GENEALOGIE WAS. opnieuw samengesteld. door. Hugo Doeleman Hzn e editie. Met medewerking van Karyn Mullen dochter van VII-e-1

GENEALOGIE WAS opnieuw samengesteld door Hugo Doeleman Hzn 2015 e

2 editie

Met medewerking van Karyn Mullen dochter van VII-e-1

Voormalig stadhuis in Sint Maartensdijk, Zeeland, e

de stad waar de familie Was in de 19 eeuw prominent aanwezig was

Genealogie van de familie Was Inleiding De stamhouder in deze genealogie is John Was. Hij was gelegerd in de garnizoensplaats Bergen op Zoom in een uit Schotland afkomstig regiment. Hij trouwde er, kreeg kinderen en maakte deel uit van het gilde van chirurgijns. Deze in de 18e eeuw levende John Was heeft veel nazaten gekregen, die in het maatschappelijk leven belangrijke posities hebben bekleed. Zijn kleinzoon Johannes Was (IIIa) heeft als eerste de genealogie van de familie Was op papier gezet (6 maart 1807). Dit zou zijn gedaan om zijn relatie met de familie Duplessis (ook du Plessis) aan te tonen. Dit bleek nodig te zijn voor de verkrijging van een deel uit de erfenis van Salomon Duplessis. Zijn zoon Christiaan Was actualiseerde de aantekeningen op 7 aug 1813. Deze aantekeningen staan genoteerd in het zogenaamde ‘Wasboek’. Zijn achterkleinzoon Louis Was (VI-k) heeft dit ‘Wasboek’ aangevuld in 1904. Herman F. Doeleman, zoon van Adriaan Doeleman en Wilhelmina W. Was (VI-g), heeft met behulp van zijn moeder en zuster Jo, de stamboom in de eerste helft van de twintigste eeuw bijgewerkt. Omdat hij in Baltimore, Maryland, V.S., woonde onderhield hij makkelijk contact met de Amerikaanse Wassen. Zijn neef Frits Doeleman, de oudste zoon van Hermans broer F.P.J. Doeleman (VI-g-6), was ook geïnteresseerd in familierelaties en ondersteunde hem bij de zoektocht naar Wassen in Nederland. Veel later, in de tweede helft van de twintigste eeuw ben ik, Hugo Doeleman, kleinzoon van Frans P.J. Doeleman (VI-g-6), mij gaan interesseren voor de genealogie en completeerde de stamboom verder. In 1972 werden door mij de nakomelingen van F.P.J. Was (V-h) opgespoord, die in Amerika woonden. Samen met de heer Ir. G.L. Wanrooij1 te Bilthoven werden contacten gelegd met de nog weinige Wassen in Nederland. Veel speurwerk werd verricht om de portretten van Wassen te achterhalen. Deze portretten werden in de negentiende eeuw vervaardigd door de rondreizende portretschilder Berend Kunst (17941881)2 Ook de heer C.P.F. (Kees) Was (VII-p) in Den Haag heeft zich ingezet voor deze genealogie. Hij deed ook naspeuringen naar het familiewapen. Hij heeft andere familieleden op dit wapen geattendeerd. Uit aanwezige correspondentie van hem, dat handelt over de oorsprong van dit wapen blijkt niet dat dit wapen toebehoort aan de hierna beschreven familie Was! Françoise Van Vreeningen-Was (VII-r) heeft eveneens aan de stamboom gewerkt en een klein archief aangelegd dat bij haar dochter is beland. Ook de familie Pluim Mentz-Was (VIII-p) heeft gegevens over de familie Was verzameld. De door de heer Wanrooij en mij verzamelde gegevens werden door Dr. J. Mac Lean overgenomen en in 1975 gepubliceerd in ‘De Nederlandsche Leeuw’3. De heer Mac Lean was geïnteresseerd in de Wassen, omdat de familie haar oorsprong zou vinden in Schotland. Van zijn hand verschenen publicaties over o.a. Schotse militairen, die gelegerd waren in Nederland. In zijn publicatie over de familie Was staan echter een aantal onjuistheden. In 2013 kreeg ik contact met Karyn Mullen (dochter van VII-e 1), die met behulp van een Amerikaans genealogisch computerprogramma, bezig was de stamboom Was te completeren. In het familiearchief Doeleman bevinden zich schematische overzichten van de stamboom Was. Deze overzichten zijn van de hand van Herman F. Doeleman, Baltimore MD4, gemaakt rond 1931; C.P.F. Was, Den Haag 1947; Mrs. Margaret Was, Santa Ana CA, ongedateerd; Wilfred L. Was, 1963, Dearborn MI. Op een overzicht gemaakt door Herman F. Doeleman heeft zijn zuster mejuffrouw Johanna Theodora (Jo) Doeleman heel veel aantekeningen gemaakt. Omdat gegevens in het verleden regelmatig handmatig werden overgeschreven zijn er verschrijvingen vastgesteld. Aan de hand van originele stukken, heb ik dat gecorrigeerd. Vooral vóór 1810 zien we dat namen op verschillende wijzen geschreven werden. Men ging vaak op de klank af en die kon ook nog per streek wisselen.

Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

1

Bij enkele Wassen hangt het familiewapen ingelijst aan de wand. Het is (nog) niet aangetoond dat dit wapen werkelijk toebehoort aan het hierna beschreven geslacht Was, dat oorspronkelijk uit Schotland afkomstig zou zijn. Het afgebeelde wapen werd gevoerd door de Brusselse Wassen, die daar in de lakenindustrie hun brood verdienden. In het Franstalige genealogisch tijdschrift ‘Brabantica’ V deel 2, 1960 beschrijft Dr. E. Spelkens dit laat middeleeuws geslacht en omschrijft het wapen als volgt: ‘Armes- Parti – émanché d’argent et de queules, au chef d’ azur chargé de trois maillets d’or.’ Het Brusselse wapen wordt ook genoemd in het wapenboek van J.P. Rietstap. Voorts wordt dit wapen genoemd in de navolgende bron: CBG, GHS 50A34, J.M. de Lange. Wapenboeck, familiewapens, rouwborden en grafschriften, ca. 1725, blz. 1642. Répresentation de l’ancienne et souveraine Duché de Brabant etc. uitgegeven door J. B. Zangrius, anno 1600, aanwezig in het gemeentearchief van Helmond.

Familiewapen Was, getekend op karton, verkregen uit de nalatenschap van Betteke Was (VII-a-1)


2

Zolang niet is aangetoond dat de ‘Schotse’ stamvader John Was afstamt van de Brusselse familie Was is het voor de Wassen die tot de hierna beschreven familie behoren niet gerechtvaardigd dit wapen te voeren. Geheel uit te sluiten is het niet. Prof. John Wass, verbonden aan een ziekenhuis in Oxford schrijft op 8 september 2013; ‘Often people think we are German but I am convinced we came over with the Flemish weavers in the 14th century! We do not have a coat of arms but my mother did’. We weten dat vlas- en linnenbewerkers vanuit de Nederlanden naar Engeland zijn gegaan om de Engelsen het vak te leren. Dan kan het heel goed mogelijk zijn dat een Brusselse Was naar Engeland of Schotland is gegaan. Er was ook veel handel tussen Engeland en Nederland. De Schotse huizen in Veere herinneren ons hier aan. In North-Yorshire GB, niet zo ver van Schotland, ligt het dorpje Wass met de ruïne van Byland Abbey. Het is niet onmogelijk dat de Wassen hier oorspronkelijk vandaan komen. In het verleden hebben er mensen gewoond met de achternaam Wass! Het is slechts gissen!

Gehucht Wass, nabij Ampleforth in North Yorkshire, Engeland foto 1996 H. Doeleman

Meer uitgebreide documentatie over het geslacht Was is te vinden in het Familiearchief Doeleman in Winterswijk Ratum, bij het Centraal Bureau voor Genealogie (CBG) in Den Haag, Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers in Doetinchem (collectie Stichting Ozewold Derk, Sara 0319), mevrouw Sandra Olthoff-van Vreeningen in Driebergen en bij enkele personen in Amerika. In het blad ‘Mensen van Vroeger’, 1e jaargang no.8, november 1973 staat een artikel over personen met de naam Was – ook Wass, (van) Waes, geschreven door Ir. G.L. Wanrooij. Daarin staat niet vermeld dat er ook afstammelingen zijn van de vondeling Daniël Was. Deze Daniël werd 2 dec 1812 gevonden te Amsterdam, op de Leidsegracht ZZ bij de Prinsegracht. Hij werd gedoopt op 6 dec 1812 en kreeg daarbij de naam Daniël Was. Hij werd in 1833 onderwijzer in Veenhuizen. Huwde en kreeg nakomelingen, maar er zijn geen mannelijke nazaten met de naam Was. De onderzoeksresultaten van de heer G.L. Wanrooij zijn gearchiveerd bij het CBG in Den Haag. Door mij werden pogingen ondernomen om de waarheid te achterhalen over de door Johannes Was verkregen nalatenschap van Salomon Duplessis. Vanwege de in het ‘Wasboek’ onjuist geschreven naam van de notaris liep het onderzoek vast. Veel later na de publicatie van het boek van mevrouw Hilde Neus-van der Putten; ‘Susanna du Plessis, portret van een slavenmeesteres’ en de nieuwe zoekmogelijkheden via het internet, kon ik de bevestiging vinden dat Johannes Was (toen ook geschreven als Wasch) (III-a) inderdaad deelde in deze nalatenschap. Er is (nog) geen onderzoek gedaan in notariële archieven naar de effectuering van de toedeling. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

3

De genealogie is ingedeeld in een paar takken. Uit het huwelijk tussen Johannes Was en Johanna Blom zijn ontstaan: De BEIJAARD tak, voortgekomen uit zoon François, in mannelijke lijn uitgestorven. De SNOUCK tak, voortgekomen uit zoon Adriaan, in mannelijke lijn uitgestorven. De VAN AS tak, voortgekomen uit zoon Willem, in mannelijke lijn voortgezet in Amerika. De SEIJS tak, voortgekomen uit zoon Christiaan, in mannelijke lijn uitgestorven. Uit het huwelijk tussen Johannes Was en zijn tweede vrouw Pieternella Langejan is ontstaan: De SCHOUTEN tak, voortgekomen uit zoon Jan, in mannelijke lijn uitgestorven, doch de naam Was wordt nog gevoerd door geadopteerde kinderen in Nieuw Zeeland. De schematisch overzichten zijn bewust beperkt gehouden om het overzichtelijk te houden.

DE WAS STAM I.

John (later ook Johannes) Was, geb. vermoedelijk in Glasgow GB, soldaat in de compagnie van captain Charles Bochan, gelegerd in garnizoen Bergen op Zoom, later chirurgijn, ovl. Bergen op Zoom op 8 dec 1732, tr. (1) Bergen op Zoom op 28 sep 1714 met Elisabet Linsen of Lindsay, wonende in Bergen op Zoom, weduwe van Jacob Dop. Zij was vermoedelijk ook van Schotse afkomst. Zij zal jong zijn overleden.

Trouwboek Bergen op Zoom, ondertrouw op 7 sept en getrouwd op 28 sept 1714 Johannes Was en Elisabet Linsen

John / Johannes Was, tr. (2) Bergen op Zoom op 21 aug 1720 met Geertruid Schou(w)mans, dr. van Johannes Schou(w)mans en Gelondina de Coninck, geb. Bergen op Zoom op 11 febr 1698, ged. Bergen op Zoom op 21 febr 1698, ovl. Bergen op Zoom op 13 dec 1751. Uit dit huwelijk: 1. Pieternella Was, geb. Bergen op Zoom, ged. Bergen op Zoom op 19 febr 1721, ovl. Bergen op Zoom op 9 apr 1721. 2. Cornelis Was, ged. Bergen op Zoom op 15 jul 1722, ovl. Bergen op Zoom op 23 jul 1722. 3. François Was, ged. Bergen op Zoom op 4 jun 1723, volgt II. 4. Johannes Was, ged. Bergen op Zoom 29 okt 1724. Ovl. Bergen op Zoom 12 nov 1724. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

4

5. 6. 7. 8.

Johannes (Jan) Was, ged. Bergen op Zoom op 5 dec 1725, ovl. Bergen op Zoom op 5 jul 1728. Pieter Was, ged. Bergen op Zoom op 28 jan 1728, ovl. Bergen op Zoom op 9 febr 1728. Johannes (Jan) Was, ged. Bergen op Zoom op 9 jan 1729, ovl. Bergen op Zoom op 25 jul 1734. Pieter Was, ged. Bergen op Zoom op 27 jun 1731, ovl. Bergen op Zoom op 8 aug 1731.

Geertrui Schou(w)mans, dr. van Johannes Schou(w)mans en Gelondina de Coninck, otr. (2) Bergen op Zoom op 4 jul 1733, tr. Bergen op Zoom op 24 jul 1733 met Pieter Bagh, ook geschreven als Bach en Bag. In het ‘Wasboek’ schrijft Johannes Was (III-a): Pieter Bagh, een leerbereider, geboortig uit het Kanton Bern in Zwitserland; en heeft bij haar (zijn vrouw) twee zonen geteeld: Pieter Bagh en Jan Bagh, beide gevaren naar de Indieën – en eene dochter Geertrui Bagh, die trouwde met dokter Adriaan Vonck, wonende in ‘De Leek’ in de Ommelanden (Groningen), waar ik gedurende drie jaren heb ingewoond. Deze vrouw verloor in die tijd haar rechter oog ten gevolge van een ongeval. Ook verloor zij toen een klein meisje. Twee of drie kinderen waren nog in leven toen ik hen verliet. Van één was de naam Dirk. Ik heb niets meer van hen vernomen in de afgelopen dertig jaar. De conclusie kan zijn dat zoon Marinus Bagh niet oud geworden is. Johannes Was (III-a) is vermoedelijk bij zijn oom dokter Vonck in de leer geweest om afslag te krijgen voor examens op de geneeskundige school. Uit het huwelijk Bagh-Schouwmans vond ik de geboorten van: 1. Pieter Bagh, ged. Bergen op Zoom op 14 mrt 1737, vertrok vermoedelijk naar Oost-Indië. 2. Johannes (Jan) Bagh, ged. op 20 mrt 1737, vertrok vermoedelijk naar Oost-Indië. 3. Geertruij Bagh, ged. Bergen op Zoom op 2 nov 1735, ovl. vóór nov 1738. 4. Marinus Bagh, ged. Bergen op Zoom op 4 mrt 1740. 5. Geertruij Bagh, ged. Bergen op Zoom op 12 nov 1738, begr. In 1785, tr. Bergen op Zoom 19 aug 1761 met Adrianus (Adriaan) Fonck, ook geschreven als Vonk en Vonck, heel- en vroedmeester te Leek (Gr), zn. van Abraham Fonck en Johanna van der Heijde, ged. Bergen op Zoom 13 mrt 1735. Ovl. Tolbert (Gr), begr. Tolbert 1 dec 1783. Uit dit huwelijk 10 kinderen. Enkele passages overgenomen uit het artikel van de heer Mac Lean in de ‘De Nederlandsche Leeuw’: Weeskamer Bergen op Zoom no. 20, 1 Sept 1714; Elysabeth Linsen, weduwe van Jacob Dop, korporaal in de comp. Van kapn William Cramond onder het regiment van den Major Generaal Hamilton, belooft haar kind William Dop, oud omtrent drie jaar te alimenteren, etc. Jan Was deed belijdenis op 3 Apr 1722. Hij werd in 1725 als burger van Bergen op Zoom lid van het Gilde der Chirurgijnus. Volgens de inschrijving in het register der doden was hij op 8 Dec 1732 mender (schoenlapper, oplapper), welke term niet in strijd hoeft te zijn met het feit dat hij chirurgijn was. Nots. Bolcooël te Bergen op Zoom, no. 438, 9 Nov 1725, acte 57: Jan Was, Mr chirurgijn en poorter van Bergen op Zoom, en Geertruij Schoumans testeren. r.a. Bergen op Zoom no 251, bladz. 140, 17 Okt 1727: Jan Was, borger en poorter, koopt De Munt aan de Oostzijde van de Vismarkt. Nots. A. Baas te Bergen op Zoom, no. 535, 2 Mar 1738, akte 303: Pieter Bach, borger en poorter, verkoopt het huis aan de Munt aan de Oostzijde van de Vismarkt aan Cornelis Panen. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

5

Nots. J.H. van Overstraten te Bergen op Zoom, no.596, 4 Jan 1751, akte 2: Geertruyd Schouwmans, laatst weduwe van Pieter Bach, poorter en burger, leerbereider, verkoopt De Arke aan de Oostzijde van de Lange Cooremarktstraat aan Andries van der Plas. Idem, 11 Dec 1751, akte 97: Geertruy Schoumans, weduwe van Pieter Bach, benoemt tot erfgenamen haar kinderen François Was, Pieter Bag, Johannus Bag en Geertruij Bag. Idem, no. 597, 20 Okt 1752, akte 81: Staat en inventaris van G, Schouwmans, weduwe van Pieter Bagh. Volgens deze akte laat zij het huis St. Jozeph aan de Noordzijde van de Korte Meestraat na en testeerde zij op 11 Sept 1741 voor notaris J. Wouters met haar tweede man.

II.

François (Frans) Was, zn. van John Was (I) en Geertrui Schou(w)mans, ged. Bergen op Zoom op 4 jun 1723, meester velplooter, leerlooier, ovl. Bergen op Zoom op 3 mrt 1789 (beroerte), tr. (1) Bergen op Zoom op 16 febr 1752 met Barendina ook Bernardina (Dina) Smits, dr. van Willem Smits (afkomstig uit Breda) en Adriana Duplessis, ged. Bergen op Zoom op 4 aug 1724, ovl. Bergen op Zoom op 26 okt 1754. Uit dit huwelijk: 1. Johannes Was, geb. Bergen op Zoom op 28 apr 1753, volgt III-a. François Was, tr. (2) Bergen op Zoom op 25 jan 1756 met Cornelia Touw, dr. van Jacobus Touw en Janneken Ros, ged. Bergen op Zoom op 7 apr 1723, ovl. Sint-Maartensdijk op 12 nov 1795. Uit dit huwelijk: 1. Geertrui Was, geb. Bergen op Zoom op 24 jun 1759, ovl. Vlissingen op 11 mrt 1801, tr. Middelburg in 1781 met Jacobus Glond. 2. Johanna Was, geb. Bergen op Zoom op 14 apr 1761, volgt III-b.

In het ‘Wasboek’ staat de volgende passage: Toen Johannes Was (IIIa) de markt te Stavenisse bezocht in 1805 of 1806, werd hij door een vrouw uit Bergen op Zoom, die een kraam had op de markt, in kennis gesteld, van het overlijden van Salomon Duplessis te Amsterdam en dat hij en de familie Zegers de enige erfgenamen waren. Verder zegt de overlevering dat deze erfenis 90.000 gulden bedroeg en geïnd was door de rechtmatige erfgenamen, maar dat, met medeweten van notaris Tenay te Amsterdam bewijzen van werkelijk boedelbezit in West-Indië waren vernietigd, anders zou de boedel veel groter zijn geweest. Willem Was (zoon van Johannes) probeerde later het volledige bedrag van notaris Tenay te verkrijgen. Maar men hoorde toen dat de erfenis door de notaris was aangenomen ‘onder privilege’.

In een artikel over dokter F.P.J. Was, gepubliceerd in de Kroniek van het land van de zeemeermin (Schouwen-Duiveland) 2013, schreef ik het navolgende; Om het bewijs van het bovenstaande te vinden ging ik op zoek naar het archief van notaris Tenay in Amsterdam. Deze bleek niet te hebben bestaan. Waarom zouden de families Zegers en Was geërfd hebben van Salomon Duplessis? Toen Salomon in 1785 stierf leefden immers zijn twee kinderen nog. In het boek Susanna du Plessis, portret van een slavenmeesteres, een afstudeerscriptie van Hilde Neus-van der Putten (2003), las ik dat Jan Frederik Taunay door Susanna benoemd was tot haar opper-administrateur en opperexecuteur. ‘Notaris Tenay’ bleek dus te zijn J.F. Taunay, administrateur. In Amsterdam werkte deze Taunay ook samen met Reinier Duplessis, de broer van Susanna. In het archief van de Waalse kerk te Amsterdam vond ik dat deze kerkelijke gemeente een legaat van honderd gulden had ontvangen na het overlijden van Salomon. Notaris Cornelis van Homrigh bleek de notaris te zijn. Toen ik dat wist, was snel het testament van Salomon gevonden. Uit het testament van Salomon is op te maken dat hij zijn dochter beperkt in de vrije beschikking over haar erfdeel. Door middel van een zogenaamd fideï-commis regeert hij over zijn graf. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

