Pesten in je team Wat kun jij er aan doen?

Pesten in je team Wat kun jij er aan doen? Workshop 31 Wim van Es Trainer, vertrouwenspersoon, aanbieder van klachtencommissies

www.bureauvanesrbb.nl

Pesten in je team: wat kun jij doen? Doel van workshop 31 Bespreken hoe je verantwoordelijkheid kan nemen om mogelijk pestgedrag terug te dringen Inhoudelijke informatie: pesten, oorzaken, aanpak en verplichtingen WG

Delen van succesvolle ervaringen en werkvragen: - Wat kun je doen als je zelf gepest wordt ? - Wat kun je doen als je ziet dat collega gepest wordt ? - Welke andere hulp kun je in of buiten je organisatie inschakelen ?

Pesten in je team: wat kun jij doen? 1

Wim - Ervaringen Ria

2

Pesten: wat ? / vaak ? / gevolgen ?

3

Drie invalshoeken bij het reageren op pesten -Wat kun je doen als je zelf het mikpunt bent van pesten ? -Wat kun je doen als een collega gepest wordt ? -Welke andere verantwoordelijken kun je te hulp vragen ? Uitwisselen succesvolle ervaringen – werkvragen in kleine groepen

4

Resultaten bespreking + …..aanvullende informatie Wim

5

Laatste vragen en afronding



2


3


4


5


Bob van der Meer Plagen

Pesten

incidenten

Systematisch

Gelijke machtsverhouding

Ongelijke machtsverhouding

Geen winnaar of verliezer

Pester is winnaar Slachtoffer is verliezer

Slachtoffer mag zich verdedigen

Slachtoffer kan/mag niet meer voor zichzelf opkomen

Geen blijvende lichamelijke of geestelijke schade

Blijvende lichamelijke of geestelijke schade

Arbo wet : Pesten Intimiderend gedrag met een structureel karakter van één of meerdere werknemers (collega’s, leidinggevenden)

gericht tegen een werknemer of groep van werknemers die zich niet kan of kunnen verdedigen tegen dit gedrag. Pesten kan zich op meerdere manieren voordoen: woorden, gebaren, isoleren, werk onmogelijk maken, bedreigen of erger. Veelal is het doel van de pester om de gepeste opzettelijk te kwetsen en te vernederen

Veel gebruikte indeling: Adrienne Hubert Pesten door collega’s of leidinggevende: Sociaal Isoleren: doodzwijgen, negeren, nadrukkelijk minachten Werken onaangenaam of onmogelijk maken Bespotten vanwege: …… Roddelen, Geruchten verspreiden: …..voortdurend op negatieve manier over praten Dreigementen, Machtsmisbruik Lichamelijk geweld (denk ook aan duwen, opsluiten) Verbaal geweld Seksuele intimidatie Discriminatie / Racisme ……kleineren op basis van afkomst

Extra mogelijkheden voor LG Openlijk terecht wijzen Onnodig veel kritiek krijgen

Verkeerd beoordelen Nare klussen geven, meer dan aan anderen

NEA: Ongewenst gedrag door collega’s Ongewenste Omgangsvormen: percentage 1x of vaker 2013

2012

2010

2004

Intimidatie

10,7%

M = 12,1

V= 9,1

11,0%

9,9%

14%

Seksuele intimidatie

1,8%

M= 0,8

V=3

1,8%

1,8%

3%

Lichamelijk geweld

0,6%

M= 0,8

V=0,4

0,7%

0,5%

1%

Pesten

7,1%

M= 8,0

V=6,1

7,5%

7,2%

10%

Pesten op het werk Diverse onderzoeken 2007 - 2010 1 op de 3 WN wordt wel eens gepest Pesten houdt gemiddeld 4 jaar aan (2010 Universiteit Twente)

Mannen: meer last pesten, intimidatie

64% gepest door collega’s 48% door leidinggevenden

WN in 500+ bedrijven hebben 2x zoveel kans gepest te worden als WN in <50 bedrijven (2007 Arbodossier)

Vrouwen: meer last seksuele intimidatie (2010 TNO)

8% van leidinggevenden wordt gepest 28 % van leidinggevenden is in verleden gepest (2010 Universiteit Twente)

