GEMEENTEBEGROTING 2015

GEMEENTEBEGROTING 2015

1

2

Inhoudsopgave Aanbiedingsbrief begroting 2015

Deel 1 Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2

5

Beleidsbegroting Kerngegevens Programmaplan 1. Openbaar bestuur 2. Veiligheid en handhaving 3. Wegen, groen en verkeer 4. Onderwijs 5. Sport, recreatie & toerisme, kunst & cultuur 6. Welzijn, AWBZ-Wmo zorg en ouderen 7. Jeugd en gezin; jeugdzorg 8. Milieu en duurzaamheid 9. Ruimtelijke ordening, volkshuisvesting en economische zaken 10. Middelen

10

Hoofdstuk 3

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

35

Hoofdstuk 4

De paragrafen 1. Lokale heffingen 2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing 3. Onderhoud kapitaalgoederen 4. Financiering 5. Bedrijfsvoering 6. Interbestuurlijk toezicht IBT 7. Verbonden partijen 8. Grondbeleid 9. Verantwoording raadsbesluiten en projecten 10. Subsidies

38 39 41 47 51 54 57 62 64 66 67

Deel 2 Hoofdstuk 1

12 14 16 18 20 22 26 28 31 33

Financiële Begroting Lasten en baten 2015 1 2 3 5

Overzicht lasten en baten in de begroting 2015 71 Toelichting en uitgangspunten 72 Analyse resultaat begroting 2015 73 Incidentele lasten en baten 76 Overzicht toevoegingen en onttrekkingen reserves 78

Hoofdstuk 2

Uiteenzetting van de financiële positie

79

Hoofdstuk 3

Meerjarenramingen 2016 - 2019 1 Meerjarenraming 2 Toelichting op de meerjarenraming

80 82

Hoofdstuk 4

Meerjareninvesteringsplan 2015 - 2018

85

Hoofdstuk 5

Vaststellingsbesluit

87

3

Deel 3

Bijlagen 1 2

Reserves en voorzieningen Producten per programma

88 89

4

Aanbiedingsbrief begroting 2015 AAN DE RAAD VAN DE GEMEENTE TEN BOER

Inleiding Hierbij bieden wij u de begroting voor het jaar 2015 aan. De begroting 2015 heeft als vertrekpunt de werkbegroting 2014. De werkbegroting 2014 is de begroting 2014 die naar aanleiding van het overleg met de inspecteur artikel 12 van het Ministerie van BZK is bijgesteld. Een onderdeel van het artikel 12 traject is dat het zogenaamde geaccepteerd begrotingstekort wordt bepaald. Hiervoor is de door u vastgestelde begroting 2014 getoetst aan de uitgangspunten om voor artikel 12 in aanmerking te komen. Dit heeft geresulteerd in een aangepaste begroting 2014 (werkbegroting 2014). Raadsbesluit 23 april 2014. In de Perspectiefnota 2014 is de werkbegroting 2014 verder aangepast. De aanpassingen in de begroting 2015 hebben uitsluitend betrekking op loon- en prijsstijgingen, aanpassing bijdragen gemeenschappelijke regelingen c.a. en nieuwe wettelijke taken. De begroting 2015 geeft een tekort van € 276.500,00. Dit wijkt fors af van de prognose (€ 1.358.000,00) die is gegeven in de Perspectiefnota 2014 voor het jaar 2015. In hoofdstuk 2 paragraaf 1.3 wordt hiervoor een verklaring gegeven. In de begroting 2015 zijn nog niet de effecten van de onderzoeken (o.a. het actualiseren van beheerplannen, opstellen nieuwe beheerplannen en onderzoek naar geactiveerd groot onderhoud) die plaatsvinden in het kader van het artikel 12 traject verwerkt. Er is in overleg met de inspecteur artikel 12 afgesproken dat deze effecten in het voorjaar van 2015 in één keer in de begroting 2015 worden opgenomen. Hierdoor blijven de gevolgen van het onderzoek goed in beeld. Artikel 12 traject Door uw raad is op 7 november 2013 besloten om een aanvraag voor een aanvullende uitkering op grond van artikel 12 van de Financiële Verhoudingswet uit het gemeentefonds in te dienen bij de Minister van Financiën en de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor het jaar 2014. Aanleiding hiervoor was de uitkomst van de begroting 2014 met bijbehorend meerjarenperspectief en de uitkomsten van de begrotingsscan 2013 die door het ministerie van BZK in 2013 is uitgevoerd. Het formele overleg met de inspecteur artikel 12 en de provincie is in januari opgestart. Het zogenaamd Tripartiet Overleg (TPO) vindt maandelijks plaats. Tijdens dit overleg tussen gemeente, provincie en BZK worden afspraken gemaakt over te onderzoeken zaken, worden resultaten van onderzoek besproken, worden collegevoorstellen besproken waaraan financiële aspecten zitten en vindt afstemming plaats over het vervolgtraject. De huidige stand van zaken is dat naar verwachting onderzoeken (o.a. actualisering en nieuwe beheerplannen) in het najaar van 2014 kunnen worden afgerond. Planning is dat er in december 2014 een rapportage van BZK verschijnt met daar in een voorlopig voorstel aan de beheerders van het gemeentefonds (de minister van Financiën en 5

de minister van BZK) voor de verstrekking van een aanvullende uitkering over 2014. De definitieve beschikking van de beheerders van het gemeentefonds volgt medio 2015. Voor het jaar 2015 dient een nieuwe aanvraag (de aanvraag die nu loopt heeft betrekking op het jaar 2014) voor aanvullende uitkering op grond van artikel 12 te worden ingediend. Hiervoor leggen wij u een apart raadsvoorstel voor. Afhankelijk van de voortgang van het artikel 12 traject kunnen wellicht medio 2015 definitieve (meerjarige) afspraken gemaakt worden met betrekking tot (voorstellen) voor aanvullende uitkeringen. Saneringsplan Het oplossen van onze financiële problemen zal niet volledig door aanvullende steun van het Rijk plaats kunnen vinden. Ook van de gemeente wordt een forse financiële inspanning verwacht. Wij vinden nog steeds dat ook de provincie bij dient te dragen aan de oplossing van onze financiële problemen. Het overleg hierover met de provincie heeft tot op heden nog niets opgeleverd. De lijn in het kader van artikel 12 is dat Ten Boer niet meer geld mag uitgeven dan beschikbaar is via de normen algemene uitkering en in lijn is met de zogenaamde referentie gemeenten. Wij moeten een saneringsplan opstellen waar in de mogelijkheden staan om daar waar mogelijk aan te sluiten bij de normen. Met de opstelling van een saneringsplan, waarbij uw raad zal worden betrokken, zijn wij gestart. Planning is dat wij aan u in het voorjaar van 2015 voorstellen voor een saneringsplan doen. Met de uitkomsten van de bespreking in uw raad gaan wij de gemeente in om onze inwoners, verenigingen etc en bedrijven te raadplegen en te betrekken bij de voorstellen. Dit moet leiden tot definitieve voorstellen medio 2015, waarna besluitvorming door uw raad kan plaatsvinden. Uitgangspunt is dat onze gemeente in 2018 financieel gezond is. Herindeling Door uw raad is een motie aangenomen waarin is vastgelegd dat pas over herindeling kan worden gesproken nadat onze financiële problemen zijn opgelost. Omdat dit nog niet zo is, is er nu geen aanleiding om de discussie over een mogelijke herindeling op te starten. Decentralisatie van rijkstaken Met ingang van 2015 krijgen gemeenten taken (jeugdzorg, participatiewet en AWBZ) overgedragen van het rijk met bijbehorende rijksbudgetten nadat daar door het Rijk kortingen op zijn toegepast. In de begroting 2015 en de meerjarenraming 2016 – 2019 hebben wij als uitgangspunt genomen dat de nieuwe taken uitgevoerd kunnen worden met de budgetten die wij daarvoor krijgen. Wij verwachten dat dit uiteindelijk structureel zal lukken. Voor 2015 zal dit lastig zijn in verband met overgangsrechten die er zijn en incidentele uitvoeringskosten die we moeten maken. In de beleidsnotitie die in uw vergadering van 29 oktober 2014 wordt behandeld hebben wij hiervoor bedragen opgenomen. Verwerking vindt plaats in de voorjaarsnota 2015 na overleg met BZK.

6

Herverdeling middelen WMO-AWBZ De over te hevelen middelen voor de gedecentraliseerde rijkstaken AWBZ zijn gebaseerd op historische gegevens. Het Rijk heeft in overleg met de VNG gekeken naar een nieuw verdeel model op basis van objectieve verdeel maatstaven. In de septembercirculaire zijn de uitkomsten van dit nieuwe model opgenomen. Voor onze gemeente pakt dit nieuwe model gunstig uit. Als alles doorgaat stijgt de rijksuitkering vanaf 2016 t.o.v. de berekening op basis van historische gegevens met € 260.000,00 per jaar. Verwachting is dat in de decembercirculaire 2014 de definitieve uitkomsten van de herverdeling van de middelen wordt opgenomen. Er komt een overgangsregeling waardoor het voordeel pas in een aantal jaren tot stand komt. In de meerjarenraming hebben wij nog geen rekening gehouden met deze effecten van de herverdeling van de middelen. Verwerking vindt plaats in de Perspectiefnota 2015. Onroerende zaakbelasting In deze begroting 2015 hebben wij, zoals door u besloten bij de vaststelling van de Perspectiefnota 2014, rekening gehouden met een extra stijging van de opbrengsten onroerende zaakbelastingen met een bedrag van € 50.000,00. Deze voorgestelde stijging hangt samen met de opvatting van de inspecteur dat Ten Boer zich maximaal moet inspannen om het begrotingstekort te reduceren. Voor de OZB betekent dit dat Ten Boer een tarief moet heffen van 140% van het landelijke gemiddelde. In 2014 is dit percentage 0,1926 en in 2015 zal dit 0,2088 zijn. De inspecteur is daarbij van opvatting dat dit moet leiden tot een OZB-opbrengst die op grond van de WOZ-waarden van de woningen en niet-woningen mag worden verwacht. Tijdens het artikel 12 onderzoek is geconstateerd dat de daadwerkelijke opbrengst 2014 in Ten Boer ruim € 80.000 lager is dan de verwachte opbrengst op basis van de norm van 140%. Om dit gat te dichten is het nodig de OZB-opbrengst te verhogen. Naast de extra verhoging met € 50.000,00 houden wij rekening met een verhoging van 2% (raadsbesluit van 20 september 2010) en een verhoging voor prijscompensatie met 1,27% (Perspectiefnota 2014). Daarmee stijgt de opbrengst OZB 2015 ten opzichte van die van 2014 met € 93.000. Wij houden rekening met de opvatting van de inspecteur. Het doorvoeren van een eventuele verdere stijging (a.g.v. de ophoging van het percentage van 0,1926 naar 2,088) zal onderdeel vormen van de saneringsbegroting 2015. Subsidies Door uw raad is op 25 juni 2014 de notitie “Verdeling welzijnssubsidies 2015” vastgesteld. Conform afspraak is in deze begroting 2015 een paragraaf (4.10) Subsidies opgenomen. Voorstel Wij leggen deze begroting 2015 met meerjarenraming 2016 – 2019 ter bespreking en vaststelling aan u voor. Burgemeester en wethouders van Ten Boer,

N.A. van de Nadort, burgemeester

J.A.C. Hoedjes, secretaris 7

8

DEEL 1:

BELEIDSBEGROTING

9

1 Kerngegevens Gegevens Gegevens jaarrekening per 1 jan 2013 2014 (werkbegroting) A

Prognose per 1 jan 2015

Sociale structuur

Aantal inwoners:

7473

7500

7460

73 9

66 7

90 7

37

41

41

Oppervlakte gemeente:

4532

4528

4528

Waarvan: Binnenwater

41 ha

44 ha

44 ha

Aantal woonruimten (inc. bijzondere woongebouwen)

3107

3132

3132

Lengte van wegen:

92,21 km

92,21 km

92,21 km

Waarvan: Onverhard Overige ( verharde) wegen

13,20 km 79,01 km

13,20 km 79,01 km

13,20 km 79,01 km

23.067.232 3.087 2.873.427 384 6.753.201 904 31.177.447 4.172

14.622.361 1.950 2.887.400 385 6.966.400 929 31.177.000 4.157

16.038.700 2.150 3.045.400 408 6.370.400 854 29.027.800 3.891

Aantal periodieke bijstandsgerechtigden: Aantal uitkeringsgerechtigden als gevolg van de Wet IOAW / WIJ / BZ: Aantal mensen werkzaam bij de sociale werkvoorziening B Fysieke structuur

C Financiële structuur Uitgaven exploitatiebegroting – bedrag Idem - per inwoner Belastingen – bedrag Idem - per inwoner Algemene uitkering – bedrag Idem - per inwoner Vaste schuld – bedrag Idem - per inwoner

De gegevens die genoemd zijn in de “Fysieke structuur” zijn hoofdzakelijk afkomstig uit de berekening van de algemene uitkering gemeentefonds. De prognosegegevens sociale en fysieke structuur zijn de basis voor de berekening van de algemene uitkering. Toelichting aantal inwoners: de gegevens zijn inclusief tijdelijke bewoners Innersdijk. Het aantal ingeschreven inwoners Innersdijk is gemiddeld 50.

10

2

Programmaplan

Indeling programma's In de raadsvergadering van 25 juni 2014 is besloten de bestaande (begroting 2014) programma indeling van de programmabegroting te handhaven voor de jaren 2015 – 2018. De indeling van de programma’s is als volgt: 1. Openbaar bestuur 2. Veiligheid en handhaving 3. Wegen, groen en verkeer 4. Onderwijs 5. Sport, recreatie & toerisme, kunst & cultuur 6. Welzijn, AWBZ-Wmo zorg en ouderen 7. Jeugd en gezin; jeugdzorg 8. Milieu en duurzaamheid 9. Ruimtelijke ordening en economische zaken 10. Middelen De programma's zijn een uitwerking van het Bestuursakkoord gemeente Ten Boer 2014 – 2018 en het op grond van dit akoord uitgewerkte Collegeprogramma Gemeente Ten Boer 2014 – 2018. Beide stukken zijn behandeld door de raad op respectievelijk 16 april 2014 en 25 juni 2014. In de programmabegroting is het collegeprogramma uitgewerkt naar meer operationele activiteiten. Omdat nog diverse activiteiten vanuit het oude bestuursakkoord doorlopen naar 2015 is bij de programma’s ook blok opgenomen met daarin de doorlopende activiteiten. Eventuele nieuwe ontwikkelingen zijn in de programma’s opgenomen. In de programma’s wordt een overzicht gegeven van relevante documenten. Dit zijn de diverse stukken waarin o.a. het beleid ten aanzien van het programma is verwoord. Tenslotte worden de lasten en baten per programma weergegeven.

11

2.1

Openbaar bestuur

Inhoud van het programma

Het programma Openbaar Bestuur heeft vooral betrekking op het functioneren van de bestuursorganen en de ondersteuning die zij daarbij nodig hebben. Uit deze samenwerking dient een adequate voorbereiding en uitvoering van beleidsbeslissingen plaats te vinden. Daarnaast omvat het programma de dienstverlening aan de burger betreffende de producten van de burgerlijke stand en de producten uit de basisregistratie personen (BRP) en de ontwikkeling en uitvoering van de digitale dienstverlening. Bestaande te continueren acties begroting 2014 Continueren dorpenrondes van het college met besturen dorpsverenigingen

Ontwikkelingen digitale overheid

Concrete activiteiten in de begroting 2015    

1 x jaarlijks organiseren van overleg Actief voorstellen aandragen voor lokale projecten en initiatieven Actief reageren op initiatieven van groepen inwoners We bezoeken jaarlijks een aantal bedrijven en instellingen

 

Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) Vervanging modules Burgerzaken m.b.t. Basisregistratie Personen (BRP) Basisregistratie WOZ Aanpassen website aan de ontwikkelingen van de decentralisaties (producten- en dienstencatalogus) Webportal inrichten voor decentralisaties (in samenwerking met Groningen) Aandacht voor informatiebeveiliging Bewust maken en houden van integriteitsprincipes- en gevaren door organiseren van bijeenkomsten voor de raad, het college en personeel

  

Integriteit scherp voor ogen

Acties Collegeprogramma 20142018 Permanente aandacht in de gemeentelijke voorlichtingspublicaties voor succesvolle activiteiten en projecten van (de gemeente met) inwoners De hele raad wordt betrokken bij de grote opdrachten voor de komende jaren: artikel 12 traject, saneringsopdracht, de herindeling en de drie transities Eisenpakket indien Ten Boer een gemeentelijke herindeling aangaat  Behoud van de karakteristieke identiteit van de dorpen  Behoud van de voorzieningen, van de loketfunctie evenals van het loket/concept De Deel in Ten Boer  Het bestuur blijft zichtbaar en benaderbaar voor de inwoners van Ten Boer

 

(Te ontwikkelen) Activiteiten 

Genereren van media aandacht via alle kanalen en PR-middelen

 

Instellen van raadswerkgroepen Organiseren van werkbijeenkomsten met de raad



Inbrengen van het eisenpakket in het overleg met herindelingspartners zodra opportuun Op grond van de motie van september 2013 geen initiatieven ondernemen ten behoeve van herindeling



12

Nieuwe ontwikkelingen op dit moment Verkiezingen 2015

Toelichting  

Agressie en geweld tegen bestuurders en ambtenaren

  

Organiseren van gelijktijdig te houden verkiezingen provinciale Staten en Waterschappen Herijken van protocol aan de hand van nieuwe richtlijnen Expertisecentrum Veilige Publieke Taak Trainen personeel publieke functies, met nadruk op frontoffices en De Deel Doen van aangifte en sancties bij agressief gedrag Verhaal van schade

Relevante documenten - Model Ten Boer - Groningen: Uitbestedingsmodel en invoeringsplan - Notitie Kwalitatief Implementeren - Communicatieplan - Inspraakverordening - Verordening behandeling bezwaar- en beroepschriften - Verordening op de klachtenbehandeling - Verordening op het burgerinitiatief - Inrichting van de Burgerlijke Stand Regeling - Ambtenaren Burgerlijke Stand Regeling bezoldiging - Bevolkingsadministratie Verordening - Gemeentelijke basisadministratie GBA Reglement - Gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens Beheerregeling - Bescherming privacy Verordening - Beveiligingsplan reisdocumenten - Legesverordening - Verordening Archief - Besluit Informatiebeheer

Wat mag het kosten? Rekening 2013

Begroting 2014

Begroting 2015

Lasten: Structureel Incidenteel Totaal lasten

2.301.225 0 2.301.225

1.806.143 107.800 1.913.943

1.752.205 11.000 1.763.205

Baten: Structureel Incidenteel Totaal baten

288.371 0 288.371

135.100 15.000 150.100

115.000 0 115.000

2.012.854

1.763.843

1.648.205

Nadelig saldo

De afwijking 2015 ten opzichte van de begroting 2014 is ontstaan door de herstructurering van de opzet van de begroting ten aanzien van de toerekening kosten van de Unit Ten Boer aan de diverse begrotingsposten.

13

2.2

Veiligheid en handhaving


Het programma Veiligheid en Handhaving omvat naast de openbare orde en veiligheid in algemene zin onder andere de brandweer en de rampenbestrijding. Dit heeft betrekking op de organisatie van de (vrijwillige) brandweer en de wijze waarop de gemeentelijke organisatie is voorbereid in geval van rampen. Daarnaast worden overige beschermende maatregelen getroffen; hierbij moet worden gedacht aan een diversiteit aan taken en bevoegdheden, die meestal wordt samengevat onder eufemistische ‘bijzondere wetten’, zoals de nieuwe Drank- en Horecawet. Bestaande te continueren acties begroting 2014 Beïnvloeden agenda lokale driehoek

Acties Collegeprogramma 2014-2018 Vergroten van bereikbaarheid van de overheid door o.a. burgernet Versterken van de informatievoorziening en voorlichting over inbraakpreventie, brandpreventie, rampenbestrijding, slachtofferhulp en ambulancezorg Alcoholbeleid- en handhaving zijn prioriteit

Concrete activiteiten in de begroting 2015 

(Te ontwikkelen) Activiteiten     

 

Versterken van de gemeentelijke rol m.b.t. sociale veiligheid zoals overlast van jeugd, vandalisme, huiselijk geweld en spanningen tussen burgers Gevolgen gaswinning: 1. inzetten op omkering van de bewijslast bij aardbevingen: laat de NAM bewijzen dat een schade niet door bevingen is ontstaan 2. belangenbehartiging naar de NAM, de provincie en het waterschap, als ook naar de rijksoverheid en de dialoogtafel 3. sterke communicatie met inwoners over vragen, zorgen en mogelijkheden m.b.t. gevolgen van de aardgaswinning, met meer aandacht voor emotionele gevolgen

Actief deelnemen in veiligheidsoverleg politie, justitie en gemeente en benoemen lokale speerpunten

 



    

Continueren terugkoppeling van politie na meldingen Continueren deelname burgernet Samen met politie en Veiligheidsregio organiseren van (publieks)acties zoals Witte Voetjes Opleiden en oefenen m.b.t. rampenbestrijding en slachtofferhulp (Bevolkingszorg) In samenwerking met het Huis voor de Sport en de VGG uitvoering geven aan het uitvoeringsprogramma alcoholbeleid sportkantines en dorpshuizen Ten Boer; sturen op keurmerk ‘Verantwoord schenken’. Door uitbreiding uren BOA het actief handhaven van wet- en regelgeving Uitvoering gegeven aan campagne ‘maklukzat!’, preventie en aanpak van alcohol gebruik/misbruik via coaches die teams van jongeren begeleiden, met uitstralingseffect naar andere jongeren. Inzet van De Deel (o.a. huisbezoek en mediation) Vroeg signalering van problemen in het ‘Kernteam’ van De Deel

Via de dialoogtafel, inzetten om bij de voorgenomen wijziging van de Mijnbouwwet (motie van Tongeren 11 november 2013) en het opstellen van de Structuurvisie Ondergrond de omkering van de bewijslast in te brengen Continue 6-wekelijks overleg tussen betrokken burgemeesters ter voorbereiding Informatie van college of burgemeester aan bewoners over actuele ontwikkelingen Continueren samenwerking met de DEAL- gemeenten inzake bevingsproblematiek op het terrein van vergunningverlening, toezicht en handhaving Monumenten Continueren samenwerking met expertteam gemeente Groningen inzake gaswinning en bevingsproblematiek Input leveren waar nodig een uitvoeringsorganisatie voor herstel, versterking en waardevermeerdering

14

4.

