GEMEENTEN IN DE VOORHOEDE

GEMEENTEN IN DE VOORHOEDE SAMEN WERKEN AAN BETERE DIENSTVERLENING

Gemeenten in de Voorhoede

GEMEENTEN IN DE VOORHOEDE SAMEN WERKEN AAN BETERE DIENSTVERLENING

Colofon Gemeenten in de Voorhoede is een uitgave van Programma EGEM i-teams, ICTU.

Redactie Elka Helmers, Birgit van de Vijfeijken Coördinatie: Linda Peeters

Teksten Marjan Derksen, Nawwara, Amsterdam

Vormgeving 2D3D

Drukwerk Koninklijke De Swart, Den Haag Oplage: 1500 © EGEM i-teams 2008


Contents

■

Voorwoord door Cor de Vos

6

■

Het werkt alleen als iedereen meedoet Digitaal Klant Dossier: gemeente Hoorn

28

■

Mooie maar complexe uitdaging De uitdagingen voor gemeenten

8

■

Echt één loket, daar hebben klanten wat aan Regelhulp: gemeente Eindhoven

30

■

Van proeftuin naar inspiratiebron

11

■

32

■

Veertig vergunningen bij achttien instanties Horecaloket: gemeente Amsterdam

14

Frisse blik, maar met kennis van zaken Testen van e-overheidsinstrumenten: gemeente Middelsee

■ Aanbesteden in unieke samenwerking ANDEZ-aanbesteding: gemeente Zoetermeer

16

Bewust worden van organisatorische impact Referentiestelsel gemeentelijke basisgegevens: gemeente Amsterdam

34

■

■

itloggen als Bleiswijk, Berkel en Rodenrijs of U Bergschenhoek, inloggen als Lansingerland Samenwerking: gemeente Lansingerland

■ 18

StUF is geen doel op zich Standaard Uitwisselingsformaat: gemeente Amsterdam

36

■

Het is niet alleen geven, je krijgt er ook veel voor terug Andere gemeenten inspireren: gemeente Dordrecht

■ 20

E-gemeente is méér dan broodjes kroket verkopen Midoffice: gemeente Tilburg

38

■ In de schoenen van de burgers gaan staan Excellente dienstverlening: gemeente Den Haag

22

Goed hoofd voor eigen beperkingen i-teams in gemeente Franekeradeel

40

■

■ Alleen maar positieve ervaringen Ruimtelijke Ordening online: gemeente Arnhem

24

Uw gemeente in 2010…

42

■

■ eringe investering, grote verbetering van je G dienstverlening Samenwerkende catalogi: gemeente Rotterdam

De beweging is echt op gang gekomen EGEM en i-teams over voorhoedegemeenten

44

■

26


Voorwoord Gemeenten staan voor de uitdaging om hun dienstverlening te

Voor al die inspanningen de

verbeteren en administratieve lasten te verlagen.

afgelopen jaren - van bestuur-

Daarvoor zijn ingrijpende veranderingen nodig, zowel op organi-

ders en medewerkers van de

satievlak als in de bedrijfsvoering. Om hun ambities te kunnen

Voorhoedegemeenten - passen

realiseren, moeten gemeenten ontwikkelingen op ICT-gebied in

mijn complimenten. En om

lijn brengen met beleid, strategie en organisatorische processen.

duidelijk te maken hoe ver de inzet van deze gemeenten vaak

Dat vraagt om een integrale benadering. Om anders denken en

gaat, vroegen we een aantal

doen. Om het lef om stappen vooruít te durven zetten, op paden

Voorhoedegemeenten naar hun

die nog niet volledig in kaart zijn gebracht. Voorhoedegemeenten

ervaringen de afgelopen jaren.

doen dat. Zij onderzoeken methoden en aanpakken die ook

Dat leverde een serie boeiende

andere gemeenten vooruit kunnen helpen. Voorhoedegemeenten

en verrassende verhalen op.

steken daarbij hun nek uit en zijn bereid extra tijd en dus geld

U vindt ze in dit boekje. Ik

te besteden aan nieuwe ontwikkelingen. Samen met collega-

hoop dat u zich er door laat

gemeenten, EGEM en i-teams, maken zij de samenhang tussen

inspireren.

dienstverlening en bedrijfsvoering concreet. En helpen ze mee

aan de ontwikkeling van modellen, standaarden en instrumenten

Cor de Vos,

waarmee gemeenten nog beter kunnen inspelen op de vraag van

Burgemeester van Nieuwegein

hun burgers en bedrijven.

Voorzitter stuurgroep EGEM


Mooie maar complexe uitdaging Betere dienstverlening aan burgers en bedrijven, minder administratieve lasten. De e-overheid moet dat mogelijk maken. Daarbij gaat het om veel meer dan het plaatsen van een paar formulieren op de website. Voor u als gemeente betekent de e-overheid vooral: een ingrijpend veranderingstraject. EGEM i-teams kan u daarbij helpen.

Voor een goed functioneren van de e-overheid, is het ook belangrijk dat u als gemeente de aansluiting realiseert op landelijke voorzieningen als DigiD, de landelijke basisregistraties en MijnOverheid.nl. Die aansluiting is een technische uitdaging, maar vooral een organisatorische. Gemeenten moeten onderling en met andere overheden samenwerken, en processen, rollen en verantwoordelijkheden veranderen.

De uitdaging waarvoor gemeenten staan Een belangrijk uitgangspunt van de e-overheid is, dat gemeenten

EGEM i-teams

bij het inrichten van hun dienstverlening moeten uitgaan van de

EGEM i-teams kan u helpen om al deze veranderingen tot stand

vraag van de klant. En wat logisch is voor een klant, is niet van-

te brengen. Dat doen we op drie manieren;

zelfsprekend logisch voor de eigen interne processen. En vraagt om veranderingen binnen gemeenten.

Ontwikkeling van standaarden Samen met de Voorhoedegemeenten en andere partijen, ontwikke-

De e-overheid gaat er ook vanuit, dat de dienstverlening van

len we standaarden, referentiemodellen en bestekken die gemeen-

uw gemeente via verschillende kanalen kan lopen. Papieren,

ten direct kunnen inzetten. Accent ligt daarbij op de informatie-

persoonlijke en telefonische contacten blijven bestaan, naast de

huishouding en inzet van ICT, èn de organisatiekundige kennis die

contacten via internet en e-mail. Dat is de volgende ingrijpende

nodig is invoering van de e-overheid succesvol te laten verlopen.

verandering: u moet straks in staat zijn om elektronische aanvragen af te handelen. En om de verschillende soorten contacten

Informeren en Kennisdelen

- elektronisch en niet elektronisch - met elkaar in verband te bren-

We verzamelen en documenteren alle ontwikkelingen binnen de

gen, en ze te verbinden met de werkprocessen en systemen in de

e-overheid die relevant zijn voor gemeenten. Via kennisconferen-

backoffice. Dat betekent dat informatiesystemen moeten worden

ties, onze website, publicaties, onze adviseurs en de ondersteu-

aangepast en werkprocessen gedigitaliseerd. Maar het betekent

ning van adviseurs is deze kennis voor u als gemeente altijd direct

vooral: dat medewerkers een andere rol krijgen en op een andere

toegankelijk.

manier moeten gaan werken.


