden zich niet echt aan één kind. Het is het kind dat vergeet te plassen of te eten. Het kan de behoeftes van zijn eigen lijfje totaal vergeten. Pas wanneer het erop gewezen wordt, ervaart een respiratoir kind dat het nodig moet plassen. Dit kind mist dus het werkelijke contact met zijn eigen lijfje. Een respiratoir kind heeft moeite om zich werkelijk te verbinden met zichzelf en de omgeving. Het voelt zich hiervoor niet veilig genoeg. Een respiratoir kind ervaart het niet altijd als prettig om aangeraakt te worden. Aanraken is namelijk hetzelfde als verbinding maken. En dit is nu juist wat voor dit kind zo moeilijk is. Dit kind, dat op het eerste oog zo gemakkelijk lijkt, is misschien wel de mooiste uitdaging om uit te nodigen om het werkelijke contact aan te gaan. Laat zien dat je dit kind werkelijk ziet zoals het is, en dat het goed is zoals het is. Als een respiratoir kind leert meer verbinding te maken, wordt het rustiger en minder vluchtig. De manier om dit kind te masseren is dan ook om het heel liefdevol en zacht te masseren. Kenmerken respiratoir kind (wordt vaak verward met cerebraal) • dun lijf • fijn gebouwd • kijkt om zich heen • licht blond, fijn, beweeglijk haar • vaak krullen • beweeglijk • voelt zacht aan • gelijkmatig kopje

22

Holistisch werken

• heeft moeite met begrenzing • geen fysieke stofwisseling (is niet met eten bezig, voelt niet als noodzakelijk) • wonen vaak buiten hun lichaam • hebben moeite de wereld te ontmoeten • spreken snel onsamenhangend • naar buiten gericht, hoge stem met veel emoties • luchtkind

Het cerebraal kind Een cerebraal kind leunt wat zwaar op de aarde. Het ervaart de wereld door het lijden van anderen. Het zijn tengere kinderen, met wat afhangende schouders. Ze kunnen de wereld niet dragen. Ze zijn niet zo goed in het hier en nu. Een cerebraal kind beleeft alles tot op het bot, het gaat heel diep. Ze zien het lijden van anderen en voelen verbondenheid met het lijden. Via pijnbeleving komt het kind in contact met zijn lichaam. Het zijn kinderen met koude handen en voeten. Bij een cerebraal kind lijkt het hoofd wat zwaar voor het lijf. Het is een bedachtzaam kind. Er wordt veel nagedacht. Een cerebraal kind hecht veel waarde aan de waarheid en kan boos en verongelijkt zijn als het niet eerlijk is in zijn ogen. Cerebrale kinderen stellen een geordende structuur erg op prijs en geven om levenskwaliteit. Een cerebraal kind leeft vanuit het hoofd, en de verstoring zit in het lijf. Omdat het kind hier vanuit het hoofd niet bij kan, is het kind zijn overzicht kwijt. Het kan vanuit het denken bijna niet bij het voelen. Er is geen balans. Via massage kan de spanning, de zwaarte, het lijden uit het hoofd gemasseerd worden. Later, als er meer ruimte ontstaat, kan het kind uitgenodigd worden door een rustige massage meer in het gevoel te zakken, en de overtollige spanning via de voeten los te laten. Dan ontstaat er weer harmonie. Kenmerken cerebraal kind • tenger • houterig en stijf

23


• koude handen en voeten. Bij de knieën en ellebogen wordt het lichaam pas warm • schouders naar voren • lang gezicht “ei kopje” • ogen staan dicht bij elkaar, grote neus, weinig lippen • uitstekende schouderbladen • zwevende ribben steken een beetje uit • vooruit gestoken borst (‘kippenborst’) • snel koud • zintuig stofwisseling • kind woont vaak hoog in zijn lichaam • krijgt snel veel indrukken binnen Herken je het kind tussen deze vier constitutiebeelden? Sommige kinderen zijn helemaal musculair of helemaal respiratoir. Die zijn dan ook het gemakkelijkst te herkennen. De praktijk wijst echter uit dat tussenvormen van een paar constitutiebeelden ook veel voorkomen. Bijvoorbeeld, een beetje musculair en een beetje cerebraal. Dat is natuurlijk wat lastiger zoeken. Wees gewoon nieuwsgierig naar hoe het constitutiebeeld van een kind in elkaar zit. Daar kun je een hoop plezier van hebben!

24

Gevoelige kinderen

De kenmerken Kinderen van deze tijd zijn in een grote mate gevoeliger dan wij zouden verwachten; ze zijn intuïtiever. Sommige stromingen noemen deze kinderen nieuwetijdskinderen. Ik heb het liever over gevoelige kinderen. Het gevoelige kind heeft een aantal kenmerken die ik in dit boek wil behandelen. Natuurlijk zijn er nog veel meer kenmerken te noemen, maar ik beperk me even tot de, in mijn ogen, belangrijkste. Een gevoelig kind heeft, zoals het woord al aangeeft, een grote gevoeligheid voor indrukken van buitenaf. Dit uit zich onder meer in het aanvoelen van sferen en stemmingen. Gevoelige kinderen voelen heel snel sfeer en emoties aan. Soms nemen ze de stemmingen van anderen ook over. Hierdoor kunnen ze opeens verdrietig of angstig worden terwijl daar helemaal geen aanleiding voor lijkt te zijn. Gevoelige kinderen kunnen door een omgeving met veel indrukken ook snel overprikkeld raken. Denk daarbij aan een overvolle klas op school, televisie of een computerspelletje. Iets wat voor ieder ander kind dagelijkse kost is, kan voor een gevoelig kind al snel te veel zijn. Per kind kan de soort indrukken ook nog verschillen. Het ene kind is gevoelig voor emotionele impulsen en de andere voor lichamelijk voedsel. Allergieën en voedselintoleranties komen veel voor bij gevoelige kinderen. Het gevoelige kind is zich meer bewust van zichzelf en ervaart de wereld meer vanuit zijn gevoel dan vanuit het logisch analytische. Wat houdt dit nu in? Kinderen die vanuit hun gevoel leven, zijn sterk verbonden met hun eigen innerlijke wereld. Hierdoor geven ze volkomen vanzelfsprekend uitdrukking aan

25


Gevoelige kinderen

wat er in hen omgaat. Voorbeelden hiervan zijn: Ze praten, zonder aarzelen, voor hun beurt als ze het antwoord op de vraag weten, of ze hollen midden in een spelletje weg als iets hun aandacht trekt. Op het moment dat ze emotioneel of gevoelsmatig geraakt worden, komen deze kinderen onmiddellijk in beweging. Dat dit gedrag storend kan zijn of zelfs ten koste van de vrijheid van anderen kan gaan, ontgaat ze nogal eens. En als ze het al in de gaten hebben, dan kunnen ze er nog niets mee. De behoefte om uiting te geven aan wat zich in hen afspeelt is zó overweldigend groot, dat er geen ruimte is voor andere overwegingen.

kinderen verschijnselen van leer- en gedragsproblematiek laten zien. Niet begrepen worden grijpt immers diep in op de menselijke psyche.

Hun gedrag is vaak een spiegel voor hun omgeving. Ze brengen gemakkelijk interesses op voor zaken waarvoor ze van binnenuit kiezen. Dit in tegenstelling tot de meeste volwassenen. Wij hebben ons aangeleerd eerst na te denken voordat we doen. Soms denken we zo veel dat we helemaal voorbijgaan aan die eerste innerlijke impuls die ons aangaf wat we graag zouden willen doen. Deze kinderen hebben daar weinig last van, zij doen! Van binnenuit voelen zij ook een drijfveer dat hun prachtige kwaliteiten worden gezien. Dit is ook in tegenstelling tot veel volwassenen. Het is niet voor niets dat Nelson Mandela sprak in zijn inauguratierede: ‘Het is ons licht, niet onze duisternis waarvoor we bang zijn.’ Het gevoelige kind heeft geen moeite om zijn licht te laten schijnen, maar het wordt wel vaak door zijn omgeving ingehouden wanneer het licht te confronterend wordt. In ons land hoor je regelmatig de stelling: ‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.’ Deze stelling nodigt niet uit om jezelf in je hele hoedanigheid te laten zien. Hoe mooi jij, als ouder, je kind ook vindt, het wordt toch lastig als de leerkracht op school deze prachtige kwaliteiten van je kind niet kan waarderen.

Twee soorten kinderen Een voorbeeld van twee typen kinderen: kinderen die naar binnen toe keren wanneer ze overprikkeld raken, en kinderen die naar buiten keren wanneer ze overprikkeld raken. Het kind dat zijn gevoelens en frustraties laat zien, is naar buiten gericht en daarin ook goed te herkennen. Deze kinderen uiten zich in impulsen. Dit is niet altijd handig naar de omgeving toe, maar zo voorkomen ze wel spanning en stress in hun lichaam. In deze groep vallen ook de kinderen die gevoelig zijn voor bepaalde voedingsmiddelen en deze middelen pertinent weigeren te eten. Het kind dat naar binnen keert, laat vaak niets van zijn emoties zien. Deze groep is wat moeilijker te herkennen als gevoelig kind. Dit kind kan zich volledig afsluiten en geen contact maken met zijn eigen gevoel of dat van anderen. Kinderen die zich naar binnen richten, zijn vaak kinderen die in de pubertijd vastlopen.

Innerlijke wereld

De innerlijke gesteldheid en beleving van het kind krijgen in de dagelijkse realiteit niet zo veel herkenning en erkenning. Ook het feit dat kinderen en ouders het tegenwoordig heel druk hebben, maakt het voor deze kinderen niet makkelijker om met hun gevoeligheid om te gaan. Hierdoor kan het kind aan zichzelf gaan twijfelen. Dit is de belangrijkste reden waarom steeds meer

Het is best moeilijk om zo gevoelig te zijn. Alles wat het kind in zijn omgeving opdoet, zal het moeten verwerken. En juist deze gevoelige kinderen doen heel veel indrukken op. De innerlijke wereld van dit kind is levendig en boeiend. In mijn optiek is deze wereld voor hen reëler dan de wereld om hen heen. In hun innerlijke wereld worden ze geïnspireerd, staan ze dichter bij zichzelf en worden ze niet begrensd in tijd en ruimte. Het sterke contact met hun innerlijke wereld krijgt in de wereld om hen heen vaak op prachtige en inspirerende wijze vorm. Bijvoorbeeld in creatieve uitingen of in heel creatieve oplossingen. Gevoelige kinderen communiceren als het ware met hun gevoel. Het kind reageert niet op wat jij zegt, maar het reageert op wat jij voelt. Ze identificeren zich ook met hun gevoel. Ze kunnen anderen ook goed aftasten met hun gevoel. Als je als ouder niet goed in je vel zit, voelt het gevoelige kind dat feilloos aan. Ze voelen iets, maar weten niet wat het is of waar het vandaan komt.

26

27


Gevoelige kinderen

Dit maakt hen erg onzeker. Deze onzekerheid zorgt ervoor dat het gevoelige kind het gevoel persoonlijk naar zich toetrekt. Voorbeeld: Moeder maakt zich zorgen over haar werk. Binnen het bedrijf komt er een fusie aan en haar baan staat op de tocht. Omdat ze net een nieuw huis heeft gekocht, maakt deze nieuwe ontwikkeling op het werk haar erg onzeker. Een gevoelig kind voelt dat er wat is, maar begrijpt de signalen die de moeder uitzendt niet. Wanneer de moeder haar gevoel niet benoemt, zal het kind denken dat het iets met hem te maken heeft. Stel dat de moeder door de zorgen van haar werk wat kortaf is. Het kind zal elke keer dat het kortaf wordt toegesproken denken dat het iets verkeerd doet. Hierdoor zal het kind juist aandacht gaan vragen. Wanneer de ouder die aandacht dan niet geeft, voelt het kind zich afgewezen. Het is voor een gevoelig kind heel prettig als je als ouder de verantwoordelijkheid die je voor jezelf hebt, ook neemt. Dit doe je door je gedrag uit te leggen op een voor het kind begrijpelijke manier. Hierdoor hoeft het kind niet bij zichzelf te gaan zoeken wat het ‘verkeerd’ doet. De moeder kan bijvoorbeeld zeggen: ‘Ik heb een spannende tijd op mijn werk, daarom voel ik me wat onrustig. Het kan even duren voordat het weer rustig is op mijn werk. Ik ben je moeder en draag daar de verantwoordelijkheid voor. Wat je voelt, mag je bij mij laten. Ik houd toch wel van je. Jij hoeft niets te doen. Alleen lekker kind zijn. Ik ga mijn best doen om daar samen met jou van te genieten.’

niet volgens een bepaald stramien ontwikkelen, en dat ze om een andere benadering en begeleiding vragen. Hierdoor moeten verhoudingsgewijs veel kinderen hun toevlucht zoeken in het bijzonder onderwijs. Onderwijs waar ze qua intelligentie helemaal niet thuishoren.

Labelen Kinderen staan dicht bij hun gevoel. Ze volgen daarin hun eigen ontwikkeling, ze vragen erkenning en herkenning van hun individuele kwaliteiten. Hierdoor is het voor hen soms lastig om te voldoen aan de eisen die op school aan hen worden gesteld. Ze kunnen en willen niet allemaal op dezelfde leeftijd aan dezelfde eisen voldoen. Het gevoelige kind volgt zijn eigen ontwikkelingsweg en stelt ons soms voor raadsels omdat het niet altijd meer in de bekende hokjes past. In het onderwijs wordt hier nog onvoldoende rekening mee gehouden, een belangrijke reden waarom steeds meer kinderen problematiek laten zien. Volgens veel onderwijzers past het huidige onderwijssysteem niet bij het kind van deze tijd. Leerkrachten hebben de ervaring dat gevoelige kinderen zich

28

De laatste jaren krijgt het gevoelige kind steeds meer labels. Maar in veel gevallen kun je je afvragen of dit werkelijk nodig is. Kinderen die bepaalde kwaliteiten laten zien, zoals een diepe verbondenheid met de natuur, buitenzintuiglijke ervaringen of een scherp inzicht in zichzelf en hun omgeving hebben, worden Indigokinderen, Sterrenkinderen, paranormaal, hooggevoelig of hoogbegaafd genoemd. Voor het kind is het natuurlijk gedrag. Zij vragen niet om dit label. Wanneer het kind te veel gezien wordt of juist helemaal niet gezien wordt in deze prachtige kwaliteiten, kunnen ze meer specifieke gedragsuitingen laten zien zoals angst, eenzaamheid, depressiviteit, boosheid, onzekerheid, ademhalingsklachten, dwang, eetstoornissen, dyslexie, slecht slapen, zichzelf afwijzen, geen levenslust, ADHD of daaraan verwante klachten, autisme en daaraan verwante stoornissen, geen vertrouwen in zichzelf en in de wereld. Het is voor deze kinderen vanzelfsprekend dat ze hun kwaliteiten laten zien. Door deze kwaliteiten te labelen, benadrukken we de onderliggende ‘problematiek’ en dat is jammer. Kinderen die gelabeld zijn, vallen onder de zogenoemde ‘ontspoorde’ kinderen. De hulpverlening maakt overuren om al deze ‘ontspoorde’ kinderen weer ‘op het spoor’ te krijgen. Deze kinderen vragen echter niet om weer ‘op het spoor’ gezet te worden. Ze vragen erkenning voor hun kwaliteiten. Of deze kwaliteiten nu wel of niet binnen het huidig onderwijssysteem passen.

29

Opvoeden

Patronen Iedere ouder krijgt een keer te maken met een dwars kind dat echt niet wil. Hoe ga je daarmee om? Vaak zit je zelf ook vast in gewoontepatronen en beperkingen. Wanneer je deze gewoontepatronen en beperkingen kunt herkennen bij jezelf, kun je ook de stap maken om deze los te laten. Zo ontstaat er ruimte waardoor je, met een frisse blik, kunt kijken hoe je het dagelijkse leven met een gevoelig kind zo soepel mogelijk kunt laten verlopen. Discipline zonder dwang lijkt hierin de oplossing. Afdwingen leidt vrijwel altijd tot dwarsliggen. Dat komt niet doordat kinderen zonodig dwars moeten liggen, maar doordat volwassenen vaak niet weten en zien wat er in het kind omgaat. Door je meer in het kind te verdiepen en meer contact te maken, kun je de alledaagse dingen soepeler laten verlopen. De truc is eigenlijk simpel: regelmaat en herkenning. Zorg dat er een patroon in de dag is wat het kind herkent. Zo kan het kind gemakkelijk jouw schema volgen zonder dat je alles hoeft te benoemen. Bij het wakker worden kun je bijvoorbeeld zorgen dat de kleding op een vaste plaats klaarligt. Zo kun je de stappen voor het kind ’s morgens duidelijk, overzichtelijk en altijd in dezelfde volgorde laten verlopen. Wat voor een patroon je ook hanteert, zorg dat het herkenbaar is. Het vaste ritme is essentieel. Een terugkerende dagindeling geeft houvast. Het kind weet wat het mag verwachten en wat er van het kind verwacht wordt. Als je zorgt voor herkenningspunten dan gaat het opvoeden bijna vanzelf. Tegenwoordig gebeurt er te veel op impulsen van tijd. Even snel dit, even snel dat en dan vooral niet vergeten… Dat geeft onrust bij onszelf als ouders en vooral bij de kinderen. Zij raken hun kaders kwijt en verliezen de herkenningspunten op

31


Opvoeden

een dag. Vooral gevoelige kinderen hebben een grote behoefte aan houvast. Logisch als je bedenkt dat de wereld volgens hun perceptie toch al in elkaar overvloeit. Hun beleving gaat verder in hun fantasie. Voor deze kinderen is het moeilijk om werkelijkheid en fictie van elkaar te scheiden. Daarom is een overzichtelijk leefritme voor deze groep kinderen van groot belang.

Erg van het flesje is het niet. Het is super van je dat je mij wilde helpen met de laatste rommel weg ruimen. Dank je wel daarvoor! We ruimen dit samen op en gaan dan even lekker wat drinken.’ Nog geen tien minuten later stond mijn man beneden, en hij vroeg aan onze dochter: ‘Hoe komt het dat het hier zo lekker ruikt?’ Ze lachte en antwoordde: ‘Ik heb net een flesje mandarijnolie verspreid!’ Als ouder ben je een voorbeeld voor je kind. Neem die verantwoordelijkheid ook. Een kind doet over het algemeen niet wat je zegt maar wat jij zelf aan gedrag laat zien. Verwacht niet van je kind dat het zich beter en netter gedraagt dan jij zelf doet. Als jij je vuil op straat gooit, gaat je kind dit ook doen. Wanneer je je kind hierop aanspreekt, zou je jezelf hier ook op moeten aanspreken. Dat is verantwoordelijkheid nemen. Verantwoordelijkheid zit hem dus in twee dingen. Eén: Wees duidelijk binnen een vaste structuur. En twee: Walk your talk. Laat zelf zien wat je van je kind terug wilt zien.

Verantwoordelijkheid Een overzichtelijk leefritme betekent overigens niet dat je kinderen geen verantwoordelijkheid mag geven. Juist wel! Daar leren ze van. Maar ook hier: wees duidelijk! Als je afspreekt met een kind dat het eenmaal per dag de hond moet uitlaten, houd het hier dan ook aan. Opvoeden werkt alleen als je het kind duidelijkheid en structuur kunt bieden. Afspraak is afspraak. Neem de verantwoordelijk om je kind hierop te wijzen. In onze dagelijkse hectiek is het zo veel gemakkelijker om het dan zelf maar even te doen. Daar leert het kind echter niets van. Juist door het kind verantwoordelijkheid te geven, creëer je vertrouwen en eigenwaarde. Je ontneemt het kind het proces om te leren, wanneer je als ouder veel zelf doet. Alles voor het kind oprapen betekent letterlijk en figuurlijk tegen je kind zeggen: ‘Ik vertrouw niet dat jij dit zelf kunt, en daarom doe ik het wel voor je.’ Als het kind de stap zelf neemt en het gaat niet zoals gewenst, benadruk dan het leereffect bij het kind. ‘Als je het niet had gedaan, had je nu ook niets geleerd!’ Het hoort erbij dat er iets kan misgaan. Daar leer je juist van! Voorbeeld (vanuit mijn thuissituatie): Mijn man en twee jongens kwamen terug van een week kamp met veel chaos en wasgoed. Na een kleine dag stevig ruimen waren we een heel eind op weg naar een, voor ons, weer normaal huishouden. Onze dochter had ineens genoeg van de rommel en wilde spontaan weer zicht krijgen op de eetkamertafel. Vol goede moed sloeg ze aan het opruimen. Het gevolg was dat een flesje met mandarijnolie op de plavuizen kapot viel. Chaos in de tent! Toen ik kwam kijken wat er was gebeurd, trof ik haar al opruimend tussen de scherven glas aan. Ze zei direct: Sorry mam, het was net een nieuw flesje, hè? Ik liet het per ongeluk vallen, en ik baal ervan dat het nu stuk is.’ ‘Natuurlijk is het balen.’ zei ik. ‘Balen dat er nog meer opgeruimd mag worden terwijl we dat best zat zijn.

32

Liefde Je zou zeggen dat gedrag niets afdoet aan de liefde die je voor je kind voelt. Helaas is dat in de praktijk anders. Als het kind veel gedragsproblemen vertoont, zie je vaak ook een verstoring in de liefde van de ouders voor dit kind. Dit is jammer maar ook heel begrijpelijk. Als voorbeeld: Het is nu eenmaal niet leuk om de hele dag een grote mond van je kind te krijgen of een kind in huis te hebben dat liegt. Het is heel gemakkelijk om zo’n kind iets minder leuk te vinden dan je andere kinderen. Toch is juist de liefde van de ouders zo belangrijk om het kind weer in balans te krijgen. Daarbij is een scheiding tussen het kind en zijn gedrag essentieel voor het zelfvertrouwen van het kind. Als er iets voorvalt dan zeg je: ‘Ik houd heel veel van je. Het gedrag wat je nu laat zien, kan en wil ik niet tolereren’. Daarna praat je het voorval uit of zet je het kind even apart om over zijn gedrag na te denken. Spreek daarna wel jouw en zijn bevindingen met elkaar uit en sluit het geheel af met een knuffel. Dit is om het kind te laten voelen dat het goed is zoals het is. Als het kind weet dat er vertrouwen van huis uit is, dan staat het steviger in de wereld. Het kind weet dat als het iets fout doet, zijn gedrag wordt afgekeurd. Niet het kind zelf.

33


Opvoeden

Hierdoor zal het kind ook sneller vertellen wanneer er iets gebeurd is of wanneer het iets gedaan heeft wat niet zo leuk was. Het weet immers dat het is op te lossen en dat er niet minder van hem gehouden wordt.

om de brug te slaan van het beleven op de playstation en het brengen naar de plaatselijke voetbalclub. Het werkelijk aangaan van de voetbalsport en het contact daarin maken met leeftijdgenoten is natuurlijk altijd goed, voor ieder kind. Voor het digestieve kind is het echter een extra uitdaging. Daarom is het ‘juist’ voor dit kind zo goed!

Door de ogen van het kind Bekijk de wereld eens door de ogen van een kind. Welke indrukken krijgt hij allemaal binnen? Wat gebeurt er allemaal in zijn omgeving? Een kind maakt veel mee op een dag. Wanneer je daar eens serieus naar kijkt dan zal dat ongetwijfeld het beeld van je kind veranderen. Soms zie je dat kinderen uren achter elkaar heel gewelddadige games spelen. Al die indrukken moet het kind ook weer verwerken. Wat doet een kind met deze beelden in zijn binnenwereld? Hoe verwerkt het deze beelden? Worden ze wel verwerkt, of zorgen ze alleen maar voor onrust? Niet alleen het geestelijke aspect van deze manier van kindervermaak mag bekeken worden, ook het fysieke aspect is belangrijk. Het enige wat immers beweegt zijn de duimen. Bewegen is belangrijk voor een kind. Bewegen helpt bij het verwerken en afgooien van alle extra ballast aan indrukken die ze per dag opdoen. Filter de programma’s op de televisie en de games waarmee het kind in aanraking komt. Kijk samen naar wat het kind aankan, en spreek een vaste tijd per dag en een vaste ‘speeltijd’ af die ze aan deze spellen en programma’s mogen besteden. Kijk daarbij vooral naar de behoeftes van het kind. Wat wil het kind? Kijk daarbij ook naar jouw grenzen. Wat is voor jezelf acceptabel, en wat is volgens jou als ouder goed voor het kind? Maar let ook goed op de valkuil van het kind. Waar schiet jouw kind gemakkelijk in weg? Waar verliest het zichzelf in? Waarin mag jij als ouder waakzaam zijn? Voorbeeld: Een digestief jongetje speelt heerlijk een voetbalspelletje op de playstation. Hij vergeet de tijd omdat hij zich volledig verliest in het spel. Eindelijk wordt hij kampioen! Iets wat misschien in de realiteit voor dit kind niet zo snel is weggelegd. Hij gaat via het voetbalspel beleven hoe leuk het is om met sport te winnen. Voor het digestieve kind is dit genoeg om het ook te letterlijk te ervaren. (Een digestief kind ervaart door te kijken hoe een ander iets doet!) De uitnodiging om echt op voetbal te gaan is bij het digestieve kind vaak een hele stap verder. Nu is het als ouder een uitdaging

34

Ouders Opvoeden is vaak best moeilijk. Hoe komt dat? In de praktijk doen alle ouders hun best. Dat dit niet altijd genoeg blijkt te zijn, merk je aan het gedrag van je kind. Als ouder kun je behoorlijk onzeker raken wanneer het lijkt dat jij tekortschiet in je opvoedingsmethode. Soms lijkt het alsof jouw kind net iets meer nodig heeft dan wat jij kunt geven. Dit geeft onrust of zelfs stress. Het allerbelangrijkste wat een kind nodig heeft, is onvoorwaardelijk vertrouwen, onvoorwaardelijke liefde en erkenning. Opvoeden is een wederzijds proces waarin kind en ouders onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Kinderen maken jou als ouder (weer) bewust van bepaalde gevoelens en van daaruit kunnen weer nieuwe conflicten en processen ontstaan. Als ouder heb je de rol jouw kind op te voeden tot een gelukkig en volwaardig mens. Een mens dat goed op eigen benen kan staan en prettig met anderen omgaat. Maar hoe doe je dat? In deze drukke tijd waarin alles wordt gepland, wordt weleens vergeten dat je de aard van het kind en wat de opvoeding allemaal met zich meebrengt niet kunt plannen. Als je je dit niet realiseert, word je als ouder gemakkelijk teleurgesteld. Hierna wil ik een paar punten aangeven die van belang zijn bij het opvoeden. Als ouder is het van belang dat je duidelijk je plek als ‘ouder’ inneemt. Je kunt ‘gelijk’ zijn met je kinderen en een vriendenrol vervullen. Heel gezellig, maar wat als je jouw autoriteit wilt laten gelden? Heb je dan een probleem? Je zult begrijpen dat je je niet ineens als wijze ouder kunt opstellen terwijl jullie daarvoor gezellige vrienden waren. Het is dus van belang om de rol van ouder in te nemen, maar houd de uitwisseling in de gaten, het gaat hier om de balans. Ga vooral gezellige dingen doen met je kinderen, neem de tijd voor hen en zorg ook voor kwaliteitstijd voor ieder kind afzonderlijk, zowel van jou als

35


van je partner. Stel je open voor je kinderen, hun kritiek en problemen. Door je kind er op deze manier te laten zijn en zijn gevoelens te respecteren, ontstaat er op een natuurlijke manier een evenwichtige uitwisseling. Je zult dan minder moeite hoeven doen om je autoriteit te laten gelden. Voor kinderen is het belangrijk dat jij een volwassene bent die er liefdevol staat, hen coacht en grenzen aangeeft. Laat de drang om het kind beter te maken dan het al is, los. Dit maakt een kind ongelukkig. Het kind krijgt immers de boodschap ‘Zoals je bent, deug je niet. Je moet beter zijn.’ Het kind wordt veel gelukkiger als je erkent wie het is. Het kind heeft de bevestiging nodig dat het mag zijn wie het is. Het is belangrijk kinderen veel zelf te laten doen, maar dan wel vanuit een veilige, verantwoorde situatie. Kinderen hebben structuur en duidelijkheid nodig, dan voelen ze zich veilig. Bied het kind een zorgzame omgeving waarin ze zich prettig voelen, daarin kunnen ze zich optimaal ontwikkelen. Het is voor kinderen belangrijk om duidelijke grenzen te krijgen: Tot hier en niet verder. Kinderen mogen weten dat niet alles mag. Maar wees daar dan zelf ook consequent in! Natuurlijk zullen kinderen tegen die grenzen aan schoppen, maar hoe sterker je als ouders staat, hoe minder snel ze die neiging zullen hebben.

Opvoeden

Tot slot Het vraagt veel van jezelf en je doorzettingsvermogen wanneer je als ouder veranderingen gaat aanbrengen in de structuur van alledag. Stel dat je vandaag besluit dat je kind niet meer zo vaak achter de computer mag. Het is logisch dat je kind dit niet leuk gaat vinden. Het is vaak moeilijk om je motivatie vast te houden wanneer je kind de veranderingen niet wil accepteren. Het kind wil graag achter de computer, begrijpt niet hoe goed jij het met hem voor hebt en wil alles graag zo houden als het was. Je zult dus, wanneer je een verandering gaat invoeren, op de mogelijkheid stuiten dat het voor jou als ouder een poosje even zwaarder wordt. Wanneer je kind beter in zijn vel gaat zitten en het gedrag positiever wordt, zul je er profijt van hebben. De rust in huis neemt toe! Blijf dus kijken naar de pluspunten. ‘Wat schiet ik hiermee op?’ Benadruk deze punten voor jezelf maar ook bij je kind. ‘Wat fijn dat we nu even tijd hebben om samen een spelletje te doen.’ en ‘Wat heerlijk dat je zo’n fijne dag hebt gehad op school.’ Het einddoel is een kind dat beter in zijn lijfje gaat zitten, weet wie het is en met zelfvertrouwen zijn eigen grenzen kan aangeven en vanuit deze positie met anderen kan omgaan.

