Politiek is aan zet voor duurzame samenleving

Deze krant is een uitgave van Geberit voor installerend Nederland

2e jaargang nr. 7

December 2010

Verhagen wil ‘robuust en flexibel’ subsidiebeleid

Giel Beelen leeft volgens regels van duurzaamheid

“Dit is het systeem van de toekomst”

3

5

9

‘Politiek is aan zet voor duurzame samenleving’ De politiek is aan zet om energiebesparing te bevorderen. “Met het oog op de ambitieuze klimaatdoelstellingen van het kabinet, moeten nu de overheid en de politiek in actie komen.” Dit schrijft UNETOVNI in ‘Een groene kans voor open doel’. UNETO-VNI ondersteunde 7 december een handtekeningenactie van burgers die vinden dat Nederland versneld moet omschakelen naar duurzame energie. Volgens de brancheorganisatie UNETO-VNI is energiebesparing een belangrijk thema en om die reden neemt ze het voortouw. De installateur speelt hierin een belangrijke rol. “De installateur is een belangrijke schakel op het gebied van energiebesparing. Immers, door een vakkundige installatie en professioneel advies over de juiste toepassing wordt onnodig energieverbruik voorkomen. De technologie en de installatiebranche zijn er klaar voor”, aldus UNETO-VNI, dat 10 aanbevelingen voor de politiek heeft opgesteld. Deze tien punten zijn: •energiebesparingsmaatregelen moeten sneller worden ingevoerd; •er moeten ruimere subsidiemogelijkheden komen voor duurzame producten; •de energiebelasting kan worden gebruikt voor duurzame opwekking van energie; •er moeten een garantiefonds en fiscale faciliteiten komen; •er moet worden verkend of oude installaties vervroegd kunnen worden afgeschreven; •zo spoedig mogelijk moeten op grote schaal slimme meters worden ingevoerd; •het energielabel moet minder vrijblijvend zijn; •de WOZ-waarde en overdrachtsbelasting kunnen sturend worden ingezet om energiebesparing te bevorderen; •er dient een garantiefonds voor energiediensten worden ingesteld; •de btw op onderhoud moet worden verlaagd (nota bene: sinds oktober is tot en met eind juni volgend jaar aan dit verzoek voldaan). De oproep van UNETO-VNI is vooralsnog niet aan dovemansoren gericht. Ruim 45.000 Nederlanders hebben hun handtekening gezet onder het burgerinitiatief ‘Nederland krijgt nieuwe energie’ en bij de totstandkoming van dit platform is gebruikgemaakt van de expertise van UNETO-VNI. ‘Nederland krijgt nieuwe energie’ pleit bij de Tweede Kamer voor invoering van een Deltaplan nieuwe energie.

duurzaam wordt belangrijk aspect ‘de beste fitter van nederland 2011” tijdens de editie 2011 van ‘de beste fitter van nederland’ - hiervoor is de inschrijving geopend op www. debestefittervannederland.nl - wordt duurzaamheid een belangrijk aspect. Zowel tijdens de theorievragen als bij de praktijkopdrachten worden de installateurs onder andere getest op hun kennis op het gebied van duurzame energie. de hoofdprijs is wederom een unieke reis voor de winnaar en tevens wordt het bedrijf van de winnaar in de spotlights gezet.

Vorig jaar werd de eerste editie van ‘De beste fitter van Nederland’ gehouden. Deze werd een groot succes en nu komt er een logisch vervolg. Naast Geberit (innovatieve oplossingen op het gebied van sanitairtechniek), Grundfos (innovatieve pompoplossingen) en DeWalt (professioneel gereedschap) zijn de nieuwe partners Vaillant (innovatieve cv-oplossingen gericht op duurzaamheid) en Honeywell (een gediversifieerde onderneming die wereldwijd toonaangevend is op het gebied van technologie en productieprocessen). Meer informatie en inschrijven voor ‘De beste fitter van Nederland’ 2011 is mogelijk op www.debestefittervannederland.nl

Geberit steunt in India en Nepal sanitatieprojecten Geberit geeft ook dit jaar traditiegetrouw geen eindejaarsgeschenken aan haar relaties, maar in plaats daarvan wordt een substantiële bijdrage geleverd aan een sanitatieproject in Orissa, India. Dit past binnen het beleid waarvan duurzaamheid en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen pijlers zijn. Orissa is de armste staat in India en vanuit de overheid is er weinig tot geen subsidie voor sanitaire

voorzieningen. Bijna driekwart van de huishoudens beschikt niet over voldoende en veilig drinkwater. Het halen van water bij beekjes ver weg van de dorpen komt vooral neer op de schouders van vrouwen en meisjes. Simavi, een gezondheidsorganisatie die vindt dat iedere wereldburger recht heeft op veilig drinkwater en zich hiervoor inspant, trekt zich het lot aan van de bewoners van de staat Orissa, die verspreid zijn over vijfhonderd dorpen. Vorig jaar steunde Geberit een sanitatieproject van Friends Services Council (FSC) in de westelijke regio van Nepal, in het district Rupendeh. Het project richt zich op achtergestelde bevolkingsgroepen in Nepal.

De meeste huishoudens hebben geen eigen klein stukje land waar ze producten op kunnen verbouwen en op deze wijze voorzien in hun eigen onderhoud. Rond 1575 personen krijgen dankzij het project toegang tot veilig drinkwater en water dat vrij is van arsenicum. Voor de gemeenschappen worden dertig waterpompen geïnstalleerd inclusief wateropslagtanks en constructies en installaties om water naar de gemeenschappen toe te leiden. Tevens worden in tien dorpen en op vijf scholen vijfhonderd latrines geïnstalleerd. Ga voor meer info over Simavi naar: www.simavi.nl

45.000 burgers vinden dat nederland versneld moet verduurzamen. op 7 december zijn deze handtekeningen verzameld onder het burgerinitiatief ‘nederland krijgt nieuwe energie’.

Maatschappelijk Verantwoord ondernemen moet concreet het begrip Maatschappelijk Verantwoord ondernemen (MVo) is te vaag en moet worden vertaald in concrete doelstellingen. Dit stelt mr. Tineke Lambooy in haar proefschrift ‘Corporate Social Responsibility’ op basis waarvan ze eind november is gepromoveerd. Lambooy beantwoordt onder andere de vraag wat volgens haar maatschappelijk verantwoord ondernemen eigenlijk is: “Het streven naar waardevermeerdering in drie dimensies: People, Planet en Profit.” Niet geheel toevallig is het ook de Sociaal Economische Raad (SER) die deze definitie hanteert. Uit haar onderzoek blijkt dat een aantal bedrijven goed bezig is om een ‘PPP-beleid’ te ontwikkelen en in te voeren. Een goed voorbeeld, vindt Lambooy, is Unilever, dat op 15 november meetbare MVOambities naar buiten bracht. Maar dat is niet genoeg. Voor een duurzame economie is het, zegt zij, belangrijk dat het hele bedrijfsleven MVO integreert in de kernactiviteiten. De overheid kan daarbij helpen door de regelgeving die MVO ondersteunt, aan te scherpen.

subsidie is op Voor het plaatsen van isolatieglas is geen subsidie meer beschikbaar. de pot met 45 miljoen euro subsidie is helemaal leeg. De regeling liep vanaf 1 oktober 2009 en zou sluiten op 31 december 2010, maar dat zou alleen gebeuren als er nog geld in de pot zit. Dat is niet het geval. Meer dan honderdduizend huishoudens deden een beroep op de subsidie.

hypotheek nationaal instituut voor budgetvoorlichting (nibud) vindt dat een goede energieprestatie van een woning een goede reden is om een hogere hypotheek te kunnen afsluiten. Het NIBUD neemt op dit gebied het standpunt in dat de energierekening de komende jaren fors zal stijgen. Als je dus zorgt voor een lage energienota, dan heb je wat het NIBUD betreft meer armslag om een hogere hypotheek af te sluiten.

InstallatIenIeuws

December 2010

pagina 2

Alternatieve energie? Neem zelf initiatief! Je kunt afwachten of het wat wordt met alternatieve energie, maar je kunt ook zelf initiatief nemen. Dit laatste doet Zeekracht, dat zich bedient van de alleszeggende slogan ‘Zeekracht gaat windmolens bouwen. Doe mee.’ Een bekend fenomeen is dat een groep grootverbruikers (bijvoorbeeld op een bedrijventerrein) het energieverbruik inventariseert en

daar vervolgens ‘mee gaat shoppen’ bij een aantal energieleveranciers. Een lage prijs is daarbij een voorwaarde, maar heel vaak is er de wens aan gekoppeld om duurzaam opgewekte energie (bijvoorbeeld groene stroom of groene aardgas) af te nemen. Zeekracht heeft de ambitie een windmolenpark in de Noordzee te realiseren en die ambitie slaat aan. Zeekracht telt inmiddels rond de

tienduizend leden, van wie Beau van Erven Dorens één van de eersten was (hij is ambassadeur van Zeekracht). Zeekracht is opgezet door de Stichting Natuur en Milieu en het succes is te danken aan het weifelende beleid van de regering inzake een duurzame samenleving. Meer concreet: er wordt volgens Natuur en Milieu wel gezegd dat duurzaam opgewekte energie belangrijk is, maar de uitvoering gaat volgens

onze energie

Marco Boone (links) en Marcel Gort zijn gestart met een windmolenvereniging in Amsterdam-Noord.

