General Food Law T&T, meldplicht en aansprakelijkheid definitieve interpretatie EU d.d. 25 en 27 januari 2005
Anneke van de Kamp Afdelingshoofd Voedsel en Voeding Hoofdproductschap Akkerbouw
Inhoud Wat zijn de belangrijkste bepalingen uit de General Food Law voor de gehele voedselketen? Definitieve interpretatie GFL in de EU? – O.a. T&T, meldplicht
Welke problemen worden verwacht? Aansprakelijkheid - GFL
Algemeen overzicht ontwikkelingen voedsel- en H diervoederwetgeving EU H1: Algemene levensmiddelenhygiëne H2: Specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong H3: Organisatie officiële controle voor producten voor humane consumptie van dierlijke oorsprong H4: Veterinairrechtelijke voorschriften voor de productie, het in de handel brengen en de invoer van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong 2002/99/EG" H5: richtlijn voor het intrekken van wetgeving
HYGIENEPAKKET LEVENSMIDDELEN
H 1
H 2
H 3
H 4
H 5
General Food & Feed Law (GFL)
Witboek Voedselveiligheid
Y G I E N E D I E R V O E D E R
C O N T R O L E F O O D & F E E D
General Food en Feed Law • Verordening EG Nr. 178/2002 Vaststelling algemene beginselen en voorschriften van levensmiddelen- en diervoeder wetgeving. – – – –
Er was behoefte aan harmonisatie in de EU Aanleiding crises als BSE, dioxine, etc. Herstel consumentenvertrouwen Hoog beschermingsniveau volksgezondheid
• Van toepassing op alle stadia van de productie, verwerking en distributie van levensmiddelen en diervoeders (dus ook primaire sector)
EU-overleg
Verordening maken met 15 lidstaten
Eén interpretatie!!!
Verordening uitleggen Met 25 lidstaten
Belangrijkste bepalingen uit de GFL http://europa.eu.int/comm/food/food/foodlaw/ guidance/guidance_rev_7_en.pdf
General Food & Feed Law •
Definities (artikel 2 en 3) – Levensmiddel, levensmiddelenwetgeving, (exploitant van een) levensmiddelenbedrijf, levensmiddelenbedrijf, diervoeders, (exploitant van een) diervoederbedrijf, – detailhandel, in de handel brengen, – risico, risicoanalyse, risicobeoordeling, risicomanagement, risicocommunicatie, gevaar, – traceerbaarheid, stadia van de productie, verwerking en distributie, primaire productie en eindverbruiker.
General Food & Feed Law •
•
Algemene beginselen – Risico-analyse (art 6) – Voorzorgsbeginsel (art 7) – Bescherming van consumentenbelangen (art 8) Beginselen van transparantie – Publieke raadpleging (art 9) – Publieke informatie (art 10)
Inwerkingtreding: Bedrijfsleven verantwoordelijk voor veiligheid: nieuwe wettelijke eisen?
Art 11, 12 en 14 t/m 20 zijn van toepassing met ingang van 1 januari 2005!
Invoer (art 11) Levensmiddelen die in de Gemeenschap worden ingevoerd om er in de handel te worden gebracht, dienen: – Te voldoen aan toepasselijke EU voorschriften, dan wel – Te voldoen aan de voorschriften die ten minste als gelijkwaardig aan de EU-voorschriften zijn aangemerkt, of – Te voldoen aan de voorschriften van een specifieke overeenkomst tussen de EU en het land van uitvoer.
Uitvoer (art 12) Uitvoer of wederuitvoer van levensmiddelen/diervoer alleen mogelijk, indien: – Voldaan is aan de toepasselijke EU-voorschriften, dan wel – De autoriteiten van het land van invoer anders verzoeken, of wetgeving in het land van invoer anders bepaalt, In andere omstandigheden, tenzij de levensmiddelen/diervoer schadelijk zijn voor de gezondheid, mag alleen uit de EU worden uitgevoerd indien de bevoegde autoriteiten daarmee hebben ingestemd.