Twijfel niet aan de keuzes die je hebt gemaakt. Dit maakt een kind onzeker en onrustig. Kinderen moeten weten waar ze aan toe zijn. Als jij zeker staat en je neemt je plek als ouder in, dan snapt het kind ook beter waar het zelf staat. Hierdoor kun je het kind beter begeleiden. Dit leidt uiteindelijk tot een opvoeding waarin je elkaar positief kunt motiveren en stimuleren.

In de praktijk blijken deze kleine handvatten lang niet mee te vallen. We zijn niet altijd duidelijk, soms vraagt de situatie om een andere structuur: Omdat het fijn is als de televisie even een uitkomst biedt wanneer je net een belangrijk telefoontje moet plegen, of dat je midden in je emotie eruit flapt dat je je kind maar dom vindt, enzovoorts. Afijn, we zijn als ouders niet perfect en zullen dat ook nooit worden. Het belangrijkste wat je hieruit mag leren, is dat je niet perfect hoeft te zijn. Dat je af en toe scheef gaat, wil nog niet zeggen dat je een slechte ouder bent. Het feit dat je dit boek al voor een gedeelte hebt doorgeworsteld, geeft aan dat je ziet dat er iets beter of anders kan. Jij hebt de moed om je daarin te verdiepen. Honderden andere opvoeders sluiten gewoon hun ogen. Jij hebt de moed gehad om dit boek te pakken en jezelf te confronteren met je gevoel van falen. Enkel en alleen omdat je van je kind houdt en je ziet of voelt dat jouw kind net iets meer nodig heeft dan jij op dit moment kunt bieden.

36

37

Maak zelf keuzes die jij goed en positief vindt voor jouw kind. Geef een kind zelf niet te veel keuzes, voor sommige kinderen geeft dit problemen omdat het de kans op verkeerde keuzes vergroot. De angst om een verkeerde keuze te maken geeft onrust.


Waar het bij opvoeden vooral om gaat, is dat je met een open blik kunt kijken naar de interactie tussen jou en je kind en dat je bereid bent om jouw visie aan te passen. Een kind, en zeker een gevoelig kind, voelt de ruimte en de vrijheid die hiervan uitgaat en zal altijd met jou tot een oplossing proberen te komen. Kinderen voelen wanneer ze in openheid en liefde worden ontvangen. Kinderen voelen wanneer er bereidheid is om te luisteren naar hun kant van het verhaal. Door het lezen van dit boek toon jij je bereidheid. Dat maakt jou een super vader of moeder!

Deel 2

En nu DOEN!

38

Op een heerlijke zondag kwamen we laat van wandelen thuis. Het was een koude dag geweest en de kinderen wilden graag warme pap voor het avondeten. Lucas kreeg na het eten al snel buikpijn. Ik stopte hem met een verwarmde pittenzak in bed, maar het mocht niet baten. De krampen werden steeds heftiger en hij zag lijkbleek. Inmiddels werd ik redelijk ongerust en maakten we een rit naar de huisartsenpost. Lucas kronkelde ondertussen van de pijn. De dienstdoende huisarts onderzocht hem grondig maar vond uiteindelijk niets. Mijn zelfgemaakte pap is een paar keer door mijn hoofd geschoten, maar de gedachte dat de pap te maken zou hebben met Lucas zijn buik was nog niet duidelijk op de voorgrond. Een klein jaar later herhaalde de situatie zich. Wij aten warme pap en Lucas lag even later te kronkelen van de pijn. Nu was het duidelijk voor me! Voor Lucas geen warme pap meer, hij reageert niet goed op zo veel melk. Lucas is het derde kind in ons gezin en ondanks de ervaring met de voedselallergieën van de andere kinderen had ik deze vorm van voedselintolerantie over het hoofd gezien. Ieder kind reageert weer anders, dat maakt het zo mooi en boeiend om je echt in kinderen te verdiepen. In de praktijk heb ik ondervonden dat gevoelige kinderen soms heftig reageren op voeding. Ik koop nu zuivere voeding zonder veel kleurstoffen en suikers. Biologische voeding, bewegen en aromatherapie zijn een onderdeel geworden van ons gezin. De opleiding en mijn ervaringen met Lucas hebben me laten inzien dat Lucas een musculair kind is. Zijn lijfje heeft veel beweging nodig. Anderhalf jaar geleden kwam Lucas naar mij toe met de vraag of hij op zaterdagochtend met een vriendje mee mocht trainen. Hij genoot die ochtend zichtbaar van het sporten en de leuke begeleiding. Het lidmaatschap van de voetbal is een feit. Lucas houdt van de actie en speelt het liefst wedstrijden. Hij is samen met een teamgenootje de keeper van het team. Het fijnst vindt hij de spanning van het spel. Inmiddels speelt broer Daan ook voetbal, en met de jongens uit de buurt wordt bijna iedere dag op het veldje wel een balletje getrapt. Het is geweldig om te zien wat een positief effect sport op kinderen heeft. Het bewegen op zich is een belangrijk onderdeel van sport, maar ook het sociale contact en het leren omgaan met andere kinderen is belangrijk. Lucas neemt zijn sport heel serieus en vindt het moeilijk als zijn team verliest. Hij kan dan heel boos zijn. De hitte van het musculaire kind komt er dan uit, en hij kan het verlies ervaren alsof hem persoonlijk onrecht wordt aangedaan. Mijn enthousiasme over het holistisch denken en de inzichten die het me geeft met betrekking tot mijn gezin is groot. Ik begrijp meer en kan dus ook beter handelen. Juist dat handelen is zo belangrijk.

40

Voeding

Waarom een goede voeding? Eten en drinken behoren tot de eerste levensbehoeften, net als ademhalen en slapen. Goede voeding geeft de brandstof die nodig is voor de directe energievoorziening en levert de bouwen beschermingsstoffen voor een gezond lichaam. De voedingsstoffen die je dagelijks verbruikt horen op verantwoorde wijze aangevuld te worden. Kinderen zijn echter moeilijk te motiveren om gezond voedsel te eten. Als je kinderen gezond wilt laten eten, is afwisseling in het voedingspatroon heel belangrijk. Natuurlijk bevat voedsel een aantal dagelijks terugkerende bestanddelen. Maar je kunt naar hartenlust variëren als het gaat om groenten, fruit, granen en dierlijke producten. Daarnaast bestaat ons lichaam voor 70 procent uit water. Het is daarom ook van belang om voldoende te drinken, dus minimaal twee liter water per dag. Doen we dat niet, dan voelen we ons per definitie niet goed. Eten en drinken zijn heel belangrijke factoren om goed in je vel te zitten:L Goede voedingsstoffen leveren de energie om daadkrachtig, positief en enthousiast in het leven te staan. Door goede voeding kun je het leven ook op moeilijke momenten beter en gemakkelijker de baas.

Tips en trucs In dit hoofdstuk wil ik een paar tips meegeven over voedsel. Want, wat is nu goed voedsel? We worden er door de overheid op gewezen dat we bewust of bewuster moeten eten. Tegelijkertijd maakt de media hier handig gebruik

41


Vo e d i n g

van door te pas en te onpas op verpakkingen te propageren dat een product gezond is. Maar hoe gezond een product daadwerkelijk is, kun je zien aan de achterkant van de verpakking waar de voedingsmiddelen vermeld staan. Hierna vind je een paar tips waarop je in je dagelijkse menu kunt letten.

natuurlijke toevoegingen. Bijvoorbeeld: als je van gekookte aardappelen puree maakt, dan verander je alleen de structuur van de aardappel. Je verandert de aardappel zelf niet. Wanneer je echter aardappelpuree maakt uit een pakje, dan bevat je puree maar weinig echte aardappel. Een groot deel ervan bestaat dan uit chemische toevoegingen. Van de oorspronkelijke voedingswaarde van de aardappel, de vitaminen en de mineralen, is weinig overgebleven. Wees alert op het feit dat alles wat natuurlijk groeit, goed voor je is. Bij alles wat in een fabriek gemaakt wordt, moet je altijd even goed kijken hoe dat gemaakt is en wat daaraan is toegevoegd. Vermijd dus zo veel mogelijk de consumptie van bewerkte voedingsmiddelen. Als je dat doet, dan ben je al een heel eind op weg naar bewuster eten. Gebruik bijvoorbeeld in plaats van witmeel liever volkerenproducten. Tegenwoordig is er bruinbrood dat wit lijkt en smaakt. Wat een leuke spreuk! Laten we alsjeblieft niet vergeten dat we ook nog darmen hebben en onze darmen zijn dol op vezels en granen. Wit brood is een bewerkt product omdat de vezels zo fijn zijn gemaakt dat ze niet meer herkenbaar zijn. De darmen hoeven dus minder hard te werken. Daarom kan bruinbrood geen witbrood lijken. Bruin is bruin met grovere vezels en wit is wit met fijnere vezels. Simpel, en er is niets mis mee. Wit brood blijft voor de darmen toch echt wit met te weinig vezels. Denk daarnaast ook aan volkorenpasta en rijst. De darmen hebben een functie in ons lijf, en dat is verteren. Dit werkt het beste als we ook werkelijk vezelrijk voedsel eten. Jammer genoeg ontbreekt het hier nog weleens aan. Zeker bij kinderen.

In het algemeen is het beter meer plantaardige dan dierlijke voedingsmiddelen te gebruiken. Eiwitten komen in zowel dierlijke als plantaardige producten voor. De dierlijke eiwitten kunnen worden verkregen uit vlees- en zuivelproducten. Voor de plantaardige eiwitten kun je denken aan peulvruchten in combinatie met bijvoorbeeld tofoe en tahoe. Andere peulvruchten, zoals bruine bonen, witte bonen, linzen en kapucijners, bevatten ook redelijk veel eiwit. Zaden en noten bevatten ook eiwit. Granen bevatten wel eiwit, maar niet zo heel veel. Ze kunnen een kleine aanvulling leveren op peulvruchten en noten. Een andere optie is quorn. Dat is een schimmeleiwit, hoog van kwaliteit, en het heeft qua structuur wel wat weg van kipfilet. Een andere voor de hand liggende bron van dierlijk (en dus hoogwaardig) eiwit zijn melk en andere vormen van zuivel. Melk en andere zuivelproducten zijn niet voor iedereen even goed. De laatste jaren wordt steeds meer bekend waarom het beter is om geen melk en andere zuivel te drinken of er matig mee te zijn. Waarom? Melk en melkproducten bevatten lichaamsvreemde eiwitten die eerst door het lichaam moeten worden omgezet naar lichaamseigen eiwitten. Hiervoor gebruikt ons lichaam het enzym lactase. Lactase wordt echter maar tot ons derde jaar aangemaakt. Na ons derde jaar krijgt het lichaam bij een grote consumptie van melk en melkproducten een probleem. Melk en melkproducten kunnen een slijmlaag achterlaten op de tere darmslijmvliezen. Dit vermindert de opname van voedingsstoffen. Zure melkproducten en geiten- en schapenkaas worden beter verteerd en zijn minder slijmvormend. Verwerk bij de bereiding van het voedsel bij voorkeur verse ingrediënten in plaats van kant-en-klaar producten. Basisproducten bevatten de minste niet

42

Verschillende voedingsmiddelen zijn, op welke manier dan ook, niet bevorderlijk voor de gezondheid. Snoep met suikers, kleurstoffen en conserveringsmiddelen of chips met vetten. En wat denk je van de chips zonder vetten? Deze chips zijn zo bewerkt dat je je kunt afvragen of dit wel goede voeding is voor je kind. Jammer genoeg eten juist kinderen deze voedingsmiddelen graag. We zien een trend ontstaan waarin kinderen steeds meer consumeren en vaker last krijgen van overgewicht. Probeer het consumeren van deze producten te beperken.

43


Vo e d i n g

Dan komen we bij de kunstmatige kleuren smaakstoffen. Te herkennen aan hun E-nummer. Deze kleuren smaakstoffen kunnen kinderen erg onrustig maken.

Het voedsel, de melk en het water die worden verhit in de magnetron hebben duidelijk niet meer de originele structuur. De melk die in de magnetron is verwarmd, is zelfs een duidelijke belasting voor het immuunsysteem en de slijmvliezen. Dit is uitgetest op kinderen. Wanneer het voedsel dat met de magnetron is verhit, microscopisch wordt bekeken, wordt een ravage waargenomen alsof er een ontploffing heeft plaatsgevonden. Cellen zijn sterk gezwollen of uit elkaar gescheurd. Dit in tegenstelling tot voedselbereiding op de ouderwetse manier, via geleidelijke verhitting. Daarbij zijn de cellen meestal nog intact. Wanneer melk in een magnetron wordt verhit, blijkt de zuurgraad te zijn veranderd, in de vetten worden meer transvetzuren gevormd, vitaminen gaan verloren en er ontstaat veel meer neerslag dan bij normaal koken. Wanneer een ei in de magnetron wordt verwarmd, dan scheurt het uit elkaar. Het ontploft soms zelfs. Bij normaal koken gebeurt dit nauwelijks. Juist omdat je het met kinderen vaak druk hebt, wordt de magnetron nog weleens ingezet om voedsel te verwarmen. Vooral babyvoedsel, want ‘Het gaat lekker snel.’ Maar wat zal het in tijd uitmaken? Twee, drie, misschien vier minuten? Het is algemeen bekend dat de eerste jaren van een kind bepalend zijn voor de verdere groei en gezondheid van haar of zijn leven. Juist daarom is het van groot belang dat jonge ouders bewust zijn van de uitwerking van de magnetron. Conclusie: gebruik geen magnetron.

En dan niet te vergeten alle suikers en suikerhoudende voedingsmiddelen die we in ons dagelijks menu terugvinden. Denk hierbij aan koek, snoep maar ook frisdranken. De meeste vruchtensappen bevatten naast water ook veel suikers. Het lijkt gezond, maar ze zijn het absoluut niet! Suikers veroorzaken niet alleen tandcariës, maar ook een sterke schommeling van het bloedsuikergehalte. Op den duur kunnen suikers de werking van de lever en de alvleesklier nadelig beïnvloeden. Veel mensen zijn zich wel al bewust van de invloed van suikers en vetten. Daarom worden er veel lightproducten verkocht. Lightproducten bevatten echter weer veel conserveringsmiddelen die het lichaam ook absoluut niet prettig vindt. Kijk daarom liever naar producten met natuurlijke suikers zoals honing of ahornsiroop. Rietsuiker is ook een redelijk alternatief voor witte suiker. Het blijft suiker maar het is net iets beter. Wees ook hiermee matig. Overmatig gebruik van witte suiker is zeker voor onrustige kinderen geen aanrader. Het versterkt hun gedrag vaak negatief. De gemiddelde Nederlander gebruikt 38 kg suiker per jaar, 85 procent van alle suiker zit verstopt in voedselproducten, en we scheppen er naast ons overmatig gebruik nog eens 15 procent bij! Bovendien onttrekt suiker vitaminen en mineralen aan het lichaam waardoor er een vitaminetekort kan ontstaan.

Tot slot

Kruid de voeding ook niet overmatig met scherpe specerijen. Het kan leveren galklachten veroorzaken.

Gezonde eet- en drinkgewoonten, daar gaat het om. Maar wat is nu wel gezond? En mag je je kind dan nooit meer een snoepje geven? Natuurlijk mag je kind op een dag best wel een snoepje eten. Eet- en drinkgewoonten zijn zoals het woord al aangeeft: gewoonten. We pakken wat we willen en laten ons vaak misleiden door de buitenkant van de verpakking. Stap de supermarkt binnen en doe eens bewuster boodschappen. Kijk eens op de achterkant van de verpakking. Kijk goed naar de kleur van het eten. Fluorescerende snoepjes kunnen niet gezond zijn! Wanneer je de keus hebt tussen een vruchtendrank van 100 procent vruchtensap of een vruchtendrank van 30 procent vruchtensap aangevuld met water en suiker, weet dan waarvoor je kiest. Een kant-en-klaar

44

45

Wat betreft de vetten: Let gewoon op dat je niet te veel vetten binnen krijgt. Beweeg daarnaast voldoende zodat de vetten ook weer omgezet worden in energie. Het consumeren van veel zout leidt na verloop van tijd mogelijk tot hoge bloeddruk en nierklachten. Over het algemeen is zout rijkelijk aanwezig in kant-en-klaar maaltijden.


maaltijd is best eens lekker. Maar weet dat het veel minder gezond is dan de verse variatie. Laat je niet voor de gek houden door de verpakking!

Bewegen

Gezonde eet- en drinkgewoonten vragen niet alleen om aandacht voor wát je eet en drinkt, maar ook voor de wijze waarop je eet en drinkt. 1. 2. 3. 4. 5.

Neem de tijd voor het eten. Eet zo ontspannen mogelijk. Kauw goed. Eet niet te vaak. Eet niet te veel in één keer.

Waarom is bewegen zo belangrijk?

Dit zijn elementen die allemaal bijdragen aan een goed begin van het spijsverteringsproces en daarmee aan de opbouw en balans van het lichaam.

Er is een groot aantal redenen waarom bewegen zo belangrijk is. Buiten het feit natuurlijk dat het voor kinderen goed is om in contact te zijn met andere kinderen, kan het musculaire kind niet zonder beweging en wil het digestieve kind juist uitgenodigd worden om te bewegen. Lichamelijke redenen om lekker te bewegen, zijn: • De aanmaak van botweefsel en botgroei wordt gestimuleerd door belasting en beweging. Er is een zekere hoeveelheid beweging nodig om botten op sterkte te houden. • Gebrek aan beweging geeft een verhoogde kans op overgewicht met alle gevolgen van dien. • Uit recent onderzoek is gebleken dat 37 procent van onze bevolking aan overgewicht lijdt. Ook veel kinderen lijden al aan overgewicht! • Spieren en pezen hebben een minimale hoeveelheid aan beweging nodig om optimaal te kunnen functioneren. • De stofwisseling functioneert minder optimaal bij gebrek aan beweging. Het is bekend dat het cholesterolgehalte niet alleen wordt bepaald door voeding, maar ook dat beweging een normaliserende werking heeft op het gehalte. Zo is er nog een groot aantal andere stoffen die goed reageren op beweging en sport. Bijvoorbeeld: De suikerspiegel wordt stabieler. Lekker bewegen is ook goed voor de geest. In het lichaam is een groot aantal hormonen en andere stoffen werkzaam. Deze stoffen hebben een grote of een kleine-

46

47


Bewegen

re invloed op ons gevoel en ons bestaan. Over een aantal stoffen is al het nodige bekend. Over een groot aantal stoffen bestaan nog veel onduidelijkheden. Wat wel algemeen bekend is, is dat beweging op veel stoffen een positieve invloed heeft. Aan depressieve mensen wordt, sinds enige jaren, hardlopen geadviseerd. Bij het hardlopen wordt, door de hersenen, een stof aangemaakt. Deze stof geeft positieve gevoelens. Hierna vind je een korte selectie van werkzame stoffen.

Dit zijn de bekendste stoffen. Natuurlijk zijn er nog veel meer stoffen in ons lichaam aanwezig die een grote of kleine invloed uitoefenen op onze hersenen of op ons lichaam. Wat de invloed van beweging op al deze stoffen precies is, is moeilijk te zeggen. Wel lijkt duidelijk dat beweging een positieve invloed heeft op de juiste hoeveelheid stof die aanwezig moet zijn. Wat uit onderzoek steeds duidelijker wordt, is dat de hersenen een veel grotere rol bij beweging leveren dan we tot nu toe hebben aangenomen. Dit betekent dat beweging zowel op het lichaam als de hersenen een groot positief effect heeft. Mits het bewegen goed wordt opgebouwd en er geen overdosering plaatsvindt. Het raakt steeds meer bekend dat kinderen die hyperactief zijn, baat hebben bij beweging en goede voeding. Veel kinderen bewegen te weinig en de gevolgen hiervan worden enorm onderschat. Moeilijk gedrag dat ontstaat door gebrek aan beweging wordt vaak toegeschreven aan allerlei ingewikkelde ziektebeelden. Ouders zetten kinderen die druk zijn vaak achter de video. Dit is niet verstandig. De energie van het kind verdwijnt niet door een filmpje. Deze energie wordt opgeslagen. Vaak komt hij dubbel terug als de afleiding over is. Ga dus met een druk kind liever een eind wandelen. Een kind moet ook leren bewegen. Een kind uitnodigen te bewegen kan in het begin flink wat strijd opleveren maar ‘betaalt’ zich altijd positief uit met ‘prettiger’ gedrag.

Endorfine. Dit is een morfineachtige stof die werkzaam is in de hersenen. Deze stof heeft een rustgevende werking en vermindert sombere gevoelens. Deze stof wordt vermeerderd aangemaakt. Voornamelijk bij rustige duurbelasting (zoals hardlopen). Elke hardloper kent het gevoel na het lopen: Moe maar voldaan. Adrenaline. Dit is de stof die door ons heen ‘schiet’ bij schrik, stress of opwinding. Dit kan een prettig gevoel zijn als de sensatie gewenst is. Bijvoorbeeld bij bergbeklimmen. Het kan echter ook een onprettig gevoel zijn bij bijvoorbeeld een examen. Bij het ontspannen sporten wordt de aanmaak van adrenaline verminderd. Dus sporten geeft een vermindering van onrustige gevoelens. Bij gevaarlijke sporten geeft de beweging een gewenste vermeerdering. De adrenaline maakt ons alerter. Zo heeft elke stof zijn positieve en negatieve effecten. Testosteron. Het mannelijk hormoon. Deze stof is bij mannen in hoge concentratie aanwezig. Vrouwen kennen testosteron in lage concentratie. Sporten heeft een positieve invloed op de aanmaak van deze stof. Een verhoogde concentratie geeft een goed gevoel.

Bij volwassenen gaat dit ook op, maar bij hen ligt het natuurlijk wel wat gecompliceerder. Beweging is in het begin een moeilijke investering, maar het betaalt zich uit in een evenwichtiger leven met minder stress en ziekte. Wie zijn lichaam weer ontdekt, zal een plezieriger leven gaan leiden.

Serotonine. Dit is een stof die negatieve gevoelens geeft. Het is bekend dat bij extreme inspanningen de dosering toeneemt. Hierdoor krijg je dus negatieve gevoelens. Een soort hersenvermoeidheid. Bij lichtere inspanningen treedt deze hersenvermoeidheid waarschijnlijk ook op. Echter, deze geeft dan een gevoel van ontspanning.

48

49

Voelen

Het belang van aanraken en aangeraakt worden Aanraken en aangeraakt worden is een ontdekkingstocht naar het gevoel. Bij een baby is de eerste primaire behoefte aangeraakt te worden. Door middel van het contact met de huid wordt de wederzijdse liefde versterkt. Als er aan deze behoefte weinig of geen aandacht wordt besteed, kan het lichaam zich gaan verharden. Wanneer een baby wordt gemasseerd en gewiegd, kan hij ontdekken dat de mogelijkheden om te bewegen zich door de ontspanning uitbreiden. Dat is een ontdekkingstocht die steeds nieuwe inzichten oplevert. Wanneer een kind zich opent voor de levenslust van het lichaam, wordt het weer creatief en spontaan. Het lichaam, het hart en de ziel leven in het heden en hebben behoefte aan contact. Massage is een directe vorm van contact. Tijdens een aanraking en/of massage kan de baby of het kind zich helemaal overgeven aan de aanraking. Hierdoor ontspant het kind en deze ontspanning is terug te vinden in de huid. Tijdens en na een massage voelt de huid ontspannen en zacht aan. Door deze ervaring van welbevinden ontdekken kinderen dat ze de vaak onnodige lasten kunnen en mogen loslaten. Een massage kun je opvoeren. Door voorzichtig contact te maken en elke keer een stapje verder te gaan, creëer je veiligheid en vertrouwen in de aanraking. Pas wanneer iemand zich veilig voelt, kan hij zich openen voor de ander. Hierdoor ontstaan nieuwe ruimten en kunnen nieuwe grenzen worden verkend. Aanraken is een simpele manier om balans te vinden en grenzen te verkennen. Helaas wordt er steeds minder aangeraakt. Dit kan onder meer komen doordat we ons steeds minder veilig voelen.

51


Aanraking voedt het voelen In onze samenleving bestaat veel angst voor aanraking en intimiteit. Lichamelijk contact wordt veelal geassocieerd met seksualiteit en is daarom taboe. Een baby die na de geboorte veel liefdevolle zachte aanrakingen en strelingen heeft ontvangen, kent deze angst niet. Een dergelijke benadering is een goede voedingsbodem voor een harmonieus, open kind, dat vertrouwen in zichzelf en de wereld heeft. Het zal een grotere mate van bestaanszekerheid krijgen en zichzelf gemakkelijker accepteren. Door aanraking en streling voelt een baby zich bevestigd en tevreden. Tegelijkertijd wordt het voelen geactiveerd. Dat is een belangrijke ontwikkeling. Een baby die regelmatig wordt gemasseerd, durft daardoor dan ook meer op zijn gevoel te vertrouwen.

Vo e l e n

het vermogen om herinneringen op te slaan door deze te associëren met hun zintuigen. Een voorwerp heeft niet alleen een naam, maar ook een geur, kleur, smaak, vorm, gewicht en gevoel.

Zowel jonge als oudere kinderen leven in de hectische wereld van een snel veranderende maatschappij. Een maatschappij met veel verschillende achtergronden, waardoor er veel van hen gevraagd wordt. Doordat ze nog niet zijn beïnvloed door de materiële wereld staan ze te veel open. Hierdoor raken ze gemakkelijk de natuurlijke verbinding met hun innerlijke gevoelsbeleving kwijt. Ook ouders en opvoeders verliezen vaak hun oriëntatie daarop. Waarnemen gebeurt via de zintuigen. Ieder kind ontwikkelt één specifiek zintuig meer dan elk van de andere zintuigen. Voor de een is dat het gehoor, voor de ander de spraak, voor weer een ander is dat het zien. De aandacht en alle energie zijn dan gericht op dat ene zintuig. Wanneer een kind alle vijf de zintuigen leert gebruiken, kan het de aangeboden informatie in zijn geheel verwerken. Beide hersenhelften doen dan mee en ze leren op verschillende manieren waar te nemen. Dit is van groot belang omdat kinderen ook op verschillende manieren leren. Een kind kan door de hoeveelheid spanning in zijn hoofd een woord horen maar er geen beeld bij maken. Het kind kan de aangeboden leerstof niet plaatsen waardoor het de leerstof weer snel vergeet. Ook slecht schrijven, veel fouten maken en letters en cijfers omdraaien behoren hiertoe. Soms kunnen kinderen pas goed luisteren, leren en onthouden als ze het lichaam erbij mogen bewegen. De meeste kinderen hebben van nature

52

53

Essentiële oliën

Wat zijn essentiële oliën? Een essentiële olie is een volkomen natuurlijk product. Tevens is het een product dat we in ons dagelijks leven niet vaak meer tegenkomen. Vroeger in de oudheid was het gebruik van essentiële olie veel normaler. Bij ziekte, pijn of verwondingen werd vaak gebruikgemaakt van de geneeskrachtige werking van planten. Deze kennis is gedurende onze wetenschappelijke revolutie wat verloren gegaan. Uitvindingen als gips en antibiotica hebben van deze kennis van planten tot huis-, tuin- en keuken hocus pocus gemaakt. Een status die het in mijn ogen geenszins verdient. Dat essentiële oliën nog steeds veel voor je kunnen betekenen, bewijzen de praktijkvoorbeelden die hierna benoemd worden.

Iets meer over de winning van essentiële oliën Essentiële oliën zijn oliën die door stoomdistillatie, persing of extractie uit plantenmateriaal en vruchten worden gehaald. Elke olie heeft een veelzijdige werking en kan voor vele doeleinden gebruikt worden, bijvoorbeeld massage, verdamping, baden/voetbaden en wrijfolie. Er zijn verschillende oliën die een antiseptische, rustgevende dan wel opwekkende werking hebben. De uiteindelijke keuze voor een bepaalde essentiële olie hangt daarom sterk af van je persoonlijkheid, waar je een essentiële olie voor wilt gebruiken en voor welke geur jij een voorkeur hebt. Daarom is het van belang iets meer van de olie af te weten. Is het bijvoorbeeld een activerende, ontspannende of pijnstillende olie? Is de olie goed voor spierpijn of goed in te zetten bij stress? Maar ik zal eerst iets vertellen over de verschillende vormen van winning.

55


Essentiële oliën

Stoomdistillatie

Hoe worden essentiële oliën gebruikt?

De meeste essentiële oliën worden gewonnen door middel van stoomdistillatie. Hierbij wordt stoom door een hoeveelheid plantenmateriaal gevoerd en lossen de aromatische delen van de plant op. Die aromatische deeltjes worden vervolgens meegenomen door de stoom. Als de stoom afkoelt, worden het water en de essentiële oliën gescheiden. Het water dat nu overblijft als afvalproduct van de distillatie heet bloemenwater of hydrolaat. Dit hydrolaat heeft ook therapeutische waarde, alleen in veel mindere mate dan de essentiële oliën.

Essentiële oliën kun je op verschillende manieren gebruiken. Je kunt de essentiële oliën ook goed gebruiken in combinatie met de oefeningen die in dit boek staan.

Massage Massage is een fijne manier om essentiële oliën te gebruiken. Soms wordt gekozen voor een gehele lichaamsmassage, maar ook een korte voet-, handof hoofdhuidmassage is heel effectief. Hierbij kan gebruikgemaakt worden van kant-en-klare massageoliën. Ook is het mogelijk om een massageolie met een geheel eigen werking samen te stellen door aan een neutrale massageolie één of meerdere essentiële oliën toe te voegen. Hiervoor is wel enige kennis van de essentiële oliën noodzakelijk.

Verdamping

Persing Sommige essentiële oliën worden gewonnen door middel van persing. Dit wordt vooral gedaan met fruit. De olie wordt uit de schil van het fruit verkregen. Dit is het geval met alle citrusoliën.

