N
'
*?bvtKA_ mineralogische kring antwerpen vz w De Mineralogische Kring Antwerpen v .z .w . werd gesticht op 11 mei 1963 . De zetel , gevestigd in de On .ueganckstraat 26 te B-2000 Antwerpen . De statuten verschenen onde nr . 9925 in de Bijlage tot het B .S . van 17 november 1977 . GEONIEUWS verschijnt maandelijks, behalve in juli en augustus . Geonieuws is wettig q e deponeerd bij de Koninklijke hibliot.eek van België onder nr . BD 33443, Niets uit dez e uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, I :tokopie, mikrofilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toesteeme n g van de uitgever . Redekr.eur en verantwoordelijke uitgever : H . DILLEN, Doornstraal 15, B-2780 Sirit- ;iilis Waas . Tel . 03/770 60 07 . Lay-out en technische realisatie : J . en C . LUYTEN-WOUTERS, Ferdinand Maesstraat 35 , B-2571 Waarloos . BETALINGEN
: BELGIE
: HBK-rekening 880-1909401-03 of postrekening 000-1155095-1 9 t .n .v . M .K .A . v .z .w ., Marialei 43, 8-2120 SCHOTEN . NEDERLAND : giro-rekening 483439 1 t .n .v . de heer P . TAr1BUYSER, Bovenweg 23, NL-1871 Schoorl .
21'W-nummer
:
687 082
474 .
NUTTIGE ADRESSE N DE BRUYN L ., Lindenlei 152, B-2120 SCHO'T'EN . Tel . 03/658 69 33 . Technische realisaties, ulLleendienst . D'EIANENS 0 ., Kon . Elisabethldan 35, 8-2700 SINT-NIKLAAS . Tel . 03/777 06 64 . DILLEN H ., Doornstraat: 15, B-2780 SINT-GILLIS-WAAS . Tel . 03/770 60 07 . SekreLaris, redakteur Geonieuws, dokumentatiedienst . JENSEN J, Petrus Dril ensl raat 3, 6-2140 WEST]4ALT,E . Samenaankoop . LUYTEN-WOUTERS C . en J ., Ferdinand Maesstraat 35, 8-2571 WAAHI .QOS . Lay-out en technische realisatie Geonieuws, ontwerpen . MICHIELS L ., Ltakkersdreet 41, B-2180 KA1 .M1'1)UT . Tel . 03/666 92 3 2 Voorzitter . OP DE BEECK inval ider,laan 11, B-2120 SCHOTEN . ']'el . 03/658 54 34 . Vergaderin .;er. RVB . SCHUYBROECK E ., Karel de VIe straat 11, H-2030 ANTWERPEN . Tel . D3/542 4E7 87 . hibliotekaris . TAMLUYSER J ., Jan Sanfijnlaan 37, B-2100 DEURNE . 'rel . 03/325 03 93 _ Identifikatiedienst . TAMBUYSER P ., Bovenweg 23, NI .-1871 VN SCHOORL . Tel . 00!31/2209/2957 . Kursussen . VAN EJASTELAERË C ., Sint-Uillisbaan 54, B-2700 SINT-NIKLAAS . Tel . 03/776 46 08 . Public relations, publiciteit . VAN GOET11EI- L ., 'rorruneltlddn 17, B-2510 MORTSEL . 'l'el . 03/449 92 91 . Ondervoorzitter, jeugdafdeling . VAN HEE P ., Marialei 43, B-2120 SCHOTEN . Tel . 0 .3/645 29 14 . Kudrdinator beurzen en tentoonstellingen . VAN HEE-SCHOENMAF.CKERS A . . Marialei 43, B-2120 SCHOTEN . Tel . 03/645 29 14 . i'enr. rngmeesteres . VAN TICHELEN W ., Van Putlei 37 bus 9, B-2018 ANTWERPEN . Tel . 03/237 58 18 . Praktikuu . VERCA7'IMEN A ., Palinanshoevestraat 21, B 2610 WILRIJK . Tel . 03/827 32 11 . Uitstappen, ex]:osant .enadministratie Minerant . VERVLOET E ., tlendriklei 26 bus 5, B-2020 ANTWERPEN, Tel 03/2 3 '1 78 10 . Viiidplaatsenkar-Lciteek .
pvba
living ston e stone sho p vissersstraat 47, 8370 blankenberge . tel. 050141 56 2 8 mineralen - kant - juwelen
CLnn
*CC r ,k-OLk
M KA - kalender
3
* Vrijdag 10 januari 198 6 Maandelijkse vergadering in het lokaal van de H .B .K . , Lange Lozanastraat 250-258 te 2000 Antwerpen . 19 .30 h
: gelegenheid tot transakties, raadplegen van d e biblioteek, identifikaties, afspraken voo r exkursies, persoonlijke kantakten, enz .
20 .30 h : voordracht met dia's door de heer L . VAN GOETHE M in de reek s "Belgische mineralen " Goede wijn behoeft géén krans . . . dit onderwer p is gewoon voor elke "zelf-zoeker" een mus t * Zaterdag 11 januari 198 6 Eerste vergadering van de WERKGROEP EDELSTENEN, waarop all e leden die zich voor dit onderwerp interesseren welkom zijn . De vergadering gaat door in het lokaal Ommeganckstraat 2 6 te 2000 Antwerpen, van 10 tot 12 h . Dit is het lokaal waa r de MKA tot in 1979 regelmatig vergaderde . Voor geïnteresseerden die in Antwerpen niet zo goed beken d zijn vermelden we nog dat de Ommeganckstraat achter d e Dierentuin door loopt, parallel met het Koningin Astridplein . Mineralen
ontdekken in Telemark,
8 dagen vanaf 16 .190 Verblijf Vraag ons
in het
bfr
Gautefall
speciaal
Zuid Noorwege n
Bootpassage met de
Larvik
Line .
Mineralogische
Krin g
Hotel .
pro g ramma voor
de
reizen de keyser thornton n v Huidevetterstraat ANTWERPEN 2000
38 Tel
. :
03/234 00 33
Foto titelpagina Calcietskalenoeder (3 cm) afkomstig van Couillet , Henegouwen, België . Dit is géén tweelingkrista l (voor meer informatie hierover verwijzen we naa r de tekst "Calciettweelingen" in dit nummer) . Foto en verzameling L . Van Goethem .
