geonreuws maandblad van de mineralogische kring antwerpen v.z.w. 24(81, oktober í999
in dit nummer: jaaruerslag tinzeniet
mineralogische kring antwerpen vzw Statuten : nr 9925, B S 17 11 77 687 082 474 AnM/eípen Wetteliik deoot Kon. Bib. Belgiê BD 3343 Ve6chiininosdata : maandelíks behalve in juli en a'rgustus. Redakteur en verantwoord€liike uitoever : H. D LLEN, Doornstraal 15. B 9170 Sinlcrllrs_waas. N ets uit deze uitgave mag worden vemenigvuldigd en/oíopenbaaí qemaakl door middelvan dÍuk, Íotokopie, mikíolilm ofopwelke wiize dan ook zonder voo.afgaande schrifte jke toeslemming van de uilgever
9!!i9bl!!!994at!!!
11 mei 1963
ql{4!Igl
29ts!: OmrneganckstÍaat26
Ecgllsc!
ECISÈ:
kontributie:
:
ban[Íekenrng 789-5809T02
81
bankrekening 789 5809102-81 ofposlÍekening 000'1155095 19 grroreken ng (NL) 51 91 10 (belalingen in gulden) Nedeíand : Al d€ze rekeninoen staan oD nêam van Í\,4. K.A v z w . l,4ar alei 43. 8-2900 Schoten
andêÍe betálingen alle betalingen:
NUTTIGÊ ADRESSEN
. BALCK F.. RustooÍdle 58, 8-2930 Bíasschaat.
Tel. 03/65i 58 79
BestuuÍder
'BENDERH..PietervandenBemdenlaanl0T 8-2650 Edegem Tel.
i co
.E
.a
s È
I E
I d
9)
e
en fax 03/440 89 87
Besluurdeí sekÍetaris ledenadminislralie ' BENDER P.. Pieter Van den Bemd€nlêan 107, 8_2650 Edegem Te en fax 03/440 89 87 Bestuurder, technische realisalie Geonieuws " CORNELfS G.. SchlfstÍaat 81, 8'2020 Antwerpen Iet 03t234 62 62 BestuurdeÍ, mineíaalvan de maand, jeugdweÍking excuÍsres ' DILLEN H.. Doomslraal 15, B-S170 Sint Gillis_Waas Tel 03,770 60 07 BestLruÍder. Íedákteuí Geonieuws ' EMMERMANN A., Lobbespleifl 12, B 2640 lMoÍtsel. Tel 03/455 19 77 WeíkgÍoep technische Íealisalies, werkgÍoep fl uoíescenl|e. 'JENSEN J. PetÍus DelenslÍaat 3, 8-2390 Westmalle. Tel 03/311 7347 Uitieendiensl, Werkgíoep FologrêÍe ' OP DE BEECK E.. ChuÍch aan 38 B 2900 Scholen Tel 03/658 54 34 Vergadeíngen RVB 'PAUWELS M.. BoskouteÍ 70. 8-2070 Burcht Tel en fax 0325313 79 Samenaankoop BankÍekening 833-46 067_101nv l',1K4 vzw / Samenaankoop 'PELCKMANS H., Cardijnstraat 12,3530 HelchleÍen. Tei 01 1/526793. OÍganisatie veÍgadeíingen, contaclen mel sprekeís ' REYNDERS H., Van de Revdtlaan 5 8'2960 BÍecht Tel. 03/636 06 06 Aktivileiten SinlJob'in f GooÍ ' RoGlEsT G., PÍins Kavellei 86 B-2$o aÍasschaat Tel. 03/652 02 32 <Íogiest@village uunel be> EestuuídeÍ ondeNoo.zitleÍ, public íelal|ons ' SCHUYBROÉCK E., Kaíel de Vle sÍaal 11, 8'2030 Antwerp€n Tel 031342 40 87 BibliolekaÍis. 'TAMBUYSER J. Jan Samiinlaan 37, 2100 Deuíne. Tel 03/325 03 93 Delerminaliedienst. ' TAMBUYSER P. SurmeíhuizeMeg 23, NL-1744 JB EenigenbuÍg Tel. 00 31 226 394231 Fax 00 31 226 393560 <mineral@xs4all nl>. WeÍkgroep edelsteenkunde Webmasleí homepage' .vANGOEÍHEM L.. BoleÍlaaÍbaan 225, 8-2100 Deume Tel enfax03,821 5060 Opvang nieuwe leden, poblic Íelations, venegenwoordiging stads- en provinciebesluLrr' ' VAN HEÈ P., Manálei 43 8-2900 Schoten. Tel enfax03/6452914 Bestuurder. vootz fter. koóídinator beurzen en tenloonstellingen , vaN HEESCHOENMAEKERS A., lvlanaEi 43, 8'2900 Schoten Tel en íax 03/645 29 14 PenningmeesteÍes patmanshoeveslraat 21 . 8_261 0 Wikík Tel. en íat 03/827 32 1 1 VenCaUttlel '
I
L
JQ
F-t(4
Êxposántenadministralie lÍineÍant
E-mail ádres : mineral @ xs4all.nl
URL (WWw) : httpr//www.xs4all.nl/-minêral/inder'html
mka-kalender Vrijdaq I oktober í 999 Maandelijkse vergadering in hel Kultuurcentrum Reinaert, Eikenlei 41 te 2960 SinfJobinrt-Goor, om 20.30 h. He, tnessiat yan Stavdot door & haar Fnns ,,,CHIELS Het massief van Stavelot is een van de oudste geologische structurcn van België, en heeft dan ook een lange en indrukwekkende geologische geschiedenis achter de rug. De heer Frans Michiels trok ercp uit, en kwam terug met een boeiend verhaal n wooro en beeld over dit deel van de Ardennen. Een aanrader voor alle MKAJeden !
d
8 oktober í999
Maandelijkse vergadering in zaal "OP-SINJOORKE" van de Vlaamse Jeugdherberg,
Eric Sasselaan 2 te Antwerpen (d.i. langs de Singel/El7, tussen uiirit 4 en 5). Openbaar vervoer : tram 2 of 4.
'19.30 h gelegenheid tot transakties, identifikaties, tombola, afspraken voor privéekskursies, raadplegen van de biblioteek, uitleendienst oí... gewoon een gezeÍig babbeltje... Deze maand wgrdt als mineraal tinzeniet aangeboden. Meer details hierover vindt U elders in dit nummer. 20.00 h
Een
ovenlcht van da gesteenÍd.n door Ptoí. Dr. Rogêr NUS
Prof. Dr. Roger NIJS is als wetenschapper verbonden aan de Universiteit Gent, en is een specialist op het gebied van de natuudijke Belgische bouwstenen. Deze avond vedelt htl ons welke sooden gesteenten voorkomen. Gezien het verband tussen een bepaald gesteente en de mineralen die men ein kan vinden is het uiteraard zeer nuttia om een gesteente te kunnen herkennen. Niet te missen dus voor alle kap-het-zelvers !
rdaq 9 oklobor 1999 Vergadering van de we*groep edelsteenkunde in het lokaal Ommeganckstraat 26 te 2000 Antwerpen, van 9.30 tot 12.00 h.
Ondetwerp: "Catifornia". Anne Van Wassenhove was dil vooiaar in California. Ze vedelt ons over haar reiseNaingen en daaraan ontbreken uiteraard de gemmologische aspecten niet. Geonieuws Z!(8), oktober 1999
167
beu rzen en
tentoonstellingen
B.urzên bêgin oktob.r 1999 : ruadplc.g hct wigtc nunn.r. vaà ê.oniaMs op pp. t'to-112. 02-03 09
í0
roE ro lE roE
ARLON. Salle dê I'ISMA, 33 route d€ Baslogn€. 1319/1&18 h. Beurs (M-F). vlENá]{THls Ê3. Sall6 du Val Pi€rry3. 8g!-beuÍ5. I{AMUR. Aísenalde Namur. Facult& Notre-Dêm€ d6la Pair. Beul8.
'tlt !!j19
23
1a
24 10 23-24 tO 23
23-24
10
D D
23-24 10
D
23-24 10
D
23-24 10
23-24 23-24 23-24 23-24
24 24 24 24 24 24 24
10 10 10
cz
10
10
NL
10
E
10
10 10
D D
10
D D
tO
D
25-26
10
26
10
25
GB
2S-31 10 30-31 10 30-31 10
CH
10
NL
10
D D
31 31 31 31
10 10
D
D
05-07
11
cz
05-07
11
E
11
NL
06 06 06 06
11 11
D
i1
D
MUNCHEN. Neues l\,4essegelànde 9-18h Op29/10 enketvoorzgn. "vaklui".8€uÍs. GENEVE. Palexpo Genève, Grand Saconnex, Hal 3. 10-18/10-17 h. 8eu$ (M-F). REIMS (5t). Caveau du champagne Jacquarl, 5 rue Gausset. Beurs (lVl,F-J). AMSTÊRDAM. Sporlcentrum Universiteit, De Boelenlaan 46, amsleÍdam,Builenvelded (bt RA|-stalion) 10-17 h. Beurs (M-F-J-E). DARMSTADÍ. OÍangerie, BessungeÍ SÍ. 10,17 h. Beurs (l\,,|-F). MARBIJRG. BÈÍg€rháus Marbu Íg-Cappel. 9- 17 h Eeurs (M,F). WESEL. Niedeíóeinhalle. 11-17 h. Beurs M). TISNOV {TISCHNOWITZ). Sokolovna zeel, gymnasium. 14-19/8'17l8 16 h Aeuís (M) EARCELONA. Pabellon Z 6. hal Z 6. l0'20.30/10'20.30/10-20 h. A€uÍs PURMEREND. Pariy-centrum "De Doele", KoemaÍtt 56. Eeurs BOSMIE-L'AIGUILLE 587). Salle Georges 8izel. 84Í-beuÍs (M-F). MAGDEBURG. Club "Otlo-von-Guericke', HegelstÍ. 3 '10-16 h 841,beurs. POHLA. Luchsbachlal Póhla. 9'17 h. Beurs en tentoonslellino.
