Gemeenten in actie voor mensen met een chronische ziekte of handicap Week van de Chronisch Zieken 4-10 november 2005
Op vrijdag 4 november 2005 start de Week van de Chronisch Zieken. Deze week heeft tot doel om aandacht van instellingen, beleidsmakers en media vast te houden voor de bijzondere positie van chronisch zieken. Dit geldt op bijna alle terreinen van het dagelijks leven: in de gezondheidszorg, op het werk, in het onderwijs, bij sport en recreatie, en bij het wonen. De komende tijd zullen in het leven van chronisch zieken en mensen met een (arbeids)handicap grote veranderingen plaatsvinden zoals de invoering van de WMO, WIA en de zorgverzekering. Daarbij zal de gemeente een grote rol spelen. De vragen die beantwoord moeten worden, zijn: waaraan hebben chronisch zieken in uw gemeente behoefte, wat ontbreekt er, welke knelpunten zijn er en welke oplossingen zijn wenselijk? Half april 2005 heeft de VNG de ledenbrief WVG verstuurd met een oproep aan gemeenten om samen te werken met lokale platforms en met de door het kabinet geïnstalleerde Taskforce Handicap en Samenleving. Bij de
De heer H.A.L. van Hoof, staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
brief was een handreiking gevoegd voor het opstellen van gemeentelijk gehandicaptenbeleid op basis van de 22 Standaard Regels Gelijke Kansen voor mensen met een handicap van de Verenigde Naties. Ter informatie is een bewerking van deze regels elders in deze brochure opgenomen. Ondergetekenden verzoeken de colleges van B&W om tijdens de Week van de Chronisch Zieken 2005 extra aandacht te besteden aan hun burgers met een functiebeperking. Dit kan op verschillende manieren. Te denken valt aan zaken zoals een debat met lokale belangen- en patiëntenorganisaties, aan het beschikbaar stellen van ruimte voor activiteiten, en het inschakelen van uw netwerk om mensen met een beperking aan het werk te helpen. Verderop in deze brochure worden meer suggesties gedaan. Kies er één of meerdere uit afhankelijk van uw mogelijkheden. Wij danken u alvast voor uw inzet om in uw gemeente ook voor mensen met een beperking een aangename leefomgeving te creëren.
Mevrouw J. van Leeuwen, voorzitter Taskforce Handicap en Samenleving
De heer drs. H.J. Simons, voorzitter Stichting Week van de Chronisch Zieken
Suggesties voor acties in uw gemeente Week van de Chronisch Zieken 4-10 november 2005
debat met patiëntenorganisaties en belangengroepen Goed contact tussen het gemeentebestuur en organisaties van chronisch zieken en gehandicapten is voor de kwaliteit van het beleid van groot belang. Mogelijk heeft u al een regulier overleg met patiëntenorganisaties in uw gemeente of neemt u deel aan het project Agenda 22 Werken aan de basis. In dat geval zou het een goede zaak om samen een openbaar debat te plannen tijdens de Week van de Chronisch Zieken (4 t/m 10 november 2005).
Mocht u nog geen structureel overleg hebben met belangenorganisaties, dan willen wij u graag uitnodigen hiertoe het initiatief te nemen en een overleg te organiseren met belangengroepen tijdens de Week van de Chronisch Zieken. In het bijzonder vragen wij u om aandacht te besteden aan de positie van mensen met een beperking op de arbeidsmarkt en in het onderwijs in uw gemeente.
