Jaarverslag Generation R
2012
Het onderzoek naar groei, ontwikkeling en gezondheid
Colofon Eindredactie: Karien Toebes Fotografie: Alain Gilgonzalez, Karien Toebes Ontwerp: www.beelders.nl
Voorwoord De oudste Generation R kinderen zijn in 2012 alweer 10 jaar geworden, een mooie mijlpaal. Al die jaren hebben zij zich samen met hun ouders belangeloos ingezet voor Generation R, wat tot veel mooie resultaten heeft geleid. Afgelopen jaar hebben we onder andere aangetoond dat luchtkwaliteit de gezondheid van moeder en kind kan beïnvloeden, dat antidepressiva tijden de zwangerschap nadelig zijn voor de baby en dat overmatig televisie kijken tot probleemgedrag bij peuters kan leiden. Het is slechts een kleine greep uit de resultaten van Generation R in 2012. We verwachten de komende jaren nog veel meer maatschappelijk relevante resultaten te kunnen publiceren. Focus op 9 loopt momenteel uitstekend. Eind november 2012 hebben we de 1000e Focus op 9 deelnemer mogen verwelkomen op ons onderzoekscentrum en velen zullen nog volgen. Na een mooie start in 2012, gaan we komend jaar verder en zal Focus op 9 worden uitgebreid met een speciaal voor Generation R ontwikkeld MRI centrum. Verderop in dit jaarverslag kunt u meer lezen over de huidige onderzoeksfase van Generation R. Uiteraard willen we alle deelnemers, medewerkers, samenwerkende organisaties en financiers hartelijk danken voor hun onmisbare inzet, steun en toewijding in 2012. U maakt het mogelijk dat dit prachtige en belangrijke onderzoek kan worden uitgevoerd.
Dr. Vincent W.V. Jaddoe
Prof. dr. Albert Hofman
Directeur Generation R
Afdelingshoofd Generation R
Generation R Generation R is het wereldberoemde Rotterdamse onderzoek naar de groei, ontwikkeling en gezondheid van 10.000 opgroeiende kinderen. Centraal staat de vraag waarom het ene kind gezondheids- of gedragsproblemen ontwikkelt en het andere kind niet. Om dit te onderzoeken worden de kinderen al gevolgd vanaf de zwangerschap en zullen ze gevolgd worden totdat ze jong volwassen zijn. Hiermee levert Generation R een belangrijke bijdrage aan de gezondheid en zorg van alle kinderen en hun ouders in Nederland. Dank aan de deelnemers De bereidheid van duizenden ouders om samen met hun kind(eren) deel te nemen aan ons onderzoek is erg belangrijk voor Generation R. Deze kinderen, moeder en vaders van verschillende etnische afkomsten vormen een unieke groep en leveren een grote bijdrage aan de bevordering van de gezondheid van alle opgroeiende kinderen. Wij proberen dan ook zo goed mogelijk de deelnemers te motiveren deel te blijven nemen aan ons onderzoek. Ze ontvangen nieuwsbrieven (over de post en digitaal), verjaardagskaarten, nieuwjaarskaarten en presentjes op het onderzoekscentrum en ze kunnen meedoen met prijsvragen.
DOHaD symposium Eind 2012 vond de DOHaD 2012 Satellite Meeting: New Developments in Developmental Epidemiology plaats in De Doelen in Rotterdam. Een wetenschappelijk symposium ter ere van 10 jaar Generation R met internationale sprekers. De bijeenkomst bracht clinici en onderzoekers van over de hele wereld samen die betrokken zijn bij onderzoek gericht op foetale en vroeg postnatale oorzaken van ziekten. Gedurende twee dagen werden in parallelle en plenaire sessies recente onderzoeksresultaten besproken. Daarnaast ging veel aandacht uit naar de praktische realisatie van de resultaten door zorgverleners voor moeder en kind.
Website In 2012 is de Generation R website geheel vernieuwd. De website houdt rekening met verschillende gebruikers die direct de voor hen relevante informatie kunnen vinden. Zo wordt er onderscheid gemaakt tussen informatie voor deelnemers, wetenschappers, donateurs en belangstellenden. Voor de deelnemers richt de website zich zowel op de ouders als op de kinderen met voor beide groepen een eigen deel. De website wordt dagelijks bijgehouden waardoor de gebruikers op de hoogte blijven van het nieuws met betrekking tot de resultaten van Generation R.
“Door mijn tijd bij Generation R heb ik geleerd hoeveel haken en ogen er zitten aan het doen van wetenschappelijk onderzoek en om kritisch naar wetenschappelijke literatuur te kijken.” Annemarie Martien – Visser Neuroloog
Publica tie uitgelic ht
Overmatig televisie kijken leidt tot probleemgedrag bij peuters In augustus 2012 bracht Generation R een publicatie naar buiten waarin onderzoek naar het televisiekijkgedrag van peuters werd beschreven. Uit dit onderzoek bij peuters tussen de 2 en 3 jaar bleek dat gedragsproblemen vaker voorkomen bij peuters die veel en langdurig – aanhoudend meer dan 1 uur per dag – televisie kijken. Dit probleemgedrag uit zich in agressie, overactief gedrag, concentratieproblemen en ongehoorzaamheid. Vooral als kinderen reeds gedragsproblemen vertonen wanneer zij overmatig televisie gaan kijken, wordt het risico groter dat de gedragsproblemen aanhouden. Het gaat hierbij vooral om een vast patroon van continue hoge blootstelling tussen de leeftijd van 2 en 3 jaar. Het was al bekend dat overmatige blootstelling aan televisie gedragsproblemen veroorzaakt bij kinderen van schoolgaande leeftijd. Dit was nog niet uitgebreid onderzocht op peuterleeftijd. Generation R heeft nu aangetoond dat aanhoudend hoge blootstelling aan televisie al op jonge leeftijd leidt tot het ontstaan van gedragsproblemen. Daarnaast is voor het eerst aangetoond dat veel televisie kijken ertoe kan leiden dat bestaande gedragsproblemen aanhouden. Daarom moeten ouders al op peuterleeftijd proberen te voorkomen dat hun kinderen overmatig televisie kijken.
Focus op 9
Metingen In Focus op 9 doen we een aantal nieuwe metingen. We kijken onder andere naar gehoor, ogen, tanden, kaken en we doen onderzoek naar astma en allergie. Daarnaast richten wij ons nog meer op het gezin en verrichten we metingen bij zowel kinderen als ouders. Het blijkt dat veel gezondheids- en ontwikkelingsproblemen in bepaalde families en gezinnen vaker voorkomen. Wij onderzoeken wat hiervan de reden is. Het koppelen van de gegevens van negenjarigen aan de al verzamelde gegevens tijdens de zwangerschap en eerste jaren na de geboorte, geeft een uniek beeld van de groei, ontwikkeling en gezondheid tot de leeftijd van tien jaar. De eerste tien levensjaren zijn zonder twijfel de kwetsbaarste en belangrijkste jaren van het leven.
Kind vragenlijst Al sinds de prenatale fase wordt door middel van vragenlijsten veel informatie verzameld over de groei en ontwikkeling van de kinderen. Deze lijsten werden bijna altijd ingevuld door de moeder. In Focus op 9 geven we ook een vragenlijst voor de partner mee en voor het eerst ook eentje voor het deelnemende kind. In deze kindervragenlijst worden onder andere vragen gesteld over vriendjes en vriendinnetjes, games en tv kijken, gedrag en gevoelens.
Generation R MRI centrum Gedurende 2012 is er hard gewerkt aan de realisatie van het MRI centrum. Dit centrum voor kinderen is uniek in een grootschalig onderzoeksproject. Kinderen worden inwendig onderzocht zonder dat er sprake is van straling, zoals bij een röntgenfoto wel het geval is. Met behulp van MRI wordt onder andere naar de structuur van de hersenen gekeken. Ook het hart, de longen en buikorganen zoals de lever worden op deze manier nauwkeurig onderzocht. De scans zijn van groot belang voor onderzoek naar de oorzaken van hartproblemen, neurologische aandoeningen, psychiatrische ziekten en gedragsproblemen.