Lic A 112 6
mineralogische kring antwerpe n vereniging zontler winstoogmer k Sekretanael doornstraat 15 . B-2750 lint glllia-waa s Q31770 .6007
korrespond enti ead re s Administratie A . VERCAMMEN . Palmanshoevestraat 2 1 B-2610 WILRIJK - ANTWERPE N W 031827 .3211 na 17 .00 uu r W 031828 .10 .00 en 459 tussen 8 .00 - 15 .30 uU r
INSCHRIJVIN G INSCRIPTIO N SUBSCRIPTIO N EINSCHREIBUN G
uw ref . : onze rel . : M 2 Gelieve dit formulier op te zenden aa n Prière d'envoyer ce formulaire à Ptease forward this farm t o Bitte senden Sie dieses Formular a n
De heer A . VERCAMME N Palmanshoevestraat 2 1 B- 2610 WILRIJ K
1. NAAM + ADRE S NOM + ADRESS E NAME + ANSCHRIF T Nr . tel . Nr . BTW - nr . TV A (enkel belgische deelnemers - seule exposants belges) (nur beigischer Teilnehmer - belgian exposers only ) 2. Ik wens meter tegen 1000 BF 1 m en betaa l Je désire mètres à 1000FB/m etje pai e 1 want meter for 1000 BFIm and 1 pay lch wunsche Meter fur10'00 BFIm und zahl e (inkl . 6 % BTW - TVA - VAT - MWSt. )
BF
3. Ik zal aanbieden : mineralen - fossielen J'exposerai :minéraux - fossiles 1 will exhibit : minerals fossils lch werde ausstellen : Minerale - Fossile ❑ ❑ ❑ ❑
4. Ik wens een ultrasoonbad in werking te demonstreren Je démontrerai un bain ultrasonique en opération 1 want to operate an ultrasonic cleaner lch werde ein Ultraschall-Gerat demonstrieren Ondergetekende kent het reglement en zal dit stipt naleven . Soussigné connait le reglement et 1e suivra scrupuleusement . Undersigned knows the regulations and will observe them . Der Untergezeignete kennt das Reglement und wird es einhalten . HANDTEKENIN G SIGNATUR E UNTERSCHRIF T
DATUMIDATE M2
BET
M3
LAND AANT .M .
NR .
JA OUI YES JA
❑ ❑ ❑ ❑
NEE N NO N NO NI:I N
5
MINERANT
reglemen t
1. TOEGANGSUREN : De zaal (Handelsbeurs, bij de Meir te Antwerpen) is voor de exposanten toegankelijk van 7 tot 19 uur op zaterdag, en van 9 tot 19 uur op zondag . Voor het publiek is de zaal toegankelijk van 10 tot 18 uur . 2. INSCHRIJVING : De inschrijving gebeurt door het formulier op te sturen aan de heer A . Vercammen, Palmans hoevestraat 21 te 2610 Wilrijk, èn door de betaling van het volledige bedrag op t .n .v . Mineralogische Krin g Antwerpen v .z..w ., Palmanshoevestraat 21 te 2610 Wilrijk . De tafelhuur geldt voor de twee dagen en is ondeel baar . De inschrijving impliceert het zonder voorbehouctaanvaarden van onderhavig reglement . 3. ANNULERING : Bij annulering uiterlijk een maand op voorhand kan de tafelhuur worden terugbetaald indien d e vrijgekomen plaats alsnog kan warden verhuurd . Bij niet-opdagen op de beurs zonder verwittigen wordt d e betaalde tafelhuur niet terugbetaald . Wanneer een exposant om 10 uur niet aanwezig is kan zijn stand door d e inrichters worden verderverhuurd . De exposanten huren hun plaats persoonlijk en mogen hun plaats nie t afstaan of verderverhuren zonder akkoord van de inrichters . De inrichters hebben het recht kandidaatexposanten te weigeren zonder een reden op te geven . 4. VERANTWOORDELIJKHEID : De Mineralogische Kring Antwerpen v .z .w . neemt geen deel aan ruil of verkoop , maar beperkt zich tot het inrichten van de beurs . Tijdens de nacht van zaterdag op zondag wordt de zaa l bewaakt, maar de inrichters zijn niet verantwoordelijk voor verdwijnen, beschadiging of diefstal van specimens , geld of materiaal, zowel tijdens als buiten de openingsuren van de beurs . De MKA is niet verantwoordelijk voo r ongevallen . De MKA vzw kan, in geval van overmacht, de openingsuren, data of plaats wijzigen zonder dat d e exposanten aanspraak kunnen maken op schadevergoeding . Elke deelnemer moet zich individueel in ord e stellen met alle verplichtingen die de Belgische wetgeving voorziet . 5. TENTOONGESTELD MATERIAAL : Het verkopen, ruilen en uitstallen wordt toegelaten van : specimens va n mineralen, gesteenten, fossielen, artefakten, schelpen, boeken, tijdschriften, mikroskopen, kleine apparatuu r voor het reinigen van mineralen én hel prepareren van fossielen, geologisch gereedschap, geslepen edelste nen, tumble-machines, doosjes en benodigdheden en siervoorwerpen, juwelen e .d . waarin natuurlijke minera len zijn verwerkt . Slijp- en zaagmachines worden toegelaten, maar mogen wegens geluidshinder en elekrici teitsverbruik niet in werking worden gesteld . Exposanten die een ultrasoonbad in werking wensen t e demonstreren dienen dit vooraf te melden . Wegens geluidshinder wordt hen een afzonderlijke plaats toegewe zen . Het verkopen, ruilen en uitstallen wordt niet toegelaten van : synthetische «mineralen», vervalsingen , imitatiefossielen, kunstmatig gekleurde specimens . Elk specimen moet voorzien zijn van de juiste wetenschap pelijke benaming en vindplaats, en moet duidelijk geprijsd zijn in BF of voorzien van de aanduiding «ruil» . Bi j herstelde specimens moet de herstelling duidelijk worden aangegeven . 6. TOEPASSING VAN HET REGLEMENT : Twee kommissarissen zullen waken over de toepassing van he t beursreglement, in het bijzonder in het verband met het tentoongesteld materiaal . Zij beslissen over het'al da n niet voldoen van tentoongestelde voorwerpen aan de opgelegde normen, en kunnen eventueel voorwerpen di e er niet aan voldoen laten verwijderen . Indien hieraan geen gevolg wordt gegeven kunnen de inrichters d e exposant op een volgende beurs weigeren . 7. STAND : Elke deelnemer moet zorgen voor een met smaak en ordezin ingerichte stand . Los papier en leg e dozen moeten ordelijk onder de tafels gestapeld warden . Voor afval zijn zakken ter beschikking . Schade doo r exposanten aan het meubilair of de installatie toegebracht zal hun aangerekend worden . Extra-verlichting e n fluorescentielampen worden toegestaan mits oordeelkundig gebruik van deugdelijk materiaal . Het gebruik va n lampen of spots die getint of gekleurd licht verspreiden is verboden . Het vermogen wordt beperkt tot 60 W pe r strekkende meter . De MKA vzw draagt geen verantwoordelijkheid voor het eventueel niet funktionneren va n deze verlichting . 8. BETWISTING : In geval van betwisting, twijfel of voor gevallen niet in dit beursreglement voorzien beslissen d e inrichters . Alleen de rechtbanken van het arrondissement Antwerpen zijn bevoegd . Slechts de Nederlandstalig e tekst van dit beursreglement is rechtsgeldig .