Bij de aardbevingsproblematiek wordt samengewerkt met de omliggende gemeenten

Nieuwe ontwikkelingen op dit moment Onderdeel Leefbaarheidsplan Ten Boer 2014-2018

Toelichting 



Vereenvoudiging regelgeving evenementenvergunningen



Advisering en financiële bijdragen uit het “Stimuleringsfonds voor de nieuwbouw” van de NAM koppelen aan aardbevingsbestending bouwen van geplande en te plannen nieuwbouw in Dijkshorn en het centrum van het dorp Ten Boer Jaarlijkse vergunningen van jaarlijks terugkerende, identieke evenementen worden meerjarige vergunningen met meldingsplicht Advisering over voorwaarden voor meerjarige vergunningverlening in samenwerking met de regio Ommelanden Noord

Relevante documenten - Uitvoeringsprogramma Integraal Veiligheidsbeleid Ten Boer - Werkplan 2014 Regiopolitie, basisteam Delfzijl - Regionaal beleidsplan veiligheid 2013-2014 - Regionaal Beleidsplan Rampenbestrijding - Regionaal Rampenplan - Politiemonitor 2012 - Jeugdmonitor 2012 Provincie Groningen - Besluit externe veiligheid inrichtingen - Vuurwerkbesluit - Besluit registratie register gevaarlijke stoffen - Risicokaart Groningen - Wet veiligheidsregio - Wet Maatschappelijke ondersteuning


Begroting 2014

Begroting 2015


289.304 0 289.304

421.663 0 421.663

437.910 0 437.910


3.523 0 3.523

1.020 0 1.020

1.021 0 1.021

285.781

420.643

436.889

Nadelig saldo

De afwijking 2015 ten opzichte van de begroting 2014 is ontstaan door iets hogere kosten GR Veiligheidsregio en opleidingskosten brandweer die voor rekening van de gemeente blijven.

15

2.3

Wegen, groen en verkeer


Het programma Wegen en Groen omvat het beheer en onderhoud van alle wegen, voet- en fietspaden, pleinen, bruggen, wegmeubilair en openbare verlichting in de gemeente. Evenals het uitvoeren van maatregelen ter bevordering van de verkeersveiligheid en gladheidsbestrijding. Ook is in dit programma het onderhoud en beheer van kademuren, beschoeiingen, bermen en sloten opgenomen. Tenslotte bevat programma 2.3 het beheer en onderhoud van het gemeentelijk groen.

Bestaande te continueren acties begroting 2014

Concrete activiteiten in de begroting 2015

Acties Collegeprogramma 2014-2018

(Te ontwikkelen) Activiteiten

Samen met inwoners zorgdragen voor de kwaliteit van openbaar groen Geen chemische onkruidbestrijding

    

Met het OV-bureau meer ‘uit het vuur slepen’ voor goed openbaar vervoer van en naar onze gemeente

 

Aanplanten evenveel nieuw groen na groenverwijdering door b.v. bouwactiviteiten Realisatie aanleg van het fietspad+ door het bestaande fietspad langs de N 360 te handhaven en het opwaarderen van de route langs de Stadsweg



Uitvoering geven aan het plan Herinrichting dorpsentree Ten Boer.

Nieuwe ontwikkelingen op dit moment Meerjaren planning wegen

Meerjaren planning beheer en onderhoud kunstwerken (bruggen e.d.)





   

Continue onderwerp in gesprekken met besturen dorpsverenigingen. Ondersteuning van maatschappelijke initiatieven vanuit een faciliterende rol Het instrument BORG Ten Boer zal hiervoor worden gebruikt. Eind 2015 treedt een landelijk verbod in voor het gebruik van chemische middelen in de openbare ruimte. Nagaan waar dit nog wel wordt toegepast en wat de consequenties van het stoppen zijn. Continu proces in samenwerking met het OV-bureau. Bus voorzieningen langs het tracé N360 optimaliseren. (zie hiervoor ook een verkeersveiliger N 360) Uitvoering gegeven aan de beschreven maatregelen in het Haltekwaliteitsplan samen met de provincie, Regio Groningen Assen (RGA) en het OV-Bureau Groningen-Drenthe. Mee nemen als uitgangspunt bij gemeentelijke projecten

Op basis van provinciaal besluit worden twee tracés tussen Groningen en Ten Boer in detail worden uitgewerkt: het opwaarderen van het huidige tracé langs de N360 en een nieuw tracé over de oude Stadsweg. Het definitieve plan wordt naar verwachting eind 2014 ter vaststelling aangeboden aan Provinciale Staten van Groningen en de gemeenteraden van Groningen en Ten Boer. In 2015 wordt begonnen met de uitvoerings-werkzaamheden. Ontwerp bespreken met inwoners Ten Boer. Na verwerking van ev. aanpassingen aanbesteden en uitvoeren in voorjaar 2015

Toelichting BZK hanteert het kwaliteitsniveau C als uitgangspunt. Dit houdt in dat de budgeten voor groot (en klein) onderhoud afnemen. Actiepunten:  Jaarlijks inzichtelijk maken wat de stand van zaken is: programma groot onderhoud wegen.  Bij het dagelijkse klein onderhoud prioriteit geven aan (verkeers-) veiligheid en de afhandeling van (bewoners)meldingen. Hierover is in 2014 een opzet gemaakt en deze is met BZK besproken. Dit leidt tot een financiële uitzetting vanaf 2015. Actiepunten:  Jaarlijks inzichtelijk maken wat de stand van zaken is: programma

16

groot onderhoud kunstwerken. Bij het dagelijkse klein onderhoud prioriteit geven aan (verkeers-) veiligheid en meldingen. Bij het dagelijkse onderhoud speelvoorzieningen is het attractiebesluit leidend voor het beheer. Dit leidt tot een financiële uitzetting vanaf 2015. Actiepunten:  De opzet, gemaakt in 2014 en met BZK besproken, uitvoeren.  In 2015 vernieuwing van het OV beleidsplan . Tot 2014 is in samenwerking met Veilig Verkeer Nederland het verkeerseducatieprogramma samengesteld. Vanuit dit programma werden o.a. de verkeersveiligheidshesjes voor schoolgaande kinderen gefinancierd. Hoewel de verkeerseducatieprojecten een belangrijk onderdeel zijn van het verkeerveiligheidsbeleid van de gemeente Ten Boer is door het wegvallen van de BDU-subsidie vanaf 2014 hier geen uitvoering meer aan gegeven.  Provinciale Staten heeft het realisatiebesluit genomen voor een nulplusalternatief. Het maatregelenpakket is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met bewoners. De meeste wensen van de gemeente Ten Boer en de bewoners zijn ingewilligd .  Onderdeel van het project is een herinrichting van de N360 binnen de bebouwde kom van Ten Boer (sterke relatie met het project Dorpsentree Ten Boer) en de aanleg van rotondes in Garmerwolde en Ten Post.  Ook worden binnen het project de bushaltes opgewaardeerd en toegankelijk gemaakt voor minder validen.  In 2016 wordt gestart met de werkzaamheden in de gemeente Ten Boer. In 2015 vindt groot onderhoud plaats aan de provinciale wegen binnen de bebouwde kom van Ten Post. De provincie trekt samen met de gemeente en de verkeerscommissie Ten Post op om een visie plus bijbehorend ontwerp op te stellen voor de nieuwe herinrichting. Met de nieuwe inrichting wordt aandacht besteed aan een verkeersveiligere (deels 30km/uur) inrichting. De visie betreft zowel de gemeentelijke als provinciale hoofdwegen. Echter, alleen voor de provinciale wegen heeft de provincie geld beschikbaar gesteld om aanvullende maatregelen te nemen. Actiepunten:  De visie wordt eind 2014 door het college en de raad van Ten Boer en de provincie vastgesteld. 

Meerjaren planning beheer en onderhoud speeltoestellen

Openbare verlichting (OV) Stopzetten verkeerseducatieprogramma

Een verkeersveiliger N 360

Verbeteren Verkeersveiligheid dorpskern Ten Post

Relevante documenten - Gemeentelijk verkeersveiligheidsplan (GVVP) en evaluatie verkeersveiligheidsplan 2006 - Haltekwaliteitsplan - Meerjarenplanning wegen - Beleidsplan Openbare Verlichting 2010-2013 - Paragraaf Onderhoud Kapitaalsgoederen - Gemeentelijk Water en Rioleringsplan (GWRP 2011-2015)


Begroting 2014

Begroting 2015


2.070.638 0 2.070.638

1.678.167 0 1.678.167

1.661.113 0 1.661.113


7 0 7

7 0 7

7 0 7

2.070.631

1.678.160

1.661.106

Nadelig saldo

Geen noemenswaardige afwijkingen tussen 2014 en 2015. 17

2.4. Onderwijs Inhoud van het programma

De gemeente heeft een aantal verantwoordelijkheden aangaande het onderwijs. Een belangrijke taak is om kinderen de mogelijkheid te bieden openbaar onderwijs te volgen. Dit doen we via de stichting Marenland. De gemeente is vertegenwoordigd in het toezichthoudend orgaan (OTO) van deze stichting. Daarnaast heeft de gemeente verantwoordelijkheden ten aanzien van huisvesting, leerplicht, leerlingenvervoer en lokaal onderwijsbeleid. In het programma Onderwijs zijn deze onderwerpen opgenomen. De inhoud van het onderwijs blijft de verantwoordelijkheid van de scholen. Verder wordt de samenwerking tussen scholen en organisaties op het gebied van ontspanning en hulpverlening gestimuleerd. De contacten tussen de Deel en de scholen, onder andere Passend Onderwijs, zullen geïntensiveerd worden in het kader van de decentralisatie jeugdzorg. Bestaande te continueren acties begroting 2015 Stimuleren samenwerking onderwijs en andere organisaties.

Uitwerken maatregelen o.g.v. de Lokale Educatieve Agenda

De Deel: afspraken met scholen maken over verantwoordelijkheden die scholen hebben ten aanzien van zorg en de taken die op het gebied van de jeugdzorg naar de gemeente komen. Leerlingenvervoer: meer stimuleren openbaar vervoer en voornemen de verordening leerlingenvervoer te wijzigen.

Onderwijshuisvesting


Loopt via het project sport en onderwijs, tot en met 2016. Dit plan voorziet in uren bewegingsonderwijs en een aanjaagfunctie voor de brede school. Deze aanjaagfunctie is belegd bij Kids2b.  In 2015 worden de activiteiten gecontinueerd De maatregelen bestaan uit doorlopende activiteiten in het kader van de LEA 2012-2016:  Continueren VVE aanbod door Kids2b  Toeleiding voorschoolse voorzieningen vanuit de Deel  Versterken samenwerking brede school, aanjaagfunctie is belegd bij Kids2b  Onderwerp kleine scholen op de agenda OOGO/LEA-overleg  Samenwerking tussen schoolbesturen bevorderen en samenwerking tussen het onderwijs en de Deel wordt versterken, onder andere in het kader van het passend onderwijs.  Contacten met schoolbegeleiders als groep worden geïntensiveerd.  Op individueel niveau afstemming tussen de dorpscoaches en de leerlingbegeleider en de leerplichtambtenaar  Afspraken maken met de huisartsen over de Jeugdzorg.  

In 2015 wordt de verordening leerlingenvervoer uitgevoerd. In overleg met andere gemeenten en het OV-bureau verder bezien in hoeverre bijzondere doelgroepen (leerlingen en mensen met een WMO taxipas) meer gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer.  Continue aandacht hierbij voor efficiëncy. Per 1-1- 2015 is het buitenonderhoud en het aanpassen van schoolgebouwen een taak van de schoolbesturen en ontvangen zij de middelen rechtstreeks van het rijk.  In 2015 zijn geen nieuwe investeringen voor onderwijsgebouwen aan de orde. (De gemeente is financieel verantwoordelijk voor nieuwbouw en uitbreiding van scholen en voor gymaccommodaties, constructiefouten, verzekering, e.d.) .  Opstellen van een nieuwe aangepaste verordening onderwijshuisvesting.  Aandacht voor de aardbevingsproblematiek in relatie tot verscherpte normen voor nieuwbouw en dientengevolge voor hogere normbedragen voor nieuwbouw en uitbreiding van scholen.  Onderzoek naar de risico’s van aardbevingen en dekking schade via Dialoogtafel.  Monitoren van gevolgen van krimp in de gemeente Ten Boer hetgeen kan leiden tot concentratie van leerlingen in een kleiner aantal schoolgebouwen

18



Alle kinderen met een (taal)achterstand doen mee met voor-en vroegschoolse educatie, met aandacht voor de doorgaande lijn tussen voorschoolse educatie en het primair onderwijs Het beleid op het terrein van de jeugdzorg is aanvullend op en sluit aan bij de voorzieningen die in het kader van Passend Onderwijs worden geboden



Stimuleren van samenwerking tussen scholen en schoolbesturen om het behoud van een school in een dorp te garanderen



Stimuleren van samenwerking tussen scholen en andere organisaties, bv. sportverenigingen



De bereikbaarheid van de scholen, een veilige route er naar toe en een veilige schoolomgeving krijgen blijvende aandacht



Nieuwe ontwikkelingen op dit moment

   





Continueren van passend aanbod VVE door Kids2b op de opvanglocatie Ten Boer (wettelijk verplicht) Alle door de gemeente gefinancierde VVE-plekken blijvend invullen. Toe leiden naar aanbod in nauw overleg tussen pedagoog en intern begeleider Kids2b met de wijkverpleegkundige JGZ Tussen scholen/samenwerkingsverbanden van scholen en de Deel sluitende afspraken maken over leerlingen die extra zorg en ondersteuning nodig hebben buiten en aanvullend op het onderwijs. Afspraken tussen De Deel als aanspreekpunt voor alle kinderen met problemen en de schoolbesturen formaliseren in het OOGO/LEA overleg. Ontwikkelingen nauwlettend volgen m.b.t. de ongunstige leerlingenprognoses en behoud van scholen. Rekening houdend met de school bestuurlijke verantwoordelijkheid focussen om samenwerking tussen scholen tot stand te brengen waar het voortbestaan van scholen door het dalend aantal leerlingen in het geding is. Voortzetting van o.a. via het project sport en onderwijs, dat loopt tot en met 2016. Onderzoek of in het activiteitenaanbod ruimte kan komen voor activiteiten van lokale sportverenigingen en culturele activiteiten. Toetsen van de routes en omgevingen op mogelijke knelpunten; afhankelijk van uitkomsten alsdan acties vaststellen.

Toelichting

Relevante documenten - Nieuw Perspectief in ‘03’ Plan van aanpak voortijdig schoolverlaten in de RMC-regio Centraal en Westelijk Groningen, periode 2010 – 2013 - Verordening onderwijshuisvesting 2010 - LEA 2012-2016

Wat mag het kosten?

Rekening 2013

Begroting 2014

Begroting 2015


548.379 0 548.379

562.324 54.500 616.824

554.041 0 554.041


5.383 0 5.383

1.200 0 1.200

1.200 0 1.200

542.996

615.624

552.841

Nadelig saldo

Er zijn geen noemenswaardige afwijkingen tussen de begrotingen 2014 en 2015.

19

2.5. Sport, recreatie & toerisme, kunst & cultuur Inhoud van het programma

De gemeente zorgt er voor dat zowel haar inwoners als haar bezoekers in hun vrije tijd uit een breed scala aan activiteiten kunnen kiezen. Het beschikbaar stellen van faciliteiten met betrekking tot sport, cultuur en recreatie ziet de gemeente als een belangrijke taak. Belangrijke voorzieningen zijn de bibliotheek, speeltuinen, diverse accommodaties voor sport en bewegen en de toeristische trekpleisters. Bestaande te continueren acties begroting 2015 In overleg met sportverenigingen zoeken naar mogelijkheden voor doelmatig beheer en onderhoud. In 2015 kijken we naar de tarieven in Ten Boer in vergelijking met andere gemeenten. Structureel overleg tussen de gemeente en de sportverenigingen.

Concrete activiteiten in de begroting 2015  

 

Afronding speelruimtebeleid v.w.b. aanleg nieuwe speelvoorzieningen

 

Ondersteuning vereniging in aanvragen bijdrage regeling zgn. Sportdorpen.





Acties Collegeprogramma 2014-2018 Verbindingen aanbrengen tussen sport, cultuur en buurt zodat met name de jeugd actief is, leert zich in te zetten voor elkaar en de gezondheid bevorderd wordt.

Continueren van regulier overleg met de vertegenwoordigers van de vier voetbalverenigingen over o.a. onderhoud. Incidenteel overleg voeren met de andere (niet-voetbal) sportverenigingen Afronden laatste plannen voor de herinrichting van het schoolplein van de Poort en de Schalm in 2015 (onder het voorbehoud van voldoende aanvullende financiering). Voltooien van het plan voor beheer en vervanging van toestellen, zicht krijgen op de structurele kosten over de lange termijn en voorzien in dekking. In samenwerking met het Huis voor de Sport en met de sportverenigingen in Ten Boer uitvoering geven aan een Open Club traject . Daarin onderzoeken sportverenigingen met hulp van het Huis voor de Sport of en hoe zij een sterkere vereniging kunnen worden die gericht is op samenwerking met het dorp en/of met andere sportverenigingen. Afhankelijk van de uitkomsten van het Open Club traject stimuleren dat een sport- vereniging een’ sportimpulsaanvraag’ doet bij het ministerie van VWS, gecoacht door het Huis voor de Sport. Die aanvraag kan gericht zijn op Sportdorp of op een andere erkende methodiek van de Sportimpuls (bijv. buurtsportvereniging).

(Te ontwikkelen) Activiteiten   

De openbare ruimte autoluwer maken t.b.v. buiten spelen en sporten Schoolpleinen na schooltijd open stellen en sportcomplexen intensiever en anders gebruiken De openbare ruimte uitnodigend inrichten om meer te bewegen: routes van diverse afstanden voor ouderen zichtbaar aangeven, met

Evalueren van de afspraken over het onderhoud van de sportcomplexen met de voetbalverenigingen . Bestaande in-gebruikgevingsovereen-komsten met de voetbalverenigingen evalueren, up to date brengen en integreren met de contracten over de verdeling van het onderhoud.



Vanuit de bestaande acties zoals Open Club Traject dienen jongerenwerker en aanjager brede school deze verbindingen aan te brengen. Koersen op versterking sociale cohesie vanuit de dorpshuizen en met de dorpshuizen in gesprek gaan over het invulling geven aan deze verbindingen. Inzetten op het nog meer in positie brengen van dorpshuizen als centraal punt in de dorpen. Tijdens de dorpenrondes van het college inventariseren welke mogelijkheden hiervoor aanwezig en kansrijk zijn.



In het kader van ons uitvoeringsplan speelruimte-beleid worden de laatste schoolpleinen opnieuw ingericht en toegankelijk gemaakt.



Inventariseren welke plekken in aanmerking komen om te dienen als beweegvriendelijke openbare ruimte. Onderzoeken in hoeverre sportieve ruimtes meer openbaar kunnen worden gemaakt.



20

bankjes. Voorbeeld: een rondje Klunder in Thesinge of in het Ten Boerster bos



Versterking van de samenwerking tussen sportverenigingen gemeente breed

   

Realisatie, met behulp van zelfwerkzaamheid, van een jeu-deboules-baan in Thesinge Samen met de toeristische sector een visie en 4-jarig actieprogramma opstellen voor de toeristische mogelijkheden van de gemeente Ten Boer De gemeente speelt een actieve regierol in het bij elkaar brengen van toeristische organisaties en bij afstemming en uitvoering van activiteiten Om de bibliotheek levensvatbaar te houden moet gekeken worden naar de huisvestingssituatie en de verlaging van de kosten daarvan, naar de openingstijden, het gebruik van de ruimte en naar andere dienstverleningsvormen. Stimuleren dat kinderen (bv. via school) en ouderen voldoende in de gelegenheid zijn om een gevarieerd aanbod aan boeken te lenen Nieuwe ontwikkelingen op dit moment

 

Activiteiten op deze plekken ontwikkelen die burgers uitdaagt om in beweging te komen. Hierover in gesprek gaan met de dorpsverenigingen. Inzetten op het project Open Club t.b.v. vergroting samenwerking tussen sportverenigingen: rond organisatie, doelgroepen, accommodatie enz. Samenwerking in brede-schoolverband ook richten op de verbinding onderwijs-welzijn-sport-cultuur en daarmee de onderlinge samenwerking tussen sportverenigingen. Versterking van de bestuurskracht van de verenigingen. Volgen van eigen initiatief van de vereniging van Dorpsbelangen Thesinge en, indien budget voorhanden, mede faciliteren. In 2015 vorm geven aan de visie, in overleg met de branche toerisme en ondernemers. Onderzoeken of aansluiting bij Marketing Groningen haalbaar en betaalbaar vanuit de lopende begroting is



Koersen op positionering van Stichting Promo Ten Boer en de door deze stichting te ontwikkelen activiteiten, samen met de dorpen.



In 2015 wordt een beleidsvisie geagendeerd over de toekomst van het bibliotheekwerk in Ten Boer.



In de bibliotheekvisie vastleggen op welke wijze het bibliotheekwerk bereikbaar blijft voor minder mobiele doelgroepen en de verbinding tussen de scholen en de bibliotheek in stand kan worden gehouden.