Dit is een goede manier om de lucht te zuiveren en nare luchtjes in huis te verwijderen. Ook wordt de verdamping van essentiële oliën gebruikt om de lucht te reinigen bij griep en verkoudheid. Essentiële oliën kunnen eenvoudig verdampt worden met behulp van een aromalampje. Vul het bakje met water, voeg aan het water vier tot zes druppels essentiële olie toe, steek het waxinelichtje aan, en al snel zullen de essentiële oliën verdampen. Er zijn ook elektrische aromalampen te koop. Deze zijn gemakkelijk in het gebruik, en er is geen water nodig bij deze manier van verdampen. Op plaatsen waar een aromalampje met kaarsje gevaarlijk kan zijn (bijvoorbeeld in een kinderkamer) is het aan te raden om een elektrische aromalamp of een aromasteentje te gebruiken. Aromasteentjes zijn met name geschikt voor kleinere ruimten of naast het bed. Het is aan te bevelen de aromalamp na ongeveer één uur uit te doen. De geur wordt anders te overheersend, met mogelijk hoofdpijn als gevolg.

Stomen of inhaleren Stomen is een goede manier om de huid te reinigen en wordt ook veel ge-

56

57


Essentiële oliën

bruikt bij verkoudheid of griep. Stomen wordt niet aangeraden bij astmapatiënten omdat de stoom juist een astma-aanval kan veroorzaken. Gebruik een schaal met heet water, doe er twee tot drie druppels essentiële olie in en stoom gedurende circa tien minuten met een handdoek over het hoofd. Een paar druppels essentiële olie op een zakdoek of tissue waaraan je regelmatig ruikt, is ook een goede manier om essentiële oliën te inhaleren.

Let wel: Alléén deze twee oliën mogen puur op de huid aangebracht worden. Het is altijd verstandig om een allergietestje te doen. Smeer een druppel van de olie op de binnenkant van de arm. Wanneer er na twaalf uur geen reactie (rode of opgezette huid, jeuk, blaasjes) is opgetreden kan de olie veilig gebruikt worden. De overige essentiële oliën kunnen op de huid gebruikt worden in combinatie met de neutrale olie (zie bovenstaande tabel). Uiteraard kunnen de oliën ook vermengd worden met een neutrale bodymilk. Voor het gezicht gebruik je een lagere dosering, bij voorkeur de helft van de aanbevolen hoeveelheid essentiële olie. Hogere doseringen mogen alleen door ervaren en geschoolde aromatherapeuten toegepast worden!

Baden Door de warmte van het water worden de essentiële oliën goed door de huid opgenomen. Het is aan te raden om ongeveer een kwartier in bad te blijven liggen, zodat de oliën goed door de huid kunnen worden opgenomen. Voor het baden kan gebruikgemaakt worden van de kant-en-klare badoliën van Volatile, waaraan een uitgebalanceerde hoeveelheid essentiële oliën is toegevoegd. Ook is het mogelijk zelf een neutrale badolie te mengen met enkele druppels essentiële olie. De essentiële oliën zelf zijn niet in water oplosbaar. Het is daarom aan te raden een emulgator te gebruiken zodat de essentiële oliën goed in het badwater oplossen. Emulgator is een tussenstof die ervoor zorgt dat de olie zich met het water vermengt. Dit is neutrale badolie.

Veiligheidsvoorschriften Ondanks het feit dat essentiële oliën een natuurlijk product zijn, is er wel een paar veiligheidsvoorschriften aan verbonden.

Tea tree en lavendel mogen puur op de huid worden gebruikt. Je kunt deze oliën toepassen bij schaafwonden, eczeem, brandwonden en huidirritaties.

Houd essentiële oliën weg van kinderen en huisdieren. De oliën mogen niet inwendig gebruikt worden, mits voorgeschreven door een aromatherapeut. Met uitzondering van tea tree en lavendel mogen de oliën niet puur op de huid aangebracht worden. Indien essentiële olie irritatie geeft op de huid of per ongeluk in de ogen terecht is gekomen, dan is het goed direct een vette plantenolie zoals olijfolie of zonnebloemolie aan te brengen! Eventueel een laag aloë vera met één druppel pure lavendel of een laag neutrale badolie. Na het aanbrengen van een van de bovenstaande middelen dient de irritatie onder de kraan met water gespoeld te worden. Daarna inwrijven met aloë vera en/of lavendel en/of vette plantenolie. Wanneer je per ongeluk een olie inslikt kun je direct enkele slokken vette plantenolie of volle melk drinken! Nooit braken. Essentiële olie lost het best op in vette plantenolie en de vette plantenolie werkt direct verzachtend. Vervolgens dient altijd een arts geraadpleegd te worden. Voor baby’s en kinderen gelden andere doseringen, en zeker niet alle oliën zijn geschikt. Welke oliën wel en welke niet te gebruiken kun je vinden op de site: www.aromatherapie-info.nl.

58

59

Gewicht kind

Aantal druppels essentiële olie voor bad, verdampen etc.

Aantal druppels essentiële olie in 50 ml neutrale olie/lotion voor massage

6-12 kg 12-25 kg 25-38 kg 38-50 kg boven 50 kg

1 2 3 4 tot 8

5 8 8 8 tot 15

Huidverzorging


Essentiële oliën

Sommige essentiële oliën kunnen huidirriterend zijn en dienen niet, ook niet in oplossing, op de huid gebruikt te worden. Welke kun je zien op de eerdergenoemde site. Houd rekening met allergieën voor de typen oliën, zo kan een kind met een citrusallergie reageren op oliën van citrusvruchten.

Wanneer we een plant/bloem naast het lijf leggen, krijgen we een mooie metafoor voor de werkzame gebieden van elk plantendeel. Het hoofd van de mens correspondeert met de bovenkant van de bloem. Zo correspondeert ook de olie die uit deze bloem gemaakt wordt met problemen die met het hoofd te maken hebben. Ook alle citrusoliën komen overeen met het hoofd. Samen worden deze oliën dan ook wel hoofdoliën genoemd. De hoofdoliën zijn de lichtste oliën en zijn het best in te zetten als men voor het eerst gebruikmaakt van essentiële oliën. Deze groep oliën is te gebruiken voor als men erg in het hoofd zit en er ruimte in het hoofd mag komen. Elke soort olie heeft dan natuurlijk weer zijn eigen kwaliteiten.

Enkele belangrijke oliën voor het voetlicht Welke olie voor jou het meest geschikt i,s hangt af van je persoonlijkheid, je wensen en natuurlijk je eigen smaak. Als je de olie niet lekker vindt ruiken dan zul je hem ook niet zo snel gebruiken. Elke olie heeft zijn eigen werking. Het is daarbij ook van belang van welk deel van de plant de olie is gemaakt. Elk plantendeel - de wortel, de stengel, de bloem, de vrucht - heeft zijn eigen werking. Hoofdoliën: citroen, mandarijn, limoen, jeneverbes, lavendel. Middenoliën: cipres, geranium. Aardeoliën: patchouli, gemberpoeder. Hoofd-Hoofdoliën

Midden-Middenoliën

De oliën die gewonnen worden uit het middengedeelte van de bloem/plant corresponderen met het middengedeelte van het lijf: de longen en de spijsvertering. Deze oliën zijn dus goed inzetbaar bij klachten op dit gebied. Ook hier heeft elke olie apart weer zijn eigen specifieke kwaliteiten. Als laatste zijn er de onderkant van de plant en de wortels. Deze staan in verbinding met de aarde en dit zijn dan ook de oliën die ons met beide benen op de grond zetten. Deze oliën geven de kracht om met beide voeten op de aarde te staan. De werking van de oliën mag nooit onderschat worden, zeker niet bij gevoelige kinderen. Daarom is het altijd goed om met een olie te starten die uit het hoofdgebied komt. Voorbeelden hiervan zijn oliën als mandarijn, limoen of lavendel. Deze oliën hebben letterlijk een verfrissende uitwerking op het hoofd. Mocht het kind na een aantal weken goed reageren op deze olie, dan kun je een stapje zakken. Dit doe je door een middenolie te gaan gebruiken of de hoofdolie te mengen met een middenolie. Dit is een nog kleiner stapje! Geef een dromerig kind nooit zomaar een aardeolie. Het kind is niet voor niets dromerig. Kijk eerst naar de reden waarom het niet helemaal in het hier en nu aanwezig wil zijn en nodig dit kind dan voorzichtig uit met een lichte olie zoals mandarijn. Hierna worden enkele oliën behandeld die ik in mijn praktijk het meest bij kinderen toepas.

Voeten-Aardeoliën

60

61


Essentiële oliën

Cipres Kinderen: Heel goed voor kinderen vanwege het kalmerende effect en de goede invloed op de luchtwegen (bij gebruik van de olie in een brander/verdamper).

Geranium Kinderen: Heel goed voor kinderen om ergernissen, spanningen, onrust en stress los te laten. Geranium geeft innerlijke rust en een vriendelijke stemming. Geranium geeft grip op psychische en lichamelijke pijnen. Het kan helpen als het kind zichzelf kwijt is en met zijn gevoelens (angst, boosheid, onzekerheid) overhoop ligt.

Psyche: Praatgrage kinderen hebben baat bij de kalmerende eigenschappen van de cipres. Ook heeft cipres een positieve invloed op boosheid. Het kan goed werken bij stress of overgangssituaties, zoals verandering van school, verhuizing, sterfgeval, of een scheiding. Cipresolie helpt wanneer een kind uit de realiteit vlucht of verstrooid is. Cipres werkt als een schouderklop: ‘Beheers je!’ Cipresolie troost als je veel moet huilen, houdt bij elkaar als je ‘uit elkaar dreigt te vallen”, versterkt een ontwricht zenuwstelsel en brengt het weer in vorm. Cipres houdt je in toom en herinnert je aan het wezenlijke, als je je levensenergie verspilt. De essence werkt concentrerend, samentrekkend in geestelijk, psychisch en lichamelijk opzicht. Cipres helpt daar waar men te los is, te veel vervloeit, de perken te buiten gaat. Spiritueel: Cipresolie is een goed middel bij grote veranderingen in ons leven, zoals verandering van school, een scheiding of een verhuizing en bij grote beslissingen. Cipres is ook werkzaam bij pijnlijke overgangsperioden in het leven, zoals de dood van iemand van wie je houdt. De essentiële olie kan ons troost en kracht geven bij heftige gebeurtenissen. Daarnaast verzacht de cipresolie en geeft steun aan kinderen die te veel van zichzelf eisen. Cipresolie is voor ‘fantasten’, dus voor degenen die dan eens hier, dan eens daar met hun gedachten zijn, die moeilijkheden hebben met het omzetten van ideeën in daden, hun dromen tot werkelijkheid te maken. De werking van de cipresolie bestaat voornamelijk uit het geven van structuur, het sterken van de zenuwen en het verzachten van de moeilijke momenten in het leven.

62

Psyche: Geraniumolie heeft uistekende in evenwicht brengende eigenschappen; helpt bij het losmaken van emoties, kalmeert en ontspant bij hevige emotionele druk. Zij is geschikt als middel tegen zwaarmoedigheid en depressies, herstelt het innerlijke evenwicht; kan depressie, stress en zenuwspanningen verminderen. Geranium kenmerkt zich door haar omhullende vriendelijke troostende kracht. Waar de geranium heerst, wordt gewerkt in vriendelijke zachtheid, wordt het fijne in het leven aanvaard en worden nare stemmingen, wrok en dergelijke weggewerkt. Fysiek: Geraniumolie heeft een grondig reinigende werking op zowel lichaam als geest. Deze olie stimuleert het lymfvaatstelsel en is door zijn ontsmettende, ontstekingsremmende en samentrekkende werking prima bij huidaandoeningen. Het heeft een versterkend effect op het zenuwstelsel, is erg kalmerend in een warm bad en geeft energie in een kouder bad. Geranium kan hoofdpijn verminderen en is pijnstillend, geranium verdrijft nare gedachten en onvriendelijke stemmingen en opent de ogen voor de mooie kanten van het leven. Jeneverbes Kinderen: Geeft innerlijke kracht en vertrouwen aan kinderen. Jeneverbesolie helpt in

63


Essentiële oliën

het bijzonder op de dagen waarop helemaal niets wil lukken en men het liefste alles erbij neer zou gooien. Het is een sterk reinigende olie, zowel lichamelijk als geestelijk. Let op: Bij kinderen matig doseren.

Patchouli Kinderen: Patchouli heeft speciaal waarde voor ‘dromerige kinderen’ en kinderen die de neiging hebben zichzelf voorbij te lopen en hierdoor niet goed in contact zijn met hun eigen lijf.

Psyche: Jeneverbesolie kan doorbrekend werken bij stagnatie, geeft openheid, beweging in isolatie. Zij helpt ons emoties los te laten die ons afhankelijk en slaafs maken. Het gevoelsleven verliest zijn ziekelijke overheersing en wordt weer een deelaspect met de totale zielshuishouding, de olie brengt balans. Zij reinigt de gevoelswereld van het kind als het door andere mensen ‘slechte trillingen’ heeft opgelopen. Het neemt de afvalstoffen uit het lichaam mee, maar helpt ook de negatieve energie te verwijderen die van andere mensen in jouw energie is blijven hangen. Jeneverbes werkt krachtgevend, opbouwend bij gebrek aan energie, angst, zwakte. Jeneverbes zuivert de atmosfeer en ondersteunt concentratie en meditatie. Spiritueel: Jeneverbes is een reinigende en ontgiftende olie, geschikt voor zowel het fysieke als het subtiele lichaam. Ze bewijst grote diensten voor de opruiming van opgehoopte negatieve energieën, vooral als die opeenhoping ontstaan is door contact met mensen met wie men zich op geen enkele manier verwant voelt. Dat kan bijvoorbeeld als je tijdens contacten met individuele personen met boosheid of onwelwillendheid behandeld bent of als je niet te ontlopen contacten hebt gehad met mensen wier energie, daden of manier van leven lijnrecht tegenover jouw normen, waarden en overtuigingen staan. Contra-indicatie jeneverbes: Heel laag doseren op een gevoelige huid en niet bij nierziekten.

64

Psyche: Patchouli brengt evenwicht en rust. Je eigen ruimte innemen, je eigen grenzen verleggen. Kinderen die patchouli prettig vinden, kunnen moeite hebben met het verleggen van hun grenzen, of juist over hun eigen grenzen of die van anderen heen gaan. Patchouli is een goede olie om je eigen grenzen te leren kennen en te beschermen. De olie versterkt en stimuleert het zenuwstelsel bij matig gebruik, maar werkt zelfs verdovend in grote doses. Patchouli verhoogt de helderheid van geest en objectiviteit en is goed bij depressie, angst en stress. Patchouli-olie is stimulerend en zeer versterkend. Fysiek: Patchouli helpt kinderen hun energie te aarden en te integreren en zorgt ervoor dat ze contact blijven houden met het fysieke zelf. Aardende olie zoals patchouli-olie is voor kinderen niet geschikt om mee te starten. Bij kinderen is het van belang om te beginnen met een lichte hoofdolie. Als vervolgstap mag de patchouli gemengd worden met een citrusolie. De olie wordt dan lichter, en dan kom je eigenlijk na het mengen met voeten hoofdolie op het midden uit! Spiritueel: De olie wordt geassocieerd met de wortelchakra en heeft daarop dan ook een versterkende en aardende invloed. Ze werkt ook op de tweede chakra. Veel deskundigen beschouwen patchouli dan ook als een afrodisiacum. De tweede chakra wordt ook in verband gebracht met de waterige elementen in het lichaam: Patchouli bevordert de vochtafvoer uit het stoffelijke lichaam. Patchouli heeft speciaal waarde voor ‘dromers’ en mensen die de neiging hebben

65


Essentiële oliën

te weinig contact te maken met hun eigen lijf of die het gevoel hebben dat zij buiten dat lichaam leven.

Lavendel Kinderen: Lavendel is een geliefde en mooie kinderolie. En kan goed worden ingezet bij kinderen met slaapproblemen, groeipijnen, buikpijnen en verkoudheden. Lavendelolie is reinigend, harmoniserend, opbouwend, stimulerend, kalmerend en verfrissend. Ook te gebruiken als er sprake is van nervositeit, stress, prikkelbaarheid, slaapstoornissen, benauwdheid, ergernis, extreme wisselende stemmingen, melancholie en depressie. Lavendelolie laat een sfeer van zuiverheid, frisheid, rust en orde ontstaan. Zij verdrijft slechte gedachten, depressies worden lichter, en de zielshuishouding komt weer in evenwicht. Lavendelolie levert het gevoel alsof de ziel door een grondige voorjaarsschoonmaak is gegaan.

Toepassen: Omdat patchouli voor kinderen een vrij zware olie is, kun je de geur combineren met bijvoorbeeld citrusolie, mandarijn, citroen of limoen. Mandarijn Kinderen: Mandarijn brengt een speelse creativiteit in het kind naar boven zodat problemen niet meer zo zwaar vallen en de speelse dingen in het leven opnieuw de aandacht krijgen. Het is een zonnige, vrolijke en warme olie die het onbezorgde kind naar boven haalt. Mandarijnolie is het veiligste middel voor kinderen met buikpijn en een slechte spijsvertering. Het is ook de eerste olie die je op de huid van je kindje mag proberen, zij het nooit onverdund. De olie dient altijd gemengd te worden met neutrale massageolie. (Dosering: zie tabel.) Fysiek: Mandarijn bezit veel eigenschappen die we ook bij de andere citrusoliën zien, zowel op het fysieke als op het subtiele niveau, maar dan in een meer verfijnde en delicate vorm. In zijn delicate, zachte, zoete geur is een aankondiging van geluk te bespeuren, speciaal voor kinderen. Deze olie helpt het kind met zijn onbezorgdheid in contact te komen. Aan haar frisse, onschuldige vrolijkheid kan niemand weerstand bieden. Het is niet verwonderlijk dat juist kinderen aan deze olie heel duidelijk de voorkeur geven boven ieder andere. Zij verfrist, doet angst, verdriet en spanning in een mum van tijd vervliegen en laat het kind weer lachen. De olie is verwarmend, troostend, verzachtend, goed voor zwangere vrouwen, goed bij rusteloosheid en slapeloosheid. Mandarijn is opmonterend, inspirerend en opbouwend. Mandarijn helpt bij spanningen, bedplassen, angst, verdriet, prikkelbaarheid en slapeloosheid. De olie werkt opbouwend na uitputtende ziekten en een crisis.

66

Psyche: Lavendel is een sterk kalmerende, rustgevende olie met een subtiel niveau. Toepassing van lavendel op het energetisch niveau werkt eveneens kalmerend, reinigend en evenwichtscheppend. Door haar ontspannende en kalmerende werking kan lavendel gebruikt worden om een toestand van diepere rust en ontspanning te bereiken bij kinderen. Het gebruik van lavendel kan helpen bij onrust en slaapproblemen. Lavendel is een van de beste oliën om verdampt of verstoven de kamer te reinigen en te zuiveren van negatieve energie. Lavendel is heel breed inzetbaar en voor veel klachten te gebruiken. Fysiek: Volgens de Oosterse geneeskunde werken de koele, verdrijvende en ontspannende eigenschappen van lavendel heilzaam tegen hitte, ontsteking, krampen en pijn. Het is heel verzachtend op de ontstoken huid. Lavendelolie reguleert en verkoelt de oververhitte lever en verlicht bij hoofdpijn, migraine en constipatie. De evenwicht brengende werking is nuttig bij stemmingswisselingen. Lavendelolie kalmeert de chi-energie van het hart, vandaar ook het psychologische gebruik van lavendelolie die het hart kan kalmeren en stabilisering geeft. Het hart is het huis voor de geest en daarom verantwoordelijk voor het

67


Essentiële oliën

handhaven van ons algehele mentaal-emotionele evenwicht. Lavendel is heel breed inzetbaar en voor veel klachten te gebruiken.

Limoen Kinderen: Limoen is nog subtieler en zoeter dan citroen en is hierdoor een favoriete olie van kinderen en pubers.

Citroen Kinderen: Citroenolie is een zeer verfrissende en heldermakende olie voor kinderen. Citroen is goed in te zetten bij kinderen die piekeren en veel in hun hoofd zitten en zich hierdoor niet kunnen concentreren. De olie heeft een verhelderende werking, is zeer verfrissend en energiek. Citroenolie is ook goed voor onzekere kinderen. Citroenolie heeft de kwaliteit twijfel te verdrijven en het vertrouwen te vergroten. Psyche: Citroenolie brengt een frisse wind in de ziel en zuivert het van het opgehoopte stof uit het verleden. Citroen leidt onmiddellijk in het hier en nu. Bij geestelijke zwaarte en onbeweeglijkheid. Als het gevoel van verlies van vrijheid sterker wordt, geeft citroenolie iets van het oorspronkelijke lichte en frisse terug. Citroenolie wordt ingezet bij geestelijke uitputting, oververmoeidheid, lusteloosheid, gebrek aan initiatiefneming en onverschilligheid. Citroenolie versterkt de concentratie, ondersteunt de opmerkzaamheid en ondernemingslust, krikt het denkvermogen op en heeft een positieve invloed op de geestelijke creativiteit en flexibiliteit. Kan ook ingezet worden bij slapeloosheid, nachtmerries, traagheid (versterkend). Fysiek: Citroenolie behoort tot de essences met een zeer hoge bacteriedodende werking. Bloedzuiverend, bloedstelpend, bloeddrukverlagend, witte bloedlichaampjes activerend, koortsverdrijvend, hartversterkend, ontslakkend, versterkend voor de bloedvaten en weerstandverhogend. Kan zo ingezet worden bij artritis, bloedarmoede, reuma, gebrek aan eetlust, keelpijnen, infectieziekten, leveren galklachten, spijsverteringsklachten, spataderen, koorts, astma en urineweginfecties.

68

Psyche: Limoenolie is de meest sprankelende en meest frisse van alle citrusoliën. De werking ervan is daarom zeer verfrissend en opbeurend. Op heel droevige momenten werkt citrus als een vrolijke noot die je binnen de kortste keren aan het lachen maakt en je herinnert aan de prettige kanten van het leven. Fysiek: Limoenolie bevordert de eetlust en de spijsvertering en helpt ook bij spijsverteringsstoornissen. Door de ontsmettende, antivirale, antibacteriële en koortsverlagende eigenschappen is limoenolie een goed middel tegen verkoudheid, griep, koorts en aandoeningen aan de luchtwegen en de keel. Limoenolie versterkt tevens het immuunsysteem. Een vette huid en aandoeningen als acne, steenpuisten en wratten kunnen ook behandeld worden met limoenolie. Limoenolie heeft een herstellend en versterkend effect op de gehele persoon. Het helpt reumatiek voorkomen en is befaamd omdat het de alertheid en assertiviteit vergroot.

Hoe te gebruiken? Het is raadzaam hier het forum voor te informeren: www.aromatherapie-info. nl. Deskundige aromatherapeuten kunnen je adviseren wat het beste voor je is.

69

Een voetbad

Een dag is voor een kind vaak heel intensief. Bij gevoelige kinderen kunnen de indrukken van de dag echt in hun lijfje gaan zitten. Niet alleen op de dagen dat ze naar school gaan, maar ook in het weekend. Wanneer kinderen bijvoorbeeld op zaterdag naar de sport gaan, kunnen ze dit als heel intensief ervaren. Zowel bij verlies als winnen komen veel emoties aan de orde. Een voetbad is voor een kind dan een heel mooie manier om echt even los te komen van de indrukken van de dag. Er zal minder onrust in het lijfje ontstaan doordat het kind via het voetbad uitgenodigd wordt om zijn emoties los te laten. Als het kind met alle indrukken van de dag zijn bedje in gaat, kan het de nieuwe dag starten met een lijfje dat nog vol is met de energie van die dag ervoor of zelfs verder terug. Een gevoelig kind kan hierdoor onrustig worden. Dit kan zich onder andere uiten in snel boos worden, bedplassen, huilen en niet weten waarom en buikpijn. De oplossing voor een gevoelig kind kan een voetbad zijn voor het slapen gaan. Een voetbad met oerzeezout, een hoofdolie, eventueel wat gemberpoeder en lauwwarm water met neutrale badolie is een goede ontlading van spanning, onrust en overtollige energie. Hoofdoliën zijn de meest geschikte oliën voor in een voetbad. Jongens geven veel en vaak de voorkeur aan mandarijnolie. Het voetbad kan een onderdeel worden van het avondritueel. Het kind kan even een boekje lezen als het met zijn voeten in het voetbad zit of je kunt een verhaal vertellen. Naar muziek of een vertelcd luisteren kan natuurlijk ook. Dit brengt rust en geeft je kind een vast punt om de dag los te laten. Als een kind een drukke dag heeft gehad en je merkt als ouder dat hij erin blijft hangen, laat hem dan vertellen over zijn dag vanaf het punt dat hij wakker werd tot het moment dat hij met zijn voeten in het

71


voetbad zit. Op deze manier loop je met je kind de dag door en komt het er los van. Dit geeft rust en ruimte in zijn hoofd. Zoals eerder vermeld correspondeert volgens de aromatherapie het hoofd van de mens met de bovenkant van de bloem. Alle citrusoliën komen overeen met het hoofd. Samen worden deze oliën dan ook wel hoofdoliën genoemd. De hoofdoliën zijn de lichtste oliën en zijn het best in te zetten als je voor het eerst gebruikmaakt van essentiële oliën. De oliën die gewonnen worden uit het middengedeelte van de bloem/plant corresponderen met het middengedeelte van het lijf. Ook hier heeft elke olie apart weer zijn eigen specifieke kwaliteiten. Als laatste hebben we de onderkant van de plant en de wortels. Deze staan in verbinding met de aarde, het zijn dan ook de oliën in combinatie met gemberpoeder die ons de kracht geven om met beide benen op de aarde te staan. De werking hiervan mag nooit onderschat worden, zeker niet bij gevoelige kinderen. Daarom is het altijd goed om met een olie te starten die uit het hoofdgebied komt. Voorbeelden hiervan zijn oliën als mandarijn, limoen of lavendel. Deze hebben letterlijk een verfrissende uitwerking op het hoofd. Mocht het kind na een aantal weken goed op deze olie reageren, dan kun je een stapje zakken door een combinatie met gemberpoeder te maken (zie hierna voor het recept). Voor kinderen jonger dan tien jaar: Maak met lauwwarm water een voetbadje, meng twee tot drie druppels essentiële olie (bijvoorbeeld mandarijnolie) op een eetlepel met neutrale badolie en twee eetlepels oerzeezout. Voor kinderen ouder dan tien jaar: Maak met lauwwarm water een voetbadje met twee volle eetlepels oerzeezout en een theelepel gemberpoeder. Voor kinderen die al aan voetbaden gewend zijn, kun je een combinatie maken van deze twee recepten. Maak met lauwwarm water een voetbadje, meng twee tot drie druppels essentiële olie (bijvoorbeeld mandarijnolie) op een eetlepel met neutrale badolie en twee eetlepels oerzeezout en een theelepel gemberpoeder.

72

Aandachtig leven

Aandachtig leven is een van de waardevolste gereedschappen die we onze kinderen kunnen leren. Als kinderen de gelegenheid krijgen zich te ontspannen en aandacht te besteden aan hun ademhaling, dan staan ze rustiger en met meer concentratie in het leven. Kinderen worden ook sterk beheerst door het doen, waardoor er weinig plaats en tijd overblijft voor het zijn. Voor elk kind is het belangrijk om de dagelijkse spanning en beleving even te kunnen loslaten en zich te concentreren op het moment van zijn. De adem is onlosmakelijk met onze levenshouding verbonden. De adem is de drager van de levenskracht. Door ademhalings- en bewegingsoefeningen stroomt de levensenergie beter door je lijf. Dit lijdt tot een betere balans in geestelijke en lichamelijke processen. Het oefenen met de adem bevordert het lichaamsbewustzijn. Je leert bewuster en meer ontspannen met je energie om te gaan. De adem vormt de verbinding tussen lichaam en geest. In je manier van ademhalen zitten veel overtuigingen, emoties en gedragingen verborgen. Hierdoor is je ademhaling een waardevolle bron van inzicht en zelfkennis. Via de adem kun je tot meer innerlijke rust, vitaliteit en levensvreugde komen. Het is een uiterst geschikt middel om je uit je hoofd in het moment te halen. Ademen gebeurt altijd in het nu. • Ga in een stoel zitten met een rechte leuning en met je benen naast elkaar of op de grond in kleermakerszit met je rug tegen een muur. • Leg je handen op je buik, en ga met je gedachten naar je buik. Dit wordt ook wel je chi-punt genoemd. • Kies een kleur die je prettig vindt, een kleur die je ontspant en een fijn gevoel geeft.

73


• Wanneer je inademt via je neus, bedenk je dat de fijne kleur naar binnen gaat en je buik vult. • Bij iedere uitademing via de mond laat je alles los wat je kwijt wilt raken en blaas je uit. • Blijf minstens twee minuten zo door ademen en breid dit uit tot vijf minuten per dag. • Voor kinderen die moeite hebben met ademen is het prettig om de oefening de eerste keer liggend op hun buik te doen. Op deze manier voel je meer veiligheid om goed door te kunnen ademen. • Als ondersteuning en om het gevoel te versterken houdt de ouder dan de hand met lichte druk op de onderrug. Het kind kan naar de hand toe ademen. Dit is een gemakkelijke manier om laag te leren ademen.

