geonieuw s maandblad van d e mineralogische kring antwerpen vzw 18(6), juni 199 3
in dit nummer : mineralenmusea in spanj e adaptor versus charger
mineralogische kring antwerpen vz w
Statuten Oprichtingsdatum : 11 mei 1963 nr 9925 . B .S . 17 11 7 7 BTW-nummer : 687 082 47 4 Zetel Ommeganckstraat 26 . Antwerpen Wettelijk depot : Kon . Bib . België BD 334 3 Verschijningsdata : maandelijks . behalve in juli en augustus . Redakteur en verantwoordelijke uitgever H . DILLEN . Doornstraat 15 . B-9170 Sint-Gillis-Waa s Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/af openbaar gemaakt door middel van druk . fotokopie . mikrofilm of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever . Betalingen Belgie
HEK-rekening 880-1909401-0 3 kontributi e HEK-rekening 880-1909401-03 of postrekening 000-1155095-19 . andere betalingen girorekening (NL) 51 91 10 (betalingen in gulden) . Nederland alle betalingen Al deze rekeningen staan op naam van M .K .A . v .z .w . . Marialei 43 . B-2900 Schoten .
NUTTIGE
ADRESSE N
* BALCK F . Rustoordlei 58 . 8-2930 Brasschaat . Tel . 031651 58 7 9 Bestuurder , * BENDER. H . Pieter Van den Bemdenlaan 107 . B-2650 Edegem . Tel 03/440 89 87 . Bestuurder sekretaris . ledenadministratie . * BENDER P . Pieter Van den Bemdenlaan 107 . B-2650 Edegem . Tel 03/440 89 87 . Mineraal van de maand . technische realisatie Geonieuws . * CORNELIS G . . Schijfstraat 81 . B-2020 Antwerpen . Tel . 03/238 62 6 2 Bestuurder . jeugdwerking . * DILLEN H . . Doornstraat 15 . B-9170 Sint-Gillis-Waas . Tel . 03 .'770 60 0 7 Redakteur Geonieuws . * EMMERMANN A . . Lobbesplein 12 . B-2640 Mortsel Tel . 03 .455 19 7 7 Werkgroep technische realisaties . * JENSEN J . . Petrus Delenstraat 3 . B-2390 Westmalle . Tel . 03 .311 73 4 7 Bestuurder . vindplaatsenkartoteek . * LOYENS R . . Noorderveld 15 . B-2960 Sint-Job-in-"t-Goor Brecht Tel 03`663 23 8 6 Uitleendienst . werkgroep fluorescentie . * MAERTENS J . . Guido Gezellestraat 5 . B-2540 Have Tel 03'457 26 19 Fax 02 288 33 34 . Ekskursces . werkgroep informatika . * OP DE BEECK E . . L . Weytensstraat 127 . B-2900 Schoten . Tel 03/658 54 34 . Vergaderingen RVB . * PAUWELS M . . Boskouter 70 . B-2070 Burcht Tel 03 253 13 79 . Samenaankoop . * ROGIEST G . . Prins Kavellei 86 . B-2930 Brasschaat Tel . 03!852 02 32 . Bestuurder . ondervoorzitter public relations . * SCHUYBROECK E . . Karel de Vle straat 11 B-2030 Antwerpen Tel . 03 .542 40 8 7 Bibliotekaris . * TAMBUYSER J . Jan Samijnlaan 37 . B-2100 Deerne . Tel 03 .'325 03 9 3 Determinatiedienst . • TAMBUYSER P . Surmer.huizerweg 23 NL-1744 JB Eenigenburg . Tel . 00!31 : 2269 4231 . Fax 00/31/2269/3560 . Werkgroep edelsteenkunde . * VAN GOETHEM L ., Boterlaarbaan 225 . B-2190 Deerne . Tel . 03/321 50 6 0 Werkgroepen opvang nieuwe leden kulturele raden public relation s • VAN HEE P . . Marialei 43 . B-2900 Schoten . Tel . 03 :645 29 1 4 Bestuurder, voorzitter kodrdinator beurzen en tentoonstellinge n * VAN HEE-SCHOENMAEKERS A . . Marialei 43 . 8-2900 Schoten Tel 03645 29 14 . Pennrngmeesteres . * VAN TICHELEN W . . Robert Molsstraat 19 . B-2018 Antwerpen Te! . 03 .237 58 18 . Mede-bibliotekaris . dokumentatiedienst * VERCAMMEN A . . Palmanshoevestraat 21 . B-2610 Wilrijk . Tel 03/827 32 11 . Bestuurder . exposantenadministratie Minerant
m ka-kalende r
Vrijdag 11 juni 199 3
IVd2{A
Maandelijkse vergadering in zaal "OP-SINJOORKE" van de Vlaamse Jeugdherberg, Eri c Sasselaan 2 te Antwerpen (d .i langs de singel - E 17 - tussen uitrit 4 en 5) . Openbaar vervoe r tram 2 of 4
-hor
1 9 .30 h
gelegenheid tot transakties, identitïkaties, tomhola, aanbod van het mine raal van de maand (zeolieten van IJsland), afspraken voor privé-ekskursies .
20.30 h
Voordracht met overvloei-diamontage
de heer Paul Van de Veld e over De West CycLaden (Griekenland) Serifos Milos, Sifnos en Kythno s
Een sfeerbeeld van landschappen, kusten, dorpjes e n natuurlijk . . . mineralen op vier schitterende Griekse eilanden .
Zaterdag12juni1993 Vergadering van de werkgroep edelsteenkunde in het lokaal Ommeganckstraat 26 t e Antwerpen (achter de Zoo), van 9 .30 tot 12 .00 h . Vandaag is de morfologie van kristallen het onderwerp van gesprek . Aan de hand van houte n kristalmodellen leren we symmetneëlementen in kristallen te onderkennen en op die manie r onderscheid te maken tussen de verschillende kristalstelsel s
Titelpagina Apatietkristal . Lengte 6 mm. Floitental, Zillertal, Foto en verzameling P. Bender .
geonieuws j(6), juni 1993
Tirol . Oostenrijk .
