Thema: Ondervoeding
Honger.
Je moet er niet aan denken. Je moet er wat aan doen.
Inhoud
Achtergrondinformatie over ondervoeding in Guatemala Onderwijzeres Marta Julia Cruz Penate: “Soms komen kinderen naar school zonder eerst te hebben ontbeten. Met als gevolg dat ze in de klas in slaap vallen.” Kinderen die te weinig eten, hebben concentratie problemen en weinig energie. Kinderen die ondervoed zijn ondervinden hier zelfs blijvende schade van. We spreken van ondervoeding wanneer kinderen onvol doende gezond voedsel eten. Hierdoor hebben ze een tekort aan belangrijke voedingstoffen die hun lichaam nodig heeft om zich goed te ontwikkelen.
Achtergrondinformatie
Hoofdstuk 1. Inleiding Voorleesverhaal 2. Kern Opdracht 1 Opdracht 2 Opdracht 3 3. Afsluiting Bijlage
Pagina 5 6-7 8-9 10 11-13 14 15 16-17
Maar liefst 200 miljoen kinderen in de wereld lijden honger. Vaak heeft dit de dood tot gevolg. Als kinderen die in de eerste 1.000 levensdagen structureel honger hebben geleden toch blijven leven, hebben ze een achterstand in hun geestelijke en lichamelijke ontwikkeling. Een achterstand die ze nooit meer inhalen.
De antwoorden van opdracht 1 staan op pagina 15
Beste jeugdvoorlichter, Voor u ligt het gastlespakket van 2010 met het thema ondervoeding. Aan de hand van het draaiboek, de informatie over UNICEF elders in deze thematische map en deze informatie stelt u zelf uw gastles samen. Bij de invulling van het thema ondervoeding is er rekening gehouden met de standaard opbouw van een les aan de hand van een inleiding, kern en afsluiting. Er wordt u hiermee een basis geboden voor een gastles. De opdrachten en informatie over UNICEF kunt u naar eigen inzicht inpassen om tot een gevarieerde les te komen. Succes bij de voorbereiding van uw gastles en veel plezier bij het geven ervan! Met vriendelijke groet,
Krista van den Berg Medewerker Educatie
2
feit
Uit studies is gebleken dat een tekort aan jodium het IQ gemiddeld met 13,5 punten verlaagt.
feit jard mensen Wereldwijd kampen ruim 1 mil Het hebben met ondervoeding en honger. ondervoeding. van honger is een gevolg van zij minder Mensen zijn ondervoed wanneer t lichaam voedingsstoffen krijgen dan he l voor nodig heeft. In het lesmateriaa rvoeding. kinderen spreken we over onde
Oplossingen
Vaak hebben ondervoede kinderen minder weerstand, waardoor zelfs een simpele verkoudheid dodelijk kan zijn. Met eenvoudige maatregelen - vooral gericht op de eerste 1.000 levensdagen - voorkomt UNICEF dat kinderen ondervoed raken. Bovendien worden kinderen die al ondervoed zijn opgespoord en geholpen.
Voorlichting
Kennis kan ondervoeding deels voorkomen. Daarom geeft UNICEF voorlichting en tips over gezond voedsel, het belang van exclusieve borstvoeding, hygiëne, schoon water en andere zaken die de gezondheid van moeders en kinderen ten goede komen en ondervoeding helpen voorkomen.
Voedselverrijking n over dit gastlespakket Voor vragen of opmerkinge via
[email protected] kunt u contact opnemen
Gebrekkige groei en blindheid worden voorkomen door vitamine A toe te voegen aan suiker en jodium aan zout. Door het wijdverbreide gebruik van deze voedingsmiddelen krijgen kinderen in gebieden waar voedsel tekortschiet toch vitamine A en jodium binnen. UNICEF lobbyt voor deze voedselverrijking.
3
De gastles: Inleiding Controle
Leerdoelen (groep 7 & 8)
UNICEF helpt controleren of kinderen goed groeien, bijvoorbeeld door ze te wegen en te meten. Kinderen die ondervoed zijn, zijn vaak te klein voor hun leeftijd of te licht voor hun lengte. Door regelmatige controles kan tijdig worden gesignaleerd of een kind ondervoed is of dreigt te raken.
