geonieuw s
maandelijks tijdschrif t september 197 7
verantwoordelijke uitgever : L . Michiels, Bakkersdreef 4 1 2180 Kalmthou t
mineralogische kring van antwerpe n zetel : Ommeganckstraat 26, 2000 Antwerpen
57 . AKTIVITEIT :rI VOOR SEPTEMoER 197 7
Ur.i jd :_ .g 9 september 15'77 : maandelijkse vergadering in het lokaal in d e Ommeganckstraat 26 te 200U Antwerpen . Programma : 19 .30 uur : gelegenheid tot ruilen Mineraal ven de maand DANBURIET--XX, Ca 02 (Sie1 4 ) 2 , afkomstig van Mexiko . Het betreft kleine, beëindigde en vlakkenrijk e kristallen (tot 15 een), kleurloos en doorzichtig . Prijs voor MA-leden : 20 3F . 20 .30 uur : ondertekening van de statuten door de stichtend e leden van onze v .z .w . 20 .45 uur : introduktie en demonstratie van de balons OHAUS , type "311 Cent-D-Gram" voor het bepalen van d e dichtheid van mineralen . Deze balans werd onlangs door de BIKA aangekocht, en kan in de toe komst tijdens ruil- en jeugdvergaderingen doo r de leden gebruikt warden . Dok een nieuwe stereamikroskoop staat vanaf n u ter beschikking van onze leden . Er zijn nog enkele exemplaren van "Glossary verkrijgen tegen 140 OF/stuk .
❑ f Mineral Species" t e
Zaterdag 10 september 1977 : jeugdvergadering in het lokaal in d e Ommeganckstraat 26 te Antwerpen, en dit van 10 tot 12 uur . Gelieve op deze vergadering uw al dan niet geidentificeerde vondste n van de vakantie mee te brengen ; zij zullen in de mate van het mogelijk e geidentificeerd en besproken warden . Ook informatie over recen t bezochte vindplaatsen is welkom .
Zondag 11 september 1977 : ruilbeurs van de Speleologische Stichtin g Deerne v .z .w . in de Gemeentelijke School in de Sint Rochusstraat t e 2100 Deurne .Ven 10 tot 17 uur . Inlichtingen bij de Heer O . Delicaet, Lange Leemstraat 8 9 te 2000 Antwerpen tel . 031/31 45 2 2
Personen die een mineralenlijst volgens H . Strunz betaalden en dez e nog niet afhaalden worden dringend verzocht dit te doen tijdens d e ruilbeurs van de S .S .D . Eind september ❑ f begin oktober is er een groepsuitstap van de MK A op zoek naar mineralen en/of fossielen . Omdat we nog in onderhandelin g zijn met de eigenaars van de betreffende steengroeven kunnen w e jammer genoeg nog geen verdere informatie hierover geven . Hopelij k kunnen we bij het "ter perse gaan" van dit nummer nog een berichtj e "in extremis" toevoegen . We verwijzen in elk geval naar de maandvergadering van 9 september waar we zeker meer inlichtingen zulle n kunnen geven .
5B ,
ONZE VOORZITTER JUBILEERT
Het bestuur en de leden van de Mineralogische Kring van Antwerpe n feliciteren van harte de Heer en Mevrouw Leo Michiels-Van Naelte n met hun GOUDEN huwelijksjubileum dat zij vierden op 13 augustus 1977 .
+ + + + + + + +
+
GEDDE7 - 6 Geode 7G is in juni van de pers gekomen . Elk MKA-lid heeft recht o p één gratis exemplaar . U kan uw exemplaar afhalen op de maElndvergede-ring van september of op de ruilbeurs van de S .S .D . Artikels voor Geode 77 kan u (liefst zo spoedig mogelijk) bezorge n aan Paul Tambuyser, Jan Samynlaan 37 te 21D0 Deurne .
MINERALOGISCHE KRING ANTWERPEN v .z .w . / Statuten .
In het volgend nummer van Geonieuws (oktober 77) verschijnen d e stichtingsakte en de definitieve statuten van de Mineralogisch e Kring Antwerpen, vereniging zander winstoogmerken, zoals zij i n het Belgisch Staatsblad zullen verschijnen . Wij danken de leden voor hun opbouwende kritiek op de ontwerpstatuten die verschenen in Geonieuws van september 1975, in he t bijzonder de Heer Schuybroeck die dit ontwerp gedetailleerd onde r de loupe heeft genomen . De stichtende leden, wiens naam, beroep en adres in het Belgisc h Staatsblad wordt gepubliceerd, worden dringend verzocht op d e vergadering van 9 september aanstaande de originele exemplaren va n de statuten te komen ondertekenen . De stichtende leden die op deze vergadering niet kunnen aanwezi g zijn kunnen eventueel deze formaliteit komen vervullen tijdens d e ruilbeurs van de S .S .D . te Deerne op 11 september aanstaande .