111
Zaterdag 19 juni 1993
(/ v
De MKA-ekskursieleiding verwelkomt de nieuwe MKA-leden . Wij nodigen u en alle ander e volwassen MKA-leden uit voor een verzameluitstap naar de kalksteengroeven van MONT-SUR MARCHIENNE en LANDELIES in de provincie Hainaut . Gedetailleerde informatie over dez e vindplaatsen verscheen eerder in Geonieuws : 8(4), 80 (1983) (Landelies) en 8(3), 60 (1983 ) (Mont-sur-Marchienne) . Je kunt vondsten verwachten van carbonaten en sulfiden . We ontmoeten elkaar om 9 .00 h STIPT op een parking langs de autosnelweg A 54 NivellesCharleroi . Deze is te bereiken vanuit Oostende, Gent, Antwerpen, Hasselt via de grote ring ron d Brussel (R 0) ; E 19 richting Mons en Charleroi voorbij uitrit 19 'Nivelles', A 54 richting Charleroi ; parking ongeveer 8 km voorbij uitrit 20 "Petit Roeulx' . De toelatingen warden geregeld door de MKA . Inschrijven is verplicht en enkel mogelijk voo r volwassenen . Zend daartoe voor 2 juni 1993 een briefkaart met vermelding van Uw naam, adres , telefoonnummer, geboortedatum en MKA-lidnummer aan de heer Johan MAERTENS (adres : zi e binnenkaft) . Als zoekmaterieel brengt U mee : helm, veiligheidsbril, bergschoenen . zware en licht e hamer, beitels en een stevige rugza k
mka-nieuw s
Uitleendiens t *--* Deze zomer +s er weer een aktie van de uitleendienst . Tijdens de vakantiemaanden kan U de apparatuur van de MKA lenen tegen uitzonderlijk e = voorwaarden . * * *
stereomikroskoop EUROMEX (vergrotingen 10 X en 20 X ) 4 ultrasoonbaden (o .a . één van 9 liter), waarmee U zelfs fragiele specimens op d e ideale manier kan reinige n 3 steenbrekers (één hydraulische, één kleine en één grote met manuele bediening) .
Normaal betaalt U 100 BEF om een toestel gedurende 1 maand te gebruiken (+ 100 BE F waarborg die U terugkrijgt indien U het toestel op tijd en in goede staat terugbezorgt) . Voor de ganse uitleenperiode juni-juli-augustus betaalt U slechts 200 BEF huur (+ 200 BEF waarborg) . Profiteer van dit aanbod ! Geiteresseerd ? Kontakteer dan de heer Richard LOYENS (adres - zie binnenkaft )
1 12
geonieuws
18(6). juni 1993
beurzen en tentoonstellinge n
26-27 02-04 04 10-11 11 13-14 17-18 18 18 01 07 07-08 07-08 13-15 14-15 15 21-22 21-22 22 22 28-29 28-29-30 04-05 05
06 07 07 07 07 07 07 07 07 08 08 08 08 08 08 08 08 08 08 08 08 08 09 09
F SF A F CH F SF A A A A CH SF SF N A 1 D CH CH CH GB CH D
SAINTE-MARIE-AUX-MINES . Stadscentrum (verschillende gebouwen en buiten ) YLHMAA . Edelstenenbeurs . KUFSTEIN. Neue Hauptschule . 8-16 h . Beurs (M-F) SAINT-AMBROIX (30) . Maison des Associations . FIESCH . Turnhalle . 9-17 h . REALMONT (81) . Salie Omnisports . OUTOKUMPU . Beur s MITTERSILL . Hauptschule . 8-16 h . Beurs (enkel Oostenrijkse mineralen, geen juwelen ) OBERZEIRING . Handwerkshaus . 9-17 h . Beurs (M) . ZELL AM SEE . Hotel Mbvenpick . 9-20 h . Beurs (M) . GROBMING . Festhalle . 10-20 h . Beurs (M) . DISENTIS . Grosse Sporthalte . 13-18/10-16 h . Beurs (M) HELSINKI . Beurs . VAASA . Beurs . BAMBLE. Grasmyrhallen . Beurs (M ) BRAMBERG . Hauptschule . 8-16 h Beurs (M) . ARBUS . Ruilbeur s OBERMAISELSTEIN/OBERALLGAU . Haus des Gastes 12-19/10-18 h . Beurs (M) . BRISTEN . Schulhaus . 9-17h Beurs (M ) MARTIGNY . Salie communale . INTERLAKEN . Casino-Kursaal Kongresszentrum . Beurs (M) . HARROGATE (gebied Leeds,'York) . Crown Hotel . Beurs (M-E) . ALTDORF . Personalhaus Datwyler AG . Gotthardstrasse . 13-19/9-16 h- Beurs (M) . SIEGEN . Siegerlandhalle 11-17 h . Beurs (M) .
200 m 2 permanente expositie ! mineralen - juwelen - vlinder s kit - loepes - geigerteller s JOUSI-doosjes - steuntje s fluorescentie - hamer s Euromex mikroskope n boeken enz . 10-12 h en 14-19 h zondag 15-18 h dinsdag geslote n 's zomers dagelijk s 10-12 hen 15-20 h
U vindt ons oo k op mineralenbeurze n Mits voorlegging va n Uw MKA-lidkaart krijg t U (in de winkel) 10 % korting op juwelen en minerale n
geonieuws
18(6), juni 1993
1 13
adaptor versus charger
g- edward s Geregeld worden de termen adaptor en charger met elkaar verward . Een charger (oplader) ziet er vaak uit als een adaptor (spanningsomvormer), maar heeft ee n heel andere toepassing . Wegens die uiterlijke gelijkenis schijnt men vaak te denken dat ze da n ook onderling verwisselbaar zijn . Niets is echter minder waar . Sommige apparaten (bv . walkmen, laptops) worden met ingebouwde batterijen en ee n bijbehorende "net-aansluiting" (- adaptor) geleverd . In zo'n geval is er in de apparatuur ee n systeem om door middel van de adaptor de batterijen veilig te kunnen opladen . Andere apparaten kunnen zowel gewone (bv . "Alkaline") batterijen als een adaptor gebruiken . I n dat geval wordt de stroomvoorziening vanuit de batterijen, door een ingebouwd schakelaartje , uitgeschakeld zodra men het stekkertje van de adaptor in het apparaat steekt . Doordat d e batterijen door de aanwezigheid van de adaptor buiten gebruik zijn gaan ze (veel) langer me e dan men van ze gewend is . Ten onrechte wordt dan aangenomen dat de alkaline batterije n intussen opgeladen zijn . Alkaline batterijen zijn echter NIET oplaadbaar, en kunnen zelf s exploderen indien men tracht ze toch op te laden . Ook het vervangen van alkaline batterijen door NiCd-cellen heeft zo zijn vraagtekens . Een NiCdcel levert slechts 1 .2 Volt tegen 1 .5 Volt voor de alkaline . Voor een set van 4 batterijtjes heef t men dus in het eerste geval 4 X 1 .2 = 4 .8 V tegen 4 X 1 .5 = 6 V voor het tweede . In het geva l van de NiCd-cel vangt men dus aan met een spanning waarbij men in het geval van alkalin e batterijen al aan vervanging denkt . Alkaline (klassieke, gewone) batterijen vervangen door NiCd-cellen heeft eigenlijk pas zin als de gebruiksaanwijzing van het apparaat zulks als een alternatief aangeeft . Daar uitzonderingen hie r de regel bevestigen, zou het wel zinnig kunnen zijn een 9 V alkaline blokbatterijtje tegen een gelijk uitziend 9 V NiCd-celletje uit te wisselen daar beiden (theoretisch) dezelfde spannin g leveren . In werkelijkheid levert de laatste slechts 8 .4 V . maar zij houdt die spanning langer op pei l dan een klassieke batterij .