? Gevolgen 10

Gevolgen van pesten : …… Oktober 2014 16 jarige Anthony zwaait / steekt met mes

Klasgenoot Wesley overlijdt Anthony is vanaf zijn 8e structureel gepest

of 2012

Agressie op het werk: oz 2012 Gevolgen Gezondheid: Interne Agressie

-

Algemene Gezondheid

+

Burnoutklachten

Interne Agressie

+

Verzuim

NEA: ja 1x of meer

+

Verloopintentie

Agressie 2007 en Impact in 2008

vergeleken met NEA : nee

Kunnen doorwerken tot 65 Willen doorwerken tot 65

Inzetbaarheid

-

Werktevredenheid Functioneren 12

Gevolgen interne agressie: slachtoffer Gevolgen sterker bij extreme vormen en meer langdurige intimidatie Gevolgen ook afhankelijk van mentale kracht slachtoffer (op dat moment) Concentratie problemen Verminderd werkplezier Lichamelijke klachten Mentale klachten (labiel, humeurig, depressief)

Privé problemen Verminderd zelfvertrouwen Schokkende ervaringen kunnen traumatisch zijn  verwerkingsproblematiek

Gevolgen pesten : slachtoffer Gevolgen van pesten kunnen al snel ingrijpend zijn Al na enkele dagen: psychosomatische klachten (hoofdpijn, darmklachten, slaapproblemen) Na een half jaar pesten: heeft 95% van de slachtoffers duidelijk symptomen van angststoornissen en PTSS

PTSS: Deze mensen hebben last van nachtmerries, geheugenverlies, concentratieverlies, vermijdingsgedrag en flashbacks van de nare gebeurtenis Angstsyndroom: Risico op blijvende persoonlijkheidsverandering Niemand meer vertrouwen. OZ Zweden (2004): 10 – 15% vd zelfdodingen ~ pesten op het werk

Gevolgen pesten: organisatie Kosten Ziekteverzuim , vervanging, instroom WIA Kosten voor onderzoek, begeleiding Verzoeken tot overplaatsing Groter verloop Verminderde kwaliteit van het werk Verminderde productie Verstoorde werkrelaties Imago verslechtering

Kosten voor een geval van mobbing: €15000 – 45000

Leymann Pesten escaleert : patroon is vaak.. Conflict dat uit de hand loopt, Negatief gedrag wordt herhaald en slachtoffer wordt gebrandmerkt, Management raakt betrokken , > kans dat slachtoffer schuld krijgt Management neemt vooroordelen jegens slachtoffer over Slachtoffer wordt uitgesloten Management kiest andere werkplek / ontslag …of…… SO ‘kiest’ weg of ziek

Wim: Wees er snel bij, beperk de gevolgen



2


3

Drie invalshoeken bij het reageren op pesten -Wat kun je doen als je zelf het mikpunt bent van pesten ? -Wat kun je doen als een collega gepest wordt ? -Welke andere verantwoordelijken kun je te hulp vragen ?

20 min

Uitwisselen succesvolle ervaringen – werkvragen in kleine groepen 4


5




2


3


4


5


Zelf mikpunt van pesten ? Wat kun je doen als slachtoffer ? 1

Wim - Ria

2


3

Drie invalshoeken bij het reageren op pesten

Wat kun je doen als je zelf het mikpunt bent van pesten ? (of zou je doen als je het mikpunt zou worden)

Succesvolle ervaringen ? / Vragen ? 4


5


Adviezen voor mensen die zelf mikpunt zijn van pesten - 1 Overweeg pester aan te spreken

Klik om tekst te plaatsen • opsomming

Niet enkel op basis van emoties, denk aan feedbackregels (stop boodschap + keuze)

Leg zaken vast, maak een logboek, zorg dat je pesten kunt onderbouwen

Zoek steun bij je collega’s Blijf er niet alleen mee rond lopen, zwijg niet , bespreek wat er gebeurt Zoek steun bij mensen die je vertrouwt , bv een goede collega Laat je niet isoleren Ga na of er meer collega ‘s slachtoffer zijn / samen sta je sterker

Zoek steun bij een vertrouwenspersoon, je leidinggevende of andere interne ……

Adviezen voor mensen die zelf mikpunt zijn van pesten - 2 Zoek steun bij vertrouwenspersoon, je leidinggevende of andere interne ……