* Leerlingen kunnen voorbeelden noemen van het werk
Gun uzelf de tijd voor de inleiding, dan verloopt de rest van de gastles ook vaak goed.
TIP
van UNICEF.
* Leerlingen weten wat ondervoeding is en wanneer hier sprake van is.
* Leerlingen kunnen een voorbeeld geven van de
Prenatale zorg
gevolgen van ondervoeding.
* Leerlingen begrijpen wat er nodig is om ondervoeding
Als vrouwen voor en tijdens zwanger schappen en tijdens borstvoeding ondervoed zijn, is het risico dat hun kind dat ook is groot. Daarom helpt UNICEF bij de zorg voor zwangere vrouwen. De hulp behelst voorlichting, zwangerschapscontroles en bijvoeding voor aanstaande en zogende moeders.
tegen te gaan.
* Leerlingen kunnen een voorbeeld geven van het werk van UNICEF in Guatemala.
Arcelií(12) bereidt het avondeten.
1. Inleiding Kennismaking • U introduceert uzelf kort. Vertel bijvoorbeeld uw naam, eventueel uw leeftijd, beroep en uw relatie met UNICEF. • Vertel dat u komt vertellen over UNICEF en ondervoeding.
feit
In Guatemala heeft 54 procent van alle kinderen een groeiachterstand (dat is meer dan de helft van de klas!).
Afspraken maken • Maak een paar afspraken met de kinderen. Bijvoorbeeld dat als zij vragen hebben of iets willen vertellen, zij hun hand opsteken. Of dat u een bepaald teken geeft als de kinderen stil moeten zijn. • Schrijf de verschillende onderdelen van uw gastles op het bord en loop uw programma met de kinderen door.
Voedingssupplementen
Door kinderen vitaminen en mineralen te geven, voorkom je tekorten. Dat is belangrijk om ondervoeding, ziekte en kindersterfte te voorkomen. UNICEF zorgt voor zakjes vitmaninen en mineralen voor kinderen die hiervan niet genoeg binnenkrijgen.
Behandeling
Bij ernstige ondervoeding is hulp nodig om te voorkomen dat een kind sterft. UNICEF verstrekt extra voedzame voeding. Zowel voor in het ziekenhuis als voor thuis. Ook helpt UNICEF medisch personeel trainen, zodat zij ondervoeding kunnen herkennen en behandelen.
tip 4
Ter introductie van het thema ondervoeding, kunt u tortilla’s meenemen en de kinderen een stukje laten proeven. Dit is het eten wat Arceli - het meisje uit het voorleesverhaal - en andere kinderen in Guatemala vaak eten: tortilla’s met wat zout.
Inschatten van de beginsituatie • Vooraf stemt u met de leerkracht af welke kennis de kinderen al hebben over het onderwerp. Door een inleidende vraag te stellen, controleert u of de informatie die u gaat vertellen aansluit bij de kennis van de leer lingen. U kunt bijvoorbeeld vragen wat ondervoeding is. • U kunt het woord UNICEF groot op het bord schrijven en de kinderen vragen waar de letters voor staan. Bij iedere letter schrijft u vervolgens het woord waar de letter voor staat en vertaalt dit voor de leerlingen naar het Nederlands. Kijk voor de betekenis van het woord UNICEF bij de informatie over UNICEF. Ter introductie van het thema ondervoeding kunt u de dvd met het thema ondervoeding laten zien en/of het voorleesverhaal op de volgende pagina’s voorlezen. Het verhaal kunt u ook mee laten lezen door de leerlingen, of leerlingen om de beurt laten voorlezen. Het voorleesverhaal berust grotendeels op de werkelijkheid en is bedoeld om het probleem inzichtelijk te maken.