6

Na het overlijden van Susanna ontstaat onder de erfgenamen en executeurs onenigheid over de verdeling van de Susanna’s omvangrijke boedel. Uit het testament van Susanna blijkt niet dat de familie Was en Zegers erfgenamen zijn. In de Rotterdamsche Courant van 21 october 1797 vond ik een publicatie inzake de afwikkeling van de nalatenschap van Salomon. Het Hof van Holland heeft de achterneven van Salomon Duplessis, Johannes Was en Cornelis Zegers, erkend als mede-erfgenamen, (in het verslag van het Hof worden de namen geschreven als Wasch en Seegers). Salomon Duplessis trouwde in 1737 te Paramaribo met de zeer vermogende Johanna Margaretha van Striep (ook Streijp), die eerder getrouwd was met Daniël Pichot. Salomon verwekte bij haar twee kinderen; Maria Susanna Duplessis (1739-1795) met de roepnaam Susanna en Reinier Isaac Duplessis (1741-1787). Uit het huwelijk Pichot-van Striep was eerder de zoon Jan Willem Pichot (1730-1802) geboren. Salomon die als lid van de Raad van Politie in Suriname verbleef, werd door zijn huwelijk ook eigenaar van plantages. Hij moest echter vanwege een conflict met gouverneur Mr. Jan Jacob Mauritius Suriname verlaten. Hij woonde daarna 5 als commensaal aan de Herengracht te Amsterdam in ‘Het Blauwe Huis’ van 1757 tot 1781. Zijn dochter Susanna bleef achter in Suriname en exploiteerde met haar echtgenoot de plantages. Zij is er twee maal getrouwd, maar bleef kinderloos. Deze puissant rijke kinderloze dochter Susanna Duplessis staat bekend als de meest wrede slavendrijfster in Suriname. Haar wreedheden zijn evenwel nooit bewezen. Susanne mag dan bekend zijn als een wrede slavenmeesteres, haar slaaf Frederik, een mulatte jongen, droeg zij een warm hart toe. Hij erfde van haar een stuk grond en vijfhonderd gulden contant, zodat hij na haar overlijden als vrij man in zijn onderhoud kon voorzien. De in haar testament genoemde belangrijkste erfgenaam Salomon Reinier Marius Pichot (later Pichot-du Plessis), haar peetzoon en een kleinzoon van Jan Willem Pichot, kon met zijn erfdeel het kasteel ‘Blankenberg’ bij Cadier en Keer in Limburg bouwen. Dat gebeurde lang na haar dood, omdat er zo lang onenigheid was over de verdeling. Op de plantage ‘Nijd en Spijt’ werd door de slaven hard doorgewerkt en kon de familie Pichot een goed leven hebben! De vader van Salomon, Michel Duplessis kwam als hugenoot uit Dieppe (Frankrijk) naar Bergen op Zoom. Hij was lid van de Waalse kerk en daar voorlezer en koster. Later wordt hij ook genoemd als chirurgijn. Uit een 6 eerste huwelijk (1685) met Bernardine Beynen werden vier kinderen in Bergen op Zoom geboren, 7 waaronder Adriana Duplessis. Dat was omstreeks 1690. Uit een tweede huwelijk met Susanne Caron (1696) werden in Bergen op Zoom zes kinderen geboren, waaronder Salomon Duplessis. Adriana Duplessis, de halfzuster van Salomon, trouwde te Bergen op Zoom in 1708 met Willem Smits. Uit dat huwelijk noteerde ik dertien kinderen, waar onder Barendina (Dina) Smits, gedoopt Bergen op Zoom 4 augustus 1724. Zij trouwde te Bergen op Zoom in 1752 met François Was (1723-1789), de zoon van John 8 Was uit Schotland en Geertrui Schou(w)mans. Zij kregen een zoon Johannes Was (1753-1815). Antonius Smits, zoon van Willem Smits en Adriana Duplessis, trouwde met Elisabeth Alewijn en zij kregen een dochter Adriana J. Smits (1760-1822), die met Cornelis Zegers (Seegers) trouwde. Susanna leefde gescheiden van haar tweede man en had geen kinderen. Salomon had geen invloed op wat zijn dochter in haar testament zou gaan bepalen. Zij onderhield goede contacten met haar halfbroer Jan Willem Pichot en zijn kinderen, die in Suriname opgroeiden. Susanna zal met haar in Nederland wonende familie nauwelijks contact hebben gehad. Salomon, die in Nederland woonde zal het redelijk hebben gevonden dat niet alles naar de familie Pichot zou gaan, waarmee hij geen bloedband had. Hij heeft het redelijk gevonden dat een deel van het vermogen zou gaan naar de nakomelingen van zijn halfzuster Adriana Duplessis. Mogelijk was de relatie tussen vader en dochter niet optimaal. Het kan de verklaring zijn voor het fideï-commis in zijn testament. Nu Susanna stierf zonder nazaten konden Johannes Was en Cornelis Zegers aanspraak maken op een erfdeel. Ook Susanna regeerde over haar graf. Zij bepaalde dat de plantage ‘Nijd en Spijt’ nimmer verkocht mocht worden. Het beheer over deze plantage kwam in beheer bij Quirijn en Frederik Pichot, de kleinkinderen van haar halfbroer Jan Willem Pichot. Lang na het beëindigen van de exploitatie van deze plantage is in 1975 de grond aan de staat Suriname vervallen. Dit na een oproep in de krant, waarop niet is gereageerd door de familie. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

7

Johanna Blom en Johannes Was In 1791 geschilderd in olieverf op houten paneeltjes (41,8x33,8cm) originele schilderijen zijn in het bezit van mevrouw J. Geense-Doeleman, kopieën gemaakt door Berend Kunst zijn in het bezit van de gemeente Tholen

III-a.

Johannes Was, zn. van François Was (II) en Barendina (Dina) Smits, geb. Bergen op Zoom op 28 apr 1753 op zaterdagmorgen om 9 uur, chirurgijn, ovl. Noordgouwe op 14 mrt 1815, tr. (1) Sint-Maartensdijk op 21 aug 1781 met Johanna Blom, dr. van Cornelis Blom en Lijntje Braam, geb. Oosterland op 17 febr 1760, ovl. Sint-Maartensdijk op 3 okt 1799. Uit dit huwelijk: 1. Cornelis Was, geb. Sint-Maartensdijk op 27 jan 1782. In 1799 in Breda ingetekend als assistent geneesheer, ging in het leger van Napoleon mee naar Rusland. Vanuit Rusland werden brieven ontvangen. Na zijn overlijden ontvingen broers een kleine erfenis. Ovl. Charkov (Kharkof) [Rusland] in 1812. Uit het testament opgemaakt bij notaris W.C. de Wit in 1805 te Tholen, van zijn vader Johannes Was (hier tekent hij met Wasch), blijkt dat Cornelis in 1805 of eerder vertrokken is naar de Kaap (Zuid Afrika). Daarvan moet hij zijn teruggekomen om met Napoleon mee te gaan naar Rusland. In het geslachtsregister parenteel Blom-Braams wordt vermeld: Cornelis Was heeft buiten het huwelijk een zoon verwekt en erkend bij Jacomijna Verkerke, geb. in 1772 te Sint Maartensdijk. De naam van die zoon is; Cornelis, geb. den 12 sept 1798 te Sint Maartensdijk, heeft bij den doop ontvangen den naam Cornelis Was (lees Verkerke) en is gehuwd den 21 junij 1822 te Sint Maartensdijk met Anna Catharina Rokemaker, geb. 19 aug 1801 te Deventer. Op het certificaat voor de Nationale Militie, d.d. 12 jun 1822 wordt achter de naam van Cornelis Verkerke geschreven: ‘die zich noemt Was’. Zijn moeder is dan arbeidster. Hij klerk. Het signalement luidt: aangezicht: blozend; voorhoofd: rond; ogen: blauw; neus: ordinair; mond: groot; kin: rond; haar: bruin; wenkbr.:idem; merkbare tekenen: geen. Hij heeft aan de verplichte dienst voldaan door nummerverwisseling. In het boekje ‘De Maartenskerk in de smalstad’ door W. van Gorsel lezen we op bladzijde 83 dat Cornelis Verkerke ook koster-klokluider was, een functie welke lange tijd gecombineerd werd met die van gemeentebode. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

8

Uit overlevering is bekend dat Cornelis van zijn ouders niet mocht trouwen met een dienstmaagd. Was Jacomijna Verkerke misschien de dienstmaagd van zijn ouders? Zij was tien jaar ouder. Cornelis was omstreeks zeventien jaar toen hij bij haar een kind verwekte. We mogen aannemen dat zijn ouders, van goeden huize, niet gelukkig waren met de geboorte van het kind. Zij zullen hun zoon een opleiding als militair dokter hebben laten volgen. Zo verdween hij uit SintMaartensdijk. De dienstbode zal waarschijnlijk naar een andere betrekking hebben moeten omzien. Kinderen uit het huwelijk Verkerke (Was) – Rokemaker zijn: a. levenloos meisje, geb. Sint-Maartensdijk op 17 sept 1822. b. Cornelia Alida, geb. Sint-Maartensdijk op 19 okt 1823. c. Barend Annanias, geb. Sint-Maartensdijk op 13 sept 1826. d. Jacomijna Louisa, geb. Sint-Maartensdijk op 23 febr 1828. e. Jacomijna Louisa, geb. Sint-Maartensdijk op 14 jun 1829. f. Hendrik Cornelis, geb. Sint-Maartensdijk op 12 jan 1831. g. Anna Catharina, geb. Sint-Maartensdijk op 15 maart 1832. In voornoemd register staan allen vermeld met de achternaam Was. Maar volgens de akten van de burgerlijke stand en het bevolkingsregister wordt steeds als achternaam Verkerke vermeld. Cornelis Was, die geboren is vóór de invoering van de burgerlijke stand, zal als een Verkerke door het leven moeten gaan. Maar eenmaal volwassen noemt hij zich Was. Het moet wel algemeen bekend zijn geweest in Sint-Maartensdijk wie zijn vader was. In de huwelijksakte van Cornelis Verkerke (Was) wordt hij vermeld als klerk, 23 jaar en zoon van Jacomijntje Verkerke en vader NN. De bruid Anna Katrina Rokemaker is particuliere en 20 jaar oud en geboren in Deventer. Zij is de dochter van Fennis Rokemaker en Aaltje van Varsseveld. Het levenloze kind a heeft de naam meegekregen van Barendina Anna Katrina Verkerke. Haar moeder wordt genoemd Anna Katrina Rokemaker. Kind b, Cornelia Alida Verkerke huwt op 19 jun 1846 te Sint-Maartensdijk met Adriaan van Splunter, 22 jaar, zn. van Rogier van Splunter en Janna Vroegop en is schilders knecht. Haar vader Cornelis Verkerke is dan gemeentebode. Zij overlijdt Sint-Maartensdijk op 1 jul 1876, 52 jaar. Kind c wordt vermeld als Barend Annanias Carel Verkerke. Hij huwt SintMaartensdijk op 11 sep 1851 met Maria Carol, dr. van Cornelis Carol en Bartelina Dekker, oud 25 jaar en dienstmeid. Hij overlijdt Scherpenisse 27 sept 1902, 76 jaar, schilder, partner van Maria Wilhelmina Carol. Kind d wordt vermeld als Jacomijna Louisa Was Verkerke. Zij overlijdt SintMaartensdijk op 24 jun 1828. Kind e wordt ook vermeld met de toevoeging Was. Jacomijna Louisa Was Verkerke, trouwt tegelijk met haar broer in Sint-Maartensdijk op 11 sep 1851 met Dingenus Hage, zn. van Johannis Hage en Willemina van Boven, oud 22 jaar, arbeider. Zij overlijdt Sint-Maartensdijk op12 febr 1908, 78 jaar. Kind f wordt ook vermeld met de toevoeging Was. Kind g wordt ook vermeld met de toevoeging Was en overlijdt Sint-Maartensdijk 14 apr 1832. In de overlijdensakte van Anna Catharina Rokemaker, echtgenote van Cornelis Verkerke staat als vader vermeld Theunis Rokemaker. Zij is dan 30 jaar oud en heeft net haar laatste kind gebaard. Cornelis Verkerke overlijdt Sint-Maartensdijk op 27 april 1860, 61 jaar oud. Als moeder wordt vermeld Jacomijntje Verkerke en als vader N.N. In alle gevallen waar de naam Was is toegevoegd betreft het de laatste voornaam van het kind.


9

2. 3. 4. 5.

6. 7. 8. 9.

François Was, geb. Sint-Maartensdijk op 21 sep 1783, volgt IV-a. [BEIJAARD TAK] Adriaan Was, geb. Sint-Maartensdijk op 9 okt 1784, volgt IV-b. [SNOUCK TAK] Willem Was, geb. Sint-Maartensdijk op 13 jun 1788, volgt IV-c. [VAN AS TAK] Berendina Cornelia (Dina) Was, geb. Sint-Maartensdijk op 3 mrt 1790, ovl. Burgh-Haamstede op 5 aug 1809 ten tijde dat zij logeerde bij de onderwijzer Willem Was. (IV-c) Jan Cornelis Was, geb. Sint-Maartensdijk op 9 nov 1792, ovl. Sint-Maartensdijk op 28 apr 1794. Jan Was, geb. Sint-Maartensdijk op 13 apr 1795, ovl. Sint-Maartensdijk op 7 nov 1799. Lijntje (Leentje) Was, geb. Sint-Maartensdijk op 3 jun 1797, zij was zwak van geest en werd liefdevol verzorgd door Adriana Seijs (IV-d) en Jacoba E. van der Burcht van Lichtenberg (IV-k). Zij ovl. Sint-Maartensdijk op 11 dec 1885. Christiaan Was, geb. Sint-Maartensdijk op 29 mrt 1799, volgt IV-d. [SEIJS TAK]

Johannes Was, tr. (2) Sint-Maartensdijk op 19 aug 1800 met Petronella / Pieternella Langejan, geb. in 1769, ovl. Noordgouwe op 22 okt 1813. Uit dit huwelijk: 1. Pieter Was, geb. Sint-Maartensdijk op 19 dec 1802, arts, militair in N.I, ovl. Pulau Onrust [Indonesië] op 23 jun 1832. 2. Johanna Salomina Was, geb. Sint-Maartensdijk op 23 nov 1805, ovl. Sint-Maartensdijk op 6 aug 1811. Vóór haar geboorte zal Johannes vernomen hebben dat hij een som geld ging verkrijgen uit de boedel van Salomon Duplessis. Zijn dochter Johanna werd vernoemd naar deze Salomon. 3. Jan Was, geb. Sint-Maartensdijk op 14 febr 1807, volgt IV-e. [SCHOUTEN TAK] 4. Marinus Was, geb. Sint-Maartensdijk op 17 apr 1810, ovl. Sint-Maartensdijk op 22 sep 1810. Pieter en Jan waren nog jong toen hun moeder overleed. Zij werden beiden opgevoed bij hun halfbroer Willem Was, die toen in Zierikzee woonde. Van daar gingen zij naar bloedverwanten van hun moeder op Walcheren. Jan woonde bij Cornelis Langejan en Pieter bij Jan Langejan. Toen Johannes Was de erfenis verkreeg legde hij zijn praktijk neer en ging rentenieren. Maar als gevolg van de één derde beperkingswet voor de Gouvernementsschuld (tiërcering)9, was hij genoodzaakt, daar zijn inkomen zo zeer gekrompen was, zijn praktijk weer te hervatten. Hij vestigde zich toen in Noordgouwe op Schouwen-Duiveland. Enkele passages overgenomen uit het artikel van Mac Lean in de ‘De Nederlandsche Leeuw’: Johannes Was schreef: ‘Waarnemingen omtrent eenen worm (lumbricus) door een gezwel bij den navel ontlast’. Zie verhandelingen van het Zeeuws Genootschap, deel 14, Middelburg 1790; bladz. 473-485. In het Geneeskundig Magazijn door S. Laurens enz. deel 4, derde stuk (1807), bladzij 1 verscheen zijn opstel ‘Nuttige bijdragen tot de vaccinatie of inenting met de koepokstof’. Jan Was wordt vermeld in de vijf testamenten van de te ’s Gravenhage wonende Anna Maria van Eversdijck (1712-1779), vrijvrouwe van Albrandswaard, dr. van Mr. Martinus Donius van Eversdijck, vrijheer van Albrandswaard en Maria van den Honert. In de eerste vier testamenten vermaakt zij de helft van haar nalatenschap aan Johanna Smits en als deze overleden mocht zijn aan haar broers Christiaan Smits en Anthony Smits, alsmede aan het kind Jan Was van haar zuster. Volgens het vijfde testament ontvangt Jan Was, zoon van Frans Was ƒ 500 (zie nots. H.A. Speirmans te ’s Gravenhage, no 4282, fol 4, 27 Jul1765; fol 298, 23Jan 1766; fol 435, 30 Jan 1766; n fol. 499, 30 Apr 1768 en nots. A. Box aldaar, no. 4176, 5 Apr 1773). Nots. H.A. Speirmans te ’s Gravenhage, no. 4282, bladz. 506 e.v., 24 May 1768: Johanna Smits legateert aan Adriana Johanna Smits, dr. Van wijlen Anthony Smits (getrouwd met Elisabeth Alewijn). Erfgenamen zijn Christiaan Smits, broer van de testatrice (getrouwd met Pieternella de Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

10

Roo) en de vermelde Adriana Johanna Smits, alsmede Jan Was, zn. van Arnoudina (Dina) Smits, zuster van de testatrice. Nots. C.H. van Hoek te Bergen op Zoom, 9 May 1805 (Engelse tekst): Johannes Was te Sint Maartensdijk in Zeeland geeft procuratie aan Charles Job Baronet, Peter George II en 5 en 21 van George III etc. Daar George II in 1727 koning van Groot-Brittannië werd worden blijkbaar de jaren 1752 en 1753 bedoeld. Evenzo 1765 en 1781 daar George III vanaf 1760 koning was. Nots. C.H. van Hoek te Bergen op Zoom, 20 Jun 1805: Johannes Was, wonende te St Maartensdijk, geeft procuratie aan Witte Laven, meester bierbrouwer, wonende te Hijnkenszand en na hem aan de te Oosterland wonende Jan Blom. Deze akte betreft enige effecten in Engeland en Groot-Brittannië. Idem, 8 Nov 1810 (Engelse tekst): Johannes Was geeft procuratie aan C.C. Nothen en C. ste Marelands te Londen wegens 3% annuïteiten van het 25 jaar van George II (dus 1752). Idem, 7 Dec 1810 (Engelse tekst): Johannes Was van St Maartensdijk geeft procuratie aan Sir Charles Pole Baronet, Peter Pole, Charles Pole junior en Abraham Pole van Londen, merchants, ste ste e ste wegens £ 1500 interest van annuïteiten van het 25 en 26 jaar van George II en het 5 en 21 van George III etc.

Wilfred L. Was (VIII-b) liet mij in 1965 twee delen zien van een prachtig boekwerk, uitgegeven in 1748 te Amsterdam bij Zacharias Romberg met de titel,

Titelpagina en een willekeurige pagina (verkleind weergegeven)

Deze delen vertegenwoordigen een aanzienlijke waarde. Ik vermoed dat de boeken zijn aangeschaft door Johannes Was en dat deze boeken na de dood van F.P.J. Was door zijn zonen zijn meegenomen naar Amerika. Vaak werden deze boeken versneden en werden de ingekleurde platen los verkocht. In het testament van Johannes Was wordt vermeld hoe zijn boeken verdeeld moeten worden. We mogen dan aannemen dat hij over Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

11

een bibliotheek met interessante boeken beschikte. De boeken zijn nu in bezit van Sally Mills-Was (IX-b) III-b.

Johanna Was, dr. van François Was (II) en Cornelia Touw, geb. Bergen op Zoom op 14 apr 1761, ovl. Sint-Maartensdijk op 28 okt 1825, tr. Sint-Maartensdijk op 14 okt 1791 met Willem Goedhart, ged. Stavenisse op 7 mrt 1756, slager, ovl. Sint-Maartensdijk op 14 nov 1817. Uit dit huwelijk: 1. François Johannes Goedhart, ged. Sint-Maartensdijk op 3 jun 1792. 2. Arriaantje Willemina Goedhart, ged. Sint-Maartensdijk op 31 mei 1794. 3. Cornelia Francina Goedhart, ged. Sint-Maartensdijk op 21 okt 1797.


12

BEIJAARD TAK

IV-a.

François Was, zn. van Johannes Was (III-a) en Johanna Blom, geb. Sint-Maartensdijk op 14 sep 1783 en gedoopt 21 sep 1783, onderwijzer te Heinkenszand tot 1805, later meekrap handelaar op Tholen. Hij woonde op de Markt no.12, ovl. Sint-Maartensdijk op 6 jan 1858, tr. Sint-Maartensdijk op 4 apr 1804 met Petronella Jacoba Beijaard, dr. van Marinus Beijaard en Geertje van Driel, geb. Sint-Maartensdijk op 14 dec 1786, landbouwster, ovl. Sint-Maartensdijk op 10 dec 1859. François Was was een vermogend man. Hij heeft zijn landerijen op Tholen in kaart gebracht. Het titelblad van dit boek luidt: Kaarteboek der Stad en Jurisdictie van St Maartensdijk bevattende de Ploegensveldsche grootte der Zaai- en Maaijensveldsche grootte der weilanden In gem: Jurisdictie en zulks in de Blooische maat Door F. Was geadmitteerd Landmeter aldaar; in het net gebracht door J. Visser MDCCCVII

Echtpaar Was-Beijaard In kleur getekend door Berend Kunst Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

13

Uit dit huwelijk: 1. Johanna Pieternella Was, geb. Heinkenszand op 17 febr 1805, volgt V-a. 2. Geertje Was, geb. Sint-Maartensdijk op 5 jan 1807, ovl. Sint-Maartensdijk op 18 apr 1828.

Advertentie in de Zierikzeesche Courant van 25 april 1828

3. 4.

Barendina Cornelia Was, geb. Sint-Maartensdijk op 5 jan 1807, ovl. Sint-Maartensdijk op 28 apr 1809. Johannes Was, geb. Sint-Maartensdijk op 8 mrt 1810. Studeerde in Utrecht en werd dominee in Waterlandkerkje van 1839 tot 1852, ovl. Waterlandkerkje op 29 nov 1852, tr. Sint-Maartensdijk op 6 mrt 1839 met zijn nicht Johanna Pieternella Was, dr. van Willem Was (IV-c) en Wilhelmina Wouterina van As, geb. Burgh-Haamstede op 11 mrt 1810, ovl. Sint-Maartensdijk op 11 sep 1891. Van dit echtpaar zijn portretten in het familiearchief aanwezig. Johannes schreef een verhandeling over de geschiedenis van Waterlandkerkje in de Zeeuwsche Volksalmanak 1846: ‘Oorsprong en lotgevallen van het dorp Waterlandkerkje in Zeeuwsch-Vlaanderen’. Voorts heeft hij zich verdienstelijk gemaakt door zijn studies over de kerkgeschiedenis van Sint-Maartensdijk en artikelen in het jaarboekje voor de oudheidkunde van Zeeland. De onderstaande pastellen waren niet van namen voorzien. Op basis van een aantal feiten is een identificatie tot stand gekomen. Toelichting op de identificatie De portretten van Johannes Was en zijn nicht Johanna Pieternella Was hebben gehangen in het huis van Johanna Theodora (Jo) Doeleman, kleindochter van dokter F.P.J. Was te Oosterland. Na haar overlijden kwamen de portretten bij de familie Doeleman-Harms, die de portretten opnieuw lieten inlijsten. Er is geen aantekening wie de geportretteerde personen voorstellen. Door Jo Doeleman, kleindochter van dokter F.P.J. Was te Oosterland, werden de later bij haar in huis hangende portretten aangeduid met ‘de Wassen’. Hieruit zou je kunnen concluderen dat zij beiden de achternaam Was hadden. De portretten zijn gemaakt in 1838. Het echtpaar had geen kinderen. Na het overlijden van Johannes in 1852 ging zijn weduwe weer wonen in Sint-Maartensdijk. Amalie Was, dochter van F.P.J. Was, woonde een tijd bij haar tante Johanna in Sint-Maartensdijk. Na het


14

overlijden van tante Johanna zijn de pastellen vermoedelijk mee verhuisd naar Oosterland en daar gebleven tot Amalie overleed in 1932. De portretten zijn gemaakt toen het echtpaar de leeftijd had van 28 jaar. Dit kan kloppen wanneer men de portretten aanschouwt. In een ongedateerde brief (moet zijn van vóór 1962, waarschijnlijk 1938), welke zich bevindt in dossier Was, collectie 1047 Rijn, volgnr. 67 bij het CBG, staat dat er van dit echtpaar geschilderde portretten zijn en wordt de relatie beschreven met de broer van Johanna P., Frans Was in Oosterland. De schrijver van de brief is onbekend, maar vermoedelijk was het een Wanrooij. Het halssnoer dat Johanna draagt is door vererving via Jo Doeleman terecht gekomen bij de echtgenote van Hugo Doeleman Hzn. Er zijn geen andere portetten gevonden die toegeschreven kunnen worden aan dit echtpaar. Met zeer grote mate van zekerheid mogen we stellen dat de genoemde namen behoren bij de afgebeelde personen.

