Generatie Z is nadrukkelijk aan zet

Generatie Z is nadrukkelijk aan zet

X is een uitgave van Eiffel #03 editie 2011

Social Media & topsport Recht door het midden Einde van de patatgeneratie OP WEG NAAR BUSINESS HAPPINESS P.4

P.14

P.18

P.28

SpEcia

Generat l ie Z Nu ook op iPad!

Voorwoord

Anders

G

eneratie Z is de eerste generatie die in zijn geheel bestaat uit digital natives, jonge mensen die zich een wereld zonder computers niet kunnen voorstellen en voor wie digitale technologie net zulke gesneden koek is als langspeelplaten of videobandjes voor eerdere generaties. Dit in tegenstelling tot digital immigrants. Deze categorie stamt van vóór het digitale tijdperk en heeft zich de technologie op latere leeftijd in meerdere of mindere mate eigen gemaakt. Ik ga met deze grove indeling even voorbij aan de nuances die natuurlijk ook in beide generaties voor­ komen. Niet iedere jongere is een whizzkid en niet iedere oudere is een digitale nitwit. Maar de grote scheidslijn is duidelijk: Generatie Z is van een andere orde (niet beter of slechter, maar ánders) dan de generaties daarvoor. Daarover gaat het in deze speciale editie van X (leuke titel overigens in dit ver­ band!). Generatie Z verwerft en verwerkt informatie op een andere manier. Genera­ tie Z kijkt anders aan tegen werk. Genera­ tie Z bepaalt zelf wel of ze een doelgroep zijn. Generatie Z is 24/7 online… Wat betekent dit eigenlijk voor ouders, werkgevers, bedrijven, merken, eerdere generaties, ú? Onder aanvoering van gasthoofdredacteur René Boender leggen we in interviews met onder meer INGtopman Nick Jue, CEO van Heineken Nederland Philip de Ridder en uitgeefty­ coon Annemarie van Gaal en haar zoon Luca (Generatie Z!) de vinger op de kenmerken van Generatie Z en op de impact van deze generatie. Kamerlid Wouter Koolmees legt in zijn column de relatie met toekomstige economische ontwikkelingen. Het is goed om het er eens met elkaar over te hebben, want voor je het weet, bepalen zij de koers.

Alles uit de kast…

Ik wens u veel leesplezier!

Inger Aten vereeuwigde de shoot van Frank Ruiter met Ranomi. ‘Ik vond het aanvankelijk heel spannend om bij een gevestigde naam over de schouder mee te kijken. Frank haalt alles uit de kast om een spontaan portret te maken. Dat is enorm leuk om te zien. Ik werk zelf heel anders, probeer in rust mijn moment te pakken. Vaak breng ik een dubbele laag aan: zonder de realiteit aan te tasten leg ik iets van mezelf in de foto. Zo wordt het spannend, zoals hierboven.’

Monique Noomen-Greve Managing Director Eiffel

2

INHOUD 10

22

INNOVATIE

KENNISDELING

14

DE TOP

36 TALENT­ ONTWIKKELING

04 Twitterqueen

24 Zoon  Annemarie van Gaal en

44 Kitty  Kitty 2.0: nu inclusief

09 Column  Wouter Koolmees over

28 Cool

46 Pietpraat  Pieter laat zich van

13 2020  Vijf voorspellingen over

31 Captains  Jonge leiders over hun

18 Heineken

40 Z-Kids  Antwoord op één vraag:

Ranomi op weg naar goud in Londen 2012.

de economie in 2020.

het jaar van Generatie Z.

CEO De Ridder over hét biermerk van de wereld.

haar zoon Luca (15).

René Boender over zijn boek ‘Great to Cool’.

zelfvertrouwen!

zijn melancholische kant zien.

toekomstige strategie.

waar sta jij in 2020?

editie 2011

3

interview

topsport

tekst Jaron Reddy — beeld Frank Ruiter

Golden Twitter Queen ‘Door Twitter sta ik dichter bij de fans en de media’ Ranomi Kromowidjojo

Een uitverkiezing op sportblog Linke Ballen ­leverde een ­optreden op als Twitterqueen tijdens Pauw & Witteman. ­Ranomi Kromowidjojo is de meest ‘social’ atleet van­ Nederland. ‘Ik sta door ­Twitter heel dicht bij mijn fans.’

4

editie 2011

5

interview

Zit Vanavond om 23u bij Pauw en Witteman.. Ned. 1! Heb nog ff om te pakken.. Want sjoongee, nog steeds niks ingepakt voor trainingskamp

topsport

Sociale media zijn echt een onderdeel van mijn leven geworden, maar dat geldt sowieso voor mijn generatie. Ze zijn niet meer weg te denken.’

6:32 AM Jan 13th via TweetDeck

‘F

ollow me on my road to the London Olympics 2012!’ Mogen we dat vertalen als ‘Twitterend naar goud’? ‘Nou ja, dat moet nog blijken. Maar het is natuurlijk duidelijk dat alles wat ik doe in het teken staat van de Spelen in 2012. Iedere stap, iedere tussentijdse krachtmeting, is onderdeel van dat hogere doel. En dan richt ik me met name op het koningsnummer, de 100 meter vrije slag. Nee, ik heb niet zoals Pieter die bewuste finalerace nu al in mijn agenda staan! De exacte datum en tijd hoor ik wel twee weken van tevoren.’

Zo, whereabouts tot juli ingevuld.. En natuurlijk weet ik nog niet wanneer ik waar precies ben.. #wordtweerconstantbijwerken 8:04 PM Mar 9th via web

Op Twitter lezen we over ‘whereabouts’. Wat zijn dat? ‘Whereabouts zijn de papieren die je moet invullen voor dopingcontroleurs. Hierop moet je aangeven waar je op een bepaald tijdstip bent. Als ze komen controleren en je bent er niet, dan wordt een missed test genoteerd. Drie keer een missed test en je zit zwaar in de problemen. Kun je zelfs geschorst worden.’

Mooie spreuk gehoord. ‘Karakter toon je wanneer de coach niet kijkt 1:27 PM Feb 17th via web

Jaja ‘t is weer zo ver! Eens per jaar ruil ik het losgeslagen Lampegat in voor t protestante Grunneger Hogelaand :-)) Houdoehe#totmaandag 11:27 AM Mar 5th via TweetDeck

Vertel… ‘Facebook en Hyves zijn voor mijn directe vrienden en kennissen. Die vormen een goed alternatief voor fysieke sociale inter­ actie. Is zeker handig als ik in het buiten­ land zit. Twitter zet ik voor een breder publiek in, ik heb nu bijna 6000 volgers. Zelf volg ik niet zo heel veel mensen, wat bekende Nederlanders, daar houdt het wel mee op.’ Hoe vaak twitter je iets? Ben je een beetje verslaafd? ‘Als ik een tijdje niet twitter, krijg ik wel de neiging. Dan is het wel tijd om weer eens iets te plaatsen. Je moet minimaal een paar keer per dag iets van je laten horen. Soms zijn het gewoon korte sociale onderwerpen. Over mezelf, ik twitter niet altijd over zwemmen. Ik schrijf op zich wel over zwemgerelateerde onderwerpen, maar ga niet heel diep in op trainingsmethoden of zo. Interesseert mensen niet. Ik hou het meestal luchtig en nonchalant.’

Test vanochtend: starts, keerpunten, finish in 2 verschillende pakken. met lichtjes, camera’s en stopwatch meten maar welke sneller is 08.45 AM Feb 3rd via web

Wanneer en waarom ben je eigenlijk tweets de wereld in gaan helpen? ‘Ik ben ongeveer driekwart jaar geleden begonnen met Twitter. Ik deed veel aan Hyves en Facebook. Op een gegeven moment kwam ik erachter dat wanneer ik in het nieuws kwam, het aantal followers direct fórs toenam. Het bereik van Twitter lijkt in die zin groter en het reikt verder dan alleen je volgers. Het nieuws komt ook bij mensen in mijn directe omgeving – vrienden of familie – die helemaal niet twitteren.

6

Volg je je concurrenten eigenlijk op Twitter? ‘We volgen elkaar wel, maar dat is meer iets sociaals. Het is niet zo dat we geheime informatie over zwemtijden of ttrainings­ methoden willen achterhalen!’ Zet je sociale media in om jezelf te ‘branden’? ‘Ik zet sociale media bewust in om mezelf als sporter op de kaart te zetten. Ik gebruik Twitter zeker om mezelf te branden, om fans en media op de hoogte te houden van

ontwikkelingen. Het mooie aan Twitter is dat je veel bereikbaarder bent dan met traditionele media. Het is veel interactiever.’ Wat is de laatste tweet die je hebt gedeletet? ‘Gedeletet? Nee, dat doe ik eigenlijk niet. Het spontane is juist zo leuk aan Twitter. Twitter is in die zin echt onderdeel van wat ik doe. Het is helemaal niet interessant om een uur na een goede wedstrijd te vertellen dat je hebt gewonnen. Dat moet tussendoor, juist voordat de media het allemaal oppikt.’ Ben je vorig jaar niet geschrokken van alle reacties toen je ons vertelde dat je hersenvliesontsteking had? ‘Ik had zelf niet door hoe erg dat is. Door alle geschokte reacties besefte ik pas dat het om een ernstige ziekte ging. Het inci­ dent gaf wel aan hoe Twitter werkt. Het nieuws was spontaan, direct van de bron en werd door iedereen opgepakt!’ Even vooruitblikkend op 2020, het jaar waarin Generatie Z haar intrede doet op de arbeidsmarkt. Waar sta jij dan? ‘Hoe lang ik doorga met zwemmen, hangt af van de successen die ik haal. Maar de

‘Sociale media zijn echt een onderdeel van mijn leven geworden’ Ranomi Kromowidjojo

WK Zwemmen 2011 Nederland vaardigt een recordaantal zwemmers af naar het WK zwemmen dat van 16 t/m 28 augustus 2011 in Shanghai wordt georganiseerd. Een fors contingent komt van Eiffel Swimmers NZE: Bastiaan Lijesen (100 m rug), Job Kienhuis ( 800 m en 1500 m vrij), Ranomi Kromowidjojo (50 m, 100 m vrij en 50 m vlinder), Inge Dekker (50 m en 100 m vlinder)  Sharon van Rouwendaal (200 m rug), Marleen Veldhuis (50 m vrij), Hinkelien Schreuder en Maud van der Meer voor de estafetteploeg en Linsy Heister (open water).

editie 2011

7

interview

c o lu m n

Wouter Koolmees Spelen van 2020 zal ik wel niet halen! Met zo’n olympische cyclus is het wel extreem; je leeft in blokken van vier jaar. De beslissing over mijn toekomst na het zwemmen komt langzaam steeds dichterbij, maar ik richt me voorlopig op 2012. Als ik daarna doorga, committeer ik me in ieder geval weer voor een periode van vier jaar.’

My iPhone alarm didnt Go this night So missed almost trip to Petra. Hear now worldwide iPhone alarms didnt / dont work.. Jullie ook gemerkt? 10.23 AM Jan 1 st via TweetDeck

Ben je zo bewust bezig met het leven na het zwembad? ‘Nu krijg ik een persoonlijke opleiding op maat op de Eindhovense Business School. Ik heb wel bewust gekozen voor een busi­ ness-opleiding. Uiteindelijk zal ik na het zwemmen aan de bak moeten in het zaken­ leven. Het is niet zo dat je als zwemmer tijdens je loopbaan je oude dag zeker kunt stellen. Buiten mijn ambities om vind ik het ook gewoon heel belangrijk om me te blijven ontwikkelen. Al is het maar om soms uit het isolement te kruipen. Ik vind het ontzettend leuk om samen te werken met andere studenten. Ik moet als topspor­ ter altijd een balans vinden tussen arbeid en rust. Slapen en studeren vallen voor mij allebei onder rust.’

‘Als ik een tijdje niet twitter, krijg ik wel de neiging’

Maatschappelijke betrokkenheid is ook een kenmerk van de nieuwe generatie… ‘Ik denk dat iedereen van mijn leeftijd de dag begint met nu.nl. Ik vind het natuur­ lijk belangrijk om op de hoogte te blijven. Omdat mijn focus zo op het zwemmen ligt, probeer ik me niet al te boos te maken over politieke zaken of dingen die ik lees. En natuurlijk ben je je ervan bewust dat er van alles speelt op het moment dat de Spelen in China worden georganiseerd, maar ik ben daar niet om een statement te maken over mensenrechten. Ik ben er om hard te zwemmen, net zoals ik zou doen  als de Spelen in Nederland zouden worden gehouden.’

Nederland in 2020: beetje ambitie graag!

Zo hé, wat ouderwets… ‘Je moet ook wel oppassen met social media. Het is natuurlijk geen écht nieuws, het kan zomaar bullshit zijn. Ik vind dat de media soms wel risico’s nemen met de interpretatie van Twitter-berichten als nieuws. Gelukkig valt het bij mij als zwemmer wel mee, maar een celebrity hoeft maar iets te twitteren en het staat op nu.nl! Gelukkig worden bij mij alleen zaken overgenomen die van invloed zijn op mijn zwemcarrière…’

‘Ik vind dat Nederland juist nu meer ambitie moet tonen’ Beeld Anneke Hymmen

N

ederland behoort al eeuwen tot de meest succesvolle economieën ter wereld. En we staan er gelukkig nog steeds relatief goed voor. Zo hebben we een hoog welvaartsniveau en een lage werkloosheid. We zijn de grootste logistieke hub en een van de meest gedigitaliseerde landen van Europa. Bovenal: Nederlanders zijn gemiddeld nog erg gelukkig.

Als je straks gaat vlammen in Londen kan dat zomaar anders zijn. Dan ga je Pieter achterna en ben je publiek bezit. ‘Ik hou daar nog geen rekening mee. Maar de tijden zijn wel veranderd verge­ leken met de tijd waarin Pieter nog actief was. Die kreeg nog brieven en stond wat dat  betreft meer op een voetstuk. Ik sta veel dichter bij mijn fans. Juist door het gebruik van social media.’