Voedselveiligheidsvoorschriften art 14 Onveilige levensmiddelen niet in de handel – Schadelijk voor de gezondheid – Ongeschikt voor menselijke consumptie • normaal gebruik, algemeen beschikbare informatie
Meldwijzer op WWW.vwa.nl
Voedselveiligheidsvoorschriften art 14 Schadelijk: – Vermoedelijk onmiddellijk en/of korte-termijn en/of langetermijneffect op gezondheid van iemand of diens nakomelingen – Cumulatieve toxische effecten – Voor bepaalde categorie consumenten
Ongeschikt: – Onaanvaardbaar, gelet op gebruik Residu boven MRL Æ melden !!!! (art 19)
Verantwoordelijkheden (art 17) In alle stadia van productie, verwerking en distributie moeten exploitanten van bedrijven ervoor zorgen dat: – Voldaan wordt aan de voorschriften, en – Moeten exploitanten controleren of deze voorschriften worden nageleefd.
VWA moet hierop controles uitvoeren. Lidstaten moeten sancties vaststellen die doeltreffend,evenredig en afschrikkend zijn.
Traceerbaarheid (art 18) Traceerbaarheid in alle stadia van productie, verwerking en distributie Bedrijven moeten over systemen en procedures beschikken Verplichte informatie over herkomst grondstoffen en leveranties producten: – van wie ontvangen (naam + adres en product) – –
aan wie geleverd (naam + adres en product) datum van leverantie
Wat was al snel duidelijk? • Traceerbaarheid in alle stadia van productie, verwerking en distributie • Informatie over herkomst grondstoffen en leveranties productie • Bedrijven moeten over systemen en procedures beschikken • Gegevens moeten altijd kunnen worden overlegd aan de bevoegde autoriteit
Waarover bestonden nog vragen? • Interne traceerbaarheid? • Traceerbaarheid derde landen • Reactietijd? • Welke informatie moet beschikbaar zijn? • Hoe lang moeten gegevens worden bewaard?
Interne traceerbaarheid (1)? Niet strikt verplicht volgens artikel 18 Overweging 28 van de verordening zegt: er moet een alomvattend systeem worden ingesteld, zodat producten gericht en nauwkeurig uit de handel kunnen worden genomen…waardoor in geval van voedselveiligheidsproblemen een eventuele onnodige verdergaande verstoring wordt vermeden Dus: interne traceerbaarheid wel stimuleren!
Interne traceerbaarheid? (2) • Interne traceerbaarheid en niveau van interne traceerbaarheid Æ eigen keuze ondernemer (“telers Æ “lotnummer / streepjescode kleinverpakking) • Balans tussen gedetailleerdheid interne traceerbaarheid en risico te grote schade tijdens een incident/crisis (evt. private afspraken) • VWA-vertrouwen in interne traceerbaarheid Æ tijdens incident/crisis maatregelen beperken tot besmette producten ipv alle producten
10
Teelt: Basiszorg/Eurepgap 5
“lotnummers” Één pallet, Één teler ! Of anders deeladministratie
Link telers met Streepjescodes lotnummers ?!
Traceerbaarheid “derde landen” • Traceerbaarheidseisen uit de GFL niet van toepassing buiten de EU! • Indien wel gewenst: zelf contracten maken!
Reactietijd? • Verordening eist systemen en procedures • Volgens EU-overleg moeten gegevens onmiddellijk beschikbaar zijn • Nederland wil binnen max. 1 dag keten volledig kunnen traceren • Gemiddeld 2-5 schakels per keten • Maximaal 4 uur respijt per schakel in de keten (systeemeis) • Uiteraard bij een crisis zoveel sneller als mogelijk
Informatie Niveau 1 verplicht: • afnemers (NAW) en producten (niet consumenten) • leveranciers (NAW) en producten • datum levering Niveau 2, aanbevolen: • Hoeveelheid en lotnummer • andere informatie die bedrijven kunnen gebruiken om zo precies mogelijk partijen te kunnen identificeren (bijv. verpakking, rasnaam etc.)