MKA- nieuws
1 . Beheer van budgetten - bijzondere uitgave n Om de verschillende budget-poster . beter in de hand te houden en om bijzondere uitgave n binnen de perken te houden wordt voor elke budget-post een titularis aangeduid . Hi j beheert het budget en in principe is alleen hij gemachtigd uitgaven daarvoor te doen . Wel kan hij delegeren en zijn er enkele vrijstellingen voorzien . 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Minerant {P . Van hee) Biblioteek (E . Schuybroeck) Aankoop toestellen {L . De Bruyn) Sekretariaat (H . Di).l.er.) Verzekeringen A . Van hee) Huren (A . Van hee) Werkgroepen (L . Van Goethem) Geonieuws (H . Dillen/J . Luyter.)
9. 10 . 11 . 12 . L3 . 14 . 15 . 16 .
Kursussen (0 . Tambuyser ) Uitstappen CL . Var. Goethem/A . Vercamnen l Belastingen/subsidies (A . Van hee ) Algemene onkosten (A . Van hee ) Gezamenlijke aankopen . (J . Jensen ) Lidgelden A . Van hee ) Andere manifestaties (A . Van hee ) Tentoonstellingen (P . Van hee )
2 . Programma voor de komende maande n De volgende onderwerpen zijn voorzien : Panasquiera, Portugal r de mineralen van he t Ahrntal, Oostenrijk ; demonstratie-avond gereedschappen en toestellen ; Belgische mineralen ; vervalsingen. : fotografie van mineralen . 3 . Tentoonstelling en Minerant 8 6 Hiervoor verwijzen we naar tiet verslag van de vergadering van de Raad 10 11 85 .
van Bestuur va n
4 . Vari a Een aantal werkgroepen wordt opgericht ; een werkgroep edelsteenkunde' gaat onmiddellij k van start o .l .v . de heer P . Tambuyser . De determir.atiedienst zal zich vanaf nu ook toeleggen op de identifikatie van edelstenen . Tree nieuwe tijdschriften komen in de bibliateek : "Geology today" en "Zeitschrift de r Deutschen Gemmologischen Gesellschaft" . Voor meer details i .v .m . dit verslag verwijzen we naar de officiële {komplete) versi e die op aanvraag (bij de sokreteris) steeds door leden van de MKA kan ingezien worden .
SAMENVATTING VAN HET VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR VAN 10 11 8 5 1. Tentoonstelling/minerant 8 6 De tentoonstelling wordt om organisatorische redenen uitgesteld, waarschijnlijk tot ir . het najaar 1986 . Wegens praktische moeilijkheden zal de tentoonstelling niet in d e Handelsbeurs worden ingericht . Een aantal praktische punten m .b .t . Minerant werden besproken . 2. Vari a - De MKA was op de European Precious Stones Conference vertegenwoordigd met een stand , gerealiseerd door de heer P . Tambuyser . Hij werd daarmee gefeliciteerd . - De verzekering van de MKA m .b .t . uitstappen e .d . wordt nauwkeurig bestudeerd . - Eén of andere vorm van "familiaal lidmaatschap" wordt overwogen . - De MKA zal niet meer deelnemen aan de bestuursvergaderingen van de Kulturele Raad va n de Stad Antwerpen . - Mevrouw R . Tambuyser zal het adressenbestand voor publiciteit. (d .i . een paar duizen d adressen) invoeren en verwerken in een personal computer . Voor meer details i .v .m . deze verslagen verwijzen we raar de officiële (komplete) versi e die op aanvraag (bij de sekretaris) steeds door leden van de MKA kan ingezien worden .
7
*
KONTRIBUTIE 198 4 De leden die hun kontributie nog niet betaald hebben warde n dringend verzocht deze formaliteit zo vlug mogelijk te vervullen . België : 500 BF, jeugdleden 400 BF (inkt . 6 % BTW), over t e maken op HBK-rekening 880-1909401-03 t .n .v . Mineralogische Kring Antwerpen v .z .w ., Marialei 4 3 te 2120 Schoten . Nederland : 32 Nfl ., over te maken op girorekening nr . 4834391 t .n .v . de heer P . Tambuyser, Bovenweg 2 3 NL-1871 VN SCHOORL . Help ons de administratieve rompslomp van maningen te vermijden, en betaal a .u .b . zo spoedig mogelijk .
*
Over asbakken, tafelkleedjes en parkeren bij de HBK
.
vragen wij Uw medewerking om in het lokaal van d e HBK geen sigarettepeuken op de grond te werpen . Er zij n voldoende asbakken in het lokaal ! Nogmaals
Verder vestigen we de aandacht op het verplicht gebruik va n een tafelkleedje indien U stenen wil uitstallen . Zonder tafelkleedje . . . géén stenen op tafel 1 Tenslotte wordt men verzocht géén wagens op de binnenkee r te plaatsen, dit om veiligheidsredenen . Gebruik de overdekte parking a .u .b . *
MINERANT 8 5 Indien U als exposant wil deelnemen aan Minerant 8 6 (op zaterdag 3 en zondag 4 mei 1986 in de Handelsbeurs t e Antwerpen), kan U zich inschrijven door de volgende formaliteiten te vervullen : 1. Stuur het inschrijvingsformulier aan de heer A . VERCAMMEN, Palmanshoevestraat 21 te B-2610 WILRIJK . 2. Maak het volledige bedrag (1000 BF/m, BTW inkt .) over op HBK-rekening 880-2381981-96 t .n .v . Mineralogische Krin g Antwerpen v .z .w ., Palmanshoevestraat 21 te B-261 0 Wilrijk . Dit rekeningnummer wordt uitsluitend gebruik t voor verrichtingen i .v .m . Minerant . Voor meer informatie kan U terecht bij de heer A . VERCAMME N op het nummer 03/827 32 11 (na 17 h), of 03/828 10 00, ext . 459 (tussen 8 h en 15 .30 h op werkdagen) .
8
*
Vervolledig Uw
kollektie
GEONIEUWS
?