P

een ander voorbeeld waarbij bewoners zelf het voortouw nemen om energiezuiniger te leven, is het initiatief onze energie in Amsterdam-noord. Marcel Gort en Marco boone zijn hier onder de noemer ‘onze energie’ gestart met een windmolenvereniging die als ambitie heeft twintig procent van de huishoudens in het stadsdeel boven het iJ te voorzien van groene stroom. iedereen kan voor een eenmalige inleg van vijftig euro lid worden en wordt daarmee aandeelhouder van zes of zeven windmolens die in deze contreien gebouwd gaan worden. de plannen zijn inmiddels voorgelegd aan het stadsdeelbestuur. dat heeft het initiatief zijn zegen meegegeven en nu kan plan b starten: het werven van leden. omdat het waarschijnlijk een paar jaar gaat duren voordat de windmolens er staan, is het in de aanloop daarheen de bedoeling dat goedkope groene stroom wordt ingekocht die aan de leden wordt aangeboden.

Beau van Erven Dorens is ambassadeur van Zeekracht. een groeiende groep verontruste Nederlanders veel te langzaam. Dat is wat hen bindt, waarbij verder iedereen zijn eigen gevoel volgt, zo blijkt. Zeekracht heeft onlangs een onderzoek onder de leden gehouden omdat het wel eens wilde weten waarom mensen zijn aangehaakt. De meningen zijn divers. Een aantal is simpelweg gefascineerd

door windenergie (‘Ik ben fan van windmolens, als ik er eentje volop zie draaien, word ik heel blij’, luidt een reactie), een ander deel is ‘helemaal klaar’ met de afhankelijkheid van de olie-industrie, een derde is verontrust over de klimaatverandering en zo heeft iedereen zijn eigen reden om aan te haken.

MPEN HOUDEN

DE WERELD DRAAIENDE Pompen zijn vaak onopvallende spelers in productiefaciliteiten of onder de grond. Waarschijnlijk worden ze daarom door mensen vergeten als potentiële oplossing om energie te besparen. Pompen verbruiken 10% van de elektriciteit wereldwijd. Maar weinig mensen weten dat 90% van de pompmotoren efficiënter kunnen werken en er dus een gigantische energiebesparing mogelijk is.

Stap over naar BlueFlux® De Grundfos BlueFlux® is een serie van zeer energiezuinige elektrische motoroplossingen specifiek ontworpen voor pompen. Zoek naar het BlueFlux® label om het energieverbruik van uw pomp tot 60% te reduceren.

Lees er meer over op www.grundfos.com/energy

ADV.GEBERIT_NR7.indd 1

18-11-2010 16:18:51

InstallatIenIeuws

December 2010

Verhagen wil ‘robuust en flexibel’ subsidiebeleid voor duurzame energie Minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) wil de nieuwe Stimuleringsregeling voor Duurzame Energie, de SDE+, volledig focussen op een efficiënte aanpak om de Europese doelstelling van 14 procent duurzame energie in 2020 te halen. Volgens Verhagen is het hierbij van groot belang dat elke euro zo efficiënt mogelijk wordt besteed. “Alleen door deze efficiënte aanpak zetten we een goede stap in de richting van onze energiedoelen”, laat Verhagen aan de Tweede Kamer weten. De SDE+ moet volgens Verhagen robuust en flexibel zijn en daarom wordt de subsidie aan een maximumbedrag per kilowattuur (kWh) gebonden. Ook wordt de openstelling van de regeling gefaseerd, waarbij het subsidiebedrag in de eerste fase het laagste is en in de vierde en laatste fase wordt het maximum bereikt. Het maximum dat de minister wil stellen aan het basisbedrag is 15 cent per kWh. Door de nieuwe opzet wordt onnodige verspilling van belastinggeld door ‘oversubsidiëring’ voorkomen.

2011 De nieuwe regeling gaat uiterlijk in op 1 juli 2011. Technologieën die in elk geval voor subsidiëring in aanmerking komen zijn wind

op land, vergistinginstallaties en afvalverwerkingsinstallaties. In de vrije categorie is ruimte voor technologieën die nu gemiddeld nog duurder zijn dan 15 cent per kWh, zoals getijdenenergie en grote zonneinstallaties. De SDE+ wordt gefinancierd uit een opslag op de energierekening van burgers en bedrijven en mogelijk voor een deel door een kolen- en gasbelasting. De minister bereidt hiertoe een wetsvoorstel voor dat uiterlijk medio 2011 naar de Tweede Kamer gaat. Het regeerakkoord voorziet in kasuitgaven voor de SDE+ vanaf 2013. Toch kan de SDE al in 2011 worden opengesteld, omdat er een periode zit tussen het afgeven van een s u b s i d i e b e s c h i kking en de realisatie van een project. Subsidiëring vindt pas plaats als duur“Alleen door een efficiënte aanpak zetten we een goede stap in zame energie wordt de richting van onze energiedoelen”, zegt minister Verhagen. geproduceerd.

Veel interesse in subsidie zonne-energie In Amsterdam hebben bijna duizend bewoners zich gemeld voor een subsidie op zonnepanelen. Dit is een groot succes, dat de ge-

meente niet verwachtte. Vorig jaar was er een soortgelijke subsidie en daar kwamen maar enkele tientallen Amsterdammers op af.

Colofon

Dinsdag 30 november om 17.00 uur liep de termijn af dat je als Amsterdammer een beroep kon doen op een subsidie voor zonnepanelen. De subsidie kon worden aangevraagd in het kader van het project ‘Zon op je dak’, dat is opgezet door de Amsterdamse stadsdelen en de provincie Noord-Holland. Hiervoor is dit jaar 735.000 euro beschikbaar. Vorig jaar werd ‘Zon op je dak’ ook uitgezet en ook toen was het een succes, maar de belangstelling dit jaar is nog groter. Op maandag 18

InstallatieNieuws is een uitgave van Geberit BV. www.installatienieuws.com www.debestefittervannederland.nl Productie: Enter Weesp BV Fijnvandraatlaan 2a 1381 EW Weesp Tel. (0294) 410333 Redactie: Hans Peijs, André Verheul

oktober startte de inschrijving en het liep meteen storm. “Honderden Amsterdammers hadden zich voorbereid en zaten klaar achter hun PC om het formulier in te sturen”, wordt gemeld op de website duurzaamenergiethuis.nl. In Oost ben je inmiddels al te laat, maar in de andere stadsdelen is nog ruimte. De subsidie bedraagt 1,25 euro per zogenoemde Wattpiek (een eenheid voor stroom) die een zonnepaneel kan opwekken. Het maximum bedrag is veertig procent van de totale investering met een maximum van 750 euro. Iedereen die zich heeft aangemeld, hoort binnen zeven werkdagen of zijn aanvraag is gehonoreerd.

pagina 3

woningcorporatie eigen haard heeft duurzaamheidsmonitior Als eerste Amsterdamse corporatie heeft eigen haard een duurzaamheidsmonitor. de totale Co2-uitstoot van de corporatie is berekend op 137 kiloton. dat is bijna een duizendste deel van de totale jaarlijkse nederlandse uitstoot. daarvan komt 1,5 kiloton voor rekening van de eigen werkorganisatie. de monitor brengt de Co2-uitstoot van alle huurwoningen en de eigen organisatie in beeld en laat zien wat de effecten zijn van energiebesparende maatregelen. doel is om in 2018 minimaal twintig procent minder Co2 uit te stoten. dat kan volgens eigen haard worden bereikt door bij renovaties en groot onderhoud energiebesparende maatregelen te nemen. Afhankelijk van het woningtype gaan de energielabels van G en f naar C, b of A. Verder wil eigen haard de eigen uitstoot beperken door de inkoop van groene stroom, een zuiniger wagenpark en het bevorderen van het gebruik van fiets of elektrische scooter.

“Bezuinigingen desastreus voor veilig drinkwater”

Vooral kinderen en vrouwen zijn de dupe van het bezuinigingsbeleid van het kabinet Rutte, aldus Simavi. Simavi (gezondheidsorganisatie die vindt dat iedereen recht heeft op schoon drinkwater en goede sanitaire voorzieningen) is uiterst teleurgesteld in het kabinet Rutte. “Door de voorgenomen extra bezuiniging zullen de armste moeders in ontwikkelingslanden wekelijks een vierdaagse moeten blijven lopen voor veilig drinkwater”, laat de organisatie uiterst teleurgesteld weten. Simavi kan door de bezuiniging op de subsidie de geplande water- en sanitatieprojecten in verschillende gemarginaliseerde gebieden niet financieren. “Sterker nog, in sommige landen moeten we de steun aan onze partnerorganisaties helemaal afbouwen”, aldus Simavi.