Van proeftuin naar inspiratiebron Implementatie-ondersteuning Adviseurs van EGEM i-teams bieden gemeenten professionele ondersteuning op maat. Zij brengen bijvoorbeeld in kaart hoe ver een gemeente is, wat de ambities van een gemeente zijn. Vervolgens helpen zij de gemeente bij het opstellen van een plan hoe die ambities het beste gerealiseerd kunnen worden. En ze

Het project startte in het voorjaar 2005. Ze werden de belangrijkste testen ontwikkelpartners voor landelijke ontwikkelingen in gemeentelijke ICT-dienstverlening. Nu de e-overheid in een volgende fase komt, verandert ook de rol van de Voorhoedegemeenten. Van proeftuin worden ze meer en meer inspiratiebron voor andere gemeenten.

begeleiden de realisatie. Op die manier wordt een belangrijke impuls aan de implemen-

Het project

tatie van de e-overheidsbouwstenen, zoals opgenomen in de

Het project Voorhoedegemeenten loopt nu drie jaar. Inmiddels

Overhedenverklaring van april 2006 gegeven. Met name,

is de toegevoegde waarde bewezen. Niet alleen voor EGEM

door ook de organisatorische kant van het verhaal op te pakken.

i-teams en de Voorhoedegemeenten zelf, ook voor andere gemeenten en andere ICTU-programma’s die gebruik maken van de opgedane kennis en ervaring. Reden genoeg om verder te gaan met de Voorhoedegemeenten. Ook al, omdat er veel nieuwe ICT-ontwikkelingen spelen die binnen de gemeente nog een plek moeten krijgen. Nu, na drie jaar, verandert de rol van de Voorhoedegemeenten. Van ontwikkelen, toetsen en implementeren gaan Voorhoede gemeenten steeds meer doen aan het delen van kennis. En dat is van grote waarde. In de organisatie van de Voorhoedegemeenten zal niet veel veranderen. In de praktijk zal het aantal ongeveer gelijk blijven. En ook de verdeling in groot, klein, middelgroot.

10


11

Inspiratiebron

■ Via het organiseren van themasessies voor een aantal gemeen-

De Voorhoedegemeenten spelen een belangrijke rol bij de imple-

ten. Daarin moet nadrukkelijk aandacht zijn voor terugkoppe-

mentatie van de diverse bouwstenen van de e-overheid. Voor

ling. Die themasessie kan worden geïntegreerd in andere EGEM

2008 doet EGEM i-teams dan ook een nadrukkelijk beroep op de

i-teams bijeenkomsten.

Voorhoedegemeenten: wees voor andere gemeenten een inspiratiebron of gids richting e-overheid. Daartoe organiseert EGEM

Meer informatie over de Voorhoedegemeenten?

i-teams samen met de Voorhoedegemeenten dit jaar een aantal

Kijk op www.egem-iteams.nl

Voorhoedebijeenkomsten en een kennisconferentie. Ook vindt kennisoverdracht plaats via andere kanalen. Zodat gemeenten elkaar kunnen inspireren, kunnen samenwerken en elkaar verder kunnen brengen. En de kennis van de Voorhoedegemeenten - en daarmee de e-overheid- zich als een olievlek verspreidt.

Kennis delen, maar hoe? Deze laatste voorwaarde geldt vanaf 2008. Hieronder enkele voorbeelden van hoe deze kennis kan worden gedeeld: ■ Via één-op-ééngesprekken. Dat kan op diverse niveaus (informatiemanager, sectorhoofd, gemeentesecretaris), afhankelijk van de behoefte van de ‘vragende’ gemeente.Via het geven van workshops op bijeenkomsten, waarbij de vragen vanuit collega-gemeenten centraal staan. De Voorhoedegemeente brengt kennis en ervaring in, eventueel ondersteund door EGEM i-teams en/of een e-adviseur. ■ Via concrete (tijdelijke) ondersteuning op een specifiek onderdeel. ■ Via het adopteren van een collega-gemeente. De Voorhoedegemeente is voor een bepaalde periode beschikbaar voor advies en begeleiding. 12


13

Veertig vergunningen bij achttien instanties Als eerste gemeente in Nederland startte Amsterdam een online procedure voor het aanvragen van horeca-vergun ningen. Ze wonnen er een e-government award van de EU mee. Maurice van Erven is projectleider van ‘Horeca1’. Hij licht het project graag toe.

Horeca1 staat voor 1 samengesteld online aanvraag formulier. Daarmee kunnen Amsterdamse horecaondernemers meerdere vergunningen tegelijk aanvragen met slechts één digitaal formulier.

Regels Horeca-ondernemers hebben te maken met veel regels van ver-

Uitbreiding

schillende instanties. Voor startende ondernemers is het een

Horeca1 is gebaseerd op Amsterdamse technologie, en afge-

hele klus om te achterhalen welke vergunning waar moet worden

stemd op Amsterdamse regelgeving. EGEM heeft het formulier

aangevraagd. Van Erven: ‘Na inventarisatie kwamen we op veertig

vertaald naar een generiek ontwerp. Van Erven denkt dat andere

vergunningen die gehaald moeten worden bij achttien instanties.

gemeenten er veel aan kunnen hebben. Horeca1 wordt inmiddels

De gemeente is er één van.’

uitgebreid. Bijvoorbeeld met de mogelijkheid om vergunningen te verlengen. Ook is het project gekopieerd naar vergunningen

Keuzemodule

rond ‘Evenementen’ en ‘Werken in de openbare ruimte’. Samen

Horeca1 werkt met een interactieve keuzemodule. Voor de ver

met Nijmegen en Den Haag werkt Horeca1 aan verdere uitbreiding.

gunningen die een ondernemer bij de gemeente moet halen, stelt

In contacten met andere gemeenten zag Van Erven dat de regels

de keuzemodule een formulier samen dat alleen die aanvragen

overal verschillen. Daar zitten kansen: ‘Als we vergunningen

bevat die relevant zijn. De ondernemer hoeft nog maar één keer

landelijk standaardiseren, kunnen we op e-government-gebied

zijn gegevens te verstrekken om meerdere vergunningen aan te

nog veel meer van elkaar gebruiken.’

vragen. Voorheen moest hij soms zeven formulieren invullen. Daarnaast geeft de keuzemodule ‘doorverwijzing op maat’. Van

Meer weten?

Erven: ‘Op basis van zijn antwoorden krijgt de ondernemer een

www.amsterdam.nl/horeca

boodschappenlijstje. Daarin staat welke vergunningen hij nog meer moet regelen, en bij welke instanties.’