!.!lb 11
06,07
11
168
D D
De hoor Swaenên, Hoge Kaart 73, 8-2930 Bra$chaat. ïel. 03/651 7926. http://acam, bêrfa irs/m inorama/6n. htrn -
WIEN. Reslauíanl Wienerwáld ÍllàÍzstr 1 9,17 h. 8euÍs CERNAY. Complexe sporiif 9-19/9-18 h. Beurs (tl,F). FRANKFURT. JahÍhunderlhalle F€nkíurt-Hóchst. 11-18 h. Bêurs íE). FRANKFURT.BORNHEIM. Cem€rnde?entÍum Kath PfaÍer St Joseí. BeÍoer SÍ 133 10l6 h BeuÍs (À/ F.E-gereedschap) GELSENKIRCHEN. RevieÍpaÍk Nienheusen. 10-17 h. Beuís (M) GIFHORN. Ralhaus. lnteÍnationale Z9l!949lgt-beurs GROSS-ST. FLORIÁN. Florianihalle g-17 h. BeuÍs íM) KEMPTON PARK. Racecouíse, Sunbury, Middlesex 10,17 h. BeuÍs. KLOSTERNEUBURG. BabenbeÍgefialle. 12.18110-17 h Beuís (M-J-E) PRAHA. lÍeoza VSE, ltalska StÍ. 5. 8-17l8-16 h. AeuÍs (M). LE MANS. Complexe du C E de l'lJsine Renault, 20- íue du Spoutnik 8q!-beLrrs BREDÁ. Panycentrum "De Heerbaan Beuís (M-F-J-E). CINEY. Satlê cinacienn€ du CECOCO. B€ors (ll-R. BARSINGHÀUSEN. Zechsensaal, Hintelkempstr. Rul-beurs (À,{,F). ROSENHEIM. KongresszenlÍum 11,18 h Beurc (B) ÍRAUNSTEIN. chiêmgauhalle. 9-17 h Eeurs (l\r-F) WUPPERTAL-ELBERFELD. Fuhlroll-Ílluseum und VHS 10-17 h BeLrrs íN4,F) ZWICXÁU. Ballhaus "Neue Welt" g-16 h BeuÍs íMl LINZ. BindeÍmichl, Uhlandgasse 5. i0-18/10-17 h. BeuÍs iM). NEUOORFL (WieneÍ Neustadt). Marlinihof 10,i6 h Beurs (ltl-E).
m 06-07
:
:
Do h€or f,lichel HOUSSA, Avenu3 do! llartgleurs 21, 4100 SERAING. Tê1. 0/93362360.
DORÍMUND. Weslfalenhallen. Eeurs (M).
ENNEPETAL. Haus Ennepelal 10-18/10.30,17 h. Beurs (l,l,E)
Geonieuws Z!(8), oktober 1999
07
11
06-07 06,07
11
SURGERES (17). Salte CasretPaÍc Beurs (M F) MONTPELLIER (34). Saporra, Les Cóteaux-du-Languedoc. Beurs (M-F E_meleorieren) 11 ILLKIRCH-GRAFFENSTAOEN 567). Satte des fères munjcrpate Íoure de lvon 06-07 11 BOURG SAINr ANDEOL (07). Foyer [4uóicipat Edouard Chapre. Beurs. 06-07 11 GUEUGNON (71). [4aison pour lous. 8euÍs (t\,4). 06-07 1í MOIITIGNY.LE-TILLEUL. Foyer Culturêt. $í8 h. Ru,ir-beurs_ 06,07 11 D STUTTGÁRT-FELLBACH. Schwabenrandha[e t i;;/10 17 h. Beuís tM-E) 06 07 1i WIEN. Kongíesshaus tv,laÍqarerengu.ler 138 12 17l10-16 h BeLrc {tV-f, 06-07 1i CH CHUR. OberloÍ, Welschdodl,2 1O-17 h 8euÍs 11 D GELNHAUSÊN-ROTH. Kinzighalle 17 h Eeurs (t\4-F). 11 D HILDESHEIM. PaÍkhotel BeÍghotzchen. I30-17 h Beurs (t\,4-F) 11 D LANDSHUT. Spodhalle ETSV-og l1-18 h Beurs (M) 11 MICHELDORF. Volksschute 9-17 h Beurs (M-F) 11 D SCHAAFHEIM-MOSBACH. l,,lehrzweckhatte. 9-17 h Beurs íM F) 11 YBBS. Volxsherrr 9 17 h Beu.s t[,4) 11 NL ROTTERDAM. Holiday Inn hotet SchouwbuÍgptein j. BeuÍs 12-14 11 o BERLIN. Messegelánde, Hatte i1.2 (zendmast, Chartottenburg) 1O-18 h. Beurc (tí F,J). 12-14 11 USA PHOENIX (AZ). Civic Plaza, Ha[ C. j0-19/10,j8/10-17 h. BeuÍs. 12-14 11 LYON (69). ESPACË Tère-d'Or, 103 BD. de Slatingrad Beurc (M-F) 11 CZ MELNIX. Dum detia mladeze Í\,,letnik 8euÍs íÀ/l 11 D BAD KÓSEN. Hotet schoneAussrcht g-15h &4:l-beurs 11 D BONN. Dotlendoríer StÍasse 41 11-17 h. 8euÍs o,t,F) 11 D HEILBRONN-BÓCKINGEN. Buígerhaus Kríchersterge 5 10-17 h Beurs (M F) 13-14 11 D BREMÊN. ArirgerzentÍum Neue Vahí, Ee ineÍ Fíeiheit 10 Beurs. 13-14 11 GLOGGENITZ. Feslsaal Hotet Loibt, Wieneí Srr. 10-17 h AeuÍs (M, géén J). '13-14 11 KLAGENFURÍ. cemeindezenlrum Sr Ruprecht, Kinoptalz 3. j0_18/i0-17 h. Beurs ([,1). 13 14 11 D NURNBERG. [ileisteÍsingerhalle 10-18 h Beurs (M-F,J,E). 13-14 11 CATELLERAULT {86). Salte Cami e Page. Beurc (tí-F E). 13-14 11 LES PENNES MIRABEAU (í3). Sa[e T]no Íossi Beurs. 11 D BRETfEN. Sporlhalle im Griiner. 10 18 h. 8eurc (tV). 11 NL ENSCHEDE. Vrijhof Un iversiteit Twenle, Hengetosestraat j0 17h BeuÍs í\t_F) 11 NL OSS. Den lemhof SteÍebos 35 BeuÍs 11 D KASSEL. Kullurhalle NiedeÍvettmar, Jahnstr 1i. 1O-17 h BeuÉ ítV F) 11 LANGENLOIS. Joseph,RuckeÍ-Votksschute. 9-17 h. Beurs {M-F). 11 CH BERN. BEA Expo BeÍn. 18 h. Beurs. 14-15 11 KORNEUAURG. Sladtsaal (naast Rarhaus) 9,j7 h. Beurs (Nt-F) t1 GB HAYWARDS HEATH (SUSSEX). CtairHáÍ, perrymounr Road (bi slalion). jO_j630h. BeuÍs í[,|) CZ OSTRAVA. Ustav Geoni OslÍàva-Poíuba BeLrís ZWUNDRECHT. Develslerncol €9e, Devetsrngel 10 17 h. BeuÍs (lí,F-J-E) - ziê aclvertentie 20-21 t'l D WEIMAR. Eauhaus-UniversjtAt 10-17 h. BeuÍs (M-F) 20-21 11 D OBER-OLM BEI MAINZ. Uhenhalle. 10,17 h. BeuÍs (tv,F,mijnbouwmarerieet) 20-21 1l BADEN/wIEN. VeÍanstaltungshatte, Wattersdoíer Str.40 j0-17 h. Beuís (M). 20-21 11 D BREMEN. World Tíadê Cenler, BiíkeflstÍ t5 1il8 h. BeuÍs íÀ,,t-F-E-Jt. 20-21 11 LEMPOES (63). Salle pollvalenle du ptan d'eau. Beurc (À,4-F). 20 21 11 OUINCY-SOUS-SENART (91). Sa e [/ère [raíie-pia, rue de Combs-ta-V e. BeuÍs íM) 20-21 11 NICE (06). Parc Phoenr, (salte En\eíaude) 405. PÍoínenade des Angtais BeuÍs 20-21 11 LIMOGES (87). ReslauÍant Legrand, 128 av de LattÍe de Tassigny 20-21 11 JUVISY-SUR-ORGE (91). Salle des Fêtes. 8qr-oeLrrs 06
r,
07 07 07 a7 07 07 07
I
13 13 13 13
'14 14 14 14 14 14 20
I
!4Q
:
Mevr. S. Sweenen, Hoge Kaart 73, 2930 Erasschaat Tel.
n.htm
m21 21 21 21
',r
,t
-
í0. 1o,Í8 n. BeuÍ! (i&R,
El
TORf.oUT, G6m63r.(,|ap3s.*Dol, Rlj!€tdr.at
1l
D D
11
NL
ARNSBERG. Kultur2entíum BeíineÍ Ptalzs. 1Ol7 h. Eeurs ítV-F). BUTZBACH. BuÍge'haus. 10-17 h Beu's (M-F-. ECHÍ. 10'17 h Aeuls (Ml.
t1
Geoneuws Z!(8), oktobet 1999
169
21 11 NL
EI{DHoVEN. Dorint hotel, VestdÍk 47. Beurs. Hl.icKELHovEN. MehÍzweckhalte, Dr. RubenslÍ. 10-17 h. Beuís
21 11 D 21 11 D 21 11 D
LOBENSTEIN. Kulluóaus. 9'17 h Beurs {M-F). WURZBURG. CVJM-Haus an der Stephanskirche. BeuÍs
{lvl miinbouw).
(l\,{)
lnternationale bearrs van mineralen en fossieren 20 november 1999, van 10 tot 17 uur Develsteincollege Develsingel 5 NL-3333 LD Zwijdrecht lnfo : + 31 182 538 539
geodle Gebruikte akortingen :
S
E tM
schêrpet
eclêlstenen
micíomounts
Hoewel cteze beuzenkelencler met de grootste zory wordt semengesteld neemt de recleklie van Geonieuws geen enkele veíantwooídel|khei.! met betí*king tot cle iuisthêid van de gegevons. Vooreteeí eên rcis te onatememen om een beurs te bêzoeken reclen vj U aan kontakt oP te nemen met ate organisatorcn oí cle gegevens op êen anderê maniêí te veriliërên. Gêgevens m bt. dê oryenisatorcn van beu|zen Nan lJ in de fieeste gevallen bekomen bij het sekíêEdaet oí cle reclaktie
MI.Ef,
Jc hobby ?