Vooral vrouwen en meisjes in de armste gebieden ter wereld dreigen de dupe te worden. “Dit betekent dat meer mensen ernstig ziek worden en sterven, bijvoorbeeld aan diarree. Maar ook andere watergerelateerde ziektes als gele koorts of cholera verspreiden zich gemakkelijk in gebieden waar veilig drinkwater en sanitatie ontbreken. Dagelijks sterven nu al meer dan 4.000 kinderen jonger dan vijf jaar, omdat zij geen schoon toilet en veilig drinkwater hebben. Behalve voor de gezondheid van mensen, heeft dit ook gevolgen voor de economische ontwikkeling van een land.” Geberit trekt zich al jarenlang het lot van deze groepen aan en steunt Simavi in een aantal sanitatieprojecten.

www.enterweesp.nl

Zonnepanelen het summum van energiebesparen

© Copyright Op de teksten, de foto’s en het ontwerp van het InstallatieNieuws rust copyright. Niets mag op welke wijze dan ook worden overgenomen, verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden zonder toestemming van de uitgever.

Voor de consument zijn zonnepanelen het summum van energiezuinig stoken. dit staat in de bouwkennis renovatie Monitor. de consumenten is gevraagd welke bouwtechnische maatregelen en welke energiebesparende systemen de meest zoden aan de dijk zetten. Van de bouwtechnische maatregelen wordt allereerst gedacht aan dubbel glas, gevolgd door spouwmuurisolatie en dakisolatie. Vooral in oude(re) huizen valt vaak nog veel winst te behalen met isolatie. bij de systemen blijkt vier op de tien consumenten gecharmeerd van zonnepanelen, direct gevolgd door een hr-ketel. Er is in Amsterdam veel vraag naar subsidie voor zonnepanelen.

InstallatieNieuws

December 2010

pagina 4

Duurzaamheid is... G r u n d f o s

Een must “Duurzaamheid zit diep in de genen van Grundfos. Onze pay-off is ‘Be>Think>Innovate’, waarbij Be staat voor Being responsible. Wij leggen onszelf in het kader hiervan onder andere de plicht op dat elk nieuw model minimaal tien procent zuiniger moet zijn dan het vorige model. Verder werken we eraan om van elke pomp de zogeheten footprint aan te geven. Daarin leggen we van elke pomp de milieubelasting tijdens de complete levenscyclus vast. Dit programma wordt binnenkort beschikbaar.” “Iets anders is dat we vanuit onze Nederlandse vestiging elk jaar financieel bijdragen aan een sanitatieproject in Indonesië en vanuit Grundfos Internationaal hebben we een zogeheten Lifelink-programma volgens welke wij pompen op zonne-energie plaatsen op watertanks in Afrika. Als marktleider lopen wij voorop in duur-

zaamheid, dat zijn we aan onze stand verplicht. Vanaf 2013 moeten alle kleine pompen beschikken over een energiezuinig A-label en wij hebben hier samen met andere fabrikanten in Brussel voor gepleit. Fabrikanten die niet bereid zijn te investeren in duurzaamheid hebben een probleem.” “Bij middelgrote en grote installatiebureaus is duurzaamheid wel min of meer ingeburgerd, maar bij de meeste kleine installateurs is dat nog lang niet het geval. Daarom starten wij in 2011 met een speciaal team dat kleine installateurs gaat bezoeken om alles te vertellen over de wetgeving die gaat veranderen. Vanaf 2013 moet elke pomp namelijk over een energiezuinig A-label beschikken. Van de middelgrote en grote pompen voldoet momenteel tussen 45 en 50 procent hieraan en bij kleine pompen is dat slechts 12 procent. Er is dus nog een enorme slag te winnen.”

Sim Woud, Sales Manager

Vanzelfsprekend “Voor Geberit is duurzaam vanzelfsprekend. Geberit staat in de Top 10 van een onafhankelijke ranking van meest duurzame bedrijven ter wereld en in de Top 100 van meest duurzame bedrijven die aan de Amerikaanse beurs zijn genoteerd. Het duurzaamheidsbeleid koesteren we en dat doen we al jaren. Lang voordat duurzaamheid een big issue werd in de wereld - we hebben het over het einde van de jaren tachtig - had Geberit al een milieuprofessor in dienst, die ervoor heeft gezorgd dat alle productieprocessen en producten zo milieuvriendelijk mogelijk zijn.” “Duurzaamheid richt zich in brede zin op People Planet Profit. Deze aspecten zijn leidend bij alles wat we doen. Ik verbaas me er oprecht over dat beursgenoteerde bedrijven goede sier maken met een goed rapportcijfer op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), terwijl aan de andere kant massaal mensen worden ontslagen. In hoeverre kun je dan praten over MVO? Ik ben er oprecht trots op dat wereldwijd Geberit niemand heeft ontsla-

h o n e y w e l l

gen vanwege de crisis. Dat is een duidelijk bewijs dat Geberit serieus aandacht heeft voor People en niet alleen maar iets roept omdat dit politiek gewenst is. Ook dit is duurzaam.” “Voor wat betreft de P van Planet verwijs ik graag naar de website respectingwater. com van Geberit. Wij vertellen daar dat we duurzaam denken en handelen omdat ook de dag van morgen belangrijk is en daarin leggen wij de nadruk op water, want water is onze stiel.” “Wat de P van Profit betreft is het simpel: zonder profit geen duurzaamheid. Je kunt alleen investeren in een duurzame samenleving als je voldoende winst maakt om een doordacht duurzaamheidsbeleid te continueren.”

Menno Portengen, Algemeen Directeur

Meerwaarde “Honeywell hanteert voor duurzaamheid de definitie ‘Duurzaamheid is het samenbrengen van de zorg voor het milieu, veiligheid, levensduur, gebruikerstevredenheid en waardeontwikkeling.’ Wat het laatste betreft: het is belangrijk dat een investering altijd in verhouding staat tot waardeontwikkeling. Op basis daarvan constateren wij dat veel voorzieningen van duurzame energieontwikkeling weinig kans van slagen hebben omdat ze te afhankelijk zijn van subsidie. Daardoor wordt een product gedragen door de overheid en niet door de markt.” “De markt vraagt tegenwoordig slimme producten die comfort en duurzaamheid combineren en waarin bestaande technieken kunnen worden gebundeld. Evohome is een goed voorbeeld. Dat neemt nu een enorme vlucht. Het combineert de vertouwde comfortregeling van een thermostaat met de innovatief

Bob Heil, Country Sales Leader Environmental & Combusion

draadloze communicatie waardoor nu in elke ruimte van een woning de temperatuur op maat kan worden geregeld. Wat dat met duurzaamheid te maken heeft? Als je ziet dat nu vaak een gehele woning op temperatuur wordt geregeld om bijvoorbeeld de werk- of studeerkamer te verwarmen en je telt daarbij op dat verwarming zo’n 55 procent van de energierekening bepaalt, dan is de besparingsmogelijkheid evident. Bovendien bevordert het individueel kunnen regelen van elke ruimte het gevoel van comfort. Binnen de woningbouw wordt renovatie de komende jaren de groeimarkt. Dit betekent dat er oplossingen moeten komen binnen bestaande infrastructuren. Draadloze systemen met open standards zijn de enige manier om dat goed in te vullen. Verder is de komende jaren missiewerk te verrichten bij onder andere scholen en zorginstellingen. ‘Er is geen geld, dus waarom moeten wij investeren in duurzaamheid?’, dat is wat je vaak hoort. Die gedachte moet worden omgebogen en hier wil Honeywell leidend in zijn.”

G e b e r i t

InstallatieNieuws

December 2010

pagina 5

Shockjock Giel Beelen leeft volgens regels van duurzaamheid

“Duurzaam leven is prima, maar het moet niet m’n leven beheersen” Giel Beelen is wat wordt genoemd een shockjock: een deejay die zijn luisteraars bij voorkeur op het verkeerde been zet. Beelen doet de gekste dingen en deinst nergens voor terug. Minder bekend is dat Beelen ook begaan is met de natuur. Leven volgens de regels van duurzaamheid is voor hem vanzelfsprekend (het is hem met de paplepel ingegoten), maar hij haat een opgeheven vingertje. Een portret van een bevlogen deejay. De mensheid opheffen. Dat is het beste voor het milieu, maar natuurlijk is dat geen optie. “Je leeft en dus gebruik je de wereld, daar

len is absoluut van het bewust leven. “Ik ben me wel heel erg bewust van de problemen en leef op een dusdanige manier dat ik de aarde

Met dit grondbeginsel ben ik trouwens opgegroeid. Wanneer ik vroeger thuis te lang onder de douche stond, riep mijn moeder dat het genoeg was. En je kunt een handdoek ook twee keer gebruiken, dat soort simpele dingen zijn me met de paplepel ingegoten. Maar ik ben geen monnik. Duurzaam leven is prima, maar het moet niet m’n leven beheersen. Daar ben ik te egoïstisch voor. Maar een beetje leuk leven en

Wandeling Waarvan akte: Beelen is geen natuurfreak. Maar als hij tijd heeft, maakt hij graag een wandeling in de natuur (De Kennemer Duinen bij Haarlem en het omvangrijke bosgebied bij Bosch en Duin zijn favoriet) en hij koopt altijd ecologische producten. “Die zijn duurder dan gewone producten en ik snap heel goed dat dit niet voor ieder gezin is weggelegd, maar ik kan

deze tijd, los van het feit dat het ook een slimme investering is.” Vooral het dierenwelzijn gaat hem zeer aan het hart, waarbij zijn focus vooral ligt op varkens, gewoon omdat hij dat de leukste dieren vindt die er zijn. Om die reden is hij ambassadeur van Het Beloofde Varkensland in Amstelveen. “Dit is een opvangplek voor varkens die nergens anders meer terecht kunnen.