5
Voorleesverhaal Arceli woont in Guatemala “En daarom is het belangrijk dat kinderen genoeg en gezond te eten krijgen!,” zegt de schelle stem van juffrouw Marta. Paolo schrikt wakker en kijkt op het schoolbord. Net doen of hij niets gemist heeft… Hij ziet een tekening staan met hierop allerlei lekker eten en drinken. Vis, maïs, kip… hmm lekker! Hij kan zich niet herinneren wanneer hij dat voor het laatst gegeten heeft. Misschien toen papa weken geleden even thuis was van het werken op het land. Toen was er geld geweest voor een feestmaal! Zijn moeder had rijst gekookt met kip. Hij had gegeten tot hij er misselijk van werd. “Paolo, je zit te slapen. Wat zei ik nu net over kip?” Paolo schrikt weer wakker, daar was de schelle stem van de juf weer! “Eh… dat het lekker is?,” stamelt Paolo. De hele klas begint te gniffelen. “Dat moeten we dan maar eens snel uitproberen,” lacht de juf, “want het is tijd voor jullie schoolmaaltijd en vandaag is er als verassing kip!” Alle kinderen beginnen te juichen en vliegen met hun bord in de hand naar buiten.
Als u naast het voorleesverhaal de dvd laat zien, gebruikt u al twee werkvormen. Hoewel u misschien het gevoel krijgt leerlingen te vervelen met dezelfde informatie, zullen leerlingen dit niet zo ervaren. Voor hen is de informatie nieuw en door deze in veel verschillende werkvormen te herhalen, onthouden ze het beter. Vindt u voorlezen te kinderachtig voor groep 7 & 8? Niets is minder waar! Luisteren naar een mooi verhaal, verteld door een goede verteller, is voor alle leeftijden boeiend.
Paolo zoekt ook een rustig plekje op. Hij zit tegen een stenen muurtje als zijn klasgenootje Arcelí naast hem komt zitten. “Lekker he?,” zegt ze. En ze neemt nog een hap van haar kippensoep. “Hmm, nou! Ik denk dat kip mijn lievelingseten is,” antwoordt Paolo met volle mond. “Ja, ook dat van mij,” knikt Arcelí. Dan is het stil. Zwijgend genieten de twee van hun lievelingseten. Paolo vraagt zich af waarom Arcelí niet bij haar vriendinnen zit. Ze is al twaalf en wel twee jaar ouder dan hij. En eigenlijk is hij altijd een beetje bang voor haar en haar vriendinnen. Ze maken grapjes of staan in een hoekje met elkaar te grinniken en Paolo weet nooit waarom. Vanuit zijn ooghoeken kijkt hij naar haar gezicht. Ze concentreert zich op haar lepel en heel zorgvuldig neemt ze steeds een hapje. Na haar laatste hap legt ze haar lepel op haar bord en zegt: “Je was in slaap gevallen hè? Je had zeker niet genoeg gegeten vanmorgen?,” “Nee…“ Paolo bijt op zijn lip.” Mijn vader is ver van huis aan het werk en er is niet genoeg geld tot hij terugkomt”. Arcelí knikt begrijpend. “Dat ken ik. Mijn vader kan nu geen werk vinden en daarom hebben wij ook niet veel geld. Maar gelukkig hebben we een groente tuin achter het huis. Samen met de tortilla’s krijgen we dan in ieder geval nog iets van alle belangrijke voedings stoffen binnen.” “Voedingsstoffen?” Paolo kijkt haar niet begrijpend aan.
De kinderen krijgen eten op hun bord geschept. Arcelí begint te lachen. “Je hebt helemaal niets meegekregen van het verhaal van juf Marta he? Om gezond op te groeien heb je allemaal verschillende voedingstoffen en vitaminen nodig. Ik weet het goed gemaakt, straks mag je mijn aantekeningen overschrijven en vanavond kom je bij ons eten. Ik kook, dat kan ik goed!” Paolo kan zijn oren niet geloven, maar is allang blij. Arcelí blijkt hartstikke aardig! “Maar eerst gaan we Electricado spelen.” Arcelí zet haar bord aan de kant, springt op en rent naar het schoolplein. Paolo rent haar achterna en roept: “Kijk maar uit, daar ben ík goed in!”
Na het eten spelen de kinderen Electricado.
Buiten staat een grote pan op het vuur. In de pan roeren twee moeders om de beurt de soep met kip erin. Hun vriendelijke gezichten zijn helemaal bezweet van de hitte. Ze beginnen te lachen als ze de kinderen naar buiten zien komen. “Ho, ho, allemaal netjes in de rij. Er is genoeg voor iedereen,” zegt een van de moeders. De kinderen wachten geduldig en laten hun bord vol scheppen. Dan zoeken ze een rustig plekje om het op hun gemak op te eten.