14


15

Aanbesteden in unieke samenwerking Vijf gemeenten besluiten in 2006 om samen een Europese aanbesteding voor een midoffice te doen: Alphen aan den Rijn, Nieuwegein, Delft, Ede en Zoetermeer. ANDEZ is geboren. Inmiddels zijn we twee jaar verder. Met initiatiefnemer Hans Weststrate blikken we terug.

aanbestedingstraject was de selectie van een vijftal partijen. De keuze voor meer aanbieders was bewust. Weststrate ‘we wilden de markt openbreken, geen monopoliesituatie’.

Dienstverlening en handhaving Inmiddels zijn in veel ANDEZ-gemeenten de gekozen oplossingen

Midoffice

operationeel. Met zichtbare gevolgen voor de dienstverlening aan

Hoe verbind je je frontoffice met je backoffices? Die vraag wordt

burgers, bijvoorbeeld in de vorm van persoonlijke internetpagi-

voor gemeenten steeds belangrijker. Immers, burgers kiezen

na’s. Maar ook met minder zichtbare resultaten. Zo gebruikt Delft

zelf hun contactkanaal. Naast internet en e-mail, blijven papier

de midoffice voor handhaving: verdachte zaken die voorheen niet

en persoonlijk en telefonisch contact bestaan. Daarom is de

traceerbaar waren, komen aan het licht. Dankzij de verbanden die

‘midoffice’ bedacht. Een plek waar processen en systemen uit

in de midoffice worden gelegd.

een multichannel frontoffice worden gekoppeld aan processen

Intensieve samenwerking

en systemen in de backoffices.

Weststrate kijkt met plezier terug op wat hij noemt ‘een op dit

ANDEZ

domein uniek traject van samenwerking’. Met collega’s, andere

ANDEZ was een

Hans Weststrate: ‘Zoetermeer had

gemeenten, adviesbureau Argitek van Wouter Keller, leveranciers.

gezamenlijke Europese

al een midoffice. Toen kwamen

Over de rol van EGEM is hij duidelijk. ‘EGEM heeft met de ANDEZ-

aanbesteding door vijf

aanbieders met interessante nieu-

aanbesteding bestaansrecht gekregen’.

gemeenten voor een

we oplossingen. Daar wilden we

midoffice. Inmiddels

bij zijn. Maar niet alleen. Daarom

Meer weten?

zijn er twee nieuwe

hebben we EGEM gevraagd of we

Hans Weststrate: [email protected]

gezamenlijke aanbeste-

onder hun vlag sámen met andere

www.egem-iteams.nl

dingen: ANDEZ-2

gemeenten een bestek konden

en ANDEZ-3.

opstellen. Zo is ANDEZ ontstaan’. Het resultaat van het intensieve

16


17

Uitloggen als Bleiswijk, Berkel en Rodenrijs of Bergschenhoek, Inloggen als Lansingerland Lansingerland ontstond in 2007 na een fusie van Bleiswijk, Berkel en Rodenrijs en Bergschenhoek. Een gesprek met gemeentesecretaris Ad Eijkenaar en ICT-coördinator Sjaak Loef. Over de cruciale rol van informatiesystemen en het bewaren van de balans.

Loef: ‘We liggen op schema met de invoering van de basisregistraties, burgers kunnen onze producten deels elektronisch afnemen én direct betalen, ze kunnen een bestemmingsplan elektronisch raadplegen...Volgens mij zijn we goed bezig.’ Eijkenaar: ‘Voor de kerst logden de medewerkers uit bij Bleiswijk,

Eijkenaar: ‘Zo’n fusie is in alle opzichten ingrijpend. Bestuurlijk,

Berkel en Rodenrijs of Bergschenhoek. Ná nieuwjaar logden ze in

voor de ambtelijke organisatie. Drie werelden moeten in elkaar

bij Lansingerland. Zo waren ze ook direct bereikbaar voor burgers:

schuiven. Waarom het ons eerste jaar meteen goed ging? Omdat

als Lansingerland. Dat heeft geholpen. In zo’n fusie ben je onver-

we onze informatiesystemen op orde hadden. Daar hebben we

mijdelijk veel bezig met interne zaken. Door snel naar buiten toe

van tevoren flink in geïnvesteerd. Dat bleek van cruciaal belang.

te opereren als één gemeente, gaat iedereen zich ook als zodanig

Een goed werkend systeem is een uitstekende basis voor een

gedragen.’

geslaagde fusie.’

Meer weten? Loef: ‘Burgers zijn er niet slechter van geworden. Eén van de drie

Lansingerland is ontstaan

Sjaak Loef en Ad Eijkenaar:

gemeenten was Voorhoedegemeente. Daar was men ver met het

na een fusie tussen drie

[email protected]

denken over e-dienstverlening. Dat bleek een voordeel. De andere

gemeenten. Ze hebben dus

www.lansingerland.nl

gemeenten zijn daar enthousiast in meegegaan. Dat heeft een

ervaring met (vergaande)

aantal zaken versneld.’

samenwerking.

Eijkenaar: ‘Dat heb je ook echt nodig. Mensen die enthousiast meedoen, die ook iets hebben met ‘e-dienstverlening’. Het is wel belangrijk om de balans te bewaren. Dat niet één van de partijen het allemaal wel weet en vertelt hoe het moet.‘

18


19

Het is niet alleen geven, Je krijgt er ook veel voor terug. Dordrecht loopt voorop als het om dienstverlening en slimme inzet van ICT gaat. En de gemeente helpt anderen graag een stap verder. Corné Dekker, informatiearchitect bij de gemeente, legt uit waarom.

orde zijn’ of ‘koppelingen met backoffice-systemen gerealiseerd’. Door de transparantie die we burgers bieden, gaat de kwaliteit van de dienstverlening automatisch vooruit. We zijn nog niet klaar! We hebben nu ongeveer 150 processen van

‘In Dordrecht kunnen burgers ruim honderd diensten via web

de vele honderden gedigitaliseerd. Dus er is nog genoeg te doen.

formulieren aanvragen. Dordrecht onderscheidt zich doordat

En de website moet ook als basis voor dienstverlening via de

aanvragers de status kunnen opvragen via de website. Ook

andere kanalen gaan dienen, zoals telefonie.

kunnen ze aangeven dat ze via e-mail of sms op de hoogte willen blijven van de voortgang. Zelfs bij diensten die via de post worden

Ja, we zitten in allerlei landelijke werkgroepen, we geven veel

aangevraagd.

presentaties. En in de regio gaan we met zes gemeenten samenwerken. Alle Drechtsteden gaan één gezamenlijke midoffice inrichten, op basis van de huidige generieke functionaliteit

Dordrecht investeert veel tijd en energie in kennis

van Dordrecht.

deling en samenwerking. Dordrecht was onder meer betrokken bij de werkgroep MidOffice en de totstand-

Door samen na te denken over gewenste functionaliteit en stan-

koming van het ‘RSGB’.

daarden, help je elkaar. En bij presentaties komen uit de zaal vaak interessante gedachten, waar wij ook weer wat aan hebben. Het is dus niet alleen geven. Je krijgt er ook veel voor terug.’