Jessica Kiefte – de Jong Postdoc onderzoeker Epidemiologie
“Resultaten van mijn onderzoek benadrukken het belang om voeding bij hele jonge kinderen te blijven monitoren. De ervaring op gebied van voedingsonderzoek die ik heb opgedaan gebruik ik nu dagelijks in mijn huidige functie als postdoc onderzoeker op het gebied van voeding en gezondheid.”
Foc
op neg us
9
In Focus op 9 doen we op het onderzoekscentrum metingen naar: • Allergie • Astma • Cognitieve achterstand • Gebit / kaken • Gedrag • Gehoor
• Groei • Motoriek • Ogen • Overgewicht • Risicofactoren voor hart- en vaatziekten • Type 2 diabetes
Publica tie uitgelic ht
Luchtkwaliteit beïnvloedt mogelijk gezondheid moeder en kind Uit onderzoek van Generation R kwam in het voorjaar van 2012 naar voren dat blootstelling aan luchtverontreiniging tijdens de zwangerschap samenhangt met gezondheidseffecten bij moeder en kind. Zo hebben Rotterdamse vrouwen die tijdens de zwangerschap zijn blootgesteld aan hogere concentraties luchtverontreiniging een gemiddeld hogere bloeddruk dan vrouwen die aan lagere concentraties zijn blootgesteld. Ook hebben zij een grotere kans om zwangerschapshypertensie te ontwikkelen. Daarnaast hebben de hoog blootgestelde moeders een grotere kans om te bevallen van een te vroeg geboren kind met een lager geboortegewicht. Voor dit onderzoek zijn bij ruim 7.000 vrouwen gegevens verzameld over luchtverontreiniging, het verloop van de zwangerschap en de gezondheidseffecten bij moeder en kind. Er is specifiek gekeken naar de blootstelling aan fijnstof en stikstofdioxide op het adres van de zwangere vrouwen. Hogere concentraties luchtverontreiniging tijdens de zwangerschap blijken samen te hangen met de bloeddruk van de moeder, het risico op zwangerschapshypertensie, het risico op vroeggeboorte en het geboortegewicht van het kind. Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat deze zwangerschapsuitkomsten negatieve gevolgen kunnen hebben voor de gezondheid van moeder en kind in het latere leven.
en
Het jaar 2012 stond in het teken van de start van Focus op 9. Na de nodige voorbereidingen en veranderingen aan het Generation R onderzoekscentrum in het Sophia Kinderziekenhuis, was het in maart eindelijk zover. De oudste Generation R kinderen werden uitgenodigd om op het onderzoekscentrum langs te komen. Negen á tien jaar is een goede leeftijd om de kinderen uitgebreid te onderzoeken; ze zijn dan halverwege hun lagere schooltijd en naderen de puberteit.
Organisatie Generation R is een samenwerkingsverband tussen het Erasmus MC, de Erasmus Universiteit en het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis. Om de resultaten ook in de praktijk te kunnen brengen, is er een nauwe samenwerking met de GGD Rotterdam Rijnmond. Ook zijn alle zorgverleners rondom het gezin nauw betrokken bij Generation R. Daarnaast zijn ook de leerkrachten van de deelnemende kinderen betrokken bij het onderzoek. Deze samenwerking garandeert onderzoek met relevante vraagstellingen voor de praktijk.
Over de jaren heen is Generation R uitgegroeid tot een kenniscentrum voor de groei, ontwikkeling en gezondheid van alle kinderen in Nederland. Dagelijks zijn meer dan veertig jonge onderzoekers bezig met hun promotieonderzoek. Zij proberen verschillende onderzoeksvragen te beantwoorden die gericht zijn op de gezondheid van (zwangere) vrouwen, vaders en jonge kinderen. Zo wordt er een nieuwe generatie onderzoekers opgeleid voor toekomstig jeugdgezondheids-onderzoek. De Generation R onderzoekers zijn onder andere: basisartsen, kinderartsen, epidemiologen, pedagogen, kinder- en jeugdpsychiaters, psychologen, neurologen, gynaecologen en bewegingswetenschappers.
Afgestudeerd aan Nihes in 2012: Maartje Basten Nienke Bergen Nina van Mil Ank Ringoot Jolien Steenweg-de Graaff
Management Team Generation R
Deze promovendi volgen een speciale onderzoeksopleiding aan the Netherlands Institute for Health Sciences (Nihes), een door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) erkende onderzoeksschool.
Generation R wordt geleid door een Management Team. Hier worden alle inhoudelijke beslissingen genomen over onderzoeksprojecten en metingen. In het Management Team zitten de directieleden, de onderzoeksleiders en de manager bedrijfsvoering. De dagelijkse verantwoordelijkheid voor de planning en uitvoering ligt bij de directie. Daarnaast is er een vast team van ongeveer dertig medewerkers belast met de bureauwerkzaamheden en metingen op het onderzoekscentrum. In 2012 bestond het Management Team uit de volgende leden: Directie: • Prof.dr. Albert Hofman, afdelingshoofd; • Dr. Vincent W.V. Jaddoe, directeur; • Drs. Jacobus T.N. Lubbe, manager gezondheidswetenschappen. Onderzoeksleiders:
“Het is motiverend om met een grote groep mensen zo’n prachtig project als Generation R op te bouwen en draaiende te houden. Je doorloopt alle fasen van onderzoek doen: dataverzameling, verwerken van data, analyseren, schrijven en publiceren.” Tamara Batenburg Postdoc onderzoeker Onderwijsneurowetenschappen
• Prof.dr. Cornelia M. van Duijn, genetische
• • • • • • • • • • • • •
epidemiologie; Prof.dr. Oscar H. Franco, epidemiologie Prof.dr. Albert J. van der Heijden, kindergeneeskunde; Prof.dr. Marinus H. van IJzendoorn, gezinspedagogiek Prof.dr. Johan C. de Jongste, kinderlongziekten, Prof.dr. Aad van der Lugt, neuroradiologie Prof.dr. Johan P. Mackenbach, maatschappelijke gezondheidszorg; Prof.dr. Henriette A. Moll, kindergeneeskunde; Prof.dr. Hein Raat, maatschappelijke gezondheidszorg; M.D.dr. Fernando Rivadeneira, endocrinologie Prof.dr. Eric A.P. Steegers, verloskunde en vrouwenziekten; Prof.dr. Henning Tiemeier, kinder- en jeugdpsychiatrie; Prof.dr. André G. Uitterlinden, complexe genetica; Prof.dr. Frank C. Verhulst, kinder- en jeugdpsychiatrie.