De MKA heeft nog een aantal nummers van Geonieuws in stock . U kan bestellen wat U interesseert, maar uitsluitend schriftelijk, en we l op de volgende manier : U schrijft een briefje aan het sekretariaat met een lijstje van d e gewenste exemplaren, bv . 6(1) , 1 X 2 X 6(3) , 9(10), enz . 1 X U betaald NIET op voorhand ; U krijgt de rekening en betalingswijze toegestuurd . De prijs (meestal 50 BF) wordt vermeld bij elk nummer . De verzendingskosten kunnen variëren van 20 BF voor één nummer tot 100 B F voor 10 à 20 nummers (in België), en van 1 .70 Nfl . voor één nummer to t zowat 12 Nfl . voor 10 à 20 nummers . Een speciale vermelding verdienen enkele tema-nuumler s - 8(10) . zeoliete n - 10(8) : edelstene n - 5(3) : De mineralen van Lavrion, Griekenlan d Verder kan U op dezelfde manier het boek " ZELF MINERALEN DETERMINEREN " van P . Tambuyser bestellen (300 BF per exemplaar + verzendingskosten) . 5(3}
40 pp . 50 B F
49-80
De mineralen van Lavrion, Griekenlan d
6(1]
20 pp . 50 8 F
8-9 15-18
Stibiconie t Het identificeren van enkele carbonate n
[6(21
20 pp . 50 8 F
28-30 31-37
Rookkwart s Studie van geoxideerde vivianietnodulen van Reti e (Antwerpen, België )
6(3}
16 pp . 50 B F
51-55
Tsume b
6(4)
16 pp . 50 B r
60-61 64-68 69 70-71
Carrollie t Giftige minerale n Mendipiet van. Lavrio n Mineralen verzamelen in Griekenlan d
6(51
24 pp . 50 B F
82-95
Merehead Ouarrv (GB )
X
6(67
16 pp . 50 8 F
103-106 Berekenen van hoeken tussen 2 kristalvlakke n 109-11] Gedegen kope r
x
6(7}
20 pp . 50 8 F
120-130
,jr 6(8)
20 pp . 50 B F
139-140 Sarabauie t 147-150 Etiketteren .
6(9(
20 pp . 50 8 F
163 Chalcantie t 164-171 Glyptiek : kunst in minerale n
24 pp_ 50 8 F
181-182 De hoek tussen twee kristalvlakken berekenen. 183-192 Mineraalsystematie k
7(71
20 pp . 50 B F
143-144 Geonieuws-kort : fluorescerende mineralen / minrecordiet. Tsumeb / Lavrion (spangoliet} / Nederlandse mineralen . 148-154 Cinnaber (Almadèn, Spanje } 156 Belgische vindplaatsen Ovifa t
2(6}
16 pp . 50 8 F
163 Geonieuws-kort : Mltridatiet van Blaton / ardennie t 164-169 Aragonie t 172 Belgische vindplaatsen Rums t
7{9)
20 pp . 50 B F
Geonieuws-kort : texasie t 179 126-188 Leo Michiels, onze voorzitter, wordt . 8 0 Belgische vindplaatsen Fleuru s 192
24 pp . 50 BF
199-200 Topaa s 201-211 Calciet : bekend . en toch onbemin d Resteigne-Welli n Belgische vindplaatsen 216
} 6(10)
>(7(10}
Idar-Oberstein
(D }
9
8(1)
20 pp . 50 BF
6 12-14 14-15 16-19 20
Geo-nieuws-kort : kidwellie t Alfa-domeykie t Vindplaatsen in de omgeving van Idar-Oberstein (D ) Speleologie : N . Castere t Belgische vindplaatsen : Beaurain g
8(4)
20 pp . 50 BF
68-69 70-72 80
Portlandie t Aardpyramide n Belgische vindplaatsen
8(5)
20 pp . 50 BF
85-86 88
Alabar.die t Geo-nieuws kort : aardpyramiden / vindplaatsen in . d e dolomiete n MKA . . . twintig jaar ! Belgische vindplaatsen Marchienne-au-Pont .
90-99 100
: Landelie s
106-108 Meyerhofferie t 112-122 Miller-indices, grijze haren of maagpijn 124 Belgische vindplaatsen Saint-Deni s
J 8(6) X
24 pp . 50 13F
8(7)
20 pp . 50 B F
130-13 2 136-14 0 14 4
Desautelsie t Radio-aktiviteit in de mineralogi e Belgische vindplaatsen : Loyers
8(9)
20 pp . 50 8 F
170-17 2 173-18 1 18 4
Aurichalcie t IJslan d Belgische vindplaatsen
8(l0 )
48 pp . 100 8F 185-23 2
Zeolieten (temanummer )
9(5)
20 pp . 50 8F 85-8 9 90-9 5 100
Dokumentatiediens t Resteigne (België ) Belgische vindplaatsen
?
Merlemon t
Beauraing 2
9(6)
24 pp . 50 BF
105-107 Serpierie t 108-123 Caldbeck Fells, G B
9(7)
20 pp . 50 BF
129-132 Grossulaa r 134-135 Zeolieten (gobbinsiet, willhenderson .iet ) 136-143 Geonieuws-kort : Resteigne / Botallack Mine / brucie t var . nemaliet / Roemenië / Zuid-Tirol / Sugiliet o f sogdianiet ? / anthraxoliet van Neufvilles . Belgische vindplaatsen : Jemell e 144
9(8)
20 pp . 50 BF
150-153 Sulfaatmineralen van Chuquicamata, Chil i 154-160 De groeve te Couillet (België ) Cahay Belgische vindplaatsen 164
9(10}
20 pp . 50 BF
192 Skorodie t 194-205 Oost-Cornwall en Devo n
16(1) 20 pp . 50 BF
7-10 11-15 17-20
Grafie t 10 jaar Geonieuw s Kristallen uit de kompute r
10(3)
20 pp . 50 B F
44-46 48-57
Arsee n Nukleaire energiegrondstoffe n
10(4)
24 pp . 50 B F
70-72 74-80
Crocoie t Noorwege n
10(6)
20 pp . 50 B F
116-117 Kinoie t 118-11 9 Geonieuws-kort : musée du coticule / mammothiet Caldbeck Fell s 120-12 9 Levant Mine (Cornwall, GB )
20 pp . 50 BF
10(8 )
36 pp . 100 BF 153-190 Temanummer over EDELSTENE N
10(9)
16 pp . 50 BF
10(10) 20 pp . 50 BF
138-14 9 152
Spine l Belgische vindplaatsen
10(7 )
/
: Foische s
193-197 Magnetie t Chlorotiel . . .agardiet. . . .mixiet . . . 198-201 204 Belgische vindplaatsen 29 : Dené e 211-213 F.uropear. Precious Stones Conferenc e 214-223 Ahrntal : Mineralen zoeken aan de zoni .ijde van d e Zillertaler Alpe n
ca Iciettweei i ngen
10
1 . van goethem a .c. verca m men
Fig . 1 De drie mogeiijke _ romboëdrisch e tweelingwetten (2201), (1102) e n (1011) worden in de figuur aan gegeven . De figuur stelt een doorsnede voor van calciet volgen s het (1120)-vlak .
*
1 .
Inlcidin q
In een vroeger artikel (1) hebben we het reeds uitgebreid geha d over de verschillende kristalvormen van calciet . We hebben d e vijf groepen basisvormen bestudeerd waaruit alle calcietkristallen zijn opgebouwd . Deze basisvormen waren . het basaal vlak het prisma - de romboëde r - de skalenoëde r - de isoceloëder (pyramide ) We hebben toen de truuks beschreven om ze van elkaar te onderscheiden, naast truuks om direkte en inverse vormen van elkaa r te onderscheiden aan de hand van het splijtvlak . In dit artikel gaan we dieper in op de tweelingvormen va n calciet . Dit mineraal heeft immers een paar zeer speciale tweelingwetten die eerder exotische kristallen produceren . Dez e worden door de beginnende verzamelaar zelden als calcie t herkend . Vermits er in dit artikel opnieuw Miller indices gebruik t worden, verwijzen we voor de leek op dit gebied naar d e referentie (2) .