De kinderen in de klas tekenen verschillende soorten voeding. 6
Oefen het voorlezen vooraf.
TIP
tip
kinderen e d t e m l e sp 3 wordt Speel het t h c ra d p o . Bij in de klas spel gaat. t e h e o h uitgelegd 7
<
De gastles:
Kern van de les
De informatie die u overdraagt in de kern van de les is de informatie waar de leerdoelen van de les op zijn gebaseerd. De informatie kunt u op verschillende manieren brengen. Een paar voorbeelden: • U kunt de bijlage kopiëren en uitdelen in de klas. Samen met de leerlingen leest u de tekst. • U kunt een onderwijs-leergesprek aangaan met de kinderen. Daarbij stelt u de leerlingen vragen waardoor ze zelf nadenken over de leerstof. • U vertelt de informatie en maakt koppelingen naar het voorleesverhaal of de dvd.
Je bent ondervoed als je onvoldoende gezond eet. Je lichaam heeft verschillende voedingsstoffen nodig om gezond te blijven en te groeien. De voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft zitten in verschillende soorten voeding. Het kan zijn dat je genoeg eten hebt om je maag te vullen, maar dat je te veel van het zelfde voedsel binnenkrijgt. Daardoor krijgt je lichaam niet alle voedingsstoffen die het nodig heeft en kun je ondervoed raken. Zo kan je wel een heel brood per dag eten en toch ondervoed raken als je lang genoeg alleen brood eet.
De gevolgen van ondervoeding Onderwijs-leergesprek: Waaraan kan je merken dat iemand onder voed is? Link naar het voorleesverhaal: de juffrouw van Paolo merkte op dat Paolo in slaap gevallen was. Dat zou kunnen doordat hij niet genoeg energie had om op te kunnen letten. Dit komt voor bij kinderen die ondervoed zijn. Na de maaltijd hebben de kinderen veel meer energie en gaan ze spelen. De juffrouw van Arcelí merkt dat ook in het echt: “Als de kinderen hebben gegeten zijn ze enthousiaster. Ze maken grapjes en spelen met elkaar.”
8
Doordat hun lichaam belangrijke voedingsstoffen mist, gaat de weerstand tegen ziektes achteruit en worden ondervoede kinderen sneller ziek. Door de verzwakte weerstand is het moeilijker om beter te worden en dat duurt dan ook langer. Als kinderen te lang ondervoed zijn, wordt hun weerstand zo zwak dat een simpele verkoudheid al dodelijk af kan lopen. Wat je niet direct ziet, is dat de hersenen van ondervoede kinderen zich minder goed ontwikkelen. Daarom kunnen ze minder goed leren dan gezonde kinderen en hebben ze later minder kans op een leuke baan waarmee ze wel voor voldoende gezond voedsel kunnen zorgen.
Wat is ondervoeding?
Aan het suiker in Guatemala is vitamine A toegevoegd
Verwijzing voorleesverhaal: Paolo zit in dezelfde klas als Arcelí. Toch is hij twee jaar jonger dan zij. Dit komt onder andere door ondervoeding. Kinderen die ondervoed zijn, ontwikkelen zich langzamer en blijven vaker zitten. Zo komen er veel kinderen van verschillende leeftijden in één klas.
Wat te doen?
Ondervoeding begint vaak al in de buik van zwangere vrouwen. Want als de moeder ondervoed is, dan is haar baby ook ondervoed. Daarom is het belangrijk dat zwangere vrouwen goed eten. Als de baby is geboren, is het belangrijk dat hij of zij de eerste zes maanden borstvoeding krijgt en niets anders. Daarna moet het kind ook andere gezonde voeding krijgen. Veel moeders weten dit niet en UNICEF vertelt het hun. Ondervoede kinderen zijn stiller, trager en kunnen zich slecht concentreren. Als kinderen langere tijd te weinig gezond eten merk je aan meer dingen dat zij ondervoed zijn. Bijvoorbeeld: • ze zijn kleiner dan leeftijdsgenoten die niet ondervoed zijn • ze zijn erg mager of juist opgezwollen door het vocht. Dat noemen we hongeroedeem • ze zijn sneller ziek en worden langzamer beter of overlijden zelfs • ze kunnen minder goed leren.