Je passic
?
Je b€Íoep ?
Well(om in de wereld van
NTERKRISTA MINERALEN-TOEBEHOREN Det b lorÈal a átr I Ruwe mineÍalen, juwelen, gereedschap (hamers, beilels, steenbeweÍkings_ machines) instrumenten (loupes, microscopell, Uv_lichl, GeigeÍleller. kompassen. ultrasoonbaden), presenlalieÍnateriaal (JOUSl-doosjes, standaards, sokkels), enz. ... INTERESSE ? Bel of schrijf ons voor een graljs katalogus Ook welkom na telefonische abpraak in orue show.'oom. Wi ziin aanwazig op mineralenbcuzcn.
I ,,. .'L t@4!! !4!{l!/ ./
-,
.i
rNÍERffirsïÁi
.*;.*;*;{"
170
Olmcnlaan
I
3O5O OUDHEVERTEE
tE rf,rKol órilo.ós,3t
Geonieuws ?!(8), oktober 1999
mineraal van de maand unzenret roberto bracco rik dillen Tinzeniet, een lid van de axinietgroep, is een heel mooi mineraal dat gevonden wordt in laag-metamorfe mangaanafzettingen, zoals die voorkomen bovenaan de phjolitische massieven in de Alpen en de noordelijke Apennijnen. Tinzeniet is een ,,gewoon" silicaat, en de samenstelling verschilt niet zoveel van die van axiniet. Zeldzamerc elementen zitten in feite niet in de formule, en toch komt het erg zelden voor. De meeste spectmens in het bezit van vezamelaars komen van slechts twee vindplaatsen, namelijk Falotta, Zwitserland (dit is de type-vindplaats) en Valcraveglia, ltaliè.
Het verhaal van tinzeniet is een ideale introductie tot de mangaanafzetting van Val Graveglia, een klein gebied minder dan 50 km ten oosten van Genua, waar een ztcn een heel interessante maneralenparagenese heeft ontwikkeld in een bizonder complexe
geologische omgeving.
Figuur 1 Geografísche situering van het gebied van Vat Graveglia, ttalië
Geonieuws ?!(8), oktobet 1999
171
Korte hisaoriek van Val Graveglia Lang geleden, in het vroege secundair, was de basis van de ophiolitische gesteenten een diepe oceaanbodem, waar een trage afzetting van klei-achtige zandlagen en silicaatrijke microschelpen (radiolaria) afgewisseld werden met ondezeese vulkanische erupties. De bewijzen ervan zijn nog steeds aanwezig als lava-intrusies, zichtbaar in groeven en weginsnijdingen. Later onderging de belangrijkste silikaat-sedimentlaag een lichte metamoríose bij een matige temperatuur. Daardoor werden de mangaanrijke componenten afgescheiden in metersdikke lagen, die uit bína zuiver brauniet bestaan. De ijzeroxiden bleven verspreid achter in het ganggesteente, waardoor de typische roodachtige chert ontstond. De Alpiene orogenetische ophefíing deed de rest, en de cherts geraakten gemengd met de jongere carbonaatgesteenten. De kaarten werden verder geschud door hydrothermale activiteit, waarbij sommige wat zeldzamere elementen (vanadium, boor, arseen,...) plaatselÍk werden aangerijkt.
Samengevat, deze situatie leidde tot een bijzonder gevarieerde collage, waarin het mangaanerts (mic.okristallijn brauniet en mangaanoxiden) afgewisseld wordt met een overdaad aan andere species, zowel gewonere (zoals calciet, rhodoniet, rhodochrosiet... ) als zeldzame (axiniet, sursassiet, piemontiet;..) tot ronduit exotische mineralen (tangeiet, haradaiet, gamagariet. ) In dit complex werden ook verscheidene nieuwe mineralen geïdentificeerd, zoals saneroiet, palenzonaiet en reppiaiet. sommige vondsten zUn echter beperkt tot een handvol monsters oí zelfs een enkel specimen. Dat is o.a. het geval voor gedegen selenium en een microscopisch naaldachtig kristalletje van een Pb-Sb sulÍozout dat wellicht nooit geïdentificeerd zal worden. Figuur 2
De Gambatesa m|n (ate wintet 1999). De kleine stotlhoop links in het beeld werd onlangs opgeruimd. Foto R. Bracco.
172
Geonieuws Z!(8), oldober 1999
Geen van deze mineralen zou ooit gevonden zijn zonder intensieve mijnbouw, die heel deze eêuw doorging, en haar oorsprong vindt in een ver verleden. Sporen van Romeinse expoitatie werden aangetroffen bij Libiola, een kopermijn waar erts ontgonnen werd tot in 1950. Tussen de twee wereldoorlogen waren niet minder dan 12 mangaanmUnen in bedrijf, naast een hele rits kopermijnen en allerlei groeven. Drie van deze mijnen, Gambatesa, lrolinello en Cassagna, overleefden tot in moderne tiiden. Molinello en Cassagna sloten in 1997-1998 hun deuren, en de Gambatesa mij; is nog steeds in werkjng, zí het dat de activiteiten momenteel op een taag pitje staan (figuur 2). Sinds de zestiger jaren is er een intensieve activiteit van mineralenvezamelaars, en een goede samenwerking tussen de verzamelaars en ondezoeksinstelllngen leidde in .1979 tot de beschrijving van tiragalloiet, het eerste nieuwe mineraal ontdekt in de regio. Van gravegliaiet tot vanadomalayiet zijn er acht mineralen waaryan de typevindplaats Gambatesa of lvlolinello is. Tot nu toe zÍn meer dan 100 veÍschjllende mineralen geidentiíiceerd, en de |tst groeit nog jaarlijks. Zo behoort Val Graveglia stilaan tot de exclusieve club dat o.a. Franklin, Làngban en Mont- Saint-Hilaire onder zijn leden telt !
Het spreekt voor zich dat zulk een diepgaand bestudeerd voorkomen het onderwerp is geweest van talrijke technische en wetenschappelijke artikels met beÍekking tot beschrijvende mineralogie en parageneses, en de bouwstenen van de geologische historiek zUin goed gedocumenteerd. Desondanks, en spijts het feit dat Liguria een van de weinige ltaliaanse regio's is waarover sinds het begin van de jaren tachtig gedetailleerde boeken verschenen over regionale mineratogie ('1), moet het volledige verhaal van de mangaanvoorkomens nog geschreven worden. Het enige ovezichtsaÍtikel specifiek over Val Graveglia verscheen jaren geleden in een ltallaans tijdschrift (2). We kunnen alleen maar hopen dat wanneer (en als.. ) een ovezichtsartikel verschijnt in een internationaal gerenommeerd tÍdschriÍt dat er nog wat mijnbouwactiviteit zal overblijven
tot jolut van de mineralenvezamelaars
De eeÍste vondst van tinzeniet zorgde voor enige verwarring.,. Tinzeniet werd voor het eerst gevonden in de Falotta mijn, tussen Tinzen (Tinizong), een klein dorpje in de Oberhalbsteinvallei en Val d'Err in het Rheto-Romaans sDrekende deel van Zuidooslzwitserland (kanton Graubllnden, in het Rheto-Romaans : Grischun, in het Frans : Grisons). Het werd beschreven in 1923 (3). J. Jakob beschreeÍ drie nieuwe specaes, namelijk tinzeniet, sursassiet en parsettensiet, afkomstig van een mangaanvoorkomen analoog aan dat van Val Graveglia. De benaming van de type vindplaats zorgt soms voor wat verwarring. Falotta en Alp Parsettens zÍn twee atgescheiden locatjes, op ongeveer 3 km van elkaar. Op beade plaatsen werden mangaanmineralen gevonden ten tÍde van de ontdekkjng van tinzeniet, en er is dus enige verwarring omdat men niet met zekerheid weet van welke van beide plaatsen het typespecimen afkomstig is. Tegenwoordig zijn bí Alp Parsettens nog uitgestrekte storthopen te vinden, terwijl bij Falotta met moeite nog een stukje erts te bespeuren rs Voor de type-vindplaats houdt men het meestal bij Falotta.
Paniek natuurlijk bij AlbeÍto Pelloux, de eerste mineraloog die een diepgaande studie startte van de mlneralen van Val Graveglia. Toen hij het artikel van J. Jakob gelezen had moest ht een geel mineraal, dat hij in het gebied van Cassagna had geïdentificeerd als spessartien, een mangaangranaat, herdopen. Vandaag de dag weten we dat spessartien niet compatiebel is met laag-metamorfe vormingsomstandigheden - het werd nooit waargenomen in de mijnen van Cassagna - maar toen was dat helemaal nog niet zo vanzelfsorekend. Geonieuws ?1(8), oktobet 1999
173
'€/ Savognin
\
val
Tinzen-'\,/^Tinizong ng JFalotta
). sw,rzr\.i[ïï
\9 ,q
Mulegns)A
.\L
A
Piz d'Err
zd
l'\
9
I
A Piz Plafta
Figuur 3 Geografische situering van de type-vindplaats Falotta, bij Tinzen, Graubtnden, Zwitserland. De drang naar het ontdekken van nieuwe mineralen was toendertÍd nog niet zo hevig als tegenwoordig, en een artikeltje van Pelloux verscheen pas in 1934, na een zorgvuldige analyse en visuele vergelijking met Zwitsers materiaal (4). Tinzeniet werd officieel gerdentificeerd als een mineraal van Val Gravêglia met de publicatie, twee jaar later, van een wetenschappelijk artikel door de mineraloog E. Sanero. In de ltaliaanse artikels werd ook sursassiet en parsettensiet beschreven, die beide frekwent voorkomen in alle Val Graveglia mínen. Het scheelde dus maar een haaÍ of de streek van Cassagna was de type-vindplaats geweest voor deze mineralen.
Tinzeniet als een nieuw mineraal had een ongewoon moeilijke puberteit. Reeds in 1926 publiceerde J. Jacob nieuwe chemische gegevens (6) om de identificatie als een nieuw mineraal te ondersteunen, en in 1948 kon eindelijk een gedetailleerde kristallografische studie gebeuren dank zij de vondst van vrij grote, euhedrische ("nielvergroeide") kristallen. Bij gebrek aan de moderne technieken die wÍ nu kennen, kon men toen het unieke karakter van de structuur niet aantonen. en in 1953 werd het als mineraal gediscrediteerd op bazis van poederdaffractie-gegevens. Het werd gedegradeerd tot mangaanrijke variëteit van axiniet (8). Dit voor de rest fatale artikel had toch één verdienste het wees op de aanwezigheid van boor, dat in de andere studies onopgemerkt was gebleven.
