Marc Castermans
Gerechtelijk Privaatrecht algemene beginselen, bevoegdheid en burgerlijke rechtspleging
ACADEMU PRESS
INHOUD
Inhoud BOEKDKEL I: AEGEMENE BECINSEEEN 1. Toepassingsgebied van het Gerechtelijk Wetboek 1.1 Algemeen 1.2 Art. 2 Ger.Wb. en straf-, tuchtprocedures en het administratief contentieux 2. Temporele werking 2.1 Algemeen 2.2 Temporele werking van de wetten van de rechterlijke organisatie 2.3 Temporele werking van de wetten inzake bevoegdheid 2.4 Temporele werking van de wetten op de rechtspleging 3. Het verbod van rechtsweigering 4. Het verbod om uitspraak te doen bij wege van algemene en als regel geldende beschikking 5. Het verbod van overdracht van rechtsmacht 6. De rechtsvordering 6.1 Algemeen 6.2 Ontvankelijkheid van de rechtsvordering 6.3 Andere gronden van niet-ontvankelijkheid 6.4 De vorderingen in rechte 7. Vonnissen en arresten 7.1 Algemeen 7.2 Eindbeslissingen 7.3 Beslissingen alvorens recht te doen 7.4 Gemengde beslissingen 7.5 Beslissingen of maatregelen van inwendige aard 8. Het rechterlijk gewijsde 8.1 Begripsomschrijving 8.2 Welke beslissingen kunnen bekleed zijn met het gezag van gewijsde? 8.3 Welke delen van de beslissing zijn bekleed met het gezag van gewijsde? 8.4 Relatief karakter van het gezag van gewijsde en de werking van de rechterlijke beslissingen naar derden toe 8.5 Het gezag van gewijsde en de kracht van gewijsde 9. Aanhangigheid, samenhang en onsplitsbaarheid 9.1 Aanhangigheid 9.2 Samenhang 9.3 Onsplitsbaarheid
1 3 3 4 7 7 9 10 13 15 17 18 19 19 20 33 35 44 44 45 46 46 47 47 47 49 50 51 53 53 53 55 56
INHOUD
10.De termijnregeling 10.1 Toepassingsgebied 10.2 Verval- en wachttermijnen 10.3 Bepaling van de termijn 10.4 Verlenging of verkorting van termijnen 10.5 Berekening van de termijnen 10.6 Sanctieregeling
58 58 58 59 59 62 66
BOEKDEEE 11: BEVÜEGDI-1EI1)
67
Hoofdstuk 1: Algemene beginselen 69 1. Onderscheid tussen bevoegdheid en rechtsmacht 69 2. De materiele bevoegdheid 71 2.1 Algemene beginselen 71 2.2 De componenten van de materiele bevoegdheid 73 3. Territoriale bevoegdheid 78 3.1 Algemeen 78 3.2 Het verstek van de verweerder 80 4. Tegenvordering, vordering in tussenkomst, samenhang en aanhangigheid 81 4.1 Tegenvorderingen 81 4.2 Vorderingen in tussenkomst 84 4.3 Aanhangigheid 85 4.4 Samenhang 86 Hoofdstuk 2: De bevoegdheidsregeling I. De materiele bevoegdheid 1. De rechtbank van eerste aanleg 1.1 Volheid van bevoegdheid 1.2 De uitsluitende bevoegdheden 2. De rechtbank van koophandel 2.1 De algemene bevoegdheid 2.2 De bijzondere bevoegdheden 2.3 De uitsluitende bevoegdheden 2.4 Bevoegdheid als appelrechter 3. De arbeidsrechtbank 3.1 Arbeidsgeschillen 3.2 Arbeidsongevallen 3.3 Sociale Zekerheidsgeschillen 3.4 Administratieve sancties
88 88 88 88 90 101 101 103 106 108 109 HO 114 115 H9
INHOUI)
4. De Vrederechter 4.1 Algemene bevoegdheid 4.2 Bijzondere bevoegdheden 4.3 Uitsluitende bevoegdheden 4.4 Niet-contentieuze bevoegdheden 5. De politierechtbank 6. De voorzitter van de rechtbanken 6.1 Het kort geding 6.2 Procedures zoals in kort geding 6.3 Overige bevoegdheden van de voorzitters 7. Hof van beroep en het arbeidshof 8. Het Hof van Cassatie 8.1 Algemene bevoegdheid 8.2 Bijzondere bevoegdheden
119 119 120 126 127 128 130 130 142 145 146 147 147 149