‘Ik heb een hekel aan een moralistisch vingertje. Dat wekt bij mij een antigevoel op’

ontkom je niet aan”, aldus Beelen. Maar je hebt leven en leven en Bee-

zo min mogelijk gebruik. Ik zeg wel eens dat ik leef als een indiaan.

oppassen dat je het milieu niet te veel verknalt, gaan prima samen.”

Giel Beelen zit weer in het Glazen Huis voor Serious Request

Zoveel mogelijk geld ophalen voor stille slachtoffers van aids Dat het met de milieumoraal van Giel Beelen wel goed zit, blijkt ook uit zijn deelname aan Serious Request. Samen met zijn 3FM-collega’s Gerard Ekdom en Coen Swijnenberg laat Beelen zich voor de zevende editie van 3FM Serious Request opsluiten in het Glazen Huis, dat dit jaar van 18 december tot en met 24 december op de Markt in Eindhoven te vinden is. Bijzonder is dat de deejays gedurende deze dagen niet zullen eten. Tijdens hun verblijf hebben de drie DJ’s maar één doel: zoveel mogelijk geld inzamelen voor de stille slachtoffers van aids in Afrika. Dat zijn kinderen. Kinderen die hun ouders verliezen aan aids, verliezen hun toekomst. Hier wil 3FM samen met het Rode Kruis iets aan doen. Vorig jaar is 7.113.447 euro opgehaald, dat helemaal is besteed aan de stille slachtoffers van malaria.

me dat gelukkig veroorloven. Ik haal alleen cola bij de gewone supermarkt. Dat is ook slecht, maar wel lekker. Ik gebruik ook zoveel mogelijk het openbaar vervoer, maar daar ben ik wel dubbel in, want ik doe dat vooral omdat ik een slechte automobilist ben. Aan de andere kant ga ik elke ochtend met de auto naar Hilversum om de doodeenvoudige reden dat er om 5 uur ’s morgens nog geen treinen rijden. En het is ook een redelijk foute auto. Geen Hummer, want dat kan echt niet, maar ook geen hybride. Een hybride vind ik namelijk een halfslachtig product. Maar ik ben één van de eerste Nederlanders die een elektrische auto koopt zodra dat mogelijk is.” Alternatieve energie Ook is Beelen een groot voorstander van alternatieve energie. “Ik vind het echt belachelijk dat veel mogelijkheden op dat terrein niet worden benut omdat gemeenten steigeren vanwege het stadsbeeld. Ik heb recent een nieuw huis gekocht. Dat is een monument, maar ik hoop dat ik zonnepanelen kan gebruiken want dat is energie van

Ik ben niet alleen ambassadeur in naam – dat stelt trouwens niet zo veel voor – maar ik kom er ook vaak omdat ik daar lekker mezelf kan zijn. Lekker even een beetje rondlopen, verder niets, heerlijk. Ik doe daar ook inspiratie op.” Eco-keurmerken Natuurlijk, zegt hij, is duurzaam momenteel een hype en langzamerhand vraagt hij zich bijvoorbeeld af of er niet te veel eco-keurmerken zijn. “Ik vraag me wel eens af of er geen keurmerk moet komen voor al die keurmerken. Maar dit is nu eenmaal een wereld die van hypes aan elkaar hangt en dan vind ik deze wel een van de beste. Ik moet wel zeggen dat het hele gebeuren van Live 8 drie jaar geleden teveel van het goede was. Ik heb eraan meegewerkt, maar achteraf vond ik het wel too much. Die Al Gore en die Amerikaanse aanpak stuitten mij tegen de borst, maar ik heb vooral een hekel aan dat moralistische vingertje. Dat wekt bij mij een antigevoel op. Als ik een spotje zie dat oproept om mijn licht uit te doen, dan denk ik: nu even niet. Ik bepaal zelf wel wat ik doe.”

ad Install-Nws A4 'De toekomst is nu' Vaillant.qxp:ad Install-Nws A4 'De toekomst is nu' Vaillant

06-12-2010

InstallatieNieuws

December 2010

13:58

Pagina 1

pagina 6

Waarom Vaillant? Omdat wij een duurzame toekomst zo tastbaar mogelijk maken.

De toekomst is nu. Of u als installateur nu werkt in de particuliere vervangingsmarkt, projectmarkt of nieuwbouwmarkt, Vaillant heeft voor u een duurzame oplossing. De geoTHERM warmtepomp bijvoorbeeld, die een besparing tot 0,3 op EPC kan opleveren en die met comfortGARANT de besparing helpt optimaliseren. Of de auroSTEP, onze zonneboiler, die met de hrSOLIDEplus een duurzame combinatie oplevert en dankzij onze Daklegservice nog makkelijker te installeren is.

Wilt u meer weten over al onze duurzame oplossingen? Dan kunt u terecht bij uw contactpersoon van Vaillant of op www.vaillant.nl.

Verwarming

Koeling

Duurzame energie

InstallatieNieuws

December 2010

pagina 7

Inefficiënte pompen verspillen veel energie De moderne maatschappij is afhankelijk van pompen. Ze zijn in praktisch elk modern gebouw en huis te vinden. Feit: over het algemeen verbruiken ze enorme hoeveelheden energie. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Grundfos levert hoogefficiënte pompoplossingen, waaronder BlueFlux®, die het energieverbruik tot 60 procent kunnen verlagen en met een korte terugverdientijd. Pompen zijn vaak onopvallende spelers in productie-faciliteiten of onder de grond. Waarschijnlijk worden ze daarom door mensen vergeten als potentiële oplossing om energie te besparen. Maar weinig mensen weten dat de door

hen gebruikte elektromotoren ontzettend veel energie verbruiken. Pompen verbruiken circa 10 procent van het totale elektriciteitsverbruik wereldwijd. Alleen al in de EU zijn pompen verantwoordelijk voor een elektriciteitsverbruik van 259 TWh (259 miljard kilowatturen). Hiervan wordt 163 TWh in de industrie gebruikt, 46 TWh in de dienstensector en 50 TWh in woonhuizen. Tot 5 procent van het totale jaarlijkse energieverbruik van de EU, waarvan pompen 21 procent verbruiken, kan worden bespaard door over te stappen op hoogefficiënte elektromotoren. Dat komt overeen met een jaarlijkse vermindering van 135 TWh:

het totale jaarlijkse energieverbruik van Zweden. Hoogefficiënte pompoplossingen minimaliseren niet alleen het energieverbruik, maar ook het lekken van water door regelingen voor toerental en druk, wat essentieel is voor het behoud van zoet water. Onjuiste pompvermogens en -toerentallen dragen bij aan energieverspilling. De meeste geïnstalleerde pompen zijn veel groter dan nodig is. Momenteel draaien de meeste pompen, ongeacht de vraag, op volle toeren, terwijl dit slechts 5 procent van de tijd nodig is. Pompoplossingen van Grundfos, vooral het nieuwste motorconcept BlueFlux®, spelen hier op in.

8 pompfeiten 1- Pompen verbruiken 10 procent van de elektriciteit wereldwijd. 2- 2/3 van alle pompen verbruikt tot wel 60 procent te veel energie. 3- Motoren nemen meer dan 30 procent van het totale elektriciteitsverbruik in de EU voor hun rekening. 4- Meer dan 20 procent van de elektriciteit verbruikt door motoren wordt gebruikt om pompen aan te drijven. 5- Binnen de EU verbruiken pompen 259 TWh, waarvan 163 TWh in de industrie, 46 TWh in de dienstensector en 50 TWh in woonhuizen. 6- Hoogefficiënte motortechnologie kan 5 procent van het totale jaarlijkse elektriciteitsverbruik binnen de EU besparen. Dit komt overeen met het totale jaarlijkse elektriciteitsverbruik van Zweden. 7- A  ls oude pompen door energie-efficiënte modellen worden vervangen, dan heeft dat een verlaging van CO2-uitstoot en aanzienlijke financiële voordelen tot gevolg. 8- Energie-efficiënte pompen worden ontworpen om waterverspilling binnen bedrijven aanzienlijk te verminderen.