Toelichting

Relevante documenten - Dorpshuizennotitie 2002 - Sportnotitie 2003 - Uitvoeringsplan Speelruimtebeleid 2008-2018 - MIOP sportaccommodaties Ten Boer 2011 tot en met 2021 - MIOP sportvelden 2013


Begroting 2014

Begroting 2015


1.415.359 0 1.415.359

1.391.075 5.000 1.396.075

1.397.366 5.600 1.402.966


206.503 0 206.503

204.001 0 204.001

204.001 0 204.001

1.208.856

1.192.074

1.198.965

Nadelig saldo

Er zijn geen noemenswaardige afwijkingen tussen de begrotingen 2014 en 2015. 21

2.6 Welzijn, AWBZ-Wmo zorg en ouderen Inhoud van het programma

De gemeente biedt steun aan mensen die zich niet zelfstandig kunnen redden zoals bijstandsgerechtigden, arbeidsongeschikten, gehandicapten of ouderen. Zij ondersteunt hen in de eerste plaats financieel door de verstrekking van een uitkering of een tegemoetkoming in de kosten die kunnen worden gedekt vanuit de Bijzondere bijstand of de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). Daarnaast willen we zoveel mogelijk mensen stimuleren om te participeren in de Ten Boerster samenleving, via een betaalde baan of, als dat nog niet haalbaar is via vrijwilligerswerk. In programma 6 zijn de gemeentelijke taken met betrekking tot werk en inkomen opgenomen. Daarnaast vinden we in programma 6 de diverse WMO-voorzieningen terug zoals de regeling huishoudelijke hulp,de woon- en vervoersvoorzieningen en de voorzieningen in het kader van de nieuwe WMO-taken die per 1 januari 2015 door de gemeente uitgevoerd gaan worden. Bestaande te continueren acties begroting 2015 Mensen aan het werk houden Indicator: het aantal Wwb Dossiers


  Stevig inzetten op participatie en activering.

    

Eén loket voor alle WMO en AWBZ zaken en de inzet van de dorpscoaches.

  

Goed contact met de WMOadviesraad.

 

We voeren het uitvoeringsprogramma Lokaal Gezondheidsbeleid 2012-2016 jaarschijf 2014 uit.



Overleg met cliënten platform SOZAWE.

 



Ook in 2015 maximale inspanning om (steeds meer) mensen met een uitkering toe te leiden naar regulier werk of vrijwilligerswerk. Verder ontwikkelen van beleid en instrumenten ten gevolge van inwerking treden van de Participatiewet en de wet WWBmaatregelen, ten behoeve van de nieuwe doelgroep van mensen die niet kunnen instromen in Wajong of WSW. Op grond van wetgeving, invoeren van strengere arbeidsverplichtingen en strengere sancties bij de overtreding daarvan voor mensen met een bijstandsuitkering. Beide wetten op verschillende onderdelen uitwerken in verordeningen die in 2015 vastgesteld dienen te worden. Inzetten op re-integratie en met name richten op de groep mensen die ondersteuning nodig hebben bij het vinden van een baan. Sturen op paradigma: wie gekwalificeerd is voor werk moet zelf werk zoeken en wie voorlopig geen kans heeft op een reguliere baan gaat vrijwilligerswerk doen. Voortzetting van aansluiting bij de provinciale website vrijwilligersgroningen.nl. Begin 2015 starten van een onderzoek naar het resultaat van onze inspanningen op het terrein van re-integratie en activering in het jaar 2014. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek kritisch kijken naar het huidige beleid en dit waar nodig aanpassen. Kiezen voor één laagdrempelige ingang voor alle WMO zaken: De Deel. Daaraan toevoegen van een aantal AWBZ- en jeugdzorgtaken zaken na 1 januari 2015 Implementatie van ‘Wehelpen.nl’, een sociale marktplaats om hulpvragen en aanbod aan elkaar te koppelen / te matchen Eens in de twee maanden regulier overleg tussen Wmo-adviesraad, beleidsregisseur en beleidsmedewerker wmo. De WMO-raad wordt nauw betrokken bij de ontwikkelingen rond de decentralisaties. M.b.t. de speerpunten alcohol & roken, gezond gewicht en psychosociale gezondheid uitvoering geven aan acties uit het uitvoeringsplan lokaal gezondheidsbeleid. M.b.t. alcoholpreventie continueren van het project ‘vignet gezonde sportkantine’. Het overleg met het cliëntenplatform wordt voortgezet in 2015. Nagaan in hoeverre de huidige verordening over cliëntenparticipatie voldoet aan de eisen die de Participatiewet daaraan stelt. Indien nodig: opstellen van een nieuwe verordening Cliëntenparticipatie.

22

Decentralisatie AWBZ

   

Project Leefbaarheid een groot goed





Acties Collegeprogramma 2014-2018 Het ontwikkelen van een specifiek dorpshuizenbeleid in overleg met de besturen van de dorpshuizen om hun functie uit te breiden, bijvoorbeeld met een WMO-functie In samenspraak met vereniging van dorpsbelangen en andere vrijwilligers onderzoeken naar mogelijkheden om het beheer van de openbare ruimte door inwoners te organiseren. Opstellen van een leefbaarheidsplan en genereren van middelen uit de NAM-gelden


Overleg starten met de Bloemhof en de dorpshuizen en onderzoeken of het mogelijk is een of meerdere Wmo activiteiten/dagbesteding in een of meerdere dorpshuizen te organiseren.



Zie programma 2.3: Wegen, groen en verkeer.



In 2015 afronden leefbaarheidsplan Ten Boer op de aspecten: wonen, werken, basis voorzieningen, gemeenschapsvoorzieningen, infrastructuur en openbare ruimte. Per onderwerp verbeterpunten benoemen, deze in geld omzetten en aandragen voor financiering uit de middelen van de fondsen van de Nam en de Dialoogtafel (maatregelenpakket ‘Herstel van Vertrouwen). Uitvoering van het project ‘Leefbaarheid een groot goed’ in 2015. Organiseren van een dorpentoer waar o.a. burgerinitiatieven kunnen worden ingebracht in het najaar van 2014 en voorjaar 2015. Organiseren van de week van de eenzaamheid i.s.m. kerken en Bloemhof. In het beleidsplan sociaal domein vaststellen welke wettelijke ruimte de gemeente heeft voor de eigen bijdrage voor voorzieningen in de WMO en deze uitvoeren. Vertaling daarvan vastleggen in een verordening .



Ondersteunen van initiatieven die een inclusieve samenleving dichterbij brengen

  

Een rechtvaardige eigen (inkomensafhankelijke ) bijdrage, waar wettelijk toegestaan, wordt gevraagd voor individuele zorg en het aanpassen van een woning Koersen op een maatwerk voorziening/zorg in natura; indien deze niet mogelijk is dan inzet van een PGB die kwaliteit van zorg biedt en financieel transparant is

   



 Bestrijding, mede in overleg met b.v. de kerken, van eenzaamheid onder ouderen

  

Prioriteit voor bestrijding

Deze decentralisatie invoeren op basis van het door de raad vastgestelde beleidsplan sociaal domein en de nieuwe verordening WMO. Garanderen van de zorgcontinuïteit aan de bestaande klanten tot afloop van de indicatie, uiterlijk tot 1 januari 2016. In 2015 afspraken maken met MEE Groningen over de cliëntondersteuning na 1 januari 2016. Met ingang van 2015 invoering van nieuw beleid ten aanzien van de huishoudelijke hulp en mantelzorgondersteuning . Van de provincie is in 2014 een subsidie ontvangen in het kader van de regeling niet krimpgebieden ter hoogte van € 55.600. Focussen op het stimuleren van het vrijwilligerswerk in Ten Boer en ondersteunen van initiatieven voor het versterken van eigen kracht van de dorpen. Dit tweejarige project wordt in 2015 gecontinueerd en eind 2015 afgerond.



Volgen van het wetgevingstraject dat duidelijk heeft gemaakt dat ook PGB als belangrijke voorziening mogelijk moet blijven als mensen regie kunnen voeren. In het gesprek met de mensen die een ondersteuningsaanbod krijgen, rekening houden met de voorkeur van de mensen voor hetzij zorg in natura bij een door de gemeente gecontracteerde partij hetzij voor een persoonsgebonden budget. In 2015 nauwlettend monitoren van de financiële effecten die ontstaan als gevolg van mogelijke verschuivingen tussen zorg in natura en PGB en hoe voor de komende jaren hierop gestuurd moet worden. Sturen op kwaliteit en prijs van de voorzieningen waarvoor het PGB wordt gevraagd. Continueren van b.v. het inzamelen en verstrekken van kerstpakketten i.s.m. met kerken. Voorjaar 2015 starten de dorpscoaches het gesprek met de leden van de kerkelijke gemeente en parochianen om samenwerking verder inhoud te geven. ‘De week van de eenzaamheid’ in 2015 aangrijpen om in Ten Boer meer aandacht te vragen voor dit onderwerp. Begeleiding van jongeren die geen startkwalificatie hebben, zoveel

23

jeugdwerkloosheid door in te zetten op training, scholing, werkervaringsplaatsen en aanvullingen op het loon wanneer zij niet volledig kunnen werken.

  1. 2. 3. 4. 5. 6.

Mensen met een bijstandsuitkering die niet in een re-integratietraject zitten, leveren een tegenprestatie: in de vorm van vrijwilligerswerk en in combinatie met de Wmo door hen als vrijwilligers in te zetten om oudere mensen, jongeren of mensen met een beperking te begeleiden bij vervoer, administratieve klussen, tuinonderhoud of elke andere mogelijke hulpvraag Een tegenprestatie wordt niet dwingend opgelegd, maar door mensen te overtuigen van nut en noodzaak. Onkosten bij uitvoering van tegenprestaties worden vergoed

Ruimhartig armoedebeleid met speciale aandacht voor kinderen.

  

     a. b. c. d. e.  

Overleg met grote gemeentelijke werkgevers over inzet van arbeidsgehandicapten



Versterking van de verbinding tussen De Deel met het brede sociaal domein (sporten andere verenigingen, instellingen, kerken)





 


mogelijk terug naar school. Om werkloosheid onder jongeren te voorkomen aansluiten bij de regionale aanpak onder de titel “Werk in Zicht”. Inzet van navolgende instrumenten bij het vinden van een baan: Inzet van vouchers Voorlichting en kennismaking met kans sectoren Projecten in kans sectoren als de techniek, zorg, callcenters, Defensie Opleidingen dichtbij werkgevers zoals Gildeprojecten Werkcarrousels Specifiek voor hoog opgeleide werkzoekende jongeren werkervarings-plaatsen bij Noorderlink partners Inzetten op het doel dat iedereen actief is en naar vermogen een bijdrage levert. Erop sturen dat zij die een bijstandsuitkering ontvangen en niet deelnemen aan een re-integratietraject vrijwilligerswerk doen. Prioriteit eraan geven dat mensen zelf vrijwilligerswerk zoeken en in het geval dat dat niet lukt, zorg dragen voor vrijwilligersvacatures via onze vrijwilligersvacaturebank.

Omzetting van de in 2014 vastgestelde beleidsregels m.b.t. tegenprestatie in een nieuwe verordening. Nadruk bij de tegenprestatie leggen op stimuleren van mensen om vrijwilligerswerk te doen. In uiterste gevallen opleggen van een tegenprestatie aan hen die elke vorm van vrijwilligerswerk weigeren . Deze verplichting vloeit voort uit de wet. Bij het opleggen van een tegenprestatie toepassen van maatwerk . Voor zover wettelijk toegestaan, het continueren van een ruimhartig armoedebeleid: De langdurigheidstoeslag (wordt per 1 januari 2015 vervangen door de individuele inkomenstoeslag); De regeling duurzame gebruiksgoederen Voorzieningen op grond van de verordening Participatie schoolgaande kinderen; De Collectieve aanvullende zorgverzekering Subsidie aan Stichting Urgente Noden. Het vorenstaande huidige beleid toetsen aan de wet en onderzoeken hoe het armoedebeleid in 2015 voortgezet kan worden. Uitgangspunt bij een heroverweging van het huidige beleid hanteren dat de regelgeving eenvoudig is uit te voeren en dat er helder en regelmatig met mensen wordt gecommuniceerd. Contacten met werkgevers actief benutten om voor deze doelgroep werkplekken kansen te creëren. Onderzoeken of de gemeente Ten Boer het goede voorbeeld kan geven door in 2015 een (niet bestaande, bovenformatieve) arbeidsplek open te stellen voor iemand met een arbeidsbeperking. Continueren van de inzet van ‘de Deel’ voor het totale sociale domein. Inzet van de dorpscoaches voor nauwe samenwerking met maatschappelijke organisaties ( elkaar leren kennen en gekend worden). Inzet van de dorpscoaches voor stevige contacten met verenigingen in de dorpen.

Toelichting

24

Relevante documenten - Wet Werk en Bijstand en de daarop gebaseerde verordeningen - Verordening langdurigheidstoeslag - Re-ïntegratieverordening - Afstemmingsverordening - Handhavingsverordening - Maatregelenverordening WWB, IOAW en IOAZ - Nota Herijking armoedebeleid gemeente Ten Boer 2009 - Tussenevaluatie uitvoering Nota Herijking armoedebeleid gemeente Ten Boer 2011 - Wet maatschappelijke ondersteuning en de daarop gebaseerde gemeentelijke verordeningen, zoals de WMO-verordening, het verstrekkingenboek en het besluit maatschappelijke ondersteuning Ten Boer - Kadernota Lokaal Gezondheidsbeleid 2012-2016 - Uitvoeringsprogramma Lokaal Gezondheidsbeleid 2012-2016 (november 2012) - Het beleidsplan sociaal domein (door de raad vastgesteld in het najaar 2014)

Wat mag het kosten?

Rekening 2013

Begroting 2014

Begroting 2015


3.267.362 0 3.267.362

3.640.053 117.300 3.757.353

3.729.226 0 3.729.226


1.864.000 0 1.864.000

1.948.414 55.600 2.004.014

1.364.504 0 1.364.504

Nadelig saldo

1.403.362

1.753.339

2.364.722

De afwijkingen 2015 ten opzichte van 2014 ontstaan door uitzettingen bij de bijstandsuitkeringen en lagere lasten WMO-huishoudelijke hulp. De daling bij de baten komt doordat de specifieke uitkering voor de WSW en het participatiebudget in 2015 staat opgenomen als onderdeel van de algemene uitkering.

25

2.7. Jeugd en gezin; jeugdzorg Inhoud van het programma Het programma Jeugd en gezin; jeugdzorg is opgenomen omdat de jeugd een belangrijk onderwerp is in het gemeentelijk beleid. In het recente verleden zijn de taken op het gebied van het centrum voor jeugd en gezin aan de gemeente toebedeeld. Met de invoering van de jeugdwet per 1 janauri 2015 worden de taken van de gemeente op het gebied van jeugd sterkt uitgebreid. De essentie van de gemeentelijke taak op het gebied van de jeugd is dat voor alle kinderen in de gemeente er een prettig leefklimaat bestaat met voldoende mogelijkheden om zich te ontwikkelen en te vermaken. Voor kinderen die extra zorg nodig hebben wordt ondersteuning geboden. Dat kan door gebruik te maken van de eerstelijnsdienstverlening via onder andere De Deel en gespecialiseerde jeugdhulpverlening. Uitgangspunt is dat kinderen tijdig de zorg krijgen die noodzakelijk is. Bestaande te continueren acties begroting 2015 Zorgdragen voor goede samenwerking alle partijen




Decentralisatie Jeugdzorg.

   


Continueren van jeugdoverleg met alle betrokken partners rondom jeugd en gezin 1 x keer per 6 weken : jeugdarts, wijkverpleegkundige 0-4 en 4 – 18 , jongerenwerker, politie en dorpscoach. Werkafspraken vastleggen en borgen in processen tussen de organisaties die jeugdzorg in Ten Boer uitvoeren zullen in 2015 de Deel en de instellingen. Uitvoering geven aan het in regionaal verband (23 gemeenten) gesloten Transitie-arrangement t.b.v. de zorg continuïteit van de jeugd tot 18 jaar voor 2015 . Uitvoering geven aan het Groninger functioneel Model (in 2013 is vastgesteld), dat verder is uitgewerkt in de nota Contouren van het jeugdstelsel Groningen 2015-2018. Uitbouwen van de basisondersteuning voor de jeugd en opvoeders vanuit de Deel. Voor de inkoop van de jeugdzorg vanaf 2015 inrichten van een regionale inkooporganisatie als contractbeheerder en deze onderbrengen in de gemeenschappelijke regeling Publieke gezondheid en zorg Groningen.


Ontwikkelen van een eenvoudiger en effectievere jeugdzorg door het voorkomen van problemen en vroegtijdige signalering (minder verwijzingen 2e lijnszorg)



In standhouden jeugdvoorzieningen: kinderopvang, jeugdgezondheidszorg, scholen, sportclubs en jongerenwerk Optimale samenwerking binnen de zorgketen en scholen en vanuit De Deel met het consultatiebureau, peuterspeelzalen, scholen, het jeugd- en jongerenwerk, huis- en schoolartsen en de gespecialiseerde instellingen Goed aanbod van vroeg- en voorschoolse educatie







Door middel van gesprekken en samenwerking met scholen en huisartsen koersen op gezamenlijk werken aan het opzetten van een goed werkend doorverwijzingssysteem. Continueren van het aanbod aan ouders vanuit (collectieve) voorliggende voorzieningen. Betreft bijvoorbeeld de cursus ‘Peuter in zicht’, ouderbijeen-komsten over het gebruik van drugs, alcohol en andere genotsmiddelen onder jongeren in samenwerking met VNN en de training Triple P voor ouders in samen-werking met welzijnsorganisatie Elker. Overleg met instellingen en verschillende werksoorten resulteert in heldere bijdragen aan de versterking van de lokale basisinfrastructuur voor de jeugd.



Koersen op de rol van De Deel als spil in de samenwerking tussen de verschillende organisaties op het terrein van de jeugd. In 2015 afspraken maken met de instellingen wie welke taken heeft in het veranderde jeugdzorgveld.



Zie onder programma 2.4 Onderwijs.

26

 In 2015 uitvoering geven aan het Preventie en handhavingsplan. - Door middel van educatie vergroting van de effectiviteit en het draagvlak van alcoholmatigingsbeleid. - Focussen op niet alleen de jongeren maar ook op de ouders, het onderwijs en de alcoholverstrekkers.  In 2015 focussen op o.a. de volgende handhavingsactiviteiten. - Nadrukkelijk toezicht houden op hotspots met een groot risico op het overtreden van de drank en horecawet door jongeren. - Huisbezoek afleggen aan de ouders wanneer een jongere de wet heeft overtreden.  De uitvoering van zowel de preventie als handhaving plaatsen bij het integraal DHW team. Hierin zitten medewerkers van de Deel, de afdeling BJZ, vergunnings-verlening en Toezicht en de politie.  Hanteren van uitgangspunt geen wachtlijsten en in ieder geval geen wachtlijsten bij de Toegang: ‘de Deel’.  Voor 2015 afsluiten van continuïteits-arrangementen , waardoor de huidige zorg ook in 2015 geboden kan worden.  Ophelderen van de onduidelijkheden rondom de PGB (risicofactor).

Speerpunt is bestrijding van alcoholmisbruik onder jongeren door actief beleid en handhaving

Voorkomen van wachtlijsten voor jeugdzorg, ook in de overgangsperiode van de decentralisaties


Toelichting

Relevante documenten - Kadernota CJG - Visiedocument de Deel: Van Bureau naar Keukentafel - Bestuursakkoord Jeugd 2008-2012 (provincie). - Samenwerkingsconvenant signaleringssysteem Zorg voor Jeugd Groningen jeugdigen 0-23 jaar (8 juli 2009) - Routekaart transitieplan zorg voor de jeugd voor alle gemeenten in de provincie Groningen - Beleidsplan Sociaal Domein 2012-2015 Ten Boer (vastgesteld door de raad in december 2012) - Kadernota “Jeugd: ieders zorg!” (vastgesteld in de raad van 27 maart 2013)

Wat mag het kosten?

Rekening 2013

Begroting 2014

Begroting 2015


869.499 0 869.499

738.407 148.400 886.807

3.194.111 1.350 3.195.461


98.758 0 98.758

70.989 70.600 141.589

79.789 0 79.789

Nadelig saldo

770.741

745.218

3.115.672

De uitzetting bij de lasten in 2015 komt doordat de budgetten voor de nieuwe taken jeugdzorg en AWBZ-WMO hier zijn opgenomen.

27

2.8

Milieu en duurzaamheid


Zoals het programma al zegt, vallen hier alle zaken onder met betrekking tot het milieu en daarnaast duurzaamheid. Het betreft hier de inzameling en verwerking van afval, algemene milieuzaken als bodem, lucht, water en geluid, het onderhoud van de riolering en begraafplaatsen, het ophalen van kadavers en het bestrijden van ongedierte. Ook de vergunning verstrekking en handhaving maakt een belangrijk deel uit van dit programma. Te denken valt aan handhaving van geluidsnormen, normen met betrekking tot de uitstoot van schadelijke stoffen. Om dit alles te kunnen bekostigen betalen de inwoners van de gemeente belasting in de vorm van reinigingsrechten en rioolbelasting. Deze belastingen vallen ook onder dit programma. Bestaande te continueren acties begroting 2014 Nagaan of inzameling oud papier net als in het dorp Ten Boer op dezelfde wijze kan plaatsvinden in de overige dorpen.



Project in Thesinge m.b.t. papiermini’s afronden. Sturen op besluitvorming in het najaar.


Stimuleren van het gebruik van zonnepanelen op woningen, gemeentelijke gebouwen, scholen, bedrijven grootschalige daken; individueel en collectief. 

Subsidiemogelijkheden worden actief bekendgemaakt

 





Kennis op het gebied van duurzaamheid en energiebesparing delen

  



Benutten van expertise van werkgroepen op het gebied van duurzaamheid die in de gemeente actief zijn

  

De website www.zonatlas.nl beschikbaar houden voor inwoners van de gemeente om de mogelijkheden, kosten en baten van het plaatsen van zonnepanelen op woningen in beeld te krijgen. Op de website van de gemeente informatie verstrekken over subsidiemogelijkheden zoals een landelijke subsidieregeling voor agrarische bedrijven die asbest van hun daken verwijderen en meteen zonnepanelen plaatsen. Als uitwerking van het Energieakkoord opzetten van een stimuleringstraject door de provincie en de VNG voor energiebesparing in particuliere woningbouw en voor lokale energieproductie. In dat trajectbekend maken van subsidiemogelijkheden. De website in standhouden van de Millenniumwerkgroep en links naar websites met informatie over duurzaamheid en energiebesparing. Bouwers en kopers van woningen in Dijkshorn wijzen op de mogelijkheden van energie neutrale of zeer energiezuinige woningen. Bijscholing van gemeentelijke inspecteurs op het gebied van energiebesparing en delen van die kennis met ondernemers bij hun bedrijfsbezoeken. Samenwerking met de Millenniumwerk-groep en daarbinnen met de werkgroep Fair Trade en de werkgroep Energie continueren; 2 keer per jaar overleg met de portefeuillehouder plaats. De werkgroepen stimuleren acties uit te voeren op basis van hun jaarplannen en hen actief te betrekken bij (nieuw) gemeentelijk beleid. De werkgroep Energie koerst op ondersteuning in 2015 van eventuele initiatieven voor een lokale energie-coöperatie en op

28

In het bestemmingsplan Buitengebied en andere bestemmingsplannen rekening houden met de aanleg van "zonneweides" en plaatsing van windturbines.