De adaptor of spanningsomvorme r Een ADAPTOR zet een net(wissel)spanning (bv . 220 V) om in een lagere spanning (bv . 9 V) e n egaliseert die lagere spanning daarna tot een (pulserende) gelijkspanning, vandaar de naa m OMVORMER . Op de adaptor wordt de maximale stroomsterkte opgegeven waar het apparaatj e voor ontworpen is (bv . 300 mA) en het heeft wel degelijk zin om het juiste apparaatje bij ee n specifiek gebruik te kiezen . Een niet goed op elkaar afgestemde keuze kan een te lage/hoge spanning tot gevolg hebben met respektievelijk geen/wel rook-signaal uit een van de beid e aangesloten apparaten . De adaptor wordt in het algemeen als een stationaire vervanger van batterijen gebruikt . D e pulserende gelijkspanning van een adaptor kan, voor bepaalde doeleinden, nog eens verde r afgevlakt worden . Bovendien kan die lage gelijkspanning al dan niet gestabiliseerd warden . Ho e meer toeters en bellen . . . hoe duurder uiteraar d Soms wordt een adaptor ook wel een transformator genoemd, wat maar gedeeltelijk waar is . Een transformator zal wel een hogere spanning naar een lagere transformeren, maar zal die lager e spanning daarna niet afvlakken tot een (semi-)gelijkspanning De uitgang van een transformato r blijft . een wisselspanning en deze kan NIET (!) gebruikt worden om batterijen te vervangen .
1 14
geonieuws
18(6),
juni
1993
De charger of oplade r Een CHARGER is een laadapparaat voor oplaadbare NiCd-batterijen en levert een konstante stroom (- "ampèrage"), meestal in "mA" opgegeven . bij een - vaak (inwendig) variabele spanning in Valt . Chargers hebben een zeer gericht werkingsgebied welke vooral de te leveren stroomsterkt e betreft . Op elke NiCd-batterij staat welke spanning en welke stroomsterkte ze kan leveren . D e spanning wordt in Volt uitgedrukt, het vermogen in mAh (milli-ampère-uur) . Heel soms wordt n a de vermogensnotatie, na een "/" nog de maximale laadtijd opgegeven . bv. 9 VOLT - 11 0 mAh/10stdg (d .i . "stundenger t") . Een charger moet dan minstens die 9 V kunnen leveren . De stroomsterkte van de charger ma g in dit geval echter niet hoger zijn dan 110 : 10 = 11 mA . De aanbevolen laadtijd van 10 uu r overschrijden zal geen ramp veroorzaken, maar zou wel de levensduur van de batterij kunne n verkorten . Een overschrijding van de stroomsterkte van de lader zou echter zeker een drastisch e verkorting van de levensduur, zoniet de dood van de batterij voor gevolg hebben . De "laad"-stroom voor een oplaadbare accu is steeds een TIENDE van zijn vermogen in mAh, o f bij grotere uitvoeringen in Ah Indien geen aanbevolen laadtijd is opgegeven dan kan men het op 14 uur houden . Het is zeer aan te bevelen met laden te wachten tot men er zeker van is da t de batterijen niet meer de nodige spanning (prestatie) leveren . Een keertje zondigen mag hier wel, mits men de daaropvolgende keer braaf blijft . Des te beter men zich aan de regels houdt de s te betrouwbaarder de batterijen zich zullen gedragen . Niet alleen uitwendig, maar ook inwendig gelijkt de charger sterk op de adaptor . Ook in d e charger wordt de netspanning omlaag gebracht en dan afgevlakt tot een gelijkspanning . Pa s daarna wordt een voorziening getroffen om cellen naar behoren op te laden . Het is dus aan di e laatste voorziening te danken dat beide apparaten niet onderling verwisselbaar zijn . Nog een goede raad : plaats nooit NiCd-cellen in klokken (als opvang voor stroomonderbrekingen) of audio-video afstandsbedieningen . NiCd-batterijen zijn namelijk zelf-ontladend en zijn (dus ook zonder gebruik) na 3 maanden leeg, terwijl gewone batterijtjes jarenlang meegaan .
■ 50 MM pour 1100,- bf r
Demandez p otre grande list e (plus de 2000 espèces ) pour 1$ (en Billet )
■ 50 petites et plus grandes pièces pour 2200,- bf r ■ Uytenbogeerdit (Nevada/USA) MM 110,- bf r
Mathias D . Rheinlcinde r
• Puragonit--3T (USSR) MM 70,- bfr
Eckènbornweg 5 m 3400 Gvttir geren • Allemagn e
geonieuws M(6), juni 1993
1 15
mineralenmusea in spanje
h . dillen
Onlangs verscheen een lijvig boek getiteld "Museos Esparioles de Minerales", uitgegeven doo r het Instituto Tecnologica GeoMinero de Espana in Madrid (waarover we het trouwens verde r uitgebreid zullen hebben) . Nu de vakantiemaanden naderen en vele lezers naar hun geliefde Spaanse Costa trekken . dachten we dat het wellicht nuttig was om hen te laten ontdekken dat Spanje een hele reek s interessante Musea herbergt In een dertigtal openbare musea is een mineralenkollekti e uitgestald, en in het hogervermelde boek worden daarenboven nog een vijftiental belangrijk e privé-kollekties beschreven . Enkele maanden geleden bezocht ik twee Spaanse mineralogische musea : die gegevens krijg t U dus uit eerste hand
Barcelon a
Ajuntament (le Barcelona ;- .