Maar ik zie ook grote economische en politieke uitdagingen tot aan 2020. De arbeidsmarkt wordt structureel krap door vergrijzing. De komende jaren gaan veel mensen met pensioen en er zal een grote vraag naar arbeidskrachten ontstaan. Bedrijven zullen innovatief te werk moeten gaan om voldoende mensen aan zich te kunnen blijven binden. De vergrijzing heeft bovendien tot gevolg dat de kosten voor onze pensioenen en de gezondheidszorg fors zullen stijgen. We moeten oppassen dat we geen ongedekte rekening doorsturen naar de toekomst.

@HumbertoTan Kan het zijn dat ik je gisteren winkelend heb gespot in Amsterdam? :-))

In India studeren nu jaarlijks meer jongeren af aan universiteiten dan in geheel Europa. China is een economische wereldmacht geworden. Maar in Nederland lijken we weg te willen kruipen achter de eigen Hollandse ­dijken. In plaats van met durf naar buiten te kijken, wordt naar de eigen ­navel gestaard. En dat terwijl we juist ook kunnen profiteren van de wereldwijde ontwikkelingen! Door een aantrekkelijke vestigingsplaats te blijven voor buitenlandse ondernemingen en door nieuwe, slimmere producten en diensten te ontwikkelen die in de opkomende economieën kunnen worden afgezet.

4.09 PM Feb 20th via web



Mooi plaatje: Koptische christen wordt omarmd door islamieten, in Egypte.. Zou zeggen, neem er een voorbeeld aan

Helaas is er nog onvoldoende oog voor de urgentie van deze problematiek. Belangrijke hervormingen op de arbeidsmarkt, zoals de verhoging van de pensioenleeftijd of de hervorming van het ontslagrecht, worden uitgesteld. En in plaats van te investeren in de kenniseconomie, bezuinigt het kabinet juist op onderwijs en innovatie.

3.24 PM Jan 31st via web

Generatie Z zal zich minder willen binden aan één bedrijf. De opkomst van de zzp’er… ‘Ik kan me wel vinden in die zelfstandigheid waar Generatie Z voor staat. Eigen keuzes, die moet ik als topsporter ook steeds maken. Voorbeelden? Nou, het feit dat ik in Eindhoven ben gaan zwemmen om het beste uit mezelf te halen. Of keuzes die ik maak om bepaalde wedstrijden aan me voorbij te laten gaan in het kader van mijn ontwikkeling. Ik ben in die zin ook een soort zzp’er, maar dan met een groep specialisten om me heen.’

Slik. Zit ik grapjes te maken over water, terwijl duizenden Japanners vrezen voor hun leven. Slik 12:48 AM Mar 11th via TweetDeck

8

Voor Generatie Z zijn duurzaamheid en milieu belangrijke thema’s. ‘Voor mij zou het als zwemmer een beetje vreemd zijn als ik me zou opwerpen als milieuactivist. Ik vind het milieu belangrijk, maar onze sport blinkt nauwelijks uit in duurzaamheid. We gebruiken heel veel water en vliegen de hele wereld over voor wedstrijden.’ De manier waarop je informatie verwerkt lijkt wel op hoe Generatie Z dat doet. ‘Nou, het gaat hard hoor. Toen ik op de middelbare school zat, maakte ik kennis met internet. En nu zie ik neefjes en nichtjes met DSi’s, iPhones en iPads omgaan alsof het een tweede natuur is. Ík lees nog wel eens de krant…’

Lustrum Twitter vierde dit jaar het eerste lustrum. We zetten de feitjes op een rij: Oprichters: Biz Stone, Evan Williams, Jack Dorsey. Twitter werd gelanceerd als twttr.com. Eerste tweet: just setting up my twttr (http://twitter.com/#%21/jack/status/20) Waarde: tussen de 8 en 10 miljard dollar. Mijlpaal: na 3 jaar, twee maanden en één dag bereikte Twitter 1 miljard tweets; nu haalt Twitter dat aantal wekelijks. Gemiddeld: ongeveer 150 miljoen tweets per dag. Mobiel: mobiel gebruik van Twitter is in een jaar tijd met 182% toegenomen.

Ik vind dat Nederland juist nu meer ambitie moet tonen. De jaren na de kredietcrisis moeten worden gebruikt om onze economie weer aan te passen aan de veranderende tijden. Daarom moeten we streven naar een toppositie op kennis- en innovatieterrein, waar ondernemers kennis omzetten in nieuwe producten en diensten. Met een flexibele arbeidsmarkt, waarbij talent wordt beloond en outsiders meer kansen krijgen om toe te treden. Met een schone, duurzame en veilige energievoorziening. Met een gezonde financiële sector die tegen een stootje kan. En met een overheid die financieel de zaken op orde heeft en geen rekening doorschuift naar de toekomstige generaties. Wouter Koolmees is financieel woordvoerder van D66 in de Tweede Kamer. In december 2010 werd hij uitgeroepen tot politiek talent van het jaar.

Juist door nu de uitdagingen aan te gaan en met een open blik naar de wereld te kijken, kunnen we vertrouwen houden in de toekomst. Dus daarom: een beetje ambitie graag!

editie 2011

9

achtergrondverhaal

‘Generatie Z is aan zet’ RenÉ Boender

innovatie

Generatie Z bepaalt zelf wel hoe laat het is tekst Roy van Dalm — Beeld Maurits Giessen

Z

e zijn geboren vanaf 1992 in een wereld waarin internet al bestond, ze werden volwassen in een wereld na 9-11. Generatie Z. Met ingang van 2020, als alle babyboomers met pensioen zijn, zal Genera­ tie Z haar invloed doen gelden. Hun ideeën over werken, politiek, pensioenen, liefde en delen zijn van belang. Maar luisteren ze wel naar óns? Laten we de generaties even op een rijtje zetten. Om te beginnen de babyboomers. Geboren tussen 1946 en 1964 en opgegroeid in de bloei en idealen van de sixties, is deze generatie gaandeweg aan pensioen toe. Na de boomers volgde Generatie X, zo ge­ noemd naar de gelijknamige roman van Douglas Coupland. Degenen die tussen 1965 en 1979 geboren zijn, werden volwas­ sen in de crisis en massale jeugdwerkloos­ heid van de jaren tachtig. Idealen had deze generatie niet, wel een sterke doe-het-zelfmentaliteit. Zo hebben in Nederland de nodige X'ers een belangrijke rol gespeeld bij de vorming van het internet. Na X volgt de generatie die tussen 1980 en 1995 geboren werd en de golf van de economische groei van de jaren negentig meepikte. Deze generatie kreeg verschil­ lende namen: de millennials, de Obamageneratie, de internetgeneratie, netgeners of  echo boomers, omdat het grotendeels de kinderen van de babyboomers zijn.

10

Wie Generatie Z niet weet te boeien, wordt ­binnen drie seconden weggeklikt. Een interview met ‘brain-agent en trendteller’ René Boender over de waarden van een generatie die de wereld over gaat nemen.

Generatie Y is de meest beklijvende term voor een groep die verwend en zonder idealen wordt genoemd, maar die tegelijk Obama aan een overwinning helpt en de massale protesten op het Tahrirplein coördineert en aanjaagt. En nu is er dan Generatie Z: always online & always connected, altijd behoefte aan energie en werkend en spelend waar en wanneer het hen uitkomt. Generatie Z bepaalt zelf wel hoe laat het is. En: het zijn úw toekom­ stige werknemers.

Weten wat er gebeurt Het eerste advies dat René Boender mee­ geeft is: ‘Je moet vanuit allerlei perspectie­ ven nu al onderzoek doen naar Generatie Z, want zij hebben de toekomst. Wanneer je probeert te snappen wat zij bedoelen en je je daarvoor openstelt, krijg je een veel leuker land en leven.’ Uit het onderzoek dat hij samen met ­co-­­auteur Jos Ahlers doet voor het nieuwe boek over Generatie Z, haalt René Boender de eerste belangwekkende uitkomsten nog nat uit de printer. Voor het onderzoek werden jongeren uit Nederland, Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië ondervraagd. Dat leverde de nodige verschillen op. Boender: ‘Er bestaan grote opvattings­ verschillen tussen Z'ers. De economische setting waarin je opgroeit, blijkt sterk

bepalend voor je geluk.’ Aan futuristische vergezichten heeft Generatie Z een broer­ tje dood. René Boender: ‘Ze zijn sceptisch over tech­ nologische voorsprong. Doe maar gewoon, is hun credo. Energie is heel bepalend voor hun geluk. Zonder elektriciteit geen inter­ net, zonder internet geen leven. Z werkt en leeft binnen sociale netwerken.’ Over energie gesproken: dat onze fossiele brandstoffen opraken is voor Z een gegeven. En Generatie Z heeft volgens Boender groen als attitude. ‘Kolencentrales zijn taboe, maar kernenergie was dat niet. De jongeren in Frankrijk, Duitsland en Engeland zijn daar overigens extremer in, die willen gewoon, atoomenergie.’ Al deze interviews vonden plaats vóór de ramp in Japan en dus heeft Boender ze opnieuw gesteld. ‘Atoomenergie is voor de volgende 25 jaar uit. Japan heeft voor deze generatie de ogen geopend. Het is het Tjernobyl-effect dat nog jaren gaat duren. Bovendien vinden zij dat de Japanse overheid de waarheid niet heeft verteld.’ Generatie Z wordt gekenmerkt door een behoefte aan totale transparantie en totaal andere machtsverhoudingen. ‘De helden van de straat zijn Facebook en Google, dat zie je aan de vele jongeren in Egypte en Tunesië. Het verklaart ook de steun voor WikiLeaks. Je houdt niks verborgen.

editie 2011

11

achtergrondverhaal

Deze generatie zou met vijf hackers de Bank of Engeland kunnen platleggen.’

Werken en besturen Jongeren krijgen 3500 signalen per dag opzich af. Daarvan ‘willen’ zij er volgens Boender maar 75 bewust verwerken. ‘Beslissingen worden steeds meer genomen op basis van emotie. Dat wat meteen bij je binnenkomt, daar wil je meer over weten. Na drie seconden zapt een Generatie Z'er weer verder.’ Deze wispelturigheid betekent niet dat de Z'er zich niet bindt aan een werkgever. Wat het onderzoek echter constateert is dat de jongere voorziet dat hij twee banen tegelijk zal hebben. De een omdat het voor je inko­ men nodig is en de ander omdat het leuk is. Werktijden vult Generatie Z daarbij het liefst zelf in – ze werken wel wanneer het hen uitkomt. Daarbij is Z overigens niet alleen maar op zichzelf gefocust, voegt Boender eraan toe. ‘Je inzetten voor mens en maatschappij vinden zij heel normaal en ze vertonen daarbij een sterke binding met hun directe leefomgeving.’ Van hiërarchie op de werkvloer moetGene­ ratie Z evenwel niks hebben. Een leiding­ gevende is open en eerlijk en speelt niet de baas. Boender: ‘Het is de voetbaltrainer die zelf meespeelt in het veld. Op dit vlak ver­ schillen de Nederlandse Z'ers wel van de Franse en Duitse. Die zijn toch ouderwetser en hebben meer een leiderschapsmodel.’ Over hoe Nederland bestuurd moet worden, heeft Generatie Z een uitgesproken mening. Wat hen betreft verdwijnen provincies en gemeenten en wordt Nederland verdeeld in eenentwintig grotere, autonome regio’s. Boender: ‘De regering met een ministerpresident blijft belangrijk, maar alleen met ministers die er echt toe doen. Wat Genera­ tie Z betreft heb je straks in Den Haag alleen nog ministeries voor Binnenlandse en Buitenlandse Zaken, Defensie en ­Econo­mische Zaken. De rest wordt opge­ doekt en de bevoegdheden overgeheveld naar het regionale niveau. Onderwijs, zorg, milieu, verkeer en sociale zaken dienen wat Z betreft in de regio’s zelf geregeld te worden. Wat de monarchie betreft, daar is 92% van de jongeren het over eens: ons vorstenhuis moet blijven, want dat heeft

12

‘Het ultieme doel is het bereiken van SQ. Dat is cool.’ toegevoegde waarde, vooral in het interna­ tionale zakendoen.’

Samenleven en gezondheid Dat we straks later met pensioen gaan, staat voor de Z'er buiten kijf. ‘We worden ouder en daarom mag je tot je zeventigste door­ werken wat Generatie Z betreft’, stelt René Boender, die eraan toevoegt dat de geïnter­ viewde jongeren verwachten dat ze ruim 86 jaar oud gaan worden. Dat langer leven wordt wel kwalitatief beter, maar gaat op den duur gepaard met toenemende gezond­ heidsproblemen en dito kosten. ‘Z vindt dat ieder mens recht heeft op ongeveer 75 levensjaren. Wie daarna nog gezond is, mag spreken van bonustijd.’ Voor wie ouder wordt, maar dermate gebrekkig dat hij of zij een belasting vormt voor familie en samen­ leving, moet het volgens de jongeren moge­ lijk zijn om het leven vrijwillig te kunnen beëindigen. ‘Ik vind dat eng, al moet je stellen dat de Britse jeugd hierin beduidend extremer is dan de Nederlandse.’ Een vergrijzende beroepsbevolking moet ook weer aangevuld worden. Wat zijn de ideeën van de jongeren als het om relaties en kinderen gaat? Boender: ‘Dertig procent denkt dat zij niet zullen trouwen, in ieder geval niet voor het leven. LAT-relaties wor­ den vaak genoemd. Degenen die denken wel te gaan trouwen, verwachten dat ze maar één kind zullen nemen. De belang­ rijkste reden daarvoor is dat deze jongeren menen dat ze meer dan één kind niet zullen kunnen betalen.’ Wanneer een Z'er een gezin gaat stichten, dan zoekt hij of zij een huis op Google Maps en via Google ook weer contact met een makelaar. Interessanter is dat Generatie Z ook financiering via Google probeert te regelen. Boender: ‘De jongeren verwachten dat Google de grootste bank ter wereld wordt. Google (Google checkout, red.) biedt

al de mogelijkheid van een rekening aan en de Z'er schat in dat hij daar gemiddeld A 618,- op zal hebben staan. Bedenk dan eens even hoeveel mensen Google gebrui­ ken en je ziet meteen wat een enorme potentie Google heeft als financiële dienstverlener.’ De jongeren van Generatie Z staan er overigens voor open om met anderen te delen. Waar hele volksstammen oproepen om de grenzen voor goedkope arbeidsmi­ granten te sluiten, daar denkt Z toch wat genuanceerder. René Boender: ‘Zij hebben er niets op tegen dat onze grenzen open­ staan voor mensen uit, bijvoorbeeld, het Verre Oosten. Wij hebben genoeg wel­ vaart om te kunnen delen met anderen, is hun opvatting.’ We hebben nog negen jaar te gaan voor­ dat Generatie Z eraan komt en een grote stempel op Nederland gaat drukken. Wat moet een werkgever doen om klaar te zijn voor Generatie Z? René Boender: ‘Moti­ veren kun je ze niet, wel inspireren. Zorg dat je als werkgever flexibel, integer, niet hiërarchisch en heel transparant bent. Stel je open voor die verandering, want die verandering komt er absoluut aan.’