We hebben dit bereikt, door een speciaal e-government programma te starten met een multidisciplinair team. En we hebben een

Meer weten?

informatiearchitectuur opgesteld waar projectleiders en afdelings-

Corné Dekker: [email protected]

hoofden aan gebonden zijn. Zo worden projecten in samenhang

www.dordrecht.nl/e-government

uitgevoerd. We hebben ons vooral gericht op de dienstverlening. Dus aan de voorkant beginnen, en niet wachten tot ‘processen op 20


21

In de schoenen van de burgers gaan staan ‘Als je als gemeente de dienstverlening aan je burgers écht wilt verbeteren, dan moet je meer in hun schoenen gaan staan. Uitgaan van hun vraag, hun denkwijze. En vervolgens je dienstverlening daarop inrichten. Dat gaat verder dan het plaatsen van wat formulieren op de website’. Chris Batist, concernadviseur bij de gemeente Den Haag, vertelt enthousiast over ‘zijn’ totaalprogramma ‘Excellente Dienstverlening 2.0’.

gemeentes maken die omslag, denk ik, makkelijker dan grote. Want zij werken, door hun omvang, vaak al geïntegreerder. Wat ik andere gemeenten die zo’n aanpak overwegen kan meegeven? Zorg voor steun op het allerhoogste niveau. Realiseer je dat je bezig bent met een organisatieverandering, niet met een ICT-project. Maak gebruik van de standaarden die er al zijn, zoals NORA en de EGEM-standaarden. En: zoek de samenwerking! Met andere gemeenten, met ketenpartijen. Dat is de toekomst’.

‘De afgelopen jaren hebben we al onze producten en diensten gedigitaliseerd. Maar daarmee was onze dienstverlening nog

Meer weten?

niet excellent! Ging je bijvoorbeeld verhuizen, dan moest je soms

Chris Batist: [email protected]

vier formulieren invullen. Dat kon dan wel digitaal, maar dat

www.egem-iteams.nl

waren volgens mij toch drie formulieren te veel.

www.denhaag.nl

Met Excellente Dienstverlening 2.0 zetten we een volgende stap. We gaan in de schoenen van de burger staan, en kijken wat voor

Excellente Dienstverlening 2.0 is het

hem logisch is. Dat deden we bijvoorbeeld rondom verhuizingen.

overkoepelende programma waarmee de

Het resultaat? Als burger hoef je alleen nog aan te vinken wie

gemeente Den Haag haar dienstverlening

van je huisgenoten meeverhuist. En je geeft je nieuwe adres op.

opnieuw inricht. Uitgangspunt is wat logisch

Verder zijn alle bekende gegevens ingevuld.

is voor de klant.

Onderschat de impact van zo’n verandering niet! Processen moeten opnieuw ingericht, medewerkers moeten anders werken, de aansturing door het middenmanagement verandert... Neem daar tijd voor. En zorg voor steun op het hoogste niveau. Kleinere 22


23

Alleen maar positieve ervaringen Op 1 juli 2008 gaat de nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening (Wro) in. De Wro verplicht gemeenten, provincies en Rijk hun bestemmings- en andere ruimtelijke plannen digitaal beschikbaar te stellen. Arnhem zet haar plannen al jaren online. Wat zijn de ervaringen? Gijs Koedam van de afdeling ruimtelijke ordening vertelt. Jullie zetten je plannen al lang online. Hoe gaat dat?

De oplossing? Ruimtelijke Ordening

Er is onderzocht of je analoge

Online (RO-online) is een

plannen in de vorm van pdf’s

website van de overheid

toch beschikbaar kunt stellen.

waarop iedereen ruimte-

De uitkomst van dat onderzoek

lijke plannen kan raadple-

was: doen! Maar wel op basis

gen. De site gaat op 1 juli

van vrijwilligheid. Wat mij

2008 officieel de lucht in.

betreft had dat verplicht mogen

Sinds 2000 zetten we alle bestemmingsplannen op www.arnhem.

worden. Ik hoop dan ook dat

nl/bestemmingsplan. Onze ervaringen zijn alleen maar positief.

gemeenten hun analoge plan-

Digitaliseren leidt niet direct tot veel inspraak. Maar de plannen

nen massaal omzetten naar pdf. Want als we te lang witte vlekken

worden wel veel meer geraadpleegd. Sommige gemeenten zijn

hebben, zouden vooral professionele gebruikers weleens kunnen

bang voor rare reacties, scheldpartijen. Daarmee hebben wij echt

afhaken. Dat zou zonde zijn.

nog nooit te maken gehad. Onze ervaring is ook, dat zo’n site al snel te ingewikkeld is. Wat logisch is voor een GIS-deskundige

Meer weten?

– waar klik je op, hoe zoom je in of uit – blijkt niet altijd logisch

Gijs Koedam: [email protected]

voor gewone gebruikers.

www.arnhem.nl/bestemmingsplan www.ruimtelijkeplannen.nl

Vertrouwen in RO-online? Ja, RO-online is een goed initiatief. Wel zal het nog even duren, voordat de site echt als één loket werkt. Dat komt door de manier waarop RO-online gevuld wordt. Gemeenten zijn pas vanaf 1 juli 2009 verplicht hun plannen digitaal te ontsluiten. Dat geldt dan alleen voor nieuwe plannen, niet voor oude. Daardoor zal ROonline vrij lang witte vlekken bevatten.

24


25

Geringe investering, grote verbetering van je dienstverlening ‘Samenwerkende Catalogi’ is onder gemeenten een succes. Bijna 200 gemeenten doen mee. Waaronder Rotterdam. Vier vragen aan Carlos Santos, kanaalmanager van het Rotterdamse E-loket.

Samenwerkende Catalogi zorgt ervoor dat de productcatalogi van verschillende overheidsdiensten zo worden gekoppeld dat de klant gericht wordt doorverwezen naar de juiste plek in de juiste catalogus.

Hoe werkt ‘Samenwerkende Catalogi’? Gemeenten zijn voor burgers de logische ingang voor

Dat is een grote verbetering van je dienstverlening. Je moet

overheidsdiensten en -informatie. Dat lukt alleen, als diensten

eenmalig wat technische zaken regelen en je moet je producten

en producten van de ene overheidsinstelling ook toeganke-

catalogus van metadata voorzien. Daarna ben je eigenlijk klaar.

lijk zijn voor andere overheidsinstellingen. Deelnemers aan

Het beheer doe je niet zelf. En: wie meedoet, zit automatisch op

Samenwerkende Catalogi kennen daarom aan al hun producten

antwoordvoorbedrijven.nl en mijnoverheid.nl.

metadata toe. Vervolgens publiceren ze die op een centrale database, zodat ook anderen erbij kunnen.