Eau summae "?
1
'
Het Museo Municipal de Geologi a (ook genoemd Museo Martorell), lig t in het Parc de la Ciutadella, te n noordoosten van de haven . Het is ee n klassiek . statig gebouw, met zuilen e n al . . .
25Q:,- Mee,
r
f
Musea, de _Geol 115
1 16
Het museum werd opengesteld i n 1882 door don Manuel Martorell, e n stukje bij beetje werd d e
geonieuws 78(6) . juni
1993
Figuur 2 Ardennita, Salmcháteau , Belgica (specimen Musea de Geologia . Barcelona )
oorspronkelijke kollektie, een legaat van Francisco Martorell y Pena . aangevuld met tal va n andere specimens uit legaten en giften . De ontvangst was hartelijk, maar op taalkundig vlak rees er een probleem : bezoeker spreekt gee n Spaans, museumpersoneel spreekt niets anders dan Spaans . Twee bereidwillige Braziliaans e dames hebben op een geroutineerde wijze tolk gespeeld . Een toelating om te fotograferen (me t flits) werd maar na lang argumenteren gegeven, na het ondertekenen van een verklaring dat ee n en ander geen kommerciële doelstelling ha d De mineralenkollektie beslaat zo'n 100 m2, en bestaat uit ongeveer 13000 specimens (di e uiteraard niet allemaal tentoongesteld zijn) . 3000 Specimens daarvan kwamen in 1980 in het museum terecht uit het legaat van don José Cervell ❑ i Bach . Langs de muren vindt je een systematische kollektie, geordend volgens de "Mineralogisch e Tabellen" van H Strunz, en in de centrale kasten worden diverse tema's behandeld (gesteenten , didaktische kasten voor studenten, mineralen van Catalunya, fluorescerende mineralen, radioaktieve mineralen, meteorieten, e .a .) . De verzameling bevat een aantal uitzonderlijke specimens, uiteraard vooral van Spaanse (e n Portugese) vindplaatsen . We vermelden o.a . prachtige fluorietspecirnens van Asturias, met ribbe n to zo'n 10 cm (kubische paarse kristallen met ook {1 10)-vlakken) en een groep barietkristalle n tot een kleine 20 (!) cm lang met galenietkristallen van de Mina Regia . Beilmunt, Tarragona . Van dezelfde vindplaats hebben ze een radiaalstralig aggregaat van naaldvormige millerietkristallen van 5 cm . . een echt egeltje ? Een stel wolframietkristallen van 15 X 18 cm va n Panasquira (Portugal) is ook niet mis, net zoals enkele donkerroze prachtexemplaren va n sferocobaltiet van Lérida . Er zijn ook talrijke buitenlandse specimens te zien . zelfs een (één, 1) uit België, ni . ee n ardennietspecimen van Salmcháteau van goede kwaliteit . Een detail heeft mij voor een wetenschappelijk museum gestoord, ni . groepen met vrij grot e kwartskristallen (20-30 cm lang), waarvan de eind-(rhornboëder-)vlakken netjes aangepolijs t waren . Dit was nergens vermeld . Mijns inziens is zo'n praktijk zeker in een museum absoluu t ontoelaatbaar . Al bij al is dit museum de moeite waard wanneer U nog eens in Barcelona komt, maar nie t
geonieuws M(6), juni 1993
1 17
wanneer U er speciaal naartoe moet reizen . Er is in hetzelfde museum een (precies even grote ) fossielenverzameling . Praktischegegeven s * * *
Parque de la Ciudadel a Open van dinsdag tot zondag, van 9 tot 14 h . Toegangsprijs 250 ESP (ongeveer 80 BEF) .
c .5 .i C
_
Madri d
ENTRAD .4
GRaru1T .y
Madrid telt eventjes 5 mineralogische musea . Ik he b bij gebrek aan informatie tijdens mijn verblijf wellich t op het (momenteel) minst interessante gegokt : he t á s Musea Nacionai de Ciencias Naturales . Deze stellin g behelst altaas het deel dat ik als toerist te zien he b gekregen . Volgens het hogervermelde boek bevat he t museum namelijk 8200 exemplaren, terwijl in het gedeelte waar het publiek kan rondkijke n hooguit een paar honderd stukken zijn uitgestald . MUSFO j NACIGNA L Í DE CIE11C!N NATLR .L'd
=
074517
Er zijn er wel een paar heel spektakulaire bij, o .a. een stuk van ongeveer 40 X 80 cm me t zwavelkristallen van een slordige 15 cm groot ! Uiteraard ontbreken ook de kubische pyrieten va n Navajun (La Rioja) niet : op beurzen (zelfs in België) heb ik er al grotere gezien . Er liggen ook heel mooie gipskristallen van Cartagena en fluorieten van Asturias . Heel apart i s een witte tot bijna violette calcietrhomboëder va n ribben van bijna een meter lan g Verder zijn er nog een aantal didaktische terra s , meestal in verband met ertsen en ander e grondstoffe n In het museum zijn ook insekten, fossielen e n andere verzamelobjekten te zien . Ook dit museu m is enkel aan te bevelen indien je toch al in Madri d bent en wat tijd over hebt . Waarschijnlijk zal ooi t (?) een veel groter deel van de verzamelin g uitgestald worden . Praktische gegeven s *
* *
Langsheen de beroemde Paseo de l a Castellana (een paar km ten noorden va n het Prado-Museum) . Dagelijks open van 10 tot 19 .30 h . Toegang gratis Fig3 ■ . .> ., . . Het Musea Nacional d e Ciencias Naturale s
1 18
geonieuws 18(6 i), juni 1993
Andere musea inMadri d
Het grootste museum is ongetwijfeld het Musea GeoMinero van het Instituto Tecnologic o GeoMinero de Espana (Rins Rosas, Madrid) . De kollektie die voor het publiek toegankelijk i s bevindt zich in een verdiepingen hoge zaal . men naast het gelijkvloers wandgalerijen op 3 niveaus . Hier worden 7000 specimens van mineralen tentoongesteld, en 10000 fossielen . Het instituu t bezit in totaal 40000 gekatalogeerde stukken Ook hier wordt (zoals in de meeste Spaanse muse a trouwens) rigoureus de indeling van H . Strunz gevolgd . De kollektie is o .a . beroemd voor ee n aantal spektakulaire exemplaren van Spaanse mineralen . In het Museo Historico-Minero D . Felipe de Barban y Grecia warden 1000 van de 700 0 exemplaren uitgestald . Ook dit museum schijnt een bezoek meer dan waard te zijn ! Verder vermelden we nog het Museo de la Universidad Autonoma de Madrid (Universitair e Campus van Cantoblanco) met 400 uitgestalde exemplaren . en hel Museo de ciencia s naturales del Real Colegio 'Alfonso Xlll met 1000 mineraalspecimens (en 500 fossielen e n 200 gesteenten) .