:
Tinzeniet verbleef twee decaden in de gilde van de afgewezenen tot in het begin van de zeventiger jaren een totaal nieuwe studie, deze keer gebazeerd x-stralendiffractometrie op êen éénkristal, en moderne structuurverfÍningstechnieken ondernomen werd. Deze studie, uitgevoerd door ondezoekers van de Universiteit van Genua (9), bewees ten volle de status van een geldig mineraalspecies. Dil loste het probleem deÍinitief op. De positie van elk indivadueel atoom in de kristalstructuur werd nauwkeurig vastgelegd, en de studie leidde zelÍs tot een verdere verfijning van de andere mineralen van de axinietgroep. Oe axinietstudie betekende voor de mangaanafzetting van de Val Graveglia het begin van 174
Geonieuws Z!(8), oktober 1999
een periode van inlensief ondezoek en identiÍicatiewerk. Dat, samen mer
een onophoudelijke vezamelaarsactiviteit, leidde tot de identificatie van 112 mineralen. en het schÍnt nog niet afgelopen te zín I Een randeffect van deze studie was dat bewezen wero dat parsettensiet van Cassagna foutief geidentificeerd was, en dat het in Íeite ging om ganophylliet. Maar dat is een ander verhaal... De algemene formule van de mineralen van de axinietgroep kan geschreven worden als A3A,BSi4O15(OH), met A = Ca, Fe", Lilg en/of Mn".
Axiniet heeft een interessante en speciale hexagonale structuur waarin vier Si2O7- en twee Bo4-groepen een ringstructuur vormen. Ondanks deze cyclosilicaat-ruggegraat wordt axiniet geklasseerd bij de sorosilicaten. Eigenlik zou men axiniet in en tussenklassement moeten onderbrengen tussen de cyclo- en de sorosilicaten. Merkwaardig is het feit dat deze sterke coórdinatie van vreemde tetraëders ook wordt aangetroffen in de fameuze "rode drie" (de silicaten tiragalloiet, medaiet en saneroiet). Hierin spelen AsO4- respectievelÍk Voa-groepen een analoge rol, en dat was een exclusiviteit voor Val Graveglia. En hier ligt een sterke link naar ons Belgische ardenniet, een silicaat waarin ook As gedeeltelijk door V kan vervangen worden. De volledige axinietgroep ziet eruit als volgt
Ca,Fe"Al,BSLO,5(OH) Ca,MqAl,BSLOiíOH) ca,Mn"Al,BSLO,.íOH) (Ca,,Mn",Fe'-)Ál,BSLO,íOH)
:
ferro-axiniet maonesio-axiniet manoanaxiniet tinzeniet
Bij de eerste drie mineralen bevat de eerste'4" uitsluitend Ca ; vanaÍ het ogenblik dat een significant deel van het Ca (eerste term l) vervangen is door Mn spreken we van tinzeniet. Het verschil tussen manganaxaniet en tinzeniet is dat mangaan in tinzeniet (ook) op andere plaatsen in het kristalrooster is ingebouwd dan in manganaxaniet. In Val Graveglia werden ook tussenvormen uit de reeks gevonden, en vele specimens van
Figuur 4. Oranje-roze d oo rsch ij ne nde kri st alle n van tinzeniet, met gênophy iet. Veldbreedte 6 mm. Foto R. Bracco.
Geonieuws
lP),
oktober 1999
175
mooie bruine of groenachtige kÍistallen worden gewoonlajk beschreven als manganaxiniet.
Alle axiniet-mine.alen kristalliseren in het trikliene systeem, klasse 2 (of P1-). Het as het schoolvoorbeeld van een trikliene symmetrie, zoals de prachtige wigvormige kristallen uit de Alpen demonstreren. De naam axiniet is trouwens afgeleid van het Griekse ct€rvs ("aksini", hakmes), in allusie op de vorm van de kristallen. Tinzenietkristallen hebben een analoge vorm, maar grote kristailen zijn een uiterste zeldzaamheid (vooral enkele heel oude Zwitserse specimens vertonen spectaculaire kristallen). De eenheidscel van tinzeniet heeft als roosterparameters a=8 9534, b=9 2024, c=7 1654 met hoeken d = 102'41', Ê = 90'09', y = 88'08'. De densiteit is 3.3 en de hardheid in de schaal van Mohs is 6.5. Tinzeniet is eerder broos, en vertoont een goede splijtbaarheid volgens (100). Het vertoont een duidelijke glasglans, is meestal doorschijnend en de kleur kan varièren van een delicaat licht- tot strogeel tot oranje en bijna bruin. In sommige zeldzame gevallen is de kleur eerder zalmrose, wat dan iets meer in de richting gaat van rhodoniet.
De best bekende voorkomens zijn deze in ltalié en Zwitserland, terwijl andere bij verzamelaars nauweljjks bekend zijn. We vonden in de literatuur maar twee andere vindplaatsen, namelijk Akatore in Nieuw Zeeland en Ohtaniyama in Japan. Bronnen op het Internet hebben onlangs tinzeniet aangeboden van Pachapaqui, Peru. Het is zeker andere niet uitgesloten dat verdeÍe vondsten van tinzeniet opduiken gerehabilateerd mangaanafzettingen, en sommige axiniet-vondsten zullen misschien ooit moeten worden. De beschikbaarhead van tinzeniet voor verzamelaars is voorlopig echter volledig beperkt tot specimens uit ltalië en Zwitserland.
in
De val Grcveglia specimens en hoe ze vezameld werden'.
Ondanks de oorspronkelijke vondst in Cassagna, werden de laatste 20 jaar de beste vondsten gerapporteerd van Gambatesa en Molinello, waarbij beide vindplaatsen ongeveer even goed pÍesteerden. Tinzeniet komt echter Írekwenter voor in Gambatesa, en na de sluiting van l\,íolinello is dit de enige plaats geworden waar je het nog kunt vrnden.
Tinzeniet komt overal verspreid in het mangaanerts voor in diverse omgevingen, van zuiver vezelachtige aders in brauniet tot opvullingen in het kwartsiet dat de delen van bÍeccies aan elkaar kit en dikke lagen van zuiver tinzeniet met soms open kristalholten Individuele kristallen zÍn zelden groter dan 3 à 4 mm, en de habitus is tabulair tot lensvormig, met een aantal glanzende vlakken steeds zichtbaar aan de dunne zijde. Gewoonlijk vormen ze lamellaire aggregaten oÍ rozetten oÍ vullen ze holtes op. Compacte aggregatenvertonen een bijna vezelachtige textuur met een parelmoerachtige glans. Typische begeleiders zijn heldere kwartskristallen, beige ganophylliet-vlokken (figuur 4), koperkleurige sursassiet-aggregaten (figuur 5), roze rhodoniet-rozetten en de alomtegenwoordige mangaanoxiden, die overigens gemakkelijk kunnen verwiiderd worden met de waterstofperoxide-methode. Sommige aders zÍn opgevuld met calciet, maar tinzeniet is lichtjes oplosbaar in zuur, en met zuur behandelde specimens verliezen veel van hun oorspronkelijke frisse glans. Heel zelden worde tinzenlet aangetroffen met smalle zeer kleine kristallen van een zeoliet van de phillipsiet-harmotoom reeks. Het spreekt voor zichzelí dat deze kleurrijke associaties van zeldzame mineralen intensief gezocht worden door vezamelaars en tegenwoordig respectabele prÍzen halen. TerwÍl
176
Geonieuws Z!(8), oktober 1999
20-20 jaar geleden echt spectaculaire specimens van tinzeniet, rhodoniet
en rhodochrosiet gêmakkelijk te krijgen waren, worden tegenwoordig de beste stukken door de mijnwerkers, die er meer en meer van kennen, "afgeÍiltreerd". Met een beetje geluk koml soms nog eens een groot blok met mooie tinzenietkristallen de mijn uit. De echt zeer goede museumstukken die op dit ogenblik nog op de markt komen zijn het resultaat van verboden bezoeken aan de mijntunnels, of, in sommige gevallen, van een bezoek aan de kelder of zolder van oudere vezamelaars die in de gouden tijden van de tinzeniet hele kisten met tinzenietspecimens als schatten bewaard hebben.
De specimens die u deze maand als mineraal-van-de-maand worden aangeboden zijn het resultaat van tientallen verzameluitstappen naar de Val Graveglia in de laatste tien jaar, en alle specimens komen van de Gambatesa mijn. Ze zÍn represêntatief voor het rijke voorkomen, wat geillustreerd wordt door de andere kleurrijke mineralen die met de tinzeniet geassocieerd zijn.
Literatuur
f) o) (2) (3) (4)
(s) (6) (7) (8)
(s) (10)
lnation Club sezione Minerclogia
e Pateontologia, FeíÍania (Savona), ltaly M. ANTOF|LL|, E. BORGO, A. PALENZONA (1983). I nostd minenti- ceologia e mineralogia in Liguda. Sagep e.litice, Genova (nel actualisaties gepubliceercl in 1988, 1991 and 1995). R. PIPINO (19U). Ganbatesa, l'ullima mlnien clella Liguda. Riv Min. lt. 1, 131. J. JAKOB O 923), Vier Mangansilikate aus Val d ErÍ, GraubAnden Schweiz Min PeL Mitt. 3, 227
A. PELLOUX (1934), Tinzenite e parsettensite della ninien di Cassagna, Liguda odenlale Eoll Soc Geol. tt. 53, 235. E SÁ/VERO 0936), Sfudio chimico sulla tinzeníte e parsellensite clel giacimento di Cassagna, Liguda. Penodico di Minerclogia 7, 123. J. JAKOB (1926), Vaielàlen det Tinzenil aus Val cl En. Schweiz. Min Pet Mift 6, 200. R. PARKER (1948), Knslallographie del Tinzenit. Schweiz. Min. PeL Mitt.28, 475. C. MILTON, F. HILDEBRAND, A. SHERWOOD (1953). The identity of tinzenile with manganoan axinite. Am. Min. 38, 1148 R. BASSO, A. DELLA GIUSTA, G. VLAIC (1973), La slruftura clella Iinzenite. Peiodico di Mineratogia 42, 369. De inventads van Val GÍaveglia wodt gercgeld door leden van de lmation Club in hun jaahoek
Figuur 5. Gele rozet van tinzenietkristallen met kwans op een achtergrond van sursassiet-naalden. Molinello. Veldbrcedte 6 mm. Foto en vezameling R. Bracco.