Hoe verder? Nu biedt Samenwerkende Catalogi burgers en ondernemers alleen

26

Merken Rotterdamse burgers dat jullie meedoen?

nog productinformatie. Maar we zijn in Rotterdam druk bezig met

Ja! Een bijvoorbeeld. In Rotterdam – en veel andere gemeenten

transacties. Dat richten we in volgens de zogenaamde life-events.

- kunnen ouders een tegemoetkoming in kinderopvangkosten

Iemand gaat verhuizen, wat moet hij dan weten? En hoe zorg je

krijgen, náást de toeslag van de Belastingdienst. Zoekt een bur-

ervoor dat hij direct alles kan regelen. De gemeente Rotterdam

ger nu op overheid.nl naar informatie over kinderopvangtoeslag,

bundelt haar eigen dienstverlening, maar samenwerking met ande-

dan krijgen ze ook informatie over die aanvullende gemeentelijke

re overheidsorganisaties en private partijen moet ertoe leiden dat

tegemoetkoming.

burgers uiteindelijk in één keer echt alles kunnen regelen.’

Waarom zou je als gemeente meedoen?

Meer weten?

Met een geringe investering kan de gemeente burgers en onder

Carlos Madeiros Santos: [email protected]

nemers meer informatie verstrekken over overheidsdiensten.

www.rotterdam.nl (link gemeenteloket en Mijn Loket) Gemeenten in de Voorhoede

27

Het werkt alleen als iedereen meedoet Met één druk op de knop alle relevante gegevens van gemeente, CWI en UWV over een werkzoekende klant bij elkaar. Daardoor kan de klant beter worden geholpen. Het Digitaal Klant Dossier Werk en Inkomen (DKD) moet dat mogelijk maken. Drie vragen aan Matt Wever, coördinator applicatiebeheer bij de gemeente Hoorn, en al twee jaar bezig met het DKD.

CP-ICT*. We vonden toen: het DKD werkt alleen, als iedereen meedoet. Die verplichting is er, nu de Wet eenmalige gegevensuitvraag van kracht is. Dat juich ik dus toe. Mijn tip? Betrek de afdeling automatisering er op tijd bij. En in de samenwerking met andere organisaties: zorg dat je om de tafel zit met mensen die beslissingen kunnen nemen. Korte lijnen werken het best. * Het Coördinatiepunt ICT is aanspreekpunt voor gemeenten

Wat is de stand van zaken in Hoorn?

bij ICT- onderwerpen. En de schakel tussen gemeenten en

Het DKD is nu volledig operationeel. Professionals en klanten

ketenpartijen CWI en UWV, SZW en andere departementen.

kunnen hun gegevens inzien. We zijn nu bezig om onze werk processen zo aan te passen, dat we gegevens niet alleen kunnen bekijken, maar ook gebruiken. Want daar gaat het natuurlijk om.

Het Digitaal Klantdossier (DKD) knoopt de bestaande systemen van CWI, UWV en de

Het DKD geeft verschillende organisaties toegang tot dezelfde informatie over één klant. Hoe krijg je dat voor elkaar?

gemeenten slim aan elkaar, en maakt ze

Het DKD is een webbased applicatie. De technische realisatie is

vanaf het begin betrokken bij de ontwik-

best tijdrovend. Vooral zaken als beveiliging – zodat niet iedereen

keling ervan.

toegankelijk voor alle partijen. Hoorn was

bij je gegevens kan – en autorisatie – welke medewerker heeft welke rechten. Verder moeten de DKD-gegevens betrouwbaar zijn. Dus daar moet je afspraken over maken. Wat nou, als Hoorn con-

Meer weten?

stateert dat gegevens van CWI niet kloppen? Of andersom.

Matt Wever: [email protected]

Hoe worden ze gecorrigeerd? Zulke procedures moet je inregelen.

www.dkd.nl

Alle gemeenten moeten het DKD invoeren. Wat is jouw tip? Destijds zat ik in de implementatiewerkgroep DKD van het 28


29

Echt één loket, daar hebben klanten wat aan Nathalie de Clerck is projectleider Wmo Lokale Toegang bij de gemeente Eindhoven. Toen ze hoorde van ‘Regelhulp’ dacht ze meteen: dáár hebben onze klanten wat aan. Samen met buurtgemeenten Veldhoven en Valkenswaard besloot Eindhoven daarom mee te werken aan de verdere ontwik keling van het loket. De Clerck vertelt hoe het nu gaat.

nend middel heel goed. Sinds oktober kunnen ook klanten op Regelhulp. Die zijn tevreden, vooral als ze een meervoudige aanvraag doen. Dat gaat mét Regelhulp absoluut sneller dan zónder. Nee, Regelhulp is nog niet ‘af’. DigiD ontbreekt, en we missen de Sociale kaart. Dit soort zaken moet geregeld zijn, willen we definitief overstappen van ons eigen loket naar Regelhulp.

‘Eindhoven had al een eigen

De samenwerking was erg prettig. Dat hoor ik ook van Veldhoven

Regelhulp.nl is een initia-

WMO-loket. Wmoloket

en Valkenswaard. We zijn nu actief buurtgemeenten aan het bena-

tief van de ministeries VWS

eindhoven.nl. bevat hele

deren om ook Regelhulp te gebruiken. Natuurlijk ontmoeten we

en SZW. De website helpt

goede dingen. Bijvoorbeeld

daarbij weerstand. Elke gemeente heeft al – meer of minder goed

chronisch zieken, gehan-

een vraagbaak. Daarmee

werkende – zorgloketten. Het blijkt moeilijk om die los te laten.

dicapten en ouderen om

zijn we genomineerd voor de

Als ik dat merk, probeer ik de klant in beeld te brengen. Want als

snel de juiste regelingen en

Stockholm Challenge Award!

het goed is voor de klant, dan moet je soms even afstand nemen

instanties te vinden.

Toch zagen we meteen de

van je eigen systeem. Toch?’.

toegevoegde waarde van de landelijke Regelhulp. Dat een

Meer weten?

heleboel organisaties samen de weg wijzen. Dat het echt één

Nathalie de Clerck: [email protected]

loket is. Daar heeft de klant wat aan. Regelhulp.nl biedt de moge-

www.eindhoven.nl

lijkheid om voorzieningen direct en gecombineerd aan te vragen,

www.regelhulp.nl

desgewenst vanuit huis. Regelhulp werd eerst getest door baliemedewerkers. Die reageerden enthousiast. Vooral in Valkenswaard en Veldhoven. Daar is de scheiding tussen fronten backoffice minder rigide dan in Eindhoven. Daar werkte Regelhulp als cliëntondersteu30


31

Frisse blik, maar met kennis van zaken De vier Noord-Friese gemeenten het Bildt, Ferwerderadiel, Menaldumadeel en Leeuwarderadeel besloten in 2005 de krachten te bundelen op ICT-gebied. Dat beviel zo goed, dat inmiddels ook op een flink aantal andere terreinen wordt samengewerkt. Hoe uit een ICT-verbond mooie dingen konden groeien. Een gesprek met Klaas Kielstra, ICT-coördinator bij het ‘Middelsee-verband’.