Vaillant: innovatief, betrouwbaar en duurzaam Het beleid van Vaillant is erop gericht innovatieve betrouwbare producten op de markt te brengen, waarbij ook duurzaamheid vanzelfsprekend een belangrijke rol speelt. Vaillant voert een uitgebreide range duurzame producten, waaronder: • Vaillant geoTHERM elektrische warmtepomp. Deze warmtepomp is geschikt voor zowel een gesloten als een open bron en kan worden ingezet voor de bereiding van cv-water,

Trendwatcher Rob Creemers geeft visie op duurzaamheid

De wereld heeft een uitdaging Als het om innovaties gaat, bevinden onze branches zich in de kopgroep van het peloton. Met een snel opdrogende bron van fossiele brandstoffen in ons kielzog staan we met zijn allen in de groene versnelling. Maar waar stevenen we op af? Marktanalist en trendwatcher Rob Creemers geeft zijn visie. Rob Creemers opereert als trendwatcher onder de naam TechnoTrends en houdt zich bezig met het op de voet volgen van ontwikkelingen in de

ICT en – in brede zin – gerelateerde sectoren. Trends om in de gaten te houden, hebben vooral betrekking op energiebesparing en alternatieve energiebronnen op het gebied van wonen en vervoer. Maar voor we hierop ingaan, eerst een volgens Rob onderschat fenomeen. We hebben namelijk niet alleen te maken met een in rap tempo slinkende voorraad fossiele brandstoffen, maar tegelijkertijd met een explosief groeiende wereldbevolking. En dat botst. Rob verduidelijkt: “Op dit moment is ongeveer 25 pro-

cent van de mensheid verantwoordelijk voor zo’n 80 procent van het energieverbruik. Om in onze huidige energiebehoefte te kunnen blijven voorzien, zullen we tussen nu en 2030 een oliebron ter grootte van pakweg vier keer Saoedi-Arabië nodig hebben. We kunnen allerlei duurzame oplossingen bedenken om ons verbruik te beperken, en dat moeten we zeker blijven doen, maar laten we ons ook realiseren dat per saldo de vraag alleen maar zal toenemen. In Europa staat ons door de vergrijzing weliswaar

tussen nu en 2050 een krimp te wachten van 70 miljoen mensen, maar wereldwijd komen er naar verwachting in dezelfde periode zo’n 2,5 miljard mensen bij. Deze groei vindt voornamelijk plaats in gebieden waar men nu nog relatief weinig energie gebruikt, denk aan Azië waar alleen al zo’n 400 miljoen Indiërs nog steeds zonder stroom zitten, dus je kunt je voorstellen wat er gebeurt als deze mensen ook massaal gebruikmaken van fossiele brandstoffen.” Elektriciteit en biobrandstof Veel ontwikkelingen maken volgens Creemers wel stappen in de goede richting. Rob: “Een interessante trend die steeds sterker opkomt is de ontwikkeling van duurzamere vervoermiddelen. Denk aan hybride auto’s zoals de Toyota Prius, maar ook aan exemplaren die volledig op elektriciteit rijden en hun accu’s opladen via een stopcontact. In ons land moeten in 2012 zeker tienduizend openbare oplaadzuilen staan.” (Bovenstaand ingekort interview is afkomstig uit RegelVisie, het informatieblad van Honeywell dat is gericht op de consument).

tapwater en koeling. De vermogens variëren van 6-46 kW. • De allSTOR. Dit is een nieuw en eenvoudig te installeren modulair buffersysteem dat geschikt is voor grotere vermogens in woningbouw en utiliteit. Dankzij een gelaagde buffertank is de gewenste temperatuur altijd beschikbaar voor verwarming of warm water. In elke laag van de buffer heeft het water een andere temperatuur. Door 15 aansluit-

punten op verschillende niveaus is het mogelijk om water van elke gewenste temperatuur te gebruiken voor verwarming of tapwater. Het buffervat is verkrijgbaar in verschillende fortmaten, variërend van 300 tot 2.000 liter. Installateurs die de geoTHERM of allSTOR adviseren aan een klant kunnen daarvoor de hulp inschakelen van de afdeling Technisch Project Advies van Vaillant, tel: 020 – 565 92 00.

Evohome regelt de temperatuur in elk vertrek afzonderlijk

Het klinkt simpel en bijzonder, milieuvriendelijk bovendien: warmte alleen in die vertrekken waar het nodig is. Dit is mogelijk met het draadloze regelsysteem Evohome van Honeywell. Een lamp uitdoen als je de kamer verlaat is logisch. De apparatuur uitzetten als je ergens achter vandaan gaat ook. Maar gek genoeg wordt de verwarming zelden of nooit lager gedraaid en dat is zonde van de energie. Helemaal wanneer je je realiseert dat de verwarming 55 pro-

cent bijdraagt aan de energiekosten van een woning (veel meer dan het aandeel verlichting), is dit vreemd. Deze uitdaging kan worden getackeld met een slim klimaatsysteem, zoals Evohome. Door de temperatuur in elke kamer te regelen op basis van de warmtebehoefte, kunnen besparingen worden bereikt tot liefst 30 procent. Evohome is een draadloos regelsysteem waarmee de verschillende kamers elk hun eigen temperatuur krijgen. Meer informatie op kijkvoelbeleef.nl.

InstallatieNieuws

December 2010

pagina 8

Geberit Inliner circulatieleiding heeft alleen voordelen volgens Ron van de Werken

“Er wordt energie bespaard én je legt het systeem sneller aan” Verhoogde drinkwaterhygiëne en energie- en ruimtebesparend. Dit zijn drie voordelen die Geberit claimt met de nieuwe Inliner circulatieleiding. Ron van de Werken, directeur van Totaal installatiebedrijf Interdaad in Zwijndrecht, heeft inmiddels ervaring met het systeem en voegt er als gevolg van de ruimtebesparing een vierde voordeel aan toe: “Het scheelt ook arbeidstijd bij het aanleggen van het systeem.” Van de Werken is dan ook niet voor niets een warm pleitbezorger van het systeem. Van de Werken kwam in 2009 via een beurs in contact met de Geberit Inliner circulatieleiding en was meteen enthousiast. Toen hij van een woningcorporatie in Dordrecht de opdracht kreeg voor het leidingwerk bij de renovatie van een flatgebouw, suggereerde hij dit systeem te gebruiken en daar werd positief op gereageerd. Van de Werken noemt de voordelen waarmee hij de corporatie overtuigde op: “Een belangrijk argument is dat energie wordt bespaard. Dat is echt heel belangrijk, maar bij veel bedrijven en instellingen is dat momenteel helaas nog bijzaak. Deze corporatie heeft echter een socialewoningbouwtaak en was meteen gecharmeerd van het idee om energie te besparen. Bovendien scheelt het in de aanlegtijd. Normaal gesproken boor je twee gaten voor twee leidingen, maar nu kun je volstaan met één gat. Dat voordeel is er vervolgens ook voor het isoleren en het beugelen. Het scheelt niet helemaal de helft aan tijd, maar een derde van de tijd verdien je zeker.” Van de Werken zegt dat iedere

installateur het systeem kan aanleggen. “Omdat het een nieuw sys-

ken, maar we wijzen dan ook op dit systeem.” Ook op andere terreinen wil Interdaad meer en meer bekend worden als de groene installateur voor de Drechtstreek. “We verdiepen ons momenteel uitgebreid in houtgestookte cv-ketels (biomassa) en we verwachten veel van LED-verlichting. We hebben kans dat we daar

binnenkort een paar opdrachten voor binnenhalen en daar kijken we echt naar uit. Ja, ik geloof absoluut dat houtgestookte installaties de toekomst zijn. In eerste instantie dacht ik dat het hout een probleem zou zijn, maar er zijn tegenwoordig bomen die heel snel groeien en met de houtproductie wordt heel zorgvuldig en duurzaam omgegaan.

Hout wordt dan ook steeds belangrijker als warmtebron, temeer daar je nu al ziet dat warmteopwekking uit de aarde veel problemen geeft. Het kan zomaar gebeuren dat binnenkort houtmannen langs de deur gaan, zoals vroeger de voddenman. En de cirkel is rond, want in de oertijd werden de grotten ook verwarmd door hout.”