Geonieuws Z!(8), oktober 1999
177
mka-nieuws Jaaroverzicht 1998 '1.Inleiding Wál een heclisch jaar.. Als voot tter, dil jaaÍ, van de Raad voor AaÍdwelenschappen had ik gedachl mí daaÍ iets nadrukkelijkeÍ te kunnen aan wijden Helaes hebben enkele onveMechte zaken roet in 't eten gegooid Een mooie en plezierige reis naaí Tsjechié weÍd ontsierd dooí de dieÍstal van een reisbusie, met jnhoud Spitig genoeg was het fliet hel gehuuÍd€ maarwelhet privé busje van JeÍ Eellemans
Wal leteÍ kregen wÍ bezoek van de BTW diensten wat le zien is aan de íesultaten van de boekhouding. Wij lezen sptlig genoeg hel staatsblad niel, vandaar. We zullen mear denken dal we nu b€taald hebben wat we anders loch zouden hebben moelen belalen.
Hel compileren van alle fouten opgegeven dooÍ de verschillende kandidaal lezeÍs van (hoofd)stukken uit de Nieuwe Dana heefr heel ook wat meeÍ tijd geveÍgd dan ooÍspíonkelijk verwacht. Onze internet-site weÍd gelauwerd mel de tilel 'Cool-Site in de categoÍie Science-/Geology/Rocks_and-lvinerals De stalistiek toonl duidelÍk de opwaaÍtse trend in hel aanlal bezoeken aan de sile. Intemalionaal kíijgen we in ieder geval een aaÍdige repulalie, U hoeít slechls de commentaren te lezen die andeíe (intêhalionale)sites over de MKA sile schrijven
Van 17 lol 25 oktobeÍ heefr de MKA deelgenomen aan de tentoonstelling in hel kadeÍ ven de Diamanl en Edelsleenweek in hel Gaumonl Antweípen Centrum. P. Van heê zorgde eÍ vooÍ mineÍalen en P. Tambuyser vooÍ antieke boeken over edelstenen. P. TambuyseÍ veeorgde tevens het artikel 'Oude boeken over Edelstenen dat verscheen in een speciale uilgave ter gelegenheid van deze tenloonslelling. P. Van hee heeíl er gezorgd vooÍ een tienlal gidsbeunen.
2. Leden Hel aantal leden is dil iaaí nagenoeg constanl gebleven, wal gezien de evolulie van hel totaal aánlel lêden in Belgié van alle verenigingen zelís een rcgekecht succês te noemen is.
3. Pêrsonalia Op 12104/1998 weÍd Pauline geboÍen, de lweede dochleí van Herman en Dominique Vooóreeck-Huyghe. Eveneens op 12104/1998 mochten ChÍistine en Herwig Pelckmáns-Ooms vieÍen. Zij zorgden ervooÍ dat Shilo er een bíoeÍtje brlkreeg : Devin. P. Tambuyserwerd door de MneÍalogical Society ofAmerica gelauwerd voorzijn 25-jarig lidmaatschap.
Op 2311i,1998 oveíeed Mevrcuw Paula Wouters, moeder van Jan Luyten. WaaÍvoor onze
innige
deelneming.
178
Geonieuws Z!(8), oktober 1999
4. Vergaderingen 4. 1.
LeclenveÍgadenngen
I
EÍ weÍden
ledenveígadeíingen gehouden ln hel lokaal Op Sinjoorke in dê JeugdheÍbeÍg te Antwerpen,
telkens mêt een
oÍ Wee
lezingen, vooraígegaan
van een ruiluurtje, aanbod van de
maand,
hblrolheekraadpleging en allerlei iníormele contacten. De opkomsl lijdens de vergadeÍingen tag nog steeds tussen de 80 en 1 1 0. ln zaal "Reinaeí te Suob-inrtcooÍ werden 8 tedenveÍgaderingen en een geze ig samenzijn gehouden waarlelkens 20lol35 aanwezigen te noleren vielen De slalutaire algemene vergadeÍing vond plaats op 13/2/98. Het veÍslag kan U lezen in ceonieuws 23(6), 1998. 4
2
Lezingen
De lezingen gehouden tiidens de ledenveÍgadering€n in het lokaal Op Siniooíke behandelden de votgende
09-01,1998
Canada : landschao. minerálen en vindDlaatsen Aloemene ledenvercaderino 2 DiawedslÍiid 3 lisland : landschao mineralen en vindDlaalsen ÀIassa.exlinclies - aírekenen met mvlhen 1 Een (onderqronds) bezoek aan de GÍube Clara 2 Een (alweer ondeígrondse) Íip door h€l ThtjringeÍ
13-02- 1998
G. Claevs, G. Cornelis
1
13 03 1998 10 04 1998
12 06-1998
J. Basliaens Píoí Dí J Gevs (RUCA) G Coínelis
11,09-1998
JaaÍliikse mineÍalenkwis L. Van Goelhem De loodhoudende min€Íalen van de ClaÍamijn, Zwarle E Van der l\,leersche
09,10-1998 13- t0-1998
De mineralen van Nieuw-Zeeland De íniel-slakken)mineralen van LavÍion
11-12-1998
De pelrcgraÍe en mineíalogie van gesleenlen gebíuikt Proí.Dr. in de moderne beeldhouwkunst van Zimbabwe
K. Jánsen
G Sloops (RUG)
De lezingen in lolaal'ReinaeÍt
Willramsburg, Viruinia hel Bokrijk van de Verenigde
02-01-1998
1
06-02-1998 06-03-1998
Staten 2 VerzamelaaÍs o€lvDeerd 1 L4ineÍalen zoeIen in Enoeland J Easliaens Í\,4ineralen van de Belgische vindplaatsen Bihain en K. Jansen
OnÍé 03-04-1998 06-06-1998 04-09-1998 02-10-1998 06-1 l-0998
04-12-1998
H, Revnders
8BQ, qezelliq samenziin DinosauÍieÍs en hun voetsooíen De etiouelte van de ímineÍalenjetiketten I\,l|'neraloqre van hel PÍlschlal Zu.d-Tiíol. Ooslenritk Hel ontstaan van huisdieÍen
F. Gelaude
P. en H. Bendeí
PÍof OÍ
A GaulheÍ
(RUG)
4.3. Mineaal van de maand
EÍ werden
I
maal minslens één mineraal van de maand eengêboden ttdens de vergadeÍingen in záel 'Op
SinjooÍke' Het aanbod varieeÍde lussen goedkoop en Íelatief duur. De grootte van de slukken ging van micíomount lol handslukken. Dez€ mineralen werden in Geonieuws uilvoe g beschÍeven. De aangêboden mineralen en de auleur van hel aÍtikelwaÍen
Geonieuws Z!(8), oktober 1999
:
179
Jan
IVaonesio-arfu edsoniet Iheisiel en tvroliet
lllrl
okl
Kidwelliel Eudiall.l, aoore!iel en vlasoviel
Dec
Chabaziel
Seo
G. Cornelis H. Dillen G. CoÍnelis H. Dillen G. Cornelis H. Oillen G Claevs G. Cornelis en H. D G. Cornelis en H. D
4.4 Raad van Besiuur De raad van besluuÍ veÍgaderde 1 maalíoÍmeel. De veÍgadering was gewtd aan de algemene píoblemaliek van de vereniging Bijna wekelijks zijn er iníoÍmele veÍgadeÍingen via hel e-mail stelsel wat zeer eíÍiciënl is en wat een hoop geloop veÍmÍdt.
4 5 1. Edelsteenkunde (leiding :
P Tambuyseo
In 1998 gingen we verdeí met de herhaling van de beginselen van de edelsteenkunde We probeÍen dat op een systemalische manieÍ te doeni zeg maar quasi-cuÍsusvoÍm Hel ligl immeÍs nog sleeds in de bedoeling om ooit eens een cursLrs edelsteenkunde le oÍganiseren en de lezingen dje we in het kadeí van de werkgroep Edelsteenkunde geven kan men zien als een sooÍt uilprobeeíronde". Tijdêns 9 vergaderingen werden volgende ondeíwerpen besproken: 10/01/1998
14t02t1994 14/03/1998
11t04t1998 13/06/1998
12t09t1994 10í 0/1998
14Í
Dichlheid van edelstenen Onderzoek van edelstenen Edelstenen en lichl {deell Edelslenen en lichl ideel2 Sliiovoímen van edelstenen Praclicum : ondezoek, besoÍekino qoaat in alziin voÍmen
1/19S8
12t12t1998
De ReíractomeleÍ
Tijdens À,,lineÍanl verzorgde de weÍkgÍoep een identiÍlcatiesland voor edelslenen Wie ziin edelsleen wou oí duíde lalen keuÍen kon deaÍ lercchl. Verdeí was er deelname aan de lenloonslellino in het kader van de DEmanl en Edelsleenweek in Gaumonl in Antwerpen. 4 5.2 Jongerenwerking (leiding :
G Cornelis)
DooÍ persoonhjke omslandigheden organiseerde de jeugdveranlwoordelijke, Guido Cornêlis, ditiaer slechls veÍgadeÍing vooÍ de jeugd , d.w z. van 7 lol 77 jaat. Het behandelde themá was : Krislalvoímen. 4.5
3 FologÍaíe
1
(leiding : J. Jensen)
Dil jaar werden 2 vergaderingen gehouden. De hoop, voÍig jaaÍ gekoeslerd, dát we van deze werkgÍoep iets
le zien zouden kÍijgen is bewááíheid tijdens de dia-wedslrijd. Oe behandelde onderwerpen lijdens
de
vergadeín9en waren: z8l03/1998 z7106í998
BesDrekino inoezonden dia's en folo's FotooraÍische oDstellinoen
28/11/1998
Aloemene infoímatie veroaderino
180
Geonieuws ?!(8), oktober 1999
4.5.4. Belgische MineÍalen
Deze werkgÍoep houdl nog sleeds iníoímele vergadeÍingen vooÍ bespreking van de nieuwe Betgjsche vondslen en de toesland (en wanloesland) op d€ vindplaalsen, en de groeiende moeitikheden om toegangsioelating le verkrijgen in de Eelgische groeven, vooÍ zoverze nog open zijn
45
5
.