2020 Paralympics

Menselijke technologie gaat veel harder dan de evolutie van de mens. Het moment nadert waarop een gehandicapte atleet met twee kunstbenen rapper gaat dan Jamaicaan Usain Bolt. Aan de andere kant laten sporters zonder handicap zich steeds meer verleiden tot fysieke modificaties om tot betere prestaties te komen. Hébben we in 2020 nog wel aparte Paralympics?

Honger

Een tekort aan eten op de wereld is mindset. Het sterft van de proteïnen op aarde. Marcel Dicke van de universiteit van Wageningen legt het overtuigende bewijs op tafel: insecten eten is geen modieuze bevlieging maar een duurzame oplossing voor honger op de wereld. Vies? U eet ze nu al, zonder dat u het in de gaten hebt: roze koeken, tomatensoep en surimi barsten van de beestjes.

memory lane

‘Memory Lane’ klopt in het verband van deze rubriek natuurlijk niet. In deze editie blikken we namelijk vooruit; naar 2020, het jaar waarin Generatie Z de eerste sollicitaties omgezet ziet worden in heuse carrières…

Donorshow

Over tien jaar is De Grote Donorshow niet meer nodig. Stamceltechnologie in combinatie met 3D-technieken zorgt ervoor dat u een onwelwillende nier kunt laten vervangen bij een hightech poli bij u in de buurt. Uw nieuwe nier rolt simpelweg uit de 3D-printer. Geen wachtlijsten meer voor transplantaties, als u uw DNA-toner maar op tijd vervangt!

Vriendje

Peter Molyneux van Microsoft geeft een nieuwe betekenis aan het denkbeeldige vriendje. Milo heet het ventje en hij wordt via de Kinect opgevoed. Wat je tegen hem zegt en hoe je met hem omgaat beïnvloedt zijn gedrag en ontwikkeling. Nu nog een serious game, maar straks een uitkomst voor eenzame ouderen, onderwijsmateriaal voor pabo-studenten en resocialisatie van gedetineerden…

Genie

In de handen van Pranav Mistry wordt ieder willekeurig stukje papier een tabletcomputer. Telefoonnummers toetst hij in op zijn handpalm en grafieken sleept hij met zijn vingers van een geprint velletje naar een computerscherm. Bij dit genie is de grens tussen de virtuele en fysieke wereld komen te ver­val­len. Wat zijn uitvinding gaat betekenen voor 2020, is eigenlijk met geen zinnig woord te voorspellen. Ga gewoon kijken!

Inspiratie­bronnen In het kader van dit verhaal over Generatie Z leggen Boender en auteur Van Dalm vier inspiratiebronnen voor. Jeroen Boschma & Inez Groen (2010); Generatie Einstein Over Generatie Y en de eerste leden van Gene­ratie Z. De centrale vraag: hoe com­ municeer je met ze? Alessandro Baricco (2010); De barbaren Italiaanse schrijver/filosoof over de overgang van een oude naar een nieuwe cultuur. Een afwijkende kijk op de zaken! Bob Garfield (2009); The Chaos Scenario Listen or perish. Bob Garfield laat een toekomst zien die eigenlijk al begonnen is en waar niemand op voorbereid is… Don Tapscott (2008); Grown Up Digital Tapscott wilde in 2008 revoluties niet ­ uit­sluiten als we de nieuwe generaties zouden onderschatten. Amper drie jaar later speelt Generatie Y een sleutelrol in Tunesië en Egypte.

Powered by TED.com Ter inspiratie hebben we TED.com geraadpleegd voor bovenstaand schrijven. Een  link naar de sprekers vind je onder iedere column. TED (Technology, Entertainment, Design) is een global non-profitorganisatie, opgericht in 1984. De club is nu bekend van de internationale conferenties en de kritisch zeer goed ontvangen website TED Talks-clips. Dit jaar vond een TED Conference plaats in Amsterdam. Andere initiatieven van TED zijn: Open Translation Project and TED Conver­sations, TED Fellows, TEDx programs en de jaarlijkse uitgereikte TED Prize.

editie 2011

13

MIJLPALEN

DE TOP

Nick Jue ligt ’s nachts zelden wakker

Recht door het midden tekst Marieke Bos — beeld Jimmy Turrell

Met opgestroopte mouwen stond hij als kind in de Rotterdamse kledingwinkel van zijn vader. Met diezelfde mentaliteit runt hij nu de Nederlandse tak van een bank van wereldformaat. Nick Jue, CEO van ING Nederland, is op en top ‘010’. Liefhebber van het werkvoetbal van Feyenoord, uiteraard. ‘Ik probeer dingen uit en calculeer in dat er wel eens iets mislukt.’

W

e treffen Jue in zijn Amsterdamse kantoor. Een kantoor met een geestig contrast: het biedt uitzicht op de Amsterdam ArenA en is tegelijkertijd opgesierd met Feyenoord-attributen. De mijlpaal van het afgelopen weekend is uit-overwinning: Feyenoord won van Heerenveen; de eerste uitoverwinning sinds een jaar. Maar er is meer goed nieuws. ING maakte diezelfde ochtend bekend weer 2 miljard euro van de staatslening af te gaan lossen. Boven op dat bedrag betaalt de bank een boete van 50 procent, oftewel nog eens 1 miljard euro.

Feestende menigte

‘In mijn vaders winkel kreeg ik mensenkennis’

‘Rotterdam, ik ben er geboren en heb er 36 jaar gewoond’, steekt Jue van wal. ‘Mijn vader nam me regelmatig mee naar Feyenoord-wedstrijden en zo is de clubliefde me met de paplepel ingegoten. Met als hoogtepunt de vreugde rond de landskampioenschappen in de jaren zeventig. Ik zie nog de feestende menigte op de Coolsingel voor me; de dansende mensen in de fontein. Dat heeft op mij destijds zo’n indruk gemaakt.’

Jue groeide op in een middenstandsgezin. Zijn vader had kledingza­ ken, waaronder een filiaal in Rotterdam waar de familie Jue boven woonde. ‘Alles draaide om de winkel. Elke dag na school ging ik ernaartoe. En elke zaterdag stond ik in de verkoop. Ook tijdens mijn studie, zelfs toen ik al bij de Postbank werkte. In de winkel

14

leerde ik dat je de hele dag wel mooie strategieën kunt bedenken, maar dat uiteindelijk alleen het resultaat telt. Als er aan het eind van de dag geen geld in de kassa zit, dan red je het niet. Ik heb ook geleerd om niemand op zijn uiterlijk te beoordelen. In de winkel kwamen chique mensen die nog geen dubbeltje uitgaven. Maar ook mensen die je nog geen kwartje gaf, maar toch enorm veel besteedden. Ik heb hierdoor mensen­ kennis gekregen, ik doorzie mensen snel.’

Peperdure leren jas

Ken je klant. Die marketingles leerde Jue ook van zijn vader. ‘Ik herinner me een kledingbeurs in Keulen. We stonden voor een peperdure leren jas en hij bestelde er drie, in – voor mij – volstrekt willekeurige maten. Bleek dat hij precies in zijn hoofd had welke klanten deze jas mooi zouden vinden. En verdraaid, hij wist ze te verkopen, precies aan die drie klanten.’ Dan zei ik: “Ralph Lauren moet je kopen, dat is het nu helemaal.”. Hij: “Niet voor mijn klanten”. Dát gevoel – voor wie doe ik het? – dat voelde mijn vader haarfijn aan.’ Zijn vader opvolgen was een optie, ware het niet dat Jue senior pas 42 jaar was toen Jue junior afstudeerde. Dus startte hij zijn loopbaan als managementtrainee bij KPN. Hij zette de business centers – een soort zakelijke Primafoon-winkels – op de kaart, hield zich onder andere bezig met de ontwikkeling van de telecomregio’s en bedacht slimme verkooptactieken. Zijn gevoel voor verkoop en marketin­ bleef niet onopgemerkt. Jue werd gevraagd bij de Postbank. 

editie 2011

15

MIJLPALEN

DE TOP

Persoonlijk Geboren: 22 mei ’65 , ­Rotterdam Gezin: getrouwd, twee dochters Liefhebberij: Feyenoord en tennis

‘Ze legden me uit hoe belangrijk spaargeld voor een bank is. En gaven me carte blanche om de spaartegoeden van de Postbank te verhogen.’ Dat aanbod kon Jue niet weerstaan. ‘Trots ben ik vooral op het succes van de Postbank-acties. Stort 250 gulden en ontvang een gratis Postbank-handdoek, dat werk. Acties voor bestaande klanten, dat deed niemand en het liep ontzettend goed. De succes­ factor? Testen. Dan gingen we met een vrachtwagen vol cadeaus naar Hoog Catharijne en vroegen aan mensen: wat zou jij uitkiezen? Koos 70 procent voor de handdoek, dan was dat de proxy voor succes.’

Van blauw naar oranje Zijn vader overleed in ’97, maar de winkel overnemen was inmid­ dels geen optie meer. Jue stoomde door en werd uiteindelijk in 2007 bestuursvoorzitter van ING Nederland. De fusie tussen de Postbank en ING in 2009 beschouwt hij als een van zijn zakelijke mijlpalen. ‘Ik ben trots op het vertrouwen dat ik van de raad van bestuur en raad van commissarissen van ING kreeg. Want het Postbank-merk afschaffen, dat is nogal wat. De waarde van het Postbank-merk werd door sommigen geschat op A 250 miljoen. De fusie levert een jaarlijks kostenvoordeel op van A 500 miljoen, dus ik denk dat we het goed hebben gedaan.’ Spijt heeft Jue eigenlijk nergens van. ‘Ik probeer dingen uit en calculeer in dat het soms mislukt. Wanneer het goed misging? Met sommige marketingacties. Ik herinner me bijvoorbeeld een actie met Pampers die uitdraaide op een flop eerste klas. Anderen hebben mij ook behoed voor fouten. Toen de Postbank en ING gingen fuseren, was ik van plan om de nieuwe directie pas na twee, drie jaar te benoemen. Nu bega je een megafout, zei een collega toen. Hak de knoop door en zet het team neer waarmee je het wilt gaan doen. Dat viel me zwaar, ik had sommige mensen net zelf benoemd. Maar ik heb het advies wel opge­ volgd. Achteraf een van mijn beste besluiten.’

Opleiding Bedrijfskunde, ­Erasmus Universiteit Masteropleiding ­Marketing Management, Universiteit van Tilburg CEDEP, INSEAD, ­Fontainebleau, Frankrijk Loopbaan 1990-1993 Trainee, ­salesmanager en ­consultant KPN 1993-1996 Hoofd Marketing Sparen Postbank 1996-1999 Hoofd Relationship Marketing Management Postbank 1999-2001 Regiodirecteur Nationale-Nederlanden 2002-2003 Directeur ING Insurance België 2003-2006 Hoofd Corporate Communications & Affairs ING Groep 2007-2010 Voorzitter directie ING Retail Nederland 2008-heden Bestuursvoorzitter (CEO) ING Nederland 2010-heden Voorzitter directie ING Nederland Nevenfuncties Raad van commissarissen Postkantoren BV Raad van commissarissen ING Bank Śląski Polen Bestuurslid Nederlandse Vereniging van Banken Hockeycoach meisjes D in Loenen

Dochters Breukelen, dat is tegenwoordig zijn thuisbasis. Bij zijn vrouw en twee dochters. ‘Ik realiseer me dat ik er vanwege mijn drukke baan te weinig ben. Maar áls ik er ben, dan probeer ik zoveel mogelijk tijd met mijn gezin door te brengen. Zorgen dat mijn dochters goed in het leven staan, dat zie ik als een belangrijke taak naast mijn werk. Ik ben ook coach van hun hockeyteam. Als ze later het huis uitgaan en ik een goede band met ze heb, dan beschouw ik dat als een persoonlijke mijlpaal.’

‘Ik ben een bedrijfs­chirurg, die bedrijven nóg beter maakt’

Afscheid nemen Gevraagd naar een verklaring voor zijn ­zakelijke successen, antwoordt Jue na enige aarzeling: ‘Ik krijg het altijd voor elkaar om een team om me heen te verzame­ len dat bij elkaar precies goed is om resultaten te boeken. Schijnbaar doorzie ik snel wat iemand in huis heeft en zet ik mensen in op hun kracht. En waar ik beter in ben geworden: afscheid nemen van mensen die niet performen. Vroeger vond ik het nog wel eens zielig. Maar tegenwoordig maak ik het bespreekbaar, recht door het mid­ den. Ook toen we tijdens de fusie van mensen afscheid moesten nemen. Wat overigens niet aan hun performance lag.’ ‘Nee, ik lig ’s nachts niet vaak wakker’, zegt Jue. ‘In het boek Managing Your Self maakt Jagdish Parikh duidelijk dat je je niet druk moet maken over zaken waarop je geen invloed hebt. En dat lukt mij. Deze wijsheid heeft me ook op de been gehouden tijdens de crisis. Ik richtte me op het managen van mijn team, op mijn opdracht, want op de crisis kon ik toch geen invloed uitoefenen.’