Publicatielijst 2012 De resultaten van Generation R worden gepubliceerd in toonaangevende internationale vakbladen. Het aantal publicaties loopt sinds het begin van het onderzoek jaarlijks flink op, met 2012 als voorlopig hoogtepunt. Maar liefs 83 artikelen met belangrijke onderzoeksresultaten werden afgelopen jaar door de Generation R onderzoekers gepubliceerd. Hieronder vindt u het overzicht. 1. Van Batenburg-Eddes T, Brion MJ, Henrichs J, Jaddoe VW, Hofman A, Verhulst FC, Lawlor DA, Davey Smith G, Tiemeier H. Parental depressive and anxiety symptoms during pregnancy and attention problems in children: a cross-cohort consistency study. J Child Psychol Psychiatry. 2012 Dec 7. doi: 10.1111/jcpp.12023. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 23215861. 2. Bergen NE, Jaddoe VW, Timmermans S, Hofman A, Lindemans J, Russcher H, Raat H, Steegers-Theunissen RP, Steegers EA. Homocysteine and folate concentrations in early pregnancy and the risk of adverse pregnancy outcomes: the Generation R Study. BJOG. 2012 May;119(6):739-51. doi: 10.1111/j.14710528.2012.03321.x. PubMed PMID: 22489763. 3. Bouthoorn SH, van Lenthe FJ, HokkenKoelega AC, Moll HA, Tiemeier H, Hofman A, Mackenbach JP, Jaddoe VW, Raat H. Head circumference of infants born to mothers with different educational levels; the Generation R Study. PLoS One. 2012;7(6):e39798. doi: 10.1371/journal.pone.0039798. Epub 2012 Jun 29. PubMed PMID: 22768125; PubMed Central PMCID: PMC3387269. 4. Bouthoorn SH, Gaillard R, Steegers EA, Hofman A, Jaddoe VW, van Lenthe FJ, Raat H. Ethnic differences in blood pressure and hypertensive complications during pregnancy: the Generation R study. Hypertension. 2012 Jul;60(1):198-205. doi: 10.1161/ HYPERTENSIONAHA.112.194365. Epub 2012 May 21. PubMed PMID: 22615112. 5. Bouwland-Both M, Steegers-Theunissen R, Vujkovic M, Lesaffre E, Mook-Kanamori D, Hofman A, Lindemans J, Russcher H, Jaddoe V, Steegers E. A periconceptional energy-rich dietary pattern is associated with early fetal growth: the Generation R study. BJOG. 2012 Nov 30. doi: 10.1111/1471-0528.12086. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 23194298. 6. Bradfield JP, Taal HR, Timpson NJ, Scherag A, Lecoeur C, Warrington NM, Hypponen E, Holst C, Valcarcel B, Thiering E, Salem RM, Schumacher FR, Cousminer DL, Sleiman PM, Zhao J, Berkowitz RI, Vimaleswaran KS, Jarick I, Pennell CE, Evans DM, St Pourcain B, Berry DJ, Mook-Kanamori DO, Hofman A, Rivadeneira F, Uitterlinden AG, van Duijn CM, van der Valk RJ, de Jongste JC, Postma DS, Boomsma DI, Gauderman WJ, Hassanein MT, Lindgren CM, Mägi R, Boreham CA, Neville CE, Moreno LA, Elliott P, Pouta A, Hartikainen AL, Li M, Raitakari O, Lehtimäki T, Eriksson JG, Palotie A, Dallongeville J, Das S, Deloukas P, McMahon G, Ring SM, Kemp JP, Buxton JL, Blakemore AI, Bustamante M, Guxens M, Hirschhorn JN, Gillman MW, Kreiner-Møller E, Bisgaard H, Gilliland FD, Heinrich J, Wheeler E, Barroso I, O’Rahilly S, Meirhaeghe A, Sørensen TI, Power C, Palmer LJ, Hinney A, Widen E, Farooqi IS, McCarthy MI,
Froguel P, Meyre D, Hebebrand J, Jarvelin MR, Jaddoe VW, Smith GD, Hakonarson H, Grant SF; Early Growth Genetics Consortium. A genomewide association meta-analysis identifies new childhood obesity loci. Nat Genet. 2012 May;44(5):526-31. doi: 10.1038/ng.2247. PubMed PMID: 22484627; PubMed Central PMCID: PMC3370100. 7. Cents RA, Diamantopoulou S, Hudziak JJ, Jaddoe VW, Hofman A, Verhulst FC, Lambregtsevan den Berg MP, Tiemeier H. Trajectories of maternal depressive symptoms predict child problem behaviour: The Generation R Study. Psychol Med. 2013 Jan;43(1):13-25. doi: 10.1017/ S0033291712000657. Epub 2012 Apr 11. PubMed PMID: 22490169.
13. Durmuş B, Ay L, Duijts L, Moll HA, HokkenKoelega AC, Raat H, Hofman A, Steegers EA, Jaddoe VW. Infant diet and subcutaneous fat mass in early childhood: the Generation R Study. Eur J Clin Nutr. 2012 Feb;66(2):253-60. doi:10.1038/ejcn.2011.174. Epub 2011 Oct 12. PubMed PMID: 21989323. 14. Elfrink ME, ten Cate JM, Jaddoe VW, Hofman A, Moll HA, Veerkamp JS. Deciduous molar hypomineralization and molar incisor hypomineralization. J Dent Res. 2012 Jun;91(6):551-5. doi: 10.1177/0022034512440450. Epub 2012 Feb 27. PubMed PMID: 22370445.
8. Cents RA, Tiemeier H, Velders FP, Jaddoe VW, Hofman A, Verhulst FC, Lambregtse-van den Berg MP, Hudziak JJ. Maternal smoking during pregnancy and child emotional problems: the relevance of maternal and child 5-HTTLPR genotype. Am J Med Genet B Neuropsychiatr Genet. 2012 Apr;159B(3):289-97. doi:10.1002/ ajmg.b.32026. Epub 2012 Jan 18. PubMed PMID: 22259195. 9. Choté A, de Groot C, Redekop K, Hoefman R, Koopmans G, Jaddoe V, Hofman A, Steegers E, Trappenburg M, Mackenbach J, Foets M. Differences in quality of antenatal care provided by midwives to low-risk pregnant dutch women in different ethnic groups. J Midwifery Womens Health. 2012 Sep-Oct;57(5):461-8. doi:10.1111/ j.1542-2011.2012.00169.x. PubMed PMID: 22954076. 10. Coolman M, Timmermans S, de Groot CJ, Russcher H, Lindemans J, Hofman A, GeurtsMoespot AJ, Sweep FC, Jaddoe VV, Steegers EA. Angiogenic and fibrinolytic factors in blood during the first half of pregnancy and adverse pregnancy outcomes. Obstet Gynecol. 2012 Jun;119(6):1190-200. doi: 10.1097/ AOG.0b013e318256187f. PMID:22617584[ PubMed - indexed for MEDLINE] 11. Duijts L, Jaddoe VW, van der Valk RJ, Henderson JA, Hofman A, Raat H, Steegers EA, Moll HA, de Jongste JC. Fetal exposure to maternal and paternal smoking and the risks of wheezing in preschool children: the Generation R Study. Chest. 2012 Apr;141(4):876-85. doi: 10.1378/chest.11-0112. Epub 2011 Sep 29. PubMed PMID: 21960695. 12. Durmuş B, Arends LR, Ay L, Hokken-Koelega AC, Raat H, Hofman A, Steegers EA, Jaddoe VW. Parental anthropometrics, early growth and the risk of overweight in pre-school children: the Generation R Study. Pediatr Obes. 2012 Dec 13. doi: 10.1111/j.2047-6310.2012.00114.x. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 23239588.
Marlies Elfrink Tandarts
“Als tandarts in de praktijk gebruik ik niet direct mijn onderzoekservaring, maar verkooppraatjes van vertegenwoordigers die met literatuur aankomen worden sneller doorgeprikt. Ook is het leuk om patiëntjes en hun ouders wat meer uit te kunnen leggen over kaaskiezen en hoe daar onderzoek naar gedaan wordt.”