Inventaris van de Spaansemineralenmuse a Om u tijdens de komende Spanje-vakantie behulpzaam te zijn, hebben we een soort inventari s gedistilleerd uit de informatie waarover we beschikken . U vindt in de lijst de volgende gegevens : L 0 T
K
lokalisati e openingstijden voor het publiek (steeds onder voorbehoud . want zulke gegevens zij n in Spanje niet zo stabiel als het weer ! ) telefoonnummer (realiseer u wel dat u slechts in zeldzame gevallen iemand aan de lij n zult krijgen die wat Engels of Frans spreekt ) De "9" waarmee elk telefoonnummer begint is analoog aan onze "0" van het zonenummer , en moet dus weggelaten warden indien u vanuit België (of Nederland) belt . Wanneer u vanuit de zone zelf belt laat u het ganse zonenummer ("9XY") we g korte omschrijving van de kollektie ; indien bekend vermelden we het aanta l specimens . Dit staat natuurlijk geenszins in (rechtstreeks) verband met de kwaliteit !
Voor de meeste vermelde musea vindt U in het boek "Museos Espanoles de Mlnerales" mee r gedetailleerde gegevens, zoals bv . het juiste adres van de organisatie van dewelke het museu m afhangt een uitgebreide tekst over de historiek, de verzameling, en vooral : prachtige foto's va n de allermooiste specimens . Wij hebben heel wat avonden besteed aan het uitwerken van deze inventaris voor u . Doe ons e n uw kollega's-verzamelaars ook eens een plezier : schrijf eens een tekstje over uw ervaringe n wanneer u een (of meer . .) van de vermelde musea zou bezoeken . Doen !
geonieuws 18(6), juni 1993
1 19
ALAVA L ❑ T K
Museo de ciencias naturales de Alava stadsdeel Vitoria, Torre de Doria Ochandr a werkdagen 11-14/17-19 h ; za, zo, fd 11-14 h . 945/27 62 5 5 een kleine 1000 minerale n
ALGECIRAS/CADIZ Col . de don Juan de Ferrer Andre u ❑ privé-kollekti e K o .a . spektakulaire specimens van Mexico en Indi a BADAJOZ Museo Vicente sas Bayna t L Casa de la Cultur a ❑ op afspraa k T 924/31 11 1 1 K beperkte mineralenkollekti e BALEARES Museo de ciencias naturales de La Salle-Son Rapiny a L buitenwijk Palma (Son Rapinya ) ❑ op afspraa k T 971 /28 17 0 0 K 1000 mineralen, belangrijke kollektie van mineralen van de Baleare n BARCELONA Museo municipal de geologia (Museo Martorell ) L Parque de la Ciudadel a ❑ di-zo 9-14 h . T 93/319 68 9 5 K 13000 mineraalspecimens . Details zie tekst . Toegang 250 ESP . BARCELONA Museo Mollfulleda de mineralogi a L Arenys de Ma r ❑ op afspraa k T 93/792 26 2 6 K 2000 stuks systematiek volgens Strun z BARCELONA Museo de geologia "Valenti Masachs ' L Centra de Estudios Geologicas Valenti Masach s ❑ zo 11-14 h en eventueel op afspraa k T 93/873 20 9 9 K 2000 mineralen, ook fossiele n BARCELONA Museo de geologia de Sant Celon i L Casa de la Cultura, Sant Celon i ❑ Fd en eerste zo van de maand 10-14 h en op afspraa k T 93/867 22 1 3 K 500 specimens geklasseerd volgens Strunz BARCELONA Museo de geologia de Vilob i L Vilobi del Penede s ❑ op afspraa k T 93/897 80 2 7 K 250 gips-specimens uit de streek en 200 andere minerale n
120
geonieuws
18(6), juni 1993
BARCELONA Col . de don Joaquin Folch Giron a ❑ privé-kollektie ; soms op afspraak te bezichtige n T raadpleeg het telefoonboe k K naar het schijnt een van de beste privé-verzamelingen ter wereld, zowel kwantitatief al s kwalitatief BARCELONA Museo de Vilafranca del Penedé s L Vilafranca del Penedés, Plaza Mayo r 0T K
93/890 05 8 2 museum over allerlei kultuurvormen met o .a . een (beperkte) mineralenverzamelin g
BARCELONA Museo geologico del Seminario concilar de Barcelon a L Seminarie Conciliar, c/ Diputacion 231 . 08007 Barcelon a ❑ ? T 93/254 16 0 0 K 600 minerale n BILBAO Museo arquelogico, etnografico e historico Vasco L Colegio de San André s ❑ ? K beperkte mineralenkollekti e BURGOS Museo de historia natura) del Colegio 'Liceo Castilla ' L Iltera, een buitenwijk van Burgo s ❑ op afspraa k T 947/23 81 6 1 K didaktisch-systematische mineralenkollekti e BURGOS Museo escolar de Ia historia geologica de Burgo s L Enstituto de Bachillerato "Felix Rodriguez de la Fuente", c/Pablo Casal s ❑ op afspraa k T 947/22 52 7 7 K beperkte kollektie van mineralen, fossielen, gesteente n CASTELLON Museo de ciencias naturales 'EI Carmen ' L Casa Convento (Carmelietenklooster ) ❑ 9 .30-14/15 .30-19 h (van juni tot oktober : tot 20 h ) T 964/60 07 3 0 K zeer grote kollektie, waarvan 2000 mineralen en 300 fossielen uitgestald zij n CIUDAD REAL Museo Alfonso Garcia Cerviga n L Escuela Universitaria de Ingenieros Tecnicos Agricola s ❑ ma-vr op afspraa k T 926/25 20 8 9 K 500 systematiek-specimen s CIUDAD REAL/ALMADEN Museo Historico-Minero Francisco Pablo Holgad o L Polytechnische Hogeschool van Almadé n ❑ op afspraa k T 926/71 05 7 7 K 500 systematiek-minerale n
geonieuws
M6), juni 1993
12 1