AanschaÍ Superbrighl SW2000.
I
FluoÍescenlie (leiding : Axel EmmeÍman)
Op de jaaryergadering december 1997 werd beslist om een koíe golí IJV lamp van Uv,Syslems aan te schaffen At gebrek aan Inspiratie hier geen aanvullend commentaaÍ. Ze schijnt en ze schrjnt goed. Het toestelwerd gedemonsÍeerd op de open'bedrijtdagen op FINA AnlweÍp Olefins alwaaÍ de nodige Íectame vooÍ de MKA weÍd gemaêkt lmpon van SW-UV Íillers. Na (lang) zoeken viel een manieÍ uil de luchl om Jilters te bestellen Via een van onze leden kunnen ze besteld worden áan 'Ame keensê' pÍijzen. De logisliek hieromtrenl wordl binnenkort op polen gezel. Scouling en afspraken Piel Van Hool en ikzelf brachlen een bezoekje aan Georges Claeys op het laatste uilsteekseltje van 1998 (24 dec. om precies le zitn). Gezien dê schaaÍste van vindplaalsen in Belgiê, zekeí wat íuorescentie betÍeft, biedt een bezoek aan seÍieuze vezamelaarc wellicht een leuk altematieí voor €en nachtelijke Lrilslap in een oÍ andeÍ gat dat oveÍdag al niel om aan te zien is. Begin van ditjaarzelik dus een gÍoepsbezoek bijGeorges organiseren waaraan maximLrm 10 mensen kunnen deelnemen. Ook de wal meer Íegelmatige bieenkomsten zullen heíval woíden Conlacten mel de FMS. Axel EmmeÍmán is nu ook oflicieel conteclpeÍsoon tussen de FMS-Europe en dê FMS in de IJSA Deze íunctie werd vroeger dooÍ GéraÍd Earmarin waaÍgenomen Àlensen die contactwillen nemen met de FMS (oÍ Richard Loyens) kunnen dat nu via Axeldoen barbaÍossa@glo b€.
. .
.
4.5.6. Technische Realisalies (leiding :Axel EmmeÍman).
.
Keuze en aankoop nieuwe geluidsinstallatie
te bekomen in de záel werd gekozen voor een 'Public,Address geluidsinstallalie mel6 kleine luidspÍekers en een dÍaadloze microÍoon, Na aanschaÍ van het nodige inslallalie'materiaal (bootje varen op de parking van 8R|CO, I waren die veÍzopen degen in seplembeÍ) weÍd d€ instellátie geinslalleeÍd dooÍ Paul Van hee en Axel Emmerman. Hêt geluid kon worden ingeluid op de oklobeÍveÍgadeÍing nadat in alleíijl nog een batlerij van de microfoon werd veÍvangen De tweehonderdzesendeÍtigsle wel van líurphy werd aldus gehoozeamd "Wanneer zich geen technische mankemenlen voodoen, zullen uw batterijen lêeg zijn . Specimendrager vooÍ íotogÍaÍie Vorig iaar werd een specimendrageÍ voor mineraalíotograÍie ontwoípen en gemaekt voor Johan Buelens. Dit prototype verloonde nogalwal zwakheden en werd vervangen dooÍ een steviger uilvoering. Het píotolype werd aan de weÍkgroep íolograÍie gegeven voor testen en eventuele kÍiliek. Tolal€ kosten: voorlopig geen. Teneinde een beteíe klenkspreiding
.
Enkele zaken die niet echt projeclen zajn maar loch lechnisch 'gerealiseed" werdên (de zgn. one-manBeschikbaer stellen ván de persoonlijke home-space ván A(el bij Globe voor foto's voor de MKA-website en hel FTP-en en onderhouden van de Íolo's aldaar (foÍmaat wijzigen, enhancing). Scannen van dia's en negalieven kan nu door Axel Emmerman gedaan worden. Als primeur: de eersle volledig eleklronisch geÍllirsÍeerde Geonieuws (Janura 1999). De dies die in dil
nummer slaan hebben mrjn woonst nooit ve aten behalve vooí ontwikkeling
Ze weÍden dooÍ
mij
geíologrefeeÍd, ingescánd en via e-mail vezonden náeÍ Rik Dillen. Geen rastering meer, geen wekenlang uillenen van dia's meer, gewoon push & go" dus. Folograferen van een grool aantal írullekens van Sclaigneaux vooÍ een spreekbeun en internel-gebeuÍen. Op
Geonieuws Z!(8), oktobet 1999
181
veÍzoek van Richard De Nul en Herman Reynders werd daarvoor een budget gevÍaagd en veÍkregen
5. Minerant
op 9 en 10 mei kende weer het gebruiketÍke succes. De beuÍs zoÍgde ervoor dal de Handelsbeurs 2 dagen zijn oude gtoie kende zoats in de i6de eeuw, ook atwaren hel nu geen specenlen die werden verhandeld. Oua standhoudeÍs was alles weer votzel mêt ongeveeÍ 350 lopende meler tafel À,4rneranl,
verhlurd aan een 100lal standhoudeís, verdeeld ovef 12 nálionatiteilen. Betgiè, Duitstand, Nedeíand, FÍankÍík, LuxembuÍg Polen, Tsjechoslowakije, Roemenië, GOS, GroolBrittanniè en ttatiè. De inteÍnalionate uitslÍaling van deze manifestatie blijíl dán ook zondeÍ meer doorgaan. Sleekproeven van hel aanlal aanwezigen wizen uit dal eÍ geduÍende die 2 dagen ciÍca 7.000 tot 8.000 bezoekers waÍen die de aangeboden specimens kwamen wikken en wegen. Voor de clLrb-financièn is deze manifestatie een stevige hoeksteen. De opbrengst was duidetijk hogeÍ dan de andeÍejaren maaÍ daaÍweÍd een stokje voorgesloken vanwege een BTW tarief vergissing.
Zoals gewoonlÍk was er weerom veel animatie aán de 'bai, geíund dooÍ onze nu al vasle ploeg mel vrtwrlligeís. Aán allen dank voor de prima medewerking.
6. Tentoonstellingen ÊÍ was titdens
l\,4rneÍanl
een prachtige tentoonstethng met schitdeíijen van Wiliam De BÍuvckeÍ met ats
themar SDaanse miinen
7. Geonieuws Dit jáár zorgde Íedacteur R. Dillen weer voor 256 pagina's Geonieuws De uilstekende lav-oul en ruim 29
inleressante redactionele artikels van de hand van een i4-lal auleuís hebben de teden weeÍ bijzonder
8. Dienstverleningen
81
Excurcies
Erwerden lwee ééndaagse uatstappen dooÍ de MKA georganiseerd naar de votgende vindptaatsen z0106Í998
Beez, prov Namen
27t06t1994
Sclaigneaux, pÍov Namen
:
en een meeÍdaagse náer Tsjechoslowakije : 20,25 mei 1998. 8.2. Bibtbtheek
De bibliolheek stond in 1998 nog steeds volop in de belangstetting ván onze teden. Tijdschriften en boeken weÍden veelvuldig onlleend onder hel discÍete oog van Nlon Schuybroeck en zijn steí 8.3. Apparàtendbnst
De uilleendienst heeft 3 ullÍasoonbaden, 3 sleenbÍekeÍs, 1 macrcscoop en 2 geigertellêÍs ler beschikking. Deze diensl werd weerom overgenomen door J. Jensen die deze toeslellen weer geregeld heen en weer zeulde goed voor een 1s-lal onlleningen. 8.4. Samenaankoop
Zoals voÍig jaar heeff MaÍio deze dienst secuur waargenomen. Ook hier komt heel wal heen en weer zeulen van ínáleriaal aan le pas, vooÍálgÍote volumes aan doosies
182
Geonieuws ?!(8), oktober 1999
8.
5. Ad re s senbe stand Mine tant
Het adressenbesland (uitnodigingên vooÍ Í\,4ineÍanl) weÍd weer dooÍ Regina TambuyseÍ geaclualiseeÍd Hel bestand omval meeí dan 3000 adÍessen van mineÍalenverzamelaaÍs en/of geïnteEsseeÍden in mineÍalen Al deze belangstellenden krijgen een uilnodiging voor [.]íneÍant lhuis gesluuÍd en op die manieÍ verzekeren we MineÍanl van een têkiik qe_rnleresseerd publiek 8.6. lnteme!
De aanwezigheid van [-4KA op het lnternet, door Paul TambuyseÍ geslarl en sleeds verbeteÍd dateerl van mei 1995. Sindsdien hebben we onze eigen informatie pagina's op hel \4/VVW (WoÍld Wide Web). via het \ryVWV bieden we, in de voÍm van tekstpegina s, inlichtingen aan over onze vereniging en haar áctivileilen en verwijzen we naar andeÍe mineÍalogische informatie op het inteÍnet. De leller op onze home-page (deze lelleÍ meet het aantal bezoekers) is momenleel de 21.000 gepasseeÍd De laalsle maanden woÍdl onze homepage meeí dan 1.000 maal geÍaadpleegd. In hel voorbrje jaar werd Ílink wat aan uileíik en inhoud ván ohze Www-pagina s gesleuteld De página s weÍden in een nieuwJásje gestoken en voozien van enkele middelen om het navigeÍen tussen de bladzrjden te vergemakkelÍken. We hebben een gastenboek en een dÍietal paginas mel prachlige kleurenÍolos van Johan Buelens en Axel ÉmmeÍman aan onze srte loegevoegd. Verdeí hebben we ook de Nedeílandstalige info-paginas van heel wal enra inÍormatie vooÍzien. Via hel inlernel heefr de MKA haár internalionale kontaklen steÍk uilgebÍeid. Diverse leden maakten met vêel succes gebÍuik van de'ViÍtual Quarry', een Inleínàlionale ÍuilÍubriek op onze Inlernels(e Nog enkele gegevens voor de computeíieÍhebbers onder onze leden
HomePage Viíual
OuaÍry:
E-mail:
http://www.xs4all.nl/-mineÍal/indexhtml
httpJ
^/ww.xs4ell.nl/-mineral/vqads.hlml [email protected]
8.7 MM-PC Het prcgramma in 1997 opgemaakl als gevolg van onze aclivileilen op het InleÍnel, was in 1998 nog sleeds
op hel veÍlanglÍslje van een 20141 geínteÍesseeÍden. Het progÍamma (dooÍ Paul Tambuyser in mekaar gestoken) dat is gebaseerd is op hypeÍtekstbladzrjden en brengl bestanden zoals een alíabelische mineralen[jst (met chemische samenstelling), een inhoudsopgave van Geonieuws sinds hel eerste nummer enkele minerálogische compLrlerpÍogÍamma s, bladzijden met prachtige kleurenfolos en veÍder alleíei MKAgeorienteeÍde inÍormatte.