Publicatielijst 2012 15. Ertel KA, Kleinman K, van Rossem L, Sagiv S, Tiemeier H, Hofman A, Jaddoe VW, Raat H. Maternal perinatal depression is not independently associated with child body mass index in the Generation R Study: methods and missing data matter. J Clin Epidemiol. 2012 Dec;65(12):1300-9. doi: 10.1016/j. jclinepi.2012.05.013. Epub 2012 Sep 10. PubMed PMID: 22974499. 16. Flink IJ, Jansen PW, Beirens TM, Tiemeier H, van Ijzendoorn MH, Jaddoe VW, Hofman A, Raat H. Differences in problem behaviour among ethnic minority and majority preschoolers in the Netherlands and the role of family functioning and parenting factors as mediators: the Generation R Study. BMC Public Health. 2012 Dec 19;12(1):1092. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 23253397. 17. Flink IJ, Beirens TM, Looman C, Landgraf JM, Tiemeier H, Mol HA, Jaddoe VW, Hofman A, Mackenbach JP, Raat H. Health-related quality of life of infants from ethnic minority groups: the Generation R Study. Qual Life Res. 2012 May 10. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 22572975. 18. Gabriele C, Jaddoe VW, van Mastrigt E, Arends LR, Hofman A, Moll HA, de Jongste JC. Exhaled nitric oxide and the risk of wheezing in infancy: the Generation R Study. Eur Respir J. 2012 Mar;39(3):567-72. doi: 10.1183/09031936.00151010. Epub 2011 Sep 15. Erratum in: Eur Respir J.2012 May;39(5):1281. PubMed PMID: 21920894 19. Gabriele C, Silva LM, Arends LR, Raat H, Moll HA, Hofman A, Jaddoe VW, de Jongste JC. Early respiratory morbidity in a multicultural birth cohort: the Generation R Study. Eur J Epidemiol. 2012 Jun;27(6):453-62. doi: 10.1007/ s10654-012-9675-9. Epub 2012 Apr 4. PubMed PMID: 22476729; PubMed Central PMCID: PMC3382637. 20. Ghassabian A, Bongers-Schokking JJ, de Rijke YB, van Mil N, Jaddoe VW, de Muinck Keizer-Schrama SM, Hooijkaas H, Hofman A, Visser W, Roman GC, Visser TJ, Verhulst FC,
Tiemeier H. Maternal thyroid autoimmunity during pregnancy and the risk of attention deficit/hyperactivity problems in children: the Generation R Study. Thyroid. 2012 Feb;22(2):17886. doi: 10.1089/thy.2011.0318. Epub 2011 Dec 16. PubMed PMID: 22175242; PubMed Central PMCID: PMC3271370 21. Ghassabian A, Herba CM, Roza SJ, Govaert P, Schenk JJ, Jaddoe VW, Hofman A, White T, Verhulst FC, Tiemeier H. Infant brain structures, executive function, and attention deficit/ hyperactivity problems at preschool age. A prospective study. J Child Psychol Psychiatry. 2013 Jan;54(1):96-104. doi:10.1111/j.14697610.2012.02590.x. Epub 2012 Aug 28. PubMed PMID: 22928649. 22. Hafkamp-de Groen E, van Rossem L, de Jongste JC, Mohangoo AD, Moll HA, Jaddoe VW, Hofman A, Mackenbach JP, Raat H. The role of prenatal, perinatal and postnatal factors in the explanation of socioeconomic inequalities in preschool asthma symptoms: the Generation R Study. J Epidemiol Community Health. 2012 Nov;66(11):1017-24. doi: 10.1136/ jech-2011-200333. Epub 2012 Jan 19. PubMed PMID:22268130. 23. Hafkamp-de Groen E, Lingsma HF, Caudri D, Wijga A, Jaddoe VW, Steyerberg EW, de Jongste JC, Raat H. Predicting asthma in preschool children with asthma symptoms: study rationale and design. BMC Pulm Med. 2012 Oct 16;12(1):65. doi:10.1186/1471-2466-1265. PubMed PMID: 23067313; PubMed Central PMCID: PMC3515509 24. Hafkamp-de Groen E, Mohangoo AD, De Jongste JC, Moll HA, Jaddoe VWV, Hofman A, Mackenbach JP, Raat H. Wheezing patterns during the first four years of life and healthrelated quality of life at age 4: The Generation R Study. Eur Respir J. 2012 Jul 12. [Epub ahead of print] PMID:22790911 25. Hafkamp-de Groen E, Raat H. Asthma and Health Related Quality of Life in Childhood and Adolescence (Book chapter). Celso Pereira (editor), Allergic Diseases - Highlights in the
“Ik heb veel kennis opgedaan op het gebied van onderzoeksmethoden, epidemiologie en factoren die de gezondheid van zwangere vrouwen en jonge kinderen beïnvloeden. In mijn huidige functie als postdoc onderzoeker kan ik de opgedane kennis goed gebruiken bij het bestuderen van nieuwe vraagstukken.” Edith van den Hooven Postdoc onderzoeker Epidemiologie
Clinic, Mechanisms and Treatment. InTech - Open Access Publisher. Rijeka, Croatia, 2012 (Published 2012-03-14). ISBN 978-953-51-0227-4. 26. Henrichs J, Rescorla L, Donkersloot C, Schenk JJ, Raat H, Jaddoe VW, Hofman A, Verhulst FC, Tiemeier H. Early Vocabulary Delay and Behavioral/Emotional Problems in Early Childhood: The Generation R Study. J Speech Lang Hear Res. 2012 Aug 15. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 22896048. 27. Heppe DH, Kiefte-de Jong JC, Durmuş B, Moll HA, Raat H, Hofman A, Jaddoe VW. Parental, fetal, and infant risk factors for preschool overweight: the Generation R Study. Pediatr Res. 2012 Nov 8. doi: 10.1038/pr.2012.145. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 23138398. 28. Herba CM, Roza S, Govaert P, Hofman A, Jaddoe V, Verhulst FC, Tiemeier H. Breastfeeding and early brain development: the Generation R study. Matern Child Nutr. 2012 Nov 20. doi: 10.1111/mcn.12015. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 23167730. 29 van den Hooven EH, Pierik FH, de Kluizenaar Y, Hofman A, van Ratingen SW, Zandveld PY, Russcher H, Lindemans J, Miedema HM, Steegers EA, Jaddoe VW. Air pollution exposure and markers of placental growth and function: the generation R study. Environ Health Perspect. 2012 Dec;120(12):1753-9. doi:10.1289/ ehp.1204918. Epub 2012 Aug 24. PubMed PMID: 22922820. 30. Van den Hooven EH, Pierik FH, Van Ratingen SW, Zandveld PY, Meijer EW, Hofman A, Miedema HM, Jaddoe VW, De Kluizenaar Y. Air pollution exposure estimation using dispersion modelling and continuous monitoring data in a prospective birth cohort study in The Netherlands. Environ Health. 2012 Feb 22;11:9. doi:10.1186/1476-069X-11-9. PubMed PMID: 22356901; PubMed Central PMCID: PMC3372438. 31. van den Hooven EH, de Kluizenaar Y, Pierik FH, Hofman A, van Ratingen SW, Zandveld PY, Lindemans J, Russcher H, Steegers EA, Miedema HM, Jaddoe VW. Chronic air pollution exposure during pregnancy and maternal and fetal C-reactive protein levels: the Generation R Study. Environ Health Perspect. 2012 May;120(5):74651. doi: 10.1289/ehp.1104345. Epub 2012 Feb 3. PubMed PMID: 22306530; PubMed Central PMCID: PMC3346784. 32. van den Hooven EH, Pierik FH, de Kluizenaar Y, Willemsen SP, Hofman A, van Ratingen SW, Zandveld PY, Mackenbach JP, Steegers EA, Miedema HM, Jaddoe VW. Air pollution exposure during pregnancy, ultrasound measures of fetal growth, and adverse birth outcomes: a prospective cohort study. Environ Health Perspect. 2012 Jan;120(1):150-6. doi: 10.1289/ehp.1003316. PubMed PMID: 22222601; PubMed Central PMCID: PMC3261932. 33. Horikoshi M, Yaghootkar H, MookKanamori DO, Sovio U, Taal HR, Hennig BJ, Bradfield JP, St Pourcain B, Evans DM, Charoen P, Kaakinen M, Cousminer DL, Lehtimäki T, Kreiner-Møller E, Warrington NM, Bustamante M, Feenstra B, Berry DJ, Thiering E, Pfab T, Barton SJ,