Interdaad sinds 2003 Ron van de Werken is in 1997 onder eigen naam gestart met het installatiebedrijf, gevestigd in Zwijndrecht. In 2003 is besloten de naam te veranderen in Interdaad. Van de Werken legt uit: “We waren een loodgietersbedrijf zoals er veel zijn, maar mijn ambitie was om me te onderscheiden. Wij bieden nu alle disciplines, W-en E, die de sector te bieden heeft aan en we werken alleen met goed opgeleide medewerkers. Voor alle disciplines zijn we uiteraard gecertificeerd. Op deze manier zijn we beter in staat de zakelijke markt te bedienen. Daar hoorden een nieuwe naam, een nieuw logo en een nieuwe huisstijl bij en die move vond in 2003 plaats.” De nieuwe aanpak pakte vrijwel meteen goed uit. “Zakelijke klanten wisten ons vanaf het begin heel goed te vinden. In 2003 was er ook een dip in de markt, maar daar hebben wij weinig van gemerkt.” Sindsdien is het bedrijf gegroeid naar de huidige 24 medewerkers. “We maken nu even een pas op de plaats omdat we even afwachten hoe de markt zich ontwikkelt, maar momenteel zit onze tas goed vol”, aldus Van de Werken.

teem is, zijn wij door Geberit goed begeleid en we konden met alle vragen terecht. Geberit staat daar altijd voor open. Maar in principe is het aanleggen van dit systeem niet moeilijker dan elk ander systeem.” Omdat er alleen maar voordelen aan het systeem zitten, verwacht Van de Werken dat het systeem in Nederland heel snel gemeengoed zal worden. “De ene partij vindt duurzaamheid belangrijk, een ander de snelheid, weer een ander waardeert de relatief lagere prijs en er zijn er ook die al deze argumenten belangrijk vinden”, licht hij toe. Duurzaam Van de Werken vindt duurzaamheid belangrijk. “Je moet de wereld toch netjes achterlaten voor de volgende generatie”, is zijn overtuiging. Om die reden zal hij waar mogelijk Geberit Inliner aanbieden. “Als dit in een bestek wordt gevraagd is het logisch, maar als het niet in het bestek staat dan bieden wij het ook aan. Dan offreren we op basis van het bestek zodat de opdrachtgevers appels met appels kunnen vergelij-

Ron van de Werken: “Je moet de wereld netjes achterlaten voor de volgende generatie.”

Unica Meweco en Unica Rotterdam in duurzaam pand Na een bouwtijd van slechts tien maanden heeft Unica Meweco in november haar nieuwe kantoor op een industrieterrein onder de rook van Rotterdam The Hague Airport betrokken. Bijzonder is dat het nieuwe gebouw bijzonder duurzaam is. Binnenkort nemen ook de collega’s van Unica Rotterdam hun intrek in het nieuwe gebouw. Het initiatief voor het nieuwe pand is genomen door Unica Meweco, dat tot voor november was gevestigd in Capelle a/d IJssel. Omdat ook Unica Rotterdam het huidige onderkomen is ontgroeid, is besloten gezamenlijk een nieuw pand te betrekken. In het nieuwe kantoorpand zijn de laatste technieken en duurzame oplossingen toegepast.

Zo is er onder meer een WKO (warmte/koudeopslag)installatie geplaatst en wordt er gebruik gemaakt van het Unica Smartsysteem, waarbij prefab installatiemodules als bouwstenen aan elkaar worden gekoppeld. Ver-

der zijn er zonnecellen geplaatst en er is een groen dak. Het nieuwe adres is: Fairoaksbaan 200, 3045 AS Rotterdam, tel: 010 – 238 37 77. Internet: unica.nl.

Het groene dak van het nieuwe pand van Unica Meweco en Unica Rotterdam.

InstallatieNieuws

December 2010

pagina 9

Directeur Dolf Wissmann van Adviesburo Jinstal zegt over het Geberit Inliner-systeem:

“Dit is het systeem van de toekomst” “Toen ik dit systeem op een studiereis vorig jaar in november in Duitsland zag, wist ik meteen: dit is het systeem van de toekomst. In de toekomst worden alleen maar warmwatersystemen aangelegd volgens het principe van Geberit Inliner, daar durf ik mijn hand voor in het vuur te steken.” Dit zegt Dolf Wissmann, directeur van Technisch Adviesburo Jinstal (15 medewerkers, vestigingen in Leeuwarden en Groningen). Jinstal heeft zich gespecialiseerd in advisering op het gebied van energiehuishouding en binnenklimaat. “In de regel vragen ondernemers ons de energiehuishouding van een gebouw in kaart te brengen, met als doel bezuinigingen te realiseren”, legt Wissmann uit. “We nemen in een advies alle aspecten mee die kunnen zorgen voor een lagere energienota. Als bijvoorbeeld blijkt dat het verstandig is om over te stappen op zonne-energie of aardwarmte, dan delen we dat ook mee in het maatwerkadvies.” Wissmann zegt dat verreweg de meeste aanvragen door geld zijn gedreven. “Over het algemeen gaat het erom

gaat om advisering voor zorginstellingen, ziekenhuizen en alle andere gebouwen die zijn gehouden aan de wettelijke plicht om het leidingsysteem regelmatig te controleren op legionella en het betreft zowel nieuwbouw als bestaande bouw. Wissmann: “Volgens een onderzoek van het ministerie van VROM heeft ongeveer twintig procent van zowel nieuwe als bestaande waterleidingen een verhoogd risico op legionella. En om dit getal een extra dimensie te geven: een traditioneel systeem is volgens dit onderzoek al snel achterhaald (in de praktijk zijn 6 van de 10 bestaande installaties niet legionella vrij), dus dat zegt wel iets. Daarom is het Geberit Inliner systeem ideaal.” Hij licht toe: “In Nederland bestaat de plicht warm water uit de kraan

‘Een investering om energie te besparen moet in vijf jaar zijn terugverdiend’ de energierekening omlaag te krijgen en dat daar dan ook een duurzaamheidaspect aan zit is alleen maar mooi meegenomen, maar is zelden het hoofddoel. Wij vinden overigens dat je bedrijfsmatig een investering binnen maximaal vijf jaar moet kunnen terugverdienen en dat is doorgaans goed mogelijk. Je hoort wel eens investeringen die pas over 15 jaar renderen, maar dat is voor ondernemers veel te ver weg. Dat is een advies waar je niets mee kunt en daar beginnen wij niet aan.”

te laten stromen met een temperatuur van 65 °C. Dat moet binnen twintig seconden worden geleverd en daarom moet het water bij meerdere tappunten voorzien worden van een circulatieleiding. Daarvoor wordt tot nu toe een traditionele ringleiding aangelegd. Het nadeel van een ringleiding is dat het water dat terugstroomt teveel afkoelt en het grote nadeel is dat in water met een temperatuur tussen 25 °C en 50 °C bacteriën ongelooflijk snel groeien. Blijft water op een temperatuur van 60 °C, dan worden deze bacteriën uiteindelijk Legionella gedood en bij 70 °C gebeurt dit Jinstal wordt de laatste maanden zelfs binnen vijf minuten. Je wilt steeds vaker gevraagd voor advies dus afkoeling voorkomen en dat over leidingsystemen van Geberit kan met het Geberit Inliner-sysin relatie tot het voorkomen van teem. Bij dit systeem zit de circulaBespaar energie en tieleiding in de warmwaterleiding, besmetting met legionella. Het ruimte met de inliner

Het simpele principe van Geberit Inliner circulatieleiding van Geberit

Innovatieve oplossing voor

Essentie van de Geberit Inliner circulatieleiding is dat de circulatiehygiëne en energiebesparing Geberit optimaliseert dein drinkwaterretourleiding is geïntegreerd de warmwaterleiding en niet, zoals circulatie door de circulatieleiding in de traditioneel, in twee afzonderlijke leidingen. warmwaterleiding van de aanvoer aan te brengen. De nieuwe set is verkrijgbaar voor de stijgleidingdiameter 28 Hierdoor wordt energie bespaard en is er minder ruimte nodig in en 35 mm. Integratie van de circulatie Traditionele circulatieleiding de schacht. De Geberit Inliner circulatieleiding is eenvoudig en zonretourleiding in de warmwaterleiding bespaart energie. Geringe warmte Bespaar der energie en speciaal gereedafgifte aan de koudwaterleiding in schap te monteren ruimte met de inliner de schacht is hygiënisch een optimale oplossing in de drinkwatervoorziening. en is van geschikt voor circulatieleiding Mapress rvs en MeGeberit Economische installatie nu één leiding in plaats van twee pla. De nieuwe set De inliner circulatieleiding zorgt door is verkrijgbaar voor het installeren van één in plaats van twee leidingen voor een goedkopere de stijgleidingdiaInnovatieve oplossing voor installatie in de leidingschacht. Hierdoor meter 28 en 35 mm hygiëne en energiebesparing is er minder ruimte nodig in de schacht. Geberit optimaliseert de drinkwater- uit een en bestaat Eenvoudig en zonder speciaal gereedcirculatie door de circulatieleiding in de schap is de set te monteren en is aansluitstuk, een warmwaterleiding van de aanvoer aan geschikt voor Mapress rvs en Mepla. kopstuk en de binte brengen. De nieuwe set is verkrijgDe set bestaat uit een aansluitstuk, een baar voor de stijgleidingdiameter 28 kopstuk en de binnenbuis (PE-Xc buis, nenbuis (PE-Xc buis, en 35 mm. Integratie van de circulatie Inliner circulatieleiding 14 x 1,5 mm) circulatieleiding Traditionele Traditionele circulatieleiding Inliner circulatieleiding 14x1,5 mm). retourleiding in de warmwaterleiding bespaart energie. Geringe warmte afgifte aan de koudwaterleiding in de schacht is hygiënisch een optimale oplossing in de drinkwatervoorziening. Economische installatie -