Klik om tekst te plaatsen Vertrouwenspersoon Kan over wat je het beste kan doen • meedenken opsomming Schakel een andere ‘interne’ in: Leidinggevende , (LG + 1), preventie medewerker, veiligheidscoach, OR, bedrijfsmaatschappelijk werk, klachtencommissie Jij bent mikpunt / slachtoffer – maar ook de organisatie heeft een probleem

Zoek steun buiten je eigen organisatie: ‘Thuis’, bedrijfsarts, vakbond

Probeer zo fysiek en mentaal zo gezond en sterk mogelijk te blijven Verbetert situatie niet , kijk om naar ander werk: intern – extern Neem niet zomaar vrijwillig ontslag – overleg met P&O over betere afscheidsopties

Wat kun je doen als collega gepest wordt ? 1

Wim - Ria

2


3


Wat kun je doen als een collega gepest wordt ? (of zou kunnen worden)



5


Adviezen voor Collega’s van mensen die gepest worden - 1 Besteed zorg aan je collega

Klik om tekst te plaatsen Laat merken dat je het naar vindt wat er met de gepeste collega gebeurt en dat je het gedrag van de pesters afkeurt • opsomming Laat merken dat jij de collega wel accepteert Ga na hoe zij de zaken ervaart, of zij ideeën heeft hoe het gedrag van pesters te stoppen en hoe jij daar bij kan helpen Zeg dat niets doen de zaken alleen maar erger maakt

Steun je collega ook openlijk in het team (zie volgende dia) Geef collega advies contact op te nemen met vertrouwenspersoon of leiding

Adviezen voor Collega’s van mensen die gepest worden - 2 Steun je collega ook openlijk in het team

Klik om tekst te plaatsen Spreek pester aan op zijn gedrag als je positie in het team sterk genoeg • opsomming - maak duidelijk dat je pesten afkeurt

is

- vraag hoe pester het zou ervaren als hij zelf mikpunt was Als je pester niet durft aanspreken kun je collega steunen door: - Niet mee te pesten of om het pesten te lachen - Door collega’s op de positieve kanten van het slachtoffer te wijzen - Door bondgenoten onder collega’s te zoeken: Hoe meer mensen het pesten afkeuren hoe groter de kans dat het stopt. Pesten kan enkel doorgaan als niemand in grijpt

Zelf leidinggevende inschakelen als collega geen actie durft te ondernemen.

Hulp van derden: wat kun je verwachten ? 1

Wim - Ria

2


3


Welke andere verantwoordelijken binnen of buiten je eigen organisatie kan je om hulp vragen ? Wat kunnen zij mogelijk betekenen ?



5


Mogelijkheden van een aantal verantwoordelijken bij preventie van ongewenste omgangsvormen Over welke verantwoordelijke heb je vragen ? Op welke rol zou je nog verder willen in gaan?

Leidinggevende Vertrouwenspersoon Klachtencommissie Bedrijfsarts Veiligheidscoach

(ik heb voor alle rollen dia’s op de download versie)

P&O OR

Leidinggevende heeft verantwoordelijkheid om: Medewerkers te beschermen en zich te laten ontwikkelen Pestgedrag waar mogelijk te voorkomen

Klik om tekst te plaatsen Investeren in gewenste omgangsvormen • opsomming

Conflicten tussen collega’s niet voort laten sudderen Investeren in goede sfeer en teamgeest Veranderen van minder gewenste omgangsvormen Inzicht in eigen opvattingen over omgangsvormen en eigen stijl

Leidinggevende heeft verantwoordelijkheid om: Kans te vergroten dat hij/zij pestgedrag signaleert

Klik om tekst te plaatsen Drempels om te melden slechten, kans op signalen vergroten, • opsomming

Organisatie kiest niet voor niets voor VP Ik beschouw het niet als motie van wantrouwen als je VP inschakelt Alert zijn op signalen, doorvragen, bij aanpak goed 1e voorbeeld Inzicht in verschijningsvormen, daardoor scherper waarnemen Kwaliteit van omgangsvormen van tijd tot tijd laten meten Onderwerp bespreken in coachings-, FG- en BG gesprekken