CIUDAD REAL/ALMADEN Col . de don Angel Hernandez Sobrin o ❑ privé-kollekti e K 150 specimens van schitterende kwalitei t CORDOBA Col . de don Carlos Diaz Maurin o ❑ privé-kollekti e K meer dan 1000 uitstekende specimen s GRANADA Colleccion mineralogica de la Facultad de Ciencia s L universitaire campus Fuentenuev a ❑ op afspraa k T 985/20 12 1 2 K grote mineralenkoliektie in een heel moderne tentoonstellingsruimt e HUELVA Museo de la Gruta de las Maravilla s L Gruta de la Maravilla s ❑ 10-13 .30/14 .30-19 h T 955/ 1 1 03 0 5 K 900 mineralen, 110 fossielen en 30 stalaktiete n LA CORUNA Museo de historia natural `Luis Iglesias ' L Casco Urbano de Santiago, bij het historisch centru m ❑ ma-vr, vanaf 9 h T 981/56 31 0 0 K vrij grote expositie (meer dan 800 specimens, waarvan ongeveer 300 van Galicië) . Colleccion del Instituto gemelogico Espana als tijdelijke tentoonstelling in banken en andere publiek toegankelijke gebouwe n afhankelijk van de lokatie (informatie via de hotels en/of kranten en weekbladen ) 91/531 65 0 3 360 edelstenen en 40 ongeslepen stukken
MADRID
L ❑ T K
MADRID Museo GeoMiner o L Instituto Tecnologico Geominero de Espan a ❑ 9-14 h T
91/441 65 0 0
K
40000 specimens waarvan 7000 mineralen en 10000 fossielen uitgestal d
MADRID Museo historico-minero D . Felipe de Barbon y Greci a L Escuela Tecnica Superior de Ingenieros de Minas de Madri d ❑ di en do, 10-13 h en op afspraa k T 91/336 70 3 0 K 7000 mineralen waarvan 1000 uitgestal d MADRID Musea de mineralogia de Ia universidad autonoma de Madri d L universitaire campus van Cantoblanc a ❑ op afspraa k T 91/397 49 00 - 91 /397 41 3 2 K 400 minerale n MADRID Col . de don Martin Fernande z L Colmenar Viej o ❑ privé-kollekli e K meer dan 1000 exemplaren uit de provincie Madri d
1 22
geonieuws 78(6), juni 1993
Figuur 4 Calciet, splijtingsrhomboëder met ribben va n ongeveer 80 cm . Gallarta, Vizcaya, Spanje . Verzameling Museo Nacional de Ciencia s Naturales (Madrid, Spanje) . De tas op d e voorgrond is ongeveer 40 cm hoog .
MADRID Museo nacional de ciencias naturale s L Paseo de la Castellana (zowat 2 km ten N . van het Prado-museum ) ❑ - 10-19 .30 h T
91/441 13 2 8
K
8200 mineralen, waarvan er voorlopig slechts een paar honderd zijn uitgestal d
MADRID Museo de ciencias naturales del Real Colegio 'Alfonso X11 ' L monasterio de S . Lorenzo de El Escorial (N-NO-vleugel van het klooster ) ❑ op afspraa k T
91/890 57 1 1
K
1000 mineralen . 500 fossielen . 200 gesteente n
MALAGA Col_ de dof-ia Amelia Caffaren o ❑ privé-kollekti e K belangrijke kollektie specimens uit Andalousi ë MURCIA Museo de mineralogio de la Facultad de Ciencias de Murci a L El Espinardo-komplek s ❑ op afspraa k T 91/83 39 0 0 K kleine mineralenkollekti e MURCIA Museo minero de La Unio n L stadscentrum van La Unio n ❑ 10-14 h T 968/56 16 1 1 K mineralogie (en etnologie en archeologie) van La Union
geonieuws 18(6), juni 1993
1 23
SANTA CRUZ DE TENERIFE Museo de la naturaleza y el hombr e centrum van Santa Cruz, bij de have n L ❑ op afspraa k T 922/21 34 2 2 3500 mineralen, waarvan 600 exemplaren van de Kanarische Eilande n K SEVILLA Museo de ciencias naturales de Ia Universidad de Sevill a L in het historisch gebouw van de oude tabaksfabrie k ❑ ma, op afspraa k T 95/421 52 6 6 K systematische kollekties (mineralen, fossielen e a . ) TERUEL Museo de ciencias maturales de la Salle-Terue l L in de moderne buitenwijk van de stad richting Valenci a ❑ op afspraa k T 974/60 17 6 2 K 1500 specimen s Musea Pedagagico de ciencias naturales « Jesus M . a Hernando Cordorilla " Plaza de Esparia 7, 47001 Valladoli d ? 983/20 44 6 5 natuurhistorische kollektie met ook mineralen, fossielen en gesteente n
VALLADOLID L ❑ T K
VALENCIA Museo de ciencias naturales Ia Salie Hermano Leo n L ring rond Valencia, op 6 km van het stadscentru m ❑ ma-vr, vanaf 9 h op afspraa k T 96/138 38 0 0 K totaal aantal voorwerpen . 14000 (waarvan ongeveer 3000 mineralen en 400 gesteenten ) VALENCIA Col . de don Emiliano Calvo ❑ privé-kollektie K 3200 specimens . de grootste verzameling van Valencia en omgevin g VALENCIA/ALBAIDA Col_ de don José Sole r ❑ privé-kollekti e K meer dan 3000 specimens veel van Cartagena en La Union (Murcia ) VIZCAYA Coleccion de Iberduer o L ambulant over heel Spanje ter gelegenheid van diverse manifestatie s ❑ afhankelijk van de lokati e T 94/415 14 1 1 K systematische mineralenverzameling ; reeds bezocht door vele tienduizenden bezoeker s Laboratoria de historia natural del Colegio 'Ei Salvador ' VIZCAY A L in de oude stadsker n 0 op afspraa k T 94/433 30 00 K 800 specimens, klassifikatie volgens Strun z
1 24
geonieuws 78(6). juni
1993
Figuur 5 Zwavelkristallen tot 15 c m groot . Spanje . Kollekti e Nacional d e Musea Ciencias Naturaies . Madri d (Spanje) .