    

Onderzoek naar deelname in windprojecten in de regio, totdat de gemeente zelf windenergie opwekt; bewoners worden betrokken en bewoners en/of dorpen profiteren ook van de opbrengst Stimulering en facilitering van gebruik van onbenutte restwarmte (en opslag) voor het verwarmen van gebouwen; idem m.b.t. koeling door koude- opslag Actief volgen van ontwikkelingen op het gebied van geothermie (aardwarmte) en kansen benutten Onderzoek naar opwekking van biogas (vergisting van afval biomassa, hekkel, groenafval, (gemeentelijk) groenafval)



Energieneutraal, duurzaam en aardbevingsbestendig bouwen in overleg met investeerders, aannemers, projectontwikkelaars en woningbouwcorporatie





Het potentieel aan onbenutte restwarmte is beperkt. Per project bezien of zich kansen voordoen om restwarmte te benutten en hoe die gestimuleerd en gefaciliteerd kunnen worden.



De gemeente Ten Boer maakt gebruik van de kennis en ervaring op dit gebied binnen de gemeente Groningen.



Onderzoeken of er op een gedeelte van Woldwijk gewassen geteeld kunnen worden, die in de vorm van biomassa als brandstof gebruikt kunnen worden. Initiatieven hierin vanuit de markt stimuleren Aanhaken bij de gemeente Groningen die zoekt naar alternatieven voor het afvoeren van gemeentelijk groenafval en onderzoekt of dat in Ten Boer is toe te passen. Invloed uitoefenen om nieuwe woningen zo energiezuinig mogelijk en bij voorkeur energieneutraal te bouwen . Indien dit bij de bouw niet direct kan worden gerealiseerd , sturen op toepassen van een concept waardoor dit naderhand tamelijk eenvoudig alsnog kan worden bereikt. Woningsector, woningcorporaties Wierden en Borgen gaat een vervolg geven aan de succesvolle pilot energiebesparing, waarin 69 woningen verbeterd zijn van label E of F naar label B of C. Woningsector, particulieren Stevig monitoren van de initiatieven van de provincie om een lokaal uitvoeringsprogramma energiebesparing particuliere woningbouw op te zetten, als uitwerking van het vorig jaar landelijk afgesloten Energieakkoord. Daarin komen inhoudelijke ondersteuning én subsidiemogelijkheden beschikbaar voor gemeenten. Met ingang van 1 mei 2014 de middelen vanuit doeluitkering zwerfafval inzetten voor een medewerker van Fivelingo voor het handmatig ruimen van zwerfafval. Dit project loopt in principe tot einde doeluitkering 2022. Zwerfafval actief bestrijden Bewoners faciliteren bij zwerfvuil acties: het beschikbaar stellen van inzamelmiddelen; binnen het budget van de Doeluitkering Zwerfafval. Blijven monitoren conform de bestaande afspraken.

 

   -

Zwerfafval wordt actief bestreden door inwoners en gemeentepersoneel met als uitgangspunt het principe ‘wie vervuilt, ruimt op’

informatieverstrekking aan schoolbesturen over energiebesparing. Samenwerking met de werkgroep duurzaam Thesinge entameren. Gezien de grote ruimtelijke impact van zonneweides en windturbines worden in het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied hiervoor geen binnenplanse afwijkings-bevoegdheid opgenomen. Als de vraag naar een zonneweide zich voordoet koersen op medewerking via een buitenplanse Waboroute. Onderzoek naar de mogelijkheden voor zoneweides in Woldwijk. In alle bestemmingsplannen van Ten Boer is een standaard afwijkingsbevoegdheid opgenomen om windturbines tot 15 meter te bouwen. Onderzoek om samen met de gemeenten Groningen, Slochteren en Appingedam of plaatsing van een aantal turbines langs het Eemskanaal mogelijk is. In dat geval opteren voor coöperatief geëxploiteerde windturbines waarvan de baten ten goede komen aan de regio zelf.



 

Blijvende aandacht voor vervuilde plekken in de gemeente, met name het oude zwembad in Woltersum Stimuleren van het gebruik van streekproducten



Er komen meer oplaadpunten voor elektrische auto’s



Openbare verlichting wordt beperkt waar dat kan, met voorkeur voor alternatieven, zoals LED-verlichting







Het stimuleren van gebruik van streekproducten opnemen in het Fairtrade programma in aansluiting op het Voedselprogramma van de gemeente Groningen. Samen met de markt eigenaren/gebruikers van een elektrische/hybride auto, die op eigen terrein geen oplaadmogelijkheid kunnen realiseren, faciliteren met een openbare laadpaal. Bij het doen van onderhoud toetsen welke kansen er op innovatie er zijn. In het nieuwe beleidsplan OV (op te stellen in 2015) komt dit aspect

29

of aanwezigheidsdetectie Bij eventuele uitbreidingen rond de RWZI, Swiss Combi en baggerdepot of bij nieuw op te starten activiteiten (bijvoorbeeld de bouw van een bio- vergister), instellen van onderzoek naar de cumulatie van de effecten van al bestaande activiteiten met de nieuwe activiteiten Continueren status van Ten Boer als Fairtrade en Millenniumgemeente en hierover blijven communiceren met inwoners en ondernemers Ondersteuning bieden aan en gebruik maken van de expertise en inzet van de Millenniumwerkgroepen "Fair Trade" en "Duurzame energie".

Nieuwe ontwikkelingen op dit moment Gemeentelijk Water en Rioleringsplan (GWRP) Afvalbeleidsplan

 

  

ook aan de orde. Op het moment dat dit speelt starten van acties hiertoe binnen onze mogelijkheden. Daarvoor alsdan benaderen van zowel de aanvrager van de uitbreidingen alsook het bevoegd gezag benaderen.

Ook in 2015 de status van Fairtrade gemeente voor Ten Boer continueren. Ondersteuning van de millenniumwerk-groep ondersteunen bij het bereiken van dit doel waarbij de werkgroep en de gemeente actief communiceren over de activiteiten. Beter gebruik maken van de expertise en inzet van de Millenniumwerkgroepen "Fair Trade" en "Duurzame energie" en onder-steunen van de werkgroepen is een aandachtspunt voor dit komende jaar.

Toelichting 

In 2015 een nieuw GWRP opstellen voor de periode vanaf 2016

 

In 2015 een nieuw afvalbeleidsplan opstellen. Hierbij inspelen op landelijke wetgeving en op regionale en lokale ontwikkelingen en een verdere verduurzaming en hergebruik. In dit kader uitvoering geven aan het Waterakkoord tussen de gemeenten Haren, Groningen en Ten Boer samen met de beide waterschappen en het waterbedrijf Sturen op realisatie van de doelstelling dat er vanaf 2020 door deze partijen structureel jaarlijks minder meer wordt uitgegeven aan de waterketen.



Samenwerking in de waterketen



Relevante documenten - Visie duurzaamheid maart 2012 - Actieprogramma duurzaamheid 2015 - Gemeentelijk Water en Rioleringsplan (GWRP 2011-2015) - Notitie integraal handhavingsbeleid


Begroting 2014

Begroting 2015


1.553.309 0 1.553.309

1.505.359 124.200 1.629.559

1.628.466 0 1.628.466


1.631.442 0 1.631.442

1.575.432 0 1.575.432

1.640.409 0 1.640.409

-78.133

54.127

-11.943

Nadelig saldo

De afwijkingen ontstaan door doorrekening van kosten aan de activiteiten i.v.m. aanpassing verdeling kosten Unit Ten Boer en Groningen (onderzoek begrotingsscan 2013). Dit werkt door in de opbrengsten Afvalstoffenheffing en Rioolrechten.

30

2.9

Ruimtelijke ordening, volkshuisvesting en economische

zaken Inhoud van het programma

In het algemeen betreft dit programma het adviseren over ruimtelijke ontwikkelingen, strategische visie,

ruimtelijke

planvorming,

grondexploitatieplannen,

volkshuisvesting,

planologie

en

landschapsprojecten binnen de gemeente. Daarnaast wordt geadviseerd over wijzigingen in wetgeving, provinciale plannen en rijksplannen op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling en de gevolgen daarvan voor de gemeente. Rijks- en provinciaal beleid wordt verwerkt in structuur- en bestemmingsplannen. Op het gebied van economische zaken speelt o.a. bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid een rol. Behoud van bestaande werkgelegenheid is ook een item. Bestaande te continueren acties begroting 2014 Onderzoeken of we de lasten voor de aangekochte gronden voor Woldwijk kunnen verminderen. Verkoop boerderij. Actualisering bestemmingsplannen

Acties Collegeprogramma 2014-2018 Promotie van Ten Boer als aantrekkelijke woongemeente, gecombineerd met grondprijsbeleid en opstellen/uitvoeren van actieprogramma om belangstellenden te trekken Diversiteit bevorderen in bouwen en herbestemmen leegstaande boerderijen: levensloopbestendige woningen, kangoeroewoningen, zorgboerderijen of kleine ondernemers ("cottage industry"). Toevoegen aan het nieuwe bestemmingsplan buitengebied.

Concrete activiteiten in de begroting 2015    

(Te ontwikkelen) Activiteiten   

Het organiseren van een woonbeurs (al in 2014) Het actualiseren van ons grondbeleid inclusief een grondprijsbeleid. Het ondersteunen van de stichting Promo Ten Boer t.b.v. ontwikkelen en organisatie van evenementen.



In het nieuwe bestemmingsplan buitengebied optimaal de ruimte die o.a. de provinciale regelgeving biedt , benutten. Het gaat dan bijvoorbeeld om de mogelijkheid om: Zelfstandige woonfunctie alleen in hoofdgebouw op een perceel waar al een (bedrijfs)woning is Bedrijvigheid categorie 1 en 2 (en 3 als vergelijkbaar met categorie 2) Detailhandel in ambachtelijke, agrarische en/of aan de agrarische 2 sector gelieerde producten op maximaal 60m vloeroppervlak Het in het nieuwe bestemmingsplan overal toestaan van een aan huis verbonden beroep (basis voor Cottage Industries). Deze aspecten opnemen in de nieuwe woonvisie. Onderzoeken of CPO kan worden op-genomen in de brochure voor kavelverkoop.

-

Actieve bevordering van collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) , welstandsvrij bouwen en zelfbouw. Zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers) kunnen gemakkelijker een eigen bedrijf aan huis vestigen; zonder overlast te geven in de woonomgeving. Toevoegen aan het nieuwe bestemmingsplan buitengebied De gemeente stimuleert de aanleg van snel internet (glasvezel) om de economische ontwikkeling en daarmee het ontstaan van werkgelegenheid te ondersteunen

De gronden zoveel mogelijk verpachten tegen marktconforme prijzen. Verkoop van de boerderij. Andere mogelijkheden nader verkennen om de lasten te dukken. Loopt volgens planning. Overleg met externen vindt plaats. Besluitvorming in de raad in 2015.

  

Dit aspect wordt met ‘direct recht ‘ opgenomen in het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied. In de eigen woning kan het in ieder geval. In een bijgebouw na een nadere afweging.



Voortzetting van een regionaal onderzoek in het kader van de LEADER Actiegroep Hoogeland waar Ten Boer in meedoet. Daarbij wordt nu uitvoering gegeven aan: Vraagbundeling organisaties, bedrijven en bewoners Het uitvoeren van een quickscan

 -

31

Aanpassing aanbestedingsbeleid van de gemeente door ruimte te geven voor offertering door zelfstandigen en bedrijven uit de gemeente, toevoeging van eisen m.b.t. duurzaamheidsaspecten en toevoeging van voorwaarden voor “social return” Prioriteit voor het fysiek en bouwkundig veilig maken van dijken, ondergrondse en bovengrondse infrastructuur, van scholen en Bloemhof en Innersdijk i.v.m. aardbevingsproblematiek, inclusief energiebesparende maatregelen Nieuwe ontwikkelingen op dit moment



Meenemen in het nieuw op te stellen gemeentelijke aanbestedingsbeleid.

 

zie programma 2 Veiligheid en Handhaving. Daarbij is onderscheid maken tussen zaken die we als gemeente zelf (infrastructuur e.d.) kunnen uitvoeren en zaken die door derden (dijken, Bloemhof e.d.) uitgevoerd zullen moeten worden. Prioritering vindt plaats via de dialoogtafel waarbij de gemeente m.n. input levert.



Toelichting

Woonvisie

 

Grondexploitatie Dijkshorn

    

Centrumplan



De woonvisie van Ten Boer actualiseren. De uitkomsten van het woonruimtebehoefte onderzoek door de Regio Groningen Assen betrekken bij de actualisatie. Het woonprogramma van de eerste en tweede fase aanpassen aan de wensen vanuit de markt. Koersen op de realisatie van de afspraken met projectontwikkelaars. Jaarlijks de geactualiseerde grond-exploitatie aanbieden aan de raad. Jaarlijks over de voortgang rapporteren. Koersen op de realisatie van de afspraken met een ontwikkelaar over het realiseren van 8 woningen op Veld 1 Met Wierden en Borgen koersen op mogelijkheden voor realisatie van een gebouw op cluster IV

Relevante documenten - Regiovisie Groningen – Assen (2009) - Structuurvisie Ten Boer - Woonvisie Ten Boer (2009) - Exploitatieplan Dijkshorn - Gebiedsuitwerking POP – Regio Noord (2004) - Welstandsnota Ten Boer (2004) - Notitie integraal handhavingsbeleid


Begroting 2014

Begroting 2015


1.024.982 0 1.024.982

747.871 70.800 818.671

1.051.707 65.000 1.116.707


1.008.159 0 1.008.159

336.453 206.500 542.953

694.557 166.500 861.057

16.823

275.718

255.650

Nadelig saldo

De afwijkingen 2015 ten opzichte van 2014 ontstaan doordat voor Dijkshorn de geplande werkzaamheden zijn begroot conform de vastgestelde exploitatieopzet februari 2014. Hierdoor stijgen zowel de lasten als de baten. 32

2.10

Middelen


Het programma middelen bestaat o.a. uit de onderdelen algemene uitkeringen, belastingen, rente en dividenden, de stelposten, mutaties in de reserves en de post onvoorzien. We vinden hier de financiële middelen die algemeen gebruikt worden voor de realisatie van de taken die opgenomen zijn onder de andere programma’s. De niet vrij aanwendbare heffingen, zoals het rioolrecht en afvalstoffenheffing, en de ontvangsten van specifieke uitkeringen zijn als baten opgenomen in de betreffende programma's. Hier dekken ze voor een deel de kosten.

Bestaande te continueren acties begroting 2014 Voortzetten van raadsbrede werkgroep financiën.

Acties Collegeprogramma 2014-2018 In goed overleg en in afstemming met provincie en het Ministerie van BZK wordt de begroting van de gemeente Ten Boer gesaneerd. Er wordt een actieprogramma opgezet om aanvullende geldstromen te kunnen aanboren, bv. Europese fondsen en leefbaarheidsgelden van de NAM De samenwerking met Groningen nog optimaler benutten



Planning om in het voorjaar van 2015 voorstellen aan de raad voor te leggen tot sanering van de begroting met als doel in 2018 financieel gezien op eigen benen te kunnen staan.

 

Zie Programma 2.6 ‘Leefbaarheidsplan’ Ten Boer 2015-2018’. In het kader van de saneringsbegroting verwerven van incidentele, extra uitkeringen van het rijk, conform Artikel 12 voorschriften



De DVO’s worden in het kader van de saneringsbegroting onderzocht op besparingskansen. Nog meer kansen onderzoeken om ‘mee te liften’ op ontwikkelingen in Groningen die ook voor Ten Boer van toepassing kunnen zijn.



Nieuwe ontwikkelingen op dit moment Invoering vennootschapsbelastingplicht voor gemeenten.

De werkgroep in 2014 opnieuw instellen en in 2015 nauw betrekken bij de opstelling van een saneringsbegroting in het kader van het artikel 12 traject.

Toelichting Er ligt een wetsvoorstel waarin is opgenomen dat overheidsorganisaties met ingang van 1-1-2016 onder de vennootschapsbelasting vallen. In de loop van 2015 zal duidelijk worden wat hiervan de financiële gevolgen voor onze gemeente zijn.

Relevante documenten - Verordeningen op grond van artikel 212, 213 213a van de gemeentewet - Gedragsregels KIIA - Nota reserves en voorzieningen 2010 - Nota waardering en afschrijving 2010 - Nota weerstandsvermogen 2010 - Nota lokale heffingen 2010 - Begrotingsscan 2013 ministerie van BZK

33

Wat mag het kosten?

Rekening 2013

Begroting 2014

Begroting 2015


155.588 0 155.588

1.390.070 0 1.390.070

494.848 0 494.848


137.796 0 137.796

82 0 82

82 0 82

Nadelig saldo

17.792

1.389.988

494.766

De daling bij de lasten wordt veroorzaakt doordat in de begroting 2015 geen afschrijvingslast op de negatieve reserve meer is opgenomen. .

34

3 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien De uitvoering van de programma’s wordt bekostigd uit een aantal dekkingsmiddelen. De belangrijkste dekkingsmiddelen betreffen de onroerende zaakbelastingen (OZB) en de uitkeringen uit het gemeentefonds. Deze middelen kennen in tegenstelling tot heffingen als rioolrecht of de afvalstoffenheffing geen vooraf bepaald bestedingsdoel. De niet vrij aanwendbare heffingen worden, evenals de ontvangsten van de specifieke uitkeringen in de programma’s, waarvan ze voor een deel de kosten dekken, onder de baten verantwoord. In de tabel hieronder wordt een overzicht gegeven van de algemene dekkingsmiddelen. Onder de tabel worden de onderdelen toegelicht. In het overzicht geven wij de ramingen voor de jaren 2014 en 2015. De ontwikkeling van de algemene dekkingsmiddelen voor de jaren 2016 tot en met 2018 wordt toegelicht in deel 2 hoofdstuk 3. Omschrijving Onroerende zaakbelastingen Algemene uitkering Dividenden Rente Financieringsfunctie Onvoorzien Stelposten Totaal

2014 1.321.000 6.966.400 31.100 213.900 0 44.000 107.330 8.685.744

2015 1.414.000 6.370.400 31.100 205.240 0 44.000 10.800 8.077.555

Onroerende zaakbelastingen In onderstaande tabel wordt de geraamde opbrengst onroerende zaakbelastingen voor 2015 weergegeven. Er is rekening gehouden met een meeropbrengst van € 93.000,00. Deze meeropbrengst bestaat uit: - 2% stijging conform raadsbesluit 29 september 2010; - € 50.000,00 in verband met de OZB-norm artikel 12 (besluit in de Perspectiefnota 2014); - een compensatie voor prijsstijgingen 1,27%. De verhoging van de OZB-opbrengst is 7,05% van de raming voor 2014. In de paragraaf lokale heffingen wordt dieper ingegaan op het beleid ten aanzien van de OZB. Omschrijving Onroerende zaakbelasting: eigenaren woningen Onroerende zaakbelasting: eigenaren niet-woningen Onroerende zaakbelasting: gebruikers niet-woningen Totaal

2014 870.700 283.000 167.300 1.321.000

2015 932.000 303.000 179.000 1.414.000

Algemene uitkering 2015 De gemeente ontvangt uit het gemeentefonds een algemene uitkering van het rijk. Deze uitkering is vrij besteedbaar. In onderstaande tabel worden de uitkeringen voor 2014 en 2015 weergegeven. De uitkering 2015 is berekend op basis van de septembercirculaire 2014. Daarbij is rekening gehouden

35

met de bekende vaste en variabele gegevens van de gemeente die de grondslag zijn voor de berekening van de algemene uitkering. Algemene uitkering 2014 Algemene uitkering 2015 Verschil

6.966.400 6.370.400 -596.000

In de Perspectiefnota 2014 is in de meerjarenraming voor 2015 rekening gehouden met een daling van de algemene uitkering met een bedrag van € 431.000,00. De daling komt nu uit op € 596.000,00. Een verschil van € 165.000,00. Deze extra daling wordt veroorzaakt door: - korting WMO - WMO: compensatie lonen en prijzen

€ 193.000,00 neg € 36.000,00 pos

- Korting BTW-compensatiefonds

€

18.000,00 neg

- Diverse posten

€

10.000,00 pos

Via de algemene uitkering ontvangen wij ook de middelen die beschikbaar komen voor de uitvoering van de 3D’s. Deze middelen zijn niet in bovenstaande berekening van de algemene uitkering opgenomen omdat de middelen min of meer zijn geoormerkt. Voor de uitvoering ontvangen wij € 3.331.600,00 in 2014. Inclusief de middelen 3D’s bedraagt de raming algemene uitkering 2015 € 9.702.000,00.

Algemene uitkering 2016 tot en met 2019 Ten opzichte van de meerjarenberekening algemene uitkering in de Perspectiefnota 2014 zien we dat de algemene uitkering meer groeit dan verwacht. Een vergelijking tussen de berekeningen op grond van de meicirculaire en de septembercirculaire geeft een groei van € 70.000,00 extra in 2018. Deze groei wordt veroorzaakt door aanpassingen in het accres en een minder negatief effect van de ontwikkeling uitkeringsbasis voor € 124.000,00. Daar tegenover staat een bezuiniging op de integratie uitkering WMO-middelen van € 54.000,00.

Toelichting bij het begrip “Uitkeringsbasis”. Bij het begrip ontwikkeling van de uitkeringsbasis praten we over de mutaties van de landelijke aantallen inwoners, woonruimten, leerlingen, uitkeringsgerechtigden, WOZ-waarden enzovoort. In de veronderstelling dat het te verdelen bedrag niet toeneemt als de hoeveelheid tijgt, dan zal per maatstaf het maatstafgewicht evenredig moeten dalen. Dit vertaalt zich in een lagere uitkeringsfactor. Gemeenten kunnen deze korting goedmaken door evenredig te stijgen met de aantallen. Groeigemeenten lukt dat gemakkelijk, de plattelandsgemeenten moeten hier veelal een veer laten, om helemaal niet te spreken over krimpgemeenten. In de septembercirculaire is de cumulatieve daling van de uitkeringsfactor in de jaren 2015 t/m 2019 ruim 50 punten.