74

Massage

Masseren en aanraken is voor iedereen een feest. Immers, een knuffel, een kus, een zachte arm om je heen, aangeraakt worden op een liefdevolle manier, dat doet iedereen goed. Als we niet of te weinig liefdevol aangeraakt worden kan onze houding gesloten worden en ons gedrag veranderen. Aanraken geeft een gevoel van saamhorigheid en verbondenheid. Het is een mooi middel om echt contact te maken. Kinderen willen echt contact met jou als ouder. Nu komt dit in de praktijk niet altijd op het juiste moment of soms ben je zelf niet in de goede stemming om aandachtig te reageren en er helemaal te zijn voor je kind. In mijn ‘praktijk De Regenboog’ spreek ik veelal ouders die het erg druk hebben met de combinatie werk en kinderen. Hierdoor dragen zij een schuldgevoel met zich mee, omdat het net niet helemaal lukt om alles, naar wens, rond te krijgen in de tijd die beschikbaar is. Schuld draagt weinig positiefs bij aan de opvoeding en geeft alleen maar extra ballast op je schouders. Contact maken met je kind door aanraking en massage kost in werkelijkheid niet zo veel tijd als je denkt, en het levert heel veel positieve punten op voor jezelf en het kind. Het was voor mij als moeder echt een geschenk om hierachter te komen, het levert zo veel positieve energie op dat je juist meer aankan. Ik heb geleerd aan te raken en ervaren wat het met je doet. Raar eigenlijk dat je dat buiten je gezin in een opleiding leert. Het is voor mij een mooi bewustwordingsproces geweest, te leren dat je lijf heel belangrijk is en dat aanraken een levensbehoefte is. Nu heb ik dit, als natuurlijk, aan mijn kinderen mogen meegeven en het is voor hen een heel mooi pluspunt om mee te nemen in hun leven. Als je goed met je lijf in contact bent, sta je sterker met beide benen op de grond. Als ik aan Lucas vraag wat hij graag

75


van mij zou willen, antwoordt hij standaard: ‘Een massage’! Daarbij meldt hij dan, dat hij een heel lange massage wil, van wel een uur! Dat is soms te doen, maar natuurlijk niet iedere avond. Met drie kinderen zou dit een avondvullend programma zijn. Daarom heb ik een heel praktische massage beschreven die bestaat uit drie massageonderdelen, vanuit de klacht, het verhaal of de verstoring van het kind. Je kunt (samen met je kind) kiezen welke onderdelen uit de massage aan bod mogen komen. Door echte aandacht te besteden, heel je natuurlijk al een gedeelte van de verstoring. De liefdevolle aanraking maakt de massage waardevol en helend op alle niveaus.

Massage cursus voor onrustige kinderen en volwassenen Masseren is heilzaam voor alle kinderen, maar vooral drukke kinderen hebben er baat bij. Het beste moment om te masseren is voor het slapen gaan. Op die manier komen ze los van alle indrukken van de dag. Hierdoor gaan ze beter slapen en staan ze de volgende dag uitgerust en meer ontspannen op. Klaar om aan de nieuwe dag te beginnen. De massage heeft voor de ouder die masseert ook een positieve werking. Het contact met het kind wordt beter omdat het positieve aandacht krijgt. Bij drukke en onrustige kinderen is er nog weleens sprake van een disbalans tussen het geven van positieve en negatieve aandacht. Op deze manier kun je de dag op een prettige manier met het kind afsluiten. Dit geeft jou als ouder ook een positief gevoel. De massage is gericht op het afvoeren van spanning en het loslaten en afvoeren van opgeslagen emoties. Zo kan er weer een natuurlijk herstel van de energiebalans in het lichaam plaatsvinden. Om de werking te verdiepen en de massage te veraangenamen, kan deze massage worden gecombineerd met aromatherapie.

Massage

De drie onderdelen waaruit de massage is opgebouwd zijn: • Hoofdmassage • Buikmassage • Voetreflexmassage De massagevormen hebben stuk voor stuk een heilzame en ontspannende werking. Het is natuurlijk ook mogelijk om één of meerdere onderdelen uit deze massage toe te passen waarop het kind goed reageert.

Hoofdmassage In het hoofd komen alle zintuiglijke indrukken binnen. Soms komt het hoofd helemaal vol te zitten en ben je niet meer in staat om nog nieuwe indrukken te verwerken. De hoofdmassage is een van de effectiefste manieren om een kind te helpen rust te creëren in zijn eigen lijf. Hierbij is het van belang dat de massage langzaam gebeurt. Bij een te snelle beweging kan het kind juist onrust gaan ervaren!

Buikmassage In de buik verteer je niet alleen voedsel maar ook indrukken. Denk hierbij aan de darmen. Bij een teveel aan indrukken kun je fysieke klachten gaan ervaren, zoals buikpijn, obstipatie, diarree en hoofdpijn. Bij ieder mens ligt het niveau van hoe hij omgaat met indrukken of emoties anders. Wanneer je gaat masseren, kijk/voel dan ook goed waar het probleem vandaan komt. Volgens de Oosterse geneeswijzen zit aan ieder orgaan een emotie verbonden. Door de massage krijgt de emotie de ruimte en mag die emotie er zijn. Het kan dus zo zijn dat er door de massage verdriet of boosheid loskomt. Kijk of het kind kan uitspreken wat het met hem doet.

Voetreflexmassage De holistische massage is opgebouwd uit drie onderdelen om indrukken en overprikkeling bij gevoelige volwassenen en kinderen af te voeren en de energiebalans te herstellen. Hierbij worden verschillende technieken gecombineerd.

Op de voeten zitten alle reflexzones van het gehele lichaam, hier komt alles dus samen. De voeten verbinden ons met de aarde. Voor iedereen die te veel in zijn hoofd

76

77


Massage

zit, kan een betere verbinding met de aarde tot vermindering van klachten leiden en tot een verbetering in de energiehuishouding. Voetreflexmassage is gebaseerd op het principe dat op de voeten reflexzones liggen die corresponderen met de organen, klieren en andere delen van het lichaam. De tenen corresponderen bijvoorbeeld met het hoofd. Wanneer je de tenen zachtjes masseert, komt het hoofd tot rust. De linkervoet correspondeert met de rechterhersenhelft en is dus de gevoelsvoet. De rechtervoet correspondeert met de linkerhersenhelft en is dus de denkvoet.

toch apart om de nadruk te leggen op de verbinding. Als een van de andere centra verward is of onderdrukt, dan is de energie uit balans en daarmee ook het niveau. Door de verstoring in de andere centra met massage of andere technieken te herstellen, herstelt voor een groot deel ook deze laag mee.

De verstoringen van de diverse centra mentaal lichamelijk energie emotie

Lichamelijk Verstoring in dit centrum kan zich uiten in diverse klachten: darmklachten, buikpijn, moeheid, te beweeglijk, onrustig zijn met en in het lijf. Kinderen kunnen bij een verstoring moeite hebben de grenzen van hun lijf te vinden (het musculaire kind). Massage helpt deze kinderen hun grenzen op een liefdevolle manier te ontdekken. Fladderende kinderen kunnen met een massage juist uitgenodigd worden om meer in het hier en nu te zijn.

Emotioneel Verstoring in dit centrum kan zich uiten in diverse klachten: snel verdrietig zijn, onstabiel gedrag, bij de kleinste vorm van kritiek uit hun doen zijn. Of juist als er geen of weinig emotie lijkt te zijn, snel emotioneel worden, snel of vaak boos of geïrriteerd zijn.

Mentaal

Verstoring in dit centrum kan zich uiten in diverse klachten: vermoeidheid, afwezig zijn, niet goed in het hier en nu. Je kunt uit balans zijn op diverse niveaus en dan last hebben van energieverlies. Het één is onlosmakelijk met de ander verbonden, energie verbindt zich met alle centra. Eigenlijk is de energie van één centrum niet los te zien van de andere, maar ik benoem deze

Verstoring in dit centrum kan ontstaan als het kind iets ervaren heeft wat het geen plek kan geven. Dat kan een grote gebeurtenis zijn of iets relatief kleins. Het hangt van de beleving van het kind af. Hoe ervaart het kind het zelf? Als het kind de gebeurtenis verstandelijk niet kan begrijpen, dan krijgt de ervaring geen plekje. Hierdoor raakt het kind uit balans. Een mooi voorbeeld is dat een kind van vier niet kan begrijpen dat zijn vader en moeder willen scheiden. Ze houden toch van elkaar? Het kind begrijpt het niet en kan vanuit het denken niet bij het voelen. Er is geen balans. Via massage kan de spanning, de zwaarte uit het hoofd weg gemasseerd worden. Later, als er meer ruimte ontstaat, kan het kind uitgenodigd worden om door een rustige massage meer in het gevoel te zakken en de overtollige spanning via de voeten los te laten. Dan is er weer harmonie.

78

79

Energie


Massage

De centra en de uitleg erbij kun je meenemen in de massage, maar laat de informatie tegelijkertijd los. Tijdens de massage is het voor de juiste uitwisseling prettig als je vanuit je gevoel werkt en niet vanuit je denken.

huisdieren even uit de ruimte en zet rustgevende muziek op. Let ook op je eigen houding. Kun je de handelingen en posities gemakkelijk en ontspannen uitvoeren? Kijk hier goed naar. Hoe meer relaxed jij erbij staat, hoe minder moeite het je kost om de massage uit te voeren.

Voorbereiding Zorg dat je goed verbonden bent met jezelf. Aard jezelf en maak contact met het hier en nu. Dit doe je door middel van je voornaam en achternaam hardop te zeggen, en de dag, de maand en het jaar waarin je je bevindt. Verbind je met het hier en nu! Het is belangrijk dat je vertrouwen hebt in wat je doet. Maak je geen zorgen over je prestatie. Als je gestrest bent, dan kun je jezelf afvragen of dit het goede moment is om je kind een massage te geven. Anderzijds kan het geven van de massage jou ook rust geven. Pas alleen op dat de spanning van jou niet wordt overgebracht op het kind. Een gevoelig kind is ook gevoelig voor jouw spanning, wees je hiervan bewust. Mocht je stress voelen, neem dan eerst even de tijd om los te komen van die stress door bijvoorbeeld een lekkere douche te nemen en lekkere gemakkelijke kleding aan te doen voordat je gaat masseren. Je kunt ook gebruikmaken van een affirmatie, ook wel de kracht van de gedachten genoemd. Hiermee zet je een intentie neer. Voordat je gaat masseren spreek je de volgende woorden uit: ‘Ik ben ik en wat van mij is blijft van mij.’

Begeleiding Voordat je met de massage begint, vertel je het kind dat hij een paar keer diep mag ademhalen. Helemaal naar zijn buik. Als dit niet lukt, laat je het kind even op de buik liggen en leg je jouw hand op de onderrug van het kind. Wanneer het kind ademhaalt, druk je voorzichtig op de onderrug. Zo nodig je het kind op een veilige en subtiele manier uit om naar je hand toe te ademen. Op deze manier is het gemakkelijker om laag te ademen. Wanneer dat is gelukt, mag het kind weer terug op de rug. Zorg dat het kind prettig ligt. Hoe meer ontspannen het kind ligt, hoe dieper de werking van de massage. Tijdens een massage kan het kind het koud krijgen als het gaat ontspannen. Houd daarom altijd een dun dekentje bij de hand, zodat je dat desgewenst lekker over het kind kunt leggen. Een handdoek dun opgerold onder de knieholte, hierdoor komt het bekken in een meer ontspannen houding. Vertel duidelijk aan het kind dat het tijdens de massage verschillende emoties en gevoelens kan waarnemen. Het mag lachen, huilen of stil zijn: Alles is goed!

Het is mogelijk dat het kind met constipatie dat je masseert eerst even buikpijn krijgt voordat de blokkade loskomt en het kind werkelijk kan loslaten. Het kind kan tijdens de massage ook in slaap vallen of het door de diepe ontspanning koud krijgen. Vraag altijd van te voren aan het kind of het een dekentje wil. Een deken geeft ook een compact en veilig gevoel.

Vraag in de voorbereiding of het kind goed ligt en stel tijdens de massage niet te veel vragen, dit leidt snel af. Het is beter te observeren hoe het kind de massage ervaart dan ernaar te vragen. Veel vragen en keuzes kan het kind als onrustig ervaren. Sommige kinderen worden daar zelfs onzeker van. Houd als ouder de massage duidelijk in eigen hand. Jij masseert en voelt zonder woorden wat de uitwisseling voor jullie kan betekenen.

Omgeving en sfeer

Type kinderen en massage

Bij het geven van een massage is het prettig als je ervoor zorgt dat de ruimte warm, rustig en gezellig is met voldoende ruimte om te bewegen. Het beste is om afleiding zo veel mogelijk te voorkomen. Schakel de telefoons uit! Zet

Ieder kind is anders, en dus zal ieder kind eenzelfde massage anders ervaren. En dat is goed! Een musculair kind zal het waarschijnlijk lekker vinden om wat steviger gemasseerd te worden, ze willen hun lijf echt voelen. Musculaire

80

81


Massage

kinderen worden graag aangeraakt. Een stevige druk geeft de omvang van hun lijf duidelijk aan. Het geeft ze een compact gevoel. Hierdoor ervaart het musculaire kind de grenzen van zijn lijf, en zo creëer je rust. Bij een musculair kind kun je een greep kiezen die je stevig en zacht uitvoert. Vraag het kind dan welke het het prettigst vindt. Hierdoor krijg je direct een mooi uitgangspunt voor de massage. Een cerebraal kind is vaak wat zwaar op de hand, denkt veel over alles na. Bij een cerebraal kind is het gedeelte van de hoofdmassage een belangrijk onderdeel. Hierbij kan het spanning loslaten uit het hoofd. Let er bij dit kind op dat de grepen op het hoofd heel rustig, bijna traag en gelijkmatig uitgevoerd worden. Een kind dat al veel aan het hoofd heeft, kan alleen loslaten als het hier heel rustig toe uitgenodigd wordt. Bij een digestief kind ligt de nadruk meer op de buik, het verteren. Zij hebben moeite met het ‘verwerken’ van zowel voedsel als indrukken. Volgens de Chinese geneeswijze verteren we niet alleen voedsel met onze darmen. Wat we letterlijk niet kunnen verwerken aan emoties kunnen we ook niet verteren. En hierdoor kunnen we ook vastlopen met onze darmen. De nadruk bij dit kind ligt dus op de buikmassage, en die mag rustig, kalm en gelijkmatig uitgevoerd worden. De eerste keer geef je weinig druk, en per massage mag je met je handen iets meer druk geven in de buik, zodat je alles goed in beweging houdt. Tijdens het geven van druk met de handen in de buik kijk je naar het kind. Daar krijg je antwoord op de vraag hoe de druk ervaren wordt. Houd bij het digestieve kind goed in de gaten hoe het reageert in het gezicht, let op de uitdrukking. Dat vertelt jou of het goed was of te hard, te snel, of juist prettig. Een respiratoir kind zal misschien niet zo veel tijd hebben om een massage te ondergaan. Dit kind is een bezig bijtje. Het fladdert van het ene vriendinnetje naar het andere, en er zijn nog zo veel meer leuke dingen om te doen. Omdat dit kind uitgenodigd mag worden om meer in het hier en nu te zijn, met beide benen op de grond, ligt de nadruk bij een respiratoir kind op het laatste gedeelte van de massage: de voeten. De voeten verbinden je met de aarde en trekken je in het hier en nu. De uitnodiging van een respiratoir kind

is uiteindelijk om de verbinding met jezelf aan te gaan en voetmassage is een mooie manier om hierbij te gebruiken. Het kan zijn dat een respiratoir kind giechelig of onrustig wordt tijdens de voetmassage. Dan is het aan te raden om het kind vóór de massage eerst een voetbad te geven. Het voetbad geeft al een rustpuntje. Laat het kind er lekker een boekje bij lezen, of lees zelf voor als het kind daar nog te klein voor is. Het voetbad geeft aarding en trekt spanning en onrust uit het lijf. Het is dus een mooi recept om te gebruiken en zeker voorafgaand aan de massage. Mocht het kind tijdens de massage dan nog steeds onrustig zijn, bouw dan langzaam het aantal grepen op. Voeg iedere maal dat je masseert een greep toe en kijk hoe dit ontvangen wordt.

82

83

Hoe vaak masseren? Er bestaat voor massage natuurlijk geen vast recept over hoe vaak je het moet toepassen. In Oosterse landen wordt in vergelijking met Westerse landen veel gemasseerd. Niet als er een klacht is, maar juist preventief om te zorgen dat men in balans blijft. Kijk dus naar wat je zelf prettig vindt om te geven en naar wat het kind nodig heeft om goed in zijn vel te zitten. Is een gehele massage te veel, dan kun je ook een deel uitkiezen en die uitvoeren. Kijk ook nu goed waar het kind prettig op reageert. Wat vindt het kind fijn en waar merk je resultaat mee. Ik beveel wel aan om altijd het voetenonderdeel van de massage te doen, omdat dit het loslaten stimuleert, en met loslaten herstelt je lijf nu eenmaal het beste. Dus een combinatie is prima: hoofd en voeten, buik en voeten, of - bij weinig tijd - alleen voeten. Beter één onderdeel dan géén onderdeel is het motto. Ook al is het weinig wat je kunt doen, met de juiste intentie doet het altijd zijn werk.

Nog enkele weetjes Masseren is heilzaam voor alle kinderen. Vooral drukke kinderen hebben er baat bij. Het beste moment om te masseren is voor het slapen gaan. Op die manier komen ze los van alle indrukken van de dag en gaan ze beter slapen. De volgende dag staan ze uitgerust en meer ontspannen op. Klaar om aan de nieuwe dag te beginnen.


Massage

De massage heeft voor de ouder die masseert ook een positieve werking. Het contact met het kind wordt beter omdat het positieve aandacht krijgt. Bij drukke en onrustige kinderen is er nog weleens sprake van een disbalans tussen positieve en negatieve aandacht. Op deze manier kunnen jij en je kind de dag op een prettige manier afsluiten. Dit geeft jou als ouder ook een positief gevoel. Deze massage is gericht op het afvoeren van spanning en het loslaten en afvoeren van opgeslagen emoties. Zo kan er weer een natuurlijk herstel van de energiebalans in het lichaam plaatsvinden. Om de werking te verdiepen en de massage te veraangenamen, kan deze massage ook worden gecombineerd met aromatherapie.

Een aantal basisregels voor bij het masseren Wanneer het kind vindt dat de voetreflexmassage kriebelt of jeukt, mag er steviger gemasseerd worden. Kinderen mag je afleiden. Je stelt ze op hun gemak en zorgt ervoor dat ze zich prettig voelen. Als je een kind niet op de voeten mag aanraken, dan betekent dit uitputting of niet goed geaard zijn. Je kunt er dan voor kiezen om ze eerst een voetbad te geven met oerzeezout en gember. Bij uitputting moet de basisenergie weer aangevuld worden. Dit kan door gemberkompressen op de nieren te leggen of door naar een acupuncturist te gaan. Als de voeten koud worden, dan is het genoeg geweest! Wanneer kinderen een voetmassage of aanraking spannend vinden, mogen ze hun sokken aanhouden. Ik start dan eerst met grote grepen die niet te veel impact hebben. Belangrijk Oefen deze massage niet uit op kinderen voordat je deze massage beheerst. Ga liever oefenen op een volwassene waarvan je weet dat hij of zij tijdens de massage goed aangeeft wat de massage met hem of haar doet.

84

Voorbereiding massage • • • • • • • • • •

Was je handen tot over de polsen en wrijf je handen warm. Leg het kind rustig neer op een bed of een massagetafel. Leg zijn rug goed en leg onder zijn knieën een knierol. Zorg dat je zelf goed zit met beide benen op de grond, en zet jezelf en het kind in een lemniscaat (acht). Je werkt op het middelpunt! Zie afbeelding. Let er ook op dat je knieën uit elkaar zijn en de armen open tijdens het werken. Zorg ervoor dat je goed geaard bent. Je kunt jezelf aarden door je voor- en achternaam te zeggen en de data van die dag. Op deze manier bevestig je wie je bent, en met het benoemen van de data kom je in het hier en nu. Aan het begin, maar ook tijdens het masseren, is het goed je te onderscheiden van het kind. Let op de effecten van de massage. Bij overprikkelen stoppen en eventueel later verder gaan. Winden en boeren laten, is het loslaten van indrukken.

Hoofdmassage Bij het masseren van het hoofd is het belangrijk dat het rustig en met weinig druk wordt uitgevoerd. De punten worden driemaal gedaan. Daarna ga je verder naar het volgende punt.

85


Massage

• Neem een klein beetje massageolie op je hand en laat de olie even aan het kind ruiken.

• Begin met de hand dwars op het voorhoofd, wrijf hand over hand naar de haargrens toe. Dit doe je drie minuten.

• Plaats beide handen aan de zijkant van het hoofd. Wrijf met de toppen van de duimen boven de wenkbrauwen van binnen naar buiten. Doe dit met lichte druk tot aan de slapen.Druk nooit op de slapen!

86

87


Massage

• Plaats de duimen in het midden van het voorhoofd. Wrijf de duimen tegelijk over het voorhoofd uit.

• Houd de handen aan de zijkant van het hoofd en wrijf zacht zonder druk over de slapen naar het oor toe.

88

89


u

Massage

• Draai achtjes over de slapen. ( de lemniscaat)

De lemniscaat, ofwel de liggende acht.

90

• Met lichte druk de punten op het hoofd masseren (haren wassen). • Als afsluiting door de haren heen strijken.

91


Massage

Buikmassage

• Ga naast het kind staan. Maak eerst contact met jezelf, je eigen centrum. Maak dan contact met de buik van het kind. Eventueel eerst over de kleding heen. • Leg één hand op de buik van het kind en de andere hand op je eigen buik. Adem een aantal keer goed in en uit. • Leg je hand op het borstbeen en loop in drie stappen naar beneden, tot iets boven het schaambeen. • Neem wat massageolie in de hand en smeer de buik rustig hiermee in.

92

93


Massage

• Wieg zacht met de zijkant van de hand schuin langs het heupbot. Maak in vier stappen een rondje over de buik, met de klok mee.

• Aan de bovenkant volg je de rand van de ribben. Dit rondje mag je drie keer maken.

94

95


Massage

• Maak met de hand een cirkel over de buik, met de klok mee. Eindig door even zachtjes op het Chi-punt te drukken. Deze bevindt zich twee vingers onder de navel.

• Daarna met twee handen het buikgebied met een golfbeweging zacht wiegen.

96

97


Massage

Extra: Als je naar de voetreflexmassage doorgaat, plaats dan eerst beide handen op de heupen van het kind en strijk langs de benen met lichte druk naar de voeten af.

Voetreflexmassage

• Leg de handen even stil op de buik van het kind.

• Neem wat massageolie op de handen. Maak eerst rustig contact met de voeten en benen d.m.v. afstrijken. • Start met het tenenkapje (energiekapje). • Daarna het hielkapje.

• Plaats één hand op de borst en laat de andere hand op de buik liggen. • Duw je handen subtiel naar voor en weer terug, zo puls je het lichaam zachtjes heen en weer. • Dek het kind daarna weer toe met de handdoek.

98

99


• Masseer de tenen zachtjes rond, start met de grote teen. • Pak ook de teenkootjes even vast met duim en wijsvinger.

100

Massage

• Wrijf de huidplooien tussen de tenen (zwemvliezen) uit.

101


Massage

• Leg nu op beide zonnevlechtpunten een duim, druk zachtjes tegelijk in op een inademing en ontspan op een uitademing. Blijf met de duimen contact houden op de voeten.

• Teken zonnestraaltjes vanuit het zonnevlechtpunt op de voet, met beide duimen tegelijk naar buiten uitstrijken.

• Start met de rechtervoet en dek (eventueel) de linkervoet af. • Het zonnevlechtpunt is een kuiltje in het midden, vlak onder de bal van de voet.

102

103


• Herhaal dit nu op de linkervoet • Geef even een rustmoment met een tenenkapje.

104

Massage

• Strijk de benen en voeten af. • Trek zacht aan de hielen.

105

Massage


• De yin yanggreep: Strijk met de handen in tegengestelde richting tegelijkertijd langs de benen. • Start met je rechterhand aan de binnenzijde van de voet en je linkerhand aan de buitenkant van de knie. Eindig zoals op de foto. • Laat even los en start opnieuw. Dit doe je 3 maal, dan doe je het andere been.

• Wrijf een lemniscaat (liggende acht) op het zachte gedeelte van de voet, tussen de bal en de hak van de voet.

106

• Geef even een rustmoment met een tenenkapje.

107


Massage

• Leg vervolgens je handen tegen de voeten van het kind, zodat de zonnevlechtpunten van je handen en de punten van de voeten tegen elkaar liggen. Geef lichte tegendruk.

• Ontbloot je beide onderarmen en leg ze gekruist tegen de voeten aan. • Wieg de voeten zachtjes heen en weer.

108

• Strijk de benen en voeten af.

109


Massage

• Strijk vervolgens met beide handen tegelijkertijd naar de voeten. • Geef even een rustmoment met een hielkapje.

• Leg beide handen op de knieën en masseer deze zacht.

110

• Sluit de massage af met een tenenkapje. • Was daarna je handen met koud stromend water tot over de polsen en drink een glas water. • Geef het kind ook wat te drinken na de massage om afvalstoffen die vrij komen snel af te kunnen voeren.

111


Aromatherapie

De ballonoefening

Aromatherapie betekent letterlijk geurentherapie. Als baby is het eerste wat je ruikt de geur van de moeder. De geur die je eigenlijk direct verbindt met vertrouwen en eten. Geur is dus de sensatie die de mens als eerste beleeft. Aromatherapie is holistisch. Dat wil zeggen dat men zich richt op het welzijn van de mens in het geheel. Dus ook op de emotionele en mentale staat van de mens. Een goede oefening om emoties los te laten is de ballonoefening. • Laat het kind de ogen sluiten, laat het de handen op de buik leggen en adem driemaal in via de neus en uit via de mond. • Laat het kind de emotie voelen of visualiseren. Het gevoel mag er zijn. • Kijk of het kind de emotie een kleur kan geven. Lukt het niet, noem dan een aantal kleuren op, en laat het kind aangeven bij welke kleur het zich het prettigst voelt. • Nu mag het kind de ogen openen en uit de zak met gekleurde ballonen de juiste kleur ballon pakken. • Laat het kind de ballon vol met het verdriet, de boosheid, enzovoort blazen. Zeg hierbij: ‘Blaas de … (emotie) maar in de ballon.’ Het kind mag - als hij dit prettig vindt - de emotie op de ballon schrijven. Je kunt nu vanaf het hoogste puntje van het huis, bijvoorbeeld het zolderraam, de ballon loslaten.

112

De effecten van aromatherapie De geur van de olie heeft effect op de emoties. De chemische werking heeft effect op het lichaam. De reukzin, waarmee je geuren waarneemt, is verbonden met het centrale zenuwstelsel en heeft dus invloed op de werking daarvan. Een verandering in je psychische toestand kan invloed hebben op je fysieke toestand en andersom. Daarom is het ook mogelijk je stemming te veranderen door middel van geuren.

Hoe werkt aromatherapie? Het woord aromatherapie kan misleidend zijn, omdat het suggereert dat het een vorm van genezing is die uitsluitend via het reukorgaan werkt. Dit is niet het geval. Met aromatherapie maken we gebruik van essentiële oliën. Essentiële oliën worden via de huid opgenomen en komen terecht in de bloedbaan. Op die manier hebben essentiële oliën hun uitwerking op het gehele lichaam en alle organen. Dat dit zo is, kan gedemonstreerd worden door een knoflookteentje op de zool van de voet te wrijven: De essentiële olie wordt door de bloedbaan opgenomen en even later kan de smaak van de knoflook in de


Aromatherapie

mond geproefd worden! Essentiële oliën worden langzaam opgenomen door het lichaam. Dit proces kan wel 24 tot 36 uur duren. De moleculen van essentiële oliën worden via de longblaasjes in de longen opgenomen door het bloed. Het bloed wordt via de bloedsomloop naar het hart vervoerd en door het hele lichaam getransporteerd.

De geurprikkels belanden door inademing via de neus direct in het limbische systeem. Ze bereiken de inwendige schakelcentrale van onze hersenen, daar waar ‘de geuren ons hart beroeren.’ Voordat we een geur bewust waarnemen, heeft hij ons onderbewustzijn al bereikt en daar zijn werk gedaan. Geuren kunnen ons helpen te leren omgaan met frustraties, afwijzingen, druk, voldoening en onzekerheid. Geuren roepen op tot gemoedsstemmingen door herinneringen, geheugen en motivatie.

Geuren vanuit de aromatherapie kunnen ons ontroeren en ons hart raken! Onze reukzin is lange tijd niet belangrijk genoeg geweest voor onderzoek. Daarin is de laatste jaren echter verandering gekomen. Wetenschappers over de gehele wereld houden zich momenteel bezig met het reukzintuig. Op zoek naar het mechanisme van onze reukzin gaan we op reis door het centrum van onze neus naar de hersenen waarvan het limbische systeem een onderdeel is.

Een gevoelig kind reageert snel op prikkels van buitenaf. In de aromatherapie maak je daar op een positieve manier gebruik van. Aromatherapie is een zachte maar mooie manier om kinderen te ondersteunen in hun zoektocht naar wat bij hen past om weer in balans te komen. Kinderen kunnen vaak zelf aangeven welke olie ze prettig vinden in geur en gebruik. Het mooie van aromatherapie is dan ook de diversiteit van keuzemogelijkheden. Je kunt dus zelf kiezen wat bij jou en je kind past.

Welke essentiële oliën moet je gebruiken? In principe kunnen alle essentiële oliën worden gebruikt om te verdampen en voor huidverzorgingsproducten, maar het is belangrijk om je te realiseren dat elke olie een veelzijdige werking heeft en voor vele klachten gebruikt kan worden. Zo zijn er verschillende oliën die een antiseptische, rustgevende dan wel opwekkende werking hebben. De uiteindelijke keuze voor een bepaalde essentiële olie hangt daarom sterk af van de persoonlijkheid van het kind, wat de oorzaak van de klachten is en voor welke geur het een voorkeur uitspreekt.

Aromatherapie kun je op verschillende manieren toepassen Kinderen reageren snel op een geur. Je kunt dit gegeven goed inzetten om een prettige sfeer te creëren waar het kind zich veilig en prettig bij voelt. Bijvoorbeeld door in de slaapkamer van het kind een aromasteentje bij zijn bedje neer te zetten. Als het kind oud genoeg is om dit zelf te doen, kan het naar eigen behoefte de aromatherapie op zijn aromasteentje doen. Zo laat het kind

114

115


zelf de geur ontstaan die hij als prettig ervaart. Aromasteentjes zijn met name geschikt voor kleinere ruimten of naast het bed.