L
ExteÍne relaties
9. 1.
Andere ve reniginge n
Dit jaaí werden de sprekers ván de ÀrKA wal mel rusl gelaten. Er was o.a. een voordíachl van Bender op 6/4 bij ACAlt4 De Haan over het ltaliaense Pfitschtal
I
H en P
2. Raad van Aardwetenschappen.
Dil jaaÍ was het aán de MKA om het vootz itlerschap ven "Reád ven Aerdwetenschappen' waaÍ le nemen. De RAW fungeert als conlactorgaan van de Eelgische verenigingen van mineralogie, paleontologie en geologie.
De enige realisatie is hel invoeren van een embleem. Dil hadden waj gehoopt klaar le hebben tegen mer, maer hel werd helaas seplember vooraleeÍ hel delinitief onlweÍp in ons bezit kwam. Eigenhjk te laal om eÍ nog iels le kunnen mee doen. Volgendjaaí is de MKA teÍug bijde ondervoorzitterc 9.3. Culturele raden De MKA is aangeslolen bij de cultuÍele raad van de Píovincie Antlverpen De subsidies van 1997 en 1998 werden beide in 1998 uilbetaald.
Geonieuws Z!(8), oktober 1999
183
De MKA blijÍl eveneens nog sleeds aangesloten bij hel "Kontaktkomitee van de KÍingen vooí Natuurstudie en
NaluuÍbehoud waaryan wij gr€lig gebÍuik maken van het lokaal, Ommeganckstraat 26, Antwerpen, a ralo van twee zaterdagen peÍ maand en enkele zondagen peÍjaar voor de veÍgaderingen van de RVB
De Í\,{KA dankt hieóij de Stad Antweeen voor de medewe ing die zijletkens, ats veíenigtng, ontvangl onder andere teÍ gelegenheid van MineÍant. De Í\,4KA dankl ook hel personeel en de direclie van de Vlaamse JeugdherbeÍgcentíate waaÍ we maandetijks mogen veÍgaderen.
'10
Besluit.
Zoals sleeds bhjkt de [.lKA een zeer levendige vercniging en hebben de teden en hel besluuÍ in 1998 zekeÍ niêl slil gezeten. Een jaaí waaÍin onze ptteís t\,tinerant en ceonieuws en ook de Internetwerking aan de MKA een Internalionale uilsÍaling gaven ÊenjaaÍwaarweop Ínancieetgebied zekerwat hebben btgeteerd
Ov e n i c ht fi n a n c
ieel versl ag Boekhouding
in
Nr. Koslenpost
0
Saldi 1998 0.i Saldo edelstenen" 00 lntÍeslen 000 BeheeÍsvergoedingen
703010
1.1 líinerant
213785 147383
N
i.2
[4ineÍanl N+1
3 4 5 6 7
Aank loestellen
2
10 11 12
i3
230000
226044 138746
'12067
30000
30224
35000 30000
in
l]it-
10780
i4000
7529
60000
54962
40000 300000
230000 27649 30000 35000
2i088
5448
17087
18436 13026 288A7
25000
147112 332930
60000 320000
14000 30000
7104 996
21919
130529 328988
50000
16100
52425
pÍn
i 1635
230000
274455
4925 3400 5000 50000 40000 8000
23427 7771
81701
21041 6739
10012
2 t20
6964
15547
230000 3720 0 4470
0
3400 4395 47513
3700
50000
309
259193
5214 3366
0
3400 5000 600001 400001
':l
15127
705504 532686 510000 615400 416422 1043,437 510000 63040(
173918
Saldi
Toialen incl 0. . 000 Saldo peÍ 31/i2197-98
uit
'1512
263510
000
in 8518
VeÍgadeÍingen Boeken Brogne Uitstappen Belesl + subsidies Alg onkosten Min vd maand
uit
1227
Huren
14 Lidgelden 15 Onkosten tentoonsl 16 Íransilo 17 Raad vooÍrAaÍdwet. 20 Bib. állerlei 21 8ib.ljjdschÍifien 22 Bib. boeken 23 Bib Sl.Job 24 MKA boeken 30 Doosjes enz 40 Lidg edelsteenkunde
184
in
Boekhouding 1998 Budget 1999
4866
SecÍetaÍiaatskosten VeÍzekeÍingen
Tolalen excl.0
Budgel 1998
880567
8.1 Geonieuws 8
97 uit
14i4480
533913 880567
-105400
-227015
510000 615400 1705507 1044949 510000
775167
660558
-12040C 63040c 540158
Geoníeuws Z!G), oktobet 1999
uit onze tijdschriften .
aMER|CAN M|iIERALOG|SÍ !4(1-2) 02.99
Sedrun GR
20 DeÍ Juwelier und seine FÍau (schilde j van Quiten Malsi,s, Antwerpen)
70'77 Trace elemenl analysis wilh lhe.electron micropíobe: new data and peÍspeclives 78-85 Precise Mossbauer milliprobe deteÍmrnation oÍ feÍric iÍon in rockjoíming minerals and limilalions of electron micÍopÍobe analysis
' '
MTNERALOGTCAL ABSTRACÍS
€(4),
12.98
MTNERALOGTCAL RECORO 2956), 12.98
517,583 History oÍthe developmenl oÍthe cryslallogíaphic goniomêteÍ
'
LE REGNE MINERAL #25, 02.99
Le gisemênl de íuoÍile et barytine de Lanlignié, Rhóne, FÉnce 29-41 PyÍite ou maÍcasite ? Lexemple du cap Blanc-Nez, Pas-de-Calais FÍance 42-43 Aulouí de la PlaNel rl4-47 Beurzen (Seyssin-Grenoble, Nanles, Lyon, PaÍis Sofilel, BoÍdeaux)
5-24
'
LAP|S 24(i), 01 99
GRONOBOOR EN HAMER 53(1), 01.99
1 Een agaat uil Lathum
2'3
8-11 Mordenit 13-19 Mrneíahen aus dem DÍonnrng Maud Lend, 20-24137-42 MineÊlien.'!on der Azoren insel Seo Miguel (Porlugal) 42-44 Die Geschichle vom Szenicsit und Chrisleld 46-48 Neue MineÍalien (galgenbergiel'(Ce), gercniet (í), haggeÍrlyiet, mallesligiel, niedermayeíiel, scandiobabingtoniel, lsugaÍuret) 48/58 GlimmeÍ-Gruppe : neLre Nomenklatur
'
'
Een bijzondeÍe kwaís mel toeÍmaltn in Naluralis (NL) 1417 StructuLróodems en voÍstwiggen 18-21 Nieuwe mineÍeálvondslen in hel Nederlandse
'
carboon GEOLOGY ÍODAY 11(6), 12.98
229-235 Excursion guide: Yellowstone (USA)
'
scHwErzER STRAHLER
lf€),
02.99
24-31 Madian oÍ eÍot ?
381-387 Les amethystes du Bieligerial, Valais 387-393 Das Museum Senggen in Obergesleln (VS) 393-405 Scháubeígwerke in Baden'W0ÍtlembeÍg
.
405-420 Les concÍétions massives et á ammoniles
LAPIDARY JOURT{AL
Í(12),
03,98
(D)
INTERNATIONAL LABORATORY 29í ), 01,9S
' '
LAPIDARY JOURNAL 52(10)
'
uv wAvEs 2955), 12.98
O1
99
LAPIDARYJOURNALS2(1),04.98
6-8 Novice coíner # 3 : the caÍe and heeding of youí
8
'
Shining undeÍ pÍessure LTTHORAMA ?q(3), 03.99
des maÍnes oxfoÍdi€nnes de la Dróme el des Haules-Alpes (F) (seplaria) 420-425 GÍaeserit von der Láícheltini, Binntal(VS) 425-436 Uber TÍipuhyil (FeSbO, und Squawcreekit (FeSboa)
' '
'
MINERAL|Et{FREUND 3Z(1), 02.99
1-4 Mineralienlage Mtjnchen 1998 5-8 Mompé lvedel (D{sentis, ZwilseÍland) 9-12 SlrahleÍsaison U 1998 13-16 Die Ville Erolica - ein SlÍahlerbiwak im
WandelderZeil 17-19 BlaueíAnatas aus der Sondierbohíung
Geonieuws Z!(8), oktober 1999
MTNERAUX ET FOSSTLES 2l(270), 02.99
5-16 Àrinéralogie en Coíée 19-20 PouÍquoi l'lnternêt ?
25'31 Les éÍuptions volcaniques histo ques des A9ores (2)
4-5 Tisnov 98 - bouÍse d'áutomne
6-7 RenconÍe avec un prospecleur d'or en AusÍalie
INTERNATIOT{ÀL LABORATORY 29€), 03 99
'
LTTHORAMA 20(4), 04.99
2-5 Tucson 1999 ) 45" boLrrse 7-8 Les occuÍences de mrnéíaur du Monl-Chem'n (Valais) (cH)
'
ROCKSANOMTNERALSZ4(1),02.99
Themanummer : "MineÍals of Mexico"
185
10-11 Tsunamis 1 2 14 Minerals Íor whlch Í\,iex co is lhe type locality 16'19 The líiguel RomeÍo Sanchez lv'lexican mineral col ection (Universily ofArizona lllinefal
20'28 The geology and minerals oí CerÍo d€ t!4ercado D!rango, líe)(co 30-38 Tal€s Írom l',4exico paÍt 1. 40-42 Adamite, Ojuela À/ine, líapimi, Durango, 44 5T People afler whom l\,{exican mineÍals have 56
'
61 Highlights oítíexican
minerals at HaÍvaÍd
AUSTRALIAN J. OF MINERALOGY 4(2). 12.98
ThemanummeÍ lhe New England region, N S.Wales
51,61 InÍod!ction & histoÍical background 62-66 Geology oÍthe New England Íegion 69 75 Tin-bearing minerals 77'79 Tungslen beaing minerals 81-85 Molybdenile, Biand associaled mineÍals 88 92 Antimony mrneÍals 93-99 Gold sulphrdes and olheÍ primary minerals 101-107 Manganese minerals Íom lhe Southern New England Disrrict 111-114 Oxidized minemls fÍom the New Englánd Íegron
1293-1300 Thomasclarkite-(Y) a new sodium'íare' eaÍth elemenl bicaÍbonale mineÍal speciesfrom Monl Saint-Hilalre. Ouebec 1301-1304 Wiluile a new mineral species soslructuÍalwilh vesuvranite írom lhe Sakhê Rep'rblr. Russian FedeÍationi 1321 1326 GÍ'rmipluc[e, a new mercury-brsmulh sulphosalt species fÍom the Leviglianrmrne, Apuan Alps, Tuscany, llaly 13731382 Glossary of geolog ical localities in the ÍoÍmer AuslÍo-Hungarian Empirê, now in
,
GEODÊ 23(10). 03 99
1-8 Reizen door Tunesiè 15 19 VooÍdelen van een vulkanische uilbaÍsting ? 21-24 Hoe snel díaait de kern van de aaÍde ?