16

Zijn dochters zijn van Generatie Z, het thema van dit nummer. Jue herkent hun profiel. ‘Zaten wij vroeger op vakantie op de achter­ bank met het Donald Duck-vakan­tieboek, tegenwoordig zitten zij met een iPad op schoot. De oudste van 11 jaar heeft een BlackBerry. “Zullen we effe pingen?”, vroeg ze laatst, precies wetende dat dat gratis is.’ Hoe gaan we deze generatie geven wat ze wil? Dat beschouwt Jue als de grootste uitdaging voor de toekomst. ‘Ik denk dat ING over tien jaar nog steeds een uitstekende dienstverlening moet kunnen bieden, maar dan tegen de helft van de kosten. Hoe gaan we dat doen? Over tien jaar ziet het bankieren er zo anders uit, de ontwikkelingen gaan ontzettend snel. Ontwikkelingen waarop we moeten inspelen, maar die tegelij­ kertijd gebonden zijn aan grote veiligheidsissues.’ Een pad heeft Jue nooit uitgestippeld voor zichzelf. Een leidraad is er wel. ‘Tijdens mijn studie wilde ik doen wat Joep van den Nieuwenhuyzen deed: slecht lopende bedrijven weer gezond maken. Ik wilde ook graag chirurg worden, maar was helaas slecht in natuurkunde. Nu ik er zo op terugkijk, ben ik misschien wel een combinatie van die twee geworden. Een bedrijfschirurg, die op basis van een gedegen diagnose bedrijven nog beter maakt. Dat hoop ik over tien jaar nog steeds te doen en het liefst bij ING.’

editie 2011

17

interview

De top

Philip de Ridder, CEO Heineken Nederland

Het einde van de ­patatgeneratie tekst Wim Dieleman — beeld Eline Hensen

Eigenlijk wilde Philip de Ridder boswachter worden, maar het werd een baan bij bierbrouwer Heineken. Als CEO van Heineken Nederland staat hij al 27 jaar elke dag weer voor nieuwe uitdagingen. Hoe interesseren we Generatie Z voor een loopbaan binnen Heineken bijvoorbeeld? En hoe voor­ komen we alcoholmisbruik onder jongeren?

‘Generatie Z wil ruimte om iets naast het werk te kunnen doen’

18

P

hilip de Ridder is er heel stellig in: ‘De academicus die hier wil komen werken, is goddank veel minder “patatgene­ ratie” dan die van pakweg acht jaar geleden. Toen groeiden de bomen nog tot in de hemel en kwam er in het derde jaar van de studie al een headhunter langs. Sollicitatiegesprekken gingen over het type leaseauto en alle andere perks. Je was een loser als je met minder wegkwam dan je studiegenoten. De peer pressure was enorm. Maar een échte fit heeft natuurlijk alles te maken met de cultuur van een bedrijf en met jou als mens. En in die richting zie ik allemaal hoopgevende veran­ deringen. Jonge mensen van nu – de aanstor­ mende Generatie Z – willen ruimte om iets naast hun werk te kunnen doen. Ik zie een bereidheid tot geduld en tot investeren in de eigen ontwikkeling. Dat vinden ze weer leuk.

Van die patatgeneratie ben ik er in de loop der jaren heel veel kwijtgeraakt: het moest allemaal omhoog, het moest allemaal leuk zijn, vooral voor henzelf. Als je nú met een 25-jarige praat, is het veel realistischer, vind ik. En dat is ook nodig, want dit is geen speeltuin.’

Targets Heineken staat al sinds jaar en dag hoog op de ranglijst van favoriete werkgevers in Nederland. En als exportproduct past het biermerk naadloos in het bekende rijtje: tulpen, molens, kaas en Johan Cruijff. Heineken is een ijzersterk merk met grote aantrekkingskracht op potentiële medewer­ kers én op consumenten. Maar dat betekent niet dat de Heineken-CEO met een pilsje in de hand achterover kan leunen, ‘omdat

editie 2011

19

interview

De top

ervoor zorgt dat een ander mee kan komen. Het gaat erom dat hij of zij die wagons achter hem of haar meekrijgt. Het gaat om het team en om samenspel en heel slimme mensen heb ik hier zien vereenzamen, geïsoleerd raken en afhaken. Ik heb als manager de neiging om de underperformers omhoog te helpen, maar als iemand er niets van kan, dan ben ik daar snel klaar mee. Dan nemen we afscheid. Kies voor de trekkers en help die verder. Zij zijn degenen die ervoor zorgen dat een verandering ook echt gaat werken.’ Niet alleen vanuit werkgeversperspectief laat de directeur zich uitputtend informeren over de generatie die tussen nu en maximaal tien jaar de arbeidsmarkt én de consumenten­ markt betreedt. Ook in marketing – De Ridder besteedt daar zo’n 30 procent van zijn tijd aan – speelt Generatie Z een belangrijke rol. Waar de ‘oude marketing’ vooral gericht was op push, draait het bij de jongeren van de nabije toekomst om de pull. Dat vraagt om een heel andere benadering, benadrukt de topman.

‘Ook wij krijgen te maken met een tekort aan hoog opgeleiden’

Interactief zich toch wel genoeg talent aandient’: ‘Ook wij krijgen straks te maken met een tekort aan goed opgeleide mensen. In dat verband realiseerden we ons bij Heineken dat we tot voor kort een enorme talentpool links lieten liggen. Ik doel dan op het aantal vrouwen op goede posities. Als je kijkt naar de Top 150 binnen onze onderneming (Heineken NV, red.), dan zitten daar misschien 15 vrouwen bij. Dat ligt niet aan de instroom. Er komen genoeg vrouwen binnen op marketing, HR en sales. Maar als het op kiezen aankwam, raakte ik ze elke keer weer  kwijt. Daar zijn we iets aan gaan doen. Diversiteit en vooral gender is binnen Heineken Nederland inmiddels een belangrijk issue. Door onze doelstellin­ gen op dat gebied mee te nemen in  de targets van de managers hebben we de afgelo­ pen twee jaar heel mooie vorderingen gemaakt. We boren een nieuw potentieel aan van goede mensen en meer diversiteit heeft ook nog eens een positieve invloed op de besluitvorming.’

Flexibiliteit ‘Maar met een verdubbeling van de in­ stroom van vrouwen zijn we er natuurlijk niet’, realiseert De Ridder zich. ‘Nu is het zaak die vrouwen vast te houden en ervoor te zorgen dat ze een evenredig deel van de

20

topfuncties gaan innemen. Daarvoor heb ik geen “vrouwenquotum” nodig. We regelen het zelf wel, maar ik realiseer me dat er dan nog wel het een en ander moet veranderen. Wij hebben hier een echte mannencultuur en een daarop gebaseerd sterk informeel netwerk waarin vrouwen niet participeer­ den. Bij exitgesprekken met talentvolle vrouwen hoorde ik nogal eens dat zij niet met hun leidinggevende durfden te praten over hun wens om vier dagen in de week te werken of om de werkdag wat flexibeler in te delen. Ik schat in dat die behoefte aan meer flexibiliteit in de balans werk-privé met de komst van Generatie Z alleen nog maar sterker wordt. Prima, vind ik. Die nieuwe generatie is 24 uur online, zit de hele dag op Facebook, Hyves of Twitter en is altijd en overal bereikbaar. Dat is hun sociale leven en het werk maakt daar integraal onderdeel van uit. Werk en privé kennen niet meer de strikte scheiding die wij gewend waren. En of je dat werk nou elke dag in precies acht uur doet of altijd netjes op kantoor is niet meer belangrijk.’

Marketing ‘Ik ben daarnaast niet per se op zoek naar superintelligente mensen. Bij mij hoef je geen tien te laten zien. Ik heb liever dat iemand een mooie voldoende haalt én

‘Zo krijgen we te maken met andere media­ keuzes. De tv speelt voor een deel van de doelgroep nog wel een rol, maar een medium als YouTube wordt steeds belangrijker. Ons “walk-in fridge”-filmpje is 15 miljoen keer bekeken! En het mooie is dat zo’n filmpje niet passief “ondergaan” wordt, maar actief beleefd. Wereldwijd zijn er op alle mogelijke manieren mensen mee bezig. Op YouTube verschijnt opeens een filmpje van Chineesjes die ijskasten gaan zitten verbouwen! Zó vormt zich tegenwoordig een doelgroep. Die bepalen wij niet meer, maar die ontstaat en groeit op basis van een eigen dynamiek. En wij moeten die op een andere manier zien te bereiken. Daarom doen we heel veel interactief. Op Heineken.nl bijvoorbeeld, op Facebook, waar we inmiddels meer dan 1,1 miljoen fans hebben die we van alles bieden, en met aansprekende events.’ Enthousiast, maar zonder te verklappen wat daar precies gaat gebeuren, vertelt De Ridder hoe Heineken zich volgend jaar weer gaat presenteren met het Holland Heineken House, in Londen: ‘Het wordt anders dan andere keren. En daarin gaan de ongeveer 220 Nederlandse topsporters een belangrijke rol spelen. Voorop staat weer de gezelligheid. Dát is ons product. Wij willen de huiskamer van de sporters zijn en het familiegevoel

overbrengen. We willen ver wegblijven van het “zuiphok”.’

Gezelligheid Met die overduidelijke boodschap profileerde De Ridder zich de afgelopen maanden een aantal keren zeer nadrukkelijk in de media. Als vader van vier kinderen sprak hij in een paginagrote advertentie in De Telegraaf ouders aan op hun verantwoordelijkheid voor het drinkgedrag van hun kinderen. Aanleiding voor Pauw & Witteman om De Ridder uit te nodigen in hun talkshow om van gedachten te wisselen over hetzelfde onderwerp: ‘Ik heb niets aan overmatig drankgebruik. Dat soort excessen leidt uiteindelijk tot de ondergang van onze industrie. Dus mijn boodschap is heel duidelijk: onder de 16 geen alcohol, ook niet voor de gezelligheid tijdens het kerstdi­ ner. Vroeger voorkwam de bittere smaak van bier dat je op jonge leeftijd begon te drinken. Een 13-jarige vond het gewoon niet lekker. De Breezers, bijna limonade, hebben de drempel in de leeftijd enorm verlaagd. Dat zijn we nu weer aan het terugdringen, en met succes. Onafhankelijke onderzoeken, onder meer van het Trimbos-instituut, laten zien dat  de consumptie van alcohol onder de 16 afneemt. We zijn allang niet meer de zuipschuiten van Europa. Verantwoord gebruik, ook bóven de 16, dat is ons credo.’

Verrassen 27 jaar geleden alweer verkoos Philip de Ridder onder druk van de slechte arbeids­ marktomstandigheden in het begin van de jaren 80 een loopbaan bij Heineken boven de boswachterij. En hij heeft er geen moment spijt van: ‘Als je maar steeds uitdagingen krijgt. Mij hebben ze hier steeds weer opnieuw weten te triggeren. Dit bedrijf is in staat mij elke keer weer opnieuw te verras­ sen. Ik ben ervan overtuigd dat ook jongeren van Generatie Z niet per definitie om de zoveel jaar een nieuwe werkgever zoeken, maar vooral uitdaging en afwisseling. ‘Als je als onderneming kans ziet om dat steeds weer te bieden, dan weet je ook Generatie Z te binden en te boeien.’ Toch laat zijn bosbouwverleden hem niet helemaal onberoerd. Niet voor niets laat hij zich liever fotograferen bij de vleugelnoot op de binnenplaats van het bedrijf in Zoeter­ woude dan in de bedrijfskantine met een pilsje in de hand…

CV Philip de Ridder 1956 – Geboren in Amsterdam, woont zijn hele jeugd in Bussum 1975 – Atheneum B en start met studie bosbouw aan de landbouwhogeschool 1983 – Studeert af als bosbouw­ kundig ingenieur en begint bij ­Heineken als managementtrainee 2000 – Algemeen directeur Vrumona, de frisdrankendochter van Heineken in Nederland 2006 – Algemeen directeur Heineken Nederland Philip de Ridder is getrouwd en heeft één zoon en drie dochters. Naast zijn baan als CEO van Heineken Nederland is hij onder meer voorzitter van het Heineken Pensioenfonds, bestuurder van de centrale ondernemingsraad, voorzitter van de Stichting Verantwoord Alcoholgebruik en lid van het dagelijks bestuur van de Nederlandse Brouwers en de FNLI (Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie).

Heineken Het Heineken-concern realiseerde wereldwijd over 2010 een omzet van iets boven de 16 miljard euro. De nettowinst kwam uit op ruim 1,4 miljard euro, 37% meer dan het jaar daarvoor. In Nederland is Heineken al jarenlang nummer 1 op de biermarkt (marktaandeel 47%). Het bedrijf heeft drie brouwerijen (Zoeterwoude, Den Bosch en Wijlre), biedt werk aan meer dan 3000 werknemers, produceert meer dan 15 miljoen hecto­ liter bier per jaar en voert zeven biermerken (Heineken, Amstel, Brand, Wieckse Witte, Desperados, Sol en Murphy’s). Daarnaast heeft Heineken de merken Jillz en Strongbow Gold op de markt geïntroduceerd.

editie 2011

21

Top 10

Kennisdeling

Social media:

de tien geboden van Rick Mans tekst Rick Mans — beeld Maurits Giessen

Rick Mans is een van de grote social-mediastrategen van ons land. Zijn Capgemini-e-mail ondertekent hij met de titel 'Social Media evangelist'. Wat zijn de 10 geboden van Mozes 2.0?

I

VI

Het draait niet om jou in Social Media, maar juist om alle anderen

Menselijke interactie is de sleutel van Social Media

Bedenk wat jij voor anderen kan doen. Als je niet interessant bent gaan ze naar iemand anders.