Publicatielijst 2012 Shields BM, Kerkhof M, van Leeuwen EM, Fulford AJ, Kutalik Z, Zhao JH, den Hoed M, Mahajan A, Lindi V, Goh LK, Hottenga JJ, Wu Y, Raitakari OT, Harder MN, Meirhaeghe A, Ntalla I, Salem RM, Jameson KA, Zhou K, Monies DM, Lagou V, Kirin M, Heikkinen J, Adair LS, Alkuraya FS, Al-Odaib A, Amouyel P, Andersson EA, Bennett AJ, Blakemore AI, Buxton JL, Dallongeville J, Das S, de Geus EJ, Estivill X, Flexeder C, Froguel P, Geller F, Godfrey KM, Gottrand F, Groves CJ, Hansen T, Hirschhorn JN, Hofman A, Hollegaard MV, Hougaard DM, Hyppönen E, Inskip HM, Isaacs A, Jørgensen T, Kanaka-Gantenbein C, Kemp JP, Kiess W, Kilpeläinen TO, Klopp N, Knight BA, Kuzawa CW, McMahon G, Newnham JP, Niinikoski H, Oostra BA, Pedersen L, Postma DS, Ring SM, Rivadeneira F, Robertson NR, Sebert S, Simell O, Slowinski T, Tiesler CM, Tönjes A, Vaag A, Viikari JS, Vink JM, Vissing NH, Wareham NJ, Willemsen G, Witte DR, Zhang H, Zhao J; The Meta-Analyses of Glucoseand Insulin-related traits Consortium (MAGIC); Early Growth Genetics (EGG) Consortium, Wilson JF, Stumvoll M, Prentice AM, Meyer BF, Pearson ER, Boreham CA, Cooper C, Gillman MW, Dedoussis GV, Moreno LA, Pedersen O, Saarinen M, Mohlke KL, Boomsma DI, Saw SM, Lakka TA, Körner A, Loos RJ, Ong KK, Vollenweider P, van Duijn CM, Koppelman GH, Hattersley AT, Holloway JW, Hocher B, Heinrich J, Power C, Melbye M, Guxens M, Pennell CE, Bønnelykke K, Bisgaard H, Eriksson JG, Widén E, Hakonarson H, Uitterlinden AG, Pouta A, Lawlor DA, Smith GD, Frayling TM, McCarthy MI, Grant SF, Jaddoe VW, Jarvelin MR, Timpson NJ, Prokopenko I, Freathy RM. New loci associated with birth weight identify genetic links between intrauterine growth and adult height and metabolism. Nat Genet. 2012 Dec 2;45(1):76-82. doi: 10.1038/ ng.2477. Epub 2012 Dec 2. PubMed PMID: 23202124. 34. Ikram MA, Fornage M, Smith AV, Seshadri S, Schmidt R, Debette S, Vrooman HA, Sigurdsson S, Ropele S, Taal HR, Mook-Kanamori DO, Coker LH, Longstreth WT Jr, Niessen WJ, DeStefano AL, Beiser A, Zijdenbos AP, Struchalin M, Jack CR Jr, Rivadeneira F, Uitterlinden AG, Knopman DS, Hartikainen AL, Pennell CE, Thiering E, Steegers EA, Hakonarson H, Heinrich J, Palmer LJ, Jarvelin MR, McCarthy MI, Grant SF, St Pourcain B, Timpson NJ, Smith GD, Sovio U; Early Growth Genetics Consortium, Nalls MA, Au R, Hofman A, Gudnason H, van der Lugt A, Harris TB, Meeks WM, Vernooij MW, van Buchem MA, Catellier D, Jaddoe VW, Gudnason V, Windham BG, Wolf PA, van Duijn CM, Mosley TH Jr, Schmidt H, Launer LJ, Breteler MM, DeCarli C; Cohorts for Heart and Aging Research in Genomic Epidemiology Consortium. Common variants at 6q22 and 17q21 are associated with intracranial volume. Nat Genet. 2012 Apr 15;44(5):539-44. doi: 10.1038/ng.2245. Erratum in: Nat Genet. 2012 Jun;44(6):732. PubMed PMID: 22504418. 35. Jaddoe VW, van Duijn CM, Franco OH, van der Heijden AJ, van Iizendoorn MH, de Jongste JC, van der Lugt A, Mackenbach JP, Moll HA, Raat H, Rivadeneira F, Steegers EA, Tiemeier H, Uitterlinden AG, Verhulst FC, Hofman A. The Generation R Study: design and cohort update 2012. Eur J Epidemiol. 2012 Sep;27(9):739-56. doi: 10.1007/s10654-012-9735-1. Epub 2012 Oct 20. PubMed PMID: 23086283
36. Jansen PW, Roza SJ, Jaddoe VW, Mackenbach JD, Raat H, Hofman A, Verhulst FC, Tiemeier H. Children’s eating behavior, feeding practices of parents and weight problems in early childhood: results from the populationbased Generation R Study. Int J Behav Nutr Phys Act. 2012 Oct 30;9(1):130. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 23110748. 37. Kiefte-de Jong JC, de Vries JH, Bleeker SE, Jaddoe VW, Hofman A, Raat H, Moll HA. Socio-demographic and lifestyle determinants of ‘Western-like’ and ‘Health conscious’ dietary patterns in toddlers. Br J Nutr. 2012 Apr 5:1-11. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 22475342. 38. Kiefte-de Jong JC, Timmermans S, Jaddoe VW, Hofman A, Tiemeier H, Steegers EA, de Jongste JC, Moll HA. High circulating folate and vitamin B-12 concentrations in women during pregnancy are associated with increased prevalence of atopic dermatitis in their offspring. J Nutr. 2012 Apr;142(4):731-8. doi:10.3945/ jn.111.154948. Epub 2012 Mar 7. PubMed PMID: 22399526. 39. Kiefte-de Jong JC, de Vries JH, Escher JC, Jaddoe VW, Hofman A, Raat H, Moll HA. Role of dietary patterns, sedentary behaviour and overweight on the longitudinal development of childhood constipation: the Generation R study. Matern Child Nutr. 2012 Jan 30. doi: 10.1111/j.1740-8709.2011.00395.x. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 22288911. 40. Kiefte-de Jong JC, de Vries JH, Franco OH, Jaddoe VW, Hofman A, Raat H, de Jongste JC, Moll HA. Fish Consumption in Infancy and Asthma-like Symptoms at Preschool Age. Pediatrics. 2012 Dec;130(6):1060-8. doi: 10.1542/ peds.2012-0875. Epub 2012 Nov 12. PubMed PMID: 23147966. 41. Kok R, Bakermans-Kranenburg MJ, van Ijzendoorn MH, Velders FP, Linting M, Jaddoe VW, Hofman A, Verhulst FC, Tiemeier H. The role of maternal stress during pregnancy, maternal discipline, and child COMT Val158Met genotype in the development of compliance. Dev Psychobiol. 2012 May 21. doi: 10.1002/ dev.21049. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 22614783. 42. Kok R, van Ijzendoorn MH, Linting M, Bakermans-Kranenburg MJ, Tharner A, Luijk MP, Székely E, Jaddoe VW, Hofman A, Verhulst FC, Tiemeier H. Attachment insecurity predicts child active resistance to parental requests in a compliance task. Child Care Health Dev. 2012 Mar 7. doi: 10.1111/j.13652214.2012.01374.x.[Epub ahead of print] PubMed PMID: 22394322. 43. Langeslag SJ, Schmidt M, Ghassabian A, Jaddoe VW, Hofman A, van der Lugt A, Verhulst FC, Tiemeier H, White TJ. Functional connectivity between parietal and frontal brain regions and intelligence in young children: The Generation R study. Hum Brain Mapp. 2012 Sep 24. doi: 10.1002/hbm.22143. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 23008156.
Fleur Velders Kinder- en jeugdpsycholoog
“Mijn opgedane Generation R kennis helpt me om een positie in te nemen in een multidisciplinair team. Daarnaast kan ik deze kennis gebruiken in het contact met psychiatrische patiënten, waarin het van belang is om hoofd- en bijzaken te onderscheiden en om door te vragen.”
44. Leermakers ET, Taal HR, Bakker R, Steegers EA, Hofman A, Jaddoe VW. A common genetic variant at 15q25 modifies the associations of maternal smoking during pregnancy with fetal growth: the generation R study. PLoS One. 2012;7(4):e34584. doi: 10.1371/journal. pone.0034584. Epub 2012 Apr 4. PubMed PMID: 22496830; PubMed Central PMCID: PMC3319619. 45. Mackenbach JD, Tiemeier H, Ende Jv, Nijs IM, Jaddoe VW, Hofman A, Verhulst FC, Jansen PW. Relation of emotional and behavioral problems with body mass index in preschool children: the Generation R study. J Dev Behav Pediatr. 2012 Oct;33(8):641-8. doi: 10.1097/ DBP.0b013e31826419b8. PubMed PMID: 23027138. 46. El Marroun H, Jaddoe VW, Hudziak JJ, Roza SJ, Steegers EA, Hofman A, Verhulst FC, White TJ, Stricker BH, Tiemeier H. Maternal use of selective serotonin reuptake inhibitors, fetal growth, and risk of adverse birth outcomes. Arch Gen Psychiatry. 2012 Jul;69(7):706-14. doi: 10.1001/ archgenpsychiatry.2011.2333.PubMed PMID: 22393202.