Als kinderen toch ernstig ondervoed raken, krijgen ze in gezondheidsposten speciale therapeutische voeding: ‘Plumpynut’. Dat is een soort pindakaas waarin heel veel belangrijke voedingsstoffen zitten, zodat kinderen snel weer een beetje op krachten komen. ‘Sprinkles’ zitten in een zakje en hierin zitten belangrijke vitaminen en mineralen die je over het eten kunt strooien.
Sommige kinderen zijn lang voor hun leeftijd en anderen klein. Het is gelukkig niet zo dat alle kleine mensen ondervoed zijn. Maar als je een heel grote groep (zeg duizenden) leeftijdsgenoten naast elkaar zou zetten waarvan de ene helft ondervoed is en de andere niet, dan zou je zien dat de ondervoede groep kinderen kleiner is en jonger lijkt. Dit komt doordat hun lichaam zich niet goed kan ontwikkelen door het tekort aan voedingsstoffen.
Door diarree droog je uit en kan je lichaam voedingsstoffen niet meer opnemen. Zo raken kinderen (nog meer) ondervoed. Om te voorkomen dat kinderen diarree krijgen door vuil drinkwater of een slechte hygiëne, zorgt UNICEF voor schoon drinkwater, latrines en voorlichting over hygiëne.
Daarnaast is er met hulp van UNICEF vitamine A toegevoegd aan suiker in heel Guatemala. Dit helpt de weerstand van kinderen verhogen en het voorkomt blindheid.
Verwijzing voorleesverhaal: de juf van Arcelí vertelt gelukkig over gezonde voeding. Ook al is er niet altijd geld, nu kan Arcelí toch zo gezond mogelijk eten. Haar ouders hebben dat goed begrepen, want zij hebben een groentetuin achter het huis aangelegd.
En tot slot is het natuurlijk belangrijk dat mensen weten hoe ze gezond moeten eten. UNICEF vertelt gezondheidsmedewerkers hoe dat het beste kan in Guatemala. De gezondheidsmedewerkers vertellen dit weer verder aan moeders.
9
Vul de ontbrekende woorden in op de puntjes in de tekst. Je bent ……............….......... als je onvoldoende gezond eet. Als je wel voldoende eet, maar niet alle
verschillende ……..............…….. krijgt dan krijgt je lichaam op den duur een tekort aan die ………..............….. en raak je ondervoed. Ondervoede kinderen zijn stiller, trager en kunnen zich slecht …….....................…….. Als kinderen langere tijd te weinig gezond eten merk je aan meer dingen dat zij ondervoed zijn.
Opdracht 2 Voeding & Guatemala
Geef duidelijk aan hoeveel tijd de leerlingen hebben voor de opdracht en maak dit niet te lang. Deel de klas op in 3 groepen.
1
Bijvoorbeeld: •
ze zijn ……….......................... dan leeftijdsgenoten die niet ondervoed zijn
•
ze zijn erg mager of juist opgezwollen door het vocht. Dat noemen we ....................................................
•
ze kunnen minder goed leren.
UNICEF …….....................… moeders hoe belangrijk gezond eten is voor zichzelf en hun kinderen en hoe ze daarvoor kunnen zorgen. Daarnaast geeft UNICEF ernstig ondervoede kinderen speciale voeding om op krachten te komen. Er is in heel Guatemala vitamine …............... toegevoegd aan suiker. Dit verbetert de weerstand en helpt blindheid voorkomen. ….........................….. kan voor ondervoeding zorgen doordat het lichaam belangrijke voedingstoffen niet meer opneemt. Daarom zorgt ….....................…….. voor schoon drinkwater en voorlichting over hygiëne.
2
De eerste groep krijgt de opdracht om op internet naar het Verdrag voor de Rechten van het Kind te zoeken en om uit te zoeken wat dit verdrag zegt over gezondheid en voeding. (Help hen zonodig met zoeken: www.kinderrechten.nl) De tweede groep geeft u een stapel tijdschriften. Zij krijgen de opdracht plaatjes van gezonde voeding uit te knippen. De derde groep krijgt de lijst met producten die in Guatemala aanwezig zijn. Zij moeten een gezond gerecht bedenken met minstens 4 van de producten.