II. De territoriale bevoegdheid 1. De regeis van aanvullend recht 2. De regeis van dwingend recht 2.1 Artikel 627 Ger.Wb. 2.2 Artikel 628 Ger.Wb. 2.3 Artikel 629 Ger.Wb. 3. De regeis van openbare orde
150 150 153 153 155 157 157
Hoofdstuk 3: Regeling van geschillen van bevoegdheid 1. Algemene bepalingen 1.1 In graad van eerste aanleg 1.2 In graad van hoger beroep 2. Verdelingsincidenten 3. Regeling van rechtsgebied 4. Onttrekking van de zaak aan de rechter 5. Beslissingen inzake bevoegdheid
159 159 159 163 165 166 166 168
Hoofdstuk 4: Internationale rechtsmacht
169
BOEkDEEE III: DE Kl'RGERI IJKi Kl (.'HEMM H,IN<,
r.S
DEEL 1: Rechtsbijstand 1. Begripsomschrijving en kenmerken 2. Toekenningsvoorwaarden 2.1 Ontoereikende inkomsten 2.2 Een aanspraak moet rechtmatig lijken
175 175 176 176 179
III
1NHOUD
3. Personen aan wie het voordeel van de kosteloze rechtspleging kan worden toegekend 4. Het voorwerp van de kosteloze rechtspleging 5. Procedure 5.1 Bevoegdheid 5.2 Procedure 5.3 De beslissing 5.4 De rechtsmiddelen 6. Vordering tot intrekking 7. De terugvordering 8. Strafsancties
180 181 183 183 184 186 187 189 190 192
DEEL 2: Het geding Hoofdstuk 1: Het instellen van de vordering 1. Wijze van instellen van de hoofdvordering 1.1 Algemeen 1.2 De dagvaarding 1.3 Het tegensprekelijk verzoekschrift 1.4 Vrijwillige verschijning 2. De rol en inschrijving op de rol 2.1 De rol 2.2 De inschrijving op de rol 3. Het dossier van de de rechtspleging 4. De verschijning van partijen
192 192 192 192 196 209 213 215 215 217 218 220
Hoofdstuk 2: Minnelijke schikking en bemiddeling in familiezaken 1. Minnelijke schikking 1.1 Facultatieve poging tot minnelijke schikking 1.2 De verplichte poging tot minnelijke schikking 2. Bemiddeling in familiezaken
223 223 223 225 230
Hoofdstuk 3: behandeling en berechting op tegenspraak 1. Körte debatten 2. Overlegging van stukken 2.1 Beginsel 2.2 Stukken 2.3 Termijn voor en wijze van overlegging 2.4 Inventarisatie der stukken 3. Conclusies 3.1 Algemeen 3.2 Neerlegging en mededeling van de conclusie 3.3 Termijnen waarbinnen conclusies moeten worden genomen
234 234 235 235 236 237 239 239 239 241 242
rv
1NHOUI)
4. Bepaling van de rechtsdag en verdaging 4.1 Het gezamenlijk verzoek tot vaststelling van een rechtsdag (art. 750, § 1 Ger.Wb.) 4.2 Vaststelling op verzoek van de meest gerede partij (art. 750, § 2 Ger.Wb.) 4.3 Vaststelling van een rechtsdag in het kader van een fixatie ex art. 747, § 2 Ger.Wb. 4.4 De rechtsdagbepaling overeenkomstig art. 751 Ger.Wb. 4.5 De rechtsdagbepaling overeenkomstig art. 753 Ger.Wb. 5. Schriftelijke procedure 6. De terechtzitting 7. De sluiting der debatten en het beraad 8. Mededeling aan het openbaar ministerie 8.1 Soorten mededeling 8.2 Het advies en de mogelijkheid van repliek 9. Heropening der debatten 9.1 Heropening der debatten op verzoek van een partij 9.2 Ambtshalve heropening der debatten 9.3 Verdere procedure na heropening der debatten lO.Hetvonnis 10.1 Soorten vonnissen 10.2 Formele aspecten van een vonnis 10.3 Minuut, uitgifte en afschrift 10.4 De gevolgen van de vonnissen 10.5 Uitlegging en verbetering van vonnissen
253
257 258 264 265 268 270 272 272 276 277 278 280 282 283 283 283 287 289 290
Hoofdstuk 4: Behandeling en berechting bij verstek 1. Gevallen van verstek 2. De taak van de rechter bij verstek 3. Het verstekvonnis