59 .
24STE NATIONALE NATUURBESCHERMINGSDAG OP ZONDAG 18 SEPTEMBER '7 7 IN DE VLAAMSE ARDENNEN .
De Nationnie Natuurbeschermingsdag zal dit jaar in de Vlaamse Ardenne n plaats vinden . Thema' s 1. Problemen in verband met de ontworpen autowegen ; 2. Problemen in verband met het stijgend aantal ontworpen industrieperken ; 3. De zandgroeven in de natuurgebieden van de streek . Programma
:
Y .iU u bijeenkomst ❑ p het kasteel van Ridder Behaeghel de Bueren, in d e nabijheid van het kunstenaarsdorp Kwaremont ; 10 .30 u vertrek voor de wandeling in de heuvels van de Vlaamse Ardenne n (eiknik meenemen) ; 12 .30 u piknik in de nabijheid van Fweremont ; barbecues en dranken zulle n voorhanden zijn ; bezoek aan de schilderstentoonstellingen in he t dorp ; volksdansen ; 1 1 + .30 u officiële manifestatie (Kwaremont) ; 15
u vertrek voor de tweede tocht, langs het tracee A9 ; bezoek aan het gebied dat door de r9 wordt bedreigd ; wandeling in het Brakelbo s vertrek uit "Da Hoep" (Vleesberg) ;
18
u einde van de excursie .
Natuurgidsen zullen uitleg geven over het geografisch, botanisch en ornitologisch belang van de bezochte landschappen . Verenigingen die graag ee n gids ter beschikking zouden krijgen, kunnen dit reeds bekend maken aan he t sekretariaat (Bond Beter Leefmilieu, Aarlenstraat 25, 1040 Brussel , tel . 02/512 .30 .10) . Volgende verenigingen nemen dit jaar deel aan de organisatie von d e Nationale Natuurbeschermingsdag : Stichting Omer JJattez, Groenkomite e Vlaamse Ardennen en de Wielewaal afdeling Schelde-Leie .
MINERALENBEURZEN in september 197 7--------------------------------11 september 1977 : S .S .D .-Deurne, van 10 tot 17 uur in de Gemeenteschool, Sint-Rochusstraat te 2100 Deurne . Inlichtingen : J . Delicaet, Lange Leernstraat 8 9 te 2000 Antwerpen ; tel . 031/31 45 2 2 10-11 september 1977 : Brixen (Italië ) Inlichtingen : A . Gartner, Spitalstrasse 14 , I-3901+9 Sterling . 11 september 1977 : Viersen (Duitsland) Festhalle, 9 tot 18 uur ; Inlichtingen : H . Hblter, Remeperstrasse 40 , D-4056 Schwalmtal . 11 september 1977 : Gaalfelden (Oostenrijk) Gasthof Hindenburg ; 9 tot 1 5 Inlichtingen : W . r hr, Pflegergasse 10 , A-5760 Saalfelden . 17-18 september 1977 : Brussel, Hotel Metropole ; 10 tot 18 uu r Inlichtingen : R . Leemans, Felix Delhassestraat 3 6 1060 Brussel ; tel U2/5387130 . 17-18 september 1977 : DUsseldorf (Duitsland), Massekongres-Center , von 10 tot 18 uur Inlichtingen : R . Meyer, LMrchenweg 9, D-5603 WUlfrath . 17-18 september 1977 : Us-Schwenningen (Duitsland), Messehalle B (5UdwestmessegelUnde) 10 tot 18 uur ; Inlichtingen : R .Raschlsub, :5ohlwald 1 , D-7732 Niedereschach 1 . 18 september 1977 : Siegen (Duitsland) Siegerlandhalle , 9 tot 18 uur ; Inlichtingen : G . Kunze, Seelbecher Weg 86 , D-5900 Siegen--Trupbach . 2425 september 1977 : MUnstertal (Duitsland), Belchenhalle ; 14 tot 1 8 respektievelijk 10 tot 18 uur ; Inlichtingen : Kurverwaltung, D-7816 MUnstertal . 24-25 september 1977 : Ktiln (Duitsland), Mineralia 77, Stadthall e KMln-MUlheim, Jan Wellemstrasse 2 ; Inlichtingen : Dr . A . Ahmed, Maternusstrasse 1 2 D-5000 Kbin 1 . 25 september 1977 : Bern (Zwitserland), Festhalle AZlmend Bern, 9 tot 17 uu r Inlichtingen : B . Strbsscho, Kramgasse 31, CH-3011 Bern . 25 september 1977 : Mndling (Oostenrijk), Gr . Gewerbesaal, Elisabethstrasse 1, 9 tot 16 uur ; Inlichtingen : L . Seifert, Neusiedlerstrasse 8 , A-2340 MUdiing . 25 september 1977 : Innsbruck (Oostenrijk) Gr . Stadtsaal, 8 tot 17 uu r Inlichtingen : H . Bappold, Georg-Bucherstrasse 30 , A-6094 Axams .