Toelichting op de korting integratie uitkering WMO (info PAUW) Uit documenten is op te maken dat een korting wordt doorgevoerd van € 610 miljoen, te splitsen in € 465 miljoen in 2015 en € 145 miljoen in 2016. Vreemd genoeg wordt de tweede tranche niet verwerkt in deze en de vorige circulaire (september en mei). In PAUW hebben we dat nu wel gedaan door een aanname te doen. Bij de meicirculaire 2015 kunnen de cijfers iets anders komen te liggen, maar een afwijking van 5% is ons inziens beter dan een afwijking van 100%.

De effecten algemene uitkering 2016 – 2019 zijn verwerkt in de meerjarenraming. 36

Dividenden De gemeente bezit 35.529 aandelen Enexis en 3.510 aandelen BNG. Verwacht wordt dat van zowel Enexis als van de BNG dividend zal worden ontvangen. Daarnaast ontvangen wij rente over de gelden (bruglening/Escrow) die bij de verkoop aandelen Essent nog niet tot uitkering zijn gekomen. Deze rente wordt ook op deze post verantwoord.

Rente De rente over de eigen financieringsmiddelen (reserves en voorzieningen) bedraagt € 205.240,00. Dit bedrag bestaat uit: - 4% rente over de algemene en bestemmingsreserves ad € 620.000,00 is - 4% rente over de voorzieningen ad € 4.511.000,00 is De rente is een inkomst voor de begroting.

€

24.800,00

€ 180.440,00

Financieringsfunctie. De totale rentekosten worden via de renteomslag verdeeld over de producten. Omdat deze omslag sluitend is, is er geen sprake van een saldo.

Onvoorzien Met ingang van 2014 is de post onvoorzien verhoogd naar een bedrag van € 44.000,00. Dit is de norm voor Ten Boer als artikel 12 gemeente. Dit bedrag kan worden ingezet voor incidentele lasten. De post onvoorzien is in de plaats gekomen voor het budget KIIA. Met de raad is afgesproken dat het college dit bedrag kan besteden conform de regels die zijn afgesproken met betrekking tot de KIIA.

Stelposten In de begroting 2015 is een bedrag van € 10.800,00 opgenomen onder de post “Stelposten”. Dit bedrag is bestemd voor: - de halve kapitaallast van de investering in openbare verlichting: € 800,00 (zie bijlage investeringsprogramma) - € 10.000,00 voor prijsstijgingen.

37

4 Paragrafen De paragrafen bij de begroting en jaarstukken geven een dwarsdoorsnede van de financiële aspecten vanuit een bepaald perspectief. In de paragrafen zijn de beleidslijnen vastgelegd voor beheersmatige aspecten. Doel van de paragrafen is dat onderwerpen die versnipperd in de begroting staan worden gebundeld in een kort overzicht, waardoor de raad voldoende inzicht krijgt. Er is dus enige overlap tussen de programma's en de paragrafen. De programma's zijn direct gericht op de burger en de paragrafen indirect; ze geven kaders die de raad het college stelt voor het beheer en de uitvoering. De volgende paragrafen zijn opgenomen in de beleidsbegroting: 1. Lokale heffingen 2. Weerstandsvermogen 3. Onderhoud kapitaalgoederen 4. Financiering 5. Bedrijfsvoering 6. Verbonden partijen 7. Grondbeleid 8. Verantwoording Raadsbesluiten en Projecten 9. Subsidies

38

4.1 Lokale heffingen Nota Lokale heffingen Door de raad is op 29 september 2010 de nota Lokale heffingen Ten Boer 2010 besproken en vastgesteld. In deze nota wordt ingegaan op de samenstelling van het pakket aan gemeentelijke belastingen en heffingen, de druk van de belastingen over de diverse bevolkingsgroepen en belanghebbenden, de mogelijkheden om nieuwe heffingen/belastingen in te voeren en tariefaanpassingen voor de jaren 2011 tot en met 2015. In de begroting 2015 is rekening gehouden met de uitvoering van het vastgestelde beleid.

Overzicht inkomsten Omschrijving Onroerende zaakbelasting: eigenaren woningen Onroerende zaakbelasting: eigenaren niet-woningen Onroerende zaakbelasting: gebruikers niet-woningen Afvalstoffenheffing Rioolheffing Totaal

2014 870.700 283.000 167.300 786.200 780.200 2.887.400

2015 932.000 303.000 179.000 814.800 816.600 3.045.400

Onroerende zaakbelastingen Er is rekening gehouden met een meeropbrengst van € 93.000,00. Deze meeropbrengst bestaat uit: - 2% stijging conform raadsbesluit 29 september 2010; - € 50.000,00 in verband met de OZB-norm artikel 12 (besluit in de Perspectiefnota 2014); - een compensatie voor prijsstijgingen 1,27%. De verhoging van de OZB-opbrengst is 7,05% van de raming voor 2014. De 2% stijging is gebaseerd op het raadsbesluit van 29 september 2010. Dit was een onderdeel van het bezuinigingstraject 2011 – 2015. Besloten is toen om de opbrengst OZB jaarlijks met 2% extra te verhogen voor de jaren 2011 tot en met 2015. In de Perspectiefnota 2014 is het voorstel opgenomen om voor het jaar 2015 de OZB met € 50.000,00 extra te laten stijgen om te voldoen aan de norm die BZK ons stelt ten aanzien van de opbrengst OZB. Tenslotte is rekening gehouden met een compensatie voor prijsstijgingen. Hiervoor is conform de Perspectiefnota 2014 1,27% geraamd. Afvalstoffenheffing De opbrengst afvalstoffenheffing 2015 is € 28.600,00 hoger dan de opbrengst die is geraamd in de begroting 2014. Deze stijging wordt veroorzaakt door een herverdeling van uren van de Unit Ten Boer en uren Groningen waardoor meer lasten zijn doorbelast aan de post afvalverwerking. Deze herverdeling is het gevolg van de uitkomsten van de begrotingsscan die eind 2013 is opgesteld. Doordat de opbrengsten afvalstoffenheffing de lasten voor 100% moeten dekken moeten de tarieven worden verhoogd met 3,6%. Hierdoor ontstaat de meeropbrengst van € 28.600,00. Rioolheffing Het tarief rioolheffing 2014 is vastgesteld op € 264,76. Ter dekking van het Gemeentelijk Water- en Rioleringsplan (GWRP) is het noodzakelijk het tarief jaarlijks te verhogen. De onderbouwing van de tariefsaanpassingen staat opgenomen in de notitie 39

Rioolheffing 2014 die voor u ter inzage heeft gelegen bij het raadsvoorstel “Vaststelling gemeentelijke belastingverordeningen 2014”, raad 27 november 2013. Deze notitie geeft inzicht in de lasten en baten uitvoering GWRP voor de komende jaren. In deze notitie is het tarief 2015 bepaald op € 276,62. Een stijging van € 11,86 ten opzichte van het tarief 2014. Lastendruk voor de burger Bovenstaande voorstellen betekent voor een eigenaar van een woningen met een WOZ-waarde van € 200.000,00 dat de belastingen en heffingen in 2015 stijgen met ongeveer € 45,00. In onderstaand overzicht wordt op basis van de cijfers over 2014 een vergelijking van de lokale lastendruk per gezin gegeven van de gemeenten uit de regio. De gemeenten staan in volgorde van de hoogte van de totale belastingdruk. Gemeente

Loppersum Ten Boer Appingedam Delfzijl Winsum Groningen Zuidhorn Slochteren Bedum

OZB-tarief woning

Afvalstoffenheffing

Rioolheffing

Totaal gemeentelijke woonlasten

0,1638 0,1679 0,2300 0,1830 0,1791 0,1631 0,1646 0,1300 0,1380

276,00 243,00 272,00 277,00 242,00 336,00 231,00 228,00 235,00

306,00 265,00 197,00 258,00 210,00 137,00 172,00 229,00 212,00

836 800 793 776 755 731 709 694 692

Bron: COELO Digitale Atlas 2014.

40

4.2 Weerstandvermogen en risicobeheersing Op 30 juni 2010 is door de raad de nota Weerstandsvermogen vastgesteld. In deze nota zijn de risico’s in beeld gebracht, is de weerstandscapaciteit bepaald en is een oordeel gegeven over het weerstandsvermogen van de gemeente. In de nota is afgesproken dat voor de weerstandscapaciteit minimaal € 1 miljoen beschikbaar dient te zijn door afzondering van dit bedrag uit de algemene reserve. Voor het jaar 2014 is aanvullende steun op grond van artikel 12 van de Financiële Verhoudingswet aangevraagd. Eén van de voorwaarden om voor aanvullende steun in aanmerking te komen is dat de omvang van de algemene reserve maximaal 2% van de algemene uitkering plus de OZB-capaciteit (op basis van de WOZ-waarden) mag zijn. Voor onze gemeente is dat een bedrag van € 220.000,00. Dit betekent dat het beleid van het hebben van een minimale bodem van € 1 miljoen in de algemene reserve niet meer houdbaar is.

Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit per 1-1-2015 bedraagt: Bestanddeel Negatieve algemene reserve Algemene reserve Onvoorzien incidenteel Begrotingsruimte Bestemmingsreserves Stille reserves Onbenutte belastingcapaciteit Totaal

Incidentele Structurele weerstandscapaciteit weerstandscapaciteit -9.639.000 220.000 44.000 0 45.000 0 0 -9.375.000

0 0 0 0 0 0 0 0

Negatieve algemene reserve De negatieve algemene reserve is ontstaan door de afboeking op de gronden Woldwijk en het instellen van een voorziening ten behoeve van het plan Dijkshorn. Algemene Reserve De algemene reserve is het bedrag dat maximaal beschikbaar mag zijn in het kader van het artikel 12 traject. Onvoorzien incidenteel In de begroting 2015 is een bedrag van € 44.000,00 aan onvoorzien opgenomen. De omvang van het bedrag is gebaseerd op de artikel 12 norm. Dit budget is bestemd om incidentele tegenvallers binnen de begroting op te vangen. Daarnaast kan de post onvoorzien worden ingezet voor kleine uitgaven conform de regels KIIA. Begrotingsruimte De begroting 2015 heeft een nadelig saldo. Er is geen ruimte om tegenvallers op te vangen. Bestemmingsreserves De omvang van de bestemmingsreserve wordt per 1-1-2015 geraamd op € 470.000,00 Een bestemmingsreserve is een reserve waar door de raad een bepaalde bestemming aan is gegeven. In principe kan de raad de gegeven bestemming en de omvang aanpassen tot aan het 41

moment dat er verplichtingen worden aangegaan. Dan verandert de reserve tot aan het bedrag van de verplichting in een voorziening. Bovenstaande houdt in dat de raad bij een bestemmingsreserve nog altijd kan bepalen of de reserve daadwerkelijk gebruikt wordt voor de ingestelde bestemming of niet. Daarom kan voor de berekening van de weerstandscapaciteit een deel van de omvang van de bestemmingsreserves worden meegenomen. Wij gaan uit van 50%. Bovenstaande geldt niet voor de bestemmingsreserve Essent. Tegenover deze reserve staat een verstrekte lening Enexis BV en lening PBE. Deze reserve valt bij aflossing van de leningen geleidelijk aan vrij en kan dan pas worden besteed. De reserve GRP is dekkingsmiddel voor het gemeentelijk water- en rioleringsplan en is daarom ook niet vrij besteedbaar. Ook voor de reserves kasschuif NUP, bestemmingsplannen en Leader zijn verplichtingen aangegaan en deze reserves kunnen daarom niet vrij worden besteed. Blijft vrij besteedbaar een bedrag van € 45.000,00 Stille reserves Stille reserves zijn activa die onder de opbrengstwaarde of tegen nul zijn gewaardeerd. In andere woorden: de boekhoudkundige waarde is lager dan de reële waarde. De activa moeten direct verkoopbaar zijn als men dat zou willen. De winst bij verkoop is eenmalig vrij inzetbaar. De stille reserves van de gemeente Ten Boer worden op voorhand niet meegenomen bij het bepalen van de weerstandscapaciteit omdat ze moeilijk kwantificeerbaar zijn en omdat de meeste activa niet verkoopbaar zijn omdat ze gebruikt worden voor gemeentelijke activiteiten. Ook bij financiële activa kan sprake zijn van stille reserves. Bij de financiële activa hebben we het over aandelen en deelnemingen. Op onze balans zijn de volgende aandelen en deelnemingen opgenomen. Enexis Holding

35.527,00

Essent Milieu

1,00

PBE bv

1,00

Vordering Enexis bv

5,00

Verkoop vennootschap bv

5,00

CBL vennootschap bv

5,00

Claim staat vennootschap bv Waterleidingbedrijf Bank Nederlandse Gemeenten

5,00 1.361,34 8.775,20 45.685,54

Bij een eventuele verkoop van de aandelen/deelnemingen kan winst ontstaan. Het is niet in te schatten of er bij verkoop winst gaat ontstaat. Daarom wordt er geen bedrag meegenomen in deze nota. Onbenutte belastingcapaciteit Bij onbenutte belasting capaciteit dient gedacht te worden aan de ruimte die beschikbaar is binnen het belastinggebied van de gemeente. We hebben het in zijn algemeenheid over structurele ruimte. Er kan sprake zijn van een incidenteel voordeel indien in een bepaald jaar door bijvoorbeeld een groot project extra bouwleges worden ontvangen. In het kader van de bepaling van de weerstandscapaciteit wordt geen rekening worden gehouden met incidentele ruimte. Rioolheffing Voor de bepaling van de hoogte van de rioolheffing worden de kosten voor 100% meegenomen. Binnen de rioolheffing is daarom geen onbenutte belastingcapaciteit aanwezig. Afvalstoffenheffing De opbrengsten afvalstoffenheffing dekken de kosten inzameling en verwerking van het huishoudelijk afval voor 100%. Ook bij de afvalstoffenheffing is geen onbenutte belastingcapaciteit aanwezig. 42

Onroerende zaakbelasting In de begroting 2015 is rekening gehouden met een verhoging van de opbrengsten OZB naar een OZB-norm van 140%. De inspecteur heeft in het Tussenrapport aangegeven deze norm voor Ten Boer te willen hanteren en in het rapport 2014 een daartoe strekkend belastingvoorschrift te zullen gaan opleggen. Overige rechten Naar het dekkingspercentage van de overige rechten dient nog onderzoek te worden gedaan. Op voorhand wordt de eventuele ruimte op 0 gezet. Onbenutte belastingcapaciteit samenvattend Gelet op bovenstaande kan worden geconcludeerd dat er geen onbenutte belastingcapaciteit beschikbaar is.

Risico’s In de raad van 24 juni 2010 is de nota weerstandsvermogen vastgesteld. Daarin zijn de belangrijkste risico’s beschreven. Onderstaand geven wij u een actualisatie van de risico’s die er zijn. Gemeenschappelijke regelingen Onze gemeente participeert in een aantal gemeenschappelijke regelingen. Het financiële risico voor de gemeente is dat er niet volledig inzicht is in de financiële positie van de verbonden partij en dat de gemeente geconfronteerd kan worden met hogere bijdragen dan begroot. De gevolgen van rijks bezuinigingen en decentralisaties werken ook door naar gemeenschappelijke regelingen. Zo zal ons budget als gevolg van de in 2015 in te voeren Participatiewet dalen waardoor het Werkvoorzieningsschap Fivelingo minder budget ter beschikking krijgt en daardoor waarschijnlijk genoodzaakt wordt om te bezuinigen. Waarschijnlijk heeft dit nog geen gevolgen voor 2015. Voor de jaren na 2015 is er een reëel risico dat Ten Boer extra moet bijdragen in tekorten van Fivelingo. Het meerjarenbeeld geeft aan dat bij ongewijzigd beleid het tekort in de miljoenen gaat lopen. Over dekking van dit tekort en de te nemen maatregelen wordt nog gesproken met partijen. Als gemeenschappelijke regelingen bezuinigingen en gevolgen decentralisaties niet kunnen opvangen binnen de eigen organisaties dan komen gemeenten in beeld om extra bij te dragen. Project vervolg Landsdekkend Beeld De gemeente werkt mee aan dit provinciale project om inzicht te krijgen in mogelijke ernstig verontreinigde locaties en spoedlocaties (ernstig verontreinigde locaties waarvan de sanering spoedeisend is). De veroorzaker of eigenaar is verantwoordelijk voor verder onderzoek en eventuele sanering. Er kunnen vervolgkosten uit dit project voortvloeien indien de gemeente eigenaar is van een ernstig verontreinigde locatie dan wel dat de provincie een bijdrage vraagt voor het gezamenlijk oplossen van een milieuhygiënisch dan wel dynamisch knelpunt. De kans dat dit zich zal voordoen achten wij klein. Grondexploitatie Vanaf 2013 is alleen het plan Dijkshorn nog in exploitatie. Voor het tekort heeft de raad een voorziening ingesteld gebaseerd op een voorzichtig uitgifte tempo van de nog beschikbare bouwkavels. Het risico lijkt daarmee voldoende te zijn afgedekt. Het Centrumplan is in 2012 afgesloten. De resterende bouwterreinen moeten de komende jaren nog worden uitgegeven. In de berekening van de boekwaarde is rekening gehouden met nog te maken lasten en baten gedurende de periode tot en met 2015. Een eventueel risico is het niet volledig ontvangen van subsidies en dat terreinen in 2015 nog niet (volledig) zijn uitgegeven. Het risico bedraagt de huidige boekwaarde van het plan, groot € 351.000,00. 43

Gronden (nog niet in exploitatie) In de jaarrekening 2012 zijn de gronden Woldwijk afgewaardeerd naar landbouwwaarde. Gerekend is met een bedrag van € 3,50 per m2. De totale waarde bedraagt € 1.307.000,00. De waardering van € 3,50 per m2 is gebaseerd op een door een derde partij uitgebrachte taxatierapport. Risico is een verdere daling van waarde landbouwgronden. Op dit moment is dat niet aan de orde. Openeinde regelingen Binnen onze begroting kennen we een aantal openeinde regelingen. Kenmerk van zo'n regeling is dat het moeilijk voorspelbaar is of de werkelijke uitgaven in de pas blijven lopen bij de raming doordat de mate van gebruik vooraf niet duidelijk is. Regelingen waarbij wij risico lopen zijn: WMO huishoudelijke hulp en woon- en leefvoorzieningen, WWB-inkomensdeel en het leerlingenvervoer. We zien een stijging bij het aantal aanvragen WWB-inkomensdeel. Het risico tot nu toe is maximaal 10% van de rijksvergoeding die wij krijgen. Daar overheen kan de gemeente een beroep doen op een aanvullende uitkering. Tot nu toe zijn de aanvragen gehonoreerd waarmee het risico niet groter is geworden door de groei van het aantal aanvragen. Daarnaast is voor de uitvoering WWBinkomensdeel een reserve gevormd waardoor een overschrijding kan worden opgevangen. De omvang van de reserve per 1-1-2014 bedraagt € 37.000,00. Verwachting is dat het beroep op de regelingen WMO-voorzieningen zal gaan stijgen doordat ouderen meer op zich zelf blijven wonen. Gevolg kan zijn dat er meer gebruik gemaakt gaat worden van de voorzieningen. Onderhoud gemeentelijke bezittingen In de begroting 2015 zijn de onderhoudsbudgetten opgenomen conform de budgetten voor 2014. In het kader van artikel 12 zijn alle onderhoudsplannen herzien en als er nog geen plannen waren (speeltuinen en bruggen) zijn onderhoudsplannen opgesteld. Afronding vindt eind 2014 plaats waarna in het voorjaar van 2015 de begroting zal worden bijgesteld. Gevolgen rijks bezuinigingen decentralisatie van rijkstaken Het rijk voert bezuinigingen door op de decentralisatie van de AWBZ, de Jeugdzorg en de Participatiewet. Landelijk een bedrag van € 1,2 miljard. In onze meerjarenraming hadden wij vanaf 2015 een bedrag van € 112.000,00 (€ 15,00 per inwoner) opgenomen om dit risico te dekken. Dit bedrag hebben wij in het kader van artikel 12 moeten schrappen uit onze begroting. Uitgangspunt in de begroting 2015 is dat de lasten 2015 niet hoger mogen zijn dan de ontvangen rijksvergoedingen voor de nieuwe taken. Verwachting is dat het met name voor 2015 erg lastig zal zijn om binnen dit uitgangspunt te blijven. We krijgen te maken met verworven rechten waarvoor overgangsregelingen moeten worden gemaakt en daarnaast zal naar verwachting de invoering van de nieuwe taken extra organisatorische inzet vragen. In de beleidsnotitie die in uw vergadering van 29 oktober 2014 wordt behandeld gaan we hier op in en er zijn bedragen in opgenomen. Verwerking van de bedragen vindt plaats in de voorjaarsnota 2015 na overleg met BZK. Gevolgen rijks bezuinigingen op de bestaande WMO-taken Verwachting is dat er op deze taken een korting wordt doorgevoerd van € 610 miljoen, te splitsen in € 465 miljoen in 2015 en € 145 miljoen in 2016. De tweede tranche 2016 is nog niet verwerkt in de septembercirculaire 2014. In PAUW (ondersteuning voor berekening algemene uitkering) is wel een berekening opgenomen door een aanname te doen. Deze komt uit op een korting van € 65.000,00. Bij de mei-circulaire 2015 kunnen de cijfers iets anders komen te liggen, maar verwacht wordt dat de afwijking niet meer dan 5% zal zijn. . De aanname is verwerkt in de meerjarenraming. Risico is dat voor 2015 de bezuiniging niet kan worden opgevangen binnen beschikbare budgetten.