Social media is menselijke interactie in een virtuele wereld. Het is dus niet eenzijdig; zoek juist de interactie op om er op lange termijn voordeel uit te halen.

II Luister, het is meer waard om goed te luisteren dan om te praten Het is nu makkelijker dan ooit om conversaties ­ te ontdekken over je producten en diensten. Doe er je voordeel mee door goed te luisteren.

III Gebruik de offline wereld, deze is er niet voor niets Je haalt het meeste voordeel uit social media als je deze onlinewereld kan combineren met  de offlinewereld (en vice versa).

IV Er is niet zo iets als direct succes, het is vaak hard werken

VII Alles wat je publiceert wordt op een gegeven moment openbaar Ondanks dat je denkt dat je privéberichten voor slechts een handjevol mensen zichtbaar zijn: ga ervan uit dat ze openbaar worden. Is het niet door jou, dan is het wel door iets of iemand anders.

VIII Wees authentiek, je kan niet altijd een rol blijven spelen Wees jezelf, dat is veel makkelijker dan verschillende online-personen aan te nemen. Het komt altijd uit als je een rol speelt.

IX

Succes met social media kost vaak tijd en inspanning, houd daar rekening mee.

Noem jezelf geen goeroe / ninja / etc., laat anderen dat doen

V

Bescheidenheid (en geen valse bescheidenheid) is een groot goed; laat het aan anderen over om jouw kwaliteiten te beoordelen. Zij zullen dit uiteindelijk toch doen, of je jezelf goeroe noemt of niet.

Er is meer in de wereld dan Twitter en Facebook alleen Kijk waar je doelgroep is en participeer daar; dat kan dus een ander kanaal zijn dan Twitter of Facebook.

X Maak anderen beroemd Als jij anderen helpt, dan gaan anderen jou helpen. Zij worden jouw ogen en oren in conversaties, zij worden jouw promotors en zij zorgen dat jij uiteindelijk succes krijgt.

22

editie 2011

23

EEN-TWEETJE

De Top

annemarie & zoon

‘Macht & geld is echt een mannending’

tekst Jaron Reddy — beeld Caren Huygelen

Annemarie



24

‘Luca is soms wat grillig. De ene keer is hij heel gedreven en geconcentreerd, de andere keer gooit hij er een beetje met de pet naar.’

Luca

De invloed van Annemarie op Generatie Z-zoon Luca

Annemarie

De een knokte zich van ‘rags to riches’, de ander werkt in de relatief ­beschermde omgeving van een Amsterdamse privéschool aan zijn ambities om chirurg te worden. Toch hebben ­Annemarie van Gaal en haar ­Generatie Z-zoon Luca opvallend veel gemeen…

Luca

‘L

uca kan voor mij shop­ pen en andersom’, vat Annemarie samen en memo­ reert een recente trip naar Miami met haar 15-jarige zoon Luca. ‘Als we samen ergens zijn, nemen we dezelfde keuzes. Gaan we dezelfde kant op. Ik denk dat we zelfs hetzelfde restaurant zouden kiezen. We houden allebei ontzettend van mooie dingen en mode, hebben echt dezelfde smaak.’ Luca denkt terug aan een mooi tafereel waar twee Amerikaanse celebrities deel van uitmaakten. Bij Bal Harbour in Miami stoppen twee fraaie Bugatti’s, waar rappers Flo Rida en Rick Ross vol bravoure uit stappen.

Annemarie en Luca genieten van de met gouden praal behangen vertoning. ‘Zo gaaf om te zien hoe zij met succes omgaan. Soms verbaas ik me er een beetje over dat mijn moeder niet wat meer pronkt met wat ze bereikt heeft. Daar hebben we wel eens discussies over. Ik zou het zoals die rappers aanpak­ ken, denk ik!’ Annemarie: ‘Persoonlijk zie ik het verschil niet tussen veel geld en héél veel geld. Ik heb een mooie auto en een prachtig huis, hoef nooit iets te laten om het geld. Maar ik hoef daar niet zo mee te koop te lopen. Macht en geld vind ik meer een mannending.’

Luca erkent dat de zakelijke topprestaties van zijn moeder de onderlinge relatie een bij­ zonder karakter hebben gegeven. ‘Niet iedereen heeft een moeder die zó succesvol is. Of het in Rusland heeft gemaakt. Maar het heeft natuurlijk wél effect gehad. Ik zou haar willen omschrijven als rechtvaardig, doch streng. Ik word nog wel eens gewezen op foutjes. In het huishouden bijvoorbeeld. Of als ik te laat thuiskom. Of zelfs een raampje open laat staan. Ach, het is mijn moeder…’ ‘Soms ben ik wel wat streng’, vult Annemarie aan. ‘Ik zie het als een plicht om ervoor te zorgen dat mijn zoons niet

denken dat het allemaal maar komt aanwaaien. Ze zijn zelf verantwoordelijk voor succes. En het mooiste succes creëer je zelf. Dat komt je niet zomaar tegemoet; je moet er iets voor doen. Dat wil ik mijn beide zoons meegeven.’ Het moederlijke plichtsbesef is te herleiden naar haar jonge jaren. Op haar twintigste raakt ze al zwanger van haar oudste zoon Christopher en ze komt er vrij snel helemaal alleen voor te staan. ‘Als alleenstaande moeder wilde ik blijven werken, maar dat werd gewoon tegengewerkt.’ Voor alleenstaande moeders bleef de deur van gesubsidieer­ de crèches in die tijd namelijk

dicht. ‘Werkende mannen die hun vrouw hadden verloren konden er wél terecht. Ik ben blijven werken en heb het gered. Omdat ik wilde dat Christopher een goed leven had. Dat was natuurlijk een enorme drijfveer.’

‘Annemarie van Gaal is een strenge, doch rechtvaardige moeder. Ze wijst me op foutjes, zoals het niet opruimen van mijn ­kamer.’

Haar onverschrokken ambitie brengt haar in Rusland met zakenpartner Derk Sauer, waar ze in Moskou een media-imperi­ um opbouwt. ‘Ja, dan moet je bepaalde offers maken richting het gezin. Voor niks gaat de zon op.’ In Moskou ontmoet ze haar tweede man Cees, de vader van Luca. In de Russische hoofdstad slaat het noodlot echter toe.

editie 2011

25

EEN-TWEETJE

De Top

Annemarie

‘Natuurlijk heb ik offers gemaakt, maar voor niks gaat de zon op’

Annemarie en Luca moeten machteloos toezien hoe Cees steeds verder wegzakt in psychoses, die door meerdere herseninfarcten zijn ingegeven. Uiteindelijk is Cees twee jaar geleden in een verzorgingste­ huis in Nederland overleden. Emotioneel zijn dit klappen waaraan veel mensen onder­ door gaan, maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan: Annemarie pakt de draad in Nederland weer op en gaat volop ondernemen. Ze han­ delt in vastgoed, investeert in bedrijven en gaat weer uitge­ ven. Een verklaring voor haar ongekende veerkracht heeft ze wel. ‘Ik ben er niet zo een die zwelgt in malaise, die ervan geniet om uitgebreid te vertel­ len hoe slecht ik het heb. In Rusland heb ik onder zulke druk gewerkt, met invallen van de belastingpolitie, bedreigin­ gen, crises en politieke onrust. Ik ben over zoveel grenzen gegaan, dat ik vaak heb gedacht: als ik hier nú niet aan onderdoor ga, dan krijgen ze me nooit! ’ Hoewel Luca de verhalen over zijn moeder natuurlijk genoeg heeft gehoord, blijven ze inspi­ rerend voor de scholier, die volgend jaar zijn vwo hoopt af te maken. ‘Hoe zij het heeft aangepakt, heeft wel een effect op mij. Dat je keihard moet werken om te bereiken wat je wilt, is me wel duidelijk. Ik denk dat ik bepaalde eigen­ schappen wel heb geërfd van mijn moeder, maar dat onder­ nemen hoeft niet zo van mij. Ik wil graag chirurg worden, weet dat ik daar veel voor moet doen. Ik heb bovendien een voorbeeld van hoe het niet moet.’ Luca doelt op zijn oudere broer Christopher (27), die het heilige vuur nog niet heeft weten aan te

26

wakkeren. ‘Jammer, want Chris heeft veel potentie’, vindt Luca. ‘Wij zijn wat dat betreft wel heel anders.’ Moeder Annemarie vult aan: ‘Hij is gelukkig, maar bepaald geen zelfstarter. Ik hou zielsveel van hem, maar dat mijn oudste er niet uithaalt wat erin zit, raakt me wel. Aan de andere kant: wat niet is, kan nog komen. Hoop doet leven.’ Over Generatie Z is de voorma­ lige Dragon meer optimistisch. ‘In mijn tijd was het vooral een kwestie van vechten om hoger­ op te komen. Tegenwoordig heerst er veel meer een mindset van dingen delen met elkaar, om zo een kritische massa te vormen. Vroeger ging het om wie je kende, tegenwoordig gaat het om hoeveel mensen je kent.’ Luca (350 Facebookvrienden, red.) maakt zich geen zorgen over de potentie van zijn generatie: ‘De huidige generatie heeft op zoveel manie­ ren directe toegang tot informa­ tie. Ik weet nu veel meer dan mijn moeder op dezelfde leef­ tijd. Bijvoorbeeld over de gevolgen van vervuiling voor het milieu. Generatie Z heeft enorm veel talent.’ Annemarie: ‘Met name het multitasking vind ik een geweldige ontwikkeling. Luca neemt alles op, ook tijdens het huiswerk. Daar verbaas ik me soms echt over, hoe snel dat gaat.’ De 15-jarige gebruikt zijn BlackBerry om op de hoogte te blijven. Op de vraag waarom hij geen iPhone bezit, klinkt het resoluut: ‘Ping.’ Verder is hij actief op Facebook: ‘We zijn tenslotte allemaal kuddedieren, zegt mijn moeder altijd. Als je niet meedoet, mis je de boot. Maar ik ben er niet zo een die iedereen zomaar als vriend accepteert. Als ik geen link kan vinden met een persoon, weiger ik.’

Annemarie van Gaal Annemarie van Gaal (Helmond, 9 oktober 1962) groeide op in Heerlen, maar verhuisde na haar eindexamen naar Amsterdam. In 1985 wordt ze directiesecretaresse bij uitgever VNU en later projectmanager. Vanaf 1990 bouwt ze samen met Derk Sauer een heus media-imperium op in Moskou. Eenmaal terug in Nederland (2000), wordt Van Gaal directeur van de Telegraaf Tijdschriften Groep. Ze opent een boutique in de P.C. Hooft­­straat, handelt in onroerend goed, investeert in bedrijven in binnen- en buitenland en richt in 2004 AM Media op, waar ze weer tijdschriften uitgeeft, onder andere AM Magazine (voor  succesvolle zakenvrouwen). Van Gaal is regelmatig op televisie te zien, onder andere in 'Dragons' Den' en meer recentelijk als presen­ tator van ‘Dubbeltje Op Zijn Kant’. Ze is columnist voor Het Financieele Dagblad en de Margriet en auteur van twee bestsellers.

Luca

‘Mijn gene­ratie weet veel meer dan die van mijn moeder’

Annemarie is ook redelijk ­up-to-date. Op Twitter (@vangaalcompany) vlot het met  een handjevol tweets in 2011 nog niet bepaald met haar inspanningen, toch is de 48-jarige zakenvrouw goed op de hoogte van nieuwe ontwik­ kelingen. Ze investeert dan ook met name in bedrijven die actief zijn met nieuwe media of in nieuwe ontwikkelingen. ‘Ik hou van innovatie. Met mijn iPad ben ik nu helemaal verknocht aan The Project van Richard Branson. Zo fantastisch mooi gemaakt, echt een aanrader.’ Ook in praktische zin biedt nieuwe technologie uitkomst. ‘Vroeger, in Rusland, was het

noodzakelijk dat ik fysiek aan­ wezig was op de zaak. De mo­ biele verbindingen van vandaag de dag zorgen ervoor dat ik overal mijn werk kan doen. Dus ook thuis op de bank, als mijn jongens voetbal zitten te kijken. Ik werk geen moment minder dan toen ik in Rusland was, maar het is fijn dat ik nu vaker bij ze kan zijn.’ En als Luca straks als chirurg aan de slag gaat en op een ver­ dwaald feestje in AmsterdamZuid het over zijn moeder heeft? Annemarie: ‘Dan hoop ik dat hij de keuzes die ik heb gemaakt begrijpt en weet te waarderen. En dat hij mij bijzonder vindt en met liefde over me praat.’

Ambitie Annemarie van Gaal heeft het allemaal meegemaakt, de ups en de downs, en weet als geen ander hoe je een onderneming start en runt. Vanuit de Russische klei trok ze een heus imperium op en ook op eigen bodem kent ze grote zakelijke successen. In ‘Ambitie’ vertelt ze vol enthousiasme over innovatief  ondernemerschap: in het boek staan praktische tips & tricks over hoe om te gaan met banken, de belastingdienst of boze klanten. Uiteraard komen Annemaries eigen ervaringen ruimschoots in het boek aan bod.

editie 2011

27

interview

Geweldig is niet goed genoeg… tekst Jaron Reddy

Het vergroten van ‘business happiness’, dat is waar internationale ‘keynote speaker’ René Boender voor staat. De publicatie van zijn boek ‘Great to Cool’ in maart van dit jaar vormde een mooie aanleiding de auteur eens op te zoeken.