Pest problematiek zorgvuldig en daadkrachtig aan te pakken

Taak Veiligheidscoach: Signaleren en analyseren

Feedback: Knelpunten bij A&G / Richtlijnen onvoldoende naleven Niveau: individuele medewerker, team, organisatie. Vraagbaak

Klik om tekst te plaatsen • opsomming

Adviseren Geven van Voorlichting

Gevraagd en ongevraagd / op cliënt- en beleidsniveau Voorkomen van en omgaan met A&G

Coachen

Ondersteunen medewerkers veilig werken, navolgen beleid

Borgen

Beleid A&G mede borgen in dagelijkse uitvoering van zorg en in het team Voortrekker beleid en stimuleert collega’s beleid uit te voeren Rol in het beleids- en kwaliteitsproces

Taak Vertrouwenspersoon:

Klik om tekst te plaatsen Ondersteunt MW’s bij klachten ongewenst gedrag. • opsomming Draagt bij aan het voorkomen van ongewenst gedrag

Helpt beleid ongewenste omgangsvormen actueel houden en bijstellen

Advies: Helpen Kiezen Vakbond

Klager en Klacht Geen actie naar Aangeklaagde

Klager - Vertrouwenspersoon

Leiding gevende

Informeel Oplossen ?

Formeel Oplossen Intern?

Klager–Aangeklaagde: onder 4 ogen Klager–Aangeklaagde: +3e helpt ..bemiddelen? Leidinggevende inschakelen

Klager dient officiële klacht in bij Leiding of Klachtencommissie

Formeel Oplossen extern?

Optie: Signaal aan OR

Civiel recht, Ambtenarenrecht Strafrecht Commissie voor Rechten 31 van de Mens

Taak Klachtencommissie ongewenst gedrag: Onderzoeken van klachten over ongewenst gedrag

Klik om tekst te plaatsen Onpartijdig , onafhankelijk, deskundig , obv klachtenprocedure • opsomming Beoordeelt of een klacht ontvankelijk verklaart kan worden Doet onderzoek door middel van hoor en wederhoor Verklaart de klacht al dan niet gegrond Brengt advies uit aan de bestuurder over maatregelen: disciplinair en preventief

Taak bedrijfsarts : Bijstand bij begeleiding van zieke werknemers

Klik om tekst te plaatsen • opsomming - advies te vragen over arbeid en gezondheid

Als WG er voor kiest, medewerkers de mogelijkheid bieden om: - onderzoek te ondergaan over arbeid en gezondheid Kan in zijn contacten vragen naar ongewenst gedrag Kan informatie onder aandacht van OR/ Bedrijfsleiding / of het sociaal medisch overleg brengen Medewerker kan aangeven dat ziek zijn / klachten Het gevolg is van ongewenst gedrag door collega’s of leidinggevende

Taak van P&O Geeft informatie over opstellen beleid OO : organisatie leiding en OR

Klik om tekst te plaatsen Helpt bij het vaststellen van aard en omvang OO op het werk • opsomming

Helpt bij het opstellen van profiel vertrouwenspersoon (VP) het maken van een klachtenprocedure en het kiezen van een klachtencommissie (KC)

Bevordert dat de rol van leidinggevenden bij preventie en aanpak van OO onderdeel is van begeleidings- en beoordelingscyclus Zorgt voor toerusting van medewerkers, leidinggevenden, VP en KC Is ter beschikking voor vragen over OO en de aanpak er van

Taak van OR / Personeelsvertegenwoordiging Is betrokken bij het maken van beleid over preventie van ongewenst gedrag

Klik om tekst te plaatsen Instemmingsrecht • opsomming Zorgen dat beleid voldoet aan de ‘beste praktijken ‘

Zorgen dat aard en omvang van ongewenst gedrag van tijd tot tijd ‘gemeten’ wordt

Heeft aandacht voor OO bij de afspraken met arbo deskundigen Is betrokken bij onderhoud en evaluatie van beleid Besteed aandacht aan opleiding en toerusting Staat open voor signalen van betrokkenen Doet voorstellen voor verbetering