Pagina 12 & 13 kopieert u op A3. De leerlingen uit groep 1 schrijven erop wat het Kinderrechtenverdrag zegt over gezondheid en voeding. De leerlingen uit groep 2 plakken de plaatjes in het daarvoor bestemde vlak. De leerlingen uit de derde groep schrijven hun gerecht naast de ingrediënten. Als leerlingen uit een bepaalde groep eerder klaar zijn, kunnen ze een andere groep helpen. U kunt er ook voor kiezen hun opdracht uit te breiden. Zo kunnen de leerlingen uit de eerste groep ook op de website van UNICEF zoeken naar wat UNICEF doet op het gebied van ondervoeding en leerlingen uit de derde groep kunnen beschrijven hoe je het recept moet maken.
ren en t u 3 maal kopie un k 13 & 12 a in Pag en. n heel vel te mak ee en ag vr p oe gr der iedere entueel met een an ev u at la p oe gr n Iedere ze elkaar afwissele at d zo en nn gi be onderdeel t knippen van he et m of r, te pu op de com plaatjes.
Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieer
Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerbl 10
Opdracht 1 Invulopdracht ondervoeding
11
Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerbl 12
Voeding + Guatemala
plak hier de plaatjes
Het Kinderrechtenverdrag zegt dat: …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… ……………………
- vlees t js ri i re p o g n a - m tortilla’s - mais - kip appelen rd a a o d a c o v a n e at bonen - eieren - tom en - meel n a n a b is v n e n olijven - rozij
plak hier de plaatjes Daarom hebben w e dit gerecht be dacht: ……………………… ……………………… Dit heb je nodig om het te maken : ……………………… ……………………… ………………………………… ……………………… ………………………………… ……………………… ………………………………… ……………………… ………………………………… ……… En zo maak je ………………………het: ……………………… ………………………………… ……………………… ………………………………… ……………………… ………………………………… ………………… ………………………………… 13
Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopie 14
Opdracht 3 Electricado
Neem de kinderen mee naar de gymzaal of het schoolplein. Leg hen uit dat het spel Electricado gespeeld wordt door Arceli en haar klasgenoten. uitleg van het spel Een van de kinderen is de tikker. De overige kinderen rennen van de ene zijde naar de andere zijde van het schoolplein of de gymzaal. Wanneer de tikker een kind tikt moet dat kind stil blijven staan op de plek waar het is getikt. Zo moet de tikker alle kinderen proberen te tikken. Maar… er is een extra moeilijkheid voor de tikker! De kinderen kunnen het kind dat af is en stilstaat weer ‘vrij’ krijgen door van een kant van het schoolplein of de gymzaal een lange slinger te maken naar de plek waar het kind staat. Door elkaar vast te blijven houden mag de tikker de kinderen niet aftikken. Wanneer het kind bereikt is wordt deze door de laatste in de slinger aangetikt en is weer vrij.
afsluiting Sluit de les positief af. Heeft u aan het begin van de les een woordspin op het bord gemaakt over UNICEF of ondervoeding, dan is dit een mooi moment om daar nog even naar terug te keren. Paste alles wat ze hebben genoemd bij UNICEF of ondervoeding en wat willen ze er nu nog aan toevoegen? Dit is meteen een evaluatie of de kinderen de leerdoelen hebben bereikt. U kunt hen ook vragen wat ze thuis vertellen als hen wordt gevraagd waar de gastles over ging. Tijdens de evaluatie kunt u aan de leerlingen vragen hoe zij de les vonden. Het is belangrijk om positieve- en negatieve opmerkingen van leerlingen serieus te nemen. Als u een beginnende gastlesgever bent, kunt u ook - na de gastles - de leerkracht vragen om feedback. Hij/zij is immers een expert op het gebied van lesgeven en zal uw open houding waarschijnlijk alleen maar waarderen. U kunt nuttige tips of opmerkingen van de leerlingen en de leerkracht opschrijven en gebruiken bij de voorbereiding van uw volgende gastles.
opdracht 1: Antwoorden bij stoffen, ings ondervoed, voed concentreren, voedingsstoffen, deem, vertelt, A, kleiner, hongeroe . diarree, UNICEF
Variatie: Wijs 2 of zelfs meerdere tikkers aan.