In Zevenaar praten chronisch zieken voortaan mee In magazine Chronisch Ziek las Tonnie Gevers vorig jaar over een wethoudersproject waarbij gehandicapten en chronisch zieken hun grieven konden spuien. Dát wilde ze ook en ze organiseerde een ontmoeting met Louis Jansen, de wethouder volksgezondheid en welzijn van Zevenaar. Wat eraan schort? Nou, bijvoorbeeld dit. ‘De ene dag in een rolstoel, de andere dag op twee voeten, zoiets vindt een keuringsarts moeilijk. Het komt voor dat iemand wél een rolstoel en een trippelstoel krijgt van de verzekering, maar geen parkeerkaart van de gemeente. Een snorfiets aanvragen lukt in Zevenaar niet. Ze kennen alleen een scootmobiel voor gehandicapten. Voor mensen die nog een beetje kunnen bewegen, is er niets.’ Wethouder Louis Jansen vindt het belangrijk om te horen wat er speelt onder chronisch zieken. ‘Als je die zelf niet nodig hebt, weet je niet hoe lastig het is om een parkeerkaart aan te vragen of bepaalde voorzieningen te krijgen.’ De ontmoeting heeft meer opgeleverd. Voortaan gaan twee chronisch zieken naar de cliëntenraad die de gemeente over beleid adviseert. Tot dusver zaten daarin enkel mensen die zich bezighouden met het minimabeleid. Nu wordt bijvoorbeeld ook gekeken naar het parkeerbeleid voor chronisch zieken. Een eigen parkeerplaats, wel of niet parkeergeld betalen aan de meter, de keuring uit eigen zak betalen, het is overal weer anders geregeld. Louis Jansen: ‘Nu bepalen de gemeenten dit beleid zelf, ik ben voor landelijke richtlijnen. Het is inderdaad moeilijk te verkroppen dat iemand in een dorp vijf kilometer verderop wél die rolstoel krijgt of minder voor een parkeerkaart hoeft te betalen.’
Suggesties voor acties in uw gemeente Week van de Chronisch Zieken 4-10 november 2005
Geef ruimte aan activiteiten Patiënten- en belangenorganisaties zijn vaak op zoek naar een plaats waar zij tijdens de Week van de Chronisch Zieken in contact kunnen komen met chronisch zieken en mantelzorgers. Bijvoorbeeld om informatiestands te plaatsen en bijeenkomsten te organiseren. Daarom vragen wij u ruimte beschikbaar te stellen voor activiteiten van lokale organisaties en instellingen. De ruimte zou bij voorkeur gesitueerd moeten zijn in goed bezochte plaatsen zoals het gemeentehuis, Centrum voor Werk en Inkomen, bibliotheek of in een andere openbare ruimte. Als u hiertoe besluit is het natuurlijk van belang dat u dit tijdig bekend maakt bij alle lokale organisaties van chronisch zieken,
gehandicapten en mantelzorgers. Mogelijk zijn ook instellingen die zich inzetten op het terrein van chronisch zieken geïnteresseerd zich te presenteren in deze ruimte. Ook zij zouden derhalve uitgenodigd moeten worden om in deze ruimte activiteiten te ontplooien.
Help (jong)gehandicapten aan werk Weet u hoeveel (jong)gehandicapten in uw gemeente op zoek zijn naar werk? Bent u op de hoogte van de problemen die zij ervaren? Weet u wat u als college van B&W hieraan kunt doen? Wat kunnen (jong)gehandicapten van u verwachten? De Week van de Chronisch Zieken is bij uitstek geschikt om hieraan speciale aandacht te schenken. Wij zijn zo vrij u onderstaande suggestie te doen.
Chronische aandoeningen zijn vaak niet zichtbaar
Suggesties voor acties in uw gemeente Week van de Chronisch Zieken 4-10 november 2005
Gebruik uw netwerk U heeft als college contacten met talrijke instellingen en bedrijven als leveranciers of omdat zij in uw gemeente gevestigd zijn. We adviseren u dit netwerk in kaart te brengen en na te denken hoe u hiervan gebruik kan maken om (jonge) mensen met een arbeidshandicap uit uw gemeente aan een baan te helpen. Informeer naar beschikbare vacatures bij deze bedrijven. Tijdens de Week van de Chronisch Zieken zou dan een van u samen met enkele werkzoekende (jong)gehandicapten een rondgang kunnen maken langs bedrijven en instellingen waar vacatures zijn.