•
2 . Watzijn tweelinden ? In de meeste mineralogische werken wordt nog steeds de klassie ke definitie van tweelingen gegeven : een wetmatige vergroeiing van twee individuen . Deze definitie is ontstaan uit
11
Fig . 2 Een skalenoëder met de typisch e " tweelinglijn " ; dit is nochtan s gé n tweeling ! (Beez, België , XL 3 cm lang) . Foto en verza meling L . Van Goethem .
de oude kristalmorfologische studies . Die dateren uit een tij d dat over de kristalstruktuur nog maar weinig bekend was .
Met de komst van de X-stralendiffraktometrie en vooral d e elektronenmikroskopie heeft het begrip tweeling totaal ander e dimensies gekregen . Hier spreekt men van twee gebieden of individuen die struktureel verbonden zijn door een welbepaalde symmetrie-operati e (spiegeling, rotatie, inversie) . Het kontaktvlak (dit is ee n essentieel onderdeel) tussen beide individuen kan een welbepaald kristalvlak volgen, loodrecht of parallel met het symmetrie-element lopen, of volledig willekeurig zijn . Dit aspek t bepaalt mee de verschillende types tweelingen . Van een aantal tweelingwetten die vroeger zijn opgesteld, ka n men inderdaad in twijfel trekken of het tweelingen zijn volgen s de definitie van de vorige paragraaf . Sommige missen op atomai r vlak het gemeenschappelijke kontaktvlak kwartstweeling (3)) .
(bvb .
de gemengd e
De meeste tweelingen die wij in de mineralogie kennen zijn d e groeitweelingen, die inderdaad ontstaan tijdens de kristalgroei . Vandaar kwam de naam wetmatige vergroeiing . Daar tegenover staa n tweelingen die ontstaan door fasenovergangen (bvb . bij afkoeling) doordat de symmetrie verlaagt . Typische voorbeelden hiervan zij n leuciet (hoge temperatuur : kubisch ; lage temperatuur : tetragonaal} en kwarts (dauphinétweelingen (3)) . Deze laatste ontstaan zowel door groei als door afkoeling . Va n tweelingen ontstaan door afkoeling is op morfologisch gebie d weinig te zien . Een ander type tweeling ontstaat door vervorming . Door hog e druk treden verschuivingen op in het kristalrooster waardoo r tweelingen ontstaan . Calciet is hier onder andere een voorbeel d van (4) .
N
Fig . 3 Typische rotatietweelingen rond de c-as . Het tweelingvlak (basale vlak) is telkens aangegeven op de tekening . Foto ' s en verzameling L . Van Goetbem . a) Mont-sur-Marchienne, België (2 cm ) b) Couillet, België (3 cm ) c) Mont-sur-Marchienne, België (1 cm ) d) Gourdinne, België (2 cm ) e) Landelies, België (1 cm ) f) Landelies, België (1 cm)
13
e
r a1
14
* 3 . Calciettweelinqe n Bij calciet zijn vier tweelingwetten beschreven : - de rotatietweeling over 180° rond de c-as (meest verspreid ) - spiegeltweeling volgens het inverse romboëdervlak (1102 ) - spiegeltweeling volgens het direkte romboëdervlak (1011 ) - spiegeltweeling volgens het inverse romboëdervlak (2201 ) Elke wet heeft zijn typische kénmerken . We zullen ze verder i n detail behandelen . De rotatietweeling rond de c-as is de meest bekende . Men vind t hem als parallelle individuen {naast of door elkaar gegroeid ) en als basale tweeling (twee "halve" kristallen tegen mekaar) . In België is hij meestal als basale tweeling gekend . De spiegeltweelingen volgens de romboëdervlakken geven aanleiding tot de zogeheten vlindertweelingen . Soms zijn ze inderdaa d als vlinders uitgebouwd . In fig . 1 kunnen we zien dat de hierboven beschreven tweelinge n kunnen optreden zonder al te veel vervorming van het kristalrooster . De carbonaatgroepen worden anders georiënteerd . De verschillende tweelingwetten zijn tevens op atomair niveau bevestigd (5) .
*
4 . Detailbeschrijvin g 4 .1 . Rotatietweeling rond de c-as X0001> . ------------------------------------ -
Deze tweeling die het meest frekwent voorkomt is tamelijk eenvoudig te herkennen mits enkele truuks . Vele verzamelaars baseren zich voornamelijk op de gekende tweelinglijn die dikwijls aan het oppervlak van deze kristalle n voorkomt, en die de individuen scheidt . Dit kan echter aanleiding geven tot vergissingen . Er zijn immers voorbeelden genoeg bekend van kristallen waar deze lijn optreedt zonder dat het om een tweeling gaat (fig . 2) . Vermoedelijk is tijdens de groei wel een mikrotweeling gevormd . Omgekeerd is de lijn dikwijls niet of zeer zwak aanwezig . Het is beter naar de ligging van de kristalvlakken te kijken . Zoals in het vorige artikel beschreven zijn calcietkristalle n steeds asymmetrisch ontwikkeld ten opzichte van het basal e vlak (calciet heeft daar geen spiegelvlak) . De rotatie heft deze asymmetrie op, zodat morfologisch wel ee n spiegelvlak aanwezig is . Een aantal truuks zijn de volgende :
15
Fig . 4 De drie types tweelingen volgens een romboëdrische wet . Vergelijk telkens de foto met de overeenkomstige tekening . a) b) c)
Tweelingvlak (1102) . Tweelingvlak (2201) . Tweelingvlak (1011) .
Beez, België (1 .5 cm ) Landelies, België (5 cm ) Stank Mine, Cumbria, Groot-Brittannië (2 cm)
b rw
220 1
16
Fig . 5 Tweeling volgens (1102) . Beez, België (2 cm) . Foto e n verzameling L . Van Goethem . --»F ig . 6 Tweeling volgens (2201) . Beez, België (2 cm) . Fot o L . Van Goethem, verzamelin g J . Luyten .
romboédervlakken : éénkristal : ribbe onder vlak tweeling : vlak onder vla k skalenoédervlakke n éénkristal : scherpe hoek onder stompe hoe k tweeling : scherpe hoek onder scherpe hoek, e n stompe hoek onder stompe hoe k splijtromboëdervlakken : éénkristal : splijtvlak onder splijtribbe tweeling : splijtvlak onder splijtvla k algemeen . inspringende vlakken aan het kontaktvlak tussen de twe e individuen . Voorbeelden worden getoond in fig . 3 (foto's telkens te vergelijken met de overeenkomstige tekening) . Noteer dat aan de prismavlakken of het basale vlak de aanwezigheid van een tweeling niet kan opgemerkt worden vermits dez e een spiegelvlak als symmetrie-element hebben . De aanwezighei d van stukjes splijtromboëder (een onbeschadigd calcietkrista l is nagenoeg onbestaande) kan hier oplossing bieden . 4 .2 . Tweeling volgens
(1102) .