15
Informatie over het werk van UNICEF + ondervoeding Wat is ondervoeding?
Je bent ondervoed als je onvoldoende gezond eet. Je lichaam heeft verschillende voedingsstoffen nodig om gezond te blijven en te groeien. De voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft zitten in verschillende soorten voeding. Het kan zijn dat je genoeg eten hebt om je maag te vullen, maar dat je te veel van hetzelfde voedsel binnenkrijgt. Daardoor krijgt je lichaam niet alle voedingsstoffen die het nodig heeft en kun je ondervoed raken. Zo kan je wel een heel brood per dag eten en toch ondervoed raken als je lang genoeg alleen brood eet.
De gevolgen van ondervoeding
Ondervoede kinderen zijn stiller, trager en kunnen zich slecht concentreren. Als kinderen langere tijd te weinig gezond eten merk je aan meer dingen dat zij ondervoed zijn. Bijvoorbeeld: • ze zijn kleiner dan leeftijdsgenoten die niet ondervoed zijn • ze zijn erg mager of juist opgezwollen door het vocht. Dat noemen we hongeroedeem • ze kunnen minder goed leren. Sommige kinderen zijn lang voor hun leeftijd en anderen klein. Het is gelukkig niet zo dat alle kleine mensen ondervoed zijn. Maar als je een heel grote groep (zeg duizenden) leeftijdsgenoten naast elkaar zou zetten waarvan de ene helft ondervoed is en de andere niet, dan zou je zien dat de ondervoede groep kinderen kleiner is en jonger lijkt. Dit komt doordat hun lichaam zich niet goed kan ontwikkelen door het tekort aan voedingsstoffen. Doordat hun lichaam belangrijke voedingsstoffen mist, gaat de weerstand tegen ziektes achteruit en worden ondervoede kinderen sneller ziek. Door de verzwakte weerstand is het moeilijker om beter te worden en dat duurt dan ook langer. Als kinderen te lang ondervoed zijn, wordt hun weerstand zo zwak dat een simpele verkoudheid al dodelijk af kan lopen. Wat je niet direct ziet, is dat de hersenen van ondervoede kinderen zich minder goed ontwikkelen. Daarom kunnen ze minder goed leren dan gezonde kinderen en hebben ze later minder kans op een leuke baan waarmee ze wel voor voldoende gezond voedsel kunnen zorgen.
Wat te doen? Ondervoede kinderen zijn stiller, trager en kunnen zich slecht concentreren. Ondervoeding begint vaak al in de buik van zwangere vrouwen. Want als de moeder ondervoed is, dan is haar baby ook ondervoed. Daarom is het belangrijk dat moeders goed eten. Als de baby is geboren, is het belangrijk dat hij of zij de eerste zes maanden borstvoeding krijgt en niets anders. Daarna moet het kind ook andere gezonde voeding krijgen. Veel moeders weten dit niet en UNICEF vertelt het hun. Als kinderen toch ernstig ondervoed raken, krijgen ze in gezondheidsposten speciale therapeutische voeding: ‘Plumpynut’. Dat is een soort pindakaas waarin heel veel belangrijke voedingstoffen zitten, zodat kinderen snel weer een beetje op krachten komen. ‘Sprinkles’ zitten in een zakje en hierin zitten belangrijke vitaminen en mineralen die je over het eten kunt strooien.
Aan het suiker in Guatemala is vitamine A toegevoegd Daarnaast is er met hulp van UNICEF vitamine A toegevoegd aan suiker in heel Guatemala. Dit helpt de weerstand van kinderen verhogen en het voorkomt blindheid. Door diarree droog je uit en kan je lichaam voedingsstoffen niet meer opnemen. Zo raken kinderen (nog meer) ondervoed. Om te voorkomen dat kinderen diarree krijgen door vuil drinkwater of een slechte hygiëne, zorgt UNICEF voor schoon drinkwater, latrines en voorlichting over hygiëne. En tot slot is het natuurlijk belangrijk dat mensen weten hoe ze gezond moeten eten. UNICEF vertelt gezond heidsmedewerkers hoe dat het beste kan in Guatemala. De gezondheids medewerkers vertellen dit weer verder aan moeders.
Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieer
Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieerblad - Kopieer 16
Bijlage
17