44

Garanties leningen In de nota weerstandsvermogen is het onderdeel “Garanties leningen” niet opgenomen. De gemeente loopt een risico dat er een aanspraak wordt gedaan op de verstrekte garantie. Wij achten de kans bij ongewijzigd beleid klein dat dit zich gaat voordoen. Een groot deel van de verstrekte garanties valt onder de borgstelling van de Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Lopende procedures Door het bestuur van de Vereniging voor Protestants Christelijk Basisonderwijs (VPCBO) is beroep bij het College van Gedeputeerde Staten van Groningen ingesteld tegen het besluit tot vaststelling van de vijfjaarlijkse afrekening openbaar onderwijs 2001 – 2005. Op 16 december 2011 heeft de eerste hoorzitting door de Commissie rechtsbescherming provincie Groningen plaatsgevonden. De commissie heeft op 16 december 2011 de behandeling aangehouden omdat er behoefte was aan aanvullende informatie. Inmiddels heeft ook de tweede hoorzitting plaatsgevonden (op 21 februari 2014). De commissie heeft advies uitgebracht aan het college van Gedeputeerde Staten. Verwachting is dat dit college voor het einde van het jaar 2014 een beslissing zal nemen op het ingestelde beroep. Verstrekte garanties Onderstaand een overzicht van de verstrekte garanties. Woningstichting Wierden en Borgen Hoofdsom Restant 907.195 810.115 1.568.428 708.538 1.089.072 1.089.072 1.179.828 1.179.828 2.000.000 2.000.000 2.300.000 2.300.000 9.044.523 8.087.553

Garantie 50% 50% 50% 50% 50% 50%

Stichting Woonzorg Nederland Hoofdsom Restant 1.406.000 1.359.000 5.437.000 5.256.000 1.788.000 1.408.000 8.631.000 8.023.000

Garantie 50% 50% 50%

Stichting Mooiland (vervallen) Hoofdsom Restant 1.100.000 0 Stichting Biblionet Groningen Hoofdsom Restant 650.000 604.284 350.000 330.292 1.000.000 934.576 Waterbedrijf Groningen Hoofdsom 73.000

Restant 73.000

Garantie 50%

Garantie 100% 100%

Garantie 100%

45

Risico’s vertaald in geld In onderstaande tabel worden de benoemde risico's vertaald in bedragen. Het op geld zetten van de risico's is moeilijk gelet op het karakter van risico's. Wat belangrijk is dat onderkend wordt dat er risico's zijn en dat een deel van het vrije vermogen aan de kant wordt gezet om risico's af te dekken. Bij de bepaling van de kans per risico zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 5% 30% 90% 100%

Minimale kans Komt 1 maal per 2-5 jaar voor Komt 1 maal per jaar voor Komt meerdere keren per jaar voor

Risico

Kans van optreden

Financieel gevolg

Reëel financieel gevolg

Gemeenschappelijke regelingen Bodemsanering nieuwe mogelijk verontreinigde locaties Grondexploitatie Gronden Open-einde regelingen Onderhoud gemeentelijke bezittingen Gevolgen rijksbezuinigingen

90%

< 50.000

45.000

5%

Tussen 100.000 en 500.000

25.000

30% 0% 30% 30%

351.000 0 < 50.000 < 100.000

105.000 0 15.000 30.000

90%

120.000

Garanties leningen woningbouw Lopende procedures Verstrekte garanties Totaal

5%

Tussen 100.000 en 150.000 < 200.000

30% 5%

< 50.000 < 1.000.000

15.000 50.000 415.000

10.000

Conclusie weerstandsvermogen Door de afboekingen op de gronden Woldwijk en het tekort op het plan Dijkshorn is de reserve positie van de gemeente sterk negatief geworden. Er is onvoldoende weerstandscapaciteit beschikbaar om de negatieve algemene reserve om te buigen en daardoor het weerstandsvermogen van de gemeente weer op een normaal peil te brengen. Zonder hulp van buiten af (provincie en het rijk) zal het niet lukken om het weerstandsvermogen te verbeteren.

46

4.3 Onderhoud Kapitaalgoederen Inleiding In de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen worden de kaders weergegeven voor de inrichting van het onderhoud en het beoogde onderhoudsniveau voor het openbaar groen, water, wegen, bruggen en straatmeubilair, riolering en gebouwen Daarbij wordt de normkostensystematiek en het meerjarig budgettaire beslag aangegeven. In 2010 is voor het eerst samen met inwoners van onze gemeente de openbare ruimte geschouwd conform de Beheer Openbare Ruimte Gemeente Ten Boer (BORG Ten Boer) systematiek. Het resultaat van BORG is meegenomen in de diverse beheerplannen. In het kader van het onderzoek artikel 12 zijn alle beheerplannen geactualiseerd. Daar waar nog geen beheerplannen beschikbaar waren zijn beheerplannen opgesteld. De uitkomsten hier van zijn nog niet verwerkt in deze paragraaf onderhoud kapitaalgoederen. Verwerking in de begroting 2015 vindt plaats in het voorjaar van 2015.

Openbaar Groen Beleid bij onderhoud groen De wijze van beheer van het openbaar groen is vastgelegd in het groenbeheerplan. Hierin is opgenomen hoe frequent en op welke wijze het groen wordt onderhouden. Binnen de dorpskernen wordt het groen intensiever beheerd dan in het buitengebied. Bij het onderhoud aan het openbaar groen worden conform politiek beleid selectief gebruik gemaakt van onkruidbestrijdingsmiddelen. Het openbaar groen wordt voor een gedeelte beheerd door medewerkers van de gemeentelijke post Ten Boer. Het maaien van het gazon in het plantsoen wordt jaarlijks uitbesteed. Voor het overige deel worden aannemers en het werkvoorzieningsschap Fivelingo onder directievoering van de gemeentelijke beheerder ingeschakeld. Meerjarenplanning De budgetten worden jaarlijks geactualiseerd op basis van het werkelijk uit te voeren beheer en de te beheren oppervlakten. Hierin zijn geen renovatiebudgetten opgenomen omdat deze geïntegreerd met de reconstructies van wegen en rioleringen worden uitgevoerd en gefinancierd. Areaaluitbreidingen en areaalomvormingen worden meegenomen in de begroting. Financiering groenonderhoud Het onderhoud van het openbaar groen is een onderdeel van het Model Groningen – Ten Boer. De afdeling Stadsbeheer van de gemeente Groningen verzorgt het onderhoud. Er is een dienstverleningsovereenkomst vastgesteld waarin omvang en bedragen zijn vastgelegd. Voor 2015 gaat het om een bedrag van € 296.500,00 aan loonkosten en € 100.500,00 aan uitvoeringskosten (o.a. personeel derden).

47

Wegen Beleid bij onderhoud wegen De openbare verhardingen zijn opgenomen in een geautomatiseerd beheerpakket. Het uitgangspunt van het beleid bij het onderhouden van de wegen welke in beheer zijn van de gemeente is: het handhaven van een goed, veilig en beheersbaar wegenstelsel en het in stand houden van de huidige wegenstructuur. Dit op basis van een beheersplan welke jaarlijks wordt geactualiseerd. Met ingang van 2011 hebben wij de beschikking over een volledig geactualiseerd beheerplan wegen. Doel onderhoudsplan Het doel van een onderhoudsplan is om aan te geven waar, wanneer en welke maatregelen zullen moeten worden uitgevoerd om als beheerder een goed kwalitatief en veilig wegenstelsel in stand te kunnen houden. Rekening houdend met de financiële behoeften voor het onderhoud bij uitvoering van het plan of van alternatieven daarvan. Normkostensystematiek Op basis van algemeen geldende normen en kengetallen, verkregen van externe deskundigen, welke jaarlijks worden geactualiseerd, wordt een gedegen kostenraming gemaakt voor al het kleinschalige en grootschalige onderhoud van elk wegvak in de gemeente. Soorten onderhoud en bekostiging We onderscheiden klein onderhoud en reconstructies.. Het klein onderhoud bestaat o.a. uit: aanbrengen slijtlagen, dichten scheuren, plaatselijk herstel e.d. Voor het klein onderhoud is budget opgenomen in de begroting. Voor reconstructies van wegen dient de raad aparte kredieten beschikbaar te stellen.

Openbare verlichting In 2009 is een nieuw beleidsplan openbare verlichting opgesteld. Om uitwisselen van de versleten masten verspreid over de verschillende jaren uit te voeren is een jaarlijks investeringsbudget van € 20.000,00 beschikbaar binnen het investeringsplan 2015-2018.

Bruggen, straatmeubilair en kunstobjecten Er is een budget beschikbaar binnen de begroting waaruit reparatie van bovenstaande onderwerpen wordt gerealiseerd. Voor grootschalige vervangingen dient extra krediet beschikbaar te worden gesteld door de raad. Er is inmiddels een meerjarig onderhoudsplan (inclusief vervangingsinvesteringen) voor bruggen opgesteld. De uitkomsten hiervan worden in het voorjaar van 2015 verwerkt in de begroting.

Gemeentelijk Water- en Riolerings Plan (GWRP) Beleid GRWP In de raadsvergadering van 15 december 2010 is het nieuwe Gemeentelijk Water- en Riolerings Plan 2011 t/m 2015 (GWRP) vastgesteld. De volgende onderdelen zijn opgenomen in het nieuwe GWRP: - actualisatie beheergegevens; - vervangingsplanning riolering; - onderhouds- en reparatieplan riolering; - Waterplan geïntegreerd in het GRP; - ambities van het Waterplan.

48

Kosten GRWP en rioolheffing Bij de behandeling van de belastingvoorstellen in de raadsvergadering van 27 november 2013 is een geactualiseerde opzet (in financiële zin) van het GWRP voorgelegd aan de raad ter onderbouwing van het tarief rioolheffing 2014. De kosten zijn vertaald in deze nieuwe exploitatie voor de planperiode 2014 t/m 2033. Uitgangspunt is dat er sprake moet zijn van een kostendekkend tarief. De kostentoerekening vindt in overeenstemming met de 'Handreiking kostentoerekening leges en tarieven' en de geldende wet en regelgeving plaats. De rioolheffing in 2014 bedraagt € 264,76 . Het tarief 2015 komt uit op € 276,62. Een verhoging van 4,5%. De opgebouwde reserve riolering wordt ingezet om schommelingen op te vangen en het tarief te “sturen”. De omvang van de reserve per 1-1-2015 wordt geraamd op € 95.000,00.

Gemeentelijke gebouwen Beleid onderhoud gemeentelijke gebouwen De gemeentelijke gebouwen bestaan uit (basis)scholen, sporthal, gymnastiekzalen, zwembad, gemeentehuis en gemeentewerf. Het onderhoud van de gebouwen is opgenomen in meerjarige investerings- en onderhoudsplannen (MIOP). De behandeling van het MIOP voor het gemeentehuis en de gemeentewerf heeft in de raadsvergadering van december 2010 en januari 2011 plaatsgevonden. Het MIOP voor de sportvoorzieningen is vastgesteld in de raadsvergadering van 27 april 2011. De benodigde budgetten zijn opgenomen in de begroting. Met ingang van 2015 is de gemeente niet meer verantwoordelijk voor groot onderhoud van de schoolgebouwen. Kosten gebouwenonderhoud Binnen de begroting zijn voor onderhoud van de gebouwen conform de vastgestelde MIOP”s diverse budgetten opgenomen. Er zijn inmiddels bijgestelde meerjarige onderhoudsplan voor de gebouwen opgesteld. De uitkomsten hiervan worden in het voorjaar van 2015 verwerkt in de begroting. Kosten onderhoud speelvoorzieningen In de begroting is een budget beschikbaar van € 26.000,00 voor onderhoud (uren en materialen) van onze speelvoorzieningen. Een onderhouds- en vervangingsplan voor de speelvoorzieningen is inmiddels opgesteld. De uitkomsten hiervan worden in het voorjaar van 2015 verwerkt in de begroting.

49

Tabel beheerplannen

Plan aanwezig?

Wanneer vastgesteld?

Loopt tot en met

Ramingen reëel?

Achterstallig onderhoud?

Onderhoudsvoorziening?

Onderhoudsreserve?

Groen

Ja

Jaarlijkse actualisatie

PM

Ja

Nee

Nee

Nee

Wegen

Ja

2014

PM

Ja

Nee

Nee

Nee

Riolering

Ja

2010, jaarlijkse actualisatie

2032

Ja

Nee

Nee

Nee, wel reserve egalisatie rioolrecht

Gebouwen gemeentehuis en buitendienst

Ja

2014

2022

Nee

In 2011 weggewerkt

Ja

Nee

Gebouwen sportaccommodaties

Ja

2011 Jaarlijkse actualisatie

2022

Nee

Nee

Nee

Nee

Sportvelden

Ja

2013

2022

Nee

Nee

Nee

Nee

Speelvoorzieningen

ja

2014

Nee

Nee

Nee

Nee

Kunstwerken (o.a. bruggen en kunstwerken)

ja

2014

Nee

Nee

Nee

Nee

Openbare verlichting

Ja

2009

Ja

Nee

Nee

Nee

2016

In het kader van de aanvraag artikel 12 voor 2014 zijn de beheerplannen geactualiseerd dan wel voor het eerst opgesteld. De financiële uitkomsten hiervan zijn nog niet verwerkt in de begroting 2015. Verwerking vindt plaats in het voorjaar van 2015.

50

4.4 Financiering Algemeen Artikel 13 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) schrijft gemeenten voor om een financieringsparagraaf bij de begroting en de rekening op te nemen. In de financieringsparagraaf staat een uiteenzetting over de uitvoering van de financieringsfunctie van de gemeente. De paragraaf hangt tevens samen met de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido). De financieringsparagraaf is samen met het treasurystatuut en de Wet fido (financiering decentrale overheden) een belangrijk instrument voor het transparant maken en daarmee voor het sturen, beheersen en controleren van “treasury”. Treasury is het besturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. In het treasurystatuut van de gemeente Ten Boer, dat op 30 maart 2011 door de raad is vastgesteld, zijn de uitgangspunten, de doelstellingen en de beleidsmatige en organisatorische kaders (inclusief toezicht op de uitvoering van treasury) bepaald. De financiering- en beleggingsactiviteiten van de gemeente Ten Boer vinden plaats binnen het formele kader van het treasurystatuut

Risicobeheer Het treasurybeleid van onze gemeente is erop gericht binnen de financiële mogelijkheden van onze gemeente een zo optimaal mogelijk rendement te verkrijgen dan wel de lasten zo veel mogelijk te reduceren. Hierbij moeten de risico’s zo goed mogelijk worden beheerst. De waarde van financiële activa dient zo min mogelijk gevoelig te zijn voor marktbewegingen. Uitzettingen in de vorm van aandelen worden niet verricht, met uitzondering van aankopen uit hoofde van de publieke taak. Het huidige beleid zal in 2015 worden voortgezet.

Renterisico’s Kasgeldlimiet Jaarlijks dient de kasgeldlimiet te worden berekend. Het betreft een percentage (8,5%) van het totaal van de begroting. Indien deze kasgeldlimiet structureel wordt overschreden dient de kortlopende schuld omgezet te worden in een langlopende schuld. In de afgelopen jaren hebben we, doordat we te maken hebben met financieringstekorten, regelmatig kasgeldleningen aangetrokken. Dit heeft een aantal voordelen. Ten eerste is de rente op kortlopende leningen nagenoeg altijd lager dan op langlopende leningen. Ten tweede ontstaat daardoor meer flexibiliteit als eerder grote bedragen worden ontvangen. Er hoeft in die situatie dan geen tijdelijke overtollige geldmiddelen te worden uitgezet. De berekening van de kasgeldlimiet voor de begroting 2014 is als volgt: Begrotingstotaal: Het door de minister vastgestelde percentage Kasgeldlimiet

€ €

16.000.000,00 8,5% 1.360.000,00

51

Renterisico van de vaste schuld, c.q. de renterisiconorm Voor het beheersen van de renterisico’s op de lange termijn dient de gemeente de uit de vaste schuld voortvloeiende risico’s vanwege schuldvernieuwing te relateren aan de omvang van de vaste schuld. Jaarlijks mag de gemeente over maximaal 20% een risico lopen. Het renterisico dat de gemeente in enig jaar loopt, is onder andere afhankelijk van nieuw aan te trekken financiering in de komende jaren. Het renterisico van onze gemeente op de vaste schuld is regelmatig gespreid over de jaren. In 2006 is besloten alle leningen in 1 keer af te lossen en daarvoor in de plaats 1 nieuwe lening af te sluiten. In 2007 is een lening van € 6.000.000,-- afgesloten voor aankoop gronden en in 2008 en 2011 zijn leningen afgesloten van € 3.000.000,00 voor de financiering van diverse projecten. In 2013 is een lening aangetrokken van € 3.000.000,00. De aflossing van de leningen is regelmatig gespreid over de jaren waardoor er geen renterisico wordt gelopen. Tabel renterisiconorm en renterisico’s vaste schuld Begroting 1a 1b 2 3a 3b 4 5 6 7

Renteherziening op vaste schul o/g Renteherziening op vaste schuld u/g Netto renteherziening op vaste schuld (1a-1b) Nieuwe aan te trekken vaste schuld Nieuwe te verstrekken lange leningen Netto nieuw aan te trekken vaste schuld (3a-3b) Te betalen aflossingen Herfinanciering (laagste van 4 en 5) Renterisico op vaste schuld (2+6)

8 Stand vaste schuld per 1-1-2015 9 Het normpercentage 10 Renterisiconorm (8*9) 11 Ruimte (+) Overschrijding (-) (10-7)

0 0 0 0 0 0 2.149.620 2.149.620 2.149.620 29.027.828 20% 5.805.566 3.655.946

Financieringspositie Bij de financiering van de gemeentelijke activiteiten en investeringen wordt uitgegaan van integrale financiering. Dit wil zeggen dat gekeken wordt naar de totale financieringsbehoefte van de gemeente. Wij verwachten op basis van onze investeringslijst en de lopende investeringen dat er in de jaren 2015 t/m 2018 jaarlijks gemiddeld een bedrag van ruim € 300.000,00 aan financieringsmiddelen beschikbaar moeten zijn om de investeringen te kunnen betalen. De berekening van de kapitaalbehoefte per 1 januari 2015 is als volgt: Boekwaarden per 1-1-2015 Vaste financieringsmiddelen: geldleningen (staat E) eigen financieringsmiddelen Financieringstekort

38.250.000,00

29.028.000,00 5.131.000,00 34.159.000,00 4.091.000,00 52

Het berekende financieringstekort is fors hoger dan de berekende limiet van € 1.360.000,--. In de boekwaarde per 1-1-2015 houden wij rekening met alle investeringen die goedgekeurd zijn. Praktijk is dat de uitvoering achterloopt en dat het feitelijke financieringstekort gedurende het jaar lager is dan berekend. Verwachting is echter dat het feitelijk financieringstekort boven de norm zal liggen waardoor wij over moeten gaan tot het aantrekken van een vaste geldlening. Afstemming hierover vindt plaats met BZK in verband met mogelijke geldstromen die wij kunnen ontvangen in het kader van onze aanvraag om een aanvullende uitkering op grond van artikel 12.

Leningenportefeuille Met ingang van oktober 2006 is de leningenportefeuille aangepast naar 1 lening ten bedrage van € 25.130.133,- van 40 jaar met een vaste rente van 4,69 % In 2007 is een lening van € 6 miljoen aangetrokken t.b.v. het plan Woldwijk. Rente 4,63% met een looptijd van 10 jaar. In 2008 en 2011 zijn leningen van € 3.000.000,00 aangetrokken voor de financiering van diverse projecten. Rente 4,99% en 3,89%. In 2013 is een lening aangetrokken van € 3 miljoen met een looptijd van 5 jaar, rente 1,05%. Er is gekozen voor een korte looptijd van 5 jaar omdat verwacht wordt dat er in die periode middelen beschikbaar komen voor dekking begrotingstekort. Onderstaand treft u een overzicht aan van onze leningenportefeuille. Bank

BNG

BNG

BNG

BNG

BNG

Hoofdsom Saldo 1-1-2015 Rente 2015 Aflossing 2015 Saldo 31-12-2015

25.184.785 20.147.828 931.398 629.620 19.518.208

6.000.000 1.800.000 83.340 600.000 1.200.000

3.000.000 2.280.000 113.772 120.000 2.160.000

3.000.000 2.400.000 93.360 200.000 2.200.000

3.000.000 2.400.000 25.200 600.000 1.800.000

Rentepercentage Looptijd

4,69% T/m 2046

4,63% T/m 2017

4,99% T/m 2033

3,89% T/m 2026

1,05% T/m 2018

Totaal 40.184.785 29.027.828 1.247.070 2.149.620 26.878.208

Schatkistbankieren Met ingang van 2015 zijn gemeenten verplicht om overtollige middelen te storten bij de Staat. Dit is het zogenaamde schatkistbankieren. Schatkistbankieren houdt in dat publieke instellingen al hun liquide middelen aanhouden bij het ministerie van Financiën. Ze doen dat in de vorm van een rekening-courant, zoals bij een bank. Decentrale overheden hebben de mogelijkheid om termijndeposito’s aan te houden. Over de aangehouden middelen wordt een voor de Staat marktconforme rente vergoed, dat wil zeggen een rente die gelijk is aan de rentes waartegen de Staat zich financiert op de financiële markten. Voor onze gemeente gaat gelden dat alle liquide middelen boven € 250.000,00 moeten worden gestort op een rekening bij de staat. Gelet op het financieringstekort dat wij hebben heeft deze verplichting nauwelijks gevolgen voor Ten Boer.

53

4.5 Bedrijfsvoering De bedrijfsvoering is er onder andere op gericht om het model Ten Boer - Groningen op een goede wijze uit te voeren voor zowel onze inwoners en bedrijven als voor college en raad. Door middel van de planning en control cyclus houden wij de raad op de hoogte hoe er invulling wordt gegeven aan de taken die uitgevoerd dienen te worden. De begroting, de voor- en najaarsnota en de jaarrekening zijn hierbij de instrumenten die worden ingezet. Daarnaast bestaat er de mogelijkheid om incidenteel te rapporteren aan de raad. Sommige rapportages zijn wettelijk verplicht.