Publicatielijst 2012 47. El Marroun H, Zeegers M, Steegers EA, van der Ende J, Schenk JJ, Hofman A, Jaddoe VW, Verhulst FC, Tiemeier H. Post-term birth and the risk of behavioural and emotional problems in early childhood. Int J Epidemiol. 2012 Jun;41(3):773-81. oi:10.1093/ije/dys043. Epub 2012 May 2. PMID:22552873 [PubMed - indexed for MEDLINE] 48. Medici M, Timmermans S, Visser W, de Muinck Keizer-Schrama SM, Jaddoe VW, Hofman A, Hooijkaas H, de Rijke YB, Tiemeier H, BongersSchokking JJ, Visser TJ, Peeters RP, Steegers EA. Maternal Thyroid Hormone Parameters during Early Pregnancy and Birth Weight: The Generation R Study. J Clin Endocrinol Metab. 2012 Nov 12. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 23150694. 49. Medici M, de Rijke YB, Peeters RP, Visser W, de Muinck Keizer-Schrama SM, Jaddoe VW, Hofman A, Hooijkaas H, Steegers EA, Tiemeier H, Bongers-Schokking JJ, Visser TJ. Maternal early pregnancy and newborn thyroid hormone parameters: the Generation R study. J Clin Endocrinol Metab. 2012 Feb;97(2):646-52. doi:10.1210/jc.2011-2398. Epub 2011 Dec 7. PubMed PMID: 22162477. 50. Micali N, De Stavola B, dos-Santos-Silva I, Steenweg-de Graaff J, Jansen PW, Jaddoe VW, Hofman A, Verhulst FC, Steegers EA, Tiemeier H. Perinatal outcomes and gestational weight gain in women with eating disorders: a population-based cohort study. BJOG. 2012 Nov; 119(12):1493-502. doi: 10.1111/j.14710528.2012.03467.x. Epub 2012 Aug 20. PMID: 22901019 [PubMed - indexed for MEDLINE] 51. van Mil NH, Tiemeier H, Bongers-Schokking JJ, Ghassabian A, Hofman A, Hooijkaas H, Jaddoe VW, de Muinck Keizer-Schrama SM, Steegers EA, Visser TJ, Visser W, Ross HA, Verhulst FC, de Rijke YB, Steegers-Theunissen RP. Low Urinary Iodine Excretion during Early Pregnancy Is Associated with Alterations in Executive Functioning in Children. J Nutr. 2012 Dec;142(12):2167-74. doi:10.3945/jn.112.161950. Epub 2012 Oct 17. PubMed PMID: 23077186. 52. van Mil NH, Steegers-Theunissen RP, Bongers-Schokking JJ, Marroun HE, Ghassabian A, Hofman A, Jaddoe VW, Visser TJ, Verhulst FC, de Rijke YB, Steegers EA, Tiemeier H. Maternal hypothyroxinemia during pregnancy and growth of the fetal and infant head. Reprod Sci. 2012 Dec;19(12):1315-22. doi:10.1177/1933719112450338. Epub 2012 Aug 9. PubMed PMID: 22878528. 53. Mook-Kanamori DO, van Beijsterveldt CE, Steegers EA, Aulchenko YS, Raat H, Hofman A, Eilers PH, Boomsma DI, Jaddoe VW. Heritability estimates of body size in fetal life and early childhood. PLoS One. 2012;7(7):e39901. doi:10.1371/journal.pone.0039901. Epub 2012 Jul 25. PubMed PMID: 22848364; PubMed Central PMCID: PMC3405108. 54. Nugteren JJ, Snijder CA, Hofman A, Jaddoe VW, Steegers EA, Burdorf A. Work-related
maternal risk factors and the risk of pregnancy induced hypertension and preeclampsia during pregnancy. The Generation R Study. PLoS One. 2012;7(6):e39263. doi: 10.1371/journal. pone.0039263. Epub 2012 Jun 15. PubMed PMID: 22720087; PubMed Central PMCID: PMC3376127. 55. Rijlaarsdam J, Stevens GW, van der Ende J, Arends LR, Hofman A, Jaddoe VW, Mackenbach JP, Verhulst FC, Tiemeier H. A brief observational instrument for the assessment of infant home environment: development and psychometric testing. Int J Methods Psychiatr Res. 2012 Sep;21(3):195-204. doi: 10.1002/mpr.1361. Epub 2012 Jul 27. PubMed PMID: 22836590. 56. Rijlaarsdam J, Tiemeier H, Hofman A, Jaddoe VW, Mackenbach JP, Verhulst FC, Stevens GW. Home environments of infants: relations with child development through age 3. J Epidemiol Community Health. 2013 Jan;67(1):1420. doi:10.1136/jech-2012-200987. Epub 2012 Jul 5. PubMed PMID: 22766779. 57. Rijlaarsdam J, Stevens GW, van der Ende J, Hofman A, Jaddoe VW, Mackenbach JP, Verhulst FC, Tiemeier H. Economic Disadvantage and Young Children’s Emotional and Behavioral Problems: Mechanisms of Risk. J Abnorm Child Psychol. 2012 Jun 27. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 22736330 58. Rossem LV, Kiefte-de Jong JC, Looman CW, Jaddoe VW, Hofman A, Hokken-Koelega AC, Mackenbach JP, Moll HA, Raat H. Weight change before and after the introduction of solids: results from a longitudinal birth cohort. Br J Nutr. 2012 Apr 5:1-6. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 22475475. 59. Rurangirwa AA, Gaillard R, Steegers EA, Hofman A, Jaddoe VW. Hemodynamic adaptations in different trimesters among nulliparous and multiparous pregnant women; the Generation R study. Am J Hypertens. 2012 Aug;25(8):892-9. doi: 10.1038/ajh.2012.57. Epub 2012 May 31. PubMed PMID: 22647784 60. Silva LM, van Rossem L, Jansen PW, Hokken-Koelega AC, Moll HA, Hofman A, Mackenbach JP, Jaddoe VW, Raat H. Children of low socioeconomic status show accelerated linear growth in early childhood; results from the Generation R Study. PLoS One. 2012;7(5):e37356. doi: 10.1371/journal.pone.0037356. Epub 2012 May 23. PubMed PMID: 22649522; PubMed Central PMCID: PMC3359354. 61. Snijder CA, Brand T, Jaddoe V, Hofman A, Mackenbach JP, Steegers EA, Burdorf A. Physically demanding work, fetal growth and the risk of adverse birth outcomes. The Generation R Study. Occup Environ Med. 2012 Aug;69(8):54350. doi: 10.1136/oemed-2011-100615. Epub 2012 Jun 27. PubMed PMID: 22744766. 62. Snijder CA, Kortenkamp A, Steegers EA, Jaddoe VW, Hofman A, Hass U, Burdorf A. Intrauterine exposure to mild analgesics during pregnancy and the occurrence of cryptorchidism and hypospadia in the offspring: the Generation
R Study. Hum Reprod. 2012 Apr;27(4):1191-201. doi: 10.1093/humrep/der474. Epub 2012 Feb 2. PubMed PMID: 22301570. 63. Snijder CA, Roeleveld N, Te Velde E, Steegers EA, Raat H, Hofman A, Jaddoe VW, Burdorf A. Occupational exposure to chemicals and fetal growth: the Generation R Study. Hum Reprod. 2012 Mar;27(3):910-20. doi:10.1093/ humrep/der437. Epub 2012 Jan 2. PubMed PMID: 22215632; PubMed Central PMCID: PMC3279127. 64. Sonnenschein-van der Voort AM, de Kluizenaar Y, Jaddoe VW, Gabriele C, Raat H, Moll HA, Hofman A, Pierik FH, Miedema HM, de Jongste JC, Duijts L. Air pollution, fetal and infant tobacco smoke exposure, and wheezing in preschool children: a population-based prospective birth cohort. Environ Health. 2012 Dec 11;11(1):91. PubMed PMID: 23231783. 65. Sonnenschein-van der Voort AM, Jaddoe VW, Raat H, Moll HA, Hofman A, de Jongste JC, Duijts L. Fetal and infant growth and asthma symptoms in preschool children: the Generation R Study. Am J Respir Crit Care Med. 2012 Apr 1;185(7):731-7. doi: 10.1164/rccm.2011071266OC. Epub 2012 Jan 20. PubMed PMID: 22268138. 66. Sonnenschein-van der Voort AM, Jaddoe VW, van der Valk RJ, Willemsen SP, Hofman A, Moll HA, de Jongste JC, Duijts L. Duration and exclusiveness of breastfeeding and childhood asthma-related symptoms. Eur Respir J. 2012 Jan;39(1):81-9. doi: 10.1183/09031936.00178110. Epub 2011 Jul 20. PMID:21778163 [PubMed indexed for MEDLINE] 67. Steenweg-de Graaff J, Roza SJ, Steegers EA, Hofman A, Verhulst FC, Jaddoe VW, Tiemeier H. Maternal folate status in early pregnancy and child emotional and behavioral problems: the Generation R Study. Am J Clin Nutr. 2012 Jun;95(6):1413-21. doi: 10.3945/ajcn.111.030791. Epub 2012 May 9. PubMed PMID: 22572645. 68. Taal HR, St Pourcain B, Thiering E, Das S, Mook-Kanamori DO, Warrington NM, Kaakinen M, Kreiner-Møller E, Bradfield JP, Freathy RM, Geller F, Guxens M, Cousminer DL, Kerkhof M, Timpson NJ, Ikram MA, Beilin LJ, Bønnelykke K, Buxton JL, Charoen P, Chawes BL, Eriksson J, Evans DM, Hofman A, Kemp JP, Kim CE, Klopp N, Lahti J, Lye SJ, McMahon G, Mentch FD, Müller-Nurasyid M, O’Reilly PF, Prokopenko I, Rivadeneira F, Steegers EA, Sunyer J, Tiesler C, Yaghootkar H; Cohorts for Heart and Aging Research in Genetic Epidemiology Consortium, Breteler MM, Decarli C, Breteler MM, Debette S, Fornage M, Gudnason V, Launer LJ, van der Lugt A, Mosley TH Jr, Seshadri S, Smith AV, Vernooij MW; Early Genetics & Lifecourse Epidemiology Consortium, Blakemore AI, Chiavacci RM, Feenstra B, Fernandez-Banet J, Grant SF, Hartikainen AL, van der Heijden AJ, Iñiguez C, Lathrop M, McArdle WL, Mølgaard A, Newnham JP, Palmer LJ, Palotie A, Pouta A, Ring SM, Sovio U, Standl M, Uitterlinden AG, Wichmann HE, Vissing NH, DeCarli C, van Duijn CM, McCarthy MI, Koppelman GH, Estivill X, Hattersley AT,