Boekbespreking :"Museos Esparioles de Minerales "
1992, direktie E .L . Gomez . editor AH . Rodriguez, fotografie J .M . Sanchis Calvette A : San z Andres, R . Bode, L .A Bozal, uitgegeven door het Instituto Tecnologico GeoMinero de Espana , Madrid . ISMN 84-7840-055-9, formaat 25 .5 X 32 cm . 156 pp., 222 kleurfoto's, Spaanstalig, prij s 4500 ESP (+ verz . ) Besteladres : PHOEBE MAPAS, General Aranaz 3, local 1ZDA, E-28027 Madri d Tel . 34 1 320 39 26, fax + 34 1 320 99 81 . Dit boek is een vrij volledige glossary van de Spaanse musea die mineralen tentoonstellen (e n vaak daarnaast nog veel andere memorabilia) . In totaal worden een vijftigtal kollektie s beschreven . U vindt gegevens over de historische achtergrond van de kollekties . de opbouw va n de verzameling, een omschrijving van de systematiek en bijzonderheden over de allerbest e specimens naast, uiteraard, de praktische en administratieve gegevens . Het boek is bijzonder mooi uitgegeven . Het lichtglanzend papier is héél dik (bijna licht karton) . wat de kwaliteit van de foto's nog beter tot hun recht doet komen De bladen kleven wel som s erg aan elkaar ; dit heeft echter tot nu toe nog geen schade aangericht . De foto's zijn ronduit schitterend, zowel qua kleur en belichting als qua keuze van de specimens . Voor een boek met meer dan 200 kleurfoto's van prima kwaliteit (sommige paginagroot) is d e prijs bijzonder laag (door serieuze subsidies) . Wie het boek wil hebben haast zich best om het te bestellen, want . op is op !
geonieuws 18(6), juni 1993
1 25
aanwinsten voor de bibliotee k
L'Aipe Devero ed i suoi mineral i Claudio ALBERTINI, ed . Grafica PGA ., besteladres Spett . Carlo COLLI, Vicolo G Rey . 30, 127024 CILAVEGNA (Pavia), formaat 17 x 24 cm, 295 pp ., 4 zw/w-foto's, 160 kleurfoto's, 5 7 figuren, prijs 49000 ITL . Italiaans . Inhoud : 1 . Inleiding - 2 . Historiek - 3 Geologie en petrologie - 4 . Vindplaatsen - 5 . Voorkomen s en genese - 6 . Beschrijvende mineralogie - 7 . Bibliografie . Alpe Devero ligt aan "de andere kant" (of de "italiaanse kant") van de Monte Cervandone (u wee t wel . . . op de Italiaanse grens ten zuiden van het Binntal in Wallis, Zwitserland) . Dit gebied is zee r beroemd geworden omwille van een aantal spektakulaire vondsten van uiterst zeldzam e mineralen, zoals cafarsiet, asbecasiet, chernoviet, gaspariet, cervandoniet e .a . De geologische situering van de streek in het algemeen en van de mineralogische sites in he l bijzonder zijn zeer interessant voor de verzamelaar . 127 species worden beschreven voor 7 daarvan is dit gebied de type lokaliteit (antigoriet, asbecasiet, cafarsiet, cervandoniet-(Ce) . fetiassiet, gaspariet-(Ce) en preiswerkiet) . De foto's in het boek zijn van uitstekende kwaliteit, en de gefotografeerde specimens zijn zondui t prachtig . Een aantal vindplaatsen (ook die van de Monte Cervandone, die tot nu toe angstvallig gehei m werd gehouden) wordt vrij gedetailleerd beschreven, maar zonder schets of plan . Hoewel in het Italiaans is dit boek zeker leesbaar voor al wie goed Frans kent of vroeger Latij n studeerde . U moet het zeker raadplegen indien U Uw vakantie in de streek doorbreng t
Die Mineralien des Schwarzwaldes und ihre Fundstelle n Kurt WALENTA, Christian Weise Verlag GmbH, Munchen, 1992 . ISBN 3-921656-24-9, 336 pp . , prijs 58 DEM, formaat 16 x 24 .5 cm, 95 kleurfoto's en enkele zw/w-foto's en andere figuren . Duitstalig . Dit is een sterk bewerkte nieuwe versie van het in 1979 verschenen "Mineraiien aus dem Schwarzwald" . De lichtjes gewijzigde titel duidt al op een streven naar volledigheid in de nieuw e uitgave. De in het Zwarte Woud voorkomende mineralen worden behandeld min of meer volgens d e systematiek van Strunz . Eindelijk begint men in Duitsland voorrang te geven aan officiël e mineraalnamen zoals hydrozinkiet, pyrargyriet . skutterudiet, galenleten sfalerieti .pl .v . verouderd e benamingen zoals resp . Zinkblute, dunkles Rotgultigerz, Speiskobalt, Bleiglanz en Zinkblende . Na de beschrijvende mineralogie wordt een lijstje van de mineralen van de belangrijkst e vindplaatsen gegeven . Tenslotte is het ruime literatuuroverzicht (511 referenties) vrij up-to-dat e De kwaliteit van de kleurfoto's beschouwen we als "goede middelmaat" Een aanrader voo r Zwarte-Woud-bezoekers 1
1 26
geonieuws
18(6), juni
1993
SAARLAN D G . MULLER, Tagungsheft zur VFMG-Sommertagung 1982 in Oberthal (N-Saarland), VFMG , Heidelberg, 176 pp ., 15 X 21 cm, prijs 7 DEM . Duitstalig . in dit brochure-achtig boekje worden zowel mineralogische . geologische als paleontologisch e aspekten van het Saargebied behandel d
Gemolog y HURLBUT C .S . Jr ., KAMMERLING R .C., J . Wiley & Sons, Inc ., New York, 2" edition, 1991, ISB N 0-471-52667-3, 337 pp . . 16 pp . kleurfoto's en talrijkezw/w-foto's en andere figuren, formaat 19 . 5 x 24 cm, prijs 59 GBP (+ port) . Engelstalig . De inhoud in telegramstijl : inleiding ; ontstaan en voorkomen kristalchemie , kristallografi e fysische eigenschappen . visuele karakterisatie van edelstenen ; optische tests ; mikroskopisch e waarnemingen . spektroskoop ; syntetische edelstenen ; imitaties en geassembleerde stenen ; "enhancements" (vrij vertaald : vervalsingen . . .) , vormgeving ; beschrijvende edelsteenkund e identifikatie . Voor zover we erover kunnen oordelen . maar ook op bazis van de kommentaar van kenners . ee n bijzonder interessant boek . dat iedere edelstenenverzamelaar zou moeten hebben . Voor ee n uitvoerige boekbespreking (P . Tambuyser) verwijzen we naar Geonieuws 16(8), 157-158 (1991) . PS Het zou m i handig zijn indien Amerikanen (gemology) en Engelsen (gemmology) hu n taal eens wat zouden uniformiseren .