5. 6. 7.

Marinus Was, geb. Sint-Maartensdijk op 4 nov 1811, volgt V-b. Barendina Cornelia Was, geb. Sint-Maartensdijk op 27 sep 1813, volgt V-c. Tanna Wilhelmina Was, geb. Sint-Maartensdijk op 1 sep 1815, volgt V-d.

Johannes Was en Johanna P. Was pastellen gemaakt door B. Kunst het afgebeelde halssnoer is door vererving in het bezit gekomen van de echtgenote van Hugo Doeleman Hzn portretten in bezit van Stichting Familiearchief Doeleman

V-a.

Johanna Pieternella Was, dr. van François Was (IV-a) en Petronella Jacoba Beijaard, geb. Heinkenszand op 17 febr 1805, ovl. Sint-Maartensdijk op 7 jan 1858, tr. (1) Sint-Maartensdijk op 9 okt 1828 met Izak Hage, zn. van Dirk Hage en Maria Stoutjesdijk, geb. Sint-Maartensdijk op 19 jan 1804, hoofdonderwijzer en kerkelijk ontvanger, ovl. Sint-Maartensdijk op 13 dec 1882. Uit dit huwelijk: 1. Geertje Hage, geb. Sint-Maartensdijk op 1 mei 1829. 2. Marinus Dirk Hage, geb. Sint-Maartensdijk op 22 jan 1831. 3. François Hage, geb. Sint-Maartensdijk op 12 jul 1834, tr. met Alina Was, zie V-j. 4. Maria Pieternella Hage, geb. Sint-Maartensdijk op 4 dec 1836. 5. Pieternella Jacoba Hage, geb. Sint-Maartensdijk op 20 sep 1838. 6. Rachel Hage, geb. Sint-Maartensdijk op 1 febr 1841. 7. Johanna Pieternella Hage, geb. Sint-Maartensdijk op 20 jul 1846. 8. Izabella Johanna Hage, geb. Sint-Maartensdijk op 1 dec 1849. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

15

Izak Hage, tr. (2) Sint-Maartensdijk op 1 dec 1859 met Cornelia Jacoba (Keetje) Was, dr. van Willem Was (IV-c) en Wilhelmina Wouterina van As, geb. Zierikzee op 22 jun 1815, ovl. Sint-Maartensdijk op 6 jul 1876 aan bronchitis capillaris. V-b.

Marinus Was, zn. van François Was (IV-a) en Petronella Jacoba Beijaard, geb. Sint-Maartensdijk op 4 nov 1811, dominee IJzendijke 1834-41 en St M'dijk 1841-72, ovl. Leiden op 25 aug 1872 (chronische bronchitis), tr. Sint-Maartensdijk op 20 mei 1840 met Jkvr Constance Justine Charlotte de Casembroot, dr. van Jhr Samuel Otto de Casembroot en Wilhelmina de Haan, geb. Sint-Maartensdijk op 17 jun 1815, ovl. Leiden op 17 febr 1893. In het boekje over de Maartenskerk in de smalstad lezen we op bladzijde 80 en volgende meer over Marinus Was als dominee en ook over andere personen uit zijn familie. Marinus is blijkbaar geen erg actieve dominee geweest. Velen verlieten in zijn periode de kerk als lidmaat. Zijn opvolger wist deze lidmaten weer terug te winnen. Marinus ging met emeritaat in april 1872 wegens ziekte en verhuisde naar Leiden om bij zijn kinderen te gaan wonen, die daar studeerden.

Marinus Was en Jkvr. Constance Justine Charlotte de Casembroot

Uit dit huwelijk: 1. Otteline Wilhelmine Was, geb. Sint-Maartensdijk op 30 nov 1841, volgt VI-a. 2. Petronella Jacoba Was, geb. Sint-Maartensdijk op 14 febr 1844, volgt VI-b. 3. Wilhelmina Constance Was, geb. Sint-Maartensdijk op 2 jul 1845, volgt VI-c. 4. François Was, geb. Sint-Maartensdijk op 28 sep 1846, Ovl. Leiden op 4 apr 1903. (diabetes mellitus) François volgde lager onderwijs van 1852-1859 bij J. Geluk en daarna kostschool van 1859 tot juli 1862 in Breda bij de heer E.H. Janssen. In Zierikzee ging hij van 1862-1866 naar het Gymnasium bij rector Dr. Moll. In september 1866 werd hij ingeschreven als student in de rechten te Leiden. Na het kandidaatsexamen vestigde hij zich als repetitor voor het Romeinse recht. Promoveerde op 7 mei 1873 op het proefschrift; ‘De toestemming der partijen bij het huwelijk’. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

16

Daarna vestigde hij zich als advocaat en procureur te Leiden. Zijn ouders vestigden zich in 1872 te Leiden. F. Was ging bij hen inwonen (Vliet 23). In 1878 verhuist de familie naar Rapenburg 49. F. Was kocht later het huis Nieuwe Rijn 28, waar hij is overleden. Hij was burgemeester te Leiden van 1894-1903 Vanaf 8 maart 1894 was hij curator van de Universiteit aldaar. François Was stichtte de inrichting ‘Endegeest’. Mede daarvoor werd hij op 29 dec 1897 benoemd tot ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. De versierselen werden hem opgespeld door de Minister van Binnenlandse Zaken Mr. H. Goeman Borgesius. Naar hem is in Leiden een straat genoemd. In het boek ‘Koetsen, klerken en 30 karbonaadjes’ door Dorothea Coebergh wordt de vriendschap beschreven tussen de familie Coebergh en F. Was te Leiden. In het gemeentehuis van Leiden is een raam met het wapen van de familie Was. Dit Brusselse Was wapen is ook hier ten onrechte gebruikt!

François Was, burgemeester van Leiden

5. 6. 7. 8.

9.

Eduard August Otto Was, geb. Sint-Maartensdijk op 16 okt 1848, volgt VI-d. Louise Johanna Was, geb. Sint-Maartensdijk op 24 jun 1850, ovl. Sint-Maartensdijk op 25 jul 1851. Louise Johanna Was, geb. Sint-Maartensdijk op 23 febr 1852, ovl. Sint-Maartensdijk op 6 mrt 1853. Constance Justine Charlotte Was, geb. Sint-Maartensdijk op 25 okt 1853, Zij was een hysterica en werd verpleegd in de inrichting ‘Meerenberg’ te Santpoort, ovl. Santpoort-Noord op 18 sep 1922. Petronella Jacoba Was, geb. Sint-Maartensdijk op 12 jan 1843, ovl. Sint-Maartensdijk op 10 okt 1843.


17

Constance J.C. Was

VI-a.

Otteline Wilhelmine Was, dr. van Marinus Was (V-b) en Jkvr. Constance Justine Charlotte de Casembroot, geb. Sint-Maartensdijk op 30 nov 1841, ovl. Arnhem op 8 apr 1906, tr. Sint-Maartensdijk op 11 sep 1863 met Jacob Sipkes, zn. van Pieter Sipkes en Catharina van der Wissel, geb. Amsterdam op 30 jul 1822, notaris te Domburg 18591861, Sint-Maartensdijk 1861-1889. Lid van Provinciale Staten van Zeeland. Ovl. Leiden op 17 okt 1892. Uit dit huwelijk: 1. Otto Wilhelm Sipkes, geb. Sint-Maartensdijk op 24 jun 1864. 2. Marinus Pieter Sipkes, geb. Sint-Maartensdijk op 10 jun 1866. 3. Jacob Sipkes, geb. Sint-Maartensdijk op 11 jan 1869. 4. Constance Justine Charlotte Sipkes, geb. Sint-Maartensdijk op 2 okt 1872.

VI-b.

Petronella Jacoba (Pie) Was, dr. van Marinus Was (V-b) en Jkvr. Constance Justine Charlotte de Casembroot, geb. Sint-Maartensdijk op 14 febr 1844, ovl. ‘s-Gravenhage op 7 mei 1914, tr. Sint-Maartensdijk op 29 aug 1866, (gescheiden op 3 mrt 1880) met Jacob Wolter Adriaan Wanrooij, zn. van Wolter Adriaan Wanrooij en Tanna Wilhelmina Was (Vd), geb. Kwadijk op 6 jun 1844. Hij studeerde aan de klinische school te Rotterdam. Was eerst stedelijk verloskundige te Dordrecht, daarna genees-, heel- en verloskundige te Willemstad 1865-1869 en te Ooltgensplaat, daarna te Gendt bij Nijmegen, ovl. Gendt op 14 Apr 1882. (longontsteking) P.J. Was was waarschijnlijk wat vreemd, want in een brief wordt zij genoemd ‘zotte Pie’. Zij leed veel aan hoofdpijn (tique douloureux). Omstreeks 1871 strandde het huwelijk, maar werd pas in 1880 definitief ontbonden. Uit dit huwelijk: 1. Wolter Adriaan Wilhelm Wanrooij, geb. Willemstad op 30 jun 1867. 2. Constance Justine Charlotte Wanrooij, geb. Willemstad op 7 jun 1869. 3. Constance Justine Charlotte Wanrooij, geb. Sint-Maartensdijk op 22 dec 1870.

VI-c.

Wilhelmina Constance Was, dr. van Marinus Was (V-b) en Jkvr. Constance Justine Charlotte de Casembroot, geb. Sint-Maartensdijk op 2 jul 1845, ovl. Utrecht op 1 aug 1904 ( hart paralysis), tr. Sint-Maartensdijk op 7 aug 1868 met Jacobus de Visser, zn. van Willem de Visser en Jacoba Bliek, geb. Nieuw en St Joostland op 29 mei 1833, geneesheer Grijpskerke en Stavenisse; lid Geneeskundige Raad van Zeeland, ovl. Leiden Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

18

op 1 mei 1906. Uit dit huwelijk: 1. Jacoba Willemina de Visser, geb. Stavenisse op 1 okt 1869. 2. Jacobus de Visser, geb. Stavenisse op 1 okt 1869. 3. Marinus Willem de Visser, geb. Stavenisse op 23 okt 1875. 4. Constance Justine Charlotte de Visser, geb. Stavenisse op 20 mrt 1891. VI-d.

Dr. Eduard August Otto Was, zn. van Marinus Was (V-b) en Jkvr. Constance Justine Charlotte de Casembroot, geb. Sint-Maartensdijk op 16 okt 1848. Cadet infanterie (14 juli 1864), tweede luitenant (22 juli 1868), eerste luitenant (2 jul1873) Op eigen verzoek in 1874 op non-actief gesteld vanwege zwakheid van de ogen, veroorzaakt door het maken van topografische kaarten. Hij kreeg een pensioen van ƒ 1005 per jaar. Op 13 sept 1875 ingeschreven als student te Leiden in de wis- en natuurkunde. Behaalde zijn graad als doctor in de wis- en natuurkunde in 1881. Promoveerde te Leiden op ‘Het beginsel van Doppler in de geluidsleer’. Docent Rijksuniversiteit Leiden (1881), leraar HBS Leiden (28 apr 1881), later leraar aan het gymnasium te Breda, woonde sinds 1910 te ’s Gravenhage, ovl. Scheveningen op 22 jul 1916, tr. Amsterdam op 6 apr 1882 met Carolina Christina (Lina) Lijsen, dr. van Hendrik Jan Lijsen en Anna Louiza Lutgert, geb. Amsterdam op 9 aug 1856, ovl. Nijmegen op 1 sep 1926.

Echtpaar Was-Lijsen

Uit dit huwelijk: 1. Levenloze zoon, Leiden 29 okt 1882. 2. Marinus Was, geb. Leiden op 8 dec 1883, ovl. Leiden op 26 mrt 1885. V-c.

Barendina Cornelia (Dina) Was, dr. van François Was (IV-a) en Petronella Jacoba Beijaard, geb. Sint-Maartensdijk op 27 sep 1813, ovl. Helmond op 14 febr 1878, tr. Sint-Maartensdijk op 1 jul 1840 met Johannis Gerardus Wanrooij, zn. van Jakob Wanrooij en Tannetje de Waal, geb. Bruinisse op 16 nov 1807, Predikant Herkingen 1831-45; Stad a/h Haringvliet 1845-74, ovl. Terneuzen op 9 okt 1883. Uit dit huwelijk: 1. Tanetta Barendina Cornelia Wanrooij, geb. Herkingen op 28 mei 1841. 2. François Pieter Jacobus Wanrooij, geb. Herkingen op 18 apr 1843. 3. Petronella Jacoba Wanrooij, geb. Herkingen op 26 jun 1845. 4. Jacob Frederik Wanrooij, geb. Stad aan 't Haringvliet op 8 dec 1847.

V-d.

Tanna Willemina Was, dr. van François Was (IV-a) en Petronella Jacoba Beijaard, geb. Sint-Maartensdijk op 1 sep 1815, ovl. Sint-Oedenrode op 20 nov 1886, tr. Sint-Maartensdijk op 17 aug 1843 met Wolter Adriaan Wanrooij, zn. van Jakob Wanrooij en Tannetje de Waal, geb. Bruinisse op 12 jan 1815, Predikant Kwadijk 1843, Zuid Zijpe 1846, Den Bommel 1848-84, ovl. Sint-Oedenrode op 4 aug 1889. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

19

Tanna Willemina Wanrooij-Was

Uit dit huwelijk: 1. Jacob Wolter Adriaan Wanrooij, geb. Kwadijk op 6 jun 1844, geneesheer, ovl. Gendt op 14 apr 1882, tr. met Petronella Jacoba Was (zie VI-b). 2. Petronella Jacoba Francisca Wanrooij, geb. Zijpe op 23 jun 1846, ovl. Driebergen op 10 jan 1913, tr. met Dr. Hubert Was, zn. van Christiaan Was (IV-d) en Adriana (Adriaantje) Seijs (zie V-l). 3. François Peter Jacobus Wanrooij, geb. Zijpe op 28 mei 1848. 4. Johannes Gerardus Cornelis Wanrooij, geb. Den Bommel op 5 aug 1851. 5. Tanetta Wilhelmina Woltera Wanrooij, geb. Den Bommel op 23 mrt 1853. 6. Marinus Constant Justinus Wanrooij, geb. Den Bommel op 4 okt 1855.


20

SNOUCK TAK

IV-b.

Adriaan Was, zn. van Johannes Was (III-a) en Johanna Blom, geb. Sint-Maartensdijk op 9 okt 1784. Hij studeerde medicijnen bij Dr. Jacobus Logger te Leiden en vestigde zich te Bruinisse als heel- en vroedmeester omstreeks 1810, ovl. Bruinisse op 9 dec 1814, tr. Sint-Maartensdijk op 2 sep 1807 met Anna Jacoba Snouck, dr. van Cornelis Snouck en Cornelia Nelisse, geb. Sint-Maartensdijk op 18 sep 1787, ovl. Tholen op 21 jan 1868. Uit dit huwelijk: 1. Joanna Petronella Was, geb. Bergen op Zoom op 30 jan 1808, ovl. Sint-Maartensdijk op 14 aug 1808. 2. Bernardina Cornelia (Dina) Was, geb. Sint-Maartensdijk op 27 jul 1809, ovl. Zierikzee op 4 mrt 1875. Op 23 febr 1870 verhuisde zij van Oud-Vossemeer naar Zierikzee. 3. Cornelis Was, geb. Bruinisse op 11 mrt 1811, volgt V-e. 4. Johanna Was, geb. Bruinisse op 28 jan 1813, ovl. Bruinisse op 16 mei 1813. 5. Johanna Pieternella Was, geb. Bruinisse op 13 mrt 1814, ovl. Utrecht op 2 aug 1898, tr. Tholen op 30 aug 1848 met Pieter Karel de Graaff, zn. van Lieven de Graaff en Anna Martina de Moor, geb. Scherpenisse op 14 apr 1818, opzichter waterstaat Tholen, ovl. Utrecht op 2 jul 1893. Anna Jacoba Snouck, tr. (2) Sint-Maartensdijk op 23 apr 1818 met Adriaan Gerard van Mourik, geb. Steenbergen, circa 1770, logementhouder, zn. van Adriaan van Mourik en Geertruij Schotsman. Uit dit huwelijk kwamen twee kinderen voort.

V-e.

Cornelis Was (V-e), zn. van Adriaan Was (IV-b) en Anna Jacoba Snouck, geb. Bruinisse op 11 mrt 1811, geneesheer Oud-Vossemeer sinds 1837, ovl. Oud-Vossemeer op 11 nov 1868, tr. Sint-Maartensdijk op 5 mei 1837 met Guillemine Gualbertine Was, dr. van Willem Was (IV-c) en Wilhelmina Wouterina van As, geb. Zierikzee 6 jun 1813. Ovl. OudVossemeer 24 maart 1873 aan beklemde breuk.(zie V-f). In het familiearchief is een brief aanwezig van Cornelis geschreven aan zijn zoon in Pernis d.d. 22 oktober 1868. Hij vraagt zijn zoon om eens over te komen naar OudVossemeer, omdat hij zich erg zwak voelt. Dit verzoek wordt in de brief enkele malen Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

21

herhaald. Vermoedelijk voelde Cornelis zijn einde naderen. Nog geen maand later is hij overleden. Uit dit huwelijk: 1. Willem Wouter Was, geb. Oud-Vossemeer op 7 febr 1838, ovl. Oud-Vossemeer op 20 mrt 1838. 2. Willem Wouter Was, geb. Oud-Vossemeer op 17 mei 1839, volgt VI-e. 3. Adriaan Jacobus (Cootje) Was, geb. Oud-Vossemeer op 29 dec 1840, horlogemaker in Oud-Vossemeer, ovl. Oud-Vossemeer op 30 jan 1894. Hij wordt beschreven als een zeer klein mannetje met rood haar. 4. Karel (Kareltje) Was, geb. Oud-Vossemeer op 31 jan 1842, schrijnwerker, ovl. Oud-Vossemeer op 29 dec 1914. Ook Karel was erg klein. Van hem wordt gezegd dat hij zijn benen in zijn nek kon leggen, zelfs toen hij zeventig jaar oud was. Cootje en Kareltje waren vaak aanwezig in de kroeg. 5. Wilhelmina Cornelia Was, geb. Oud-Vossemeer op 28 Nov 1855, ovl. Oud-Vossemeer op 10 Apr 1859.

Brief van Cornelis Was aan zijn zoon Willem W. Was


22


23

VI-e.

Willem Wouter Was, zn. van Cornelis Was (V-e) en Guillemine Gualbertine Was (V-f), geb. Oud-Vossemeer op 17 mei 1839, geneesheer Ouwerkerk 1863-67, Pernis vanaf 1867, ovl. Pernis op 9 jul 1895, tr. Pernis op 2 dec 1869 met Elizabeth Biert, dr. van Cornelis Biert en Jacoba Jongejan, geb. Pernis op 6 aug 1843, ovl. ‘s-Gravenhage op 24 apr 1924. Volgens J.C. de Man; ‘De Geneeskundige School te Middelburg, hare lectoren en Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

24

leerlingen 1825-1866, Middelburg 1902’, 1e stuk, werd Willem Wouter Was op 16 Aug 1858 ingeschreven aan de Medische School te Middelburg en op 14 Aug 1862 in de drie vakken bevorderd. Zijn gedrag was loffelijk.

Willem Wouter Was (VI-e)

Uit dit huwelijk: 1. Jacoba Cornelia Was, geb. Pernis op 31 jul 1871, ovl. Pernis op 14 mei 1873. 2. Jacqueline Cornelie Was, geb. Pernis op 2 aug 1873, ovl. Rotterdam op 20 jul 1962, tr. Pernis op 5 apr 1906 met Kornelis Paulus van der Graaf, zn. van Kornelis van der Graaf en Paulina Lijntje Angenita van der Graaf, geb. Rotterdam op 12 okt 1874, verffabrikant, ovl. Delft op 30 dec 1949. 3. Cornelis Willem Was, geb. Pernis op 12 jan 1876, ovl. Pernis op 14 nov 1879. 4. Willem Wouter Was, geb. Pernis op 27 jun 1878, ovl. Pernis op 30 dec 1883. 5. Cornelis Willem Was, geb. Pernis op 19 nov 1880, ovl. Pernis op 27 jan 1881. 6. Cornelis Willem Was, geb. Pernis op 1 dec 1881, leerling gymnasium, ovl. Pernis op 17 jul 1900. 7. Willem Wouter Was, geb. Pernis op 14 nov 1884, volgt VII-a.

Cornelis Willem Was werd slechts 18 jaar


25

Elizabeth Was-Biert met kleindochter Betteke Was (c.1923)

VII-a.

Willem Wouter Was, zn. van Willem Wouter Was (VI-e) en Elizabeth Biert, geb. Pernis op 14 nov 1884, kantoorbediende, rentenier. Ovl. Zeist op 23 apr 1942, tr. Princenhage op 10 aug 1921 met Louise Eugénie Cornelie Maltha, dr. van Daniël Maltha en Emma Alida Robert, geb. Schiedam op 10 febr 1882, ovl. in het concentratiekamp Ravensbrück [Duitsland] op 28 dec 1944. Mogelijk is zij actief geweest in het verzet, evenals haar zwager Schreuder uit Heerlen, die opgepakt werd en in Duitsland het leven liet. Zij woonden Professor Lorentzlaan 103 te Zeist. Het huis werd in de oorlog gevorderd en door de Duitse bezetter leeggeroofd. Daarbij zijn vermoedelijk ook familieportretten verdwenen.

Willem W. Was en Louise Was-Maltha met baby Betteke (1922) Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

26

Louise is lerares en directrice geweest van de school Mühring te Dordrecht. Haar man schrijft in 1934 aan Frits Doeleman; Inderdaad is Uw tante Lex Gutteling10 nog een oud-leerling van mijn Vrouw en blijkt nu dat mijn vrouw destijds nog eens gesolliciteerd heeft in Hooge Zwaluwe bij wijlen uw Grootvader Doeleman. De betrekking heeft zij niet gekregen, maar levendig herinnert zij zich nog altijd de gastvrije ontvangst bij Uw grootouders en de groote schalen met aardbeien, waaraan zij zich naar hartenlust tegoed mocht doen. Uit dit huwelijk: 1. Dr. Elizabeth Alida (Betteke) Was, geb. Dordrecht op 28 mei 1922, jeugdarts, ovl. Utrecht op 19 mrt 2012, tr. Utrecht op 8 dec 1949 met Dr. Frans Gunther Schlesinger, zn. van Hans Schlesinger en Charlotte Segall, geb. Berlijn [Duitsland] op 19 okt 1923, cardioloog, ovl. Utrecht op 24 jan 2013. Betteke promoveerde op 28 okt 1981 op het proefschrift ‘Ontwikkelingsonderzoek van zuigelingen en kleuters op het consultatiebureau’. In het familiearchief bevindt zich een door haar gemaakte merklap en een delfts-blauw geboortebord. Voorts zijn er foto’s en persoonlijke documenten. In de fotoreportage van haar promotie komt een foto voor waarop professor dr. Frans Doeleman haar de bul overhandigt.