EGEM ontwikkelt samen met de Voorhoedegemeenten verschillende instrumenten die ondersteunen bij de invoering van de e-overheid. Het gemeentelijk samenwerkingsverband Middelsee maakte er gebruik van.

Jullie werken samen op ICT-gebied. Hoe?

Hebben jullie ook e-overheidsinstrumenten ingezet?

We hebben nu een gezamenlijk CMS, Typo3, een open source

Wie als Voorhoedegemeente in een EGEM i-teams traject zit –

CMS. Als Middelsee-gemeenten blijken we de eersten die werken

zoals wij – heeft toegang tot een uitgebreid instrumentarium. Van

met DigiD in Typo3! Verder zijn we met BAG* gestart, met een

de Quick Scan tot het ketensimulatiespel. Allemaal nuttig. Maar

gezamenlijke verordeningsbeheerder, met het WOZ-loket...

we zijn vooral positief over de aanjagende rol van EGEM i-teams. Het stellen van doelen, het bewaken van de voortgang: dat hielp

Ging het vanzelf?

de samenwerking op gang. Soms word je wat navelstaarderig.

Nee. Toen we gingen samenwerken op ICT-gebied, liepen we snel

EGEM i-teams zorgde voor de frisse blik van buiten. Maar wel

aan tegen het vraagstuk: hoe is de informatiehuishouding van de

altijd met kennis van zaken.

vier gemeenten georganiseerd? Verschillen kwamen aan het licht, en de noodzaak tot aanpassing werd duidelijk. Dat kwam overal

* Basisregistratie Adressen en Gebouwen

vrij hard aan. Maar daar zijn we goed uitgekomen. Zo goed, dat we daarna op ook andere beleidsterreinen zijn gaan samenwerken.

Meer weten? Klaas Kielstra, [email protected]

32

Hoe zijn jullie er uitgekomen?

www.ferwerderadiel.nl

Samen met EGEM zijn we een bewustwordingsproces gestart. Veel

www.leeuwarderadeel.nl

praten, mensen erbij betrekken. En de tijd nemen. Je moet het

www.hetblidt.nl

tempo aanpassen aan het absorptievermogen van de organisatie.

www.menaldumadeel.nl Gemeenten in de Voorhoede

33

Bewust worden van organisatorische impact Het landelijk stelsel van basisregistraties bevat, vanuit gemeentelijk perspectief, nog wel wat witte vlekken. Daarom ontwikkelden EGEM en de Voorhoedegemeenten het RSGBmodel. Dick Krijtenburg was, als senior adviseur bij het geoen vastgoedinformatiecentrum van de gemeente Amsterdam, betrokken bij de ontwikkeling. Wat kan hij vertellen over het model?

Samenhang Belangrijke verdienste van het RSGB is, dat het samenhang tussen de verschillende registraties brengt. Krijtenburg. ‘Neem de GBA. Daarin is wel sprake van een woonadres, maar de relatie met het adressenregister in de BAG ontbrak. In het RSGB hebben we een relatie gelegd tussen de persoon, zoals hij in de GBA zit, en het verblijfsobject, zoals dat in de BAG zit.’

Impact RSGB staat voor Referentiemodel voor het Stelsel

Krijtenburg heeft er vertrouwen in dat het RSGB een succes wordt.

van Gemeentelijke Basisgegevens. Het model geeft

Daarbij moet hem wel iets van het hart: ‘gemeenten die gaan

gemeenten houvast bij de inrichting van hun eigen

werken met het RSGB, moeten beseffen dat het geen tovermiddel

informatiehuishouding rond de basisregistraties,

is. De organisatorische impact van de invoering van de basis

en bij de aansluiting op het landelijke stelsel.

registraties is groot. Oók, als je dat doet met het RSGB. Ik hoop dat gemeenten zich er bewust van zijn dat ze op een hele andere manier tegen hun informatiehuishouding moeten gaan aankijken.’

RSGB

Dat Krijtenburg daarmee hetzelfde zegt als zijn collega Oliemans

Gemeenten hebben vaak méér gegevens nodig voor de eigen

over StUF, geeft - in positieve zin – te denken.

werkprocessen dan de landelijke basisregistraties bevatten. Bovendien zijn de landelijke basisregistraties nog niet effectief

* Nederlandse Overheids Referentie Architectuur

gekoppeld tot een stelsel. Daarom werd het RSGB ontwikkeld. Wie zijn basisregistraties inricht volgens dit model, ondersteunt

Meer weten?

optimaal de eigen gemeentelijke processen en sluit daarmee

Zie www.egem-iteams.nl

tegelijkertijd goed aan op de landelijke basisregistraties.

of neem contact op via [email protected]

Krijtenburg: ‘RSGB is, voor het onderdeel basisgegevens, een uitwerking van NORA*. Maar dan specifiek voor gemeenten’. 34


35

StUF is geen doel op zich Gegevens uitwisselen tussen hele verschillende systemen: StUF maakt dat mogelijk. Arris Oliemans, informatiearchitect bij de gemeente Amsterdam, legt het StUF-principe glas helder uit. Over de toekomst van StUF is hij ook duidelijk: ‘De acceptatiegraad is zó hoog. Gemeenten maken het zichzelf onnodig moeilijk als ze het niet gebruiken’.

Oliemans denkt dat de kritiek komt van mensen die StUF nog niet toepassen. Zijn advies ‘Ga er mee aan de gang, dan komt de kennis vanzelf.’

Acceptatiegraad StUF is een berichtenstan-

Oliemans wijst er op dat StUF

daard om in het gemeen-

geen doel op zich is. ‘Er is nog

StUF

telijke veld systemen aan

veel aan te verbeteren. Kan

StUF is een berichtenstandaard voor het uitwisselen van gegevens

elkaar te koppelen. StUF

het op een andere manier: ook

tussen applicaties in het gemeentelijke veld. De StUF-standaard

voorkomt dat elke gemeen-

prima. Maar een heleboel regi-

wordt toegepast binnen gemeenten, tussen gemeenten onder-

te maatwerk moet ontwik-

straties werken inmiddels op

ling, en tussen gemeenten en externe partijen zoals de landelijke

kelen voor koppelingen

basis van StUF: BAG van VROM,

basisregistraties en andere (keten)partners (Belastingdienst,

tussen systemen.

het nieuwe WKPB. De accepta-

Waterschappen). Amsterdam begon in 2005 met StUF. Oliemans:

tiegraad is zó hoog.

‘Toen we een berichtenstandaard nodig hadden, lag het voor de hand om wereldwijde standaards te gebruiken. En StUF is een

Je maakt het jezelf onnodig moeilijk als je er géén gebruik van maakt.’

prima aanvulling op wereldwijde webservice-standaards.’