Aromasteen Drie tot vier druppels essentiële olie worden puur op de poreuze steen aangebracht. Deze methode is bijzonder gesikt voor kleine ruimten zoals het toilet of de auto. Ook prima te gebruiken op het nachtkastje. Bijvoorbeeld lavendel bij slaapstoornis, of cipres bij een verstopte neus.

Aromatherapie

Aroma Stone Ook dit is een elektrisch apparaat. Het is een steen waarin een verwarmingselement is aangebracht. Het is een stuk veiliger dan het gebruik van ‘open vuur’ zoals het waxinelichtje. Het is geschikt voor grotere ruimten, al duurt het wel wat langer voordat de geur zich in de ruimte heeft verspreid. Je druppelt drie tot vier druppels pure olie op de steen. De steen is eenvoudig te reinigen met alcohol.

Stoombad Tip: Gebruik per olie een geursteen. Doe geen verschillende oliën op een geursteentje. Dit kan een onrustig effect geven omdat de geuren zich vermengen.

Brander met waxinelichtje Verdampers of branders worden in alle soorten, maten en kleuren verkocht. Tot speciaal voor op de kinderkamer aan toe. Het waterreservoir wordt gevuld met water, waarin drie tot vier druppels essentiële olie gedruppeld worden. Het water mag nooit geheel verdampen: De olie gaat dan inbranden, wat de geur zeer ten nadele komt. Branders kun je gebruiken voor het creëren van sfeer ter gelegenheid van bijvoorbeeld feestdagen. Denk hierbij aan de verschillende heerlijke kerstmengsels die de laatste jaren op de markt gekomen zijn, maar die ook eenvoudig zelf gecombineerd kunnen worden. Branders kun je ook gebruiken bij slaapproblemen van kinderen én volwassenen, of ter ontsmetting van ruimten waarin zieken verpleegd worden.

Deze toepassing valt zeker onder ‘huishoudelijk gebruik’. Je hebt een kom met warm tot heet water nodig. Hierin druppel je twee druppels essentiële olie. Houd je hoofd boven de kom en leg dan een badhanddoek over het hoofd en adem rustig. Dit kan toegepast worden als gezichtssauna ter verzorging van de huid, of voor het inhaleren van de olie bij bijvoorbeeld verkoudheid.

Massage en aromatherapie Door aromatherapie te combineren met massage bereik je de meest totale werking van beide kwaliteiten. Met deze combinatie worden de werkzame bestanddelen direct opgenomen in het weefsel. De kwaliteiten van de oliën en de kalmerende kracht van de aanraking activeren en ondersteunen het vermogen dat de mens van nature heeft om zichzelf in balans te brengen.

Bij dit elektrische apparaat druppel je drie tot vier druppels essentiële olie puur op het filter. Het voordeel is dat de geur door het ingebouwde ventilatiesysteem direct de ruimte in geblazen wordt. Het is dan ook zeer geschikt voor grote ruimten. Het nadeel is dat de ene geur eerst geheel verdampt moet zijn voordat je een andere geur kunt gebruiken. Dit kun je echter oplossen door meerdere filters te gebruiken. De filters kunnen uitgewassen worden in de wasmachine.

Het is heerlijk om je kind te masseren en samen deze eventuele verstoringen te herstellen. Maar je kunt het kind ook een onderdeel zelf laten doen. Natuurlijk vanaf een leeftijd dat ze hiertoe zelf in staat zijn! Wanneer dat is, hangt af van de motoriek en ontwikkeling van het kind, maar vanaf een jaar of drie kan het kind er onder begeleiding wel mee beginnen. Op de voeten zitten alle reflexzones van het gehele lichaam en komt alles dus samen. De voeten verbinden ons met de aarde. Een goede verbinding met de aarde leidt al snel tot een verbetering in de energiehuishouding. Op de voetzolen liggen de reflexzones die corresponderen met de organen, klieren en andere delen van het lichaam. De tenen corresponderen bijvoorbeeld met het hoofd. Wan-

116

117

Steamer


neer je de tenen zachtjes masseert, komt het hoofd tot rust. De linkervoet correspondeert met de rechterhersenhelft en is dus de gevoelsvoet. De rechtervoet correspondeert met de linkerhersenhelft en is dus de denkvoet. Per kind bekijk je welke essentiële oliën het meest geschikt zijn (lees voor gebruik het hoofdstuk over de werking en gebruik van oliën) en je wrijft, drie weken lang, de gehele voet daarmee in. Het is prikkeltherapie, en het is de bedoeling dat het lichaam gaat reageren en zelf gaat herstellen. Daarom is er wanneer je de wrijfolie drie weken gebruikt hebt een week rust. Daarna mag je weer drie weken wrijfolie gebruiken. Nu mag het op de voeten en de buik (zonnevlecht). Als het kind de olie na de tweede keer drie weken uiterst prettig vindt, mag je het gerust herhalen maar dan kun je het beste van olie wisselen. Kijk dan opnieuw welke olie het beste past of maak een menging van twee oliën. Door aromatherapie te combineren bereik je de meest totale werking van beide kwaliteiten. Met deze combinatie worden de werkzame bestanddelen direct opgenomen in het weefsel. De kwaliteiten van de oliën en de kalmerende kracht van de aanraking activeren en ondersteunen het vermogen dat de mens van nature heeft om zichzelf in balans te brengen.

Wrijfolie voor de voeten Wrijfolie is een hoog gedoseerde vorm van aromatherapiegebruik waarmee je heel mooie resultaten kunt bereiken, maar lees voor gebruik het hoofdstuk over de werking en gebruik van oliën. Start met het gebruik van deze vorm van aromatherapie ook nu met een lichte olie, en ga pas mengen met de oliën als je kind al in contact is geweest met aromatherapie.

Modderlopen

Zoals gezegd, de voeten verbinden je met de aarde. Met je voeten tast je de omgeving af. Je zoekt evenwicht en wordt zo gedwongen stevig te staan. Zodra je psychisch of emotioneel te zwaar belast bent, zal ook je lichaam heel gemakkelijk uit balans te brengen zijn. Voeten kun je beschouwen als fundament. Ze gronden je letterlijk en figuurlijk. • • • • • •

• • • •

Om je te verbinden met de aarde, trek je je schoenen uit! Je gaat op sokken - of liever nog op blote voeten - ontspannen staan. De voeten zet je met aandacht op de grond. Ga met je gedachten naar je voeten. Laat de handen losjes langs het lichaam hangen. Stel je voor dat je voeten aan de onderkant bedekt zijn met taaie modder. Je wilt je rechtervoet optillen en merkt dat deze vast zit aan de grond. Voel ook hoe ‘vast’ je linkervoet zit in de modder. Voel wat dit doet met je lijf, en kijk waar spanning zit in je lichaam. Leg je handen op je buik, en breng de aandacht naar je handen. Adem naar je handen op je buik. Span nu even al je spieren in je lichaam aan, en laat weer los. Je gaat nu ritmisch ‘modder lopen’. Beweeg afwisselend je rechter- en linkerbeen zonder van de plaats te komen. Door deze oefening gaat je energie stromen, en je zult merken dat je al na enkele minuten steviger staat.

Zoals in elk lichaamsdeel zitten je ervaringen ook opgeslagen in je voeten. Onze Nederlandse taal zit vol met uitspraken die een directe relatie leggen

118

119


tussen onze voeten en de psyche. Op eigen benen staan. Een stap zetten. Dat ben je ten voeten uit. De wereld aan je voeten hebben liggen. Ergens niet mee uit de voeten kunnen. Op gespannen voet met iets staan. Onder de voet gelopen worden. En zo zijn er nog wel meer voorbeelden. Zodra er iets verandert in onze psyche of emotie, dan is dat ook voelbaar in ons lichaam. Door een pijnlijke gebeurtenis kun je de reactie geven dat je je letterlijk terugtrekt. Je voelt je aandacht dan naar boven schieten. Hierbij trek je jezelf terug van de aarde. Je ervaart te veel pijn. Je wilt de pijn niet voelen en je trekt je ervan weg. Door middel van voetreflexmassage word je uitgenodigd om je weer met de aarde te verbinden en ben je weer in staat de emotie te laten stromen en los te laten! Loslaten doe je via de voeten door verbinding met de aarde te maken.

De dag doorlopen

Er zijn veel kinderen die moeite hebben zich te concentreren of moeite hebben met de hoeveelheid prikkels die ze op straat, school en in winkels oppikken. Deze prikkels zorgen ervoor dat ze minder goed in hun vel zitten. Dit kan zich - zowel op school als thuis - uiten in de vorm van onrust, boosheid, prikkelbaarheid, vermoeidheid, niet goed meekomen op school of algemeen gebrek aan interesse voor de omgeving. Het kan echter ook klachten veroorzaken als hoofdpijn, buikpijn, en dergelijke. Voor deze kinderen is het goed de dag op een mooie manier af te sluiten zodat ze alle prikkels van zich kunnen laten afglijden. Neem afscheid van de dag. Zo kan het kind beter slapen en zal zijn slaap ook dieper zijn: Er zijn dan geen onverwerkte resten van de dag meer. • Kies voor deze oefening een rustige plek. • Een plekje waar je je kind je volledige aandacht kunt schenken. Bij voorkeur in zijn bedje. Kijk dan samen eens naar het begin van de dag. Doorloop de dag van het begin tot het eind. Het kind ziet alles wat het gedaan heeft, wie het ontmoet heeft. Sta even stil bij ieder moment. • Laat het kind verantwoording nemen voor de dingen die minder goed zijn gegaan. Neem samen het besluit om er morgen op een andere, nieuwere manier mee om te gaan. • Laat het kind de mensen die het die dag heeft ontmoet bedanken omdat ze op zijn weg zijn gekomen. Soms kun je zien dat het was omdat het kind iets van hen kon leren of omdat ze een boodschap voor het kind hadden. Ook als het minder prettige ontmoetingen zijn geweest, zoals met

120

121


vriendjes of vriendinnetjes, met de juf of meester op school of met vader of moeder, laat je kind ook hen bedanken en hen aanvaarden zoals ze zijn. Wanneer je aan het einde van de dag bent aangekomen, mag het kind zijn dank uitspreken voor deze mooie en fijne dag. • Zijn er dingen die niet goed zijn gegaan, dan neemt het kind zich voor om het morgen beter of anders of met meer liefde te doen.

De Boom

Aanvullende oefening Bij deze oefening trekt het kind een cirkel van licht om zich heen, en hij trekt denkbeeldig een koepeltje op. Dit laat je het kind doen voordat het naar school gaat of naar een drukke plaats. Het is ook aan te raden voor kinderen die moeite hebben met het slapen gaan. Zo blijft hun energie op één plaats en zal er minder energie van de omgeving bij hen naar binnenkomen.

Kinderen die niet goed zijn geaard, hebben veelal minder gevoel voor hun eigen lichaam. Hierdoor kunnen ze zintuiglijke ervaringen niet vertalen naar een zinvolle reactie. Om optimaal te kunnen functioneren is het nodig dat de zintuiglijke ervaringen goed worden verwerkt. Net zoals een boom zijn blaadjes laat vallen omdat hij niet bij zijn voeding kan komen en dus zijn kracht verliest, hebben ongeaarde kinderen vaak een minder goede weerstand of zijn ze regelmatig verkouden. De meeste kinderen die niet goed geaard zijn, hebben buikklachten. Er vindt geen goede energiedoorstroming plaats. De buikorganen krijgen hierdoor minder voeding en de darmen kunnen zich hierdoor minder goed ontwikkelen. Het lichamelijke gevolg hiervan kan zijn: Een allergische reactie op voeding. Een tekort aan essentiële voedingsstoffen. Er kunnen ook emotionele klachten zijn. Voorbeelden hiervan zijn: • Angst-, concentratie- en slaapstoornissen • Driftbuien, agressieve uitingen of asociaal gedrag • Vermoeidheid met wisselende hyperactieve buien • Veel psychische klachten • Depressie • Dissociatie Door de oefening van de boom vindt er snel een ontlading van vastgehouden energie en indrukken plaats. Het kind kan de ervaring krijgen leeg te stromen waardoor het tot rust komt.

122

123


De oefening Sluit je ogen. Sta er ontspannen bij. Je armen hangen slap langs je lichaam. Ervaar je lichaam zoals het er nu staat. Het kan zijn dat je wat zwaarder wordt en je je steeds meer bewust wordt van je voeten, die ook steeds zwaarder worden. Ook je adem wordt steeds langzamer en rustiger totdat je voelt dat er een enorme rust in je neerdaalt.

De Boom

begrijpen, het is toch leuk? Juist in een gezin kan het verschil in ervaren nog weleens botsen, maar het is tegelijkertijd juist mooi om van elkaar te leren dat iedereen anders is en dingen op een andere manier ervaart. Kies een rustig moment uit en leg het kind in je eigen bewoording uit wat eigenschappen, emoties, gevoelens zijn: Je kunt dan heel boos zijn,

Stel je nu voor dat je een boom bent. Het kan zijn dat het een dikke boom is, een stevige boom of een dunne boom. Het maakt niets uit want die boom ben jij. En je bent mooi zoals je bent. Ga dan eens in je gedachten omhoog ‘kijken’ naar de bovenkant van de boom. Heeft de boom takken? Zijn de takken dik of dun? Zijn er veel bladeren of weinig? En hoever reiken de takken de lucht in? Staan de takken wijd uit elkaar of zijn ze in elkaar gegroeid? Staat de zon boven je boom? Ga dan naar de wortels van de boom. Elke boom heeft wortels, anders kan de boom niet leven. Door de wortels neemt de boom voeding tot zich, water en mineralen uit de aarde, de grond. Volg je wortels tot helemaal in de diepte van de aarde, tot je het midden van de aarde bereikt. Zover kunnen je wortels groeien in de aarde.

%

$ of verdrietig, ^ of juist bang,

of iets anders…

#%&

Bijvoorbeeld: blij, vrolijk, druk, onrustig, onzeker, angstig, uitbundig, ongeduldig, pijn, geïrriteerd, droevig, moe, gevoelig, eigenwijs, zeker, zenuwachtig, lief, energie, snel, enzovoort.

Dit is een oefening die het kind en het gezin de mogelijkheid biedt om van elkaar te leren. Te leren en begrijpen dat iedereen anders is en elk persoon zijn eigen beleving heeft. Wat voor het ene kind prettig is, kan door een broertje of zusje heel anders worden ervaren. Dit is voor kinderen soms moeilijk te

Vraag het kind een boom te tekenen met zeven takken, voor iedere dag van de week een tak. In deze takken zet het kind op eigen gevoel zeven eigenschappen, emoties of gevoelens. Iedere dag van deze week behandel je een tak van de boom met een eigenschap, emotie, of een gevoel van het kind. Echt even een op een. Wanneer het voor jullie beiden duidelijk is wat deze eigenschappen, emoties, gevoelens voor het kind betekenen, dan neem je de tak van de boom van die dag met het hele gezin door. In het gesprek benoem je zowel de emotie die erbij hoort als de functie: het positieve en negatieve effect hiervan. Bijvoorbeeld als je een teen stoot is dat heel pijnlijk, maar als je dit niet zou voelen zou je de teen misschien wel heel erg kunnen beschadigen zonder dat je dit zou waarnemen. Het nare is dus dat je de pijn voelt. Het positieve hiervan is, dat je de grens van je lijf voelt en je hierdoor bewust bent van het feit dat je ergens tegenaan loopt. Een ander voorbeeld: Maaike voelt zich heel

124

125

Blijf helemaal met je aandacht in de aarde. Zover als je kunt. Je boom is stevig en stabiel en alle spanning is door de wortels de grond ingegaan. Je bent heel en sterk zoals je nu bent. Geniet daarvan.

Opdrachtenboom


De Boom

vrolijk. Echt helemaal huppelend gaat ze door de dag. Heerlijk zou je denken. Helaas, niets is minder waar. Wanneer haar grote broer Cas binnenkomt en zijn zusje zo vrolijk aantreft, dan ergert Cas zich, met zijn minder gezellige humeur, daar rot aan. Alles heeft dus een positieve en een negatieve kant. Soms is het even zoeken naar de positieve of negatieve punten van de eigenschappen, emoties en gevoelens. Alle eigenschappen, emoties en gevoelens hebben dus een functie. Het is heel leerzaam om dit met elkaar door te nemen. Het doel van deze oefening is tevens dat geleerd wordt dat iedereen een eigenschap op zijn eigen manier beleeft, hierdoor ontstaan meer ruimte en begrip voor de emoties van een ander. In een gesprek met een moeder van drie kinderen blijkt moeder haar handen vol te hebben aan kleine ruzietjes en misverstanden bij de kinderen onderling. Na een kort gesprek met moeder stel ik voor om een leuke oefening te doen zodat de kinderen zich bewust worden van hun eigen eigenschappen, emoties en gevoelens. Als de kinderen zichzelf door het maken van een opdrachtenboom beter leren begrijpen, dan is het voor de kinderen ook gemakkelijker om zich te verplaatsen in de gevoelens van een ander. Moeder vindt dit een leuk idee en is zelf ook benieuwd wat de uitkomsten van de oefening haar gaan brengen. Dit zijn de uitslagen:

Toon, zeven jaar Blij: Ik ben blij dat ik een hondje heb en dat ik op voetbal zit. Daar krijg ik een blij gevoel van. Het gaat een beetje prikkelen op mijn buik. Het voelt alsof ik moet lachen. Vrolijk: Ik ben buiten en naar de voetbal geweest. Hier word ik vrolijk van. Op school heb ik rekenen en taal afgekregen. Dit vind ik fijn. Mijn extra werk heb ik niet af, dat vind ik niet leuk. Droevig: Dat betekent dat je een beetje verdrietig bent. Dat ben ik ook geweest, want we hebben niet

126

127


De Boom

gerekend op school. We hebben wel huisje, boompje, beestje gekeken en geborduurd. Dat vond ik leuk. Ik voel me niet leuk als ik droevig ben. Boos: Ik was boos op twee kinderen uit de compactgroep, omdat ze kletsten. Ik ben boos, omdat ik pijn heb in mijn duim. Iemand bij de voetbaltraining heeft kei- en keihard op mijn duim geschoten. Boos zijn voelt niet lekker in mijn buik. Als ik mijn moeder zie, ben ik niet meer boos. Als iemand anders boos is, vind ik dat vervelend voor hem. Lief: Ik ben lief voor mijn moeder geweest. Ik heb niet stout tegen haar gedaan. Ik vind Jan, Trijntje, papa, mama, Bloem onze hond en de poes lief. Ik vind het fijn als ik lief ben. Als ik schreeuw tegen iemand vind ik mezelf stout. Zielig: Ik ben zielig geweest, omdat ik niks te doen had. Ik verveelde me. Ik vond het zielig dat de buurman huilde omdat zijn vrouw is doodgegaan. Als ik iets te doen heb, ben ik blij. Energie: Ik heb energie overgelaten om voetbal te kijken op tv. Ik heb meestal nog energie over om iets te doen: voetballen, wandelen met de hond. Met zwemmen heb ik meestal veel energie. Als ik net heb gevoetbald, dan heb ik geen energie meer over.

Trijntje, negen jaar Blij: Ik ben altijd blij. Bijna dan, soms ben ik boos. Blij voelt hetzelfde als vrolijk, omdat ik dan eigenlijk gelukkig ben. Vrolijk: Ik was vandaag heel vrolijk op school, omdat het leuk was. En bij de fysio was het heel erg leuk, maar jammer dat ik de fysiotherapeut niet meer zie, want het was vandaag de laatste keer.

128

129


De Boom

Zenuwachtig: Ik ben vandaag bij jumpen zenuwachtig geweest dat ik iets fout zou doen. Ik kon niet alles goed. Als het opnieuw wordt uitgelegd, ben ik niet meer zenuwachtig. Als ik zenuwachtig ben, ben ik bang dat ik iets fout doe. Moe: Ik was een beetje moe in de klas. Ik heb wel vaker dat ik moe ben in de klas ’s ochtends. Ik ben dan heel slaperig. ’s Middags ben ik weer helemaal fit in mijn lijf. Lief: Ik ben heel vaak lief en niet stout. Er zijn heel veel lieve dingen. De hond is lief, de kat is lief, papa, mama, Jan en Toon. Bij lief denk ik aan leuke, vrolijke, schattige dingen, bijvoorbeeld een klein hondje, heel mooie bloemen. Als je niet lief bent, doe je lelijke, stoute dingen. Je pakt bijvoorbeeld een snoepje wat niet mag. Boos of geïrriteerd: Ik ben geïrriteerd als ik heel vroeg wakker moet worden, als ik naar school moet. Dan ben ik moe en word ik geïrriteerd. Met pakkertje (in de schoolpauze) is het weleens dat je over de grond wordt gesleept door de jongens en dan heb ik weleens pijn en word ik boos.

Jan, elf jaar Vrolijk: Met vrolijk bedoel ik blij. Ik vind het altijd een leuke dag als ik blij ben. Als ik blij ben, voel ik me vrolijk. Ik ben altijd blij als ik iets goed heb gedaan op school. Verdriet: Soms heb ik verdriet. Je kunt vrolijk zijn, en je kunt verdrietig zijn. Ik voel me dan niet zo fijn. Ik weet niet waarom ik verdrietig ben. Vandaag was ik verdrietig, omdat ik bij de voetbaltraining onderuit werd gehaald. Moe: Soms ben je gewoon helemaal moe. Ik ben nu moe, omdat ik heb geturnd. Ik ben vaak moe

130

131


De Boom

na het sporten. Ik ga dan lekker uitrusten, bijvoorbeeld op de bank liggen of computeren. Hierna ben ik meestal wel weer uitgerust.

Zenuwachtig: Ik ben heel zenuwachtig als ik jarig ben. Ik ben zenuwachtig voor een toets.

Eigenwijs: Ik heb voor eigenwijs gekozen, omdat ik heel vaak eigenwijs ben. Als ik eigenwijs ben, doe ik iets niet, maar ik zou het eigenlijk wel moeten doen. Ik vind het vervelend om erover te praten. Ik ben eigenwijs als ik vind dat ik iets stoms moet doen.

Moe: Het is heel irritant om moe te zijn, want dan kun je niet goed opletten. Ik wel. Als ik moe ben, ben ik boos. Als ik moe ben, dan wil ik op mijn bed liggen. Bij het uitleggen in de klas wordt iedereen moe, dit duurt heel lang.

Gevoelig: Heb ik die opgeschreven? Deze weet ik niet meer. Je bent gevoelig als je snel pijn hebt. Ik ben niet gevoelig. Elmira was vandaag in de klas aan het huilen, omdat ze haar hond moest laten inslapen.

Boos: Boos zijn is niet leuk.

Snel: Ik ben snel. Ik kan snel rekenen. Ik reken snel een som uit. Ik ben goed in rekenen. Als ik moe ben, ben ik niet snel. Dan kun je niet zo snel rekenen. Zeker: Ik ben zeker van mijn zaak. Soms weet je iets zeker. Bij een toets weet ik het soms niet, dan ben ik onzeker of ik het wel goed heb.

Gezamenlijk Blij en vrolijk: Het is gezelliger. Iedereen mag blij zijn. Ik vind het leuk om blij te zijn. Als je blij bent, kun je leuker spelen met elkaar. Verdriet: Het is niet leuk om verdrietig te zijn. Meestal heb je pijn. Ik ga meestal huilen als ik pijn heb. Droevig: We vinden het niet leuk als iemand droevig is. Je bent meer in jezelf als je droevig bent.

132

Zeker: Zeker is gewoon zeker weten. Hoe weet je zeker dat je het goed had? Ik wist het gewoon. Ik weet niet altijd zeker of ik scoor bij voetbal. Ik weet wel zeker dat ik snel ben in rekenen. Ik weet nooit zeker wat voor cijfer ik haal op school. Soms weet ik het wel zeker. Eigenwijs: Jan is inderdaad vaak eigenwijs, hij luistert dan niet naar regels. Het klopt dat Jan eigenwijs is. Lief: Je kunt ook verliefd zijn. Ik ben lief voor de hond. Wij pakken altijd snoepjes als mama er niet is, dat is niet zo lief. Wij zijn nu ook lief omdat we luisteren. Boos/geïrriteerd: Ik word boos als er iemand kletst in de klas. Heel vaak vind ik het gezellig in de klas. Ik ben niet snel boos. Gevoelig: Het is niet leuk voor Elmira, van haar hond. Je hebt heel veel gevoelens. Ik ben gelukkig, want ik heb vandaag gevoetbald.

133


Zielig: Dat is ook wel heel zielig van de buurvrouw. Van de achterbuurman was ook niet zo leuk. Ze waren alletwee lief, het is niet leuk dat ze zijn doodgegaan. Ik vind het goed dat je aan de buurvrouw denkt.

Therapeutisch tekenen

Blij Als ik win met spelletjes ben ik blij. Ik ben nu blij, ik ben gelukkig.

Moeder vindt het fijn dat de kinderen door het maken van de opdrachtenboom en de daarbij horende oefening nu bewuster nadenken en vertellen. De kinderen vertellen nu ieder afzonderlijk en gezamenlijk aan haar wat ze die dag hebben meegemaakt, en welke emoties dat bij hen losmaakt of wat ze daarbij voelen. Moeder krijgt te horen hoe ze over dingen denken en merkt de verschillen in vertellen/beleven op. Ze merkt tevens uit de gespreken op, dat school een grote rol speelt in de dagelijkse belevingen van de drie kinderen. En tot slot, je komt nog eens ergens achter!

Tekenen is een persoonlijke bezigheid. Een tekening weerspiegelt altijd jouw persoonlijke ideeën, gevoelens, zienswijze, enzovoort. Andersom werkt het ook. Degene die jouw tekening ziet, interpreteert de tekening vanuit zijn leefwereld. Zo kan de ander iets in jouw tekening zien dat jij zelf nooit bedoeld hebt. De magische wereld van de tekeningen is ingewikkeld en vraagt veel van je waarneming. Toch loont het om je erin te verdiepen. Met behulp van tekeningen heb je ingang tot de ervaringswereld van de ander. Een gebied dat anders gesloten zou kunnen blijven. In de praktijk start ik altijd door een kind een kindertekening te laten maken. Dit is een mooie manier om een kind te leren kennen, en kinderen zijn dol op tekenen. Vanaf het moment dat ze een krijtje kunnen vasthouden, zetten ze vol enthousiasme hun krabbels op (en naast) het vel papier. Oudere kinderen kunnen vol overgave minutieus uitgewerkte huisjes, boompjes en beestjes tekenen. Kindertekeningen zijn meestal ontroerend. Maar ook onthullend. Ze laten zien hoe een kind zichzelf en de wereld om zich heen ervaart. Met deze vorm van tekenen openen zich communicatiekanalen die anders gesloten kunnen blijven. Kinderen laten via hun tekeningen bijzondere wensen of conflictsituaties aan het licht komen. Gecodeerde berichten uit de kinderziel banen zich een weg naar de oppervlakte. Hoewel elk kind zich op zijn eigen manier ontwikkelt en zijn eigen manier van tekenen of schilderen heeft, kun je in de ontwikkeling van kinderen op het gebied van tekenen toch hoofdlijnen onderscheiden die voor de meeste kinderen gelden.

134

135

Energie: Als je veel energie hebt, voel je je heel fit. Als je energie hebt, kun je heel veel doen. Daarna ben je moe.

Jan Ik vond het leuk om te doen. Je merkt nu hoe Trijntje en Toon over dingen denken.

Trijntje Ik vond het leuk om de gevoelens van de anderen te horen. Je ging iedere avond over de dag nadenken en dan sta je er nog meer bij stil wat je die dag hebt meegemaakt.

Toon Ik vond het leuk dat je over elkaar ging praten.

Moeder



Als je een kind waarneemt, kijk je naar de houding van het kind. Tekent het kind met het hele lijf? Of alleen met de handen? Alles wat gebeurt, neem je waar om een goed totaalbeeld te krijgen van het kind. Als je alles waarneemt tijdens creatief werken met kinderen kan dit leiden tot nieuwe inzichten. Het kan bruggen bouwen en communicatiekanalen openen die buiten het bereik van de taal liggen. Een goede waarneming helpt het zoeken naar oplossingen in vastgelopen levens- en conflictsituaties vergemakkelijken. De tekening van het huis staat voor de binnenwereld van het kind, en de boom staat voor ‘hoe sta ik in de buitenwereld’.

- Kun je in het huis komen? - Zo niet, kun je aanbellen? - Is er een persoon ingetekend, of bevindt deze zich buiten het huis?

Hierna vind je een leidraad om te gebruiken voor het lezen van de tekeningen. Iedereen is vrij om deze naar eigen inzicht te hanteren. De boom representeert hoe het kind staat in de buitenwereld. Het huis weerspiegelt de binnenwereld van het kind. 1. Het huis - Staat het huis op de grond? - Staat het huis in het midden van het vel? - Heeft het huis een deur? - Heeft het huis ramen? - Zijn er tralies voor de ramen? - Is er een pad naar het huis? - Zit er een dak op? - Is er een schoorsteen? - Komt er rook uit de schoorsteen? - Is er een binnenwereld in het huis? - Kun je in het huis kijken, of zie je alleen de buitenkant? - Is er omgeving aanwezig? - Kun je bij het huis komen? - Staat het huis op de rotsen? - Is er ruimte in het huis, of is alles ingekleurd?