Echtpaar Schlesinger-Was (1949)

Echtpaar Schlesinger-Was op leeftijd (c.2010)


27

VAN AS TAK In onderstaand schema zijn de vrouwen niet vermeld om het overzichtelijk te houden. Frans P.J. Was is de enige zoon van Willem Was en W.W. van As met kinderen. Alle nog in leven zijnde nazaten met de naam Was wonen in Amerika.

IV-c.

Willem Was, zn. van Johannes Was (III-a) en Johanna Blom, geb. Sint-Maartensdijk op 13 jun 1788, onderwijzer te Serooskerke (SD) en Burgh, vanaf 1816 notaris in SintMaartensdijk, ovl. Sint-Maartensdijk op 7 dec 1860 (hersenvliesontsteking), tr. Sint-Maartensdijk op 5 mei 1808 met Wilhelmina Wouterina van As, dr. van Wouter van As en Janna Bruinzeel, geb. Sint-Philipsland op 29 mrt 1791, ovl. Sint-Maartensdijk op 23 okt 1869. (debilitas senilis)


28

Willem Was en Wilhelmina W. van As pastellen door B. Kunst in bezit van Stichting Familiearchief Doeleman

Willem Was werd door zijn grootvader Cornelis Blom opgeleid tot onderwijzer in SintMaartensdijk. En door zijn oom Cornelis Blom in Oosterland. Willem Was verloor ten gevolge van politieke veranderingen zijn neven-betrekking van belastingontvanger, waarna hij zonder succes naar de school te Koudekerke (Walcheren) solliciteerde. Hierdoor maakte hij kennis met notaris van der Loef, die hem erop wees, dat vele notarisplaatsen vacant waren. Hij nam ontslag als onderwijzer te Burgh, werd klerk op het kantoor van notaris A.W. van der Halen te Zierikzee en in 1816 door Koning Willem I tot notaris te Sint-Maartensdijk benoemd. Uit dit huwelijk: 1. Johanna Pieternella Was, geb. Burgh-Haamstede op 11 mrt 1810, ovl. Sint-Maartensdijk op 11 sep 1891 (nierkanker), tr. met Johannes Was, zn. van François Was (IVa) en Petronella Jacoba Beijaard. 2. Guillemine Gualbertine Was, geb. Zierikzee op 6 jun 1813, volgt V-f. 3. Cornelia Jacoba (Keetje) Was, geb. Zierikzee op 22 jun 1815, ovl. Sint-Maartensdijk op 6 jul 1876, tr. met Izak Hage (zie V-a). 4. Adriana Barendina Was, geb. Zierikzee op 15 aug 1816, volgt V-g. 5. Johannes Willem Was, geb. Sint-Maartensdijk op 14 apr 1819, ovl. Telok-Betong [Indonesië] op 1 nov 1851 (haemorrhagia intestinorum) 6. François Pieter Jacobus Was, geb. Sint-Maartensdijk op 3 jan 1826, volgt V-h. 7. Janna Wouterina (Jansje) Was, geb. Sint-Maartensdijk op 18 mrt 1828, volgt V-i. V-f.

Guillemine Gualbertine Was, dr. van Willem Was (IV-c) en Wilhelmina Wouterina van As, geb. Zierikzee op 6 jun 1813, ovl. Oud-Vossemeer op 24 mrt 1873 (beklemde breuk), tr. met Cornelis Was (zie V-e).

V-g.

Adriana Barendina Was, dr. van Willem Was (IV-c) en Wilhelmina Wouterina van As, geb. Zierikzee op 15 aug 1816, ovl. Groningen op 2 mei 1898, tr. (1) Sint-Maartensdijk op 25 jul 1846 met Jakobus Johannes Kroep, zn. van Hendrik Kroep en Johanna van der Jagt, geb. Rotterdam op 3 jul 1815, apotheker te Stavenisse, drogist in Amsterdam, ovl. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

29

Sint-Maartensdijk op 7 jan 1858. Uit dit huwelijk: 1. Hendrik Franciscus (Henri) Kroep, geb. Amsterdam op 29 mrt 1847. 2. Willem Wouter Kroep, geb. Amsterdam op 14 aug 1848. 3. Jakobus Johannes Kroep, geb. Amsterdam op 4 nov 1849. 4. Johanna Anna Cornelia Kroep, geb. Amsterdam op 19 jun 1852. 5. Jacobus Johannes Cornelis Kroep, geb. Amsterdam op 14 mrt 1854. Adriana Barendina Was, tr. (2) Sint-Maartensdijk op 21 nov 1867 met Diederik Toewater, zn. van Herman Albert Toewater en Jacoba Catharina Gijsbertina Mulier, geb. Zutphen op 18 dec 1822, belastingontvanger in enkele steden, ovl. Groningen op 27 sep 1891. V-h.

François Pieter Jacobus Was, zn. van Willem Was (IV-c) en Wilhelmina Wouterina van As, geb. Sint-Maartensdijk op 3 jan 1826, vroed- en heelmeester, tevens gemeentesecretaris in Oosterland, ovl. Oosterland op 31 okt 1900, tr. (1) Sint-Maartensdijk op 7 sep 1849 met Maria Amalia (Mie) van Damme, dr. van Theodorus van Stapele en Susanne Johanna (Mietje) van Damme, geb. Bergen op Zoom op 3 jul 1828, ovl. Oosterland op 18 jan 1860.

François P. J. Was en Maria A. van Damme pastellen door B. Kunst in 1858 in bezit van Stichting Familiearchief Doeleman

Over dokter F.P.J. Was schreef ik, Hugo Doeleman, een artikel in de Kroniek van Schouwen-Duiveland 2013. Enkele passages volgen hierna. François P.J. volgde de opleiding tot heel- en vroedmeester in Middelburg. Dat was geen universitaire opleiding. De heelmeesters op het platteland mochten niet alle medische handelingen verrichten. Voor inwendige verrichtingen diende een arts te worden geconsulteerd. In Oosterland was dat toen dokter E.E. Vleugels Schutter. François vestigde zich in 1849 te Oosterland als heel- en vroedmeester. Vanaf 18 december 1866 maakte hij deel uit van de Geneeskundige Raad van Zeeland.11 Uit bewaard gebleven brieven blijkt dat François tijdens zijn studie al vriendschappelijke contacten onderhield met zijn toen toekomstige vrouw Maria Amalia (Mie) van Damme. In de brief van 15 september 1845 schrijft de student François aan Mie: Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

30

Veel geachte vriendin! Neen Mie nu mag, wil en kan ik niet langer zwijgen, dat is teveel en ik moet het openhartig bekennen, wij hebben UEdl12 vrij onbeleefd behandeld en vooral ik. Uitvoerig maakt hij zijn verontschuldigingen voor zijn gedrag tijdens een uitje van studenten met vriendinnen. ’s Avonds heeft François de gesprekken afgeluisterd die Mie met haar vriendinnen op hun slaapkamer voerde. In die gesprekken roddelden de meisjes over de studenten, met wie ze uit waren gegaan. Vertrouw echter dat ik niet alles verteld heb wat door Ul is verhandeld, vooral van de beoordelingen der jongens heb ik alles verzwegen wat Ul in hunne achting kon doen dalen. Maar wederom heb ik er uit geleerd, dat men het vrouwelijk geslacht, met hunne immer lieve, vriendelijke gezigtjes niet al te veel moet vertrouwen en dat ze onder elkander op verre na diegeene niet zijn dan in tegenwoordigheid van anderen. François beschrijft hoe hij met een groep studenten een tocht langs Walcherse dorpen maakt, waar zij zo’n zes uren over doen, en die normaal in drie uren kan worden afgelegd. Ze raken aangeschoten: Kerels, die allen tamelijk de hoogte hadden – enfin – des morgens om 5 uren trokken diezelfde met jawel beslijkte broeken (want verscheidenen waren er in de sloot gesukkeld) maar toch heelhuids de poort binnen. Zoo is God met zijn volkje. François eindigt zijn brief: Doe de groete aan mijne zuster en zijt gegroet van Uwen toegenegenen vriend, F.P.J. Was, chir. stud. Uit de adressering blijkt dat Mie dan nog bij haar moeder woont in St. Maartensdijk. Met haar moeder en zusje drijven zij een kleine textielhandel. Mie is de dochter van Susanne Johanna (Mietje) van Damme, de huishoudster van Mietjes biologische vader, dokter Theodorus van Stapele (1775-1835).

Theodorus van Stapele

Deze dokter in St. Maartensdijk verwekt meer kinderen bij Mietje, waaronder Johanna Theodora van Damme, die na het overlijden van Maria Amalia in 1860 vervolgens met François trouwt (1862). Dokter van Stapele kan niet met de moeder van zijn kinderen trouwen. Hij is namelijk al getrouwd en wel met een zenuwzieke vrouw, die buitenshuis


31

verpleegd wordt. Naast geneesheer is hij ook burgemeester van Tholen geweest. Van hem is nog een studentenvriendenalbum (album amicorum) aanwezig. De achterkleinzoon van François P.J. Was, Frits Doeleman, beschrijft in zijn autobiografie (1944) zijn overgrootvader F.P.J. Was als volgt; F.P.J. Was stond als een merkwaardig man bekend en trouwens de gehele familie kon merkwaardig worden genoemd. Zij stamde af van een Schotsche émigré John Was, die volgens sommigen geneesheer te Glasgow en volgens anderen fabrikant van lederen handschoenen13 is geweest en waarschijnlijk om religieuze redenen naar de Nederlanden uitweek en zich vestigde in Bergen op Zoom. Zijn zoon François Was (1723-1789) huwde met een kleindochter van Michel Duplessis, een Fransche hugenoot, die ook om religieuze redenen naar Bergen op Zoom kwam en daar les gaf in de Fransche taal. Deze half Schotse en half Franse origine der familie Was moet de verklaring zijn van al die kenmerken, die haar onderscheidde van haar Nederlandsche omgeving. François’ zoon, dokter Johannes Was ging naar Zeeland, huwde een Zeeuwsche vrouw en eenige geslachten lang parenteerden zijn afstammelingen zich aan de families uit dat gewest. Het dorp Sint-Maartensdijk op Tholen leefde een tijdlang vrijwel onder het régime van de familie Was, want daar vinden wij den dokter Christiaan Was, de meekraphandelaar François Was, den notaris Willem Was (allen zoons van Johannes Was) en de dominee Marinus Was (een zoon van Johannes’ jong gestorven zoon Adriaan Was). Sommigen hunner oefenden nog bovendien de functie van burgemeester uit. […] De zoon van notaris Willem Was was mijn overgrootvader François Pieter Jacobus Was, die zich als dokter vestigde te Oosterland. Hij was bewonderaar der Fransche philosophen uit de achttiende eeuw en dweepte met Rousseau. De theorie van de ‘Emile’ bracht hij in zooverre in praktijk, dat hij zijn vijf zoons, den eenen na den anderen als zij den achttienjarigen leeftijd hadden bereikt, naar Amerika zond, voorgevende dat er in Europa geen plaats meer was. […] Hun vader noopte hen het levenslot te vinden in den vreemde, zonder den steun van het ouderlijk huis. En deze houding typeerde dokter Was. Hij was een vriendelijke rustige man met een sympathieke zachte blik, maar uitermate koppig en intransigent als het om het doorzetten van zijn beginselen ging. Dan stoorde hij zich niet aan de publieke opinie. Dat laatste blijkt ook uit het feit dat hij trouwde met een buitenechtelijk kind van een eenvoudige huishoudelijke hulp. In die tijd was dat zeker binnen gegoede milieus niet gewenst. Zijn vader verzette zich dan ook tegen dit huwelijk.

François Pieter Jacobus Was

Maria Amalia van Damme (van Stapele)


32

Portretten in bezit van Stichting Familiearchief Doeleman

Onder het portretje van François staat op een stukje papier de volgende tekst geschreven: ’t waren heerlijke morgens die der laatste dagen van juli 1900, maar waarin ik duidelijk bij steeds toenemende zwakte de avond van mijn leven meende te zien. Toch was de azuren dom des hemels even schoon en zette de zon een schel van groen en rozen ter leven. Met toevoeging in ander schift: Van onze vader na zijne lamheid. Onder dat van Maria Amalia staat geschreven: Wat is aangenamer dan te ontwaken met de gedachte aan al het werk dat mij wacht? François en zijn vrouw Maria Amalia kregen negen kinderen. De oudste zoon Willem Wouter Was overleed al op 17-jarige leeftijd in 1867 aan de ziekte cholera. Er heerste in die tijd een epidemie. Dokter Was heeft een belangrijke rol gespeeld in de bestrijding van cholera in Sirjansland en Oosterland. De overige vijf zonen vertrokken naar Amerika. Dochter Wilhelmina Wouterina Was trouwde met Adriaan Doeleman uit Dreischor, korte tijd onderwijzer in Oosterland en later in Hooge Zwaluwe. Amalia Maria (Amalie) bleef ongehuwd in het ouderlijk huis wonen in de Kerkstraat, waar dokter Was woonde en praktiseerde. Amalie woonde toen ze jong was een tijd bij haar rijke en deftige grootouders Was in St. Maartensdijk. Terug in Oosterland hielp zij haar vader in de apotheek en met zijn schrijfwerk als gemeentesecretaris. Ze was wat apart, wat blijkt uit anekdotes over haar. In 1886 raadt een broer haar aan naar Amerika te komen. François ziet dat niet zitten. Hij schrijft over haar in een brief: Hoe hoog ik met Amerika ingenomen ben voor jongelui die wenschen hunne toekomst te verzekeren, kan ik slechts met moeite eenige grond van hoop daarvoor vinden wat Amalie betreft. Ik vrees dat de proef slecht zal vallen. Talenten heeft zij, maar ik vrees dat zij ze weer niet zal weten aan te wenden tot hare eigene prosperiteit. Zij is bovendien een kind van weelde, onbeholpen, verliezende alle kloekheid als alles niet voor den wind gaat, steeds levende in eene wereld, die zij zichzelf schept en niet in die waarin zij leeft, de menschen verwachtende zoo als ze zouden moeten zijn en niet zoo als ze zijn. De jongste dochter Rosalie trouwde met de huisarts Cornelis Flohil in Numansdorp. Kort na de geboorte van Rosalie overleed moeder Maria Amalia aan de kraamvrouwenkoorts. François hertrouwde in 1862 met haar zeven jaar oudere zus Johanna Theodora van Damme. In de Zierikzeesche Nieuwsbode van 23 en 24 augustus 1971 wordt François door de heer L.J. Capelle beschreven als ‘een idealistische dokter te Oosterland’. De heer G.C. Groenleer schrijft in het mededelingenblad van Stad & Lande een artikel over de cholera te Sirjansland in 1867 en de rol, die dokter Was hier vervulde. In 1864 publiceert dokter F.P.J. Was in de Zierikzeesche Courant een drietal artikelen over de pokken. Hij is een groot pleitbezorger van inenting. Citaat: Zijn het godsdienstige beweegreden die er zoo velen van weerhoudt? Ik heb altijd moeijelijk kunnen gelooven dat die op zichzelven wezenlijk bestaan – altijd zag ik in plaats daarvan, op den voorgrond hoogmoed en betweterij, en dieper dan grondoorzaak van alles, onverschilligheid en zorgeloosheid. Zuiver, ik zeg zuiver godsdienstige bezwaren, als die bestonden, dan zou ik ze niet gaarne bestrijden – hoogmoed wil ik niet bestrijden, maar wat ik wel bestrijden wil, is zorgeloosheid en onverschilligheid. Ieder wil ik toeroepen: bedenkt toch welke eene vreeselijke ziekte weleer de pokziekte was. Geen oorlog, geen pest heeft meer menschen weggemaaid.


33

Op 13 februari 1863 doet dokter Was uitvoerig schriftelijk verslag aan de Provinciale Geneeskundige Commissie in Zeeland over een der treurigste ontmoetingen in zijn verloskundige praktijk. Hij beschrijft dan het gehele verloop van wat een bevalling had moeten worden. Hij is erg onder de indruk hoe Maria van Popering-Verlinde in barensnood sterft zonder verlost te zijn van haar kind. De commissie heeft daarna een onderzoek ingesteld naar de omstandigheden. Dr. J.C. de Man schrijft in zijn publicatie ‘De Geneeskundige school te Middelburg, hare lectoren en leerlingen 1825-1866’ over François P.J. Was het volgende: Hij heeft te Middelburg uitmuntend geleefd en gewerkt en dat is hij blijven doen. In allen eenvoud, vol werklust en ijver voor zijn werk, voor zijne gemeente en voor de lijders is hij tot zijn dood zoo gebleven, als hij vroeger was. Van vertooning of bluf, van uitgaan of rijtuig houden, was bij hem, niettegenstaande de uitgebreidheid van zijn werkkring zeker in den eersten tijd geen sprake. Ik telde hem onder mijne vrienden. Aangenaam en leerzaam was de correspondentie met hem en bekend met mijne zorgen voor het Zeeuws Genootschap, bezorgde hij mij nu en dan iets bijzonders, bv. Een steen van het reeds geruimen tijd voor goed verdwenen Kasteel Oosterstein en een in de weide gevonden natuurlijk product, bij zijne dorpsbewoners bekend als `Sterrenschietsel´. Het is zegt men, het half verteerde uitbraaksel van een dier, misschien van een reiger. () Fortuin had Was niet, maar wel oppassende kinderen; een zoon van omstreeks 20 jaren verloor hij aan longtering; twee anderen werden geneeskundigen in Noord-Amerika. Bij alle zorgen en vermoeienis was hij de man van wetenschap en vormde vele privaat leerlingen, vooral met het doel hen afslag te doen krijgen van de eerste studiejaren. Een beleefde hij een geval van schijndood. Op zekeren dag kwam een arme, veraf wonende vrouw een doodsbriefje voor haar gestorven kind vragen. De nauwgezette man gaf het niet en ontzag de verre wandeling evenmin. In de arme woning vond hij het kind zoo goed als afgelegd, doch Was vermoedde nog leven en inderdaad het gelukte hem het kind te behouden. Op het laatst zijns levens verloor hij zijne vrouw, dit schokte hem zoo, dat hij door een hersenbloeding werd aangetast met opvolgende parese. Hij herstelde, doch niet volkomen en toen hij zich voor mij naar Oosterstein begaf, moest hij rijden. Sterk verlangde hij naar zijn twee in Amerika praktiseerende zonen. Tegelijkertijd verlieten zij tijdelijk hun praxis - en dat is in dat land gevaarlijk – zagen hun vader nog goed en wel, doch het toeval herhaalde zich en drie dagen na hun overkomst bezweek hij kalm en tevreden op den hoogen ouderdom van 74 jaren. Requiescat in Pace. François was in Oosterland vanaf 1854 gemeentesecretaris en –ontvanger. Dat werd na veertig jaar uitbundig gevierd. Bij dit veertigjarig jubileum werd zijn woning versierd en trakteerde hij behoeftige huisgezinnen op een krentenbrood en een kwart kilo boter. De dokter ontving als geschenk zes prachtige stoelen en een brandkast. Die brandkast kwam door vererving bij zijn ongehuwde kleindochter Jo Doeleman terecht. Toen deze in 1962 overleed vroeg ik mijn vader (ik was nog een schooljongen) om die brandkast voor mij mee te nemen. Ik zou er familiepapieren in gaan bergen. De brandkast was voor hem echter te zwaar om mee te nemen en belandde bij de oud-ijzerboer. Na zijn overlijden in Oosterland (Zld) op 31 oktober 1900 verscheen een in memoriam in de Zierikzeesche Nieuwsbode. Citaat: Zijn kalm optreden, waar hij aan het ziekbed werd geroepen, zijn hart voor zijne patiënten, zijn minzaam en geruststellend woord tot de huisgenooten maakten, dat hij als geneesheer zeer geliefd was ook buiten de grenzen dezer gemeente. [ ] Zijne veelzijdige kennis en gezonde humor maakten hem tot een gezocht redenaar. François Was wenste geen grafsteen op zijn graf. Het piëdestal uit zijn achtertuin werd later op zijn graf bij de kerk geplaatst. Deze herinnering staat nu op de begraafplaats in Oosterland. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

34

piëdestal op de begraafplaats in Oosterland

Dokter Was met links twee werkvrouwen, op de bank zijn vrouw en rechts Amalie Vooraan in de tuin te Oosterland staat het piëdestal

Vlak voor zijn overlijden zette François Was zijn gedachten over opvoeding en gezondheid op papier. Het artikel kreeg de titel mee ‘Rozen van dit leven en doornen van ons ik’. De lezer moet zich wel even verplaatsen in de tijd om dit proza goed te begrijpen. Zijn aan het papier toevertrouwde filosofische gedachten zijn ook vandaag de dag lezenswaardig én nog steeds geldig. Vermoedelijk heeft François deze gedachten kort voor zijn overlijden geschreven. Het originele handschrift is niet meer aanwezig. Het is door zijn zoon Louis Was (1858-1934), geneesheer in Californië, meegenomen naar Amerika en vertaald in het Engels en in druk uitgebracht. Ik vermoed dat hij het wat ‘veramerikaniseerd’ heeft. Zo noemt hij namen van Amerikaanse generaals en ‘West Point’, de militaire academie in Amerika. De gulden werd veranderd in een dollar.


35

De titel in de Engelse versie luidt Roses of this life and thorns of our I. Uit het huwelijk met zijn eerste vrouw: 1. Willem Wouter Was, geb. Oosterland op 7 jun 1850, ovl. Oosterland op 19 nov 1867. (cholera) 2. Alexander Theodorus Was, geb. Oosterland op 10 aug 1851, volgt VI-f. 3. Wilhelmina Wouterina Was, geb. Oosterland op 15 sep 1852, volgt VI-g. 4. Amalia Marie (Amalie) Was, geb. Oosterland op 21 jan 1854, ovl. Rotterdam op 19 aug 1932. Zij kreeg haar opvoeding bij haar tante Johanna Was, weduwe van Johannes Was, die toen in Sint-Maartensdijk woonde (mogelijk bij haar ouders in huis). Na het overlijden van haar moeder ging zij terug naar Oosterland. Zij bleef in het ouderlijk huis wonen na de dood van haar vader. Toen zij ziek werd in de zomer van 1932 werd zij door haar neef F.P.J. Doeleman naar haar zuster Wilhelmina W. Doeleman-Was in Rotterdam gebracht, waar zij korte tijd later overleed.