Bij deze tweeling vormen de twee c-assen een hoek van 127,5° . Aan dit aspekt zijn ze echter moeilijk te herkennen . Dikwijl s zijn de vlakken misvormd waardoor de juiste ligging van de c-a s moeilijk te vinden is .
)n:
18
Fig . 7 Tweeling volgens (2201) . Mont-surMarchienne, België (8 cm) . Foto e n verzameling L . Van Goethem .
Beter is het de hoek tussen de splijtromboëders van beide individuen te meten . Dikwijls zijn de kristallen doorzichtig o f zijn het kristalfragmenten, zodat steeds sporen hiervan teru g te vinden zijn . Deze hoek bedraagt 142° . Een voorbeeld wordt getoond in fig . 4a . De skalenoëdervlakke n zijn zeer asymmetrisch uitgegroeid, waardoor de tweeling zij n vlindervorm bekomt (fig . 5) . Zulke tweelingen werden eveneens beschreven te Rhisnes (6) . Op dit ogenblik schijnen de waarnemingen erop te wijzen dat dez e tweeling alleen voorkomt in de Maasvallei . Voorbeelden van d e streek rond Charleroi hebben wij nog niet gezien . Volledigheidshalve kunnen we nog vermelden dat de hoger vermelde mechanische tweelingen volgens deze wet ontstaan . 4 .3 . Tweeling volgens
(2201) .
Hier bedraagt de hoek tussen de c-assen 54° . De hoek tussen de splijtromboëder is 144,5° . De tweelingen zijn veel spitse r fig . 4b . Soms zijn ze zodanig misvormd dat een tweeling in d e vorm van een bisschopsmijter ontstaat (fig . 6) . Hier is d e naam "Sinterklaastweeling" beter op zijn plaats . Deze tweeling lijkt iets meer verspreid . De tweelingen van Mont-sur-Marchienne zijn overal gekend . Andere voorbeelden zij n Rhisnes en Bioul (6) .
19
Fig . 8 Tweeling volgens (1011) . De kris tallen zijn opgebouwd uit de inverse rombodder (2201) . Laufental, Bern, Zwitserlan d (2 cm) . Foto en verzamelin g L . Van Goethem .
4 .4 .
Tweeling volgens
(1211),
De hoek tussen de c-assen is 91° . De splijtromboëder heef t vlakken evenwijdig met het tweelingvlak (wat logisch is '.) . In België zijn tot nu toe nog geen tweelingen van dit typ e beschreven, zodat we aangewezen zijn op voorbeelden uit he t buitenland . Heel bekend zijn de tweelingen van Cumbria, Engeland (fig . 4c) . Hier heeft de naam vlindertweeling ("butterfly twin") zijn ontstaan gevonden . Een Zwitsers voorbeeld wordt getoond in fig . 8 .
*
5 .
Beslui t
Uit dit artikel blijkt duidelijk de grote verscheidenheid va n calciet . Ga gerust de eigen verzameling eens na om de speciale tweelingen op te sporen . Zo zeldzaam zijn ze niet, als je maa r oog hebt voor kleine kristallen . Het zijn de grote specimens die niet zo vaak gevonden worden . Toon je exemplaren gerust eens aan een van de auteurs . Zij zij n steeds aan extra voorbeelden geïnteresseerd . Wil je aktieve r meewerken aan onze werkgroep calciet ? Neem dan kontakt op me t één van de auteurs . Een paar andere interessante artikels op het gebied van calciettweelingen zijn te vinden in (7) en (8) .
20
*
6 . (1)
Referentie s VAN GOETHEM
L. .
VERCAMMEN
A .C .
(1982), "Calciet, bekend en toch onbemind" ,
Geonieuws 7(10) . 291 e .v . 12) VAN GOETHEM L . (1983), 'Miller-indices Geonieuws 8{6), 112 e .v .
: grijze haren en maagpijn 2" .
(3) TAMBUYSER P . . VAN GOETHF,M L . (1977), 'Kwarts tweelingkristallen met evenwijdig e assen", Geode nr . 4, pp . 73 e .v . (4} BERRY en MASON (1959), "Mineralogy", Freeman, San Frensisco, p . 14 1 (5)
WENK et al . (1983) . " Microstructures in carbonates" . in Reviews in Mineralogy ,
vol . 11, hoofdstuk 9 . (6) MELON J . et al . {1975}, "Les minéraux de Belgique", éd . G . Lelotte, Dison,
S
{7) BISCiiOFBERGER J . (1982), "Zwillingsformen beien Calcit", Schweizer Strahle r 6{4), 141 e .v . (8) KOMOTAUER S . (1983), "Calcit" . Mineralien Magazin 7(7), 310 e .v .
Mr . & Mevr . Van Der Meyden - Fass e
PRIVAAT VERZAMELIN G China figuren : Jade, Aventuryn , Agaat, Lapis, Amethist , Goldatone, Tijger eye, Ivoor, Netsukes, enz . . . China porseleinen borde n 17e en 16e eeu w Juwelen van ivoo r Edel 2. half-edelgesteent e
Maria Theresialei 1 5 2070 Ekeren
Tel . 03/664 .39.7 3
uit onze tijdschrifte n *
Monde et Minéraux n' 68 . 06 .8 5 4-7/11 Le filon barytique des Porre n (Var . F ) Le plus grand gisement fransai s 12-15 de fluorine (1'Escaro, Massi f Central, F 1 16-18 La Granatenkogl (A ) 20-21 La carrière de Laifour, Ardenne s (F ) 36-38 La pointe Noire de Pormena z {Haute-Savoie, F ) 39-40 Présentataon d'une topographi e
*
Minéraux et fossiles 11(121), 07 .8 5 12 15-22 35
La skuttérudit e Quelques techniques modernes d e nettoyage des minéraux et de s Thaumasite
*
Carl . Mineral . 23(2), 05 .8 5 233-240 Abhurito, a new tin hydroxychloride urinera l 241-246 Durangit e 247-249 A wicksite-like mineral from th e Buil Moose mine (SD, U .S .A . ) 251-254 Turneaureite, a ncw m ei-floer of th e apatite group from Franklin, NJ , Balmat, NY and langban, Sweden , 255-258 Philipsburgite, a new Topper zin c arsenate hydrate related to kipushite (Montana, U .S .A . 1 259-260 Taylorite discredited {- ammonian arcanite ) 261-262 Densities and physical mixture s 273-285 The relationship between minera l hardness and compressibility
21
*
*
*
Ann . Soc . Géol . Belg . 108, 08 . 8 5 Temanummer : Colloque de kar ; :tologi e appliquée (pp . 1-309 ) 361-364 Détection de C0 2 , N et CH4 dan s les inclusions fluitles de quart z d'Ardenne par m icrothermométri e et microsonde á effet Raman . 365-368 Les Phosphates d'uranyle et d ' aluminium de Kobokobo : VIII . la furongit e Nautilus-info 10{2), 10 .8 5 B-11 Mineraalvindplaatsen in Sauer land : Dreislar (D) 6 pp . Perovskiet (Hochstein, Bell Ettringen, D ) Der Aufschluss 36(8-9), 09 .85
*
*
*
Lapis 10(9), 09 .8 5 8-11 13-20 21-30 31-40
Scheeli t Die Grube Bayerland bei Waldsassen (D ) Mineralien aus Sudkore a Peridot : Olivin in Edelsteinwualitát .