61
25 september 1977 : Den Haag, Nederlands Congresgebouw, Churchillplein 10 , Nederland-Den Haa g Inlichtingen : T .Uisser, Louis Couperuslaan 10, Nl-Delft . 1-2 oktober 1977 ; Dreieich-Sprendingen (Duitsland) ; 10 tot 1B uu r Inlichtingen ; H . Wagner, Ernst-Ludwig-Allee 10 , D-6078 Dreiech . 1-2 oktober 1977 : Wien (Oostenrijk), Heus der Begegenung, Schwendergass e 41, A-1150 Wien ; 9 tot 16 uur ; Inlichtingen : G . Steger, Mineralog . Museum , Himmelbachgasse 2, A-2700 Wiener Neustadt . 2 oktober 1977 : Luzern (Zwitserland), Festhalle Allmend Luzern, 9 tot 17 uur ; Inlichtingen : A . Imhasly, Neuweg 15, CH-6003 Luzern . + + + + + + + + + + +
+
TSUME B Diegenen die geabonneerd zijn op "The Mineralogical Record" hebben to t hun aangename verrassing ongetwijfeld het "tsumeb"-nummer in hun brievenbus gevonden . Dit uitzonderlijk nummer, waaraan men reeds drie jaar werkte, is ee n echt boek geworden (128 bladzijden) . Tsumeb is een van de belangrijkste mineralenvindplaatsen ter wereld , gelegen in het noordoosten van Namibië . Meer dan 200 mineralen, di e in Tsumeb voorkomen, wenrnnder 20 die nergens anders ter werel d voorkomen, worden in het boek behandeld . De eerste, kortere hoofdstukken behandelen de geografische en politiek e situering, de historiek en de geologie van Tsumeb . Veertien Tsumebmineralen worden voor het eerst beschreven, waaronder enkele nieuwe : o .a . leiteiet, ludlockiet en keyiet . Verder wordt vrij veel aandach t besteed aan de pa .rageneses . De referenties zijn erg volledig, me t o .a . een tabel met referenties gerangschikt per mineraal . Het boek bevat 31 prachtige kleurfoto's, meer dan 100 zwart-wit foto' s en een hele boel kristaltekeningen, alle van uitstekende kwaliteit . U kan (indien de voorraad ondertussen niet uitgeput geraakt) ee n exemplaar bestellen door vbbr 15 SEPTEMBER 1977 250 BF over te make n op bankrekening nr . 409-7000711-71 t .n .v . de Heer Paul Van hee , Deuzeldlaan 16, bus 1, 2120 Schoten .