mineralen voor beginnende en gevorderde verzamelaar s geologische artikelen - dekoratie juwele n
NTERKRISTAI MINERALEN-TOEBEHORE N Een uitgebreid assortiment geologische artikeien vindt 'U in onze kataiogus "Krantz Geo-Zubelior", o .a . • hamers . beitels, steeribewerkiricl smacfrine s Jousidoosjes en aangepaste opberg-systemen . ! standaards . acrylaat sokkels draaitafels . ♦ ♦ kompas . Geigertellers . detektoren, ultrasoonba[leri , ♦ iuupes, nmikroskopen, verrekijkers . UV-lampen , boeken, video's . didaktisch materiaal enz . + Bezoek onze show-room of vraag onze gratis katalugus aan . * +
Steeds welkom na telefonische afspraak Wij zijn aanwezig op mineraienbeurzen
geonieuws 78(6), juni 1993
Olmenlaan 8 B-3050
OUD-HEVERLE E
Tel . & fax (B) 016/40 65 3 9 (tot juni (B) 016/23 65 39)
127
uit onze tijdschrifte n
DER AUFSCHLUSS. 44(1) 01-9 3 1-2 Sigmund Kortitnig - 80 Jahre . 3-9 Zusammensetzung . Temperatur und Druc k im Erdinnere n 11-16 Spuren vom Weg durch die Krust e 17-21 Die Synthese des Mlnerals Mixi t 23-31 Zur Entstehung von verkieselten Holtzer n 33-38 Zur Anderung der Kristallgestal t 39-43 Delafossit vom Huttenberger Erzberg (Ma . Waitschach . Karnten . Osterreich ) 44-58 Mineralogische Notizen (Harz . gabbraslakkengroeve Radautal . Bad Harzburg mineralen ; Letmathe ; Ramsbeck/Sauerland . NRW Marsberg . Sauerland . NRW : Velbert / NRW : groeve Friedrichssegen . Bad Ern a : Tsumeb . Namibia ) 59-72 Die hydrothermale Gangvererzung von de r Grube Boter Bar . St Andreasberg/Hart . *
CANADIAN
MINERALOGIST 30(2) . 06 .9 2
445-448 Trembathite . a new borate urineral fro m the Salt Springs potash deposit Sussex . Ne w Brunswic k CANADIAN
400-401 New Canadian rnineral stamps issue d 402-4D4 Kimzey calcite quarry . Magnet Cove : Arkansas . US A 410-415 How are natural bridges formed ? * MINERAL . ABSTRACTS 43(4) . 12 .9 2 *
LE CAILLOUTEIJX nr . 65 . 01 .9 3
2-11 Jules Corne t EMSER HEFTE 13(4) . 12 .92 7-70 Das Saalfeld-Kamsdorfer Bergrevier (D ) AGAB MINIBUL 26(1) . 01 .9 3 1-5 Les blancs cailloux de Mousny (B ) 6-14 Nouvelles du Shab a * AGAB MINIBUL 26(2) . 02 .9 3 1-16 Une belle calcite . . une lecon de cristallo graphie par ('image . . . et cette calcite d e Mant-sur-March ien ne . . . 17-21 La bourse de Turi n
MINERALOGIST 30(3) . 09 .9 2 MINERALIEN WELT 411) 01 .9 3
Temanummer : 'GRANITIC PEGMATITES ' 597-638 The wodginite group (structura l crystallography . crystal chemistry . classifi cation and new species ) GEA 25)4) . 12 .9 2 97-101 Geomorfologie in de praktijk : voorkoming van natuurgevaren in een Alpie n landschap 102-104 Andesie t 116-117 De systematiek van mineralen : IX . organische stoffe n 117-118 Pannekoeken van steen in Andalucia (E ) 122-123 Mineralen in de Morvan (F ( 123 Intrigerend natuurwonder bij Bolnuevo (ZSpan je ) 123-125 Reakties op het temanummer 'Iberia ' 125 De oude U-mijn van Tragos . Freixiosa . Portuga l
7 Charoi t 1D-11 Mineralien sarnrneln in Sudost-Alaska 13 Neufunde sekundarer Uranminerale vo n Rozna in Westmahren (CS ) 14-15 Liber eine ungewohnliche Paragenese me t Pyrophanit und Hydrozinkit vom Laacher Se e 16 . 25 Die Fundgrube 'Altvader sant Eschig' un d ihre Mineral e 25 . 44 Die Mineralien der Mohawk Mine rm Sa n Bernardino County Kalifornien . US A 45-47 Anatas-Vorkommen im ostliche n Bayerischen Wald (D ) NAUTILUS INFO 17(6) . 02 .93 111-113 Noorwegen het mijngebied Telemar k Aust-Agde r 117-120 Determinati e 120-126 Micromount s 127 130 Zirkoo n
* ROCKS AND MINERALS 67161 12 9 2 MINERAUX ET FOSSILES 19(204) . 02 .9 3 380-388 Effe pegmatite . Black Hills . S . Dakot a 390-395 The San Pedro Mine Santa Fe Co .. Ne w Mexico . US A 396-399 Biology-Eart Sciences Museum . University of Waterloo . Ontario . Canada
128
6 13 Pleins feux sur I Etn a 14-20 La hakte de Wieliczka fPologne ]
geonieuws
. 18(6) . juni 1993