Innovatie

The true sign of intelligence is not knowledge but imagination. - Albert Einstein

A

lbert Einstein inspireert je met deze quote. Gaat deze voor jou dan ook op? ‘Einstein stelde fantasie en inbeeldingsver­ mogen boven intelligentie. Om tot nieuwe ideeën te komen, maakte hij zijn hoofd helemaal leeg. Een wijze les.’ Wat is de aanleiding geweest voor dit boek? ‘Ik ben een fan van Jim Collins’ “Good to Great”. “Great to Cool” is bedoeld als opvolger. The next step… Ik ben er enorm trots op. Ik heb er mijn hele ziel en zaligheid in gelegd. Over alles is nagedacht. In één oogopslag ziet de lezer dat het stuff is dat je moet lezen.’ En het is een bestseller, dat stond al op de cover toen het uitkwam... ‘Met dank aan Jan Cremer en Vance Packard!’ Wat bedoel je? ‘“Great to Cool” is een bestseller geworden door de verleidingstechniek van Jan Cremer. “Bestseller” had hij in de USA op een cover gezien en hij zette het op de kaft van zijn boek. En het verkocht als een malle. Vance Packard (Amerikaanse journalist, red.) ging daar nog eens overheen met zijn “Verborgen verleiders”. En het verhaal dat hij vertelt, klopt. In drie seconden hebben je hersenen iets geïnterpreteerd! Maar als je de tijd neemt, zie je dat er iets anders staat op mijn boek. Namelijk dat ik het boek heb geschreven op verzoek van die 100.000 mensen die ik heb toegesproken als keynote speaker.’ Laten we beginnen met de start. Alles start met de wil om te veranderen, toch? ‘Inderdaad. En dan niet alleen op wat je kan weten, maar ook op basis van 3x wat goed voelt. Op je intuïtie; je verstand met haast.’ Wat IQ en EQ is, weten we allemaal. Maar wat bedoel je in je boek met SQ? ‘Steeds meer beslissingen worden genomen op basis van SQ. Waarom? Omdat ons snappertje, je hersenen in het primaire veld,

28

het allemaal rationeel niet meer kan verwerken. “Rightbrainers zullen de wereld regeren”, zegt Daniel Pink (Amerikaanse auteur, red.)’ Oké, maar is dit wetenschappelijk bewezen? ‘Sinds midden jaren negentig wordt door een groep wetenschappers van een voor­ aanstaande Amerikaanse universiteit een studie gedaan naar hoe beslissingen worden genomen en op welke gronden. Dit verhaal wordt dit jaar nog gepubliceerd. In 1995 werd nog 70 procent van de beslissingen genomen op basis van ratio, 28 procent op emotie en 2 procent op een onvoorwaarde­ lijk geloof in een persoon of een merk. In 2005 was dat al gestegen naar 50 procent op basis van kennis, 40 procent op basis van emotie en 10 procent op basis van die spirit. Dat laatste gaat dan bijvoorbeeld om aankoopbeslissingen op basis van de hoge breinpositie van een merk.’ En nu? We zijn nu zes jaar verder… ‘Lang dacht men dat die cijfers min of meer vastlagen. Maar toen kwam die beruchte dag voor Lehman Brothers. Juist op die dag vond het onderzoek plaats in tientallen landen. Wat er toen gebeurde, had niets meer te maken met ratio (zeker niet wat er op de beurs gebeurde), maar alles met de negatieve emotie in de markt. Een correctie van de markt met 10 procent was logisch geweest, zeggen de financiële experts. Maar het bloed spoot in het rond en de daling was dramatisch. Niet op rationele gronden, maar op emotionele gronden werd alles er door iedereen uitgerost. Sell, sell, sell! 74 procent van alle beslissingen op die dag had te maken met paniek en angst in de markt. De voorgeprogrammeerde computers, die bij 2 procent daling gaan verkopen, deden hun rampzalige werk. Big Brother was selling…’ Beslissingen worden dus steeds minder met de ratio genomen… ‘Klopt. Eind 2010 is er weer onderzoek gedaan. De resultaten zijn opzienbarend. In de peiling besloot rond de 38 procent op basis van wat ze zou­­­den kunnen weten. Maar liefst 47 procent besluit op basis van het goede gevoel, zonder zich dus echt daadwerkelijk te hebben verdiept in het product. 15 procent besluit onvoorwaar­ delijk op basis van de spirit. De buying intention is tegenwoordig zo hoog dat het bijna omslaat in gretigheid. Denk

René Boender Tien jaar nu geeft René C.W. Boender (1958) keynotes over de hele wereld. Op uitnodiging adviseert hij als brain agent, ­innovatiefuturist en trendteller grote internationals en CEO’s en geeft gastcolleges aan studenten. Ervaring en expertise in marketing en reclame deed hij op in het begin van zijn carrière. Op z’n vijfde wist hij al dat hij reclameman wilde worden. Amper twintig jaar oud gaf het Amerikaanse McCann hem de kans van zijn leven en kwam hij in een internationale ­advertising slipstream. Hij behandelde accounts zoals Black&Decker, Coca-Cola, CNN, L’Oréal, H&M en Levi’s. Eind jaren tachtig werd hij uitgeroepen tot ‘Rainmaker on Madison Avenue’, dé ‘new business driver’ in advertising. Na het internationale avontuur startte hij begin jaren negentig zijn eigen bureau BBCW. Opnieuw lukte het door te breken met klanten als STER, Maaslander en Hans Anders. Nu maakt hij deel uit van een internationaal keurcorps van keynote speakers. ‘Great to Cool’ is zijn eerste boek en werd meteen een bestseller. Nu werkt hij samen met Jos Ahlers aan een publicatie over Generatie Z. Ook dit boek belooft een eyeopener te worden. Want Generatie Z is al snel aan zet.

editie 2011

29

interview

De Top

Je moet die verandering helder en scherp op het netvlies krijgen. Als je zelf niet weet waar je naartoe wilt, kan een ander dat nooit voor je bepalen. Er is maar een plek waar je moet willen zitten. Aan het stuur. Richting toekomst. Daarna kun je – of moet je zelfs – er de externe support bij halen die nodig is. Er zijn geweldige strategische bureaus met knowhow die je meteen in de actiestand zetten. Topbureaus doen dat snel, adequaat en zonder tijdverlies. Want je huidige business draait gewoon. Je kunt niet wachten tot de now new and improved stra­ tegie het daglicht ziet. Blijf aan de bal en blijf vooral doorspelen.’

aan Apple met de iPad. Of Aston Martin met de nieuwe kleine show off car. En wat gebeurt er als de eerste echte elek­trische auto van BMW, Mercedes of Audi op de markt komt? Duitse merken spreken immers tot de emotionele beleving. Op basis van de prijs is dat rationeel niet te verklaren, maar de bestellingen zijn wel een feit. Het is een sport om op weg te gaan van IQ naar EQ, van goed naar geweldig. Het ultieme doel is het bereiken van SQ. Dat is cool.’ Wat kunnen we nog meer verwachten? ‘Heb je nog 15 pagina’s voor mij?’ Nee, nog een halve… ‘Goed. Nog een om bij stil te staan. Maar niet te lang. Wat te doen als het roer om moet?’

Trust is good, belief is great, but the willpower to go for it, makes it cool! - René Boender

Je kunt niet veranderen door het alleen maar te zeggen. Je moet er echt iets aan doen om het roer om te krijgen… ‘Juist. Niets gaat op de automatische piloot.

30

De strategie is leuk, maar hoe zit het met de uitvoering? ‘Het uitdenken is een, dan komt het aan op de implementatie. Het proces van verande­ ring moet je verankeren in je bedrijf. Ik heb de implementatie van nieuwe strategie tientallen keren meegemaakt bij banken en retailers, bij B2B-bedrijven en overheden. Ook bij winkels op de hoek van de straat. Het geheim van het roer omgooien zit ’m in het plaatsen van de juiste mensen op de juiste plek. Het bureau dat in de eerste fase de strategie heeft uitgedacht, hoeft niet perse het beste bureau te zijn voor de imple­ mentatie. Sterker nog, vaak is het beter om de implementatie met andere mensen in te vullen.’ Kun je dat specificeren? ‘Nou, zo’n tweede blik is gewoon heel goed. Door tijdelijk een ander “mierenvolk” tussen je eigen mensen te plaatsen wordt het proces vaak versneld. De strategie wordt werkbaar gemaakt, als het ware. De mieren zorgen ervoor dat op alle niveaus daadwerkelijk gevoeld wordt wat er bedoeld wordt. Zij vertalen het naar – zo noem ik het – inspiratiekronkels. Als die strategie verankerd is, krijg je de beweging die je zo graag wilt. Wat ik altijd vraag: wat wil jij nu eigenlijk, wat wil jij nu eigenlijk op strategisch vlak veranderen? Willpower is nodig en die begint bij jou. Waarom doe je het dan niet?!’

Wil je de rest van ‘Great to Cool ­ raincandies met een bite’ lezen? Surf naar B Eiffel.nl en bestel het e-boek of de paperback. ‘Business happiness’ is dan meteen een stuk dichterbij! Voor als je in deze wereld energiek en met meer lol wil overleven…

‘Leiders zullen steeds meer moeten inspireren’ tekst Jaron Reddy — beeld Jeroen Hofman

Hoe nemen bedrijven een voorschot op de komst van Generatie Z? Hoe maken zij hun strategie werkzaam? X zocht vier young captains of industry op en legde ieder van hen drie stellingen voor.

editie 2011

31

young captains

De Top

Koen Beeckmans

Regina Riemersma

Geboren Ninove (België), 1 februari 1971 Functie, bedrijf raad van bestuur, CFO, Cofely Opleiding economie, universiteit Leuven (België) en INSEAD (Frankrijk) Liefhebberij zeilen en kunst Gezinssituatie twee zonen van Generatie Z (9 en 11 jaar)

Geboren Middelburg, 14 januari 1969 Werk hoofddirecteur DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) Opleiding HRM en veranderkunde aan Sioo Liefhebberij zeilen, reizen, innovatieve concepten uitdenken Gezinssituatie getrouwd 

Hang naar duurzaamheid van Generatie Z levert kansen op voor Cofely. Klopt helemaal. De missie van Cofely is ‘­bijdragen aan een betere wereld met duur­zame technologie’. Cofely wil haar stakeholders ontzorgen door ze te helpen vooruit te lopen in duurzame technologie. Cofely kan ook een aantrekkelijke werkgever zijn die duurzame technologische oplos­singen biedt op het gebied van wonen en werken. We staan aan het begin van een positieve evolutie.

‘Opkomst ZZP’er biedt ook enorme mogelijkheden’

Met het gebruik van nieuwe media neemt DUO een voorschot op 2020. De digitalisering brengt een positieve ­efficiencyslag. Zo merken we dat het tele­foongebruik van de doelgroep afneemt. Alleen is het wel zo dat we niet alles kunnen automatiseren. Voor de uitzonderlijke gevallen zul je altijd mensen hebben klaarstaan. Of dat nu via de telefoon, Facebook of Twitter is, maakt dan niet zo gek veel uit. Maatwerk valt nu eenmaal lastig te automatiseren.

Cofely moet aan imago werken om als werkgever aantrekkelijk te blijven voor Generatie Z. Niet wij bepalen of we een aantrekkelijke werkgever zijn, maar Generatie Z. We moeten een werkklimaat creëren met veel  ruimte voor individuele keuzes: vrij­­ heid binnen het realiseren van doelstellingen. En 100% transparantie over waar we naartoe willen en op welke manier. Ons bedrijf moet dus ook in de voorhoede opereren met betrekking tot internet en social media.

DUO heeft Het Nieuwe Werken hoog in het vaandel. DUO is een modern bedrijf. Ikzelf ben aan het experimenteren geslagen met Facebook. Intern zijn we aan de slag gegaan met Yammer, voor het interne netwerk. Ook flexibele werktijden zijn in een aantal vestigingen heel gewoon, net zoals thuiswerken. Voor sommige afdelingen – denk aan callcenters – is structureel thuiswerken geen optie. In het hoofdkantoor in Groningen hebben we Het Nieuwe Werken straks hoog in het vaandel.

Bedrijven moeten rekening houden met de opkomst van de zzp’er. De inschatting is dat tussen 2010 en 2013 20 procent van werkend Nederland de arbeidsmarkt zal verlaten. Er zal dus creatief omgesprongen moeten worden met de tijdsverdeling van de schaarse arbeid en de wens van deze resources om zichzelf te gaan ontplooien. Dat sluit aan bij de hang naar afwisseling, flexibiliteit en zelfontplooi­ing. Een win-winsituatie dus.

Leiderschap moet – met het oog op de toekomst – veranderen. Absoluut. Je ziet nu al dat het bedrijfs­ leven verandert. Kijk naar vergaderingen. De kwaliteit van vergaderingen zal ver­beteren. ‘Kleinere’ discussies worden steeds meer gevoerd op sites als Yammer, tijdens fysieke bijeenkomsten staat de inhoud centraal, échte onderwerpen. Leiders zullen steeds meer moeten inspireren, de mede­ werkers moeten overtuigen van de collectieve visie, missie en strategie.

‘We experimenteren al volop met Yammer’

32

editie 2011

33

young xxxx captains

de top

Bianca Tetteroo

Gerard van Rooijen

Geboren Naaldwijk, 30 april 1969 Werk CFO Syntrus Achmea Opleiding bedrijfseconomie en accountancy Liefhebberij zeilen Gezinssituatie samenwonend

Geboren 25 juni 1972 Werk directeur Delta Lloyd Leven Particulier Opleiding econometrie, actuariële wetenschappen Liefhebberij wielrennen, mountainbiken, skiën Gezinssituatie getrouwd, een zoon van 6 en een dochter van 2

‘De service die je verleent wordt steeds belangrijker’

Generatie Z denkt simpel. Pensioenen moeten daarom ook simpeler. Ja, pensioenen moeten simpeler. Of liever gezegd: eenvoudiger. Maar niet alleen voor Generatie Z. Dat moet voor iedereen: jong en oud. Veel pensioenregelingen staan vol specifieke regelingen voor specifieke deelgroepen, soms zelfs voor een beperkte periode. Dit maatwerk is vaak goed bedoeld, maar maakt de uitvoering duur en de com­municatie erg ingewikkeld. Waarom zouden we voor het begrip ‘franchise’ niet allemaal hetzelfde bedrag rekenen? Of beter nog: waarom schaffen we haar niet af? Sparen voor later is in 2020 achterhaald. Sparen voor later is nooit achterhaald. Tenminste, zolang we ervoor kiezen om niet tot aan onze dood door te blijven werken. Wie met pensioen wil, zal daarvoor moeten sparen. We moeten wel toe naar nieuwe ­vormen van pensioenen. Mensen worden steeds ouder en hebben behoefte aan meer zorg en soms ook aan een aangepaste woonomgeving, met zorg in de buurt. Waarom geven we pensioenfondsen niet de mogelijkheid om naast geld ook producten zoals bijvoorbeeld zorg aan te bieden? Syntrus spant zich enorm in om voor Generatie Z aantrekkelijk te blijven. De arbeidsmarkt wordt de komende jaren krapper, vooral voor hoger opgeleiden. Mede om die reden spant Achmea zich erg in om de goede mensen binnen te halen en te houden. Niet alleen met goede arbeidsvoorwaarden, maar door te investeren in opleidingen. Daarnaast met een cultuur die toestaat dat medewerkers een betere balans vinden tussen werk en privé. Het Nieuwe Werken is bij ons al lang niet nieuw meer. Met succes, want in de jaarlijkse onderzoeken van Intermediair staan wij steevast in de top 3 van meest aantrekkelijke werkgevers.