136

2. De boom - Staat de boom op de grond? - Heeft de boom wortels? - Heeft de boom een stevige stam? - Waar staat de boom op het vel? - Zijn er beschadigingen aan de stam? - Zijn de takken één met de boom? - Groeien er vruchten aan de boom? - Staat de boom alleen? - Schijnt de zon? - Is er omgeving getekend? - Zijn er wolken aanwezig? 3. Verleden - heden - toekomst - Links = verleden, gevoelswereld, hoe je van binnen bent. - Midden = het heden. - Rechts = toekomst, ontwikkeling, buitenwereld of werk, hoe je jezelf presenteert naar buiten. 4. Aandachtspunten - Waar gaat je aandacht naartoe? - Let op licht en donker. - Welke kleuren overheersen? - Wat is het eerste wat je opvalt aan de tekening? 5. De kleuren Wit Kobaltblauw

Verbinding met de goddelijke liefde, eenheid. Transformatiekleur, communicatie.

137


Lichtblauw Goud Zilver Paars Kleurloos en grijs Zwart Bruin Rood Roze Aubergine Geel Eigeel Lentegroen Blauwgroen Legergroen Oranje Fel oranje

Het uiten van gevoel, reinigingsproces, genezing, creativiteit. Oprechtheid, onrecht, hoogste afstemming. Verbinding met de kosmos in ruime zin. Spirituele kwaliteiten, verbindingen. Zich klein voelen en/of onbeduidend. Verdriet, geen uitkomst zien. Nuchterheid, stoffelijke invulling. Nog op te lossen emoties, stoffelijke gedachten, begrenzing. Zachtheid, kwetsbaarheid. Geboorte van nieuwe ontwikkelingen. Willen genieten, warmte. Vernieuwingen, nieuwe mogelijkheden. Liefde voelen, lente in je leven, van jezelf houden, voor jezelf kiezen. De thymus, universele liefde. Oergevoel, verbinding met de natuur. Relatiekleur, de ziel, seksualiteit, warmte, bescherming. Passie, enthousiasme, ook voor het leven.

6. Uitzonderingen - Soms is er maar één kleur. - Soms is het de bedoeling dat er maar één boodschap uit de tekening komt. - Misschien hebben de kleuren voor jou een eigen betekenis, volg dan je hart. - Iedere tekening heeft zijn eigen verhaal, het ontdekken ervan is altijd een avontuur. Volg je gevoel met het vertalen van wat je ziet in de tekening.

138


Bij het lezen van de tekening kun je niet iedere willekeurige boom lezen. Het gaat ook om de setting waarin het kind tekent, en hoe de vraag over de tekening wordt gesteld. Het kind moet ook vrijwillig willen tekenen, anders werkt het niet. Onderschat de gevoelswereld van het kind niet. Kinderen staan dichter bij hun gevoel dan volwassenen en voelen daardoor beter aan wat ‘goed’ voor hen is. Kinderen tekenen daarom gemakkelijker hoe ze zich van binnen voelen.

Voorbeelden van tekeningen Trijntje

Trijntje is negen jaar, en ze komt bij mij tekenen. Ze heeft er duidelijk zin in. Ik heb dit meisje al eerder mogen zien, en ze laat in haar gedrag een combinatie van musculair en respiratoir zien. Trijntje is een meisje met een stevig lijfje en een vrolijk gezichtje met blozende wangetjes. Ze houdt erg van gezelligheid en kwebbelt er lustig op los. Trijntje mag haar eigen boom tekenen. Ze mag zich voorstellen dat in de achtertuin een grote open plek is. Daar komt haar boom te staan. Als ze thuis uit haar slaapkamerraam zou kijken, dan ziet ze haar eigen boom. Deze boom mag dus alles hebben wat Trijntje het liefst zou zien. Ze hoeft dus geen echte boom te tekenen, maar een boom zoals zij die graag zou zien. We pakken samen de tekenspullen, en ik leg uit dat ze mag kiezen uit de materialen krijt, dikke of dunne potloden. Het maakt niet uit. Alles mag ook door elkaar gebruikt worden. Er is een puntenslijper aanwezig, maar geen gum! Bij deze vorm van tekenen is alles goed wat je tekent, dus je hebt ook geen gum nodig. Ze kijkt me verbaasd aan en moet er erg om lachen. Dit is nieuw voor Trijntje. Ze vindt het wel een goed idee dat alles goed is, zoals het getekend wordt. Ze vindt namelijk zelf dat ze erg mooi kan tekenen, dus voor Trijntje is dit geen probleem. Een kind dat erg onzeker is over zijn eigen (teken)kwaliteiten kan echt even schrikken dat er geen gum is. Bij deze kinderen mag er aan de uitleg extra aandacht besteed worden.

139



De boom weerspiegelt hoe Trijntje in de wereld staat, en hoe ze deze wereld ervaart. De boom is ingekleurd. De boom staat wel op het gras en is niet verbonden met de aarde door wortels. Het valt op dat er veel bloemen (tulpen) rondom de boom staan. Het ziet eruit als een vrolijke boom. Het bolletje van de boom correspondeert met het hoofd en de stam met het lijf. Als je naar de tekening kijkt, is het eerste dat je opvalt dat de stam de meeste plek inneemt. De boom staat iets naar links vanuit het midden gezien, en ook is de linkerkant van de boom meer in het gras gezakt dan de rechterzijde. Deze zijde staat meer op het gras. Links staat voor het verleden en rechts het heden. Trijntje staat vertrouwder/steviger in het verleden dan in het heden. Het heden, en wat er nog gaat komen, is wat minder vertrouwd. In ieder geval ervaart Trijntje dit zo. Wel staat ze er positief in. Zie de bloemen aan de rechterzijde. Deze bloemen zijn verschillend van kleur en worden opbouwend groter. De diverse kleuren staan voor emoties/gevoelens die ze meeneemt de toekomst in. De bloemen aan de linkerzijde van de boom zijn alle twee rood en staan voor aardeverbinding/ onverwerkte emoties. De rode bloemen zijn terug te vinden in de ‘kop’ van de boom, het gedeelte dat de vertaling van het hoofd laat zien. De rood-oranje bloemen staan voor de onverwerkte emoties. Trijntje zit duidelijk met ‘iets’ in haar hoofd wat haar dwarszit. De bovenkant van de boom is ook afgesloten van de onderkant. Het zijn echt twee delen! Dat geeft weer dat ze vanuit haar denken zelf geen grip krijgt op het gevoel dat dit haar geeft. En andersom, als ze er wel over nadenkt, kan ze geen grip krijgen op de emotie die het erbij oproept. Op de tekening is de stam het meest aanwezig en, dat geeft aan dat Trijntje het meest leeft vanuit lijfgevoel. De houding van Trijntje tijdens het tekenen komt niet helemaal overeen met het musculaire beeld, meer met respiratoir. Trijntje is echt een combinatie van deze twee beelden. De stam van de boom is meer musculair en de bovenkant van de boom, het bolletje en de bloemen, respiratoir. Ze is fysiek ingesteld en ervaart het leven vanuit haar gevoel. Ze doet dus eerst en gaat hier dan pas over nadenken. Ze slaat de woorden die ze hoort op als een emotie, een gevoel. Hierdoor begrijpt ze niet altijd wat er gebeurt. Trijntje heeft zichzelf aangeleerd om veel te vragen

140

141



aan de buitenwereld. Ze heeft de omgeving nodig om een duidelijk beeld te krijgen van de buitenwereld.

Toon Toon is acht jaar als hij in mijn praktijk komt. De moeder van Toon vertelt mij dat hij het tekenen bij mij een beetje spannend vindt. Moeder blijft daarom even in de cursusruimte waar het tekenen plaatsvindt. Ik stel Toon gerust en geef hem limonade. We praten even, en Toon ontdooit zichtbaar. Toon is een musculair/cerebraal jongetje. Hij is dol op sport. Ik vertel aan Toon dat hij zich mag voorstellen dat het hele gezin een lot van de loterij gekregen heeft. Na de trekking van de loterij blijkt dat Toon de prijs gewonnen heeft. En omdat hij gewonnen heeft, mag hij zijn eigen droomhuis ontwerpen. Ik vertel hierbij dat hij mag bedenken dat dit huis dan ook werkelijk gebouwd gaat worden. Hijzelf, zijn papa, mama, broer, en natuurlijk de huisdieren, kunnen daar dan heerlijk gaan wonen. Na het horen van dit verhaal is Toon helemaal enthousiast en glimt hij van trots dat hij zijn eigen droomhuis mag tekenen. Toon begint met veel zin, overgave en een stralend gezicht aan de tekening van het huis. Toon zegt dat hij zijn droomhuis al helemaal voor zich ziet. Het getekende huis is los van de grond en neemt bijna het hele papier in beslag. Toons droomhuis heeft een deur en veel ramen. Deze ramen zijn allemaal in verschillende kleuren ingekleurd. Ieder kleur staat voor een emotie of een gevoel dat speelt in de binnenwereld van Toon, en die verschillende emoties/gevoelens spelen op dit moment een rol. Je kunt dus niet in het huis kijken, e ziet alleen de buitenkant. Dit geeft weer dat je bij Toon aan de buitenkant letterlijk niet kunt zien hoe hij zich werkelijk van binnen voelt. Toon zal niet zo snel zijn binnenwereld laten zien. Verder is er geen schoorsteen, buitenwereld of pad naar het huis. Wel opvallend is de bovenkant van het huis. Deze is voorzien van groene punten. Het huis geeft de buitenwereld weer, er is geen binnenwereld. Hier is ook geen ruimte meer voor. Dit houdt in dat Toon erg bezig is met zijn eigen binnenwereld, er gebeurt meer in zijn

142

143



gevoelswereld, en het heeft (nog) geen doorgang kunnen vinden naar de buitenwereld.

de verwerking van de op die dag opgedane indrukken. Moeder maakt zich hier bezorgd over en wil met Max op consult komen. Ik wil Max graag zien en ben benieuwd wat ik voor hem mag betekenen.

Toon is een musculair/cerebraal jongetje, hij tekent met zijn lijf en laat hierdoor een musculair beeld zien. Het cerebrale gedeelte komt meer naar voren als hij bedenkt met welke kleuren hij zal tekenen. Hij kijkt bedenkelijk, en hij is serieus bezig hoe de tekening er volgens hem uit moet komen te zien. Hij zet niet zomaar iets op papier. Het huis heeft veel vlakken, en ik vraag eerst aan Toon wat de uitleg hiervan is. Het is belangrijk na het tekenen eerst te vragen of het kind de tekening wil uitleggen. Wat staat waarvoor, en hoe is het bedoeld? Vul de tekening verbaal nog niet in. Geef het kind de ruimte om zijn interpretatie weer te geven. De tekening wordt óók nooit beoordeeld of uitgelegd waar het kind bij is. Dit zou zijn vertrouwen kunnen schaden. Het kind zou dan niet meer onbevangen kunnen gaan tekenen. Dit mag natuurlijk niet gebeuren. Creativiteit is een vorm van uiten, en het is een heel mooie vorm van communicatie die zeker moet blijven stromen. De uitleg van Toon is duidelijk: veel ramen die allemaal zijn ingekleurd, de kleuren corresponderen met emoties/gevoelens. De emoties/gevoelens die corresponderen met de kleuren van de ramen zijn momenteel in het proces van Toon belangrijk, en hieraan mag eerst met Toon gewerkt worden. Als deze emoties/gevoelens worden erkend, zal er een doorgang kunnen plaatsvinden naar de buitenwereld. En kan Toon uitgenodigd worden om opener te worden. Hierdoor zal hij meer in balans komen met zijn gevoelens.

Max komt rustig bij in de praktijk. Hij kijkt bedachtzaam, ietwat afwachtend. Ik praat even met hem en vraag of hij kan vertellen waarom hij bij mij in de praktijk is. Dat weet Max wel. Hij zegt dat hij zich wiebelig van binnen voelt, en dat hij snel onzeker is. Als er iets gebeurt, komen er tranen. Daar kan hij niks aan doen. Hij zegt: ‘Ik wil dit niet en weet ook niet waarom, maar ik moet gewoon huilen.’ Ik stel Max op zijn gemak en geef moeder en Max even wat te drinken. Ik vraag aan Max of hij iets wil tekenen. Dat wil hij wel. Hij is nog aangeslagen van het vertellen van zijn verhaal, en moeder kijkt bezorgd naar hem. Ik vraag Max of hij het goed vindt om in de andere ruimte te tekenen. Dat vindt hij goed. Ik loop met hem mee en leg rustig uit dat hij een huis mag tekenen. Hij kijkt bedenkelijk, maar gaat gelijk aan de slag. Hij tekent met één hand en met de andere ondersteunt hij zijn hoofd. Ik ga even terug naar moeder en geef aan dat het lijkt alsof de zwaarte nu uit zijn hoofd mag.

Max is tien jaar wanneer hij in mijn praktijk komt. Hij is een combinatie van een cerebraal/musculair kind. Ik ken de moeder van Max goed, en ze komt bij mij met de vraag of ik wat voor Max kan betekenen. Ze heeft van school te horen gekregen dat Max snel verdrietig is in de klas. Hij is snel van slag, en hij lijkt zich niet prettig te voelen binnen de groep op school. Max zit in een grote groep, en dit ervaart hij snel als druk. Het lijkt erop dat Max moeite heeft met

Max reageert goed, en het is fijn voor hem dat hij deze stukken nu openmaakt door te tekenen. Hij geeft de onderdrukte emoties de ruimte om naar de oppervlakte te komen. Als ik het huis van Max zie, is er voor mij gelijk veel duidelijkheid. Hij tekent het huis volledig zwart, alleen een plantje in het raam is paars. Dit is de kleur van spiritualiteit en verbindingen. Hij is zijn eigen verbinding kwijt, en zijn energie is hierdoor niet meer in staat hem in balans te krijgen. Het huis is ook volledig open. Er is wel een bel bij een voordeur. Het huis is ook voorzien van gordijnen en de schoorsteen rookt. Er is een binnenwereld aanwezig. Deze is op dit moment niet gekleurd. Omdat Max al met mij vertrouwd is, vraag ik of ik hem een totale massage mag geven op zijn hoofd, buik en voeten. Max vindt dit goed, en ik laat hem kiezen uit drie citrusoliën. Hij kiest de citroenolie. Ik maak de olie, en hij gaat gelijk op de massagebank liggen. Ik masseer Max, en hij geeft zich helemaal over. Hij dommelt zelfs een beetje in. Wanneer ik het laatste onderdeel heb afgerond, komt hij al overeind

144

145

Max



146

147



en zegt ferm tegen mij: ‘Zo, nu ben ik klaar!’ Ik ben verbaasd door zijn reactie, maar ook blij dat hij zo reageert. Max is inmiddels al naar de andere ruimte gelopen, en ik volg hem om te kijken wat hij wil doen. Max pakt een nieuw vel papier. Ik vraag hem wat hij wil tekenen. ‘Een bloem!’ antwoordt hij. En ik laat hem even alleen om te tekenen wat hij in zijn hoofd heeft. Na enkele minuten komt hij naar de ruimte waar ik met zijn moeder zit te wachten. Max laat de tekening zien die hij heeft gemaakt. De bloem die hij in het huis had getekend, heeft hij nu in het groot getekend. Compleet met bijen en geel eromheen. Zijn ‘zwaarte’ is als sneeuw voor de zon verdwenen. Hij kijkt zijn moeder aan en zegt: ‘Kom mam, we gaan naar huis. Het is klaar zo.’

Algemene uitleg van de tekeningen De boom

De boom staat op de grond. Hij is niet omgeven door aarde of gras. Er is geen verbinding met de aarde door wortels. De boom heeft een stevige stam, maar staat iets uit het midden van de tekening (aan de linkerzijde) en buigt bovenin over naar de rechterzijde. De linkerkant van het papier staat voor het verleden, de rechterzijde staat voor de toekomst. Het kind staat dus met zijn fysieke lijf in het verleden, maar is in zijn hoofd wel bezig met het heden. Opvallend aan deze tekening is het feit dat de bovenkant van de boom, de kop, niet in zijn geheel op het papier past. Het kind had dus nog meer ruimte gewild of ervaart dat het niet genoeg ruimte krijgt in het dagelijkse leven. Er zijn geen beschadigingen aan de stam, en aan de bol van de boom zijn takken getekend. De takken zijn de bescherming van de bol. Het valt op dat zowel de stam als de bol heel stevig zijn getekend, dit is duidelijk een musculair beeld. Er groeien geen vruchten aan de boom. Wel hebben de bladeren aan de takken verschillende kleuren. Het kind heeft dus met verschillende emoties te maken in het hoofd. Als de boom veel vrucht draagt, staat dat voor de vruchtbaarheid van het kind. Oftewel de mogelijkheden van het kind. De boom staat alleen op het papier, er is geen zon of omgeving. Dit geeft weer dat er weinig werkelijk contact is met de buitenwereld.

148

149



Het huis Het huis staat los van de grond, maar is wel omgeven door gras. Het staat in het midden van het papier. Het huis staat voor de binnenwereld van het kind, en de tekening laat zien dat het kind los is van de aarde. Het kind ervaart dat zijn gevoelswereld niet helemaal aansluit bij de buitenwereld. Er is wel een duidelijk pad naar het huis. Oftewel, de binnenwereld heeft wel een doorgang naar de buitenwereld. Je mag als buitenstaander via het pad de weg naar het huis vinden. Het huis is voorzien van een voordeur zonder bel. De deur geeft aan dat het kind zich er van bewust is dat hij je kan laten binnenkomen. De bel geeft aan dat hij beseft dat hij daarvoor toestemming kan geven. Het kind is zich dus bewust van zijn grenzen. Er zijn ramen, en het raam boven de voordeur op zolder heeft een tralie in kruisvorm. Daardoor is het moeilijker om naar binnen te kijken. Er zit een rieten dak op het huis. Het dak staat voor het gevoel van beschutting, veiligheid. Er is geen schoorsteen (de schoorsteen staat voor de warmte die wordt ervaren). Als de schoorsteen in het huis brandt, wordt er nog meer warmte ervaren. Er is wel een binnenwereld want je ziet gordijnen en planten voor het raam. Er zijn delen van het huis gekleurd en delen van het huis niet ingekleurd. Dit houdt in dat bij deze tekening de openheid en bescherming mooi in balans zijn. In of om het huis is geen persoon getekend. Als er een ander dan het kind zelf in zijn huis is getekend, geeft dit weer dat er in zijn gevoelswereld iemand anders een grotere rol speelt dan het kind zelf. Als het kind zichzelf in het huis tekent, laat dit zien dat het in zijn eigen gevoel staat. Wel is het huis voorzien van vlekken die honden voorstellen. Dit komt voort uit een voorliefde voor honden.

150

151

Energie

Energie, de betekenis Energie kun je op verschillende manieren uitleggen. Energie is net als de stroom voor een lamp. Zonder deze stroom kan een lamp geen licht geven en doet het lampje het niet. We hebben allemaal onze eigen levensenergie. Soms lijkt de een iets meer te hebben dan de ander, of de ene dag heb je meer energie dan de andere dag. Hoe komt dat toch? De werking van energie kunnen we zien in het voorbeeld van de fietsband. De fietsband op zich bestaat uit een oppervlakte van misschien wel tachtig miljoen speldenprikken. Deze band houdt de lucht binnen in hem vast. Als een speld er echter een prikje in geeft, loopt de band leeg. Een dergelijk klein speldenprikje op zo’n groot oppervlakte heeft een enorme invloed. Je kunt dus stellen dat, als je niet heel bent of uit balans bent, je dan een beetje leegloopt: Je verliest energie. Er is nog een mogelijkheid, en dat is dat energie die niet van jou is in jouw energie blijft hangen. Je kunt je dan wat moe of zwaar voelen en denken: ’Hoe komt het toch dat ik me zo voel?’ Om dit tegen te gaan, is het heel belangrijk jezelf goed te aarden. Als je goed bent verbonden met je eigen lijf/energie ben je minder bevattelijk voor energie die niet bij jou hoort. Deze energie komt van boven, van de kosmos, de hemel, of hoe je het noemen wilt. Je ontvangt deze energie via een speciaal plekje op je hoofd, de kruinchakra. Deze energie stroomt door je lichaam naar je voeten, en je voeten geven deze energie af aan de aarde. De aarde zorgt dat deze energie wordt schoongemaakt en geeft haar terug aan de planten en bomen. De planten en de bomen geven deze schone energie weer af aan de

153


Energie

lucht. Jij ademt dit in en je kunt deze energie weer voor jezelf gebruiken. Als je om je heen kijkt, zie je heel veel dingen in de natuur bijna vanzelf groeien. Voor de groei heb je energie nodig. Iedereen die geboren wordt, gebruikt deze energie. Alles wat leeft gebruikt energie. Wanneer we volwassen worden, vergeten we vaak hoe je goed met je energie kunt omgaan.

Het stoffelijke lichaam is opgebouwd uit atomen en cellen. Alles wat leeft straalt energie uit, en dit zien we als aura om het lichaam. Je kunt je dit voorstellen als een exacte kopie van het fysieke lichaam (zie afbeelding). De stralen zijn als haren van een borstel. Als we gezond zijn, plakken de haren aan elkaar en vormen ze één geheel. De buitenste lagen van de aura zijn bijna kleurloos en wolkig, half doorzichtig zoals een stoomwolk voordat deze oplost.

De aura van het stoffelijk lichaam

Energetisch leeglopen Als je ervan uitgaat dat alles energie is, dan kun je je voorstellen dat je via je aura energie met anderen uitwisselt. Hierbij gaat energie gedeeltelijk in elkaar over. Zo’n uitwisseling vindt plaats omdat je als persoon met elkaar communiceert via het lichaam, de geest en de ziel. Na uitwisseling met een ander hoort de energie weer terug te komen bij jou. Wanneer een stuk van jouw energie blijft kleven aan die van de ander, verlies je energie. De vraag is nu: Waarom blijft energie van jou kleven? Dat heeft een aantal oorzaken. Het heeft altijd te maken met het feit dat je niet in je eigen kracht staat en niet vanuit eigen kracht handelt. Vaak geef je energie weg wanneer je iets doet wat je niet voor jezelf doet. Je doet iets om er iets voor terug te krijgen. De belangrijkste oorzaak daarvan is niet hebben leren omgaan met pijn en lijden.

Een aura is een energieveld dat door het lichaam wordt uitgestraald. Het is een onderdeel van de mens als geheel. Mensen zeggen weleens: ‘Wat heeft die persoon een mooie uitstraling.’ Een aura is een krachtveld dat het fysieke lichaam omhult en zich ongeveer twee à drie meter buiten het lichaam uitstrekt. De aura bestaat uit verschillende lagen gekleurd licht. Deze omringen het lichaam van de mensen, dieren en planten.

154

De emoties pijn en lijden zijn een wezenlijk deel van het leven. We zijn als ouder veel bezig om onszelf en onze kinderen af te leiden van pijn. En als we bij een ander lijden of problemen zien die we bij onszelf herkennen en niet kunnen verdragen, gaan we de ander proberen te helpen zodat je dat lijden niet langer onder ogen hoeft te zien. Je hoopt dat de ander door die extra aandacht en energie troost of minder pijn zal hebben. Er zijn ook bepaalde ‘overtuigingen’ die je ergens hebt opgedaan en die ervoor zorgen dat je toelaat dat anderen energie van jou kunnen wegnemen. Bijvoorbeeld wanneer je geeft omdat dat rechtvaardig voelt. Sommige men-

155


Energie

sen kunnen het leed in de wereld moeilijk of niet verdragen of kunnen het niet verdragen dat anderen juist zo veel geluk, geld en comfort hebben en zijzelf niet. Anderen hebben voldoende geluk, geld en comfort, maar vinden het onrechtvaardig dat er zo veel mensen zijn die dat niet hebben. Hierachter zit een verkeerd begrip van hoe de wereld in elkaar zit en wat de zin is van al dat lijden. Elk mens heeft zijn eigen pakketje problemen, zorgen, moeilijkheden, pijn, enzovoorts. Met andere woorden: Ieder mens moet zijn eigen lessen leren in dit leven, om te kunnen groeien en ontwikkelen. Er zijn mensen die zichzelf slachtoffer vinden van de omstandigheden of van wat anderen verkeerd hebben gedaan. Iedereen mag echter zijn verantwoordelijkheid nemen voor zijn eigen leven en zijn eigen problemen. Het is de kunst van het leven om deze zelf op te lossen en hiervan te leren. Als anderen onze problemen gaan oplossen, dan hebben wij zelf niets geleerd en bestaat de kans dat we weer tegen dezelfde problemen oplopen. Deze problemen hebben misschien een ander gezicht maar de basis is gelijk. We krijgen net zo veel kansen als nodig is om het zelf op te lossen en ervan te leren.

een problematiek die therapeutische begeleiding nodig heeft om uitgewerkt en gekeerd te kunnen worden.

Geven om liefde te krijgen

Herkenning Het kan gebeuren dat je energie kwijtraakt aan anderen, omdat iemand dezelfde emotie met zich meedraagt als jij, zodat er herkenning van de emotie ontstaat. Binnen deze herkenning kan er op onbewust niveau een opening voor de ander ontstaan. Deze uitwisseling van gevoel of emoties kan de ander de mogelijkheid geven om energie bij je weg te laten vloeien. Het kan hier bijvoorbeeld gaan om de emoties verdriet, eenzaamheid, angst, behoefte aan troost of elke andere willekeurige emotie die je met elkaar kunt delen. Bij energieverlies kunnen de volgende symptomen ontstaan: • Moeheid • Jezelf slap, zwak voelen • Behoefte om te gaan liggen • Duizeligheid • Honger • Stemmingswisselingen • Uitputting • Ontvankelijker voor ziekte • Moeilijker herstellen van ziekte • Irritatie, ongenoegen, frustratie • Hoofdpijn • Onrust

Sommige mensen hebben een grote behoefte aan waardering, aandacht en liefde, omdat ze deze hebben moeten missen in hun kinderjaren. ; Bijvoorbeeld omdat ze een moeder en/of vader hadden die niet van hen hield. Dit heeft een erg negatieve invloed op de eigenliefde of eigenwaarde van het kind. Bij sommige kinderen kan dit leiden tot een patroon waarbij ze eindeloos gaan proberen toch liefde van hun moeder en/of vader te krijgen, en later van hun partner, van hun kinderen, vrienden, enzovoort. Je probeert iets te vullen wat je niet vol kunt krijgen. Bijvoorbeeld, je krijgt van iemand heel veel liefde, maar omdat je deze liefde als gevoel niet herkent, kun je het ook geen plaats geven. Het patroon wat hieruit ontstaat, is een overcompensatie aan ‘geven’ om zo waardering en liefde te krijgen. Daardoor krijgen andere mensen de kans om jouw energie weg te nemen. Hier schuilt echter ook het risico dat ze zélf energie wegzuigen van een ander om deze leegte in zichzelf te vullen. Deze hierboven beschreven oorzaak van energetisch leeglopen is

Naast energetisch leeglopen, kun je ook energetisch vervuilen. Hierbij neem je overtollige energie van anderen op in jouw energiesysteem. Hoe komt dat? Er komt te veel energie van anderen binnen. Er is een innerlijke neiging om overtollige energie van anderen vast te houden. Het afvoerkanaal van de overtollige gever werkt niet goed. Men heeft moeite met loslaten.

156

157

Energetisch vervuilen


Energie

Het kan hierbij gaan om: • Mensen die met gevoelens worstelen, bijvoorbeeld verdriet, eenzaamheid, jaloezie, neerslachtigheid, moeheid, zichzelf slachtoffer vinden, enzovoort. • Mensen die geen doel in hun leven hebben. • Mensen die de stad, het verkeer, winkels, enzovoort ervaren als drukte. • Werken met het lichaam van anderen, zoals kappers, schoonheidsspecialisten, masseurs, enzovoort.

staat op een prachtige plek die jij fijn vindt. Het heeft de kleur en grootte die jij prettig vindt. Zie je je droomhuis al voor je? Als je je niet zo prettig voelt of niet lekker in je vel zit, ben je boven op de zolder van jouw huis. Je bent dan niet in je basis. Omdat jij op zolder bent, kan iedereen zomaar in jouw huis naar binnen lopen. Om in je basis te komen en te zorgen dat niet meer zomaar iedereen bij jou naar binnen loopt, loop je de trap af, naar beneden. Eerst de eerste trap en dan de volgende trap naar beneden, totdat je in de woonkamer staat. Als je hier staat, kijk je om je heen, en dan kun je zien dat alle ramen en deuren van jouw huis open staan. Om te zorgen dat niet iedereen kan binnenlopen, sluit je beneden alle ramen en vervolgens de deuren. Je bent nu veilig in de basis van je huis. Je koopt een mooie bel voor bij de voordeur zodat de mensen die nu nog willen binnenkomen, kunnen aanbellen, en jij ze met liefde kunt binnenlaten in jouw droomhuis.

Een aantal voorbeelden van energetische vervuiling zijn: • In een winkelcentrum wandelen en na een uur doodmoe naar huis gaan. • Iemand in een ziekenhuis bezoeken, en zelf vermoeid naar buiten komen. • De ene therapeut kan twintig sessies per week geven, de ander slechts twee per dag. De symptomen bij energetische vervuiling zijn: • Hoofdpijn • Irritatie • Moeheid

Weetjes over energie

De energie om ons heen heeft een beschermende functie. Het zorgt ervoor dat onze energie binnen het systeem blijft, en het heeft tevens een afschermende functie waarbij ongewenste invloeden buiten worden gehouden. Als dit systeem niet voldoende werkt, kan dit worden verklaard door het feit dat iemand overgevoelig wordt voor de energie van anderen. Het uitgangspunt van de holistische visie is de heelheid van de mens. Gewerkt wordt dus aan de verstoringen. Waarom is iemands energiebescherming uit balans? En waarom werkt deze niet naar behoren? Omdat ieder mens uniek is, ligt de oplossing bij iedereen op een ander niveau. Met een van deze onderstaande oefeningen kun je de ander uitnodigen om weer tot heelheid te komen. Stel jezelf voor als een huis. Dit huis ziet eruit als jouw droomhuis, en het

Onbewust doen we in het dagelijks leven al een aantal dingen die veel met energie te maken hebben. Bijvoorbeeld, na ons werk gaan we vaak even douchen om op te frissen. Hierbij ontdoen we ons van de energie van anderen die we gedurende de dag hebben opgelopen. Door het douchen voelen we ons vaak veel beter. Onbewust weten we dit, en doen we het eigenlijk al. Je kunt nu het douchen dubbel benutten. Enerzijds om je lijf te reinigen, anderzijds om je energetisch lijf (ook wel je aura genoemd) te reinigen. Zo maak je je tijdens het douchen op alle niveaus helemaal schoon. Om je aura te reinigen kun je tijdens het douchen visualiseren dat je je aura schoon wast. Je laat hierbij alle energie die op dat moment bij jou is, maar niet bij jou hoort, van je afspoelen. Een mooie affirmatie hierbij is: ‘Wat van mij is, blijft bij mij. En wat niet bij mij hoort, laat ik nu volledig en helemaal los door het met het water mee te laten drijven en weg te spoelen. Ik sta in mijn eigen kracht!’ Nadien

158

159

Het huis

Een voetbad nemen met oerzeezout aan het water toegevoegd. Een aardende activiteit is wandelen in de natuur. Douchen helpt de aura te reinigen.