Publicatielijst 2012 Melbye M, Bisgaard H, Pennell CE, Widen E, Hakonarson H, Smith GD, Heinrich J, Jarvelin MR, Jaddoe VW; Early Growth Genetics Consortium. Common variants at 12q15 and 12q24 are associated with infant head circumference. Nat Genet. 2012 Apr 15;44(5):532-8. doi: 10.1038/ ng.2238. PubMed PMID: 22504419. 69. Taal HR, Verwoert GC, Demirkan A, Janssens AC, Rice K, Ehret G, Smith AV, Verhaaren BF, Witteman JC, Hofman A, Vernooij MW, Uitterlinden AG, Rivadeneira F, Ikram MA, Levy D, van der Heijden AJ; Cohort for Heart and Aging Research in Genome Epidemiology and Early Genetics and Lifecourse Epidemiology consortia, Jaddoe VW, van Duijn CM. Genomewide profiling of blood pressure in adults and children. Hypertension. 2012 Feb;59(2):241-7. doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.111.179481. Epub 2011 Dec 27. PubMed PMID: 22203742; PubMed Central PMCID: PMC3266432. 70. Taal HR, van den Hil LC, Hofman A, van der Heijden AJ, Jaddoe VW. Genetic variants associated with adult blood pressure and kidney function do not affect fetal kidney volume. The Generation R Study. Early Hum Dev. 2012 Sep;88(9):711-6. doi: 10.1016/j. earlhumdev.2012.02.014. Epub 2012 Mar 22. PubMed PMID: 22445569. 71. Tharner A, Dierckx B, Luijk MP, van Ijzendoorn MH, Bakermans-Kranenburg MJ, van Ginkel JR, Moll HA, Jaddoe VW, Hofman A, Hudziak JJ, Verhulst FC, Tiemeier H. Attachment disorganization moderates the effect of maternal postnatal depressive symptoms on infant autonomic functioning. Psychophysiology. 2012 Dec 18. doi: 10.1111/psyp.12003. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 23252764. 72. Tharner A, Luijk MP, van Ijzendoorn MH, Bakermans-Kranenburg MJ, Jaddoe VW, Hofman A, Verhulst FC, Tiemeier H. Maternal lifetime history of depression and depressive symptoms in the prenatal and early postnatal period do not predict infant-mother attachment quality in a large, population-based Dutch cohort study. Attach Hum Dev. 2012 Jan;14(1):63-81. doi: 10.1080/14616734.2012.636659. PubMed PMID: 22191607. 73. Tharner A, Luijk PCM, van Ijzendoorn MH, Bakermans-Kranenburg MJ, Jaddoe VWV, Hofman A, Verhulst FC, Tiemeier H. Infant Attachment, Parenting Stress, and Child Emotional and Behavioral Problems at Age 3 Years, Parenting: Science and Practice, 12:4, 261281 74. Tiemeier H, Velders FP, Szekely E, Roza SJ, Dieleman G, Jaddoe VW, Uitterlinden AG, White TJ, Bakermans-Kranenburg MJ, Hofman A, Van Ijzendoorn MH, Hudziak JJ, Verhulst FC. The Generation R Study: A review of design, findings to date, and a study of the 5-HTTLPR by environmental interaction from fetal life onward. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2012 Nov;51(11):1119-1135.e7. doi: 10.1016/j. jaac.2012.08.021. Epub 2012 Sep 30. PubMed PMID: 23101739.
75. Timmermans S, Steegers-Theunissen RP, Vujkovic M, den Breeijen H, Russcher H, Lindemans J, Mackenbach J, Hofman A, Lesaffre EE, Jaddoe VW, Steegers EA. The Mediterranean diet and fetal size parameters: the Generation R Study. Br J Nutr. 2012 Oct 28;108(8):1399-409. doi: 10.1017/S000711451100691X. Epub 2012 Feb 21. PubMed PMID: 22348517. 76. Tromp II, Kiefte-de Jong JC, de Vries JH, Jaddoe VW, Raat H, Hofman A, de Jongste JC, Moll HA. Dietary patterns and respiratory symptoms in pre-school children: the Generation R Study. Eur Respir J. 2012 Sep;40(3):681-9. doi: 10.1183/09031936.00119111. Epub 2012 Feb 23. PubMed PMID: 22362860. 77. van der Valk RJ, Duijts L, Kerkhof M, Willemsen SP, Hofman A, Moll HA, Smit HA, Brunekreef B, Postma DS, Jaddoe VW, Koppelman GH, de Jongste JC. Interaction of a 17q12 variant with both fetal and infant smoke exposure in the development of childhood asthma-like symptoms. Allergy. 2012 Jun;67(6):767-74. doi:10.1111/j.13989995.2012.02819.x. Epub 2012 Apr 3. PubMed PMID: 22469062. 78. Velders FP, De Wit JE, Jansen PW, Jaddoe VW, Hofman A, Verhulst FC, Tiemeier H. FTO at rs9939609, Food Responsiveness, Emotional Control and Symptoms of ADHD in Preschool Children. PLoS One. 2012;7(11):e49131. doi:10.1371/journal.pone.0049131. Epub 2012 Nov 14. PubMed PMID: 23155456; PubMed Central PMCID: PMC3498333. 79. Velders FP, Dieleman G, Cents RA, Bakermans-Kranenburg MJ, Jaddoe VW, Hofman A, Van Ijzendoorn MH, Verhulst FC, Tiemeier H. Variation in the glucocorticoid receptor gene at rs41423247 moderates the effect of prenatal maternal psychological symptoms on child cortisol reactivity and behavior. Neuropsychopharmacology. 2012 Oct;37(11):2541-9. doi: 10.1038/npp.2012.118. Epub 2012 Jul 11. PubMed PMID: 22781842; PubMed Central PMCID: PMC3442349. 80. Verlinden M, Tiemeier H, Hudziak JJ, Jaddoe VW, Raat H, Guxens M, Hofman A, Verhulst FC, Jansen PW. Television Viewing and Externalizing Problems in Preschool Children: The Generation R Study. Arch Pediatr Adolesc Med. 2012 Aug 6:17. doi: 10.1001/archpediatrics.2012.653. [Epub ahead of print] PubMed PMID:22869354. 81. Visser AM, Jaddoe VW, Ghassabian A, Schenk JJ, Verhulst FC, Hofman A, Tiemeier H, Moll HA, Arts WF. Febrile seizures and behavioural and cognitive outcomes in preschool children: the Generation R Study. Dev Med Child Neurol. 2012 Nov;54(11):1006-11. doi: 10.1111/j.1469-8749.2012.04405.x. Epub 2012 Sep 3. PubMed PMID: 22937894. 82. Wijtzes AI, Jansen W, Kamphuis CB, Jaddoe VW, Moll HA, Tiemeier H, Verhulst FC, Hofman A, Mackenbach JP, Raat H. Increased risk of exceeding entertainment-media guidelines in
Claudia Snijder Gynaecoloog in opleiding
“Verschillende aspecten van wetenschappelijk onderzoek doen, zoals werken met verschillende vakgebieden, de Master Epidemiologie van het Nihes, presentaties geven en het deelnamen aan internationale congressen dragen bij aan een goede wetenschappelijke vorming. “
preschool children from low socioeconomic background: the Generation R Study. Prev Med. 2012 Oct;55(4):325-9. doi:10.1016/j. ypmed.2012.07.023. Epub 2012 Aug 4. PubMed PMID: 22890021. 83. Wolff NJ, Darlington AS, Hunfeld JA, Jaddoe VW, Hofman A, Raat H, Verhulst FC, Passchier J, Tiemeier H. Concurrent and longitudinal bidirectional relationships between toddlers’ chronic pain and mental health: the generation R study. J Pediatr Psychol. 2012 Jun;37(5):546-56. doi: 10.1093/jpepsy/jsr122. Epub 2012 Jan 19. PubMed PMID: 22262916.