Dolf Wissmann: “Besmetting wordt voorkomen, er wordt energie bespaard en de aanlegkosten zijn minder. Om die reden durf ik de stelling wel aan dat Geberit Inliner het systeem van de toekomst is.” waardoor het water in de leiding niet afkoelt. Pas op de plek waar het circulatiewater uitstroomt vindt afkoeling plaats, maar dat is hooguit vijf graden. Met andere woorden: met het Geberit Inlinersysteem voorkom je dat het water afkoelt onder een kritische factor en dat is echt een doorbraak.” Berekening Voordat het Geberit Inliner-systeem wordt aangelegd, moet een

berekening worden gemaakt. Wissmann: “Wij hebben een softwareprogramma waarmee we dit soort systemen kunnen uitrekenen. Onze ingenieurs die dit kunnen zijn daarvoor op een training in Duitsland geweest. In het programma wordt de uiteindelijke situatie met alle tappunten ingevoerd. Vervolgens wordt uitgerekend hoe het systeem optimaal rendeert en welke leidingen met welke diameters moeten worden gebruikt.” Tevens wordt het

verschil aan energieverbruik tussen het Geberit Inliner-systeem en een traditionele ringleiding berekend. “In de praktijk blijkt dat ongeveer twintig procent energie wordt bespaard, dus het gaat ergens over”, zegt Wissmann, die alleen maar voordelen ziet van Geberit Inliner. “Besmetting wordt voorkomen, er wordt energie bespaard en de aanlegkosten zijn minder. Om die reden durf ik de stelling aan dat dit systeem echt het systeem van de toekomst is.”

Gemeenten liggen dwars bij uitbreiding windmolenparken Je zou het niet denken wanneer je door sommige delen van Nederland rijdt, maar er staan in Nederland veel minder windmolens dan er zouden kunnen staan. Want„ Complete ga set: aansluitstuk, maar na: de ambitie is dat in 2020 kopstuk en PE-Xc binnenbuis twaalfduizend megawatt aan elek„ Voor stijgleidingdiameter 28 en 35 mm (Mapress rvs) en triciteit moet worden geleverd diameter 40 mm (Mepla) door windmolens en de hoeveel„ Hygiënisch voordeel: heid is nu iets meer dan tweeduigeringere koudwateropwarming in de schacht zend megawatt (ter informatie: één megawatt is goed voor door deminder warmteverlies van de warmwatercirculatieleiding elektriciteitsbehoefte van zeshonderd huishoudens). Hier ligt „dus Minder ruimte nodig in de installatieschacht nog een enorme uitdaging. Vraag „ Aansluitstuk zonder dode is dan ook waarom het aandeel zo Niet het gebrek aan wind of ideeën, maar het gebrek aan medewerking van geruimtes meenten speelt een verdere groei van windmolenparken in Nederland parten. laag is? „ Eenvoudig en veilig te

„ Complete set: aansluitstuk,

monteren zonder speciaal

gereedschap Jaap Warners, voorzitter van de Nederlandse Windenergie Associatie (NWEA), geeft het antwoord: “De regekopstuk en PE-Xc binnenbuis ring heeft als ambitie „ Voor stijgleidingdiameter 28 dat in 2011 vierduizend megawatt moet worden geleverd door windenergie op land. en 35 mm (Mapress rvs) en Dat wordt niet gehaald. Een belangrijke oorzaak is dat de gemeentelijke politieke besluitvorming niet meediameter 40 mm (Mepla) werkt. Aan initiatieven geen gebrek, maar veel gemeenten willen op hun grondgebied geen windmolens en „ Hygiënisch voordeel: dat houdt de groei tegen. Het kabinet is nu van plan om provinciebesturen meer zeggenschap hierin te geven geringere koudwateropwarmingtrekt in de schacht en hopelijk dat de boel vlot. Een ander knelpunt is dat windturbines de radar verstoren en dat is voor door minder warmteverlies vliegtuigen desastreus. Daar wordt aan gewerkt, maar dat gaat niet snel.” Ook de financiële stimuleringsregevan de warmwaterling (SDE) werkt onvoldoende mee en vraagt om aanpassing. circulatieleiding Gelukkig werkt dein Noordzee beter mee. Voor deze kabinetsperiode was aanvankelijk voorzien dat er 450 me„ Minder ruimte nodig installatieschacht gawattdebij zou komen (de huidige twee parken zijn goed voor 225 megawatt) en recent is besloten dat daar De Mapress aansluitset bestaat „ Aansluitstuk zonder dode uit een aansluitstuk, een kopstuk Warners: “Op zee worden nu de grote stappen gezet, maar in nog eens 500 megawatt bij moeten komen. en een binnenbuis. ruimtes 2020 moet de verdeling land:zee fifty:fifty zijn.” „ Eenvoudig en veilig te

monteren zonder speciaal gereedschap

InstallatieNieuws

December 2010

Uw eigen windcentrale op het dak

pagina 10

Mike Horn via Kamchatka op weg naar de Noordpool

Uw eigen windmolen op het dak is mogelijk, maar dan moet er wel wind zijn. Bij windenergie denkt iedereen al snel aan de grote windmolens die her en der in Nederland staan verspreid. Maar er zijn allerlei ontwikkelingen gaande, zowel wat betreft megawindturbines als windmolens voor - laten we zeggen - privégebruik. Een echte joekel is de zogeheten Maglev-windmolen. Niet eens zozeer vanwege de omvang (deze windmolen die eruit ziet als een koeltoren neemt juist minder ruimte in beslag dan de in ons land bekende windmolens), maar de opbrengst aan energie is gigantisch. Een Maglevwindmolen levert 1 gigawatt stroom, iets minder dan een kolencentrale. De eerste Maglev wordt momenteel in China gebouwd. Het kan ook kleiner. Veel kleiner. PyroSolar Projects in Dodewaard bijvoorbeeld experimenteert momenteel met een windmolen met een opbrengst van 2,5 kWh (deze is nog niet productierijp). De donQi Urban Windmill is de experimentele fase inmiddels voorbij. De vrij kleine donQi is ontwikkeld in nauwe

samenwerking met TU Delft en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium en heeft als innovatie dat door een bijzondere manier van het vangen van de wind de windsnelheid wordt aangewakkerd, waardoor het rendement tot een derde macht hoger wordt dan van een gewone windmolen met deze bescheiden omvang. Het grote voordeel van deze privéwindmolens (want dat zijn het) is dat iedereen, net als bij zonne-energie via collectoren, in z’n eigen energievoorziening kan voorzien. In principe dan, want voor een eengezinswoning temidden van andere (hoge) bebouwing is er te weinig wind om de turbine te laten draaien. De donQi moet dan hoog worden geplaatst en die ruimte is er niet overal. In een dichtbevolkt land

De donQi. als Nederland zijn tienduizenden woningen en kantoren waar een molen als de donQi niet gebruikt kan worden, maar er zijn er ook tienduizenden waar dit moeiteloos mogelijk is. Op het platteland of op de eilanden

bijvoorbeeld is over het algemeen wel genoeg wind. En over de grens zijn er landen genoeg waar de wind vrij spel heeft en waar de donQi (deze vergt een investering van 6500 euro) een succes kan worden.

Kamchatka, een schiereiland in het uiterste oosten van Rusland, is de plek waar Mike Horn en zijn expeditie momenteel verblijven. Dit ijskoude onherbergzame gebied met talloze vulkanen en ijzige meren wordt bedreigd door de opwarming van de aarde. Mike Horn vraagt aandacht voor deze serieuze bedreigingen. Kamchatka is een en al woeste natuur. Hier bevindt zich de grootste bruineberenpopulatie ter wereld. Maar hoe lang nog? Nu, in de winter, is het niet voor te stellen dat het hier minder koud is dan voorheen, maar dat zijn wel de feiten. De globetrotter Mike Horn vraagt hier aandacht voor. En dat doet hij niet alleen voor dit bedreigde gebied. Mike Horn vaart momenteel in zijn schip de Pangaea de wereld rond met als doel aandacht te vragen voor het milieuvraagstuk. In een aantal havens monsteren jonge mensen aan (zogenoemde Young Explorers), die op onderzoek uitgaan en die de wereld vertellen hoe zij lijdt onder onder andere het broeikaseffect. Na het bezoek aan Kamchatka vaart Mike Horn richting de Noordpool. Geberit is één van de hoofdsponsors van de tocht en is in het kader hiervan in een aantal ontwikkelingslanden waterprojecten gestart.

Evohome, optimaal comfort in elke kamer Elke kamer perfect op temperatuur, maar zonder de ongebruikte kamers onnodig te  verwarmen.  Dat kan met evohome, het nieuwste, individuele ruimteregelsysteem van Honeywell.  Meer dan 70% van de energiekosten van een gemiddeld huishouden bestaat uit kosten  voor verwarming en warm water. Evohome biedt besparingen tot 30% op deze kosten  zonder dat u inlevert op comfort. Met het elegante, centrale bedienpaneel beheert u de  temperatuur in elke kamer en voorkomt u onnodig verbruik van energie. Het bedienpaneel is leverbaar met 3 verschillende frontcovers en past in elk interieur. Evohome werkt geheel draadloos.  Er is dus geen hak- en breekwerk nodig  bij het installeren. Geniet van optimaal comfort met evohome. Warmte waar u wilt, besparing door comfort.