62. NIEUWE MINERALEN
H . Dillen SDHREYERIE T
Medenbach 0 ., Schwetzer K ., "Schroyeriet, cie neues Vanadium-Minera l aus Kenya", Naturwiss ., 63, 293-254 (1975) . Formule : V Ti 09 , met sporen Cr, Al, Mg en Fe . Vindplaats : Kwale,Kenya . is zwart, onoplosbaar in zuren, en komt voor als korrel s 5chreyerio 3 tot 30 u in vanediumhoudende rutiel in een kornerupien bevattend e kwarts-biotiet-sillimeniet gneiss . Begeleidende mineralen : kyaniet, musk ❑ v3et, spatiet, toermalijn, grafiet , pyrrhotiet, chalcopyriet, pentiendiet . 5EKRNINAIE T
Stanek J ., Miskovsky J ., "Sekanineiet, a new mineral of the cordierit e series, from Dolni Bory, G .S .S .R . " 5cr . Fac . Sci . Nat . Ujep Oren ., geel . 1 (5), 21-3D (1975) . Formule : (Fe,Mg) Al Si © . Dit mineraal dat2 4 5 18 velen onder ons reeds in hun verzamelin g hebben dank zij wijlen de heer A . Van hee, is het ijzeremelogon va n cordieriet (Mg,Fe) 2Al4 5í 50 1E . werden sporen aangetoond van Zn, Cr, Be , Spektrosc ❑ pisch Ga, Ag, Cu, en Ni . Sokaninaiet komt voor als slecht ontwikkelde XX tot 60-70 cm, en al s kristalli jne blauwgroene tot violetblauwe massa's, soms met een typisch e hars-- of glasglans . H : 7 tot 7,5 ; d : 2,77 . Twee-assig negatief . Vindplaats : Dolni Bory, West-MoraVit (CSSR) in een albietrijke pegmatie t in granuliet/gneiss . Het mineraal werd voor het eerst gevonden in 192e . STfTLINGIE T Hentschel G ., Kuzel H-J ., "5trntlingite, a new mineral" , N . Jahrb . Mineral ., Monatsh ., 326-330 (1976) . Formule : 2Ca0 . Al 0 3 . Si[] 2 . BH 20 . Het mineraal kam voor als kleurloze tot lichtgroene plaatje s van 0,1 tot 0,5 mm ; d : 1,9 ; lost ❑ p in verdund HC1 . Vindplaats : in een inklusie van kalksteen in een bazaltische lava bi j Bellerberg, Marpen, Eifel, Duitsland . Begeleidende mineralen : nefelien, meliliet, granaat, thomsoniet , gismondien, ettringiet, hydrocelumiet . Strttlingiet werd ook reeds synthetisch bereid . THALCUSIE T Kovalenker V .A . et al ., "Thalcusite, a new thallium-sulfide Ero m copper-nickel a res ❑ fthe Talmakh . deposits" , Zap . Vees . Mineral . Obshch, 105, 202-206 (1976) . Formule : Cu TI Fe 5 . Thalcusiet. 3--x 2 1 *x *+ komt voor in korrels tot 15 me in pentlandiet cubaniet-chalcopyrietertsen in Talnakh, USSR . Het Se-analogon, bukaviet,(Cu 3+x T1 2 FeSe 4-x ) is ook reeds bekend .
63 . YFTISIET Pletneva N . 1 . et al ., "A new variety in the group of rare eart h fluosilicates", Mater . Mineral . !ol'sk Polnastr . 8, 176-179 (1971) . Dalka U .P ., ©akakin V .V ., Zh . Strukt . Khim . 16, 837-842 (1975) . Formule : (Y,RE ) 4 (F,OH ) 5 (Ti,Sn)0(Si O 4 ) 2 met RE= rare earth, zeldzam e aardmetalen . Yftisiet komt voor als prismatische XX tot 7 mm lang, geel, doorschijnend, met glasglans . H : 3,5-4 ; d : 3,96 ; geen splijting . Tweeassig negatief . Vindplaats : in een graniet bij het kontakt met gabbio-anorthosiet , op het Kola-schiereiland, USSR . Een gelijkaardig mineraal werd reeds gevonden in 1965 in Kazakhstan . NIEUWE GEGEVEN S CATOPTRIET, YEATM°NIE T-------------------Moore P .O . et al ., Neues Jahrb . Mineral ., Abh ., 127, 47-61 (1976 ) Catoptriet : (Mn } 5b 4s )(Mné{ A14 5i2 )0 2 3 Yeatmaniet : (Mn* + Sb2 + )(Mn 2+ Zn 8 Si4)
028
DEROYLIE T Moore P .8 ., Takaharu A ., Neues Jahrb . Mineral ., Abh ., 126, 292-303(1976) . Formule : Fe4 +TI3} Sb 3+0 13 (0H) ; monoklien . EGLESTONIE T Mereiter K ., Zemanu J ., Tschermaks Min . Petr . Mitt . 23, 105-115 (1976) . Formule : Hg 6 C1 3 02H ; kubisch . G00NGARRIE T Mosgova N .N . et al ., Neues Jahrb . Min ., Abh ., 127, 62-83 (1976) . Goongarriet en warthaiet blijken identiek met heyrovskyiet , P b 1QAgB i 5 S 18 . Verschillende auteurs rliskussinren nog in verband me t de nomenclatuur . WEIBULLIET L - WITTIET Zdenek J ., Picot P ., C .R . Acad . Sci . Paris Ser . D ., 282, 137-139(1976 ) Vindplaats : Felun, Zweden . Drthorombisch . Weibulliet : Pb 5Bi 8 Se 75 1 1 Wittiet : Pb98i 12 5e7 5 20
64 . NIEUWE GEGEVENS (vervolg )
BRUCENIE T Chaska A .I ., Marchenko E . YA ., Geol . Geofiz . 4, 141-143 (1976) . Formule :
(RE 0 .95 Ca0 .0G U 0 .01 Th 0 .0 1 )(Mb 0 .96 Ta 0 .01 Fe0 .03 ) 0 4 Metamikt, amorf bij X-straeldiffraktie-onderzoek . Rood ; d : 5,44 ; broos ; conchyoidale breuk . De officiële benaming voor dit mineraal blijkt "beta"-fergusoniet (Ce ) te zijn .