Jaarcijfers 2012 Personele lasten Infrastructuur Algemene activiteiten ICT Communicatie / PR Totaal Dataverzameling Uitvoering metingen in onderzoekscentrum Vragenlijsten (deelnemersparticipatie) Laboranten Totaal Totaal personele lasten
Baten
150.335 222.003 60.751 433.090
727.925 15.371 1.993 745.289 1.178.379
Materiële lasten Infrastructuur Kantoorinrichting en meubilair Telefoon / kantoorkosten Representatiekosten PC apparatuur Totaal
5.444 93.419 57.953 12.752 169.568
Dataverzameling en opslag Opslag/verwerking lichaamsmateriaal Bijdrage bureaukosten Apparatuur en inventaris Overige Totaal
63.389 20.512 192.199 129.559 405.659
Overige lasten Voorziening MRI centrum Algemene afdracht Totaal
412.500 16.890 429.390
Totaal materiële lasten
1.004.617
Totaal lasten
2.041.920
Infrastructuur Erasmus MC Totaal
275.540 275.540
Donaties Laurensfonds Stichting Volkskracht Totaal
300.000 112.500 412.500
Projecten Generation R Onderzoeksprojecten Totaal
850.000 850.000
Overige baten Bijdrage voorfinanciering Erasmus MC Bijdragen infrastructuur uit onderzoeksgroepen en projecten Totaal GWA Databank Bijdragen infrastructuur uit onderzoeksgroepen en projecten Totaal Totaal baten
44.956 450.000 494.956
150.000 150.000 2.182.996
Toelichting personele lasten 2012 Infrastructuur Hieronder vallen de kosten voor algemene activiteiten en worden de categorieën ICT en communicatie onderscheiden. Dataverzameling Hieronder vallen de personeelskosten ten behoeve van de dataverzameling, om te beginnen voor het meetmoment, vervolgens voor de medewerkers die betrokken zijn bij de verzending en verwerking van de vragenlijsten (deelnemersparticipatie) en de uitvoering van de resterende metingen op het onderzoekscentrum. Tevens zijn de kosten van de laboranten opgenomen.
Financiering Toelichting materiële lasten 2012 Infrastructuur Hierbij onderscheiden we kosten voor PC en meubilair, telefoon en kantoorkosten, representatiekosten en apparatuur. Dataverzameling en opslag Het gaat hier om de kosten voor productie, verzendkosten en het digitaal opslaan van de vragenlijsten. Daarnaast worden de kosten voor opslag en bewerking van lichaamsmateriaal genoemd, waarvan een deel via STAR-i-Nova gebeurt. Ook de bureaukosten die gemaakt worden ten behoeve van het meetmoment en kosten voor apparatuur, gebruikt voor het meetmoment en gefinancierd door Generation R, zijn vermeld. Vanuit de participerende afdelingen wordt ook zorg gedragen voor benodigde apparatuur. Onder overige vallen de kosten voor ondersteuning vanuit het themabureau, huisvesting en cursussen in het kader van de dataverzameling. Overige lasten Het betreft hier de afdracht voor de realisatie van de MRI voorziening voor het komende meetmoment en de algemene afdracht aan het Erasmus MC.
Toelichting Baten 2012 Infrastructuur Deze bijdrage is afkomstig van het Erasmus MC. Donaties De donaties zijn door verschillende instellingen vrijgemaakt voor de realisatie van de MRI faciliteit binnen Generation R. Projecten Generation R Het betreft hier de gelden van projecten die rechtstreeks via Generation R lopen. Veel van de onderzoeksgelden lopen via de in Generation R participerende afdelingen. Alleen al ter dekking van de kosten van de promovendi gaat het om K€ 1.500. Overige baten Het betreft ontvangen vergoedingen vanuit participerende onderzoeksgroepen, als bijdrage aan de algemene kosten die worden gemaakt. GWA-databank Het betreft hier bijdragen vanuit de participerende afdelingen voor het gebruik van GWA data.
Zonder financiële steun geen hoogwaardig wetenschappelijk onderzoek. Generation R zet zich daarom actief in om nieuwe financiers te werven en bestaande financiers te behouden. Voor het afgelopen jaar is Generation R haar financiers bijzonder dankbaar voor hun financiële en materiële bijdragen en hoopt op een voortzetting hiervan in de komende jaren. Generation R is in 2012 mogelijk gemaakt door: • AON Groep Nederland BV • AGS Kinderstichting • Bayer Healthcare • Danone Nederland • Diabetes Fonds Nederland • ECT (Europe Container Terminals) • Epilepsie Fonds • Erasmus MC • Stichting Erasmus Fonds Pijnbestrijding • Erasmusstichting • Erasmus Universiteit Rotterdam • GABA Benelux • GGD Rotterdam-Rijnmond • G.Ph. Verhagen Stichting • GE Healthcare • Harvard School of Public Health • IMCD Group • Indofin Groep • Innovatiefonds Zorgverzekeraars • K.F. Hein Fonds • Koninklijke Ahrend N.V. • KPN • Longfonds • Micronic BV • Ministerie van Jeugd en Gezin • Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport • NIEHS • Nederlands Centrum voor Beroepsziekten • Nederlandse Hartstichting • Nierstichting Nederland • Numico Research/Danone • NWO (Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) • OVG Projectontwikkeling • Philips • Redkiwi • Roosland Beheer B.V. • Sanyo • Shell Nederland • Sint Laurensfonds • Snijders B.V. • Stichting Aelwijn Florisz • Stichting Astma Bestrijding • Stichting Bevordering van Volkskracht • Stichting Lantaren Venster • Stichting Neyenburgh • Stichting Physico Therapeutisch Instituut • Stichting Sophia Kinderziekenhuis Fonds • Stichting Willem H. Kröger • Triomf zeefdrukkerij • Unilever Nederland Holding • Van Herk Foundation • Van Leeuwen Van Lignac Stichting • Vereniging Trustfonds Erasmus Universiteit Rotterdam • Voerman Foundation • Weijers Flatgarage • Xafi Medical • Zilveren Kruis Achmea • ZonMw • ZonMw Programma Geestkracht •
Generation R Bezoekadres: Wytemaweg 80, 3015 CN Rotterdam Postadres: Postbus 2040, 3000 CA Rotterdam Telefoon: 010 704 34 05, Fax: 010 704 46 45 E-mail:
[email protected]
www.generationr.nl