34

Digitalisering geeft kwaliteitsimpuls binnen verzekeringsmarkt. Er is nu steeds vaker informatie over de kwaliteit van producten en dienstverlening te vinden. Het is daarom belangrijk dat je nakomt wat je belooft; het gaat steeds meer om ‘value voor money’. Wat dat betreft heeft de digitalisering de branche een aardige kwaliteitsimpuls gegeven. Bovendien zijn veel processen, zoals het aanvragen van offertes en afsluiten van verzekeringen, natuurlijk veel eenvoudiger geworden dan in het papieren tijdperk. Generatie Z zal niet zo veel verzekeren. Mensen zullen zich blijven verzekeren tegen risico’s die ze zelf niet willen of kunnen dragen. Generatie Z zal heel bewust omgaan met verzekeringen, maar eigenlijk geldt dat voor een veel grotere groep consumenten. De steeds kritischer wordende consument zorgt ervoor dat je als financiële dienstverlener nog beter moet luisteren om in te spelen op de klantbehoefte en heel helder moet communiceren.

‘Voor Generatie Z moeten ­ we blijven investeren in opleidingen’

Onder het kritische oog van Generatie Z worden zaken als MVO stééds belangrijker. Binnen Delta Lloyd wordt MVO nu al breed gedragen. Je merkt dat mensen zich prettiger voelen als ze via hun werk ook iets extra’s kunnen geven aan de maatschappij. Delta Lloyd Groep Foundation houdt zich bezig met de financiële zelfredzaamheid in Nederland. Veel collega’s van Delta Lloyd leveren een bijdrage door bijvoorbeeld hulp te bieden bij het invullen van belastingpapieren.

editie 2011

35

HOCKEY ACADEMIE

Talentontwikkeling

Hockey-iconen

Hockey is immens populair. Clubs zitten met wachtlijsten, de nationale teams behoren tot de wereldtop. Maar om aan de top te blijven, kan er niet achterover worden geleund. Piet-Hein Geeris (39) en Marc Lammers (42) over de opleiding van talent en de relatie tussen sport en bedrijfsleven: ‘Samen iets willen bereiken, daar gaat het om.’

Geeris en Lammers: ‘Je hebt elkaar nodig om de beste te zijn’

O

ud-international Piet-Hein Geeris is namens zijn werkgever ABN AMRO betrokken bij de Hockey Academie waarin ook Eiffel participeert. Marc Lammers weet als voormalig gouden coach van de vrouwen alles van talent en topsport. Als je met Geeris en Lammers afspreekt voor een interview is de accommodatie van hockey­ club Den Bosch natuurlijk een logische plek. Beiden hebben er gespeeld en de vader van Lammers zwaait er de scepter over de horeca in het clubhuis. Het gesprek komt meteen op de successen die de twee met Den Bosch hebben meegemaakt.

tekst Ronald van Dam — beeld Marthein Smit

Geeris: ‘We zijn hier in 1998 landskam­ pioen geworden. Het was voor de eerste keer  in dertig jaar dat een club uit het zuiden dat presteerde. De beste hockeyers uit het zuiden zaten toen allemaal bij elkaar in één team.’

Lammers: ‘Ik heb toen geleerd dat je niet met elkaar op vakantie hoeft om kampioen te kunnen worden. Zo is het in het bedrijfs­ leven ook. Je hoeft niet allemaal vriendjes te zijn. Het gezamenlijke doel is het belangrijk­ ste; samen iets willen bereiken, daar gaat het om. En we waren harde werkers. Dat houd ik de mensen in het bedrijfsleven nu ook voor. Heel simpel: het begint met harder werken dan de concurrentie.’

Piet-Hein Geeris

36

Marc Lammers

De Koninklijke Nederlandse Hockey Bond verwacht in 2020 op 300.000 leden te zitten. Wat is het geheim van hockey? Geeris: ‘Toen het WK in 1998 in Nederland werd gehouden is het hockey goed in beeld gebracht. De mannen werden wereldkam­ pioen, de vrouwen vice-wereldkampioen en dat gaf de hockeysport een enorme boost. De dames hebben de laatste jaren boven­ dien goed gepresteerd, dus is de aanwas bij de meisjes enorm. Het is een combinatie van prestaties en publiciteit. Ouders en kinderen zien dat het een leuke sport is.’

Lammers: ‘Je moet inderdaad wel iets met dat succes doen. Op het gebied van marke­ ting heeft het hockey er goed op ingespeeld. Die meiden van het Nederlands team waren niet alleen hockeyster, ze hadden ook de uit­ straling van een sekssymbool. Hockey was geen elitaire sport meer, het was ineens sexy.’ Geeris: ‘En de hockeyclub is ook een pret­ tige omgeving voor gezinnen, soms met mul­ tifunctionele clubhuizen en kinderopvang.’

Lammers: ‘Het is een echte familiesport. Het is veilig, stoer en iedereen loopt op de club rond. Opa en oma komen kijken, papa en mama coachen. Door de crisis zoeken de  mensen het toch weer dichter bij huis. En hockeyclubs spelen daar goed op in, bieden een warme sfeer.’ Als je zoveel leden hebt, komen de talenten toch vanzelf… Geeris: ‘Nou, dat weet ik niet, hoor. Ik heb een olympische finale tegen ZuidKorea gespeeld en daar hadden ze maar 2000 hockeyers.’

Lammers: ‘Als je een groot bedrijf hebt wil dat nog niet zeggen dat je goede mensen hebt. Je moet selecteren, opleiden. Talent­ ontwikkeling is in Nederland een onder­ geschoven kindje. De successen kwamen toch wel. Je ziet nu dat landen als Australië en Duitsland wel aan talentontwikkeling doen en dat ze in dat opzicht ver op ons voorliggen. Onze talenten krijgen veel te weinig goede training. Ze trainen maar twee, drie keer in de week. In Duitsland en Australië wonen talenten in een sport­ centrum bij elkaar en zitten ze op vijf, zes keer per week.’

Geeris: ‘Als je als sport zo snel groeit, zijn er ook dingen waar je tegenaan hikt, zoals kader opleiden. Dat hebben ze bij de bond in de regio’s een beetje laten zitten.’

Meer info? Check hockeyacademie.nl!

Lammers: ‘Maar er lopen hier bij Den Bosch 680 mini’s rond. Daar heb je elke week ruim tachtig trainers voor nodig. Hoe leid je die op?’ Is de Hockey Academie van Eiffel en ABN AMRO een belangrijk initiatief? Lammers: ‘Ja, ik zie het als een eerste stap. Het is knap dat Eiffel en ABN AMRO hun nek hebben uitgestoken.’

Geeris: ‘De clubs hebben elkaar een beetje gek gemaakt met dure buitenlandse spelers, terwijl de eigen talenten geen kansen meer kregen. De jongens die nu in het Nederlands elftal staan, zijn bij hun clubs niet altijd de spelers die de kar trekken, want op die posi­ ties lopen belangrijke buitenlanders rond. Dat is voor ABN AMRO en Eiffel ook een reden geweest om iets te gaan doen. Volgens mij moeten de hoofdklasseclubs een soort opleidingsrol in de regio krijgen. Daar is de knowhow, daar lopen de ex-internationals, goede trainers. Deze hoofdklasseclubs kun­ nen de regioclubs helpen met het opleiden van kader, zodat er een relatie ontstaat en de talenten bij die clubs beter worden getraind. Met de Hockey Academie zitten we nu op drie plekken, maar we willen dat uitbouwen naar zes of zeven om een landelijke sprei­ ding te krijgen. Dan praat je over minimaal twintig meisjes en twintig jongens per Academie in de leeftijd van 13 tot en met 16 jaar. Zij kunnen lekker op hun eigen cluppie blijven spelen en krijgen toch wekelijks toptraining op een hoofdklasse­ club. Daarnaast zijn we hard bezig met een systeem via internet, waarbij regioclubs de trainingen van hun spelers beter kunnen volgen en gebruik kunnen maken van alle informatie om hun eigen kader op te leiden. Dat wordt iets heel vernieuwends. Straks kunnen clubs tegen een kleine vergoeding gebruik maken van dat nieuwe systeem, krijgen ze oefeningen en een visie die geba­ seerd is op de input van vooraanstaande

editie 2011

37

hockey ACADEMIE

Talentontwikkeling

hoofdklassecoaches. Een ouder die trainin­ gen wil geven kan online zien hoe hij een oefening moet uitleggen.’

Lammers: ‘Wij Nederlanders zijn door al die buitenlandse spelers wat lui geworden, dat ben ik met Piet-Hein eens. Nederlandse spelers hoeven niet meer te excelleren, geef alle ballen maar aan Jamie Dwyer. Daarom moeten kinderen tot hun dertiende bij hun eigen club de kar te trekken, de beste zijn. Ze kunnen beter 84 ballen per duel raken dan 34.’ Geeris: ‘Maar vanaf hun dertiende kunnen ze bij de Hockey Academie terecht. Neem Oranje Zwart, een van de drie clubs met een Academie. Daar staat record-international Jeroen Delmee die talentjes op te wachten voor een trainingssessie van anderhalf uur. Dan komt het tophockey ineens heel dichtbij. En ze trainen met andere talenten, daar leren ze veel meer van. De Hockey Academie is bij Oranje Zwart de opvolger van het Hockeycollege. Er bestaat daar al zes jaar zo’n opleiding. Zes van die jongens die daar hebben rondgelopen, zitten nu in Heren 1 en eentje al in Oranje.’

Marc Lammers: ‘In de sport zijn er geen excuses. Je wint goud, zilver of brons’ Geboortedatum 15 maart 1969, Oss Speler Speelde voor Bosch. Tilburg, Oranje Zwart, Cernusco (Italië) en Den Bosch. Interlands 5 Doelpunten 0 Coach Coachte het Spaanse nationale vrouwenteam naar de vierde plaats op de Olympische Spelen van 2000. Als coach van het Nederlands vrouwenteam (vanaf 2000 t/m 2008) won hij

38

met Oranje de Europese titel (2003 en 2005), de Champions Trophy (2004, 2005 en 2007), de wereldtitel (2006) en olympisch goud (2008). Lammers nu Adviseert Den Bosch en Bloemendaal over technische zaken, geeft af en toe gasttrainingen en houdt zich als ‘eigen baas’ bezig met verandermanagement in het bedrijfsleven. En is de initiator van de Marc Lammers Plaza’s, interactieve kunstgrasveldjes.

Marc, jij bent de bedenker van de Marc Lammers Plaza’s, de interactieve hockeyveldjes. Is dat jouw bijdrage aan talent­ ontwikkeling? Lammers: ‘Talentontwikkeling begint met pielen, niet met trainen. Kinderen moeten veel meer zelf ontdekken en zelf ondervin­ den. Met de Plaza’s proberen we kinderen interactief uit te dagen. Kinderen houden van geluiden en beelden. Alleen een doeltje vinden ze saai. Het doeltje moet licht geven, tegen je praten. Hun scores komen op internet, ze kunnen vergelijken. Er liggen er nu tien in Nederland; vier in achterstands­ wijken, vier op schoolpleinen en twee bij clubs. Zo’n veldje is financieel haalbaar, omdat het bedrijfsleven een deel van de kosten van zo’n veldje voor z’n rekening neemt.’ Wat hebben bedrijven aan de sport, waarom is het goed dat ze er zoveel geld in steken? Lammers: ‘In sport zijn heel veel dingen meetbaar. Wij hebben geen excuses. Je wint goud, zilver of brons. Bij bedrijven hoor je alleen maar excuses, dat zijn er honderddui­

zend meer dan in de sport. In de sport zijn we al veel verder, want we kijken niet meer naar het resultaat alleen, we kijken naar het proces. Het scorebord meet het succes, maar dan ben je al te laat. Het bedrijfsleven is veel te veel bezig met dat scorebord. Aan het einde van het jaar constateren ze dat het slecht is gegaan en hup, er gaan er een paar uit. Kijk naar het proces. Meet dat, want dan ga je inzien wat je verkeerd doet. Winnen heeft ook vaak te maken met intrin­ sieke motivatie, het echt nog even iets beter willen doen dan een ander. Er moet in het bedrijfsleven dus veel meer competitiviteit onderling zijn. En er moet veel meer in een gezamenlijk doel worden gedacht. Als bedrijven niet uitkijken, dan zijn hun medewerkers net tennissers die ergens in de wereld een wedstrijdje spelen en verder geen belang hebben bij wat hun collega’s doen. Dat is vaak ook logisch, want ze lijken  elkaar niet altijd direct nodig te hebben. Maar dat komt omdat er geen gezamenlijk doel is. In de sport heb je elkaar  allemaal nodig om de beste te zijn.’