Coach een werkzoekende Maar u kunt ook als coach van een werkzoekende met een beperking samen een open sollicitatiegesprek aangaan. Op die manier wordt vele malen duidelijker waar mensen met een arbeidsbeperking tegen aan lopen bij het zoeken naar werk, dan welk onderzoeksrapport kan aantonen. Het kost even tijd, maar het effect kan groot zijn. U helpt mensen concreet aan werk,versterkt de band met het bedrijfsleven en instellingen, en u zult zeker
geïnspireerd raken voor nieuw beleid. Een goed idee is het om dit in samenwerking met de directeur van het CWI te doen.
Sport voor iedereen Maak een afspraak met uw sportverenigingen tijdens de Week van de Chronisch Zieken. Nodig daar ook patiëntenorganisaties uit. Vraag de verenigingen wat zij te bieden hebben aan mensen met een chronische ziekte of een handicap. Zijn mensen met een beperking eigenlijk wel welkom? Is het clubgebouw toegankelijk? Welke mogelijkheden zijn er, welke niet, wat zijn eventuele knelpunten? Wat zou de gemeente kunnen doen om deze te helpen oplossen?
Suggesties voor acties in uw gemeente Week van de Chronisch Zieken 4-10 november 2005
Goed onderwijs Hoeveel leerlingen met een chronische ziekte of handicap zijn er in uw gemeente? Wat zijn hun problemen? Waar hebben zij behoefte aan? Wat kan de gemeente doen om het onderwijs beter toegankelijk te maken voor jongeren met een beperking? Benader een paar schooldirecteuren en vraag naar hun ervaringen met deze leerlingen. Vraag de directeuren om tijdens de Week van de Chronisch Zieken een gesprek te arrangeren tussen leerlingen met een chronische aandoening of handicap en de wethouder onderwijs.
omlopen en een zij-ingang nemen. Ga de uitdaging aan en begin uw test bij de eigen gemeentelijke gebouwen. Test tegelijkertijd de openbare weg op obstakels, de hoeveelheid keren dat iemand de stoep op en af moet, de aanwezigheid van verlaagde stoepranden of onnodige verhogingen.
Test de toegankelijkheid Neem plaats in of achter een rolstoel, of doe een blinddoek om en test de toegankelijkheid van openbare gebouwen, recreatieve voorzieningen en winkels voor mensen die slecht ter been zijn of slechtziend zijn. Kan de gehandicapte ook door de voordeur of moet deze
Test de veiligheid Test, tegelijk met de toegankelijkheid van gebouwen, ook de nooduitgangen. Gebouwen die voldoen aan alle veiligheidseisen, blijken in geval van nood voor mensen die slecht ter been zijn, vaak toch gevaarlijk te zijn. Vluchtwegen zijn soms alleen via trappen te bereiken. Eenmaal buiten wacht de vluchteling vaak nog een stalen of betonnen trap. Is uw brandweer eigenlijk voldoende getraind in het omgaan met mensen met een chronische ziekte of handicap? Is in uw Rampenplan rekening gehouden met de speciale vereisten voor het omgaan met mensen met beperking?
Toets het openbaar vervoer Houdt het openbaar vervoer voldoende rekening met mensen die slecht ter been zijn? Is het voor rollators toegankelijk? Zijn de bus-
Suggesties voor acties in uw gemeente Week van de Chronisch Zieken 4-10 november 2005
chauffeurs getraind om rekening te houden met passagiers met een beperking? Weet iedere chauffeur bijvoorbeeld dat hij/zij rustig moet optrekken als mensen die slecht ter been zijn, nog geen zitplaats hebben gevonden? Stelt u deze kritische vragen eens aan de busmaatschappij(en) in uw gemeente.
Steun de mantelzorgers De mantelzorg wordt wel het fundament van de zorg genoemd. Vaak zeven dagen per week, 24 uur per dag zijn zij oproepbaar. Zonder mantelzorgers zouden de financiële problemen in de zorg helemaal niet te overzien zijn. Steun en waardering vanuit de samenleving is belangrijk. Welke voorzieningen zijn er in uw gemeente ter ondersteuning van de mantelzorgers? Ga tijdens de Week van de Chronisch Zieken eens praten met mantelzorgers in uw gemeente en bespreek wat u zou kunnen doen. Het Steunpunt Mantelzorg of de Thuiszorg kan u zeker in contact brengen met een groep mantelzorgers.