SAMENAANKOOP VAN MINERaLENDO0SJE S Een van onze zusterverenigingen organiseert een samenaankoop van d e klassieke mineralendoosjes in plastic met een witte rechthoekige bode m en een glashelder stolpdeksel . Leden van de MKA kunnen deze doosjes tegen een erg laag tarief bestellen . Het betreft de volgende modellen ; model T4K
breedte(mm) lengte(mm) hoogte(mm)
30
36
25
maximumprijs/stuk (8F ) (zonder verbintenis ) 5, -
8, 54 29 75 29 T8K 54 12, ----------------------------------------------------------------- 36
De opgegeven prijzen zijn maximumprijzen, echter zonder verbintenis va n onzentwege . De juiste prijs, die waarschijnlijk nog lager zal liggen i s nog niet bekend omdat deze afhankelijk is van wisselkoers, verzendingskosten, doeanerechten e .d . Gelieve veelvouden van 10 of 100 stuks te bestellen . Verder in di t nummer vindt u een strook die u kunt uitknippen en ingevuld opsture n om uw bestelling uit te voeren . Deze aankoop is éénmalig, en er wordt GEEN stock aangelegd voo r naleveringen . Om te bestellen dient u : 1) vbbr 15 september 1977 de voorgedrukte strook (die u elders in di t nummer vindt) duidelijk ingevuld en ondertekend terug te zenden aa n ons sekretariaot , 2) eveneens vbbr 15 september 1977 het bedrag integraal, over te maken o p PR . 000-0291704-25 t .n .v . H . Dillen, Ripstraat 106 t e 2780 Sint-Gillis-Waas . Het eventueel te veel betaalde bedrag wordt u bij de levering terugbetaald . Na 15 september 1977 worden in GEEN geval nog bestellingen aanvaard ! Zie elders in dit nummer de speciale strook die u uitgeknipt en duidelijk ingevuld kunt gebruiken voor uw bestellingl . 1
65 .
STEEKKAARTEN Van verschillende leden kregen we de aanvraag om steekkaarten te late n drukken voor een systematische verzameling . Daarom verzoeken we de leden die hiervoor belangstelling hebben z o spoedig mogelijk een ontwerp of suggestie op te sturen naar het sekretariaat, zodat wij kunnen nagaan welke gegevens volgens de meerderhei d van de gelnteresseerden up deze kaarten al dan niet zouden moete n voorkomen . Vergeet niet het gewenste formaat ta vermelden . Wij gaan uit van het standpunt dat niet per mineraal, maar per specime n een kaartje wordt gemaakt ; slechts die gegevens dienen tu worden vermeld die specifiek zijn voor het specimen . Tracht uw ontwerp zo eenvoudig en universeel mogelijk te maken . Hieronder vindt u twee voorbeelden . Model 1 . Vindplaats : Vondst-Ruil-Aankoop : Beschrijving :
Datum :
Bewaring : Formaat : H: D: Str : FL : RA /
Identificatie/Analyse : Paragenese : Opmerkingen :
Model 2 .
Mineraal :
Nummer : Dia : halt : Lade :
Paragenese : Synoniem : Chemische formule : Hardheid : Kleur : Klassificatie : Kristalsysteem : Vindplaats : Eigen vondst/Ruil/Koop : Van : Bibliografie : Opmerkingen :
S .G . : Fluorescentie : Analyse :
Datum :
Streep :