Energie

kun je je aura vullen met een kleur die je op dat moment als eerste te binnen schiet. Een kleur die op dat moment bij je past. Het beste is dan ook om in ieder geval te douchen voor het slapen gaan.

Je doet één à twee druppels jeneverbesolie op je handen (en ruik er even aan). Laat de geur even tot het kind komen, door je handen met de olie voor de neus van het kind te houden en vraag het kind drie keer goed in te ademen, in via de mond en uit via de neus. Het kind waarbij je deze reiniging uitvoert staat (of zit op een stoel) voor je.

De energie van de aarde Maak een verbinding met de aarde via de voeten. Stel je voor dat onder je voeten deurtjes zitten die zich kunnen openen. Open langzaam de deurtjes en laat via deze gevisualiseerde opening een mooi koord de aarde inzakken, heel diep de aarde in. En maak, om je te verbinden met de energie van de aarde, het koord daar vast op een mooie plek. Via dit koord mag je alle overtollige energie die je graag wilt loslaten, de aarde in laten stromen. Daarna laat je de energie van de aarde via dit mooie koord omhoog stromen naar je voeten. Voel de kracht van de aarde die via jouw voeten binnenkomt, en verbind je hiermee. Om de krachtige verbinding met de aarde vast te houden, zeg je hardop: ‘Ik (je naam) verbind me met de energie van de aarde.’ De energie van de aarde versterkt jouw energie, kracht en verbindt je met het hier en nu. Boven je hoofd heb je de energiebron, het ‘zonnetje’. Laat de stralen van dit zonnetje door je kruin(chakra) naar binnen stromen, laat deze goudkleurige warme liefdevolle energie in je lichaam stromen. Als je lichaam helemaal gevuld is met deze energie, dan laat je het doorstralen buiten je lijf om je hele aura op te vullen. Goud geeft kracht en energie. Voel wat het met je doet, je bent schoon en energiek en in je eigen kracht.

Energie reinigen Na een lange dag op school of andere voor het kind drukke gebeurtenissen komen er invloeden van andere mensen in de aura. Deze aura kun je reinigen. Het kind komt dan weer in zijn eigen energie te staan. Het is voor jou als ouder belangrijk dat je zelf goed geaard bent (zie aardeoefening) voordat je begint aan de energiereiniging van je kind.

160

Om de energie te reinigen begin je met je handen op enige afstand van het lichaam. Glijd langs het lichaam, over en door de aura. Als je deze glijdende bewegingen maakt, is het van belang erop te letten dat je elke streek met je hand doorzet tot op de grond en daarbij de grond aanraakt. Op die manier wordt de negatieve energie weggevoerd van het kind. Zorg dat je van boven naar beneden werkt, begin daarbij altijd aan de zijkant van het hoofd, langs de nek, de armen, naar beneden en verder tot op de grond. Zo ga je langs het fysieke lichaam. In gedachten laat je de energie van die ander de aarde instromen. Op deze manier wordt de overtollige energie die niet van het kind is, weggevoerd. Je sluit de behandeling voor jezelf altijd af door koud water te drinken en je polsen en handen onder de koude kraan te houden (om de overtollige energie weg te spoelen).

Ruimte Jeneverbes kan ook worden gebruikt om de slaapkamer van het kind te reinigen van overtollige/onrustige energie. Zoiets kan heel nuttig zijn als je een nieuw huis betrekt, of als er veel drukte in huis heeft plaatsgevonden. Bijvoorbeeld na een verjaardag maar ook bij een ruzie en er een onprettige sfeer is blijven hangen. Doe de jeneverbesolie in een aromalampje of verstuiver en laat het hele gebied dat je wilt zuiveren zich met de geur vullen.

Zonnevlecht Bij overgevoeligheid of het opnemen van overtollige energie van anderen kan het zo zijn dat je zonnevlecht ‘te open’ staat. Dit is een energiepunt op je lijf,

161


het voelcentrum. Via dit centrum wisselt onze energie zich uit met anderen om ons heen. Na uitwisseling met een ander hoort de energie zijn eigen vorm weer aan te nemen. Als dat niet zo is en een stuk van jouw energie blijft kleven aan die van de ander, dan verlies je energie. Dan bestaat er de mogelijkheid je zonnevlecht meer te dichten met gebruik van aromatherapie.

Wrijf je handen in met tweemaal een druppel wrijfolie citroen- en patchouliolie. Draai met de rechterhand driemaal een cirkel, van om en nabij 30 cm, met de klok mee rond je navel. Denk hierbij bewust: Hiermee sluit ik mijn zonnevlecht af. En tijdens het insmeren met de olie mag je hardop tegen jezelf zeggen: ‘Ik blijf vandaag goed bij mijzelf en in mijn eigen lijf. Ik vertrouw mijzelf!’

162

Deel 3

Theorie in de praktijk

Op een dag gaat Lucas na school spelen bij een vriendje. Hij is wat moe maar dat is voor Lucas geen reden om de rest van de middag thuis door te brengen. Als Lucas op de afgesproken tijd thuis komt, ziet hij er pips en afgedraaid uit. Hij is ook boos op alles en iedereen. Hij wil niet eten, zich niet omkleden, en alles wat ik vraag of zijn broer en zus zeggen is te veel. Lucas is boos! Ik bedenk me dat het allemaal echt even te veel is geweest en vraag of ik wat voor hem kan doen. Eerst zegt hij boos: ‘Nee!’ Ik vraag of hij rustig even wil voelen of ik misschien wat voor hem kan betekenen omdat hij nogal vanuit zijn korte lontje heeft gereageerd. Dit is voor hem niet fijn, en ook iedereen in het gezin reageert daar niet zo gezellig op. Lucas trekt zich even terug op zijn kamer en komt vrij snel naar beneden met de vraag of ik wat voor hem kan doen. We gaan nu samen zitten in zijn kamer om te bepalen wat Lucas nu nodig heeft om zich weer heel te voelen. Ik besluit zijn energie te reinigen met jeneverbes. Eerst leg ik aan Lucas uit dat hij zich waarschijnlijk zo onrustig voelt omdat hij een beetje vol zit. Vol met energie die waarschijnlijk niet van zichzelf is. Dat voelt onrustig aan. Ik leg uit dat hij omdat hij zo moe was toen hij ging spelen waarschijnlijk over zijn eigen grens heen is gegaan. Hierdoor werkte zijn natuurlijke verdediging niet goed meer, zijn schild tegen energieën van buitenaf. Lucas speelt graag met ridders en schilden, dus ik kies een vertaling die ik beeldend met materiaal uit zijn kamer kan bekrachtigen. Verder leg ik uit dat hij zich daarom nu zo onrustig en boos voelt.

negatieve energie weggevoerd naar de aarde. Anders kan het bij mij blijven hangen en daar is niemand bij gebaat. Totaal heb ik bij Lucas driemaal mijn handen door zijn energie gehaald, en toen gaf Lucas zelf aan dat het goed was. Hij ging daarna onder de douche en in zijn bed liggen. Hij wreef zijn voeten zelf nog even in met zijn eigen wrijfolie. Dit is een combinatie van mandarijn en lavendel. Het ruikt heerlijk en heeft een kalmerende werking die zeker zijn werk doet bij dit actieve kind.

Lucas gaat in het midden van zijn kamer staan. Ik doe een paar druppels jeneverbesolie op mijn handen en laat Lucas hier even aan ruiken. Hij vindt het wel stinken en knijpt af en toe zijn neus dicht. Om de energie te reinigen begin ik met mijn handen op enige afstand van zijn hoofd. Ik start eigenlijk naast de hoogte van zijn kruin, daarna ga ik met mijn handen langs zijn lichaam, door de aura. Het is voor Lucas de eerste maal dat ik dit bij hem doe. Hij kan altijd goed bij zichzelf blijven en heeft op dit gebied eigenlijk nog geen ondersteuning nodig gehad. Lucas vindt het dan ook maar een malle toestand, maar blijft wel staan om te ervaren wat het met hem doet. Wanneer ik met mijn handen door zijn energie ga, richting zijn voeten, begint hij hard te lachen. Hij roept dat hij kriebels in zijn buik voelt. Wat heeft hij een plezier! Ik doe het nog een keer, en Lucas voelt het weer in zijn buik, in zijn zonnevlecht, het voelcentrum. Zijn voelcentrum was dus uit balans, en door de reiniging wordt de negatieve en overtollige energie weggevoerd. Als ik deze glijdende bewegingen maak, is het van belang dat ik doorzet tot op de grond en daarbij de grond aanraak. Op die manier wordt de

164

165

Casussen

Casus Pim, zeven jaar, digestief kind Pim en zijn vader komen bij mij op consult. Een week eerder had ik al een mail ontvangen waarin de klachten stonden waar ze bij Pim tegenaan lopen. Daarmee voorkom ik dat er tijdens het consult iets gezegd wordt waarbij Pim zich ongemakkelijk kan voelen. De klachten zijn: teruggetrokken gedrag, obstipatie, weinig actief, onzeker, erg afwachtend met vriendjes en soms erg boos. Pim is de oudste thuis en heeft een tweeling van vijf onder zich. Pim komt op mij over als een pienter kind, maar dit lijkt er niet helemaal uit te komen. Tijdens het consult probeert hij vaak de bevestigende blik van zijn vader te vangen. Pim wil graag de bevestiging dat het goed is wat hij doet. Ik geef Pim en zijn vader wat te drinken, en ik stel Pim op zijn gemak. Pim zit rustig op zijn stoel en kijkt de kat uit de boom. Ik vraag hem of hij wil tekenen. Hij knikt. Ik leg Pim uit dat de tekening vanuit het gevoel getekend mag worden. Het maakt niet uit wat hij tekent. Alles is prima. Ik beoordeel de tekening niet, ik ga de tekening bekijken. Wanneer ik Pim vraag een boom te tekenen doet hij dat langzaam en intensief. Hij gaat er helemaal in op. Af en toe werpt hij een blik op zijn vader. Ook tekent hij op mijn verzoek met veel plezier een huis. Dan zijn de tekeningen af. Uit de boomtekening haal ik direct dat Pim wat meer met beide benen op de grond zou mogen staan. Ik onthoud deze informatie en ga verder met het consult, zodat ik kan bepalen of hij dit op een andere manier bevestigt. Dat hij niet helemaal zijn plek inneemt, kan ik zien aan het feit dat de boom niet in het midden staat. De boom staat meer naar links op het papier, en dat houdt in dat hij niet helemaal centraal staat in zijn eigen leven. Het kan zijn dat hij vastzit aan wat er in het verleden is

167


Casussen

gebeurd, of dat hij eerst kijkt wat een ander nodig heeft voordat hij zijn eigen behoeften signaleert. Het kan ook heel goed een combinatie zijn van deze twee. Pim heeft een overvol en compleet huis getekend. Daaruit haal ik dat er in Pims beleving veel is gebeurd, en dat hij dit nog niet allemaal heeft kunnen verwerken. Pim zelf zit vol. Ik vraag hem of ik zijn voeten mag masseren. Door middel van voetreflex kan ik door verschillende reflexpunten op de voeten voelen hoe Pim in zijn lijf zit. Deze informatie komt heel mooi overeen met mijn bevindingen uit de tekeningen. Nu is het tijd om te kijken welke mogelijkheden bij hem passen waardoor hij beter in zijn lijf komt te zitten. Ik masseer zijn voeten. Daarmee wil ik hem stimuleren om alles los te laten wat hij niet heeft kunnen verwerken en wat nog opgeslagen zit in zijn lichaam. Iets wat natuurlijk niet met eenmaal masseren lukt, maar het is al mooi als het proces opgestart kan worden. Ik stel een massage voor en help hem op de massagebank te klimmen. Hij gaat lekker liggen en kijkt nog even naar zijn vader. Wanneer die knikt, is het goed.

vaak wat afwezig: Ze horen je niet goed. Ze vergeten ook vaak waarnaar ze op weg waren, kunnen dromerig zijn en hebben moeite met de dingen zelf te onthouden. Vaak hebben ze een zwakke concentratie. Dit herkent zijn moeder direct. Ik leg uit dat hier diverse oefeningen voor zijn, dat het zaak is naar het type kind te kijken en daar een passende oefening bij te zoeken. Hierdoor zal zijn energie weer gaan stromen, aarden en herstellen. Vanuit mijn holistische visie ga ik ervan uit dat zijn energie verstoord is geraakt en dat we nu gaan kijken naar hoe er weer heelheid ontstaat. Maar het belangrijkste is misschien wel dat ik nu eerst met zijn moeder ga kijken waar de verstoring is ontstaan. Ik vraag haar als eerste of het klopt dat er spanningen in het gezin zijn geweest. Ze bevestigt dit en wordt emotioneel. Ze heeft na de tweeling een postnatale depressie gehad en heeft een pittige periode achter de rug. Pim heeft dit allemaal bewust meegemaakt. Blijkbaar heeft hij niet alles een plekje kunnen geven waardoor hij het niet heeft kunnen loslaten. Hij zit dus eigenlijk een beetje vol. Het zou voor hem goed zijn als zijn ouders hem gingen masseren. Zijn buikgebied is het gebied van het verwerken en loslaten en zal een belangrijk onderdeel zijn van de massage. Ik heb dit niet gedaan tijdens het consult, omdat dat, zeker voor de eerste keer, te intiem kan zijn voor een kind.

Ik laat Pim kiezen uit een lichte olie van de aromatherapie. Hij ruikt aan de limoen, citroen, lavendel en mandarijn en kiest voor de laatste, waarna ik zijn voeten ermee masseer. Hij geniet zichtbaar van alle aandacht die naar hem uitgaat. De wat stille Pim mag wat meer zijn plek innemen, dat is duidelijk. Aan het einde van de middag heb ik een telefonisch consult met zijn moeder. Zij kon niet bij het consult zijn en wil graag het verslag en de bevindingen ervan horen. Ik leg haar kort uit wat we hebben gedaan en wat mijn bevindingen zijn... Hij is een lief, traag kind dat veel bevestiging nodig heeft voordat hij echt een stap maakt. Zijn moeder vertelt me dat voor haar nou juist die herhaling in bevestiging die Pim vraagt, veel energie kost in het dagelijkse leven. Ze wordt regelmatig geïrriteerd van de herhaling die hij nodig heeft, en ze voelt zich hier schuldig over. Ze kan hem niet op een rustige manier geven wat hij van haar vraagt en wat hij nodig heeft. Ik vertel haar dat hij niet helemaal in contact is met zijn lijf en zijn ‘aarding’, dus de verbinding met de voeten op de grond. Hij is niet helemaal in het hier en nu. Kinderen die niet goed geaard zijn, reageren

168

Ik leg het nut van de massage uit, en ze reageert enthousiast. Omdat ze nog niet kan masseren, adviseer ik haar te starten met wrijfolie met mandarijn. Deze kan ze dagelijks voor het slapen gaan even rustig onder zijn voeten smeren. Hierdoor maakt ze elke dag even echt contact met hem. Om hem te stimuleren de indrukken van de dag los te laten, adviseer ik haar om na de wrijfolie de meditatieoefening met hem te doen. Het is voor hem prettig om deze oefening samen te doen, in zijn kamer op zijn bed. Even heerlijk alle aandacht voor hem alleen. Deze oefening zorgt ervoor dat hij echt loskomt van alle indrukken van de dag. Hij is een digestief jongetje, en hij heeft als patroon in zich om alle indrukken die hij meemaakt gemakkelijk in zich op te slaan. Hij heeft echter wat meer moeite met het weer loslaten van de opgedane indrukken. Door dit patroon kan hij vol komen te zitten. Dan ontstaat er meer onrust in zijn lijf en wordt hij sneller boos. De mandarijnolie zal verder zijn

169


Casussen

werk doen tijdens het slapen. Omdat er nog wat punten zijn die ik bij hem heb gesignaleerd, vraag ik haar om ook bij mij op consult te komen. Zo kan ik haar gelijk handvatten meegeven waardoor hij beter in zijn vel kan komen te zitten.

helemaal te zijn. Als dit niet zo is, kiest een kind er bewust voor om er niet helemaal te zijn. Dit mechanisme dient als bescherming. Pim heeft deze manier van zelfbescherming niet voor niets gecreëerd, en hij zal het dus in de vroegere situatie nodig hebben gehad. Wanneer je deze bescherming te vroeg weghaalt, dan zal het kind gewoon weer een nieuw verdedigingsmechanisme creëren. Misschien dezelfde, maar de kans is groot dat het voor een andere versie kiest. In de perceptie van het kind is er dan nog niet voldoende veiligheid om er helemaal te kunnen zijn. Omdat bij Pim de situatie vanuit de kern van het probleem aan het keren is, ontstaat er werkelijk meer rust en veiligheid voor hem. Zo kan deze oefening ingezet worden met het gewenste effect. In die enkele weken dat we nu met de therapie bezig zijn, zijn de resultaten voor Pim en moeder zeer goed. Pims obstipatie is verdwenen, en hij is vrijer. Hij speelt meer met vriendjes en geeft beter aan wat hij zelf graag wil. Zijn moeder geeft toe dat ze daar zelf ook nog even aan moet wennen. Pim is wat assertiever maar ze is blij met de stappen die ze hebben gemaakt.

Zijn moeder op consult: Zijn moeder komt veertien dagen later bij mij op consult. Door het gesprek dat we telefonisch hebben gevoerd, is er bij haar al meer ruimte gekomen. Ze is bij zichzelf de pijn en het verdriet van de postnatale depressie gaan erkennen en wil graag bij ons in de praktijk begeleid worden om deze emoties, die nog een rol in haar dagelijks leven innemen, uit te werken. Als zij beter in haar energie zit en zich stabieler voelt, heeft dat direct een positieve uitwerking op Pim en de tweeling. Kinderen zijn heel gevoelig voor emoties die aanwezig zijn maar niet uitgesproken of erkend worden. Door deze emoties raakt het kind in verwarring. Het wil graag begrijpen waarom zijn vader of moeder zo doet of reageert. Je bent als ouder zo sterk in verbinding met je kinderen dat jouw emoties ook het kind beïnvloeden. Zeker bij gevoelige kinderen is dit het geval. Als je je hiervan bewust bent, zul je sneller met je emoties, onrust, beperkingen aan de slag gaan. Omdat je dan weet dat het niet alleen jou maar het hele gezin kan helpen. Zijn moeder vertelt dat ze met de tools die ze nu in handen heef,t en in combinatie met het werken aan haar eigen stukken, al duidelijk verbetering ziet in de situatie. Ze zit zelf ook beter in haar energie. Ik adviseer, nu de situatie wat stabieler is, om te starten met de boomoefening. De boomoefening is een oefening waarbij jij als ouder een verhaal vertelt, en het kind het probeert te visualiseren. Deze oefening versterkt de aardebinding, het met beide benen goed op de grond staan. Hierdoor kom je beter in het hier en nu. Het kind raakt meer aanwezig en zal alerter reageren. Als het kind deze oefening echt goed tot zich kan nemen zal de concentratie op diverse gebieden verbeteren. Pim zal de eigenschap om beter in zijn energie te blijven meer gaan ontwikkelen, met een goede aardebinding. Deze oefening kun je pas bij kinderen inzetten als de situatie veilig genoeg is om het kind uit te nodigen om er

170

Casus Bas, negen jaar, musculair kind De moeder van Bas belt mij op met de vraag of ik wat voor hem en haar zou kunnen betekenen. Ze heeft van school te horen gekregen dat hij druk is in de klas. Hij vraagt veel aandacht en begeleiding, en dit is binnen de groep, die toch al rumoerig is, veel voor zijn juffrouw. Zijn moeder is hier zelf van onder de indruk en wil graag met Bas op consult komen. Ik wil Bas graag zien en ben benieuwd hoe de interactie is tussen Bas en zijn moeder. Bas wordt ook via school getest op ADHD. Dit proces is al opgestart voordat ik Bas bij mij in de praktijk zie.

Bas komt met zijn moeder op consult: Ik zie een vrolijke Bas. Hij vindt het wel leuk om bij mij op bezoek te komen. Zijn moeder heeft het duidelijk moeilijk met het hele verhaal. Bas kletst vrolijk honderduit, bijna zonder adem te halen. Hij praat aan één stuk door. Hij wil eigenlijk meer vertellen dan hij naar buiten kan brengen en struikelt soms over zijn eigen woorden. Ik luister met aandacht naar wat hij allemaal te ver-

171


Casussen

tellen heeft. Dit is vooral veel. Ik vraag hem of hij wil tekenen. Daar heeft hij wel oren naar. Hij loopt gelijk met mij mee naar de kast waar ik de tekenspullen pak. Hij helpt mij direct met de materialen en vindt het allemaal erg gezellig. Ik vraag Bas of hij de tekening in de cursusruimte wil maken. Even alleen. Ik leg uit dat het echt zijn tekening mag worden, en dan is het soms fijn als je echt even bij jezelf bent zonder anderen om je heen. Dan wordt het namelijk ook echt jouw tekening. Hij kijkt wat verbaasd. Als ik met hem meeloop en de ruimte laat zien, is het goed. Ik had de ruimte al voorbereid door mandarijn- en lavendelolie te branden. Hij zegt ook gelijk dat hij het lekker vindt ruiken, en ik blijf even bij hem zitten. Ik loop na enkele minuten weer terug naar zijn moeder en laat de deuren open zodat Bas contact met ons kan houden. Ik beloof even thee voor zijn moeder in te schenken en dadelijk weer terug te komen bij hem. Bas tekent zijn eigen fantasieboom. Wanneer ik bij Bas ga kijken, zie ik aan de beweging die hij maakt dat hij met zijn hele lijf zit te tekenen. Zijn hele lijf is erbij betrokken. Dit is voor een musculair kind echt de manier van tekenen. Bas is een kind dat via zijn fysiek/lijf ervaart en leert. Omdat hij niet goed in zijn lijf zit, weet hij niet waar zijn eigen grens is en gaat hij vloeiend in deze beweging over de grenzen van anderen heen. De uitnodiging voor hem is dus om zijn eigen grens te leren kennen. Een musculair kind ervaart met zijn lijf. Het is belangrijk dat hij dat lijf ook voelt. Als hij zijn grens niet voelt, gaat hij er namelijk op andere manieren naar op zoek. Het gedrag van een kind in zijn zoektocht naar die grens is een heel heftig proces voor zijn omgeving. Een kind zoals Bas, dat via zijn fysiek/lijf ervaart en leert, moet situaties dus doorleven en voelen voordat het in zijn hoofd vorm kan krijgen. Op het moment dat ik Bas zie, is hij echter zo uit balans dat hij niet goed in zijn lijf zit. Bas is niet goed geaard. De boom die Bas getekend heeft, weerspiegelt duidelijk hoe hij in zijn vel zit. De stam raakt de onderkant van het papier niet: Er zijn geen wortels, en de boom staat los van de grond. De boom heeft wel een bovenkant, waar veel getekend is: groene bladeren, takken, appels. De stam is niet verbonden met de bovenkant van de boom. Dit geeft aan dat hij moeite heeft om wat hij voelt weer te geven in zijn verstand. Deze delen werken niet optimaal samen. Ik vraag hem of hij gemasseerd wil

worden. Hij knikt en gaat lekker op de massagebank liggen. Bas is een musculair kind dat onbewust graag in contact wil komen met zijn eigen lijf. Dat ik hem daarmee wil helpen vindt hij dan ook prima. Met een massage kun je in een relatief korte tijd veel bereiken. Met deze behandeling voel ik na of alle informatie die ik tot nu heb verkregen ook klopt. Nu is alles meerdere malen voorbijgekomen. Het verhaal van zijn moeder, de tekening van Bas en de informatie die ik vanuit de massage heb gekregen, geven me een compleet plaatje. Ik geef Bas een totale massagebehandeling op het afvoeren en loslaten van spanning uit zijn lijf en tegelijkertijd het herstellen van de verbinding ermee. Hij geniet van de behandeling, en zijn moeder is verbaasd over de stilte en de rust waarmee Bas op de behandelbank ligt. Ik spreek met haar af dat ik haar in de avond zal bellen voor een verslag van de behandeling, en dat we dan even zonder Bas erbij het consult kunnen bespreken.

172

173

Telefonisch consult met zijn moeder: Die avond heb ik een telefonisch consult met de moeder van Bas. Bas is die middag rustig maar vooral moe geweest. Ik geef mijn bevindingen van het consult aan haar door en spreek met haar af dat ze Bas voorlopig vooral gaat begeleiden om weer beter in zijn lijf te komen. Zodra dat is hersteld, gaan we kijken wat er nog meer nodig is. Maar zover zijn we nog niet. Zijn moeder gaat een cursus bij mij volgen zodat ze Bas zelf kan ondersteunen in zijn proces en ze mij niet zo vaak hoeven te bezoeken. Het is voor een ouder belangrijk om zo veel mogelijk zelf te doen met je kind. Boven alles wil een kind toch de begeleiding en liefde van zijn ouders ontvangen. Ik leg moeder uit dat kinderen zoals hij (musculair) veel duidelijkheid, overzicht, structuur en grenzen nodig hebben. Hij is een gevoelige jongen die alle indrukken van de hele dag als een spons in zich opzuigt. Wat hij aan gevoel en gevoelens naar binnen haalt, is niet allemaal van hem en dus kan hij het ook moeilijk verwerken en loslaten. Door druk en onrustig gedrag te vertonen, probeert hij de spanning kwijt te raken. Om wat aan dit gedrag te doen, is het nodig dat hij beter in zijn lijf komt te zitten. Als dat het geval is, dan wordt hij minder gevoelig voor indrukken van buitenaf. Als je goed en stevig in je eigen lijf zit, werkt je natuurlijke


Casussen

energiebescherming beter en komt energie van buiten minder bij je binnen. Als je goed in je lijf zit, heeft ook je eigen energie om je heen een beschermende functie. Het zorgt ervoor dat onze energie binnen het systeem blijft, en het heeft tevens een afschermende functie waarbij ongewenste invloeden buiten worden gehouden. Als dit systeem niet voldoende werkt, wordt iemand overgevoelig voor de energie van anderen.

Daarbij krijgt hij ook niet de erkenning waarnaar hij zo verlangt, en dit is er weer de oorzaak van dat hij erg opstandig gedrag kan vertonen. Zijn ouders weten zich er soms geen raad mee. Ik spreek met zijn moeder een apart consult af om met zichzelf te werken. Hiermee helpt ze indirect ook Bas. Wanneer zij haar gevoeligheid beter kan accepteren, kan zij Bas gaan erkennen in zijn gevoeligheid, en krijgt híj een duidelijke spiegel hoe hij met zijn gevoeligheid mag omgaan. Ik ga ervan uit dat kinderen nog heel dicht bij het gevoel staan, dichter dan de meeste volwassenen. Daarom laat ik kinderen bijna altijd op hun gevoel essences of aromatherapie uitkiezen als ze dit nodig hebben om het proces te ondersteunen. Bas kiest twee oliën van de aromatherapie. Voor de massage gaat zijn moeder mandarijn en lavendel gebruiken. Mandarijn is een zonnige, vrolijke en warme olie, en lavendel schenkt rust en ontspanning. De combinatie van mandarijn met lavendel ruikt heerlijk en heeft een kalmerende werking die zeker zijn werk doet bij dit actieve kind.

Wanneer ik dit aan kinderen vertel, gebruik ik altijd de volgende metafoor: Stel dat je in een huis woont. Jij bent wel thuis, maar je zit helemaal op zolder. Beneden staan de voordeur en de ramen allemaal open, zodat er zomaar iemand bij jou naar binnen kan lopen zonder dat je het in de gaten hebt. Ik nodig de kinderen dan uit om meer thuis in hun eigen huis te zijn en ervoor te zorgen dat de ramen en deuren op de benedenverdieping gesloten zijn! Zo kunnen ze zo nu en dan wel naar zolder, maar omdat ze de boel afgesloten hebben, zal een bezoeker moeten aanbellen om binnen te komen. Het kind kan dan zelf bepalen of die persoon naar binnen mag. Deze metafoor is ook voor de moeder van Bas erg helder, en ze kan hier wel wat mee. Ik spreek met haar af dat ze binnenkort nog eenmaal langs komen om wat oefeningen voor Bas door te nemen. Oefeningen om Bas beter bij zichzelf te laten blijven. Zijn moeder herkent veel van haarzelf in dit verhaal en wil graag voor hem en voor zichzelf met deze methodieken gaan werken.

Vervolgconsult Bas: Om hem beter in zijn lijf te krijgen, is een aantal basisbehoeften nodig. Deze zijn in zijn geval voornamelijk vertrouwen, herkenning en erkenning. Hij is een gevoelig kind en eigenlijk herkent zijn moeder veel van haarzelf in hem. Omdat ze zelf moeite heeft met haar eigen gevoeligheid en hier in het dagelijks leven moeilijk vorm aan kan geven, erkent ze Bas niet met zijn gevoeligheid. Hij vindt hierdoor binnen het gezin geen ‘spiegel’ voor wat er allemaal in hem omgaat, en dit geeft hem weinig vertrouwen in zichzelf. Een spiegel wil zeggen dat hij niemand ziet die hetzelfde lijkt te ervaren als hij en daarbij als voorbeeld dient hoe hij kan reageren. Dit zorgt ervoor dat hij niet kan leren.