*
Belg . Diamantnijverheid 55(4), 08 .8 5
*
Bona 20(2), 09 .8 5
*
Min . et foss_ 11(122), 09 .8 5
3-6 13-15 17-18 38-39 * *
Emeral d
Geol Today 1(4), 08 .8 5 105-108 Remote sensin g 109-116 Kaolin : a servant of humanit y 116-121 A new concept of mountain buil din g 122-124 Alpha-quar z
*
*
Geol . Today 1(5), 10 .8 5 136-140 Ophiolite s 146-150 Oil in chal k 151-153 Geological excursion guide 2 Alderney . Channel Island s Geol . Today 1{1), 02 .8 5
:
Uitgeput ; zal geleverd warden na herdruk
7-9 Lasurit (lapis lazuli ) Kaschmir-Saphi r 11-23 Gold aus dec Fichtelgebirge (D ) 24-42 Rocks and Minerals 60{5), 10 .8 5 213-218 Millington quarry, NJ (USA ) 219-221 Kings Canyon Lithium Pegmatite s (XL Mt .Distr . . Larimer Co .,C0 . ) 227-229 World news (bravoiet vs .vaesiet : liddicoatiet ; Huanzala, Peru : harstigiet, Langbar. . Zweden ; kleurtint van sfaleriet ) 231-234 Who's who in urineral name s (F .C . Tinsley ; F .A . Canfield ) 235-244 Franklin's fluorescent minerals : can they be found elsewhere ? 245 What is breccia 2 Lapidary Journal 39(6), 09 .8 5 Der Aufschluss 36(10) . 10 .8 5
Min . Rec . 16(5), 10 .8 5 Temanummer : toermalijn. 331-338 Toramalli (historiek ) 339-351 The tourmaline grou p 353-363 Minerals of the Elba pegmatite s 365-388 Maine tourmaline (USA ) 393-411 Gilgit, Pakista n 413-418 The tourmalines of Nepa l 419-424 Recent wark at the Himalaya Min e Ca ., USA )
Gea 18(3) . 09 .8 5
Lapidary Journal 39(5),. 09 .8 5
Lapis 10(10), 10 .8 5
295-301 Mineralien sanuneln im HunsrUc k 302 Metazeunerit, ein zweites Uran mineral von Tsumeb, Namibi a 303-312 Ramsbeck, Bergbau, Geologie un d Mineralbeschre1bun g 313-318 Rezente Mineralbildungen in urzeitlichen Kupferschlacken au s Oesterreic h 319-323 Philipsburgit von Neubulac h (Schwarzwald, D )
Intern . Lab . 15(6),, 06 .8 5
25-32 *
*
*
90-106 Symmetrie ; kristalklassen e n kristalsysteme n 107-112 De Millerindices van kristalvlakke n 112-117 Kristalvormen en de vorm va n kristalle n 117-122 Overzicht van de 48 XL-vormen . 123-124 Zelfbouw van goniometer s *
*
Water in de Geologi e L'hémimorphit e Minéraux Bretons (F ) Hydrocerussit e
70(7-8), 08 .8 5
767-781 Carlosturanite (NM ) 829-837 Luminescence, color and fission track zoning in apatite XX of th e Panasquiera dep . (Portugal ) 845-848 Freedite and thorikosite fro m Langban, Sweden and Laurion . Greece .
247-260 Pseudotetragonale Pyrit-Kristall e von Merzhause im Hexenta l Freiburg i . Br_, D ) 261-265 Beobachtungen an Vererzungen i n Sedimente der Zone BadenweilerLenzkirch (D ) 267-282 Zur Geschichte des Flussspatbergbaues bei Wieden/Sudschwarzwal d •
Am . Min .
*
Minéraux et foss . 11(123), 10 .8 5 16-20 37 38-44
Les nodules péridotite s Dyscrasit e La vallée des rubis (Birma )
22
*
*
*
*
Min . Record 16{3(, 06 .8 5 171-201 The mines and minerals of Leedville (CO, USA ) 203-215 The mines and minerale of Ric o {C0, USA ) 217-230 Minerals of the Pikes Peak Grani te ]CO, USA ) 231-238 The Cresson Vug (Cripple Creek , CO, USA ) 239-247 The Geel . Museum (Colorad o School of Mines, USA ) Rocks and Minerals 60{3), 06 .8 5 109-118 mineral localities in the Bloc k Hills (S . Dakota, USA ) 119-124 The Thomaston Dam Site (Thomaston, Coonecticut, USA ) 130-135 The Held Knob Manganese Deposi t (Alleghany Co . . N . •-Carolina, USA ) 136-138 E .W . Heinrich (1918- . . . ) 141-142 Fluorescent foru m Nutiz . di Mln . e Pal . 43 . 04 .8 5 6-10 L'opale d'Australi e 11-16 Le eccentriche di anidrite (Men te Sedon, Israel ( 38-43 I quarzi del Rolognese (1 ( 44-46 La barite nelle marche (1 ) Der Aufschluss 36(7) . 07 .8 5 200-215 Imiterit . ein silber- und queck silberhaltiges Sulfidminera] vo n Ramsbeck (D ) 217-235 Ramsbeck (D) . deel 237-238 Elbe 1985 (1 )
t
Min . Abstr .
*
Not . di Min . 3-10
* *
36{3), et
*
6-7 8-48
Geol . Today 1(2), 04 .8 5 41-45 terctic gecloov and minera l resource s 50-54 Layered intrusions - a flui d situation ! 57-58 Geology in Icelan d
t
Geol . Today 1(3}, 06 .8 5 75-79 The age of the eertb and th e oldest rock s 84-89 Limestone depositional sequence s on shelves and ramps : moder n and antient . 90-93 Geological excursion Buide 1 : Jersey and Guernsey (Channe l Islands) .
*
Lapis 10(7-8), 08 .8 5 8-11 13-14 15-26 27-39 40-48 49-51
52-58 59-62 63-67
09 .8 5
Pal .