Meer weten? Informatiehuishouding

Zie www.egem-iteams.nl

Critici vinden StUF te complex. Ontwikkelaars en ontwerpers heb-

of neem contact op via [email protected]

ben veel tijd nodig om zich het gebruik eigen te maken. Oliemans verwerpt deze kritiek: ‘Natuurlijk kost het tijd. StUF is geen wondermiddel waarmee je even de uitwisseling van gegevens regelt. Maar dat heeft maar deels met StUF te maken. De invoering van de basisregistraties is een mega-operatie, een complete ommekeer van je informatiehuishouding. Dát is complex, dát kost tijd.’ 36


37

E-gemeente is méér dan broodjes kroket verkopen De werkgroep MidOffice ontwikkelde een informatiearchi tectuur die gemeenten helpt in de aanbesteding van fronten midoffice-systemen. Peter Keijzers, hoofd informatiebeleid van de gemeente Tilburg, deed mee als architect. Hij vertelt over zijn ervaringen. En werpt een blik op de toekomst.

dat goed regelen. Alleen, veel transacties zijn een noodzakelijk kwaad. Burgers willen er zo weinig mogelijk van merken. Maar als je informatiearchitectuur óók de mogelijkheden van burgerparti cipatie en samenwerking ondersteunt, dan kun je echt leuke dingen gaan doen: ontwikkeling van openbare ruimte, onderwijs, cultuur.

‘Elke gemeente die aan e-overDe werkgroep MidOffice

heid werkt, heeft eigen wensen

Zet nieuwe media in voor virtuele gemeenschappen! Inspraak

ontwikkelde een gene-

en eisen. Die versnippering maakt

via het web, cultuurparticipatie en educatie via web-in-de-wijk-

riek ontwerp (informatie

vleugellam. Door inkoop van

achtige concepten. E-gemeente is méér dan broodjes kroket ver-

architectuur) voor

gemeenten te bundelen op basis

kopen. Ik zou graag zien dat de overheid daar meer aandacht voor

midofficesystemen.

van een gezamenlijk bestek, sta

heeft. Als we ons eenzijdig op e-dienstverlening richten, blijven

je sterker. Het eindrapport van

we een beetje achter en laten we kansen liggen om de kwaliteit

de werkgroep is een eerste stap.

van openbaar bestuur en samenleving te verbeteren.’

Het is een architectuurschets volgens het principe van Service Gerichte Architectuur. De kracht van zo’n SGA-architectuur is

Meer weten?

de definitie van alle koppelvlakken tussen onderdelen van de

Peter Keijzers, [email protected]

gemeentelijke informatiehuishouding, de zogenaamde ‘services’.

www.nederlandbreedbandland.nl en www.virtueeltilburg.nl

Het SGA-principe dwingt daarmee samenwerking af tussen componenten van verschillende leveranciers. De EGEM-architectuur heeft de koppelvlakken benoemd, maar het technisch bestek is niet uitgewerkt. Dat doen leveranciers noodgedwongen zelf. Daardoor ontstaan toch weer eilanden die moeilijk kunnen samenwerken. Dat moeten we in het vervolgtraject oppakken. De e-overheid richt zich nu vooral op transactionele dienstverlening aan individuele klanten aan de balie. Natuurlijk moet je 38


39

Goed hoofd voor eigen beperkingen Franekeradeel was de derde gemeente met een Realisatieplan. Heeft het plan de gemeente gebracht waar ze op hoopte? Gemeentesecretaris Hugo de Jong vindt van wel. Maar tevreden achteroverleunen doet hij nog niet.

Tevreden? Eerst zien dat alles werkt. En dat gaat niet vanzelf heb ik gemerkt. Vooral de aansluiting op landelijke systemen zoals DigiD blijkt toch nog heel ingewikkeld. Dat leidt wel tot irritatie. Dat bestaat al zo lang, waarom gaat het dan zo moeizaam? Nee, tevreden ben ik

Waarom heeft u EGEM i-teams ingeschakeld?

pas als de mensen in de gemeente er iets van merken, als die er

We zijn in Franekeradeel enthousiaste doe-het-zelvers, maar

beter van worden. Maar ook dan kunnen we niet achteroverleunen

we hebben een goed hoofd voor onze beperkingen. We weten

hoor. Want wat we nu aan het realiseren zijn, is pas het begin.

wanneer we er iemand bij moeten halen. Toen we begonnen met e-overheid hadden we alles onder controle. Tot we zoveel ballen uit de elektronische ballenbak hadden gehaald, dat we vastliepen.

Gemeenten hebben behoefte aan onder-

We waren overal mee bezig en dus nergens. En toen kwam, als

steuning bij de invoering van e-overheid.

een cadeautje, EGEM i-teams uit de lucht vallen.

EGEM i-teams helpt bij de invoering en leidt mensen op die het proces van invoering

Wat bracht EGEM i-teams u?

kunnen begeleiden.

Ze hielpen prioriteiten stellen. Ze brachten kennis: de e-adviseur loopt bij veel andere gemeenten rond. Ik leer liever van andermans successen dan van mijn eigen fouten. En ze brachten vooral

Meer weten?

beweging. Aan plannen bij ons geen gebrek, maar krijg ze maar

Hugo de Jong: [email protected]

eens gerealiseerd. Dat lijkt nu te lukken. Door plannen én ver-

Rinko Huisman: [email protected]

antwoordelijkheden breed neer te leggen in de organisatie. Op

www.franekeradeel.nl

alle niveaus. We hebben een aantal werkgroepen ingesteld waar mensen uit de hele organisatie in zitten. En die mensen zijn aanspreekbaar op resultaten.

40


41

Uw gemeente in 2010… Uw gemeente in 2010. Georganiseerd rond de vraag van burgers en bedrijven. Toegankelijk via internet en e-mail, maar waar papieren, persoonlijke en telefonische contacten ook gewoon nog mogelijk zijn. Toegerust om te handhaven en beleid te maken. Met een interne organisatie die zo is ingericht, dat uw dienstverlening steeds beter wordt, en de administratieve lasten lichter. En: die naadloos aansluit op de systemen en processen van de landelijke overheid.

Alle kanalen staan open voor burgers, bedrijven en instellingen (‘multi-channeling’). De gehéle overheid stelt gemeenten in staat de ‘poort tot de overheid’ voor burgers te zijn. Er is persoonlijk contact aan de balie of via de telefoon. Zie ook de rapporten van de Commissies Jorritsma (Visie op dienstverlening 2015), Wallage/Postma (Het uur van de waarheid) en de centrale thema’s uit het Bestuursakkoord van 2007.

Dit toekomstbeeld komt direct voort uit de uitgangspunten die horen bij de Verklaring Betere dienstverlening, minder administratieve lasten met de elektronische overheid, die in april 2006 werd opgesteld door het Rijk, de provincies, gemeenten en waterschappen. Deze uitgangspunten zijn bepalend voor initiatieven op het gebied van de e-overheid. Dit zijn ze: De overheid is transparant: informatie over rechten en plichten van burgers en bedrijven is eenduidig, begrijpelijk en goed te vinden. Informatie die al bij de overheid bekend is, wordt niet meer gevraagd en hoeft niet meer te worden verstrekt. Niemand wordt meer van het kastje naar de muur gestuurd; informatie wordt overheidsbreed gedeeld en gebruikt. Minder administratieve lasten. De afhandeling van transacties is zo eenvoudig, zo inzichtelijk (status en voortgang zijn in iedere fase te volgen)en zo goedkoop mogelijk.