Amalie Was

5. 6. 7. 8. 9.

Johannes Willem Was, geb. Oosterland op 5 jan 1855, volgt VI-h. Emile Was, geb. Oosterland op 5 nov 1856, volgt VI-i. Eduard Was, geb. Oosterland op 21 jul 1858, volgt VI-j. Louis Was, geb. Oosterland op 21 jul 1858, volgt VI-k. Rosalie (Mientje) Was, geb. Oosterland op 21 dec 1859, volgt VI-l.

François Pieter Jacobus Was, tr. (2) Oosterland op 1 aug 1862 met Johanna Theodora van Damme, dr. van Theodorus van Stapele en Susanne Johanna (Mietje) van Damme, geb. Bergen op Zoom op 21 mei 1821, ovl. Oosterland op 9 jan 1900. VI-f.

Alexander Theodorus Was, zn. van François Pieter Jacobus Was (V-h) en Maria Amalia van Damme, geb. Oosterland op 10 aug 1851, ovl. Chicago IL14 op 8 mei 1930, tr. Rochester NY op 20 dec 1876 met Harriët Christina (Hattie) Vanderwerf, dr. van Martin Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

36

Vanderwerf en Christina van Keulen, geb. Rochester NY op 20 mrt 1852, ovl. Chicago IL op 22 jun 1910. Alex behaalde zijn diploma voor assistent apotheker op 13 jul 1868. Vertrok naar Amerika via Engeland op 19 febr 1869. Hij werkte op een boerderij te Clifton NY en begon zelf een boerderij bij Athens MI in 1877. Hij verkocht deze in 1890, vertrok naar Chicago en werd klerk op een inschepingskantoor.

Alexander en zijn vrouw Hattie

Uit dit huwelijk: 1. François Peter Jacob (Frank) Was, geb. Athens MI op 22 nov 1878, volgt VII-b. 2. Martin Was, geb. Athens MI op 22 mrt 1881, ovl. Los Angeles CA op 7 mrt 1908.

Martin Was


37

3. 4. 5.

William Walter Was, geb. Athens MI op 27 okt 1886, volgt VII-c. Chester Theodore Was, geb. Chicago IL op 6 sep 1889, volgt VII-d. Rosalie Marie Was, geb. Chicago IL op 13 mei 1892, volgt VII-e.

Anna en Martin Vanderwerf, zus en broer van Harriët, Chester Was (rechts) en zijn kids Wilfred en Ellen Was

VII-b.

François Peter Jacob (Frank) Was, zn. van Alexander Theodorus Was (VI-f) en Harriët Christina (Hattie) Vanderwerf, geb. Athens MI op 22 nov 1878, studeerde aan het Rush Medical College en werd arts, ovl. Chicago IL op 18 apr 1946, tr. Chicago IL op 21 sep 1910 met Elizabeth Anna (Ann/Annie) Howarth, dr. van Thomas Howarth en Ann Billinge, geb. Bolton [Groot Brittannië] op 16 mrt 1879, ovl. Chicago IL op 15 sep 1954. Uit dit huwelijk: 1. Harold Howarth Was, geb. Chicago IL op 7 jun 1911, volgt VIII-a.

Frank, Ann met zoontje Harold Was Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

38

VIII-a.

Harold Howarth Was, zn. van François Peter Jacob (Frank) Was (VII-b) en Elizabeth Anna (Annie) Howarth, geb. Chicago IL op 7 jun 1911, arts en chirurg in Chicago, ovl. Chicago IL op 25 mrt 1967, tr. Lockport IL op 3 jul 1937 met Eleanor Larson, dr. van Edward Larson en Anna Louise Hill, geb. op 27 mrt 1912, ovl. Chicago IL op 21 jun 1986. Uit dit huwelijk: 1. Robert Allen Was, geb. 2 sep 1946 (geadopteerd). Volgt IX-a. 2. Susanne Carol Was, geb. op 16 jun 1949 (geadopteerd). Ongehuwd. Eleanor tr. 2e Marcello de Paoli.

IX-a.

Robert Allen Was, zn. van Harold Howarth Was (VIII-a) en Eleanor Larson, geb. 2 sep 1946, tr. Patterson NJ in 1968 Barbara Saerland, dr. van Alwin Saerland en Helen Matzura, geb. 10 nov 1946 Uit dit huwelijk: 1. Brent Gavin Was, geb. 30 juni 1971, volgt X-a. 2. Lauren J. Was, geb. 18 febr 1977, volgt X-b. 3. Allison Nicole Was, geb. 21 apr 1980, volgt X-c

X-a.

Brent Gavin Was, zn. van Robert Allen Was (IX-a) en Barbara Saerland, geb. 30 juni 1971, tr. Windy Dayton, geb. 22 jan 1972 Uit dit huwelijk: 1. Hanna Maeve Was 2. Brigid Was

X-b.

Lauren J. Was, zn. van van Robert Allen Was (IX-a) en Barbara Saerland, geb. 18 febr 1977, tr. Adam Shane Eckstrom, geb. 9 juni 1974.

X-c.

Allison Nicole Was, dr. van Robert Allen Was (IX-a) en Barbara Saerland, geb. 21 apr 1980, tr. Rob Wright. Uit dit huwelijk: 1. Kalen Wright 2. Eli Wright

VII-c.

William Walter Was, zn. van Alexander Theodorus Was (VI-f) en Harriët Christina (Hattie) Vanderwerf, geb. Athens IL op 27 okt 1886, elektricien, ovl. Nappanee IN in juni 1978, tr. Chicago IL op 27 nov 1912 met Irene Alice Glover, dr. van Robert Bruce Glover en Leintje Thomasma, geb. Chicago IL op 16 aug 1892, ovl. Nappanee IN op 16 mei 1996.

William W. Was Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

39

Uit dit huwelijk: 1. Patricia Isabel Was, geb. Chicago IL op 12 febr 1924 (geadopteerd), accountant, ovl. Henderson NV op 15 jun 2010, tr. Chicago IL op 28 jun 1947 met John Nicolas Kamp, zn. van John Paul Kamp en Marie Muxhong, geb. Chicago IL op 7 nov 1916, silkscreener. Ovl. Chicago IL 13 okt 1984. Patricia I. Was tr. (2) 1960 Andrew D. Pluta, zn. van Lawrence Pluta en Mary Podgorki, geb. 4 febr 1931. Ovl. 4 jan 1995. Gescheiden Ventura CA in 1968.

Patricia Kamp-Was

Adoptie ging via een advertentie in de krant! Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

40

VII-d.

Chester Theodore Was, zn. van Alexander Theodorus Was (VI-f) en Harriët Christina (Hattie) Vanderwerf, geb. Chicago IL op 6 sep 1889, maker van mallen in de autoindustrie, ovl. Ann Arbor MI op 19 jan 1975, tr. (1) Detroit MI op 31 mrt 1917 met Josephine Pearl Mayhew, dr. van Patrick Mayhew en Martha Ellen Helene Chisholm, geb. Windsor [Canada] op 20 jul 1891, ovl. Grosse Point Farms, Wayne MI op 1 jun 1951.

Chester en Josephine

Uit dit huwelijk: 1. Wilfred Lewis (Bill) Was, geb. Detroit MI op 11 jun 1918, volgt VIII-b. 2. Ellen Harriët Was, geb. Detroit MI op 6 nov 1921, volgt VIII-c. Chester Theodore Was, tr. (2) Detroit MI in dec 1955 met Clara Mae Hogan, dr. van William Hogan en Kathaline C. Wall (Fannie) geb. vermoedelijk Detroit MI op 10 apr 1889, ovl. Zephyrhills FL op 29 aug 1972. In de zomer van 1965 heb ik, Hugo Doeleman, twee nachten bij Chester en Clara in Florida gelogeerd. Wat mij bij gebleven is was de angst bij Clara voor negers die wegwerkzaamheden aan het uitvoeren waren. Alle deuren moesten van haar overdag op slot. VIII-b.

Wilfred Lewis (Bill) Was, zn. van Chester Theodore Was (VII-d) en Josephine Pearl Mayhew, geb. Detroit MI op 11 jun 1918, Ingenieur, Ford Motor Co, ovl. Dearborn MI op 7 apr 2009, tr. Detroit MI op 19 apr 1947 met Kathleen Mae (Kay) Jeffries (ook Jefferies), dr. van William Alfred Jeffries en Sarah Jane Kesling (ook Keisling), geb. Buckhannon, WV op 27 jul 1922, ovl. Northville, Wayne MI op 14 apr 2011. Bill had ook belangstelling voor de genealogie Was en heeft gegevens verzameld. Met Kay bezocht hij in 1963 Europa en ontmoetten zij hun verre neven en nichten. Door deze kennismaking werd het voor mij, Hugo Doeleman, mogelijk om in 1965 drie maanden bij hen te logeren in Dearborn. Mijn belevenissen zijn vastgelegd in de brieven die ik bijna dagelijks schreef aan Trudy Huter, later mijn vrouw. Uit dit huwelijk: 1. Sally Ann Was, geb. Detroit MI op 12 jan 1950, volgt IX-b. 2. Wilfred Lewis (Bill) Was II, geb. Detroit, Mich. MI op 2 okt 1953, tr. Detroit MI op 7 jun 1975 met Denise Ann Piersante, dr. van Joseph Lawrence Piersante en Virginia Pauline Grunwald, geb. Detroit MI op 9 jan 1954. Huwelijk werd ontbonden in sept 1981. kort c.v. volgens opgave van Bill;  Graduated Michigan State University in 1978 with bs in Food Science  Employed by Pet, Inc., Fearn, Inc., The Clorox Company and The State of Ohio  Retired on September 1, 2007 Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

41



3. IX-b.

Volunteered at Sunrise of Northville assisted living facility from 2010/04 to 2013/07 Bill verhuisde in 2013 naar Talkeetna in Alaska, waar hij kan genieten van de stilte in de natuur. Doet daar wel enig vrijwilligerswerk bij een lokale omroep. James Jeffrey Was, geb. Detroit MI op 29 mrt 1956, ongehuwd.

Sally Ann Was, dr. van Wilfred Lewis (Bill) Was (VIII-b) en Kathleen Mae (Kay) Jefferies, geb. Detroit MI op 12 jan 1950, medical technician B.S. degree, tr. Jefferson CO op 12 jul 1975 met Gene Edwin (Gene) Mills, zn. van Leslie Edwin Mills en Lela Iola Rose, geb. North Platte NE op 23 nov 1948, Commercial and Mortgage Banking. Uit dit huwelijk: 1. Christopher Todd (Chris) Mills, geb. Denver CO op 23 dec 1977. 2. Craig Matthew Mills, geb. Denver CO op 15 mei 1980. 3. Jennifer Michelle Mills, geb. Colorado Springs CO op 6 sep 1984.

Gene en Sally

Gene en Sally Mills met kinderen Craig-Jennifer-Chris en Sally’s ouders Kay and Bill Was (1984)


42

VIII-c.

Ellen Harriët Was, dr. van Chester Theodore Was (VII-d) en Josephine Pearl Mayhew, geb. Detroit MI op 6 nov 1921, onderwijzeres, verpleegster, ovl. Sweet Home, Linn OR op 11 sep 1992, tr. Woods, OH op 11 okt 1942, (gesch.) met Brooks Dake Church, zn. van Brooks Davis Church en Clara Sartorius, geb. in Ohio op 6 mei 1918, Bacterioloog, ovl. Littleton CO op 2 febr 1992. Uit dit huwelijk: 1. Elizabeth Dake Church, geb. op 11 jan 1945. 2. Steven Brooks Church, geb. op 13 sep 1949. 3. Catherine Clara Church, geb. op 6 apr 1957. 4. Kenneth Church, geb. in 1958. De twee jongste kinderen stierven op jonge leeftijd ten gevolge van een gezinsdrama.

Ellen H. Was – Elisabeth D. Church – Rosalie M. Was

VII-e.

Rosalie Marie Was, dr. van Alexander Theodorus Was (VI-f) en Harriët Christina (Hattie) Vanderwerf, geb. Chicago IL op 13 mei 1892, ovl. Harvey, Cook County IL op 14 mei 1983, tr. Riverdale IL op 27 nov 1923 met Edward Dunn Mullen, zn. van George Washington Firestone Mullen en Leonora Elizabeth Dunn, geb. Defiance OH op 11 febr 1883, treinconducteur, ovl. Chicago IL op 8 febr 1951 ten gevolge van een aanrijding door een auto.


43

Rosalie M. Was

Uit dit huwelijk: 1. George Edward Mullen, geb. Chicago IL op 13 jan 1929. 2. Robert Alexander Mullen, geb. Chicago IL op 10 jul 1933. VI-g.

Wilhelmina Wouterina (Mina) Was, dr. van François Pieter Jacobus Was (V-h) en Maria Amalia van Damme, geb. Oosterland op 15 sep 1852, ovl. Ginniken op 27 jan 1942, tr. Oosterland op 14 nov 1873 met Adriaan Doeleman, zn. van Herman Doeleman en Thona Goemans, geb. Dreischor op 15 dec 1848, hoofdonderwijzer, leraar, examinator. Schrijver van kinderboekjes en studieboeken. ovl. Den Dolder op 16 febr 1918.

Mina Doeleman-Was (1929)

Uit dit huwelijk: 1. Herman François Doeleman, geb. Hooge Zwaluwe op 25 aug 1874. Herman woonde in Baltimore, MD. Hij heeft veel werk verricht om de stambomen van de families Doeleman, Was en Goemans samen te stellen. 2. Maria Amalia Doeleman, geb. Hooge Zwaluwe op 7 febr 1876. 3. Antoinette Louise Doeleman, geb. Hooge Zwaluwe op 21 nov 1877. 4. Antoinette Louise Doeleman, geb. Hooge Zwaluwe op 29 mrt 1879. 5. Johanna Theodora Doeleman, geb. Hooge Zwaluwe op 18 febr 1881. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

44

6. 7.

Dr. Frans Pieter Jacobus Doeleman, geb. Hooge Zwaluwe op 29 jan 1882. Johanna Theodora (Jo) Doeleman, geb. Hooge Zwaluwe op 15 sep 1886. Het gezin Doeleman-Was woonde in Hooge Zwaluwe

v.l.n.r. Frans, Antoinette, moeder Mina, vader Adriaan Doeleman, Marie, Jo zoon Herman was toen al vertrokken naar Amerika foto 1894

De genealogie Doeleman is te vinden op de website www.archiefdoeleman.nl . VI-h.

Johannes Willem (Johan) Was, zn. van François Pieter Jacobus Was (V-h) en Maria Amalia van Damme, geb. Oosterland op 5 jan 1855. Hij volgde de H.B.S. in Zierikzee van 1870-1873. In 1873 vertrok hij naar Amerika en studeerde medicijnen aan de universiteit van Ann Arbor MI. Behaalde op 27 mrt 1878 zijn bul. Werd geneesheer in Paterson NJ, later in Chicago IL. Ovl. Chicago IL op 16 sep 1916, tr. Burgh-Haamstede op 15 aug 1879 met Maaike Antoinetta Ferleman, dr. van Hubert Willem Ferleman en Neeltje Hoogenboom, geb. Burgh-Haamstede op 13 aug 1850, ovl. Chicago IL op 29 apr 1920.

Johan Was (VIh) Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

45

Johannes Was en Maaike Ferleman Staand: v.l.n.r. Hubertina – François – Henriette – Marie Zittend: Maaike – Amalia - Johannes

Uit dit huwelijk: 1. 2. 3.

4. 5.

François John Theodore Was, geb. Paterson NJ op 27 mei 1880, volgt VIIf. Hubertina Wilhelmina Nelly (Huberdyn) Was, geb. Chicago IL op 12 sep 1881, volgt VII-g. Marie Amalia Françoise (Marie / Mee) Was, geb. Chicago IL op 26 jun 1884, ovl. Sacramento CA 10 nov 1965, tr. (1) op 21 aug 1913 met Walter H. Seeley, geb. op 12 sep 1881, verkoper, ovl. Los Angeles CA op 23 mrt 1939, tr. (2) Los Angeles CA op 21 mrt 1944 met Maurice Glenwood (Glenn) Overton, zn. van John F. Overton en Belle Light, geb. in Ohio 22 aug 1880 ovl. Los Angeles CA 20 apr 1956. Henriette Cornelia Wilhelmina (Cora) Was, geb. Chicago IL op 25 jul 1885, volgt VII-h. Amalia Wilhelmina Rosalie (Amy/Rosalie Chee Che) Was, geb. Chicago IL op 8 sep 1891, volgt VII-i.


46

Brief van Johan (12 jaar) aan zijn grootmoeder en tante in Sint Maartensdijk


47

VII-f.

François John Theodore Was, zn. van Johannes Willem Was (VI-h) en Maaike Antoinetta Ferleman, geb. Paterson NJ op 27 mei 1880. Behaalde zijn diploma als medical doctor aan de College of Physicians and Surgeons in Chicago. Praktiseerde als geneesheer in Paterson NJ ovl. aldaar op 10 mei 1928, tr. (1) Paterson NJ op 20 mei 1916 met Johanna M. Swartzenberg, geb. Paterson NJ op 20 mei 1893, ovl. Paterson NJ op 9 okt 1920. Uit dit huwelijk: 1. François Johann Theodore Was, geb. Paterson NJ op 20 jan 1917, volgt VIII-d. François John Theodore Was, tr. (2) New York NY op 2 jun 1923 met Jeanne Strobino, dr. van John Strobino en Valerie Strobino, geb. Paterson NJ op 4 mrt 1898, ovl. Fort Myers FL op 15 apr 1972. Uit dit huwelijk: 1. Valerie Maaike Jeanne Was, geb. Paterson NJ op 24 nov 1924, volgt VIII-e.

VIII-d.

François Johann Theodore Was, zn. van François John Theodore Was (VII-f) en Johanna M. Swartzenberg, geb. Paterson NJ op 20 jan 1917, product manager, ovl. 23 okt 1973, tr. Ridgewood NJ op 13 jul 1940 met Natalie Hand, dr. van Homer B. Hand en Flora Ann Small, geb. Rutherford NJ op 15 jun 1917. Uit dit huwelijk: 1. François Johann Theodorius (Frenchy) Was, geb. Paterson NJ op 8 aug 1943.Volgt IX-c 2. Peter Homer Bayard (Peter) Was, geb. Hackensack NJ op 29 jun 1946.Volgt IX-d. 3. Christopher Hand Michael Was, geb. Hackensack NJ op 16 aug 1949. Volgt IX-e. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

48

IX-c.

François Johann Theodorius (Frenchy) Was, zn. van François Johann Theodore Was en Natalie Hand, geb. Paterson NJ op 8 aug 1943, manager Sears Roebuck, tr. Paterson NJ op 14 aug 1965 met Lois Ann Sgrosso, dr. van Henry Sgrosso en Jennie Iacobucci, geb. op 26 jul 1945, onderwijzeres. Uit dit huwelijk: 1. Jeffrey Theodore Was, geb. Waterbury CT 20 mei 1974. Volgt X-d. 2. Darren Todd Was, geb. Waterbury CT 21 jun 1975. Volgt X-e.

IX-d.

Peter Homer Bayard (Peter) Was, geb. Hackensack NJ op 29 jun 1946, vice pres. plan service inc, ovl. Hillsborough FL op 14 okt 2008, tr. op 28 aug 1971 met Patricia Romaine (Pat) Henly, geb. Tampa FL op 25 jun 1948. Gescheiden op 25 jun 1979. Tr. (2) 4 aug 1989 met Sally Kay Couch, geb. Tampa FL. Gescheiden 8 okt 2001.

IX-e.

Christopher Hand Michael Was, zn. van François Johann Theodore Was en Natalie Hand, geb. Hackensack NJ op 16 aug 1949, tr. Nashville TN Ann Beach. Uit dit huwelijk: 1. Stephan M. Was, geb. 1 sept 1980, volgt X-f. 2. David Was, geb. 25 juli 1983. 3. Meredith Was, geb. 1988.

X-d.

Jeffrey Theodore Was, zn. van François Johann Theodorius Was en Lois Ann Sgrosso, geb. Waterbury CT 20 mei 1974, tr. 9 okt 2004 met Allison Leigh Murray, dr. van Unk Murray en June Schnell, geb. 9 apr 1977. Uit dit huwelijk: 1. Ava Isabel Was, geb. 30 nov 2005 2. Alec Mathew Was, geb. 5 febr 2008.

X-e.

Darren Todd Was, zn. van François Johann Theodorius Was en Lois Ann Sgrosso, geb. Waterbury CT 21 jun 1975, tr. op 13 sep 2014 met Megan Studley, geb. 23 nov 1977.

X-f.

Stephan M. Was, geb. 1 sept 1980, zn. van Christopher Hand Michael Was en Ann Beach, tr. Delaware County, OH op 14 juli 2007 Morgan C. Vance, geb. 28 juni 1981.

VIII-e.

Valerie Maaike Jeanne Was, dr. van François John Theodore Was (VII-f) en Jeanne Strobino, geb. Paterson NJ op 24 nov 1924, ovl. Ft Meyers FL op 14 jul 1992, tr. Saddle River NJ op 11 mei 1948 met Robert Charles (Bob) Weis, zn. van Albert H. Weis en Barbar Gruben, geb. Nyack NY op 4 nov 1918, postbezorger, ovl. Fort Myers FL op 26 dec 2003. Uit dit huwelijk: 1. Jody Peter Rudd Weis, geb. Fort Myers FL op 10 dec 1957.

VII-g.

Hubertina Wilhelmina Nelly (Huberdyn) Was, dr. van Johannes Willem Was (VI-h) en Maaike Antoinetta Ferleman, geb. Chicago IL op 12 sep 1881, ovl. op 17 jan 1935, tr. Cook County IL op 14 jun 1916 met George Henry Judkins, geb. in Massachusetts op 30 mei 1882, zn. van Edwin Judkins en Maria Seymour, ovl. Berwyn IL in jul 1967. Uit dit huwelijk: 1. François J. Judkins, geb. 28 aug 1917. 2. Hubert George Judkins, geb. 11 aug 1919 3. Huberdyn M. Judkins, geb. circa 1923. 4. Georgine Judkins, geb. circa 1925. 5. John Henry Judkins, geb. circa 1928.

VII-h.

Henriëtte Cornelia Wilhelmina (Constance/Cora) Was, dr. van Johannes Willem Was (VIh) en Maaike Antoinetta Ferleman, geb. Chicago IL op 25 jul 1885, ovl. Galva IL op 17 nov 1972, tr. Chicago IL op 25 mei 1917 met James Alphonso (Paddy) Maginel, zn. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

49

van François Pierre Maginel en Annie Brown, geb. Chicago IL op 1 aug 1888, medewerker Ford Motor Co, ovl. Galva IL op 22 okt 1958. Uit dit huwelijk: 1. Calvin James Maginel, geb. Chicago IL op 2 okt 1924.