174

Oefeningen voor Bas: Omdat hij al enkele weken door zijn moeder wordt gemasseerd met de combinatie van mandarijn en lavendel, mag hij er nu voor deze oefening ook een aardeolie bij gebruiken. Hij kiest de patchouli-olie. Samen met een lichte olie (mandarijn) komen we dan op het midden uit en maak ik voor hem de olie minder zwaar. De aardeolie ruikt met mandarijn erg lekker.

De oefening met de olie: Bas gaat ’s morgens voordat hij de deur uitgaat het gebied tussen de buik en maag, ook wel zonnevlecht of plexus solaris genoemd, insmeren met de mandarijn- en patchouli-olie door met de rechterhand driemaal een cirkel van ongeveer 30 cm met de klok mee rond de navel te draaien. Deze wrijfolie mandarijn met patchouli-olie is speciaal voor hem gemengd en kan door hemzelf opgebracht worden. Het is belangrijk dat hij leert dat hij zelf veel kan doen om zich minder onrustig te gaan voelen. Dit geeft hem zelfvertrouwen.

175


Een belangrijke reden is ook dat hij zelf contact maakt met zijn lijf. Tijdens het insmeren met de olie kan hij hardop tegen zichzelf zeggen: ‘Ik blijf vandaag goed bij mijzelf en in mijn eigen lijf. Ik vertrouw mezelf!’ De tweede opdracht is een voetbad. Voordat hij gaat slapen is een voetbad met oerzeezout en gember een goede ontlading van spanning en overtollige energie. Ik adviseer zijn moeder om geen televisie aan te zetten bij het voetbad. Kinderen kunnen zichzelf namelijk helemaal in een tv-programma verliezen. Wanneer je kind voor de televisie zit, moet je het vaak even aanraken om contact te krijgen: Ze zitten letterlijk in het programma. Dit herkent ze, en ze neemt het advies ter harte. Ik geef haar de meditatieoefening mee ter afsluiting van de dag. Deze kan ze eventueel wél doen met Bas tijdens het voetbad. Er zijn veel kinderen die concentratieproblemen en/of moeite hebben met de spanningen en energie van straat, school, winkels, etc. Deze prikkels zorgen ervoor dat ze minder goed in hun vel zitten. Dit kan zich zowel op school als thuis uiten in de vorm van onrust, boosheid, prikkelbaarheid, vermoeidheid, niet goed meekomen op school, algemeen gebrek aan interesse aan de omgeving. Maar het kan ook klachten veroorzaken als hoofdpijn, buikpijn, etc. Bas en zijn moeder hebben voldoende oefeningen om hem uit te nodigen beter in contact te komen met zijn eigen lijf.

Casus Esther, vier jaar, respiratoir kind Binnen het werken in de praktijk ontmoet ik de moeder van Esther. Zijzelf heeft heftige dingen meegemaakt en wordt gecoacht om dit een plek te kunnen geven. In een van de gesprekken komen wat punten van haar dochter Esther voorbij. Er zijn wat dingen waarover zij zich zorgen maakt. Ik maak een afspraak met haar om Esther een keer te zien. Ik spreek af dat ze me nog even mailt met de punten die voor haar belangrijk zijn. Ik had al uitgelegd dat ik de mail lees voorafgaand aan een consult, maar ik leg het ook direct naast me neer en ga echt kijken wat Esther mij laat zien. Van daaruit gaan we verder werken met wat Esther nodig heeft om weer tot heelheid te komen.

176

Casussen

Mail van Esthers moeder voorafgaand aan het consult: Esther is nu vier jaar en zeven maanden. Het is een heel levenslustig kind. Ze is 99 procent van de tijd vrolijk, behalve als ze moe is. Ze is echt een zonnetje. De nare dingen die we hebben meegemaakt lijken op haar geen invloed te hebben. Esther vindt het moeilijk om zich thuis te vermaken. Als het aan haar ligt staat de tv de hele dag aan. School vindt ze heel leuk, maar volgens de juf heeft ze moeite om de aandacht vast te houden in de klas. Ze heeft ook moeite met werkjes maken en dan vooral de werkjes die de fijne motoriek stimuleren. Volgens de leerkracht zou Esther eenzijdig spel hebben, namelijk vooral over monsters, etc. Een intern begeleider zou haar daar nog voor observeren. Ik maak me hier toch druk om en wil graag weten wat haar beweegt om dit te tekenen. Wat ik zelf moeilijk vind, is dat Esther heel soms van die aanvallen heeft dat ze totaal niet luistert. Ze gaat dan gillen en huilen, en soms slaat en schopt ze erbij. Boos worden heeft in die situaties geen nut. Ik heb haar op een gegeven moment in de schoenwinkel in mijn armen genomen en zacht tegen haar gepraat. Daar werd ze weer rustiger van.

Esther in de praktijk: Esther en haar moeder komen bij mij op consult. Esther komt al dansend en springend binnen, met haar moeder. Ik geef beiden wat te drinken zodat Esther zich op haar gemak voelt. Ze gaat daarna op de stoel zitten. Na een paar seconden houdt ze het zitten voor gezien en rent ze vrolijk naar de volgende ruimte. Ze vindt het leuker om iets te gaan doen. Ik vraag of ze een tekening voor mij wil maken. Hierop antwoordt Esther: ‘Ja, eerst tekenen en dan een massage!’ We pakken samen de benodigdheden voor het maken van een tekening en gaan er rustig voor zitten. Ik vraag Esther of ze een boom wil tekenen, een heel mooie boom. In eerste instantie vindt ze dat ze dat niet kan. Nadat ik haar heb verteld dat het een mooie Esther-boom mag worden en ik geen juffrouw ben die de tekening beoordeelt, gaat ze aan de slag. Na drie strepen op het papier te hebben gezet, besluit Esther dat haar boom een gezicht, armen, benen en lange haren krijgt. Ze kleurt de boom met veel

177


Casussen

plezier. Als ik de boom ga bekijken valt als eerste op dat hij een massieve, dikke stam is geworden, met dunne wortels tot op de grond. Dit geeft aan dat Esther wel in contact is met de aarde maar dat ze er geen stevige verbinding mee maakt, anders had de dikke stam wel een duidelijke verbinding met de aarde gehad. De boom is helemaal dicht gekleurd, dit staat voor afscherming van haar binnenwereld. De lange brede armen van de boom kunnen volgens Esther de boom openmaken, als een soort kast waarvan de deuren open kunnen. Ze bepaalt dus zelf wanneer de deur een stukje open mag, en wie er binnen mag komen. Als ze zich veilig genoeg voelt, kunnen de deuren van haar binnenwereld open. In de tekening van de boom zit onder de bruin getekende bast een gezicht verscholen. Als de tijd voor haar rijp is, dan zal zij de deuren openen en kan de spanning die in haar lijf zit worden losgelaten. Dan hoeft ze ook geen monsters meer te tekenen. Als de boom af is, mag haar moeder deze bewonderen. Ook zij is heel erg trots op de mooie tekening van haar dochter. Esther is alweer door naar de andere ruimte, waar de massagebank staat. Ze mag zelf een olie uitkiezen voor de voetmassage. Kiezen vindt ze moeilijk. De oliën lavendel, limoen en citroen vindt ze alle drie erg lekker geuren. Uiteindelijk kiest ze voor de limoenolie. Esther vindt het prettiger om tijdens de voetmassage te zitten in plaats van te liggen. Dan kan ze goed zien wat er gebeurt. Ze vindt het allemaal erg interessant. Ook tijdens de behandeling kwebbelt ze vrolijk verder. Een respiratoir kind ervaart het niet altijd als prettig om aangeraakt te worden. Esther heeft moeite om zich over te geven aan de massage en blijft daarom zitten en beweegt tijdens de massage zelfs haar voeten. Dit geeft aan dat ze moeite heeft met verbinding maken, want aanraken is namelijk hetzelfde als verbinding maken. Met de verbinding naar binnen heeft het respiratoire kind moeite. Het werkelijk aangaan van de verbinding met zichzelf is de uitdaging voor dit kind. Wat je vaak ziet bij deze kinderen is dat ze overmatig contact naar buiten maken. Het zijn heerlijke, leuke en gezellige kinderen die dol zijn op andere men-

178

179


Casussen

sen/kinderen. Ze spelen ook graag met andere kinderen en fladderen van het ene naar het andere vriendje of vriendinnetje. De manier om dit kind zich te laten verbinden met zichzelf, is door het heel liefdevol en zacht te masseren.

ren. Hierdoor maakt ze elke dag even echt contact met haar dochter. Dit zal haar helpen om de indrukken van de dag los te laten.

In gesprek met haar moeder:

Ik ontmoet de moeder van Britt op de open dag. In het gesprek komt naar voren dat Britt een onzeker, rustig en gevoelig meisje is. Britts moeder hoort van school dat haar dochter moeite heeft om zich te concentreren en snel afwezig is in de klas. Na enkele onderzoeken en gesprekken op school komt er niet echt iets uit waar de ouders iets mee kunnen. Britts moeder maakt een afspraak met me. Een week voor het eerste consult stuurt ze me een tijdslijn met alle belangrijke gebeurtenissen uit Britts leven vanaf de geboorte tot nu. Als Britt mijn praktijk binnenloopt, zie ik een bedachtzaam iets wat schuchter meisje. Met mooie grote ogen kijkt ze de praktijk rond. Haar houding is afwachtend. Ze kijkt me wat vragend aan, alsof ze hoopt iets van mij te krijgen.

Mijn vermoeden is dat Esther ook weleens gevoelig kan zijn voor suikers die ze eet. Dit bevestigt haar moeder. Binnen het gezin letten ze erg op het suikergebruik van Esther. Wanneer ze ergens anders toch wat meer suiker binnen krijgt, lijkt ze hierop te reageren in haar gedrag. Ze reageert dan onrustiger en bozer. De voeding is dus ook van belang. Mooi is dat haar moeder zich hier al bewust van is. Het eerste wat ik aan Esthers moeder vertel, is dat ik gezien heb dat ze een rustige vrouw is die op de juiste manier op Esther reageert. Esther vraagt om veiligheid en verbinding, en die kan haar moeder haar geven. Zeker omdat Esthers moeder binnen de coachingssessies al een aantal heel mooie stappen heeft gemaakt in haar eigen proces kan ze Esther nu bieden wat deze nodig heeft. Ik vertel haar ook dat ze Esther kan uitnodigen haar binnenwereld open te stellen en zo de verbinding met haarzelf te kunnen maken. Dit kan ze doen door te gaan werken met limoenolie. Als Esther meer verbinding kan maken met haar eigen binnenwereld, dan neemt ook het vermogen om zich te concentreren toe. Ik adviseer Esthers moeder haar dochter voetbaden te geven met oerzeezout en limoen (geen gember). Het recept voor kinderen onder de tien jaar: Maak met lauwwarm water een voetbadje, meng twee tot drie druppels essentiële olie op een eetlepel met neutrale badolie met twee eetlepels oerzeezout. Daarnaast adviseer ik om een aromasteentje met limoenolie op haar slaapkamer te leggen en dagelijks een voetolie te gebruiken. Esthers moeder vertelt later in het coaching consult dat Esther snel reageerde op de geur. In haar slaapkamer heeft ze bij haar bed een aromasteentje waar zij zelf een aantal druppeltjes limoenolie op doet. Dit is voor haar een heel mooie methode om een prettige sfeer te creëren in haar slaapkamertje. Aromasteentjes zijn met name geschikt voor kleinere ruimten of naast het bed. De voetolie met de limoen-aromatherapie kan haar moeder dagelijks voor het slapen gaan even rustig onder de voeten van Esther sme-

180

Casus Britt, acht jaar, cerebraal kind

Ik vraag Britt een tekening van een boom te maken, een lievelingsboom. Deze boom hoeft niet op een echte boom te lijken. Het mag echt een fantasieboom zijn, eentje die je graag in je eigen tuin zou willen hebben. Britt komt op mij over als een meisje dat wat zwaar op de hand is en alles graag goed wil doen, dus benadruk ik dat alles wat ze doet goed is. Ik ben geen juf en beoordeel de tekening niet. Alles is goed zoals het is. Er is ook geen gum bij de potloden. Alles wat op papier komt mag blijven staan, dus geen gum. Britt kijkt nog wat onwennig maar begint vol overgave aan haar tekening. Ze maakt een heel mooie boom waaraan ze veel aandacht besteedt. Als tweede vraag ik haar een huis te tekenen, haar eigen droomhuis. Hoe mag die eruitzien? Ik vertel haar dat het huis dus niet hoeft te lijken op het huis waar ze nu in woont. ‘Het is echt jouw huis dus alles mag erin en wat je niet wilt, laat je weg!’ Bij wat oudere kinderen zeg ik: ‘Stel dat je een lot hebt gekocht en wat gebeurt er? Jouw lot is het winnende lot. Het is jouw feestje, dus jij mag je eigen droomhuis ontwerpen/tekenen. Dit huis wordt dan door de aannemer gebouwd. Dus geen beperkingen, geen problemen! Het huis komt er!’ Vooral kinderen (jongens) rond de twaalf jaar vinden dit een leuke benadering. Hier kunnen ze wel

181


Casussen

wat mee. Vooral geen beperkingen. Je ziet dat ze dan ook helemaal los gaan op het papier. Inmiddels heeft Britt haar huis af. Het duurde even, want Britt maakt geen half werk. Als ze iets doet, wil ze het ook echt goed doen. Britt heeft moeite om er helemaal te zijn. Ze heeft moeite om zichzelf te zijn en om zich te verbinden met het hier en nu. Ze heeft moeite met aarden. Door het vele nadenken zit ze in haar hoofd en komt ze afwezig over. De onderliggende reden is dat ze zich niet snel veilig genoeg voelt om haarzelf helemaal te laten zien. Je hebt als (mens) kind een basisveiligheid nodig om jezelf te kunnen openstellen. We hebben allemaal een stukje herkenning en erkenning nodig voor wie we zijn. Als je herkenning vindt in je omgeving en erkenning krijgt, nodigt dit uit om jezelf te zijn. Gevoelige kinderen zoals Britt voelen feilloos en snel aan of ze deze basisbehoeftes vinden in hun omgeving. Je herkent het al in hun verhalen over de juffen: Juf Elma is fijn en juf Lia niet. ‘Waarom?’ vraag ik. Het antwoord van Britt is simpel: ‘Juf Elma is liever. Ze is niet zo streng als juf Lia.’ Later in het gesprek met Britts moeder blijkt ook dat juf Elma op een natuurlijke manier les geeft. Gewoon vanuit haarzelf. Juf Lia probeert op een krampachtige wijze de kinderen in bedwang te houden. Dit geeft een gespannen sfeer in de klas, en Britt heeft hier last van. Op de dagen dat juf Lia voor de klas staat, komt Britt moe en teruggetrokken uit school. Ze ervaart geen erkenning en herkenning voor wie ze is en besluit dat ze zich beter in haar eigen wereldje kan terugtrekken: Daar vindt ze de veiligheid die ze zoekt. Hierdoor is ze echter niet meer volledig aanwezig. Wanneer Britt zich terugtrekt, komt ze wat afwachtend over. Dit is in werkelijkheid niet wie Britt is. Als ze volledig in haar kracht staat, komt ze daadkrachtiger en alerter over. Om Britt weer beter in haar eigen energie te krijgen, is er begeleiding nodig. Ik start met een aromatherapie, aangepast voor Britt. Kinderen staan heel dicht bij hun gevoel, en ik laat soms door middel van het trekken van een kaartje een aroma uitkiezen. Britt kiest er twee: geranium en lavendel. Heel mooi: Deze oliën staan voor rust en balans, het yin/yang van de aromatherapie. Ik maak hier een wrijfolie van voor onder de voeten en adviseer Britt iedere dag een voetbad te geven. Het voetbad zal haar helpen om de opgebouwde

182

183


Casussen

onrust en energie van de dag af te leggen, en een duidelijk slaapritueel geeft rust en duidelijkheid. Britt hecht veel waarde aan structuur en overzicht in de dag, dat geeft haar houvast. Dus bij een kind dat daaraan waarde hecht, is het ook belangrijk dat je als ouder die consequentheid ook in het ritme hanteert. Het voetbad draagt eraan bij dat Britt alle spanning van de dag kan loslaten en ‘schoon’ kan slapen en de volgende dag weer fris kan starten.

volgende consult. Daarna zal haar moeder Britt regelmatig zelf kunnen masseren.

Britt vindt het heel prettig dat haar moeder en ik op zoek zijn naar een manier om haar goed te begeleiden. Ze kijkt nu al blij en opgelucht en kruipt bij haar moeder op schoot. Haar moeder zegt in het telefoongesprek later die dag dat ze dit al maanden niet meer had gedaan. De erkenning voor haar probleem geeft Britt al vertrouwen. De herkenning zal nog even op zich laten wachten. Haar ouders gaan zich nu verder verdiepen in haar gevoelswereld, en dan zal de herkenning vanzelf een plaats gaan krijgen binnen het gezin. Het is voor elk kind essentieel om deze basisbehoeften binnen het gezin te verkrijgen. Als er herkenning en erkenning binnen het gezin is, dan is er een stabiele basis voor het kind om stappen te ondernemen in de buitenwereld. Zonder deze basis is de wereld veel groter en enger: Er zijn meer angsten te overwinnen. Gevoelige kinderen ervaren al veel ruimte, minder tijd. Ze gaan op in de tijd en ruimte. Zeker als ze niet goed met zichzelf verbonden zijn. Grenzen zijn niet zo duidelijk voor kinderen in deze situatie. Bij veel indrukken kunnen deze kinderen twee kanten op gaan. Dat is wat Britt overkomt. Ze wordt of ietwat afwezig/dromerig of juist druk/onrustig. Overbeweeglijkheid en slechte concentratie zie je vaak bij beide kinderen. Ik vraag aan Britt of ik haar tekeningen mag bekijken. Met zijn drieën kijken we naar haar mooie kunstwerken. Ik vraag naar aanleiding van haar tekening of ze een beetje ‘vol’ zit. Ze knikt emotioneel ja! Britt is acht jaar en voelt zich vol. Logisch dat het haar emotioneert, dit is nogal wat. Haar moeder belooft beter op Britt te zullen letten. Dit geeft Britt ruimte. Ze zucht en kijkt mij tevreden aan. Ik rond het consult met Britt en haar moeder af en geef hun het recept voor het voetbad en het flesje wrijfolie mee. Haar ouders komen samen bij mij op de cursus voor de massage. Ik beloof Britt te masseren tijdens het

184

Het mooie van massage is dat de aanraking het kind uitnodigt om weer in contact met zijn lijf te komen. De aanraking doorbreekt de negatieve energie, en het kind wordt stabieler, steviger, rustiger en kan zijn grenzen aangeven. Een massage kan ook ingezet worden als er een negatieve stroom is op het gebied van communicatie. In dat geval doorbreekt het aanraken de cirkel en kan positieve energie weer doorgang krijgen. Het is natuurlijk ook heerlijk om de massage in te zetten omdat het prettig voelt om aangeraakt te worden. Als een kind voldoende positieve aandacht ervaart, hoeft het ook minder negatieve aandacht te vragen. Het mooie van massage is dat het altijd doorwerkt: De ontvanger (Britt in dit geval) knapt ervan op, en de moeder van Britt krijgt meer handvatten om haar kind zelf te kunnen begeleiden. Dit geeft ook bij de ouders weer het zelfvertrouwen om het kind zelf te kunnen begeleiden. Het proces van Britt heeft ook de ouders leren kijken naar de opvoeding en begeleiding van een gevoelig kind. Het mooie bij de ouders van Britt is dat ze ook werkelijk de bereidheid hebben om buiten hun gewone patronen te gaan ervaren en te kijken wat hun dochter nodig heeft. Vanuit deze verandering van perceptie hebben de ouders wijzigingen gemaakt in hun leven waardoor er veel veranderd is, met als gevolg dat het nu heel goed gaat met Britt. Ik heb haar moeder al meerdere malen gezien binnen het cursusprogramma van de praktijk. Haar zelfontwikkeling gaat hard en laatst zei ze me dat ze ook zelf met haar werkrichting een nieuwe weg gaat inslaan. Ze gaat een stap maken die echt gekozen is vanuit haar hart!

185

Een woord achteraf… Ellen is in Praktijk De Regenboog onder behandeling voor haarzelf. Ellen heeft twee kinderen: dochter Sem van anderhalf en Ben van vier jaar. Ellen belt mij op met wat vragen over haar oudste zoontje Ben. Hij is sinds de start op de basisschool erg uit zijn ritme. Als hij naar bed wordt gebracht, is hij angstig en wil hij niet gaan slapen. Ook gedurende de nacht herhaalt dit patroon zich. Het duurt nu al enkele weken en de gebroken nachten gaan bij de ouders van Ben zijn sporen nalaten. Ellen belt mij met een duidelijke hulpvraag, en ik beloof haar recepten en tips voor haar zoon op de mail te zetten. Ik adviseer haar, na een korte intake over Ben, met mandarijnolie te gaan werken. Ellen is nog niet bekend met het werken van de aromatherapie en wil hier graag meer uitleg over. De mogelijkheden die er zijn om met de mandarijnolie te werken heb ik al geschreven voor mijn boek en het is dus een kleine moeite deze naar Ellen toe te sturen. Reactie Ellen: Dank je wel voor je bericht. Ik ben er gelijk mee aan de slag gegaan. We merken eigenlijk al heel snel verbetering! Hij heeft de afgelopen twee nachten voor het eerst sinds drie weken weer de hele nacht geslapen. Voor ons ook héérlijk… Wat snel kan er reactie zijn op het werken met kinderen. Heel mooi als je als ouders deze tools in handen hebt. Er is zo veel wat je als ouder voor je kind kunt betekenen. Tijdens het schrijven van het boek en het werken met kinderen en volwassenen in de praktijk De Regenboog merkte ik al snel dat mijn liefde voor het werken met kinderen en aromatherapie mensen uitnodigt om hier zelf ook meer mee te gaan doen. Ook als ze niet meer bij mij in de praktijk komen. Dit heeft natuurlijk als resultaat dat ik hier een leuke en leerzame workshop in geef. Hoe kun je deze producten nu veilig, doordacht en toch gemakkelijk voor jezelf en kinderen gebruiken? Vooral de wrijfolie valt onder de therapeutische versie en is eigenlijk nergens te koop. Deze maak ik altijd zelf, per cliënt op maat. In mijn zoektocht naar het antwoord kwam ik in gesprek met Vola-

187

tile. Dit is voor mij dé leverancier van essentiële oliën. Het resultaat is dat er nu aan dit boek een lijn gekoppeld is, en die is bestemd voor iedereen die zich uitgenodigd voelt om meer met deze oliën te gaan doen. Van alle oliën die in het boek behandeld zijn, is er een lijn van wrijfolie, massageolie, essentiële olie en een neutrale badolie om lekker zelf een voetbad of bad mee te maken. En natuurlijk het aromasteentje in de vorm van een muisje, compleet met staartje. Kijk voor meer info over de oliën: www.praktijk-deregenboog.nl of www.andromeda.nu

Bronvermelding

Noot: Alleen van de jeneverbesolie is geen wrijfolie, omdat deze bij kinderen niet te hoog gedoseerd mag worden.

Met dank aan: Aromatherapeute Marlene Holweg Met dank aan: Volatile Met dank aan: Fotograaf: Chris Gorzeman Met dank aan Willem Jan van de Wetering, die mij deze unieke kans om het boek te schrijven geboden heeft. Sylvia Roosendaal voor haar begeleiding en heldere feedback. Mijn ex-man en mijn gezin voor hun onvoorwaardelijke steun. Mijn zus Andrea voor haar praktische werkzaamheden. En alle moeders en kinderen die akkoord hebben gegeven voor publicatie van hun tekeningen en casussen.

Ik wens iedereen veel plezier met het ontdekken van alle mooie kwaliteiten die je in je hebt om met je kind(eren) te werken!

188

Elisabeth Hoogduin, www.kinderhealingcentrum.nl te Zoetermeer. Opleiding de zon: ZON INSTITUUT, Zorgzaam Onderwijs Nederland. www.zoninstituut.nl Holistische kinderbeelden, Joyce Honing, toenmalig lerares opleiding De Zon.

189

Massage en aroma workshops

van de massage door het zelf te ervaren en krijg je tevens de mogelijkheid de kennis goed te integreren.

Masseren en aanraken is voor ieder kind een feest: een knuffel, een kus, een zachte arm om je heen. Aangeraakt worden op een liefdevolle manier doet iedereen goed. Als we niet of te weinig liefdevol aangeraakt worden, kan onze houding gesloten worden en ons gedrag veranderen. Aanraken geeft een gevoel van saamhorigheid en verbondenheid, het is een mooi middel om echt contact te maken. Kinderen willen echt contact met jou als ouder. Contact maken door middel van aanraken en massage met je kind kost in werkelijkheid niet zoveel tijd als je zou denken en levert heel veel positieve punten op voor jezelf en het kind.

Deze massage voor onrustige/gevoelige kinderen wordt ook gegeven in een drie daagse cursus, de basis van de twee daagse wordt uitgebreid met uitleg over welke oliën voor jou het meest effectief zijn om te gaan gebruiken, voor massage, thuis, of omgeving. - Wat zijn essentiële oliën; - Het toepassen/ gebruik van essentiële oliën; - De werking en eigenschappen van de oliën; - De veiligheids- en doseringsvoorschriften; - De contra-indicaties bij het toepassen van aromatherapie; - En praktische tips voor jezelf en bij kinderen.

Masseren is heilzaam voor alle kinderen. Echter vooral drukke kinderen hebben er baat bij. Het beste moment om te masseren is voor het slapen gaan. Op die manier komen ze los van alle indrukken van de dag, ze gaan beter slapen en staan de volgende dag uitgerust en meer ontspannen op. Klaar om aan de nieuwe dag te beginnen. Massage draagt in een breed spectrum bij tot een betere ontwikkeling en versterkt de balans van het kind.

Vanuit het holistisch werken bestaan er vier constitutiebeelden. Samengevat: vier soorten kinderen. Om te begrijpen hoe je kind leert, is het van belang te weten hoe het kind in zijn lijfje zit. Ieder kind is anders, en dus zal ieder kind eenzelfde massage anders ervaren. En dat is goed! Uitleg over de vier kinderbeelden en de daarbij behorende massagevormen, in combinatie met aromatherapie, komen in deze drie cursusdagen uitgebreid aan bod. Kijk op www.andromeda-academy.nl voor alle informatie of op www.praktijk-deregenboog.nl

Massagecursus In deze massage worden verschillende technieken gecombineerd: • Voetreflexmassage • Buikmassage • Hoofdmassage Deze unieke massage voor onrustige/gevoelige kinderen wordt gegeven in een twee daagse cursus. In deze cursus wordt ook het gebruik van essentiële oliën geïntegreerd. Er wordt een korte maar duidelijke uitleg gegeven over de opbouw van de massage en de effecten ervan. De massage wordt geleerd door uitwisseling: Je geeft én ontvangt de massage. Hierdoor leer je de effecten

190

191

De Beleving Andromeda is een beleving Als uitgeverij geven we boeken uit op het gebied van zelfontwikkeling en persoonlijke groei. Alle uitgaven vullen elkaar aan. Samen belichten zij diverse onderwerpen vanuit verschillende invalshoeken. We hopen je hiermee te stimuleren je eigen weg te vinden. De boeken die we uitgeven zijn met zorg gekozen en met liefde geschreven en vormgegeven. De auteurs van Andromeda zijn allemaal bezig met zelfontwikkeling en groei. Door het lezen van de boeken van Andromeda ontstond bij veel lezers de wens een workshop of training te volgen om zich verder in het onderwerp te verdiepen. Om aan die vraag te voldoen, organiseren we regelmatig workshops, trainingen en lezingen en bieden we diverse opleidingen aan. Opleidingen en workshops van de Andromeda Academy Andromeda Academy biedt met verschillende opleidingen en workshops een scala aan mogelijkheden en doorgroeimogelijkheden aan mensen die werkelijk willen groeien, willen ervaren en willen beleven. We bieden: • Erkende beroepsopleidingen • Oriëntatie- en zelfontwikkelingstrajecten • Verdiepingsopleidingen • Vaardigheidstrainingen op het gebied van communicatie en coaching • Een verscheidenheid aan workshops Middels de opleidingen en de workshops beogen we je aan te zetten tot het vrijmaken van jouw unieke potentieel en kwaliteiten. De opleidingen en workshops worden gekenmerkt door een pragmatische benadering, aandacht voor kennistoename, zelfstudie en zelfreflectie, veel inzichten opdoen en vooral: zelf ervaren en beleven in een veilige omgeving, onder leiding van goede trainers en opleidingscoaches, en beleven en nog meer beleven!

eda Academy

Andromeda Uitgeverij

Andromeda W

Als je op zoek bent naar een nieuwe opleiding tot bijvoorbeeld coach, therapeut of om aan je zelfontplooiing te werken, kijk dan eens in ons aanbod van opleidingen. Wil je liever met een workshop beginnen? Bekijk dan het workshopaanbod op onze website. Uit vele jaren ervaring weten we: welke opleiding of workshop je ook kiest… het wordt een periode vol ervaringen, uitdagingen en nieuwe kennis en inzichten, die je een verdieping zullen geven in je privéleven en in je werk!

eda Academy

omeda

omeda

Andromeda Uitgeverij

Andromeda W

Beleef & Ervaar De Beleving Uitgeverij Andromeda • Middelie 1 1472 GN Middelie • 0299 477555 Kijk voor een actueel overzicht van de opleidingen en workshops op www.andromeda-academy.nl of kijk op www.andromeda.nu of www.enneagram.nu

Andromeda

Androme

we

Christien Broekhoven/Willem Jan van de Wetering

Andromeda

Androme

we

Gevoelige kinderen, wat kun je voor ze doen?

Recommend Documents