295 296 298 298
Hoofdstuk 5: Doorhaling en weglating 1. Doorhaling 2. Weglating
299 299 301
Hoofdstuk 6: Tussengeschillen en bewijs 1. Tussenvorderingen en tussenkomst 1.1 Wijziging ofuitbreiding van de vorderingen 1.2 Aanvullende vorderingen 1.3 Tegenvorderingen 1.4 Tussenkomst
303 303 303 307 308 309
253 255
1NHOUD
2. Hervatting van het geding 2.1 Gevallen van wettelijke onderbreking van de procedure 2.2 Voorwaarden voor de hervatting van het geding 2.3 De gedingshervatting 3. Afstand van geding 3.1 Soorten en wijze van afstand 3.2 Afstand van geding 3.3 Afstand van rechtsvordering 3.4 Afstand van proceshandeling 4. Wraking en verschoning 4.1 Begripsomschrijving 4.2 Gronden van wraking 4.3 Welke rechters kunnen gewraakt worden 4.4 Procedure 5. Ontkentenis van proceshandeling 6. Excepties 6.1 Algemeen 6.2 Exceptie van borgstelling van de eisende vreemdeling 6.3 Opschortende exceptie van boedelbeschrijving en beraad 6.4 Opschortende exceptie bij oproeping tot vrijwaring 6.5 Nietigheids- en vervalregeling 7. Bewijs 7.1 Algemeen 7.2 Overlegging van stukken 7.3 Het schriftonderzoek 7.4 De valsheidsprocedure 7.5 Het getuigenverhoor 7.6 Het deskundigenonderzoek 7.7 Het verhoor van partijen 7.8 Eedaflegging 7.9 Plaatsopneming 7.10 Vaststelling van overspel
310 310 312
Hoofdstuk 7: Uitgaven en kosten 1. Beginsel 2. Uitzonderingen 3. Soorten gerechtskosten 4. Verwijzing in de kosten en de vereffening van de kosten 5. Beding tot verhoging van de schuldvordering 6. Kosten van tenuitvoerleeeine
386 386
VI
313 314 314 316 317 318
319 319 319 322 322
325 328 328 328
331 331 332 343 343 345 349 350 352 366 381 383 383
385
387 390 393 394 395
INHOUI)
Hoofdstuk 8: Inleiding en behandeling van de vordering op eenzijdig verzoekschrift 1. Begripsomschrijving en toepassingsgebied 2. Procedureverloop
395 395 396
Hoofdstuk 9: Inleiding en behandeling van de vordering in kort geding
399
BOEKDEEE IV: DE REU El SMIDDEI.EX Hoofdstuk 1: Algemene bepalingen 1. Onderscheid tussen gewone en buitengewone rechtsmiddelen 2. Gevallen waarin geen rechtsmiddel kan worden aangewend 3. Toepassing van de regeis van het geding
-ins 407 407 407 410
Hoofdstuk 2: Het verzet 1. Begripsomschrijving 2. Beslissingen vatbaar voor verzet 3. Wie kan verzet aantekenen? 4. Wijze waarop het verzet wordt ingesteld 5. Motiveringsplicht 6. Termijn voor verzet 7. Bevoegde rechter 8. Het register van verzetsakten 9. De gevolgen van het verzet
411 411 411 413 413 414 415 416 416 417
Hoofdstuk 3: Het hoger beroep 1. Begripsomschrijving 2. Vonnissen vatbaar voor hoger beroep 2.1 Beginsel 2.2 Uitzonderingen 3. Principaal hoger beroep 3.1 Belang en hoedanigheid 3.2 Partijen tegen wie hoger beroep kan worden ingesteld 3.3 Termijn voor het instellen van hoget beroep 3.4 Akte van hoger beroep 4. Het incidenteel hoger beroep 4.1 Begripsomschrijving 4.2 Het voorwerp van het incidenteel hoger beroep 4.3 Wie kan incidenteel hoger beroep instellen? 4.4 Tegen wie kan incidenteel hoger beroep ingesteld worden? 4.5 Vorm en termijn voor het instellen van incidenteel hoger beroep 4.6 Verhouding principaal hoger beroep en incidenteel hoger beroep
418 418 418 418 419 424 424 426 427 433 438 438 438 439 440 441 443
VII
INHOUD