'
GEODE
2l(9) 02.99
4-17 FluoÍiel - chemie en krislallograÍie
'
aGAB
MTNTBUL
1-9 Du nom des minéÍaux 10'16 Le Groenland poinQonne
'
MTNERALOGTCAL RECORO 30(1) 02.99
115 121 Gemstones of New Englênd 122-130 Zeolites and associaled mineÍals ÍÍom the New England rcgion
3-4 Memoral
'
'
MTNERAL NEWS
l!(2),
02.99
i/4-5
The newwavellile Índ al the Slále Pil, [.4] , l,,4onlgomery Co , Arkansas (USA) 1/5-7 News íÍom lhe Tucson shows, febÍuary 1999 2 ZaiÍe gÍeen baÍile locêlily inÍormation 2 Caulion, faked wulÍenite maÍix specimens fíom Aurora mine (lvlexico) 8-9 Hallelujah Junction Íevisited (Nevada, USA)
32(3), 03 99
: I\,,lichael
Fleischer 1908-1998
5'6 The zeolale gÍoup 9-36 CeÍo Rico de Polosi, Eolivia MTNERAUX ET FOSSTLES 25(271), 03 99
5-12 Minéraux dans les cávités de Íossiles du JuÉ
Mauldin
' '
NAUTTLUS |NFO 23(6),02.99 NAUTTLUS |NFO 23(7) 03 99
33-37 Les anciennes mines bÍelonnes de plomb, dèlain, danlimoine et dê tungstène
'
GEODE 24(1), 04 99
25
27 aowenievantigoÍiet
'
GEA 32(1), 03 99
1
139 154 Vlaanderen tjdens de ijslijd
'
MTNERAL NEWS l5(5), 03 99
1/9 Te)€s mineÍals ÍÍom an old mineíal slash 1/4-8 Tucson 1999'moulhwash, no matÍix
'
30,39 Haliel : hel wirte goud
'
caNAotaN MT ERALOGTST 30{5), 10.98
De geolog sche geschiedenis van de l\,4iddellandse Zee :van Grbrallarlot Aden
9-11 Tin en linmineÍalen l l "Gebande rjzerlagen 22-29 Tinaízetlingefl in Tasmanië, Auslralié
30'32 Zeiss slereomicroscoop : Stemi 2000-C
33 Geocompositie (voíming van Mn'verbindingen op reducerende zeebodem I mineÍalen voor make-up in hel klessieke Egyple)
MTNERALOGTSCH ïTJOSCHRTFÍ 30(2), 03.99
29 Richelle (B) : apatiet
8
'
LAP|S 24€), 02 99
9-11 Benitoit 13'21 Mineíalien aus dem WeslschweizeÍ JuÍa 22-24 La Reuchenefle bei Biel, Kanton Bern,
1211'1216 BeÍnalite ÍÍom the Clara mine, Germany, and lhe IncoÍporalion oÍtungslen in minerals conlaining leíric iron
186
25-33 Mineraliensammeln in Kalifomien
34 Neue MineÍalien (haigerachiet, oeniet, Geonieuws Z!(8), oktober 1999
okayamaliet, seidiet(Ce), shibkoviet)
31-37 Akluelle mineíalogische Notizen aus
35'38 Achat, Karneol und Jaspis aus dem
I\,4aÍamures Rumánien
Pechstein von EbeÍsbach in Sachsen 39'44 Die T ng Tang minê, Gwennap bei Redruth CoÍnwall. cB
'
'
Theínanummeí: Cahay, Vielsêlín, Betgiè met cÍandalliet, arsenopyíel chalcopyÍiet, chalcopyriel, borniêt, pyÍiet spessartiet Íhodochrosiet, malachiet.
uv wavEs 29(1) 02.99
3/4 The WaÍen worldwide íluorescent mineral
5 5
' 1-
'
display at SleÍling Hill Í!linerals oflhe lvlidnighl owlÍlline TÍiboluminescence
'
103-109 Íales írom Íllexico, pa.t 2 110'i2i The qLraÍies and mineíals oíthe Dayton Road district, S. Glastonbury, Connecticut 122'125 Anglesile in galena 126-127 À/ichael Fleischeí (i908-1990) 129'134 The yeaÍ in micromounling
comparée :calcite. toumaline, quarlz, dioptase . Í\,,1oÍphologre
MTNERAUX
EÍ
ROCKS Ar,{D MTNERALS Z4(2), 04.S9
92 102 Brookile rutile paÍamorphs aíler bÍookite and Íulile twns ííoír À/agnet Cove. Arkansas
aGAA MTN|BUL 32(4) 04.99
15
MINERALCOLOR. 02,99
FOSSTLES 25(272),04.99
25-34 Excuísions mineralog ques autouÍ de Saties, en-Salat
35-38 Madagascar(saffieÍ)
'
'
ThemalijdschriÍl over catctet
aMERTCAN MTNERALOGTST g4(3) 03.99
'
267-276 Akmotoite, (Mg,Fe)SiO3, a new siticate mineraloílhe ilmenile group in the Tenham
THE SPAR BOX 9(1),01 99
NAUTTLUS
t
FO 23(8), 04.99
169-174 Perovskiet 407-419 Reaclions ofCu ánd Cd ions in aqueous solution with goethite, lêpidocrocite. mackinawite and Pyíle
'
t
GEOLOGY TODAY 15(1), 02.99
30-33 The Thíee Gorges Dam ofthe Yangtze River MTNERALOGTCAL RECORD 30(2), 04.99
China r engineeeÍing geology in China
34-37 The gaÍnets 83 85 FN4'TGlt4S-[.{SA mineralogical symposi!m
(teclonic evolution oíÍllexico i ChÍis Tredwell's colleclion of mine|als Ííom Guananuato , silveí mrneÍalogy oÍGuaranuaro
lvlerco
sr.rcate
orebodies oíthe Wesl Camp Santa Eulalra mining dislrict, Chihuahua, Mexco) 87 97 The Peábody museum collection, Yale
99 106 The SilveÍmines disÍicl, Counly TippeÍary, l.eland 107-131 The Flambeau min€. Ladysmrlh. Wrscons n 155-159 AbslÍacls oí new mineÍaldescriplions (bàmbordrte bo.alsrhre caíesrte, charmaÍrle, chrisslanleyite, philolilhile, phosphogaírellite, polassicpaí9asile, pÍelulite, lschóÍtnerite)
' '
MTNERALOGTCAL ABSTRACTS 50(1i, 03.99 LAPIS 24(3), 03.99
9-11 Tinzenil
13'22 QuaÍz und FluoÍl von Selvino und Zogno Lombardische Kalkalpen, Oberitalien Lombardrsche Dramanten aus SelMno bel
23.25
BeÍgamo,ltalien 26-29 Lavra da Sapo - dezert íËndrgste TuÍmanrnMine in Minas Gerais, Bíasilien 29 30/39-40 Neue MineÍalien {brendeliet,
.
HONA 34(1),01.99
18-21 Zilvet [Etic Vercannen]
'
DER AUFSCHLUSS 5q(2),04.99
65-78 DeÍ Fluígard sche Sternbíuch im Zechsrern an deí FeldkahleÍ Hóhe' bei Feldkahl im SpessaÍt und seine I\,llneÍalien
79-95 Der Steinbíuch am Hiigel Knezsky bei Teskov in Bóhmen/Tschechien
97'101 Smilhsonian s neue Halle f0r ceologie, lVinerale und Edelsteine
102-104 Segnilit von St -AndÍeasberg im HaÍz 1i0-1i2 Ein neues Vorkommen von "FaserbaíÍ" am nordóstUch€n HaaÍdlrand 113-116 Die rómische Eisenverhiittung im Stumpfwald/NordpÍalz i17-121 Bismoclit in eineÍ WismulpaÍagenese aus dem Pegmatil "Allo da À,4ata", Rio GÍande do NoÍte, Bíasilien 112'i28 Gesteine in Eiszeitgeschieben : weilere
'
Extralapis #
16, 05.99
Themanummer (96 pp.) :tuÍkoois
gwihabaiel, klinocervántiet, proloíerro' anthophylliel, pseudosinhaliet, wilhelmkleiniet)
Geoníeuws ?l(8), oktober 1999
187
van dc bekendstr vinatplaatsên In de wercld:
u.S.À, 8rêzlllè Madagascat TuÍkuc, Ccnuaal Atrlka. PataEonlê, Eelglë cn
vcla ande,c plaatten ...
PETRIIIT,D FOREST
w{ kunncn lêvrrcni -
aígawrRtc sahlwn In allc matên tot bladan voor salontafcls
-
CRUITRODERBAAN 35 3670 MEEUWEN (LIMBURG) tel. & fàx 0t t/79 24 ó8
boomstáírm€n In alla matan
Geonic mineralencollectie
Mineralen van wereldberoemde vindplaatsen Van enkelkristal tot museumstukken - ook zeldzame systematiek zilvêren juwelen en geschen kartikelen Henricus Bracqstraat 10, 8-9030 Mariakerke - cent, Belgiê Tel. + 32 (O)9 227 3210 Fax +32 (0)9 227 6604 Bezoek onze website : htto://user.glo.be/geonic/ Contacteer ons via e-mail : gcptri
188
Geonieuws Z1(8), oktober 1999