09 .8 5
68 carsici del f
11-15 Quattro gaorr.i in giro per l a maremma Toscan a 16-22 Le antiche miniere del Laurium e la serpierit e 23-24 11 quarzo dello Splug a 25 Geologie della zona di Pass o Splug a Intern . Lab . 15(7), 09 .8 5 Rocks and Minerals 60(4), 08 .8 5 157-163 Lone Jack Quarry, Rockbridge Co . , Va . (USA ) 164-170 Virginia mineral locality inde x 179-181 Pyrite odliths in Sandston e (Va, USA )
•
*
* t
Tucson show 198 5 La géologie de 1'1le de Pergue -
32-39 40-45
rolle s La forét pétrifiée d'Arizon a Les pegmatites des Monts d ' Ambazac (Hte-Vienne, F)
Lapidary Journal 39(3), 06 .8 5
American Mineralogist 70(5-6), 06 .8 5 Lapidary Journal 39(4), 07 .8 5 24-30 38-42 43-44
t
Expeditions/Rock Hunting in th e Antarctis . Fool's gol d Chalcedor•. y
Schweizer Strahler 7(3), 08 .8 5 105-111 Zepter-Kappenquarz von der Grimsel, BE (CH ) 111-112 Binra,taler Funde 1 (Kreun- un d Fadenquarz ) 117-122 Synchisi t 134-148 Neue Fluoritfunde auf der Sudseite des Gotthardmassivs (CH )
t
Min . Ree .
16(4),
08 .8 5
265-289 The Kingsgate Mines (NS-Wales , Australie )
291-295 Aluminium phosphate minerale fro m Mauldin Mountain, Montgomery Co . , Arkansas, US A 303-313 Tucson show 198 5
Deux reres fluorures : la sellait e 4-7/ 18-19 et la villiaumit e 12-17 La couleur des minéraux et de s gemme s 20-24 25-31
Phenaki t Die Fichtelgranite und ihre Mineralien (D ) Die Mineralien vom Fuchsbau (D ) Die Mineralien vom Lpprechtstein. Der Steinbruch Zufurt bei Trdsta u Minerelvorkomrnen am Waldstei n Der Rudolfstein bei Weisser.stad t Neufunde arr. Fichtelsee (D ) Mineralier.funde aus dem dstliche n Fichtelgebirge (D ) Tetraedrischer Pharmakosideri t vom Rudolfstein (D )
48-49/ Mineralogy of en albite zone o f 62-63 the Dan Patch Mine Pegmatit e
182-189 The Virginia divisior. of minera l resource s
390-192 Who's who in mineral name s (J .L . Smith, G .J . Brush ) 193-197 The Lora Robins Gallery {Unie . Richmond, Va ., USA ) Monde et Mineraux nr . 69, 09 .8 5
Hemimorfit-Neufunde in der Grub e Schauinsland, Schwarzwald (D ) Bergbau und Mineralien von B1ei berg-Kreuth, K :árnten . ❑ sterreich .
$
2
Alcuni nuovi minerali Inglesient e
Eenser Hefte (3) . 09 .8 5
*
Mineralienfreund 23(3), 08 .8 5 37-40 Das Urner Mineralienmuseum 198 5 41-43 Strahlen im Rollstuh l 45-48 Mineraliensammeln auf Briefmarke n 49-52 Das Strahlerportrait (K .Fahner)
boekennieuw s
23
BOEKBESPREKIN G MINERAL RESOURCES AND ENGINEERING GEOLOG Y A . Sasaki, S . Ishihara en Y . Sek i John Wiley & Sons, New York, 198 5 ISBN 0 471 10536 8, 300 pp .,prijsindicatie :
US$ 27 .9 5
Mineralogie kan men op vele manieren bedrijven . Als mineralenverzamelaar i s men wel eens geneigd om de mineralen in een collectie als een losstaand gehee l te zien ; losstaand van de processen die aan de grondslag van hun ontstaa n lagen . Een groot deel van dit boek bespreekt juist deze processen . Zoals de titel reeds aangeeft, behandelt dit boek twee verschillende aspekte n van de toegepaste geologie ; de ertsgeologie en de engineering geologie . De eerste helft van dit boek behandelt de geologie en geochemie va n ertsvormende processen . Processen die overigens reeds zo'n 3000 miljoen jaa r aan de gang zijn (sinds het ontstaan van de aardkorst) . Ertsafzettingen zij n eigenlijk ongewoon hoge concentraties van bepaalde elementen of hu n verbindingen . Men behandelt hier de concentratie van zware-metaal-elemente n via magmatische en hydrothermale processen . Vervolgens komt de geochemie van fossiele brandstoffen (steenkool e n petroleum) aan deerde . Voor de mineralenverzamelaar een weinig interessan t materiaal, maar van vitaal belang als energiebron en als grondstof voor d e chemische industrie . Volgt tenslotte een overzicht van hoe de evolutie van de aarde de vorming va n
van diverse afzettingen beinvloedde . Deel twee van het boek kreeg als titel : de ontwikkeling van het aardoppervlak . Het is eigenlijk een samenvatting van de principes van de moderne engineerin g geologie (engineering geologie is de toepassing van de geologie bij o .a . mijnbouw, bouwkunde, constructie van tunnels,dammen etc .) . Een en ande r wordt geillustreerd aan de hand van voorbeelden in Japan . Nu niet direkt een boek dat men als mineralenverzamelaar zal willen aankopen , maar wie er belang in
stelt
kan het in de MKA-bibliotheek consulteren . P .T .
GEOLOGISCHE BOEKHANDEL W .G . W I T K A M De Heurne 24 7511 LX I=rt i reele tie•c.'.erlnnr' e l : .5? ?!?" 3
g i lt
1 r.ich graag op de hoogte houden van n :euu e en nog te verschrinert urtgaVen in binnen- en bietenran d op het gebied der geologie ' Meer dar 500 titels s-eeds voorradig . .vr -. . laar zenden Wil p isten rond op dit gebied . ..nttsangt 1 • deze niet . da- krnt 1 aanvragen en u.il noteren [' daarvoor . g ij bes tt rr ;ken -geo,ngre-oester -er•ralen-fossielen-edelstenen en hun beuer,ing .
Ben e
.,
.
belgische vindplaatsen 30 g ou rd i n ne
a .c. vercam me n I . van goethe m
Situering :
Provincie Namuur . Carrière Sicalex S .A . Kalksteengroeve in werking . Toelating i s vereist (en wordt zelden verleend) . Kaarten : Stafkaart 52/3-4 Gozée-Nalinnes (1/25000 ) KoQrdinaten Lambert NB 157 .525/OL 110 .375 . Beschrijving : Marmer- en kalksteengroeve . Mineralen CALCIET-XX : in de marmerlagen komen zee r grote calciet-XX voor (rhomboeders tot 3 è 4 cm groot), meestal "verveelingd " DOLOMIET-X X PYRIET 1. Burele n 2. Weegbru g 3. Breek- en zeefinstallatie s 4. Onderhoudsinstallatie s 5. Opslagplaat s 6. Middeleeuwse hoeve
A. Marmerlage n B. Schistlaa g C. Kalksteenlagen
6
Marc i rie l l e Nalinnes Court-su r Heur e
Gourdinne
Thy-le Baudoui n Gourdinne
Philippeville
Somzée