François Was (VIII-d) met vrouw en zoontje bij neef James Maginel (ca.1918)

VII-i.

Amalia Wilhelmina Rosalie (Amy /Rosalie /Chee Che) Was, dr. van Johannes Willem Was (VI-h) en Maaike Antoinetta Ferleman, geb. Chicago IL op 8 sep 1891, ovl. Downers Grove IL op 6 febr 1957, tr. (1) Valparaiso IN op 24 nov 1914 met James Blaine Chapman, geb. Richwood OH op 18 jun 1884, zn. van Jason D. Chapman en Ella Mary Long, ovl. Chicago IL op 4 mrt 1922. Uit dit huwelijk: 1. James Blaine Chapman, geb. Chicago IL 6 sep 1915. Amalia Wilhelmina Rosalie (Amy /Rosalie /Chee Che) Was, tr. (2) op 22 dec 1924 met Benjamin Franklin (Frank) Simonson, zn. van Almer Simonson en Maude Siebert, geb. Dixon IL 4 mei 1890, Union Agent, ovl. Fair Oaks CA op 19 febr 1971.

VI-i.

Emile (Emiel) Was, zn. van François Pieter Jacobus Was (V-h) en Maria Amalia van Damme, geb. Oosterland op 5 nov 1856, wagenmaker, schrijnwerker, vertrekt in 1875 naar Amerika, ovl. Grand Rapids MI op 13 mei 1930, tr. Grand Rapids MI op 6 sep 1888 met Susanne (Susie) Dijkstra, dr. van Sipke Dijkstra en Anna Dudema, geb. Williamsville NY op 24 mrt 1863, ovl. Grand Rapids MI op 10 jul 1933. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

50

Emile, Susie en dochter Anna

Uit dit huwelijk: 1. Anne Elisabeth (Anna) Was, geb. Grand Rapids MI op 28 aug 1889, volgt VII-j. 2. Marie Johanna Frances (Marie) Was, geb. Grand Rapids MI op 4 mei 1896, onderwijzeres, ovl. Grand Rapids MI in 1 mrt 1986, tr. Grand Rapids MI op 2 jul 1921 met Frederick C. (Fred) Willett, zn. van George Willett en Emmeline Curtis, geb. Grand Rapids MI op 26 mei 1897, zakenman, ovl. Grand Rapids MI in 17 sep 1977. VII-j.

Anne Elisabeth (Anna) Was, dr. van Emile Was (VI-i) en Susanne (Susie) Dijkstra, geb. Grand Rapids MI op 28 aug 1889, onderwijzeres, ovl. Grand Rapids MI 5 jan 1978, tr. Grand Rapids MI op 29 nov 1911 met Claire Lincoln Fox, geb. Kent County MI op 22 apr 1887, zn. van George Lincoln Fox en Julia Ann Peterson. Owner Excello Machine Company in Grand Rapids MI, ovl. Grand Rapids MI op 8 jan 1967. Uit dit huwelijk: 1. Sally Ann Fox, geb. Grand Rapids MI op 22 sep 1923. 2. Claire Lincoln Fox, geb. Grand Rapids MI op 22 sep 1923.

VI-j.

Eduard Was, zn. van François Pieter Jacobus Was (V-h) en Maria Amalia van Damme, geb. Oosterland op 21 jul 1858, geneesheer, vertrok in 1882 naar Chicago om daar verder te studeren, ovl. Oostburg WI op 3 mrt 1938, tr. bij volmacht Oostburg WI op 12 aug 1885 met Maria Flohil, dr. van Jan Flohil en Hendrika de Vlieger, geb. Oosterland op 8 nov 1857, ovl. West Allis WI op 9 jul 1943.


51

Eduard Was met zijn vrouw Maria Flohil circa 1924

Eduard Was met zijn automobiel

Uit dit huwelijk: 1. Maria Hendrika Was, geb. Oostburg WI op 29 apr 1887, volgt VII-k. 2. François Johan (Frank) Was, geb. Oostburg WI op 27 mrt 1889, volgt VII-l.


52

VII-k.

Maria Hendrika (Marie) Was, dr. van Eduard Was (VI-j) en Maria Flohil, geb. Oostburg WI op 29 apr 1887, ovl. Crandon County WI op 1 jun 1984, tr. Oostburg WI op 25 nov 1915 met Meryl Clarke Walsh, zn. van Thomas Walsh en Eleanor King, geb. Stevens Point WI op 21 mei 1889, ovl. West Bend WI op 5 jul 1955. Uit dit huwelijk: 1. Jean Doris Walsh, geb. Milwaukee WI op 1 mrt 1919 (geadopteerd).

Marie Was met geadopteerd dochter Jean

VII-l.

François Johan (Frank) Was, zn. van Eduard Was (VI-j) en Maria Flohil, geb. Oostburg WI op 27 mrt 1889, apotheker, ovl. Milwaukee WI op 27 mei 1938, tr. Milwaukee WI op 4 jun 1914 met Eleanor Louise (Elnora) Bliese, dr. van Frederick Bliese en Emilie Bliese, geb. Milwaukee WI op 3 febr 1887. Uit dit huwelijk: 1. Howard Edward Was, geb. Milwaukee WI op 14 jan 1917, lasser, ovl. Brookfield WI op 1 dec 1983, tr. Chicago IL op 12 nov 1948 met Adeline Anderson, geb. Phillips WI op 28 apr 1908, ovl. Milwaukee WI op 16 okt 1997.

Howard Was en Adeline


53

2.

Doris Was, geb. Milwaukee [V.S.] op 1 sep 1925, volgt VIII-f.

VIII-f.

Doris Was, dr. van François Johan (Frank) Was (VII-l) en Eleanor Louise (Elnora) Bliese, geb. Milwaukee WI op 1 sep 1925, ovl. Milwaukee WI op 3 jul 1982, tr. Milwaukee WI op 11 nov 1948 met Daniel (Danny) Krawiecki, zn. van John Anthony Krawiecki en Josephine Marie Kasprzyak, geb. Milwaukee WI op 27 jan 1924, medewerker Bell Telephone Company. Uit dit huwelijk: 1. Mary Ella Krawiecki, geb. Milwaukee WI op 20 dec 1950. 2. Sue Marie Krawiecki, geb. Milwaukee WI op 15 dec 1952. 3. Holly Kay Krawiecki, geb. Milwaukee WI op 21 aug 1954. 4. Beth Ann Krawiecki, geb. Milwaukee WI op 12 jul 1956.

VI-k.

Louis (Lewis) Was, zn. van François Pieter Jacobus Was (V-h) en Maria Amalia van Damme, geb. Oosterland op 21 jul 1858. Behaalde zijn diploma aan de Rush Medical College en werd geneesheer te Holland NE en later te Panama NE. Woonde gepensioneerd in Santa Ana CA. Ovl. Santa Ana CA op 21 aug 1934, tr. Holland NE op 4 mei 1888 met Antonia Hermina Kroese, dr. van Jannes Kroese en Gerritje Dul, geb. Elburg [Neth.] op 31 dec 1866, ovl. Orange County CA op 10 jan 1945.

Louis en Antonia met zoon Frank


54

Uit dit huwelijk: 1. François John (Frank) Was, geb. Holland NE op 7 apr 1890, volgt VII-m. 2. Grace Marie Theodora Was, geb. Panama NE op 14 okt 1897, volgt VII-n. VII-m.

François John (Frank) Was, zn. van Louis Was (VI-k) en Antonia Hermina Kroese, geb. Holland NE op 7 apr 1890, bankdirecteur, ovl. Las Vegas NV op 16 jun 1948, tr. Alliance NE op 5 mei 1916 met Margareth Gower Shaw, dr. van William Carson Shaw en Louise (Lula) Johnson, geb. San Francisco CA op 12 aug 1896, ovl. Tustin CA op 5 mei 1972. Uit dit huwelijk: 1. Francis Louise Was, geb. Alliance NE op 21 nov 1917, volgt VIII-g. 2. Frank Louis Was, geb. Santa Ana CA op 17 jun 1920, volgt VIII-h. 3. William Gower (Bill) Was, geb. Santa Ana CA op 19 jul 1922, volgt VIII-i. 4. Margareth Ann (Peggy) Was, geb. Los Angeles CA op 22 okt 1927,volgt VIII-j.

VIII-g.

Francis Louise Was, dr. van François John (Frank) Was (VII-m) en Margareth Gower Shaw, geb. Alliance NE op 21 nov 1917, ovl. Riverside, CA op 2 okt 2007, tr. Santa Ana CA op 24 sep 1938 met John Winfield (Jack) Lindsey, zn. van Arthur Lindsey en Emily Truscott, geb. Tustin CA op 22 jan 1914, aannemer, ovl. Placentia CA op 3 jul 2008. Uit dit huwelijk: 1. Martha Winfield Lindsey, geb. Santa Ana CA op 11 jul 1940. 2. Susan Elizabeth Lindsey, geb. Santa Ana CA op 4 jun 1943. 3. Lauren Ann Lindsey, geb. Fullerton CA op 25 nov 1947. 4. Megan Margaret Lindsey, geb. Fullerton CA op 28 aug 1952.

VIII-h.

Frank Louis Was, zn. van François John (Frank) Was (VII-m) en Margareth Gower Shaw, geb. Santa Ana CA op 17 jun 1920, straaljagerpiloot in een B17. Captain U.S. army, ovl. Topeka KS op 22 jul 1952 ten gevolge van een vliegongeluk, tr. New York NY op 1 dec 1945 met Margaret Riordan (Marge) Joyce, dr. van Michael Joyce en Margaret Riordan Wilson, geb. Chicago IL op 6 aug 1920. Uit dit huwelijk: 1. Julie Ann Was, geb. Santa Ana CA op 17 mrt 1949, volgt IX-f.

IX-f.

Julie Ann Was, dr. van Frank Louis Was (VIII-h) en Margaret Riordan (Marge) Joyce, geb. Santa Ana CA op 17 mrt 1949, tr. Corona del Mar CA op 28 jul 1973, (gescheiden) met Duncan John Turner, zn. van Derek R. Turner, geb. vermoedelijk Kidderminster [GrootBrittannië] op 15 mei 1946. Opgeleid aan St Thomas’ Hospital Medical School te Londen. Member of the Royal College of Physicians and Surgeons (persbericht 1973). Zij vestigden zich in Vancouver Island [Canada]. Uit dit huwelijk: 1. Ryan Turner. 2. Michael Turner.

VIII-i.

William Gower (Bill) Was I, zn. van François John (Frank) Was (VII-m) en Margareth Gower Shaw, geb. Santa Ana CA op 19 jul 1922, ovl. Scottsdale AZ op 19 febr 2014. President Arizona Title Co Phoenix, tr. Santa Ana [V.S.] op 1 mei 1943 met Irma Jean May, dr. van Arthur May en Irma Huffman, geb. Santa Ana CA op 16 mrt 1923, ovl. Scottsdale AZ op 10 mei 2013. Uit dit huwelijk: 1. Christine Marie Was, geb. Santa Ana CA op 3 jan 1946, volgt IX-f. 2. William Gower Was, geb. Santa Ana CA op 1 jun 1949, volgt IX-g 3. Dudley Huffman Was, geb. Santa Ana CA op 6 mrt 1954, volgt IX-h

IX-f

Christine Marie Was, dr. van William Gower (Bill) Was en Irma Jean May, geb. Santa Ana CA op 3 jan 1946, tr.1e Orange County CA op 5 aug 1972 met Alfred A. Wood, Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

55

geb. circa 1947. Kinderen: 1. Carson Wood. 2. Amanda Wood. Zij trouwde 3e Chris Beliveau. Kinderen: 1. Carnal Beliveau. 2. Nicholas Beliveau. IX-g

William Gower Was II, zn. van William Gower (Bill) Was en Irma Jean May geb. Santa Ana CA op 1 jun 1949, bankier, tr. Scottsdale AZ 3 jun 1972 Joan (Joanie) Carter, dr. van Heard Ledyard Carter en Marilyn Haberkorn, geb. Ft Lauderdale FL 17 mei 1949, College Professor (computers). Kinderen: 1. William Gower (Bill jr) Was III geb. Scottsdale AZ 31 mrt 1977. Procureur. 2. Andrew Christopher (Andy) Was, geb. Scottsdale AZ 3 okt 1980. Bankier.

Joan en William II

William III – William II - Andrew Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

56

IX-h

Dudley Huffman Was, zn. van William Gower (Bill) Was en Irma Jean May geb. Santa Ana CA op 6 mrt 1954, tr. Michele Lynn Phillips. Kind: 1. Ryan Davis Was, geb. 17 febr 1990.

VIII-j.

Margareth Ann (Peggy) Was, dr. van François John (Frank) Was (VII-m) en Margareth Gower Shaw, geb. Los Angeles CA op 22 okt 1927, tr. Tustin CA op 15 jun 1947 met James Mathias (Matt) Nisson, zn. van Clarence Nisson en Vera Montgomery, geb. Tustin CA op 22 jul 1924. Uit dit huwelijk: 1. David Nisson, geb. Santa Ana CA op 19 nov 1950. 2. Lisa Nisson, geb. Santa Ana CA op 1 okt 1953. 3. Nicholas Nisson, geb. Santa Ana CA op 13 dec 1956.

VII-n.

Grace Marie Theodora Was, dr. van Louis Was (VI-k) en Antonia Hermina Kroese, geb. Panama NE op 14 okt 1897, ovl. Orange County CA op 7 apr 1984, tr. Santa Ana CA op 5 jan 1928 met Hugh John Heaney, zn. van John Heaney en Mary McDonald, geb. Los Angeles CA op 25 jul 1893, spoorweg telegrafist, ovl. Los Angeles CA in 1965. Uit dit huwelijk: 1. John Louis Heaney, geb. Santa Ana CA op 20 okt 1928. 2. Antonette Marie (Tony) Heaney, geb. Santa Ana CA op 11 sep 1931, ovl. Auburn CA op 8 aug 2000. Hugh John Heaney, zn. van John Heaney en Mary Mcdonald, tr. (1) met Grace Catherine Callaghan. Zij overleed op jonge leeftijd. Uit dit huwelijk: 1. Mary Elizabeth Heaney, geb. Santa Ana CA op 18 okt 1917. 2. Grace Lauretta Heaney, geb. Santa Ana CA op 11 febr 1919. Deze meisjes werden vanaf zijn tweede huwelijk opgevoed door Grace Was.

VI-l.

Rosalie (Mientje) Was, dr. van François Pieter Jacobus Was (V-h) en Maria Amalia van Damme, geb. Oosterland op 21 dec 1859, ovl. Numansdorp op 15 aug 1924, tr. Oosterland op 16 jul 1886 met Cornelis Flohil, zn. van Jan Flohil en Hendrika de Vlieger, geb. Oosterland op 6 dec 1858, huisarts Numansdorp 1886-1929, ovl. Numansdorp op 6 okt 1950.


57

Rosalie Flohil-Was

Uit dit huwelijk: 1. Jan Flohil, geb. Numansdorp op 13 jul 1887. 2. Maria Amalia Flohil, geb. Numansdorp op 13 jul 1888. 3. Johannes Theodorus Flohil, geb. Numansdorp op 21 sep 1891. V-i.

Janna Wouterina (Jansje) Was, dr. van Willem Was (IV-c) en Wilhelmina Wouterina van As, geb. Sint-Maartensdijk op 18 mrt 1828, ovl. Zierikzee op 17 mrt 1906, tr. Sint-Maartensdijk op 15 okt 1858 met Johannes (Jan) Bal, zn. van Cornelis Bal en Levina Brandenburg, geb. Zierikzee op 11 jul 1831, apotheker te Zierikzee, ovl. Rotterdam op 1 apr 1900 (kanker). Hij was weduwnaar van Suzanna Maria Boone. Uit dit huwelijk: 1. Cornelis Willem Bal, geb. Zierikzee op 21 aug 1860. 2. Wilhelmina Wouterina Bal, geb. Zierikzee op 30 mei 1863. 3. Willem Bal, geb. Zierikzee op 5 mrt 1865. 4. Cateau Bal, geb. Zierikzee op 30 okt 1867. 5. François Pieter Jacobus Bal, geb. Zierikzee op 25 dec 1872.


58

SEIJS TAK

IV-d.

Christiaan Was, zn. van Johannes Was (III-a) en Johanna Blom, geb. Sint-Maartensdijk op 29 mrt 1799, geneesheer, burgemeester Sint Maartensdijk (1840-1852), ovl. Sint-Maartensdijk op 11 jun 1875 (beroerte), tr. Sint-Maartensdijk op 11 jul 1820 met Adriana (Adriaantje) Seijs, dr. van Hubrecht Seijs en Cornelia Blom, geb. Sint-Maartensdijk op 23 mrt 1799, ovl. Sint-Maartensdijk op 18 aug 1875. Christiaan Was werd door Johan Martijn Keller te Oosterland tot geneesheer opgeleid. Blijkens A.J. van der Aa, Biografisch Woordenboek der Nederlanden, deel 20, Haarlem 1877, bladz. 56, schreef Is C. Was (blijkbaar Christiaan Was, zn. Van Johannes) in het Praktisch Tijdschrift voor Geneeskunde, jrg. 1828, het opstel ‘Waarneming van eenen verharden baarmoedermond bij een barende, aan welke eene inscheuring gedeeltelijk vanzelf ontstond en gedeeltelijk door de kunst voortgebracht werd, welke opening eenen doorgang aan de vrucht gaf de verlossing ten gevolge had’. Onderstaande portretten, gemaakt door B. Kunst, zijn in bezit van de gemeente Tholen. Tegen het eind van hun leven was het echtpaar verlamd door een beroerte en werden zij verzorgd door hun jongste zoon Hubertus.

Christiaan Was en Adriana Seijs Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

59

Christiaan Was bejaard

Uit dit huwelijk: 1. Hubertina Cornelia Johanna Was, geb. Bruinisse op 2 dec 1820, ovl. Sint-Maartensdijk op 15 mrt 1825. 2. François Pieter Jacobus Was, geb. Sint-Maartensdijk op 11 jan 1822, ovl. Sint-Maartensdijk op 14 sep 1822. 3. François Pieter Jacobus Was, geb. Sint-Maartensdijk op 30 jul 1823, ovl. Sint-Maartensdijk op 18 dec 1823. 4. Willem Wouter Was, geb. Sint-Maartensdijk op 3 mei 1825, student medicijnen Leiden, theologie Utrecht, ovl. Sint-Maartensdijk op 10 okt 1847 (tuberculose). Over hem verscheen een boekwerkje; ‘Rijp voor den hemel, gedachtenis aan Willem Wouter Was, in leven theologisch student en ontslapen in den ouderdom van 22 jaren.’ Hij was bevriend met Nicolaas Beets, die een gedicht voor hem schreef.15 5. Frans Was, geb. en ovl. Sint-Maartensdijk op 12 jul 1827. 6. Jan Was, geb. Sint-Maartensdijk op 15 okt 1828, ovl. Sint-Maartensdijk op 8 aug 1829. 7. Hubertina Cornelia Johanna Was, geb. Sint-Maartensdijk op 8 apr 1830, ovl. Sint-Maartensdijk op 7 dec 1830. 8. Alina Was, geb. Sint-Maartensdijk op 20 mei 1832, volgt V-j. 9. Karel Was, geb. Sint-Maartensdijk op 29 apr 1834, volgt V-k. 10. Hubert Was, geb. Sint-Maartensdijk op 3 febr 1836, ovl. Sint-Maartensdijk op 1 mei 1836. 11. Hubertina Cornelia Was, geb. Sint-Maartensdijk op 9 mrt 1837, ovl. Sint-Maartensdijk op 22 sep 1837. 12. Hubert Was, geb. Sint-Maartensdijk op 8 sep 1838, volgt V-l. V-j.

Alina Was, dr. van Christiaan Was (IV-d) en Adriana (Adriaantje) Seijs, geb. Sint-Maartensdijk op 20 mei 1832, ovl. Wolphaartsdijk op 25 dec 1864, tr. op 22 dec 1859 met François (Frans) Hage, zn. van Izak Hage en Johanna Pieternella Was, geb. Sint-Maartensdijk op 12 jul 1834, predikant Wolphaartsdijk, ovl. 's-Gravenhage op 11 febr 1914 (V-a). Opvallend is dat hier sprake is van drie opeenvolgende generaties Was-Hage. Alina wordt beschreven als gracieus, begaafd en zeer bemind. Uit dit huwelijk: 1. Willem Karel Christiaan Hage, geb. Nw-Loosdrecht op 28 aug 1862. Door een val uit een boom overleed hij in Wolphaartsdijk op 17 apr 1874. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

60

François (Frans) Hage, zn. van Izak Hage en Johanna Pieternella Was (V-a), tr. (2) 's-Heer Arendskerke op 27 sep 1866 met Elisabeth Johanna (Betsie) Schilham, dr. van Abraham Schilham en Gerdina van der Meij, geb. 's-Heer Arendskerke op 11 dec 1845. (zie V-a). Uit dit huwelijk: 1. Corneille Jacques Hage, geb. Wolphaartsdijk op 15 aug 1867. 2. Gerardine Jeanette Adelaide Hage, geb. Wolphaartsdijk op 24 dec 1870. 3. Willem Karel Christiaan Hage, geb. Wolphaartsdijk op 3 mrt 1876, predikant, ovl. Breda op 18 jan 1943, tr. met Nora Was, dr. van Dr. Hubert Was (V-l) en Petronella Jacoba Francisca Wanrooij (zie VI-p). V-k.

Karel Was, zn. van Christiaan Was (IV-d) en Adriana (Adriaantje) Seijs, geb. Sint-Maartensdijk op 28 apr 1834, geneesheer in Sint Maartensdijk, ovl. Sint-Maartensdijk op 27 sep 1894 (hart paralysis), tr. Sint-Maartensdijk op 20 jun 1867 met Jacoba Elisabeth (Cobet) van der Burcht van Lichtenberg, dr. van Willem Frederik van der Burcht van Lichtenberg en Grietje Goudzwaard, geb. Sint-Maartensdijk op 11 mei 1839, ovl. Delft op 13 dec 1931. Karel wordt beschreven als klein van postuur, zeer gedistingeerd van voorkomen en zelden zonder hoge hoed. Volgens J.C. de Man (1e stuk bladz. 182) werd Karel Was in augustus 1851 leerling van de Geneeskundige School te Middelburg. Op 16 nov 1856 werd hij bevorderd in de verloskunde en op 24 aug 1857 bevorderd tot Stedelijk en Plattelands Heelmeester.