Personele bezetting 2015 Afdeling UNIT bestuursondersteuning Secretaris College van B & W Griffie Raad Ambtenaren burgerlijke stand

FTE’s 12,61 1,0 2,32 0,61

Aantal pers. 16 1 3 2 13

De totale loonkosten 2015 zijn geraamd op € 1.246.450,00

Loonkosten voorgaande jaren en vooruitblik naar 2015 In onderstaand overzicht wordt inzicht gegeven in de personeelskosten voorgaande jaren. 2010

2011

2012

2013

2014

2015

Huidig personeel: Voormalig personeel:

1.234.933 63.500

1.240.433 63.500

1.265.775 9.375

1.369.736 0

1.239.761 0

1.246.450 0

Totaal staat salarissen

1.298.433

1.303.933

1.275.150

1.369.736

1.239.761

1.246.450

De daling van de loonkosten 2014 heeft hoofdzakelijk te maken met het wegvallen van de loonkosten brandweer. Tot en met 2013 zitten deze kosten in bovenstaande overzicht. Met ingang van 2014 is de exploitatie van de brandweer overgegaan naar de regio en betalen gemeenten daar een vast bedrag voor. Uitzondering daarop vormen de per jaar variabele opleidingskosten die door de Veiligheidsregio bij de gemeenten, dus ook bij Ten Boer, structureel in rekening worden gebracht. Voor 2015 is gerekend met een stijging van de sociale lasten van 0,50 % ten opzichte van maart 2014. Er is een loonsverhoging voor 2015 gecalculeerd van 1%, vermeerderd met naar rato van de aanstellingsomvang, € 50,00 per medewerker, ingaande 1 april 2015. Per saldo een verhoging van 1,85%. Voor pensioenen- en wachtgeldverplichtingen voormalig wethouders is een budget beschikbaar (€ 41.000,00) in de begroting. Daarnaast is een voorziening ingesteld voor toekomstige pensioenverplichtingen. De omvang van deze voorziening wordt jaarlijks berekend. Een tekort dient te worden bijgestort ten laste van het beschikbare budget van € 41.000,00. Er zijn geen kosten meer voor ander, voormalig personeel. In 2015 zal een van de beleidsregisseurs met pensioen gaan (1 fte) en heeft een juridisch medewerker -en loco-griffier- (0,5 fte) onze organisatie verlaten wegens een nieuwe functie elders. Begin 2016 zal de gemeentesecretaris met pensioen gaan. Ook wordt de formatie voor De Deel (zie verderop) voorlopig uitgebreid en op basis van ervaringen in 2015, definitief in 2016 worden 54

vastgesteld. De functie van projectleider/teamhoofd van De Deel zal indien mogelijk worden gecombineerd met een andere functie. In de saneringsbegroting worden voorstellen uitgewerkt over deze personele en formatieve ontwikkelingen. Definitieve besluiten hierover zullen worden verwerkt in de eerste begrotingswijziging 2015, conform afspraken met de inspecteur van het Ministerie van Binnenlandse Zaken.

Ontwikkeling bedrijfsvoering 2015 Programmasturing op DVO’s met de gemeente Groningen In 2014 zijn de (personele) effecten van de reorganisaties in de gemeente Groningen, zichtbaar geworden en daalt het stof enigermate neer. De nieuwe organisatie structuur is echter nog zo jong dat we eerst in de loop van 2015 de sturing op de Groningse diensten en hun (deel)producten kunnen wijzigen naar sturing op integrale producten, over de structuurgrenzen van de vakdirecties heen. In de saneringsbegroting 2015-2018 zullen besparende effecten hiervan op de vergoeding die Ten Boer voor de coördinatie in de organisatie van onze samenwerkingspartner betaalt, worden opgenomen. De portefeuillehouder overleggen van onze collegeleden met vertegenwoordigers van de ambtelijke organisatie van Groningen, loopt goed en kan wellicht in 2015 nog verder doorontwikkeld worden. Financiële administratie en rapportages. Door de komst van het Shared Service Centrum (SSC) heeft er in Groningen een herijking plaats gevonden van de financiële administratie. De financiële administraties van alle diensten zijn samengevoegd in het SSC. De inrichting van de administratie en de rapportage mogelijkheden zijn inmiddels geoptimaliseerd waarbij de budgetten uit de DVO’s herschikt zijn naar de nieuwe organisatie onderdelen. In januari 2015 wordt de definitieve inrichting van de administratie voor Groningen en voor het werk dat zij voor andere partijen verricht (waaronder Ten Boer), geïmplementeerd. Eind 2014 zijn wij stap voor stap begonnen onze financiële administratie onderbrengen in het SSC. Verwachting is dat in het voorjaar 2015 alle risico’s zijn geëlimineerd en onze financieel medewerker ook over kan gaan naar de gemeente Groningen. Het financieel beleid (begroting, rekening, perspectiefnota etc.) wordt niet mee overgedragen. Inrichting van De Deel ten behoeve van uitvoering gedecentraliseerde taken in het Sociaal Domein De bedrijfsvoering van De Deel hebben wij in 2014 op het uitvoerend niveau voor zover mogelijk ingericht voor de nieuwe taken. Het gaat om het vastleggen van de administratieve organisatie, om contractbeheer en –uitvoering, extra scholing voor de dorpscoaches om te kunnen werken met nieuwe applicaties (cliëntvolgsystemen, verslaglegging, beschikkingen, verantwoording en berichtenverkeer met Sociale Verzekeringsbank, CAK en andere organisaties) en het gaat om de aansturing van De Deel. Wij verwachten in 2015 ca. € 36.000 structureel nodig te hebben voor ICT/applicaties, voor uitbreiding backoffice taken in Groningen en voor de uitvoering van de regionale inkoopfunctie van jeugdzorg (het Regionaal Inkoopbureau Groninger Gemeenten-RIGG). Ook de huisvesting zal in 2015 e.v. verruimd worden (€ 10.000,00), fysiek mogelijk gemaakt door het vertrek van een van onze huurders uit het gemeentehuis. De personele capaciteit voor de inhoudelijke dienstverlening vanuit het gemeentehuis alsmede capaciteit en kosten voor administratieve processen (o.a. interne controle, contractbeheer en financiële verantwoording) wordt formatief structureel uitgebreid met 0,4 fte teamleiding, 0,5 fte jeugddeskundigheid in De Deel (te samen € 65.000,00) en incidenteel voor 2015 met ca. 1 fte (ca.€ 70.000,00). Deze incidentele uitbreiding impliceert een tijdelijke uitbreiding van detacheringen c.q. dienstverbanden. Op basis van ervaringen in 2015 zal eind 2015 worden bezien of deze incidentele uitbreiding toereikend is (of teveel) en in welke mate deze structureel moet worden gemaakt. Vorenstaande incidentele en structurele uitbreidingen zijn eveneens onder voorbehoud van instemming van de inspecteur in het tripartiet overleg d.d. 30 oktober 2014.

55

Werkdruk en ziekteverzuim De inspanningen in 2015 zullen gefocust zijn op een drietal factoren. Allereerst concentreren wij ons op de verdere implementatie en het zorgvuldig monitoren van de uitvoering van de decentralisaties van de jeugdzorg, de WMO en WMO AWBZ en de Particiaptiewet. Naast de menselijke aspecten van deze decentralisaties – de dienstverlening aan o.a. zorgvragers-, zullen de administratieve en financiële processen alsmede de controle daarop 100% geborgd moeten zijn om zowel resultaatverantwoording af te kunnen leggen als het beleid en inkoop voor de jaren 2016 en verder te kunnen bepalen. De tweede focus betreft de ontwikkelingen rond de artikel 12 status en de uitvoering van de alsdan vastgestelde saneringsbegroting 2015-2018. Deze focus eist de aandacht op van het management en de financiële afdeling van de Unit Ten Boer. Het derde speerpunt van de bedrijfsvoering betreft de personele bezetting en de formatie waarmee wij in 2015 en verder, het werk vanuit de Unit moeten uitvoeren. Dit wordt toegespitst op de formatie van het management en van De Deel. Deze drie focuspunten vormen de leidraad om extra waakzaam te zijn voor bovenmatige werkdruk en bijsturing indien deze wordt gesignaleerd. Tot slot koersen wij op een lager ziekteverzuim van ons personeel (streven: maximaal 2.0%) dan in 2013 (2.42%).

56

4.6 Interbestuurlijk toezicht (IBT) Kernpunt van Interbestuurlijk Toezicht is o.a. dat het toezicht van rijk op provincies en van provincies op gemeenten en waterschappen soberder wordt en meer op risicoanalyse is gericht. Een ander belangrijk punt is, dat het in eerste instantie niet aan de toezichthouder, maar het aan vertegenwoordigende organen als gemeenteraad en Provinciale Staten is om in het kader van de horizontale verantwoording toezicht te houden op de uitvoering van taken (vooral taken in medebewind) door de colleges. Hierbij hebben de gemeenteraden een primaire rol. IBT betreft de volgende toezichtgebieden: Archief, Financiën, Ruimtelijke Ordening, Huisvesting Statushouders, Wabo en Monumenten en archeologie. Het Rijk blijft toezichthouder voor de gemeenten op die terreinen, waar provincies geen taak en expertise hebben. Dit geldt bijvoorbeeld voor onderwijswetten en sociale zaken. In de jaarrekening 2013 zijn de resultaten benoemd van de bovengenoemde beleidsterreinen waarbij is aangeven of wij het op die terreinen goed, matig of slecht doen. In de onderhavige Begroting 2015 treft uw raad in deze paragraaf de verbeteracties aan op die punten waarvan in rekening 2013 is gebleken dat verbeteringen noodzakelijk zijn. De provincie is in overleg met de gemeenten gekomen tot toetsingscriteria per toezichtsterrein voor de beoordeling van de uitvoering. Gemeenten kunnen daarbij goed, matig of slecht scoren. De beoordeling ‘goed’ betekent dat de gemeente op (vrijwel) alle punten voldoet aan de beoordelingscriteria. Er zijn geen of slechts kleine verbetermogelijkheden. In het volgende jaar zal er voor deze categorie behoudens bijzondere omstandigheden geen sprake zijn van provinciale toezichtbemoeienis. De term ‘matig’ houdt in dat de gemeente op één of meer punten niet (geheel) voldoet aan de beoordelingscriteria of er is onvoldoende inzicht in de uitvoering op die punten. Er is daarmee ruimte voor verbetering. Zo nodig worden daarvoor herstelmaatregelen aangegeven. De provincie kan daarover in overleg treden met de gemeente. Financiën Slecht (preventief toezicht) Waaraan moet de gemeente voldoen? 1 .Geraamde structurele uitgaven en structurele inkomsten in evenwicht (sluitend) 2. Laatste jaarschijf meerjarenraming is structureel en reëel in evenwicht 3. Weerstandsvermogen (positief/negatief) 4. Onderhoud kapitaalgoederen (vastgestelde actuele beheerplannen, geen achterstelling onderhoud 5. Actuele grondexploitaties 6. Toepassing van de voorschriften Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) 7. Uitkomsten jaarrekeningen. Wat kan beter: Uit de begroting 2015 blijkt dat: 1. de geraamde structurele uitgaven en structurele inkomsten niet in evenwicht zijn door de grote problematiek op één onderwerp: de grondexploitatie 2. de meerjarenraming niet de ruimte biedt om dit evenwicht te herstellen. 3. er één bestuurlijk relevant onderwerp is dat de financiële positie substantieel nadelig beïnvloedt: de kapitaalslasten en waarde van de bouwgrond. Wat gaan we daarvoor doen De begroting is op zich op orde, echter door forse rijks bezuinigingen loopt de meerjarenraming uit de pas en moeten er maatregelen worden genomen om de gevolgen van deze bezuinigingen binnen de begroting van Ten Boer op te vangen. Daarnaast kent Ten Boer een geïsoleerd financieel knelpunt doordat de in het verleden aangekochte bouwgrond is afgewaardeerd naar landbouwwaarde en voor het lopende plan Dijkshorn een voorziening voor het tekort is getroffen. De algemene reserve is bij 57

lange na niet toereikend waardoor er een structureel negatieve reserve van bijna 10 miljoen is ontstaan. Het college heeft naar de provincie Groningen meerdere oplossingsvoorstellen geformuleerd. Door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is in 2013 een begrotingsscan opgesteld om te bezien of de status van artikel 12 de gemeente uitweg biedt. De raad heeft op 7 november 2013 besloten om een aanvullende bijdrage artikel 12 van de Financiële Verhoudingswet aan te vragen bij het rijk voor het jaar 2014. Verwachting is dat medio 2015 er duidelijkheid zal zijn over de hoogte van een aanvullende bijdrage. In het najaar van 2014 is gestart met het opstellen van een saneringsplan. Voor het jaar 2015 wordt ook een aanvraag om aanvullende steun op grond van artikel van de Financiële Verhoudingswet bij het Rijk ingediend. WABO Goed

Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) Waaraan moet de gemeente voldoen? Gemeente voldoet v.w.b. risicovolle vth-taken in voldoende mate aan de beoordelingscriteria: Beleid, probleem- /risicoanalyse 1. Actueel beleid (minimaal vergunningen- en handhaving-beleid inclusief brandveiligheid, protocol bouwplantoetsing, bodembeleid) en probleem- en risicoanalyse (<4 jaar) is beschikbaar voor GS. 2. Beleid bevat doelen en prioriteiten, ambitieniveau is in lijn met capaciteit. 3. Beleid en probleem- en risicoanalyse besteedt aandacht aan de onderkende Wabo-risico’s (asbest, verontreinigde grond, brandveiligheid bij de opslag van gevaarlijke stoffen, constructieve veiligheid en brandveiligheid) en is duidelijk over wat de specifieke gemeentelijke risico’s zijn. Tevens wordt in kader toezicht en handhaving aandacht besteed aan: veiligheid/ gezondheid, landschap, natuur en cultuurhistorie. Jaarprogramma 4. Jaarlijks wordt een uitvoeringsprogramma vth-taken vastgesteld door B&W en beschikbaar voor GS. Het programma wordt aangeboden aan de raad. 5. Het uitvoeringsprogramma heeft duidelijke relatie met risico's, doelen, prioriteiten en evaluatie vorig programma. Beschikbare middelen toereikend voor uitvoering. 6. In het uitvoeringsprogramma zijn v.w.b. vergunningverlening in ieder geval de systematiek en werkzaamheden voor het actueel houden van vergunningen voor risicovolle activiteiten beschreven. Jaarverslag 7. Bij het jaarverslag behorend bij de jaarrekening wordt de evaluatie van het uitvoeringsprogramma en rapportage (art. 7.7 Bor) aangeboden aan de raad en is het beschikbaar voor GS. 8. Jaarverslag bevat duidelijke conclusies over mate van uitvoering uitvoeringsprogramma, de bijdrage aan beleidsdoelen, de beheersing van risico's en of beleid, prioriteiten en/of programma bijgesteld dienen te worden. Wat zijn onze verbeterpunten? In 2013 hebben we voldaan op alle punten. We blijven voor 2015 scherp op het tijdig aanbieden van de benodigde informatie. Wat gaan we daarvoor doen en wat is daarvoor nodig? We zorgen voor een goede planning en de bewaking daarvan.

58

Ruimtelijke Ordening Goed Het interbestuurlijk toezicht op het terrein van de ruimtelijke ordening gaat nadrukkelijk niet over het toezicht op de naleving van de provinciale omgevingsverordening. Hier wordt op toegezien via de provinciale toezichtmogelijkheden op grond van de Wro en het Bro (overleg, zienswijze, reactieve aanwijzing of beroep).

Waaraan moet de gemeente voldoen? Bestemmingsplan en beheersverordening: Voor het gehele grondgebied gelden actuele bestemmingsplannen. Gelijktijdig met de jaarrekening is het jaarverslag uitvoering Wro-taken aan de raad aangeboden en aan GS gestuurd. Toezicht en handhaving: - voor 1 januari is het jaarlijkse programma voor toezicht en handhaving in het kader van de Wro aan de raad aangeboden en aan GS gestuurd. - gelijktijdig met de jaarrekening is het jaarverslag toezicht en handhaving in het kader van de Wro aan de raad aangeboden en aan GS gestuurd; Wat gaat goed Het loopt op alle terreinen goed. We verwachten dat ook in 2015 een goed te scoren zonder dat daar verdere maatregelen voor nodig zijn. Archief Matig Waaraan moet de gemeente voldoen? 1) er is een werkend kwaliteitssysteem voor het beheer van archiefbescheiden 2) archiefbescheiden worden in goede, geordende en toegankelijke staat gebracht 3) archiefbescheiden worden tijdig vernietigd of overgebracht/openbaar gemaakt 4) er is een duurzame en adequate beheer- en bewaaromgeving. Wat gaat goed? In juli 2014 is er een gedetailleerd verslag + ingevulde KPI-vragenlijst inzake de uitvoering van de Archiefwet ter informatie aan de Raad en de Provincie aangeboden. Dit verslag zal jaarlijks worden opgesteld. Uit deze rapportage blijkt dat we op de volgende terreinen voldoen aan de wettelijke verplichtingen: 1. er is een werkend kwaliteitssysteem voor het beheer van archiefbescheiden KPI 1: er zijn correcte lokale regelingen. 3. archiefbescheiden worden tijdig vernietigd of overgebracht/openbaar gemaakt. KPI 5,6 en 8: vernietiging, overbrenging en openbaarmaking voldoen aan de kwaliteitseisen. 4. er is een duurzame en adequate beheer- en bewaaromgeving. KPI 9: Er zijn procedures opgesteld voor incidenten waarbij er een risico op schade aan archiefbescheiden bestaat. Deze richtlijnen zijn geïntegreerd in een gemeentebreed calamiteitenplan. Wat kan beter? Uit de rapportage blijkt verder dat we op de volgende terreinen (nog) geen ‘goed’ hebben gescoord: 1. er is een werkend kwaliteitssysteem voor het beheer van archiefbescheiden KPI 2: de interne kwaliteitszorg en het toezicht scoren matig. Er is geen werkend kwaliteitssysteem die voldoet aan toetsbare eisen. 2. archiefbescheiden worden in goede, geordende en toegankelijke staat gebracht. KPI 3: er is geen vastgesteld informatiebeheerplan. KPI 4: er is onvoldoende inzicht in het beheer van digitale archiefbescheiden waarbij uitprinten niet mogelijk is, bijv. digitale bestemmingsplan of de gemeentelijke website. 4. er is een duurzame en adequate beheer- en bewaaromgeving. KPI 3, 7, en 10: beheer- en bewaaromgeving. Archiefbewaarplaats voldoet niet aan de eisen voor bewaring archiefbescheiden.

59

Wat gaan we daarvoor doen Ad 1: Er zijn oriënterende gesprekken en bijeenkomsten geweest met andere gemeenten over het opzetten van een kwaliteitssysteem. Omdat er geen format beschikbaar is, worden er ook vanuit de VNG projecten opgestart voor het ontwikkelen van een landelijk normenkader en een leidraad voor een kwaliteitssysteem. Medio 2015 zal dit gereed zijn en wordt dit verwerkt in een kwaliteitssysteem voor onze gemeentelijke archiefzorg. Ad 2: Het informatiebeheerplan maakt deel uit van het op te stellen kwaliteitssysteem. Alle afzonderlijke registraties en overzichten zijn geïnventariseerd en worden verwerkt in één integraal overzicht. Komende periode zal er, in samenwerking met gemeente Groningen, ook specifiek aandacht zijn voor de digitale archiefbescheiden waarbij uitprinten niet mogelijk is. Bijvoorbeeld het archiveren van de gemeentelijke website. Ad 4.: In 2014 is de brandmeldinstallatie aangepast en voldoet hiermee aan de wettelijke eisen. Verder is er een plan van aanpak opgesteld voor de overige bouwkundige aanpassingen die nodig zijn om de archiefbewaarplaats te laten voldoen aan de wettelijke eisen. De kosten die hiervoor zijn geraamd, worden meegenomen in de gesprekken met BZK en de provincie over de financiële positie van de gemeente.

Huisvesting vergunninghouders Het rijk heeft de gemeenten de opdracht gegeven zorg te dragen voor de huisvesting van de vergunninghouders. Per halfjaar krijgen de gemeenten een taakstelling opgelegd. goed Waaraan moet de gemeente voldoen? Voldoen aan de kwantitatieve taakstelling, die per halfjaar door het rijk wordt opgelegd om vergunninghouders te huisvesten. Wat gaat goed De prognose voor 2014 is dat de door het rijk opgelegde taakstelling zal worden gerealiseerd. Dat betekent dat in 2015 geen achterstand uit het verleden weggewerkt hoeft te worden. Op dit terrein verwachten we ook in 2015 goed te scoren. Randvoorwaarde is wel dat de COA te huisvesten mensen aan de gemeente Ten Boer koppelt. Verder zal Wierden en Borgen woningen beschikbaar moeten stellen. Dat kan alleen als er voldoende doorstroming is in de woningen. Vanuit de Deel en de dienst SOZAWE worden de gehuisveste vergunninghouders begeleid, zodat zij een goede start in Ten Boer kunnen maken. De taakstelling voor 2015 voor de gemeente Ten Boer is nog niet bekend. De definitieve taakstelling voor de eerste helft 2015 zal in november 2014 gepubliceerd worden. Verwacht wordt dat de taakstelling voor Ten Boer hoger zal liggen dan in 2014 i.v.m. de toegenomen vluchtelingenstroom naar Nederland. Bekend is dat we de eerste helft 2015 7 vergunninghouders moeten huisvesten. De verwachting is dat we in de tweede helft van 2015 een zelfde aantal moeten huisvesten. Dit betekent een extra druk op de huursector.

Monumenten en archeologie goed

De beleidsadviesnota en de bijbehorende beleidsadvieskaart zijn leidend. Formeel hoeft de gemeente niet over een beleidsnota te beschikken, mits in het bestemmingsplan (in de planregels) rekening wordt gehouden met bekende en te verwachten archeologische waarden en met bekende cultuurhistorische waarden (wettelijke verplichting). Waaraan moet de gemeente voldoen? - een jaarlijks overzicht van het totaal aantal verleende monumentenvergunningen - een jaarlijks overzicht van het aantal handhavingsacties door de gemeente - een jaarlijks overzicht van de samenstelling van de gemeentelijke Monumentencommissie

Er is door het bureau Libau (afdeling archeologie/cultuurhistorie) 6 adviezen uitgebracht en is één 60

programma van eisen opgesteld. De adviezen betroffen: - het voornemen tot slootdemping (3 adviezen uitgebracht, betrekking hebbend op de B. Kuiperweg 22, nogmaals de B. Kuiperweg 22, en de Stadsweg 15 (adressen aanvragers)); - de aanleg van natuurvriendelijke oevers langs het Damsterdiep (drie adviezen uitgebracht, inclusief de beoordeling van onderzoekrapportages). Het programma van eisen is opgesteld ten behoeve van archeologisch onderzoek op de locatie van het borgterrein van het voormalige Huis te Lellens (onderzoek t.b.v. agrarische bedrijfsuitbreiding). Handhavingsacties in het kader van archeologie/cultuurhistorie zijn niet geweest. Monumentenvergunningaanvragen op het gebied van archeologie worden ingediend bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en door deze dienst afgehandeld. Of er aanvragen zijn geweest is niet bekend. Op dit moment lopen de werkzaamheden goed en dit wordt voorgezet in 2015.