Huisvesting Woningaanpassing is een kostbare zaak, maar heeft toch niet altijd het gewenste resultaat. Vaak had het kostbare aanpassen van woningen voorkomen kunnen worden, als direct bij de bouw rekening gehouden was met minder valide bewoners. Eigenlijk moet iedere woning goed toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. Gehandicapten gaan immers ook graag op huisbezoek bij familie en vrienden. Ga eens op bezoek bij mensen die een aangepaste woning bewonen. Doe u voordeel met hun ervaringen. Bekijk de plan-
nen voor nieuwe woningen in uw gemeente. In hoeverre zijn deze levensloopbestendig gebouwd? Wat kan u als gemeente doen om toekomstgerichte woningbouw te bevorderen?
Test de informatie voorziening Kunnen mensen met een chronisch ziekte of handicap met al hun vragen terecht bij de gemeentelijke Afdeling Voorlichting? Wat heeft de GGD te bieden aan uw burgers met een functiebeperking? Is uw gemeentelijke website goed te raadplegen door slechtzienden? Bevat de site de juiste informatie voor mensen met een chronisch ziekte of handicap? Voldoet uw website aan de toegankelijkheidseisen van W3C? Probeert uzelf, als bestuurder, eens samen met mensen met een functiebeperking een aantal vragen beantwoord te krijgen door de afdeling Communicatie of GGD, via de gemeentelijke website.
Organiseert u activiteiten in uw gemeente laat het ons weten.
Voor meer informatie: Week van de Chronisch Zieken Postbus 23328, 3001 KH Rotterdam telefoon 010.4366799 mobiel 0651.363970 email:
[email protected] website: www.chronischziek.nl Tekst: Bureau Lambregts, Roermond Druk: Guus Pauka GP, Loosdrecht
Uitgangspunten voor gemeentelijk beleid afgeleid van de 22 Standaardregels voor Gelijke Kansen van de Verenigde Naties De gemeente maakt haar burgers bewust van het feit dat er mensen met functiebeperkingen zijn en daarmee dus ook van hun rechten, hun behoeften, hun mogelijkheden en hun bijdragen.
De gemeente maakt actieprogramma’s om de fysieke omgeving toegankelijk te maken voor mensen met functiebeperkingen en treft maatregelen om hen toegang te verschaffen tot informatie en communicatie.
De gemeente garandeert doeltreffende medische zorg voor haar burgers met een functiebeperking.
De gemeente is verantwoordelijk voor de sociale zekerheid en behoud van inkomen voor haar burgers met een functiebeperking.
De gemeente zorgt ervoor dat haar burgers met een functiebeperking kunnen revalideren en reïntegreren, en dat zij zo zelfstandig mogelijk kunnen (blijven) functioneren.
De gemeente helpt haar burgers met een functiebeperking volledig deel te nemen aan het gezinsleven en zij beschermt hun recht op een persoonlijke levenssfeer.
De gemeente zorgt voor ondersteunende diensten en hulpmiddelen die de onafhankelijkheid van haar burgers met een functiebeperking in het dagelijks leven verhogen.
De gemeente zorgt ervoor dat haar burgers met een functiebeperking op gelijkwaardige basis kunnen deelnemen aan culturele activiteiten.
De gemeente zorgt voor gelijke kansen voor kinderen, jongeren en volwassenen met een functiebeperking in het onderwijs.
De gemeente treft maatregelen voor gelijke kansen voor beoefening van sport en recreatie door mensen met een functiebeperking.
De gemeente betrekt belangenorganisaties van mensen met functiebeperkingen in de besluitvorming over haar beleid.
De gemeente houdt rekening met mensen met een functiebeperking bij alle beleidsvorming en -planning.
De gemeente geeft haar burgers met een functiebeperking kansen op betaald werk.
De gemeente is verantwoordelijk voor doelmatige training van haar personeel dat betrokken is bij de planning en voorbereiding van voorzieningen voor personen met functiebeperkingen.