61

Deel uit de naamlijst van kwekelingen die studeerden aan de Provinciale Geneeskundige school te Middelburg

De Man schrijft over Karel Was: ‘Karel was de zoon van den alvermogenden burgemeester en geneesheer Che. Was. Evenals al de Wassen, bracht hij zijn studietijd aan de School onberispelijk door; er was iets gedistingeerd in onzen Karel, hij was dan ook niet weinig trotsch op zijn Phoebus-hoofd, dat misschien aan den tijd herinnerde toen zijn voorouders uit Schotland zijn gekomen. Wij vinden hem te St. Maartensdijk praktiseerende tot 1894, het jaar van zijn overlijden. Alhoewel niet zoo voortvarend als zijn vader, was hij om zijn degelijke kunde niet minder als deze geëerd. Wij bezitten van hem een paar opstellen over Galsteenen en Hepatogenen Icterus. Zijn latere collega met den opgewekten naam van Geluk in de wereld gekomen, maakte evenwel meer opgang. Was is nog lid van den Gemeenteraad geweest; ook behoorde hij sedert 1862 tot de leden der Afdeeling. Hij is plotseling op 60-jarigen leeftijd overleden, na eenige jaren zwaarmoedig te zijn geweest.’


62

Uit dit huwelijk: 1. Willem Christiaan Was, geb. Sint-Maartensdijk op 27 mrt 1868, ovl. Delft op 31 dec 1922. Hij werd verpleegd in een inrichting te Delft. 2. Alina (Anna of Lina) Was, geb. Sint-Maartensdijk op 13 okt 1870, volgt VI-m. 3. Christiaan Adriaan Was, geb. Sint-Maartensdijk op 23 mrt 1872, volgt VI-n. 4. Margaretha Frederika (Gretha) Was, geb. Sint-Maartensdijk op 6 dec 1876, ovl. Delft op 8 febr 1962. VI-m.

Alina (Anna) Was, dr. van Karel Was (V-k) en Jacoba Elisabeth (Cobet) van der Burcht van Lichtenberg, geb. Sint-Maartensdijk op 13 okt 1870, ovl. Delft op 25 okt 1961, tr. Delft op 30 apr 1900 met Jasper Johannes van Weert, zn. van Jan van Weert en Cornelia van der Pluijm, expediteur, geb. Delft op 12 jan 1871, ovl. Delft op 13 jul 1936. Uit dit huwelijk: 1. Cornelia van Weert, geb. Delft op 16 febr 1901. 2. Karel van Weert, geb. Delft op 12 aug 1902. 3. Alina van Weert, geb. Delft op 10 jul 1905. 4. Lize van Weert, geb. Delft op 13 mrt 1907.

VI-n.

Christiaan Adriaan Was, zn. van Karel Was (V-k) en Jacoba Elisabeth (Cobet) van der Burcht van Lichtenberg, geb. Sint-Maartensdijk op 23 mrt 1872. Student in de wis- en natuurkunde te Leiden (1872), administrateur van een rubber- en koffie onderneming in Pasirian [Indonesië], ovl. in het z.g. ‘dodenkamp’ Ambarawa [Indonesië] op 10 jun 1945, tr. Banjoewangi [Indonesië] op 6 jun 1909 met Adriana Johanna Luiting, dr. van Gerrit Adrianus Luiting en Johanna Wilhelmina Kerkhof, geb. Amsterdam op 25 sep 1881, ovl. Soest op 29 dec 1963. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

63

Christiaan Adriaan Was

Uit dit huwelijk: 1. Karel Gerrit Was, geb. Banjoewangi [Indonesië] op 30 mei 1910, gemeente ambtenaar, ovl. Tiel op 27 mrt 1976. De heer G.L. Wanrooij bezocht hem in 1972 en schrijft over hem: Hij was mensenschuw en een zonderling, tenger gebouwd met een klein hoofd. 2. Johanna Jacoba (Anna) Was, geb. Banjoewangi [Indonesië] op 6 jun 1911, ovl. vermoedelijk Ede op 15 nov 1992. 3. Margaretha Cornelia (Marga) Was, geb. Djatiroto [Indonesië] op 21 aug 1916, ovl. Swannanoa, NC, 24 jun 1999, tr. Soerabaja [Indonesië] op 23 febr 1938 met Walter Neuffer, zn. van Carl T. Neuffer en Eva Proger, geb. Banjarmasin [Indonesië] op 5 apr 1909. Ovl. Swannanoa, NC 1 febr 1981. Kind: a. Anne Marie Neuffer, geb. Malang [Indonesië] op 27 jul 1940. V-l.

Dr. Hubert (Bert) Was, zn. van Christiaan Was (IV-d) en Adriana (Adriaantje/ Lijntie) Seijs, geb. Sint-Maartensdijk op 8 sep 1838, studeerde theologie in Utrecht van 1856 tot 1862. Was ambteloos tot 1875. Was ook taalgeleerde en Plato-kenner. Predikant in Steenbergen en later vanaf 1884 in Sint-Oedenrode. Doctor filosofie honoris causa Utrecht 22 jun 1886 ter gelegenheid van het 250-jarig bestaan van de universiteit. Ovl. Driebergen op 24 dec 1911, tr. Den Bommel op 16 sep 1875 met Petronella Jacoba Francisca Wanrooij, dr. van Wolter Adriaan Wanrooij en Tanna Wilhelmina Was (V-d), geb. Sint-Maartensbrug (Zijpe) 23 jun 1846. Ovl. Driebergen 10 jan 1913. Zie F. Nagtglas, Levensberichten van Zeeuwen, deel 2, M’burg 1893. Na het overlijden van zijn zeer begaafde dochter Lucia maakte Hubert een gedicht als aandenken aan haar. Dr. P.J. Meertens schreef over Hubert Was in het Biografische Lexicon bij het Meertens Instituut. Hij was een uitstekend student in Sanskrit, Joods en andere dode talen, een dominee en een ongelovige. De familiegeschiedenis zegt dat toen Hubertus in zijn wieg werd geschommeld om te gaan slapen, hij uitriep: ‘Moeie Lyntie, ik slaepe nog niet’.


64

Echtpaar Was-Wanrooij

Uit dit huwelijk: 1. Eleonora Augusta Cornelia Was, geb. Steenbergen op 20 okt 1876, ovl. Den Bommel op 5 apr 1880. 2. Lucia (Lucie) Was, geb. Steenbergen op 7 dec 1878, ovl. Sint Oedenrode op 17 nov 1888. (besmettelijke keelziekte). Het was een intelligent meisje, oogappel van haar vader, die na haar dood een prachtig gedicht ter nagedachtenis schreef. Zij kon op tienjarige leeftijd Plato buitengewoon lezen.16

Lucia Was

3. 4. 5.

Eduard Was, geb. Kruisland op 23 jan 1881, volgt VI-o. Nora Was, geb. Kruisland op 3 jun 1882, volgt VI-p. Herman Was, geb. Sint Oedenrode op 8 sep 1891, operazanger, ovl. 's-Gravenhage op 28 dec 1944. Herman was in zijn jonge jaren wat lastig. Zijn vader deed hem in de kost bij Adriaan Doeleman, die hem als onderwijzer zou begeleiden. Uit een brief (juni 1906) maken we op dat Herman Was bij Adriaan in huis was, omdat deze jongen een streng gezag nodig had. Hubert Was hoopte dat zijn zoon bij Adriaan Doeleman zou komen ‘op het pad der beheersing’. De heer G.L. Wanrooij schrijft in de kwartierstaat Wanrooij-Was over Herman; In zijn jeugd schijnt hij lichamelijk zwak geweest te zijn. Als jongste werd hij vooral Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

65

door zijn moeder beschermd en verwend. Waarschijnlijk is hij niet op de dorpsschool geweest, maar door huisonderwijs klaargemaakt voor het gymnasium. Als zoon van de bij letterkundig zo bekende vader kon hij niet voldoen aan de verwachtingen die men van hem had. Enige jaren vóór het eindexamen gaf hij er de brui aan en wilde toneelspeler worden. Hij kreeg introducties bij ‘Het toneel’ van W.C. Royaards en andere bekende gezelschappen. Hij was hypernerveus, stotterde enigszins en werd door moeilijkheden spoedig uit het veld geslagen, zodat hij het niet verder bracht dan kleine rollen en figurant. Dankzij de erfenis van zijn niet onbemiddelde ouders kon hij lange tijd zanglessen nemen. Onder meer bij Salzman. Toen zijn financiën slonken ging hij veel en langdurig bij familieleden logeren. Ook leende hij geld van zijn broer welke bezweek voor de herhaalde verzekeringen dat hij nu bijna klaar was en spoedig goed zou verdienen als operazanger. Tenslotte moest hij zijn leven als ‘grand seigneur’ en zijn zanglessen opgeven en proberen in kleine operagezelschappen een rol te krijgen. Dit lukte zo nu en dan, met perioden van werkeloosheid ertussen. Hij leefde nu als een arme man die de grootste moeite had zich het uiterst keurige pak dat hij nodig had voor zijn sollicitaties bij operagezelschappen aan te schaffen. In zijn optreden en spraak bleef hij toch altijd ‘heer’. Zijn broer liet hem tenslotte aan zijn lot over en weigerde, na alles wat hij al gedaan had, beslist hem nog langer geld te lenen. Zo leefde deze zenuwachtige doodarme heer gedurende de oorlogsdagen in Den Haag. In 1943 of 1944 lukte het hem een aanstelling te krijgen bij een operettegezelschap in Osnabrück. Door de geallieerde bombardementen op Duitse steden werd zijn gevoelig zenuwgestel erg geschokt, kon hij het zingen niet volhouden en keerde naar Den Haag terug. In de Hongerwinter kreeg hij geelzucht terwijl hij sterk ondervoed was. Tenslotte is hij in die stad gestorven. Al is hij nooit een groot drama-speler geworden, zijn levensloop zelf was een drama en hij speelde er zijn rol van gelatenheid, een beetje humor en met een zekere waardigheid.

Herman Was

VI-o.

Eduard Was, zn. van Dr. Hubert Was (V-l) en Petronella Jacoba Francisca Wanrooij, geb. Kruisland op 23 jan 1881, predikant in de plaatsen; Waterlandkerkje, Aduard, Bergum, Oosthuizen, Vledder en Hoorn op Terschelling. Ovl. Leeuwarden op 14 aug 1946, tr. Huizum (Leeuwarderadeel) op 6 jan 1910 met Cornelia Geertruide Wanrooij, dr. van Marinus Constant Justinus Wanrooij en Chistina Cornelia Woutman, geb. Nieuwland op Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

66

6 jan 1886, onderwijzeres, ovl. Rosmalen op 12 nov 1971.

Echtpaar Eduard Was - Cornelia G. Wanrooij

Uit dit huwelijk: 1. Lucia Was, geb. Waterlandkerkje op 26 nov 1910, werkte als verpleegster, onderwijzeres op vele locaties. Vanaf 1969 remedial teacher in Delft, ovl. vermoedelijk Zoetermeer op 15 aug 1982. 2. Maria Was, geb. Waterlandkerkje op 11 febr 1912, ovl. Katwijk aan Zee op 13 okt 1968. Deed eerst thuis en later bij particulieren en inrichtingen huishoudelijk werk. Is opgenomen geweest in ‘Endegeest’, Oegstgeest. Uit vrees voor heropname is zij door zelfverdrinking in de Noordzee overleden. 3. Johannes Was, geb. Bergum op 6 jul 1916, volgt VII-o. VII-o.

Johannes Was, zn. van Eduard Was (VI-o) en Cornelia Geertruide Wanrooij, geb. Bergum (Tietjerksteradeel) op 6 jul 1916. Na de H.B.S. studeerde hij Middelbaar Wiskunde. Na militaire dienst en een korte krijgsgevangenschap werd hij ingeschreven als student te Leiden. I.v.m. de sluiting van de universiteit in de oorlog, studeerde hij Middelbaar Mechanica, maar moest stoppen om onder te duiken. Daarna werd hij wiskundige aan het Vlasinstituut te Wageningen. Door de Duitse bezetter daar opgepakt en later weer bij de familie Mens in Arnhem. Weer ontsnapt en ondergedoken in Oosterbeek, Rhenen en Leiden. Na de oorlog korte tijd leraar in Leiden. Tot 1948 in militaire dienst, waarvan een half jaar in Schotland. Vervolgens wiskundeleraar op scholen te Warffum, Leeuwarden en Den Haag. Ovl. 's-Gravenhage op 30 okt 1997, tr. Wageningen op 17 jul 1944 met Elizabeth Maria Johanna Amptmeijer, dr. van Warnardus Amptmeijer en Elisabeth Maria Johanna van der Steen, geb. Leiden op 22 mrt 1914. Ovl. Katwijk op 7 aug 2013 Uit dit huwelijk: 1. Elisabeth Christina (Lies) Was, geb. Leiden op 8 febr 1945, schilderes. Ovl. Wassenaar op 21 dec 2012. Zij maakte o.a. een schilderij, waarop zij met haar moeder staat afgebeeld. De afbeelding is te vinden op de site van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie. (RKD.nl) 2. Johanna (Joke) Was, geb. Leiden op 14 apr 1947, volgt VIII-k. 3. Louise (Loes) Was, geb. Warffum op 9 mei 1950, volgt VIII-l.


67

Bladzijde uit fotoboek familie Was-Amptmeijer

VIII-k.

Johanna (Joke) Was, dr. van Johannes Was (VII-o) en Elizabeth Maria Johanna Amptmeijer, geb. Leiden op 14 apr 1947, violiste, tr. (1) 's-Gravenhage op 5 jun 1967 met Leonardus van Oostrum, zn. van Wilhelmus van Oostrum en Wilhelmina Alida Maria Lemmers, geb. 's-Gravenhage op 17 jul 1942, leraar conservatorium Rotterdam. Johanna (Joke) Was, tr. (2) Hoofddorp op 18 jun 2002 met Peter Lucassen, zn. van Joop Lucassen en Paula Bata Pausch, geb. Wigstadl [Poland] op 24 mrt 1936, bakker. Uit dit huwelijk: 1. Natasja Lucassen, geb. Haarlem op 19 mrt 1981. 2. Sander Lucassen, geb. Haarlem op 12 dec 1982.

VIII-l.

Louise (Loes) Was, dr. van Johannes Was (VII-o) en Elizabeth Maria Johanna Amptmeijer, geb. Warffum op 9 mei 1950, modeontwerpster, tr. 's-Gravenhage op 20 okt 1969 met Reinier Evert Johannes van de Voorde, zn. van Simon van de Voorde en Maria Hendrika van de Beek, geb. 's-Gravenhage op 5 apr 1946, beeldend kunstenaar. Loes en Reinier exploiteren een galerie in Deventer. Uit dit huwelijk: 1. Robino van de Voorde, geb. Deventer 27 mei 1977. 2. Meriël van de Voorde, geb. Deventer 30 nov 1984. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

68

Loes Was

VI-p.

Nora Was, dr. van dr. Hubert Was (V-l) en Petronella Jacoba Francisca Wanrooij, geb. Kruisland op 3 jun 1882, ovl. Halsteren op 8 nov 1944, tr. Sint-Oedenrode op 3 jun 1902 met Willem Karel Christiaan Hage, zn. van François Hage en Elisabeth Johanna (Betsie) Schilham (zie V-j). Predikant. Uit dit huwelijk: 1. Willem Gerard Hage, geb. Deurne 4 apr 1903. 2. Gerardine Nora Hage, geb. Poortugaal op 22 febr 1909. 3. Frans Cornelis Hage, geb. Bergh op 29 mrt 1913. 4. Hubert Karel Christiaan Hage, geb. Leeuwarden op 24 apr 1924.

Nora Was en haar man Willem Hage


69

SCHOUTEN TAK

Echtpaar Was-Schouten

IV-e.

Jan Was, zn. van Johannes Was (III-a) en Petronella / Pieternella Langejan, geb. Sint-Maartensdijk op 14 febr 1807, onderwijzer, officier van gezondheid tot in 1834. Daarna geneesheer in Scherpenisse alwaar hij zeer geliefd was. Was er burgemeester van 1839 tot 1851, ovl. Scherpenisse op 3 dec 1881, tr. Waterlandkerkje op 16 febr 1833 met Sara Catrina Schouten, dr. van Ds. Roeland Schouten en Catrina Wilhelmina Milders, Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

70

geb. Kaag (thans gemeente Kaag en Braassem) op 13 mei 1800, ovl. Scherpenisse op 13 dec 1874. Jan Was werkte op de particuliere school van J. van Braambeek te Zevenbergen en op de school van F. de Looy te Lage Zwaluwe. Volgens J.C. de Man (1e druk, bladz. 93 werd hij op 7 augustus 1828 leerling van de Medische School te Middelburg; in 1830 werd hij tot plattelands heel- en vroedmeester bevorderd. In 1828 kreeg hij 1 ½ jaar afslag; hij had dus bij een geneeskundige geleerd (zijn broer Christiaan). In 1831 werd hij officier van gezondheid 3e klasse bij de Utrechtse schutterij. In 1833 was hij officier 2e klasse bij de Zeeuwse schutterij. Was actief tijdens de Belgische Revolutie en verwierf het metalen kruis. Hij was 3de klas geneesheer bij het derde bataljon van de Utrechtse vrijwilligers te Amersfoort. Deze troep werd ingekwartierd te Bergen op Zoom en dokter Jan Was diende daar gedurende 13 maanden in het hospitaal onder Dr. Majoor Ninaber, hij behandelde een deel van de gewonden van het fort ‘St. Marie’ van de Citadel van Antwerpen en van de schermutseling te Kapitalendam. Hij was ook getuige van de ontploffing van het kruitmagazijn te Onze Lieve Vrouwstraat. Zijn afdeling werd toen overgeplaatst naar Helmond en Bakel. Hier werd hij bevorderd tot geneesheer 2de klas en werd geplaatst bij de Zeeuwse vrijwilligers, district 4. Hij diende bij het derde bataljon in de districten, Bakkerpolder, Waterlandkerkje, Turkye, Aardenburg, St Kruis, IJzendijke, Biervliet, Kapitelendam, Schoondijke, Groede, Breskens en Fort Frederik Hendrik. Hij nam ontslag in 1834. Aldus de aantekeningen van Jan Was, geschreven door hemzelf. Volgens De Man schreef hij enige medische opstellen. In het ‘Nieuw Praktisch Tijdschrift voor de Geneeskunde in al haren omvang van 1851’ staat zijn artikel ‘Mededeelingen uit de praxis’. In de Zeeuwse volksalmanak (1841) schreef hij ‘Iets over de confrèrije of gilden van Cloveniers te Scherpenisse’. Uit dit huwelijk: 1. Johannes Roeland (Jan) Was, geb. IJzendijke op 21 aug 1833, geneesheer, ovl. Curaçao [Nederlandse Antillen] op 5 jul 1854. Volgens J.C. de Man (1e stuk, bladz. 175-176) werd Johannes Roeland Was op 6 aug 1850 leerling van de Medische School te Middelburg. Hij was een flinke jongeling en een oppassende zoon. Na uitnemende studiën, waarbij ik hem ook met zeer veel genoegen privaatles gaf, deed hij geen examen, maar ging in Marine dienst. Hij was verloofd, maar het meisje verbrak de verloving. Dit werd toen als een schande ervaren en was een reden voor hem te vertrekken. Hij ging naar West Indië. Zijn stoomschip was daar nog slechts een maand geankerd, toen Was door de gele koorts werd aangetast, waaraan de brave jongeling bezweek, 21 jaren oud. 2. Catharina Pieternella Was, geb. Middelburg op 7 sep 1834, volgt V-m. 3. Cornelis Pieter Was, geb. Scherpenisse op 3 jul 1836, volgt V-n. 4. Pieter Was, geb. Scherpenisse op 26 aug 1837, ovl. Scherpenisse op 30 okt 1837. 5. François Was, geb. Scherpenisse op 26 aug 1837, bakker en had een agentuur in thee, ovl. Scherpenisse op 31 mrt 1874. 6. Sara Catharina Was, geb. Scherpenisse op 17 febr 1840, volgt V-o. V-m.

Catharina Pieternella Was, dr. van Jan Was (IV-e) en Sara Catharina Schouten, geb. Middelburg op 7 sep 1834, ovl. Kralingen/Rotterdam op 28 mei 1876, tr. Scherpenisse op 26 sep 1860 met Cornelis Bal, zn. van Jacobus Cornelis Bal en Anna van Schelven, geb. Zierikzee op 21 febr 1837, koopman. Uit dit huwelijk: 1. Anna Bal, geb. Zierikzee op 9 jun 1863. 2. Johannes Bal, geb. Zierikzee op 1 aug 1864. 3. Mina Bal, geb. Scherpenisse op 3 mei 1868. 4. Sara Catharina Bal, geb. Scherpenisse op 12 aug 1873. 5. Jan Bal, geb. Scherpenisse op 29 mei 1875.

V-n.

Cornelis Pieter (Kees)Was, zn. van Jan Was (IV-e) en Sara Catharina Schouten, geb. Scherpenisse op 3 jul 1836, geneesheer in Kamperland, Yerseke, Nieuw-Helvoet, OudGenealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

71

Vossemeer, Mijnsheerenland, Andelst, Wisch en Varsseveld. Ovl. 's-Gravenhage op 26 mei 1916, tr. Kamperland op 13 mrt 1863 met Adriana van 't Zelfde, dr. van Dammes van 't Zelfde en Dingena Westdijk, geb. Ovezande op 20 dec 1839, ovl. Delft op 22 okt 1932.

geneesheer Kees Was

Volgens J.C. de Man werd hij op 5 jan 1857 leerling van de Medische School te Middelburg; bevorderd in de drie vakken op 22 febr 1860. Hij ontving een jaar afslag en leefde als alle Wassen onberispelijk. Hij bezocht de particuliere school van K.J. van Tussenbroek te Woudrichem van 1852 tot 1854. Uit dit huwelijk: 1. Sara Catharina Was, geb. Yerseke op 11 jan 1864, ovl. Varsseveld op 14 sep 1884.

Sara C. Was

2.

Jan Roeland Was, geb. Nieuw Helvoet op 13 mrt 1866, volgt VI-q. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

72

3. 4.

Cornelis Pieter Was, geb. Nieuw Helvoet op 10 sep 1868, ovl. Nieuw Helvoet op 23 sep 1868. Johannis Dammes François (Johan) Was, geb. Oud Vossemeer op 18 okt 1869. Johan ging op zeer jonge leeftijd naar Kampen en werd kapitein bij het KNIL. Hij zou bevriend zijn geweest met minister dr. H. Colijn. Na zijn pensionering werd hij medewerker bij de BPM in Den Haag, ovl. Soest op 15 okt 1954, tr. 's-Gravenhage op 14 jun 1904 met Bertha Elzas, dr. van Barend Elzas en Rebekka Vos, geb. Zwolle op 26 jun 1864, ovl. Soest op 3 mei 1935.

Johan Was

5. 6. 7.