2


3


4


5


Pesten: Oorzaken io 130522 Leidinggevende Slachtoffer Kenmerk dat ‘af wijkt’ Niet goed voor jezelf op komen Eerdere slachtoffer ervaring Onhandig gedrag (stoornis?) Lage status in de groep Veel stress, weinig regelruimte

Pester Pesten geleerd Meer macht dan slachtoffer Weinig sensitief (stoornis?) Pesten levert winst op

Geen voorbeeld gedrag (zelf pesten Niet investeren in gewenst gedrag Weinig oog voor signalen Onhandige aanpak incidenten Onvoldoende inlevingsvermogen Niet durven confronteren Laizzes-faire leiderschapsstijl Geen inzicht in effect leiderschapsstijl Conflicten niet oplossen Niet investeren in collegiale ondersteuning

Organisatie Groepsdynamiek: Aandacht voor wisselwerking Verstoord evenwicht  frustratie  agressie  zondebok (systeem uit balans)

Groepsproces: wie hoort er bij, wie heeft de macht (groepsdruk) Groepsproces: hoe persoonlijk worden we Samenzwering zwijgen, slachtoffer schuld geven, omstandersdilemma Incident  stigmatisering  roddel  slachtoffer is probleem  uitsluiting Onopgeloste conflicten: van werk  persoon, incident  patroon

Weinig sociale / collegiale ondersteuning

Geen beleid preventie OO (geen waarden, normen tav gewenst gedrag) (niet actief vertaald naar de afdeling) (geen vertrouwenspersonen / klachtenregeling) Accent op prestaties, niet op sociale relaties Geen oog voor werkdruk en stressoren Cultuur van ongewenst gedrag, normvervaging Ongewenst gedrag niet meten Type organisatie: politie, defensie Grote organisaties meer …..

37

Arbowet: WG beschermt WN VPSA

Doel: Preventie PSA

(psychosociale arbeidsbelasting ) Factoren in Werksituatie Die stress teweeg brengen Agressie en Geweld Discriminatie (2009) Seksuele intimidatie Pesten Werkdruk

Voorkomen van: Gezondheidsschade Ziekteverzuim Instroom WAO / WIA Informatie 2007 14% instroom=gevolg van werkgebonden psychische klachten

Werkgevers verplichtingen: ‘beste praktijken’ Vertrouwenspersoon Klik om tekst te plaatsen •Gedragscode opsomming Klachtenregeling Registreren van incidenten + Wettelijke Arboverplichtingen als bv : Risico inventarisatie, beleid, effect van beleid meten, voorlichting

Werkgevers verplichtingen: www.arboportaal.nl U bent verplicht uw WN tegen interne agressie te beschermen. U kunt daarvoor de volgende maatregelen nemen

Laat WN weten dat Agressie niet geaccepteerd wordt . Stel beleid op met normen en sancties Bespreek dit beleid in werkoverleg en functioneringsgesprekken Grijp in bij concrete situaties, handel naar uw beleid Geef WN het gevoel dat hij naar LG toe kan als hij ergens mee zit Stel VP aan en informeer WN hier over Stel klachtencommissie in over interne agressie Noteer klachten in een rapport en gebruik dit voor beleidsaanpassing

Goed voorbeeld doet goed volgen: laat LG het goede voorbeeld geven

Vindplekken: Arbo catalogi +++ www.betermetarbo.nl

Ziekenhuizen, revalidatiecentra

Klik om tekst te plaatsenGeestelijke gezondheidszorg www.arbocatalogusggz.nl Verpleeg en verzorgingstehuizen • www.arbocatalogusvvt.nl opsomming www.profijtvanarbobeleid.nl

Gehandicaptenzorg

www.dokterhoe.nl

UMC’s

www.fcbwjk.nl (enkel met ww)

Welzijn, Jeugdzorg, Kinderopvang

www.ambulancezorg.nl

Ambulance diensten

NB in de arbocatalogi staat op dit moment niet veel over ongewenste omgangsvormen. www.betermetarbo had nog de meeste informatie / www. fcbwjk kon ik niet in www. gezondenzeker.nl : magazine 2013-1, blz 12 - artikel over pesten

Mail [email protected] voor tips over literatuur

Presentatie is binnenkort te downloaden • www.gezondenzeker.nl

Pesten in je team Wat kun jij er aan doen?

Recommend Documents