42


43

De beweging is echt op gang gekomen Ineke Schop is programmanager bij EGEM, Dirk Schravendeel bij i-teams. Ze werkten al nauw samen, maar sinds januari 2008 zijn ze als EGEM i-teams nog onafscheidelijker. Ze koesteren hun Voorhoedegemeenten en maken daarom graag tijd vrij om hun onschatbare waarde toe te lichten. Het wordt een geanimeerd gesprek. Over steppen en fietsen, het megaproductiejaar 2008 en slapeloze nachten.

Onschatbare waarde Een trouwe, vaste groep gemeenten die bereid zijn alles uit te proberen én vervolgens hun ervaringen te delen. Zo omschrijven Schop en Schravendeel de Voorhoedegemeenten. En

E-overheid als fiets

dat is van onschatbare waarde

Voor gemeenten betekent e-overheid de uitdaging om van

voor de ontwikkeling van de

allemaal losse onderdelen – basisregistraties, e-formulieren,

e-overheid. Schop is vooral

MijnOverheid.nl… - één werkend geheel te maken. Dat blijkt een

enthousiast over de werkwijze

hele opgave. Schravendeel: ‘Zie e-overheid als een fiets die je in

bij de Voorhoedegemeenten:

elkaar moet sleutelen. Alleen komen de onderdelen uit verschil-

‘Ze kijken of iets werkt in de

lende fabrieken. Je krijgt een groot voorwiel, een klein achterwiel,

praktijk. Ze gaan proefonder-

een ketting voor een mountainbike, het frame van een racefiets…

vindelijk te werk. Dat is heel

Ineke Schop, programmamanager

Probeer daar maar eens een soepel trappend rijwiel van te

onbureaucratisch en buiten

EGEM: ‘Voorhoedegemeenten zijn

maken.’ Schop vindt dat het mooie van i-teams: door de imple-

gewoon effectief.’

van onschatbare waarde voor de

mentatieopdrachten die ze uitvoeren, komt dit gebrek aan

De afgelopen jaren hebben de

ontwikkeling van de e-overheid.’

samenhang glashelder naar boven. Schop:‘Dus nu proberen we

Voorhoedegemeenten vooral

stapje-voor-stapje de onderdelen op elkaar afgestemd te krijgen.

gefunctioneerd als proeftuin: doen de bouwstenen van de e-over-

Dat gaat natuurlijk niet ineens. Maar, om bij de metafoor van Dirk

heid wel wat ze moeten doen? Nu de e-overheid in een volgende

te blijven: heb je een voorwiel en een achterwiel, dan kun je alvast

fase komt, verandert de rol van de Voorhoedegemeenten. Die

beginnen met steppen.’

wordt volgens Schop en Schravendeel nog belangrijker. ‘De grote vraagstukken van de moderne overheid worden op dit moment

44


45

toch deels opgepakt door bestuurders die denken in kabinetspe-

Schop voegt toe: ‘Cruciaal is

riodes. Zo’n periode is altijd te kort. Je kunt veel doen in vier jaar,

dat mensen anders gaan wer-

maar niet een complete e-overheid uit de grond stampen.

ken. Nu zijn veel gemeenten

De Voorhoedegemeenten kijken over die periodes heen, ze zorgen

nog gericht op de organisatie

voor continuïteit, kennisoverdracht én inspiratie.’

van losse activiteiten die niet op elkaar zijn afgestemd1. Bij

2008

verregaande digitalisering van

2008 moet het jaar worden waarin burgers en bedrijven echt

de dienstverlening moeten

iets gaan merken van betere dienstverlening en vermindering

mensen meer samenwerken.

van lasten. Een concreet voorbeeld? Schop: ‘Samen met de

Dat vraagt om een andere

Voorhoedegemeenten hebben we voor de vijftig meest gevraagde

manier van leidinggeven. Ook

diensten standaard elektronische formulieren ontwikkeld inclusief

dat is het mooie van i-teams.

procesbeschrijvingen. Gemeenten kunnen die zó gebruiken. Zestig

Die zetten die organisatieont-

gemeenten doen dat ook al.’

wikkeling in gang. Dat begint

Voor i-teams wordt 2008 een ‘megaproductiejaar’. Maar liefst 362

bij de gemeentesecretaris en

gemeenten – dat is meer dan 80% van het totale aantal – hebben

de burgermeester, en eindigt

Dirk Schravendeel, programma

i-teams verzocht om een Realisatieplan. Schravendeel: ‘En het zal

bij de baliemedewerker.’

manager i-teams: ‘Er is werk aan

niet aan ons liggen als er in 2008 geen 362 plannen komen.’

46

de winkel, 372 gemeenten hebben

Wakker liggen

i-teams verzocht om een

Het implementeren van de

ICT-realisatieplan in 2008.’

EGEM i-teams is het samenwerkingsverband tussen

basisregistraties. Dat zien

EGEM – dat standaarden ontwikkelt voor gemeen-

Schop en Schravendeel als dé grote uitdaging waar gemeenten

ten op het gebied van de e-overheid – en i-teams

voor staan. Schop: ‘Dat is echt iets heel nieuws en ingrijpends.’

– dat gemeenten ondersteunt bij de invoering van

Schravendeel: ‘Wat het precies betekent, daar kom je alleen

e-overheid, gebruikmakend van die standaarden.

achter door het te doen. Daarvoor bestaat geen blauwdruk.’


47

Schop: ‘Dat is één van de weinige dingen waar ik wel eens wakker van lig. Dat er iemand opstaat die roept: ‘Kijk! We hebben een blauwdruk van de e-overheid! Nu zijn we klaar!’ Maar zo werkt het natuurlijk niet. De ene gemeente is de andere niet. En één blauwdruk bestaat niet.’ Wat er dan wel bestaat? Schravendeel: ‘Een krachtige visie. Op dienstverlening. Op de rol die gemeenten moeten en willen spelen in het algemeen en binnen de e-overheid in het bijzonder. En straks ook: veel praktische ervaring.’

Overal welkom Op de vraag of het nog wel leuk is nu de druk toeneemt, kijken beide programmamanagers verbaasd. Schravendeel: ‘Juist! Eindelijk komen we toe aan concrete zaken. Bovendien is het klimaat nu goed, je bent overal welkom, niet alleen bij gemeenten, ook bij andere partijen. Dat is geweldig.’ Schop: ‘Daar sluit ik me bij aan. De beweging is nu echt op gang gekomen, die is niet meer te stoppen.’

48


49

[email protected] www.egem-iteams.nl

50

T 070 888 78 01 F 070 888 78 88

Postbus 84011 2508 aa Den Haag

GEMEENTEN IN DE VOORHOEDE

Recommend Documents