V-o

Henri Eduard Was, geb. Oud Vossemeer op 6 mrt 1872, volgt VI-r. François Was, geb. Mijnsheerenland op 1 apr 1874, volgt VI-s. Cornelis Pieter Was, geb. Andelst op 13 mrt 1876, ovl. Varsseveld op 25 sep 1891.

Sara Catharina Was, geb. Scherpenisse op 17 febr 1840, dr. van Jan Was (IV-e) en Sara Catharina Schouten, ovl. Wolphaartsdijk op 30 jun 1906, tr. Scherpenisse op 10 jan 1866 met Pieter Roetert Tak, zn. van Servaas Tak en Elisabeth Tak, geb. Middelburg op 5 jun 1841, landeconoom en bemiddeld, ovl. Ammerzoden op 18 jun 1888. In de genealogie Tak, beschreven in een eigen uitgave door P.C. Labrijn (1916) wordt Sara als volgt beschreven;

Sara C. Tak-Was


73

‘Sara Catharina, een korte, zwaar gebouwde vrouw, met donker haar en bruine oogen, bezat, bij een zacht, opofferend karakter, eene, haar onder alle levensomstandigheden bijblijvende opgewektheid, gepaard met eene in de familie Was erfelijke leukheid. Haar leven aan de zijde van een verkwistenden. Lichtzinnigen man, was buitengewoon moeilijk. Slechts hare natuurlijke blijmoedigheid en eene warme liefde voor hare kinderen, hielden haar staande in deze zware jaren. <> Slechts haar einde was droevig – op 66-jarige leeftijd overleed zij door uithongering, ten gevolge van maagkanker.’ Uit dit huwelijk: 1. Elizabeth Tak, geb. Wissenkerke op 6 aug 1866. 2. Sara Catharina Tak, geb. Wissenkerke op 17 nov 1867. 3. Servaas Tak, geb. Wissenkerke op 8 okt 1869. 4. Jan Roeland Tak, geb. Wissenkerke op 26 okt 1870. 5. Dina Anthoinetta Tak, geb. Wissenkerke op 7 nov 1871. 6. Catharina Pieternella Tak, geb. Wissenkerke op 10 apr 1873. VI-q.

Jan Roeland Was, zn. van Cornelis Pieter Was (V-n) en Adriana van 't Zelfde, geb. Nieuw Helvoet op 13 mrt 1866, onderwijzer, adjunct-commies bij de rekenkamer, ovl. 's-Gravenhage op 8 jan 1930, tr. Loosduinen op 13 jun 1901 met Anna Maria Helena Roefs, dr. van Nicolaas Roefs en Maria Morel, geb. 's-Gravenhage op 13 okt 1867, ovl. 's-Gravenhage op 19 mrt 1953. Jan Roeland was zeer intelligent en zeer geestig. Hij dronk echter zwaar. Aan een leverziekte is hij overleden. Anna was rooms-katholiek, en voedde haar kind ook daarin op, wat haar schoonmoeder haar kwalijk nam. Anna was een zeer goedhartige vrouw, iedereen was erg op haar gesteld. Uit dit huwelijk: 1. Cornelis Pieter François Was, geb. 's-Gravenhage op 29 jun 1902, volgt VII-p.

VII-p.

Cornelis Pieter François (Cor/Kees) Was, zn. van Jan Roeland Was (VI-q) en Anna Maria Helena Roefs, geb. 's-Gravenhage op 29 jun 1902. Tweede luitenant (1923), publicist, ambtenaar defensie, ovl. 's-Gravenhage (Wassenaar) op 9 apr 1975, tr. Amsterdam op 25 apr 1940 met Maria Margaretha (Mary) Nieuwenhuijzen, dr. van Johannes Bertrus Nieuwenhuijzen en Johanna Maria Kokje, geb. Rotterdam op 30 aug 1908, ovl. 's-Gravenhage op 11 sep 1996. Over Cor vond ik de volgende aantekening gemaakt door Françoise Was (VII-r) Cornelis Pieter was een lange, slanke, er goed uitziende jongeman – intelligent en met een zogenaamde ‘talenknobbel’; hij mislukte echter in zijn carrière – kon geen betrekking houden – en was het zorgenkind van zijn moeder. Zijn reacties op het leven en de omstandigheden waarin hij geplaatst was, vond men vreemd en zijn moeder deed alles om dit te verdoezelen. Het is jammer dat in die tijd vreemd zijn en doen nog als gek en een schande werd beschouwd. Men was toen nog niet zover in psychologie en psychiatrie. Het werd een leven van gemiste kansen, want Cor was zeer intelligent en had aanleg voor journalistiek, zijn taalgebruik en stijl waren uitmuntend. Later onderkende men zijn anders zijn als manisch depressief – en uiteindelijk werd hij bij tussenposen opgenomen in de psychiatrische kliniek te Wassenaar, alwaar hij zijn ´geval´ zelf bestudeerde en - zolang de depressie het dieptepunt nog niet bereikt had – met de artsen kon bespreken. De schrijfster is ervan overtuigd dat, indien C.P. later geboren zou zijn, hij een glanzende carrière gemaakt zou hebben – hij had er de kwaliteiten voor wat intelligente betreft, maar de omstandigheden in jeugd en opvoeding heeft hij niet kunnen overwinnen.


74

Mary en Kees Was foto circa 1940

Uit dit huwelijk: 1. Robert Jan Was, geb. 's-Gravenhage op 20 sep 1941, volgt VIII-m. 2. Ellen Johanna Maria Was, geb. 's-Gravenhage op 15 febr 1943, volgt VIII-n.

Briefhoofd op correspondentiepapier van C.P.F. Was (brief aan Frits Doeleman)


75

VIII-m.

Robert Jan Was, zn. van Cornelis Pieter François Was (VII-p) en Maria Margaretha (Mary) Nieuwenhuijzen, geb. 's-Gravenhage op 20 sep 1941, sales manager bij Soft Water Company, later paardenhandelaar, tr. (1) Tustin CA op 19 aug 1967, (gesch. op 18 aug 1972) met Janet Louise (Jan) Mac Cartney, dr. van Russell Wade Mac Cartney en Arnetta Jean Swope, geb. Lancaster PA op 15 mrt 1948. Uit dit huwelijk: 1. Jill Louise Was, geb. op 9 mei 1970. Zij veranderde haar achternaam in Mac Cartney. Robert Jan Was, tr. (2) Orange County CA op 10 dec 1977 met Sharon Lee Rosen, geb. in California 27 aug 1942. Zij had kinderen uit een vorig huwelijk. Huwelijk werd ontbonden.

VIII-n.

Ellen Johanna Maria Was, dr. van Cornelis Pieter François Was (VII-p) en Maria Margaretha (Mary) Nieuwenhuijzen, geb. 's-Gravenhage op 15 febr 1943, lerares Engels, tr. (1) 's-Gravenhage op 19 dec 1964, (gesch. 's-Gravenhage circa 1984) met Uwe Franck, zn. van Gerd Franck en Annaliese Kölper, geb. Hamburg [Duitsland] op 28 apr 1936. Procurist bij Feldmühle in Düsseldorf. Uit dit huwelijk: 1. Jan Erik Franck, geb. Düsseldorf [Duitsland] op 24 mrt 1967. 2. Christian Franck, geb. Düsseldorf [Duitsland] op 12 sep 1968. 3. Steven Franck, geb. Düsseldorf [Duitsland] op 28 okt 1970. Ellen Johanna Maria Was, tr. (2) Woking [Groot Brittannië] op 31 aug 1996 met Stuart Henry Hodgson, zn. van Henry Stockdale Hodgson en Edith Vickers, geb. Giggleswick [Groot Brittannië] op 16 apr 1935, manager director, ovl. Carcassonne [Frankrijk] op 22 mei 2007.

Ellen Was


76

VI-r.

Henri Eduard (Henry) Was, zn. van Cornelis Pieter Was (V-n) en Adriana van 't Zelfde, geb. Oud-Vossemeer op 6 mrt 1872, decoratieschilder, hij was hardhorend en ging op 16 jarige leeftijd naar Amerika. Ovl. Holland MI op 10 sep 1949, tr. South Heaven MI op 23 apr 1898 met Johanna Maria Catharina (Mary) Jansen, dr. van Hendrik Jan Jansen en Catharina Johanna Maria Foppen, geb. Harderwijk op 25 apr 1877, ovl. Holland MI op 30 apr 1967. Uit dit huwelijk: 1. Adriana Elisabeth Was, geb. Holland MI op 8 mrt 1902, ovl. Holland MI op 26 dec 1995, tr. Holland MI op 23 febr 1926 met Harrison Jay Davidson, zn. van Roland Alburtie Davidson en Nancy Anna Staff, geb. in Minnesota op 21 mrt 1899, ovl. Volusia FL op 13 sep 1993. Uit dit huwelijk a. Everett Eugene Davidson, geb. 24 dec 1927. b. Donald J. Davidson, geb. 11 mei 1930. c. Buelah Joyce Davidson, geb. 10 apr 1936. 2. Henry Edward Was, geb. Holland MI op 10 aug 1904, ovl. Grand Rapids MI op 17 apr 1978, tr. Holland MI op 2 febr 1929 met Janet Meeusen, dr. van Danuel Meeusen en Bertha Welleweerd, geb. Borculo MI op 4 jan 1907, ovl. Zeeland MI op 2 dec 1994. Geen kinderen. 3. Marie Gertrude Was, geb. Holland MI op 13 okt 1913, tr. Holland MI op 17 mei 1935 met Ir. Charles Laverne Verburg, zn. van David Verburg en Reka de Goede, geb. Holland MI op 13 nov 1908, ovl. Volusia FL op 7 apr 1980. Uit dit huwelijk: a. Phil Was Verburg, geb. Holland MI 21 aug 1936. b. Juanita Lou Verburg, geb. Holland MI 6 apr 1942. c. Laurie Joan Verburg, geb. 21 aug 1950.

VI-s.

François (Frans) Was, zn. van Cornelis Pieter Was (V-n) en Adriana van 't Zelfde, geb. Mijnsheerenland op 1 apr 1874, eerst marineofficier tot 1902, nam ontslag en ging werken ‘in de suiker’, werd later administrateur van de ijs- en miniraalwaterfabriek ‘Petodjos’ in Surakarta, ovl. Wonosobo [Indonesië] op 21 mei 1936, tr. Surakarta (Solo) [Indonesië] op 6 mrt 1908 met Anne Augustine Nolten, dr. van Charles Emile (Emile) Nolten en Francine Suzanna Roosen17, geb. Surakarta (Solo) [Indonesië] op 14 aug 1883, ovl. Apeldoorn op 7 mei 1977. Frans wordt door zijn jongste dochter beschreven als een zeer goede, wellevende, beschaafde man en zij had niets anders dan goede herinneringen aan hem als vader. Uit dit huwelijk: 1. Emilie (Lily) Was, geb. Surakarta (Solo) [Indonesië] op 2 mrt 1909, hoofdonderwijzeres, ovl. Frederiksoord op 18 aug 2007, tr. Malang [Indonesië] op 3 jun 1936 met Ir. Gijsbert Cornelis (Bert) Dijkgraaf, zn. van Anthony Dijkgraaf en Teuntje Cornelia Koning, geb. Schoonhoven op 17 jan 1901, landbouwingenieur, onderdirecteur van een tuinbouwschool, ovl. Vledder op 10 febr 1986. Uit dit huwelijk geen kinderen. 2. François Johan Adriaan Was, geb. Surakarta (Solo) [Indonesië] op 28 nov 1910, volgt VII-q. 3. Françoise (Fransje, Çoise) Was, geb. Surakarta (Solo) [Indonesië] op 8 apr 1913, volgt VII-r.


77

e

Geheel links staat Emile Nolten, vader van de bruid; 5 van rechts is Frans Was (VI-s) met zijn bruid Anne Nolten trouwdag van twee zusjes Nolten

Anne Nolten, Lily, Françoise, Frans jr en Frans Was sr


78

VII-q.

François Johan Adriaan Was, zn. van François Was (VI-s) en Anne Augustine Nolten, geb. Surakarta (Solo) [Indonesië] op 28 nov 1910, Officier KNIL, ovl. Kanchanaburi, (Thai Prison Camp, Birma) [Thailand] op 19 mrt 1944, tr. 's-Gravenhage op 29 aug 1932 met Wijnandine van der Hoeven, dr. van Jan Johannes Jacob van der Hoeven en Neeltje Ek, geb. Telok-Betong [Indonesië] op 4 aug 1912, ovl. Hellevoetsluis op 19 aug 2003. Uit dit huwelijk: 1. Anneke Was, geb. Magelang [Indonesië] op 31 jul 1933. Volgt VIII-o. 2. Nelly (Nelleke) Was, geb. Tarakan [Indonesië] op 24 dec 1935, volgt VIII-p. 3. Jan Was, geb. Raha [Indonesië] op 25 febr 1941. Volgt VIII-q.

VIII-o

Anneke Was, dr. van François Johan Adriaan Was (VII-q) en Wijnandine van der Hoeven geb. Magelang [Indonesië] op 31 jul 1933, in Nederland secretaresse, in Nieuw-Zeeland maakster van patronen voor kleding, tr. Auckland [Nieuw Zeeland] op 8 jul 1956 met Hans Cox, geb. Malang, [Indonesië] op 8 aug 1933, bouwkundig tekenaar. Ovl. Auckland 12 apr 2001. Uit dit huwelijk: 1. Elize Brigitte Cox, geb. Auckland 25 jul 1957. 2. Peter John Cox, geb. Auckland 5 jul 1958. 3. Timothy John Cox, geb. Auckland 13 aug 1966.

VIII-p.

Nelly (Nelleke) Was, dr. van François Johan Adriaan Was (VII-q) en Wijnandine van der Hoeven, geb. Tarakan [Indonesië] op 24 dec 1935, tr. 's-Gravenhage op 21 okt 1960 met Ernst Pluim Mentz, zn. van Ernst Frans Dirk Pluim Mentz en Henriëtte Elisabeth Hamwijk, geb. Manado [Indonesië] op 11 jul 1933, bankemployé. Uit dit huwelijk: 1. Arlinda Milgita Pluim Mentz, geb. 's-Gravenhage op 1 mrt 1967. 2. Ernst Dirk Jan Pluim Mentz, geb. 's-Gravenhage op 11 mrt 1969.

VIII-q

Jan Was, dr. van François Johan Adriaan Was (VII-q) en Wijnandine van der Hoeven, geb. Raha [Indonesië] op 25 febr 1941, diverse technische beroepen, tr. Auckland [Nieuw Zeeland] op 6 jul 1964 met Arnoldine Hubertine Marie (Nora) Verkroost, dr. van Hubert Joseph Alphonse Marie Verkroost en Wilhelmina Jacoba Christina Hoogenberk, geb. Utrecht 27 apr 1939, volgde opleiding verpleegkundige. Zij adopteerden een zoon en dochter.

VII-r.

Françoise (Fransje, Çoise) Was, dr. van François Was (VI-s) en Anne Augustine Nolten, geb. Soerakarta [Indonesië] op 8 apr 1913, ovl. Velp op 3 aug 2007, tr. Palembang [Indonesië] op 21 mrt 1941 met Hendrik Marinus Siddha (Henk) van Vreeningen, zn. van Anne Hendrik van Vreeningen en Albertine Hermina Kuypers, geb. Surakarta [Indonesië] op 12 febr 1909, sales manager, ovl. Velp op 18 mei 1999. Françoise was geïnteresseerd in de familiegeschiedenis. Zij heeft haar jeugdherinneringen in een schrift geschreven. Ook heeft zij een klein familiearchief opgebouwd, dat nu bij haar dochter is.


79

Françoise als fotomodel

Uit dit huwelijk: 1. Sandra van Vreeningen, geb. 's-Gravenhage op 5 jun 1947.

Gezin Van Vreeningen-Was


80

Françoise van Vreeningen-Was – Ellen Hodgson-Was en Sandra Olthoff-van Vreeningen

Nawoord Het geslacht Was zet zich vooral voort in Amerika. Gegevens over de laatste generaties in Amerika zijn wat lastig te achterhalen en daarom niet volledig. In deze genealogie worden de kinderen van de vrouwen met de achternaam Was nog wel genoemd, maar worden verder niet vervolgd. In het familiearchief is wel meer informatie te vinden over nakomelingen van de vrouwelijke Wassen. Aan het samenstellen van een parenteel18 van dokter F.P.J. Was met zo veel nakomelingen in Amerika ben ik niet toegekomen. Ik laat het graag over aan een Amerikaanse nazaat. De parenteel van zijn dochter Wilhelmina Wouterina Was, die getrouwd was met Adriaan Doeleman is in het familiearchief aanwezig. Door verdere digitalisering van archivalia zal in de toekomst nog meer gevonden kunnen worden over deze interessante familie. Ook moet het mogelijk zijn om de oorsprong van de familie te achterhalen. Het lijkt er op dat die weg via Schotland naar Vlaanderen leidt. In de toekomst zal meer en meer gebruik gemaakt gaan worden van genetisch onderzoek om via die weg meer te weten te komen. In 1993 stelt Ir. G.L. Wanrooij, een deskundige op het terrein van de erfelijkheidsleer, in een verhandeling vast dat binnen de familie Was en geparenteerde families naast veel hoog begaafde personen er relatief veel personen zijn met een zwak geestelijk gestel. Vaak gekenmerkt als ‘wat apart’. Om het geheel overzichtelijk te houden is bronvermelding in dit overzicht zoveel mogelijk achterwege gelaten. Bijna alle getoonde foto’s bevinden zich in het familiearchief en zijn digitaal beschikbaar. Aanvullingen en verbeteringen mogen gestuurd worden naar de stichting Familiearchief Doeleman met mailadres: [email protected] . Wanneer de in deze genealogie vermelde personen nog in leven zijn en deze het niet (meer) wenselijk vinden dat hun gegevens vermeld worden op de website van het familiearchief, dan kunnen zij dit kenbaar maken. De gegevens worden dan afgeschermd. Tot slot dank ik alle personen die medewerking hebben gegeven om deze stamboom te actualiseren. De stichting is volledig afhankelijk van schenkingen. Om het archief ook voor de toekomst veilig te stellen wordt een financiële bijdrage op prijs gesteld. Genealogie Was – samengesteld door Hugo Doeleman – Stichting Familiearchief Doeleman 17 september 2015 - www.archiefdoeleman.nl

81

1

Gerardus Lambertus Wanrooij werd geboren op 10 mei 1904 te Hempens, Friesland als zoon van Marinus C.J. Wanrooij (zie V-d-6) en Christina C. Woutman. Wanrooij wordt ook geschreven als Wanrooy. 2 Boek: Berend Kunst, reizend portretschilder (1794-1881) door dr E.J.F. Smits en drs P.J. Huizinga. 3 De Nederlandsche Leeuw, uitgave jaargang XCII, no 6, juni 1975. 4 Achter de plaatsnamen in Amerika worden de afkortingen vermeld van de staten waarin de plaatsen zijn gelegen. 5 In een werk over de Koloniale Geschiedenis staat vermeld, aldus een aantekening van Frits Doeleman, e “Den 15 Mei 1753 werd Mauricius van alle beschuldigingen vrij gesproken. Duplessis werd in de kosten veroordeeld en Mauricius kreeg de bevoegdheid Duplessis wegens laster te vervolgen. Hiervan maakte Mauricius gebruik, zoodat Duplessis in hechtenis werd genomen en in de Gevangen Poort te Den Haag werd opgesloten. In Juli werd hij weer vrij gelaten, op voorwaarde, dat hij alle kosten zou voldoen en dat hij nimmer meer naar de Koloniën zou terugkeren.” 6 ook geschreven als Beiner en Vanbeine. 7 ook geschreven als Carron. 8 John Was trouwde als jonge man uit Schotland, soldaat in de compagnie van kapitein Charles Buchan, in garnizoen te Bergen op Zoom in 1714 met Geertrui Schou(w)mans. Later is hij chirurgijn. 9 Wikipedia: De tiërcering was een op 9 juli 1810 door keizer Napoleon opgelegde reductie van de rente op de Nederlandse staatsschuld. Door de economische problemen en oorlogsomstandigheden was de betaling van deze rente een niet langer door de schatkist te dragen last geworden. Napoleon bepaalde dat voortaan nog slechts één derde van de rente zou worden uitgekeerd. In de jaren 1808 en 1809 werd er helemaal niets betaald. Vele rijke burgers (vaak renteniers), gemeentes en charitatieve instellingen, die soms verplicht een groot deel van hun vermogen in staatsobligaties hadden belegd, werden door de tiërcering echter zeer pijnlijk in hun financiële inkomsten getroffen. 10 Lexje Gutteling was de zuster van de moeder van Frits Doeleman. 11 Overzicht van Doctores Medicinae, heelmeesters en artsen in Zierikzee en op Schouwen-Duiveland gedurende de negentiende eeuw, door dr. C.M. van Hoorn. 12 Uw Edele, verder ook afgekort als Ul. 13 Hier zal de schrijver zich vergist hebben, het was zijn zoon François die leerlooier en fabrikant van handschoenen was. 14 Achter de plaatsnaam van steden in Amerika staat de afkorting van de staat waarin de plaats is gelegen. 15 e Verzamelde gedichten van Nicolaas Beets, 5 druk II, Leiden Sijthoff, bladz. 312/313. 16 Bron aantekening van Frits Doeleman, 1934, aldus mededeling van J.W. Blankert, zoon van ds Blankert te Sint Oedenrode. 17 Over Francine Roosen schrijft Françoise Was (VII-r); naar verluidt zou Emile Nolten een z.g. “voorkind” zijn van Nolten met een Javaanse vrouw. Emile was n.l. donkerder uitgevallen dan de rest van de kinderen. Daarom zou Francine Roosen – die in die tijd doorging voor het mooiste meisje van Surakarta - niet met hem mogen trouwen, mede door het feit dat er geen rijkdom bij was. Emile Nolten trok echter de hoofdprijs in de loterij – een enorm bedrag voor die dagen – en kreeg prompt zijn geliefde Francine tot vrouw, want rijkdom vergoedt nu eenmaal veel. Het moet – naar men zegt – een heel goed huwelijk geworden zijn. Emile had een eigen kantoor aan huis – sprak de landstaal in alle vormen vloeiend – en behartigde o.a. de landerijbelangen van de Soesoehoenan van Solo. Zijn kinderen kwamen daardoor in contact met vorstelijke families en op de hofbals en ontvangsten. Zo kregen de meisjes bij hun huwelijk van de vorst briljanten broches etc. 18 Een parenteel is een genealogisch overzicht van alle nakomelingen van een persoon of echtpaar in zowel mannelijke als vrouwelijke lijn.


82

GENEALOGIE WAS. opnieuw samengesteld. door. Hugo Doeleman Hzn e editie. Met medewerking van Karyn Mullen dochter van VII-e-1

Recommend Documents