Bewaartermijn documenten • 5 jaar • THT + 6 maanden • Voor kort houdbare producten o.a. groenten en fruit, brood : - datum van levering + 6 maanden
Verantwoordelijkheden voor bedrijven art 19 (levensmiddel) en 20 (diervoer) • Indien een exploitant van mening is of redenen heeft om aan te nemen dat een levensmiddel niet aan de voorschriften voldoet, moet deze onmiddellijk: – producten uit de handel nemen die niet aan de voedselveiligheidsvoorschriften voldoen (wanneer dit niet meer onder zijn controle is!; intern geen afdoende maatregelen meer kunt nemen) – De bevoegde autoriteit in kennis stellen (VWA)
Tel: 0800-0488 !!!
Verantwoordelijkheden voor bedrijven art 19 (levensmiddel) • Art 19.1Æ als niet aan voedselveiligheidsvoorschriften wordt voldaanÆ maatregelen nemen en VWA op de hoogte brengen.
• Art 19.3 Æ Als er gevaar is voor de menselijke gezondheid dan onmiddellijk melden!
Verantwoordelijkheden voor bedrijven art 19 (levensmiddel) • Indien het product de consument bereikt kan hebben. Moet de exploitant tevens: – De consument op de hoogte brengen van de reden voor het uit de handel halen, en – Zo nodig, wanneer andere maatregelen niet volstaan, producten die de consument reeds hebben bereikt terugroepen.
Van kracht worden • Juridische implementatie: Verordening, dus alleen strafbaarstelling voor levensmiddelen in de Warenwet • Interpretatie: opnieuw overleg tussen overheden en bedrijfsleven • Blijvende afstemming in Brussel over interpretatie • Handhavingsprotocol VWA
Overige artikelen • Art: 24 t/m 44 : Oprichting autoriteit (EFSA) • Art: 50 t/m 52 : Systeem voor snelle waarschuwingen (RAS) • Art: 53 t/m 57: Noodsituaties/crisismanagement • Art: 58 t/m 60:
Comitéprocedure en Bemiddelingsprocedure
PCVD = Permanent Comité voor de Voedselketen en Diergezondheid
Welke “problemen” worden verwacht? • Wanneer moet een bedrijf nu precies iets melden? • Informeren publiek: – Meldingen openbaar? Op de VWA website?
• Ook nieuw voor VWA • Onterechte eisen van afnemers
Aansprakelijkheid na GFL • Wet Productaansprakelijkheid 1990 • Sinds 4 december 2000 ook voor onbewerkte landbouwproducten • Vanaf 1 januari 2005 producten makkelijker te achterhalen • Veel bedrijven in bezit van HACCP/Eurepgap/Basiszorg etc.
Aansprakelijkheid • Op welke wijze kunnen bedrijven aansprakelijk worden gesteld voor producten die ze in de handel brengen? • Wat verandert er na 1 jan 2005 (GFL)? • Welke betekenis heeft een HACCP certificaat wanneer bedrijven aansprakelijk gesteld worden?
Aansprakelijkheid • Burgelijk Wetboek: benadeelde moet bewijzen dat hij schade lijdt en dat deze schade het gevolg is van een gebrekkig product (causaal verband). • Uitzonderingen o.a: – Hij heeft het product niet in de handel gebracht – Op het moment dat hij het product in het verkeer bracht was het niet gebrekkig – Het betreft geen commerciële productie – Bij de stand van technische ontwikkeling niet mogelijk het gebrek vast te stellen
Aansprakelijkheid • Door GFL verandert er niets voor wat betreft Productaansprakelijkheid! • Wel zullen producten makkelijker terug te vinden zijn, zelfs naar het begin van de keten. • M.a.w. de pakkans is groter!
Aansprakelijkheid • HACCP certificaat geeft aan dat het bedrijf geacht wordt te voldoen aan de wettelijke voorschriften van de Warenwetregeling Hygiëne van Levensmiddelen (en vanaf 1 jan 2006 aan de Hygiëneverordening (EG 852/2004) • Het hebben van een goed HACCP systeem toont aan dat zorgvuldig wordt gewerkt maar heeft geen gevolgen voor de aansprakelijkheid.
NAW gegevens • • • • • • • •
Ir. A. (Anneke) van de Kamp Afdelingshoofd Voedsel en Voeding Stadhoudersplantsoen 12 Postbus 29739 2502 LS Den Haag Tel: 070-3708502 E-mail:
[email protected] www.plw.nl