Meer weten? Kijk op www.regelvisie.nl of bel Honeywell Infolijn: 020 - 5656 392  © 2010 Honeywell B.V. AD0310

InstallatIenIeuws

December 2010

pagina 11

Het Nieuwe Rijden: 30 tips om zuiniger en schoner te rijden Eind november is officieel Het Nieuwe Rijden ondergebracht bij het Instituut voor Duurzame mobiliteit (IvDM). Met deze overgang is meteen ook een nieuwe doelstelling glashelder geformuleerd: in een periode van drie jaar moet de uitstoot van CO2 door het wegverkeer worden teruggebracht met 1 megaton en dat moet Het Nieuwe Rijden teweeg brengen. Om uw weggedrag aan te passen aan de mores van Het Nieuwe Rijden, hebben wij 30 tips voor u. Mooi meegenomen: niet alleen het milieu, maar ook uw portemonnee vaart er wel bij.

1

2 3 4

5

6

7

8 9

10

bezint eer gij met rijden begint Ga zitten, stel de spiegels in, zet de radio op de goede zender, doe de gordel om, doe een zonnebril op, neem een snoepje, lees de routebeschrijving en start dan pas de motor. start auto zonder gas te geven Bijna iedereen maakt zich er schuldig aan (vaak ongemerk), maar totaal overbodig: een kluit gas als je de auto start. Niet meer doen. stippel de route van tevoren uit Klinkt logisch, maar lang niet iedereen doet het. Maar per jaar scheelt dat heel veel kilometers die je niet hoeft te maken. rij rustig Op de autosnelweg 100 in plaats van 120 km/uur bespaart twintig procent brandstof. De ideale snelheid voor het laagste verbruik ligt tussen de 80 en 90 km/ uur in de hoogste versnelling (zie bijgaand staatje). beperk korte ritten Beperk korte ritten zoveel mogelijk. Een koude motor verbruikt niet alleen meer brandstof, maar veroorzaakt ook een grotere uitstoot van schadelijke stoffen omdat de katalysator na een korte afstand nog niet optimaal werkt. rustig aan bij koude motor Een koude motor verbruikt twee keer zoveel brandstof als een warme motor. Bovendien slijt een motor sneller. Het duurt zeker een kwartier voor een motor goed op temperatuur is (dat is later dan de temperatuurmeter aangeeft). eerst krabben, dan motor starten In winterse omstandigheden is niets erger dan eerst de motor te starten en dan pas de ramen te krabben. Doe het niet! Indien de auto in ‘z’n vrij’ staat, geen gas geven en niet ontkoppelen. Bij langere stilstand de motor uitzetten. trek niet door Gewoon op tijd (dat wil zeggen bij ongeveer drieduizend toeren) doorschakelen is logisch en zuinig. schakel op tijd Schakel zo vroeg mogelijk op naar een hogere versnelling. Voor benzineauto’s/LPG maximaal 2500 toeren, voor diesel maximaal 2000 toeren aanhouden. trek zo langzaam mogelijk op Snel optrekken geeft een verwaarloosbaar kleine tijdwinst, maar kost wel rond de 15 procent extra benzineverbruik. Bovendien betekent het extra slijtage voor banden en overbrenging. Let wel op dat u andere bestuurders niet kwaad maakt door al te veel te trutten.

11 12 13

14

15 16 17

18

19

rij met gelijkmatige snelheid Echt, het kost onnodig brandstof als je constant gas geeft, remt, weer optrekt, dimt enzovoort. Zet de lichten uit overdag Toegegeven, hier kleven ook veel gevaren aan. Zet in ieder geval wél de lichten aan bij slecht weer en lage zon. Maar als het niet hoeft, gewoon niet doen. Zet de motor uit bij korte stops Bij een openstaande brug, spoorwegovergang, in de file of wanneer u iemand afhaalt zet u natuurlijk de motor af. Start u weer, doe dit dan zonder gas te geven. Gebruik weinig stroomvreters Elke stroomgebruiker kost meer brandstof. Rij bijvoorbeeld niet onnodig met de airco aan. Een echte slokop naast de airco (scheelt tien procent brandstofverbruik) is de achterruitverwarming (en tegenwoordig ook veel vaker voorruitverwarming). rij rustig bij drempels En niet alleen vanwege de achttiende tip, maar ook omdat bij drempels veel schade ontstaat aan de auto. En voorkomen is goedkoper dan genezen. laat tijdig gas los bij rood In het verlengde van de vorige: als een verkeerslicht op rood staat, geef dan niet onnodig een dot gas. hou uw brandstofverbruik bij. De eerste reactie als u dit leest is waarschijnlijk: ‘wat heeft dat nou met rijden te maken?’ Ons antwoord: meer dan u denkt. Als u opeens inzicht hebt in uw brandstofverbruik, gaat u vanzelf (waarschijnlijk) minder wild rijden. Parkeer de auto in de rijrichting voor vertrek Omdat de warme motor zuiniger loopt, scheelt het in brandstofverbruik de auto zo te parkeren dat met koude motor niet gekeerd hoeft te worden. Maak gebruik van een econometer, cruisecontrol, boordcomputer en navigatiesysteem. Een Econometer geeft aan wanneer uw auto veel brandstof verbruikt, een cruisecontrol houdt de snelheid constant en maakt het autorijden comfortabeler, een boordcomputer voorziet u tijdens het autorijden van informatie over de prestaties van uw auto, waaronder ook het brandstofverbruik, en een navigatiesysteem scheelt in het aantal afgelegde kilometers.

20 21 22 23 24

25 26

27 28

29 30

bespaar gewicht Sleep geen onnodige bagage mee. Het helpt zelfs om de tank zo veel mogelijk leeg te rijden en zo gewicht te besparen. hou ramen zoveel mogelijk gesloten Open ramen kosten, vanwege het feit dat er harder moet worden gewerkt, brandstof. Koop een auto met laag energieverbruik Deze tip staat op 22, maar had net zo goed op nummer 1 kunnen staan. Een auto met een laag energieverbruik scheelt energie en kosten. doe eens gladjes Ski-boxen, imperials en andere obstakels aan de auto moet je zo snel mogelijk vanwege de stroomlijn demonteren. Gebruik trucks als windvanger Ooit nagedacht over de vraag waarom een wielrenner achter een brommer veel harder gaat? Omdatie met veel minder energie veel sneller kan rijden. Dit principe gaat met de auto ook op. blijf rollen in de file Wacht tot je een paar meter kunt maken en trek daarna pas op. Let maar op: vrachtwagens doen dat ook. rij terwijl je stuurt Zeker met stuurbekrachtiging is het heel makkelijk te sturen met een stilstaande auto. Maar dat vreet banden. Een klein beetje optrekken kost nauwelijks benzine, maar scheelt in de slijtage. Zorg voor goede uitlijning wielen Door minder rolweerstand scheelt dit bandenslijtage en benzineverbruik en u rijdt alsof u over rails rijdt. een goede band graag Door regelmatige controle en het op spanning houden van uw banden bespaart u al snel één tot twee volle tanks per jaar. Dat kan oplopen tot 125 euro per jaar. Voor de kenners: een 0.5 bar te lage bandenspanning leidt tot twee tot drie procent meer brandstofverbruik. stel af die motor Een slecht afgestelde motor kost liters brandstof. Anticipeer ver vooruit Anticiperen. Een moeilijk woord dat veel wordt gebruikt bij het lessen. Het betekent vooruit denken en reageren. En vooruit denken in de auto is vooruit zien. Kijk door bochten, let op overig verkeer, hou verkeerslichten in de gaten enzovoort.

relatie snelheid tot extra brandstofverbruik snelheid (km/u) 80 100 120 130 140

extra verbruik basis 21% 35% 42% 48%

extra vervuiling basis 19% 48% 54% 58%

extra lawaai basis 33% 56% 70% 81%

remafstand (meter) basis 66.7 84.0 103.0 124.2

De Doeks uut Hasselt spelen een prominente rol in spotjes om Het Nieuwe Rijden te promoten.

InstallatIenIeuws

December 2010

S T E I N H IC

S W U E NI

OP Z

L E W MAAR

M A A Z R DUU

Geberit Aansluitset voor inliner ciculatieleiding – Innovatieve oplossing voor hygiëne en energiebesparing De drinkwatercirculatie wordt geoptimaliseerd door de circulatieleiding in de warmwateraanvoerleiding te brengen. De voordelen hiervan zijn onder andere: · Installatie voordeel · Geringere koudwateropwarming in de schacht · Minder warmteverlies van de warmwatercirculatieleiding · Minder ruimte in de installatieschacht · Energie besparing · Aansluitstuk zonder dode ruimtes Dat bedoelen wij als we het hebben over Know-How Installed. www.geberit.nl

pagina 12