5. De gevolgen van het hoger beroep 5.1 Schorsende werking 5.2 Relatieve werking van het hoger beroep 5-3 Devolutieve werking van het hoger beroep 6. De procedure in hoger beroep 6.1 Inschrijving op de algemene rol en het dossier van de rechtspleging 6.2 Verschijning van partijen 6.3 Termijn van verschijning 6.4 Körte debatten 6.5 Het in Staat stellen van de zaak 6.6 Verstekvonnis en verzet 6.7 Bijzondere procedureregels ingevolge de devolutieve werking 7. De evolutie van het geschil in graad van hoger beroep 7-1 Wijziging van de vorderingen 7.2 Aanvullende vorderingen 7.3 Tegenvorderingen en tussenkomst voor het eerst in graad van hoger beroep 8. Het tergend en roekeloos hoger beroep 8.1 Schadevergoeding 8.2 Boete
444 444 445 446 452 452 452 453 454 456 456 456 458 458 459
Hoofdstuk 4: De voorziening in cassatie 1. Begripsomschrijving 2. Beslissingen vatbaar voor een voorziening in cassatie 3. Wie kan een voorziening in cassatie instellen? 4. Tegen wie kan een voorziening in cassatie ingesteld worden? 5. Termijn voor het instellen van een voorziening in cassatie 5-1 Duur van de termijn 5.2 Vertrekpunt van de termijn 5-3 Verlenging en schorsing van de termijn 6. De gevolgen van de voorziening in cassatie 7. Afstand 8. Procedure 8.1 Wijze waarop de voorziening ingesteld wordt 8.2 Rolstelling en het dossier van de rechtspleging 8.3 Memorie van toelichting 8.4 Memorie van antwoord 8.5 Memorie van wederantwoord 8.6 Stukken 8.7 Verdere procedureverloop 8.8 Het arrest van het Hof van Cassatie 8.9 Rechtsmiddelen tegen de arresten van het Hof van Cassatie
463 463 464 466 466 467 467 468 469 470 470 471 471 473 474 474 475 475 477 479 482
VIII
459 462 462 463
INH(HJl)
9. Voorzieningen ingesteld door het openbaar ministerie 9.1 Voorzieningen door de procureur-generaal bij het hof van beroep 9.2 Voorzieningen ingesteld door de procureur-generaal bij het Hof van Cassatie
483 483 484
Hoofdstuk 5: Het derdenverzet 1. Begripsomschrijving 2. Wie kan derdenverzet aantekenen? 3. Beslissingen vatbaar voor derdenverzet 4. Termijn waarbinnen derdenverzet moet worden aangetekend 5. Wijze waarop het derdenverzet wordt aangetekend en de bevoegde rechter 5.1 Principaal derdenverzet en de bevoegde rechter 5.2 Incidenteel derdenverzet 6. De gevolgen van het derdenverzet 6.1 Facultatieve schorsende kracht 6.2 Relatieve werking van het derdenverzet 7. Rechtsmiddelen tegen de beslissing op derdenverzet
485 485 486 488 489
Hoofdstuk 6: Herroeping van gewijsde 1. Begripsomschrijving 2. Beslissingen vatbaar voor een verzoek tot herroeping 3. Wie kan het verzoek tot herroeping formuleren? 4. Gronden voor de herroeping van gewijsde 5. De wijze en termijn voor het instellen van het verzoek tot herroeping van gewijsde 6. De gevolgen van de herroeping van gewijsde 7. Rechtsmiddelen tegen de beslissing over de herroeping van gewijsde
495 495 495 496 496
Hoofdstuk 7: Verhaal op de rechter 1. Begripsomschrijving 2. Wie kan verhaal nemen? 3. Op wie kan verhaal genomen worden? 4. Gronden voor verhaal op de rechter 5. Procedure 5.1 Bevoegde rechter 5.2 Wijze en termijn van rechtsingang 5.3 Verder verloop van de procedure 6. Gevolgen 6.1 Gevolgen op de rechtspleging 6.2 Gevolgen van de beslissing gewezen op het verhaal
503 503 503 503 504 505 505 505 506 506 506 507
Trefwoordenregister
509
IX
490 491 492 492 492 493 494
500 501 502