Geeris: ‘Bij een talent moet je de dingen die hij goed kan nog beter ontwikkelen en de rest een beetje bijschaven. Je gaat een spits geen verdedigen aanleren, want dat gaat ten koste van zijn kwaliteiten als aanvaller. Dat is in de sport een wet, maar daar kan het bedrijfsleven nog veel van leren. Bij ABN AMRO krijgen de werk­ nemers de mogelijkheid om zich te ontwik­ kelen. Ze laten je nadenken. Waar zit je nu? Waar wil je heen? Vooruitdenken, niet stilstaan.’

Lammers: ‘Eiffel leert van de sport en zet die ervaringen in als onderscheidend ver­ mogen in hun markt. En ze hebben gelijk. Er valt zoveel te leren uit de topsport. Bij het Nederlands team vroeg ik de speelsters: wat willen jullie bereiken met elkaar? Ze wilden olympisch goud winnen. Daarvoor hebben we toen samen vier kernwaarden geformuleerd. Ze hadden er eerst twintig, maar die werden teruggebracht naar commit­ ment, focus, fitheid en de looks. Het moest er ook nog goed uitzien. Daar kan het bedrijfs­ leven bijvoorbeeld nog wat van leren: stel gezamenlijke doelen, maak afspraken met elkaar en durf keuzes te maken. Je kunt niet alles willen.’

Piet-Hein Geeris: ‘We willen de Hockey Academie uitbouwen naar zes, zeven locaties’ Geboortedatum 29 maart 1972, Boxtel Speler Kwam uit voor MEP, Cernusco (Italië), Tilburg, Den Bosch, Oranje Zwart en Racing Antwerp. Met het Nederlands team won hij de Champions Trophy (1998, 2000, 2002 en 2003), de wereldtitel in 1998 en olympisch goud in 2000.

Interlands 194 Doelpunten 29 Geeris nu: ABN AMRO Sponsormanager. Is in die functie met name verantwoordelijk voor de hockeysponsoring van de bank. Geeft één keer per week training bij MOP in Vught.

editie 2011

39

fotoreportage

z-kids Dalal Hamidi Leeftijd 11 jaar Woonplaats Eindhoven In 2020...‘ben ik stagiaire in een ­ziekenhuis voor verloskundige.’ Naam

In de keuze voor enkele maatschappelijke ­initiatieven draagt Eiffel bewust een steentje bij aan de ontwikkeling van Generatie Z. Al jaren participeert de zakelijk dienst­ver­ lener in weekendscholen in Amsterdam, Den Bosch en Eindhoven, waar jongeren ­tussen de 8 en 12 jaar een extra duwtje in de rug krijgen. X3 bracht deze Z-kids in beeld. Opvallend is dat de ambities van Generatie Z veel overeenkomsten tonen met die van ­de ­babyboomers of Generatie X en Y. We stellen de toekomstige verpleegsters, piloten en ­dokters aan u voor… tekst & beeld Annie Hoogendoorn

Abru

Ricardo

Z-kids 40

dalal

 Naam Ricardo van Vessen Leeftijd 11 jaar Woonplaats Den Bosch In 2020... ‘wil ik een vriendin hebben en werken als journalist.’  Naam Abru Gulluoglu Leeftijd 11 jaar Woonplaats Den Bosch In 2020... ‘ben ik aan het studeren voor verloskundige.’

editie 2011

41

fotoreportage

z-kids

Imran

Hind

Oumaima Hicham

Ezra

Naam Ezra Sanders Leeftijd 10 jaar Woonplaats Eindhoven In 2020... ‘denk ik dat ik nog aan het studeren ben als neuroloog of architect. Dat zou ik leuk vinden.’

42

Esther Naam Imran Abaid Leeftijd 10 jaar, bijna 11 (haha) Woonplaats Den Bosch In 2020... ‘wil ik advocaat of piloot worden.’

Naam Hind Alaiz Leeftijd 11 Woonplaats Amsterdam In 2020... ‘studeer ik voor ­modeontwerpster.’

Naam Oumaima Elfaddali Leeftijd 11 jaar Woonplaats Amsterdam In 2020... ‘wil ik graag studeren. En daarna wil ik graag een goede baan hebben als advocaat of ­dokter en goed door blijven leven.’

Naam Hicham Alachkar Leeftijd 10, bijna 11 :) Woonplaats Amsterdam In 2020... ‘zie ik mezelf als ­iemand die studeert om dokter te worden. Nu weet ik al heel veel over lichamen en dokters.’

Naam Esther Blijd Leeftijd 11 jaar Woonplaats Den Bosch In 2020... ‘zou ik wel willen mee hebben gedaan met een talentenjacht voor zingen. Ik wil ook wel graag doorgaan met voetbal als ik dan nog tijd heb.’

editie 2011

43

ca rriÈre

London Calling

topsport

X volgt het sportleven van Kitty van Male op weg naar dat ene, allermooiste toernooi.

2009

2010

2011

2012

‘Form is king’ Kitty van Male

tekst Clarinda Sinnige — beeld Michel van Collenburg

Hockeyspits Kitty van Male (22) maakt deel uit van AH&BC Amsterdam én de selectie van het Nederlandse team. Na een aantal teleurstellingen schijnt de zon weer voor de jonge speelster.

We spreken Kitty op Hockeyclub Amsterdam na een training met de Nederlandse ploeg. De spraakwaterval kletst er vrolijk op los. September 2010 — ‘De wereldkampioenschappen hockey in Argentinië gingen aan mijn neus voorbij. Als ik eerlijk ben, was ik er afgelopen zomer ook nog niet helemaal klaar voor. Ik kan goed hockeyen, maar heb soms een beetje te weinig vertrouwen in mezelf. Ik viel af, coach Herman Kruis nam andere spitsen mee. Natuurlijk was ik daar teleurgesteld over, maar ik heb er ook veel van geleerd. Eigenlijk heb ik mezelf een beetje uit de selectie gespeeld. Ik dacht dat ik toch niet goed genoeg was. Toen achteraf bleek dat ik er zo dichtbij was, kon ik mezelf wel voor m’n kop slaan. Dat zal me niet nog een keer gebeuren! ’ Januari 2011 — ‘Bij het Nederlands team is na de WK-periode veel veranderd. De ploeg won zilver en dat was toch een teleurstellend  resultaat. Er is nu een nieuwe bondscoach, Max Caldas. Hij was eerder mijn clubcoach, dus ik ken hem goed. Met hem heb ik tijdens de trainingsstage in januari ook gesproken over dat gebrek aan vertrouwen in mezelf. Dat gesprek ging goed, ik denk dat ik weet wat mij te wachten staat. En ik weet wat de coach van mij verwacht. Hij vraagt trouwens niets anders van mij dan van de anderen. Form is king, is zijn belangrijkste regel. Een wat cryptische Engelse zin misschien, maar de boodschap is heel helder: alle speelsters

44

uit de huidige 30-koppige selectie maken kans op de Spelen in Londen. Of je het haalt, is afhankelijk van je niveau bij de clubs. Wie in vorm is, speelt. Het maakt niet of je 250 of 3 interlands hebt gespeeld: de nieuwe bondscoach wil passie en strijd zien in de Nederlandse competitie en tijdens de trainingen.’ April 2011 — ‘Mijn focus ligt nu volledig op de competitie. Met Amsterdam staan we op een play-offplek. Maar de strijd is hevig en de topteams staan dicht bij elkaar. Het laatste stuk van de competitie is daarom spannend. Natuurlijk willen wij spelen om de gouden medaille. Met acht internationals in de ploeg hoort dat ook. Maar straks, tijdens de play-offs, geldt eveneens: form is king. Met Amsterdam kunnen we landskampioen worden en ik kan me in de selectie voor het Europees kampioenschap spelen in augustus. Ik train hard en blijf stapje voor stapje zetten. Dan volgt mijn form vanzelf!’

editie 2011

45

Pietpra at

c o lu m n

Aanstormend talent Pieter van den Hoogenband

Dingen die voorbij gaan H

et bericht van Sony dat ze gaan stoppen met de productie van de walkman, bezorgde mij onlangs een weemoedig gevoel. Veel dertigers en veertigers zullen zich ongetwijfeld nog die coole gele sportversie herinneren, terwijl hun kinderen zich afvragen hoeveel tienduizenden albums je op zo’n ‘joekel van een iPod’ kwijt kon? Nou… eh… wij deden er een cassettebandje in met twintig nummers op de ene kant en twintig op de andere… Romanticus als ik ben, vind ik het ontzettend jammer dat zaken die onlosmakelijk bij mijn jeugd horen, zoals de walkman, langzamerhand gaan verdwijnen. Tegelijkertijd weet ik natuurlijk als geen ander dat je voortdurend mee moet gaan met de tijd. In topsport draait het immers om ontwikkeling en details. Ikzelf ging pas winnen toen ik van hard trainen naar slim trainen ging. Hard trainen is een onderdeel van slim trainen. Maar rusten en – vooral – je goed voorbereiden op externe omstandigheden waar je geen invloed op hebt, zijn minstens zo belangrijk. Toen wij hoorden dat we bij de Olympische Spelen van 2008 in Beijing omwille van de Amerikaanse commercie de finales in de ochtend moesten zwemmen, hebben we een zogenaamde lichtdokter in de arm genomen. Het klinkt als TiTaTovenarij, maar dankzij zijn lichttherapie in de voorbereiding was mijn hormoonhuishouding in Beijing optimaal voor het leveren van topprestaties in de ochtend. Dat noem ik slim trainen. We konden er van tevoren niets aan doen dat ik door mijn lichaamsbouw uiteindelijk minder profijt wist te

46

halen uit de toen nog toegestane zwempakken van ‘jerommekes’ als de Fransman Bernard. Maar we hadden er in ieder geval alles aan gedaan om ons goed aan te passen aan de omstandigheden. Daarom nam ik naar grote toernooien ook altijd zo’n grote ghettoblaster en een aantal mapjes met cd’s van mijn favoriete muziek mee. Op deze manier creëerde ik in mijn doorgaans saaie hotelkamer al snel een sfeertje waarin ik me thuis voelde en waardoor ik me volledig op mijn wedstrijd(en) kon concentreren. Dat heb ik volgehouden tot – pak ‘m beet – 2006. Pas toen kwam ik erachter dat een iPod toch eigenlijk veel makkelijker was en bovenal veel minder ruimte in beslag nam dan zo’n liggende stereotoren met tientallen cd’s. Tja, ik ben nu eenmaal niet zo van de gadgets. Als ik tegen jongere zwemmers zeg dat ‘de nieuwe iPhone me wel wat lijkt’, dan krijg ik als antwoord dat ik beter nog even kan wachten totdat ‘de 5 er is’. Geen probleem, nummer 2 tot en met 4 waren immers ook al volledig aan mij voorbijgegaan… Ik heb inmiddels alle voordelen van i-achtige apparaten ontdekt. Ik weet ook van het bestaan van Twitter, Facebook en andere social media en ja, ik doe ook iets met LinkedIn. Maar toch zou ik echt niet minder gelukkig zijn als ik bijvoorbeeld alleen maar zou kunnen bellen met zo’n ouderwetse draaischijftelefoon. Met vrienden spreek ik liever face to face af in de kroeg dan dat we elkaar volgen via berichtjes van maximaal 140 tekens. En eerlijk gezegd vind ik Pearl Jam nog steeds het allermooist klinken op een krakende platenspeler of vanaf een cassette op een walkman…

COLOFON

Ook aan dit themanummer werkten twee talentvolle fotografen mee. Caren Huygelen en Inger Aten toonden hun kunsten en lichten hun achtergrond hier toe.

Caren Huygelen (33 jaar) Opleiding: Fotoacademie Rotterdam Inspiratie: Arnold Newman, Mieke Meesen Andere interesses: alpinisme, muziek 

X is een uitgave van Eiffel Opdrachtgever Eiffel Oplage 5000 Bladmanagement Jaron Reddy Hoofdredactie René Boender Redactie Marieke Bos, Michel van Collenburg, Roy van Dalm, Ronald van Dam, Wim Dieleman, Pieter  van den Hoogenband, Jaron Reddy, Clarinda Sinnige

‘Dit tweeluik heb ik gemaakt binnen de Technische Universiteit Delft en geeft voor mij de essentie van de wetenschap weer. Het is een combinatie van een onderzoeksruimte (dode­ geluidskamer) op een abstracte manier gefotografeerd, met een portret van een typische wetenschapper. Het vaak introverte en rationele karakter van de wetenschappers heb ik geprobeerd te benadrukken door de (denkende) persoon niet in de lens te laten kijken. De compositie en kleurkeuze in de foto’s maken het tot een spannend geheel.’

Eindredactie Jaron Reddy Corrector De Taalmeesters Fotografie Inger Aten, Michel van Collenburg, ­Maurits Giessen, Eline Hensen, ­Jeroen Hofman, Caren Huygelen, Anneke Hymmen, Frank Ruiter, Marthein Smit

Inger Aten (40 jaar) Opleiding: Fotoacademie Amsterdam Inspiratie: Joost van den Broek, Mike Roelofs, Julian Germain Andere interesses: zeilen, mountainbiken, yoga ‘In de Volkskrant las ik een stuk over de 93-jarige columnist Heldring. Hij schrijft nog iedere week zijn column “Dezer Dagen”. Dit vond ik zo inspirerend dat ik van hem een mooi portret heb gemaakt. Op deze foto zit hij zich (‘s morgens om 5.00 uur) voor te bereiden op de dag. In de achtergrond hangt een schilderij van hem als kleine jongen, geportretteerd door de beroemde schilder Sluiter. Voor mij is dat een “dubbele laag”. Als fotograaf ga ik op zoek naar een mogelijkheid iets eigens toe te voegen aan het beeld, zonder de realiteit aan te tasten. Dat is hier goed gelukt.’

Illustratie Jimmy Turrell Art direction en vormgeving Atelier van GOG, Amsterdam Lithografie Media Traffic, Amsterdam Drukwerk Graficiënt, Laren Redactieadres Eiffel Meander 1061 6802 DC Arnhem [email protected] www.eiffel.nl

editie 2011

47

‘Karakter toon je wanneer de coach niet kijkt’ Uit een tweet van Ranomi Kromowidjojo