Prestaties van gemeenten online voor verantwoording Om te kunnen beoordelen of gemeenten aan de wettelijke vereisten voldoen, hebben toezichthouders informatie nodig. Zij kunnen hiervoor onder andere gebruikmaken van de website Waarstaatjegemeente.nl. Voor 1-1-2015 staan op deze site prestatie-indicatoren voor de horizontale verantwoording. Deze indicatoren geven informatie over de prestaties van gemeenten bij de uitvoering van hun wettelijke medebewindstaken. De interbestuurlijke toezichthouder dient zoveel mogelijk van deze informatie gebruik te maken. Het uitgangspunt is: eenmalige uitvraag, meervoudig gebruik.’ Om het ook voor de ambtelijke organisatie zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, worden de rapportages zoveel mogelijk geplaatst op de website Waarstaatjegemeente.nl. De IBT-rapportages zullen derhalve zo kort mogelijk worden gehouden en, wat betreft de realisatie, zal vooral verwezen worden naar genoemde website. Ook voor het toezicht op de circa 20 wetten waarvoor het rijk verantwoordelijk is, zijn in 2013 de toezichtindicatoren op de website Waarstaatjegemeente.nl geplaatst. Deze vormen ook voor de ambtelijke organisatie het eenduidige richtsnoer.

61

4.7. Verbonden Partijen Wat zijn verbonden partijen Vanwege bestuurlijke, beleidsmatige en financiële belangen en mogelijk dito risico's is het gewenst dat in de begroting en jaarstukken meer aandacht wordt besteed aan derde rechtspersonen, waarmee de gemeente een bestuurlijke en financiële band heeft. Dat zijn deelnemingen (vennootschappen), gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen. Het is niet de bedoeling te rapporteren over alle partijen waarmee de gemeente op enigerlei wijze verbonden is. Het criterium is daarom gelegd bij die partijen waarin de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur van een participatie of het hebben van stemrecht. Met een financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente.

Overzicht verbonden partijen De gemeente Ten Boer heeft de volgende verbonden partijen en samenwerkingsverbanden. Naam verbonden Aard deelname Doel deelname partij

Jaarlijkse financiële bijdrage(n)

Portefeuil lehouder

Stichting provinciale Groninger welstands- en monumentencommissie (Libau) Waterbedrijf Groningen

1) welstandsadvisering bouwplannen e.d.;

Jaarlijkse contributie.

Postma

2) advisering over monumentenvergunningen Drinkwatervoorziening

Geen

Postma

€ 330.000,-

Nadort

ARCG –Afvalverwijdering

Privaatrechtelijk; rechtspersoon (stichting) Privaatrechtelijk; rechtspersoon (NV) GR

Zorgt voor een tegen zo laag mogelijke kosten inzamelen en verwerken van huishoudelijk afval op milieuhygiënische wijze. Organisatie en coördinatie: voorkomen en bestrijden van brand; hulpverlening bij rampen en ongevallen; bescherming en bevordering volksgezondheid; afstemming ambulancehulpverlening c.a.

GR V&GR: Hulpverlening en Openbare Gezondheidszorg Groningen

Publiekrechtelijk: gemeenschappelijke regeling, openbaar lichaam

Jaarlijkse bijdragen, Nadort vastgesteld in begroting 2015 V&GR Per inwoner: LGZ&J € 7,09 S&ZV € 4,73 GGD € 1,96 Crisismanagement € 0,73 GHOR € 1,01 Rampenbestrijding Gemeentelijke kolom € 1,39 Postma Contributie Postma € 0,00

Enexis BV Vereniging v.Gemeenten Aandeelhouders Essent Noord-Nederland (VEGANN) Werkvoorziening schap Fivelingo

Privaatrechtelijk Privaatrechtelijk: vereniging

Energievoorziening Behartiging belangen kleine Essent-aandeelhouders

Publiekrechtelijk: gemeenschappelijke regeling: Openbaar lichaam

Bevorderen of uitvoeren van activi- Jaarlijkse bijdrage teiten tot creëren, bevorderen of in € 12.200,- voor stand houden van werkgelegenheid 19 personen van personen die afstand hebben tot de arbeidsmarkt: uitvoering WSW, evt. andere regelingen inzake gesubsidieerde arbeid, eigen bedrijfsactiviteiten

Heidema

62

Samenwerking sociale recherche

Privaatrechtelijk: samenwerkingsovereenkomst Vereniging van Ne- Privaatrechtederlandse lijk: vereniging Gemeenten, ‘s-Gravenhage Vereniging PrivaatrechteGroninger lijk: vereniging Gemeenten (VGG) Bank PrivaatrechteNederlandse lijk: NV Gemeenten NV ‘s’Gravenhage Stuurgroep PubliekrechteRegiovisie lijk: gemeenGroningen Assen schappelijke regeling, openbaar lichaam

Opsporing misbruik sociale voorzieningen waarvan de uitvoering aan gemeenten is opgedragen Belangenbehartiging bundeling kennis voor gemeenten etc.

€ 5.000,-

Heidema

Jaarlijkse contributie. € 11.000,-

Nadort

Belangenbehartiging specifiek voor Groninger gemeenten

Jaarlijkse Contributie. € 4.100,-

Nadort

€ 49.200,-

Nadort/ Postma

Bankrelatie

Samenwerken ruimtelijke ontwikkeling regio GroningenAssen

Postma

Het Besluit Begroting en Verantwoording heeft nieuwe richtlijnen gegeven met betrekking tot de inrichting van de paragraaf Verbonden Partijen. Deze richtlijnen betreffen vooral informatie over de financiële positie van verbonden partijen. Deze nieuwe richtlijnen zijn nog niet verwerkt in de begroting 2015. Uitwerking vindt plaats in volgende begrotingen.

63

4.8 Grondbeleid Inleiding In de raadsvergadering van 29 september 2010 is de Nota Grondbeleid vastgesteld. In deze paragraaf wordt de hoofdlijn van het beleid aangegeven, wordt ingegaan op ontwikkelingen en wordt tenslotte inzicht gegeven in de stand van zaken met betrekking tot de bouwgrondexploitatie.

Hoofdlijnen grondbeleid In de door de raad vastgestelde Nota Grondbeleid zijn o.a. de volgende beleidsuitgangspunten vastgesteld. - Om bepaalde ontwikkelingen te stimuleren staat de gemeente primair een actief grondbeleid voor; daar waar het moet of wenselijk is, treedt de gemeente faciliterend op of wordt gekozen voor samenwerking; - Voor iedere aankoop zal het algemene taxatieprotocol in acht worden genomen. Gemeld taxatieprotocol zal nog nader door het College worden uitgewerkt; - Voorafgaand aan een aankoop wordt de financiële haalbaarheid getoetst door middel van een tentatieve grondexploitatieopzet, dan wel door middel van een rendementsberekening. - Minnelijke verwerving is het uitgangspunt bij grondverwerving. Desalniettemin zal de gemeente de instrumenten van de Wet voorkeursrecht gemeenten en de Onteigeningswet strategisch eerder inzetten, zodat bij vastlopende onderhandelingen sneller kan worden omgeschakeld - Bij iedere aan- en verkoop zal het protocol ‘Advisering aan de gemeente Ten Boer door de Milieudienst van de gemeente Groningen bij aan- en verkoop van onroerende zaken en bij plan- en projectontwikkeling’ in acht worden genomen, inhoudende het voorafgaand aan de verwerving of vervreemding uitbrengen van een advies over de bodemkwaliteit door de Milieudienst van de gemeente Groningen. - Kostenverhaal vindt primair plaats op grond van een anterieure overeenkomst, tenzij een strategische keuze wordt gemaakt voor kostenverhaal middels een exploitatieplan. - Bij kostenverhaal op grond van een anterieure overeenkomst wordt een exploitatieopzet, gebaseerd op de berekeningsmethodiek van een exploitatieplan, opgesteld. Deze exploitatieopzet vormt de basis voor overleg en onderhandeling en dient bij het eventueel vastlopen van de onderhandelingen als stok achter de deur. - Met betrekking tot planschade veroorzaakt door derden wordt het principe ‘de initiatiefnemer betaalt’ gevolgd. Indien kostenverhaal plaatsvindt op grond van een exploitatieplan wordt het principe ‘de locatie betaalt’ gevolgd. - Agrarisch onroerend goed zal, indien voortgezet gebruik door de vorige eigenaar niet mogelijk of gewenst is, zo mogelijk op marktconforme basis worden verpacht door het sluiten van geliberaliseerde pachtovereenkomsten. Exploitatie van overig onroerend goed vindt primair plaats op marktconforme basis, tenzij dit niet mogelijk of wenselijk is. In die gevallen kan onder andere gewerkt worden met gebruiksovereenkomsten.

64

Ontwikkelingen Gezien het feit dat wij voldoende gronden in eigendom hebben om in de woningbehoefte te voorzien zal ons college de komende tijd niet actief gronden verwerven t.b.v. woningbouw.

Bouwgrondexploitatie Aan de raad wordt één keer per jaar (in het voorjaar) de geactualiseerde exploitatieopzetten voorgelegd. In het najaar wordt aan de raad inhoudelijk gerapporteerd over het verloop van de exploitatie (geen geactualiseerde exploitatieopzetten). De laatste actualisatie is besproken in de raadsvergadering van 19 februari 2014. Dijkshorn In de op 19 februari 2014 vastgestelde exploitatieopzet is als planning opgenomen dat het plan op 3112-2024 kan worden afgesloten met een nadelig saldo van € 3.815.000,00. Voor dit bedrag is een voorziening ingesteld.

Overige gronden Centrumplan In de raadsvergadering van 27 maart 2013 is besloten om het Centrumplan per 31-12-2012 af te sluiten. Dit besluit van de raad is verwerkt in de jaarrekening 2012. De resterende kavels (Cluster 4 en Veld 1) zijn als niet in exploitatie genomen gronden opgenomen op de balans. Uitgifte van deze gronden staat gepland voor de komende jaren, waarbij het saldo van nog te maken lasten en te ontvangen baten de boekwaarde van de gronden moet dekken. Begin 2014 is met Groothuis Wonen een ontwikkelovereenkomst voor de bouw van 8 woningen van het type 2-onder-1-kap ondertekend. Groothuis Wonen heeft een bouwplan ontwikkeld voor het bouwterrein tussen het Koopmansplein en de Standwerker (veld 1-locatie) in Ten Boer. Woldwijk De gronden Woldwijk zijn in de jaarrekening 2012 afgewaardeerd naar landbouwwaarde. We moeten nog een standpunt in nemen over de vraag of deze gronden op termijn bestemd moeten blijven voor woningbouw.

65

4.9 Verantwoording raadsbesluiten en projecten Inleiding Deze extra paragraaf ‘Verantwoording raadsbesluiten en projecten” is aan de begroting toegevoegd naar aanleiding van een motie die aan de orde is geweest bij de behandeling van de jaarrekening 2004 in de raad. Afgesproken is dat een aantal projecten worden benoemd waarop de verantwoording (in de bestuursrapportages en in de jaarrekening) extra zal zijn gericht gedurende het begrotingsjaar.

Projecten 2015 Exploitatieplan Dijkshorn Over dit plan wordt 2 x per jaar verantwoording afgelegd in de paragraaf Grondbeleid die staat opgenomen in de begroting en de jaarrekening. Daarnaast komt het exploitatieplan 1x per jaar in de raad aan de orde (raad maart/april) en in het najaar is er een voortgangsrapportage. Wegen In de begroting 2015 staat geen investeringsbedrag meer opgenomen. Het onderhoud vindt plaats binnen de budgetten die in de begroting beschikbaar zijn. Het uitvoeringsplan wordt ter kennisname aan de raad gestuurd. Uitvoering is gebaseerd op het in 2011 volledig geactualiseerde beheerplan wegen. Riolering en water In de raadsvergadering van 15 december 2010 is het nieuwe Gemeentelijk Water- en Riolerings Plan 2011 t/m 2015 (GWRP) vastgesteld. Bij de behandeling van de belastingvoorstellen 2015 (raadsvergadering november 2014) wordt de raad geïnformeerd over de uitvoering 2015 en volgende jaren. De benodigde kredieten staan opgenomen in het meerjaren investeringsplan. Verantwoording vindt plaats in de reguliere P&C-instrumenten (bestuursrapportages en jaarrekening). Overige projecten In de investeringsstaat staan nog bedragen opgenomen voor openbare verlichting. Uitvoering vindt plaats binnen het vastgestelde beleid. Verantwoording vindt plaats in de reguliere P&C-instrumenten (bestuursrapportages en jaarrekening).

66

4.10 Subsidies In de raadsvergadering van 25 juni 2014 heeft de raad de notitie “Verdeling welzijnssubsidies 2015” vastgesteld. In deze notitie is het volgende vastgelegd: De gemeenteraad stelt jaarlijkse de gemeentebegroting vast. De subsidiebudgetten maken daar deel van uit. In deze notitie wordt voorgesteld om de maximale subsidiebudgetten per instelling te indexeren, tenzij er met de instelling andere afspraken gemaakt zijn. Indexatie is wenselijk omdat bij het achterwege laten daarvan de koopkracht van de subsidies die ten laste van die budgetten worden verstrekt, steeds verder daalt, zodat er steeds minder activiteiten van kunnen worden uitgevoerd. We gaan in de subsidiebudgetten de indexering van de Algemene uitkering van twee jaar eerder verwerken. Dat doen we omdat loon- en prijsontwikkelingen door het jaar heen aan verandering onderhevig zijn, zodat de subsidiebudgetten door het jaar heen steeds moeten worden bijgesteld. Na twee jaar komen dergelijke nacalculaties als regel niet meer voor en is wijziging van de subsidiebudgetten gedurende het subsidiejaar om deze reden niet meer nodig. Concreet betekent dit dat de budgetten voor 2015 gebaseerd worden op het maximale subsidiebudget 2014 met een verhoging met het indexatiepercentage Algemene uitkering van 2013, tenzij er met de instelling andere afspraken gemaakt zijn. De subsidiebegroting wordt jaarlijks als onderdeel van de gemeentebegroting door de gemeenteraad vastgesteld. Op de volgende bladzijde treft u de subsidiebegroting 2015 aan. In deze subsidiebegroting staan de subsidies 2015 opgenomen op basis van de verstrekte subsidies 2014 plus de index van 1,5% met uitzondering van de organisaties waarmee vaste afspraken zijn gemaakt (Stichting BES, Kids2b, Huis voor de sport en de Agglomeratie Omroep). Na vaststelling van de begroting 2015 vindt publicatie van de subsidiebegroting 2015 plaats.

67

Subsidiebegroting 2015 Instelling Stichting BES Biblionet Biblionet Stichting sportweek Woltersum sv Huis voor de sport Muziekonderwijs Ten Boer CHW Dorpsbelangen Garmerwolde Dorpsbelangen Ten Boer Dorpsbelangen Ten Post Dorpsbelangen Thesinge Dorpsbelangen Woltersum Dorpsver. Lellens Dorpsver. St. Annen Felicitas (v.h. OSA) KAT Klank en Beweging MBVO Ten Boer MBVO-Ten Post Meul'ndaansers Roefeldag Ten Boerster Wichter Volharding Discriminatie Meldpunt Stichting ‘t Hemelrijk Dorpsbelangen Woltersum Jeugdwerk Ten Boer Ver. Dorpsbelangen Thesinge St. Dorpshuis Ten Post St. Dorpshuis Garmerwolde Stichting Agglomeratie Omroep Midden Groningen Slachtofferhulp Kids2b Provinciaal Studiefonds MJD MJD Jeugdwerk Ten Boer Diversen Subsidiebudget 2015

Omschrijving Tiggelhal/MFCS Structurele subsidie bibliotheekwerk VVV-functie Sportrecreade Schoolvoetbaltoernooi combinatiefunctie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie Structurele subsidie structurele subsidie Dierenopvang Oud- en Nieuw in Woltersum Oud- en Nieuw in TOF Oud- en Nieuw Thesinge Oud- en Nieuw Ten Post Oud- en Nieuw Garmerwolde Omroepbijdrage Uitvoering peuterspeelzaalwerk Bijdrage provinciaal studiefonds Jeugd- en jongerenwerker Jeugdactiviteiten in dorpen Jeugdactiviteiten Ten Boer Incidentele subsidies, ozb, leges

Bedrag 2015 107.200 180.255 6.943 1.015 700 2.000 1.506 545 1.525 3.862 1.756 1.574 1.279 928 1.051 338 677 201 358 422 261 457 228 6.605 3.400 305 749 749 749 749 749 4.021 1.776 65.000 914 39.079 2.436 3.553 2.122 448.035

68

DEEL 2:

FINANCIELE BEGROTING

69

70

1 Lasten en baten 2015 1.1 Overzicht van de Lasten en Baten in de begroting 2015

Begroting 2015 Omschrijving programma

Lasten

Baten

S aldo

1.763.205

115.000

-1.648.205

Veiligheid en handhaving

437.910

1.021

-436.889

Wegen, groen en verkeer

1.661.113

7

-1.661.106

554.041

1.200

-552.841

Sport, recreatie&toerisme, kunst&cultuur

1.402.966

204.001

-1.198.965

Welzijn, AWBZ-Wmo-zorg en ouderen

3.729.226

1.364.504

-2.364.722

Jeugd en gezin; jeugdzorg

3.195.461

79.789

-3.115.672

M ilieu en duurzaamheid

1.628.466

1.640.409

11.943

Ruimtelijke ordening, volkshuisvesting en economische zaken

1.116.707

861.057

-255.650

494.610

135

-494.475

Openbaar bestuur

Onderwijs

M iddelen S ubtotaal programma's (a)

15.983.704

4.267.123 -11.716.581

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (b) Lokale heffingen

1.414.000

1.414.000

Algemene uitkeringen (incl uitkeringen 3D's)

9.702.064

9.702.064

6.143

6.143

205.240

205.240

Dividend Rente eigen financieringsmiddelen Stelposten Overige algemene dekkingsmiddelen

10.800

-10.800

238

0

-238

S ubtotaal algemene dekkingsmiddelen

11.038

11.327.447

11.316.409

Onvoorzien

44.000

0

-44.000

16.038.742

15.594.570

-444.172

1.350

1.350

Programma 7: GRP

32.408

32.408

Programma 9: NUP

66.700

66.700

Programma 9: bestemmingsplan buitengebied

65.000

65.000

2.204

2.204

Totaal saldo lasten en baten Toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves: Programma 6: Stichting SUN

Programma 9: Regiovisie Totaal toevoegingen en onttrekkingen

0

167.662

167.662

Geraamd resultaat begroting 2015

16.038.742

15.762.232

-276.510

71

1.2 Toelichting en uitgangspunten In de toelichting vindt u de uitgangspunten en ontwikkelingen die de nodige invloed hebben gehad op de uitkomst van de begroting 2015. Daarnaast wordt een analyse gegeven van de begroting 2015. Zowel de bijzonderheden in de raming 2015, als opvallende verschillen met de begroting 2014 komen aan de orde. Tenslotte wordt een overzicht gegeven van de incidentele baten en lasten. Voor de opstelling van de begroting 2015 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: - prijsstijgingen: daar waar nodig conform de circulaires gemeentefonds - contract Groningen: loonkosten + 1,35% en uitvoeringskosten + 0,80% - rentepercentage: 4% - salariskosten: + 1,85% t.o.v. salariskosten maart 2014 - groei inwoners: + 10 - groei woningen: + 5 woningen - belastingen en tarieven: prijscompensatie + de door de raad extra afgesproken verhogingen Prijsstijgingen Daar waar nodig is rekening gehouden met een algemene prijsstijging van 1,25% conform de compensatie die zit in de algemene uitkering voor 2015. In het raamcontract met de Gemeente Groningen is rekening gehouden met jaarlijkse loon- en prijscompensatie. De looncompensatie (aanpassing uurtarief Groningen) is vastgesteld op 1,35 %. Dit percentage is opgebouwd uit een aanpassing feitelijke ontwikkeling 2013, een aanpassing prognose 2014 en een prognose voor 2015. De prijscompensatie voor de uitvoeringskosten bedraagt 0,80%. Dit percentage is opgebouwd uit een nacalculatie 2013, bijstelling 2014 en de verwachte prijsstijging 2015 ad 1,25%. Rentepercentage Gerekend wordt met 4% rente op de eigen financieringsmiddelen, het financieringstekort en de rente op het meerjaren investeringsplan (MIP). Salarissen Rekening is gehouden met een loonkostenstijging van 1,85% waarbij als basis is genomen de salariskosten van april 2014. De stijging is gebaseerd op CAO- afspraken en te verwachten hogere sociale lasten en premies ABP. Groei inwoners In de kadernota die op 25 juni 2014 door de raad is vastgesteld wordt uitgegaan van een groei van 5 woningen en 10 inwoners. Groei woningen Zie de toelichting bij groei inwoners.

72

1.3 Analyse resultaat begroting 2015 In de raadsvergadering van 25 juni 2014 is de perspectiefnota besproken en vastgesteld. In deze perspectiefnota is de kadernota opgenomen die inzicht geeft in de ontwikkeling van de begroting voor de jaren 2015 tot en met 2018. Het resultaat van de perspectiefnota voor het jaar 2015 bedraagt € 1.358.000,00 negatief. De begroting 2015 die nu voorligt, geeft een negatief saldo van € 276.500,00. Het tekort is gedaald met een bedrag van € 1.081.500,00. Deze daling is als volgt ontstaan:

Saldo jaarschijf 2015 in de Perspectiefnota 2014 Aanpassingen 2015: Vervallen raming gevolgen decentralisaties Geen afschrijving op de negatieve reserve Bezuiniging veiligheidsregio Rioolrechten Afvalstoffenheffing Stichting KAT Uren en uitvoeringskosten Groningen Loonkosten Unit Uitvoeringskosten participatiewet Armoedebeleid Kosten automatisering WMO HH Opleidingskosten brandweer Ontwikkeling aantal bijstandsgerechtigden Algemene uitkering Hoger eigen risico bijstandsuitkeringen Huisvesting bibliotheek Diversen

-1.358.000 112.000 920.000 -5.000 20.500 28.500 -5.000 10.000 10.000 -1.000 -5.000 11.500 11.000 -10.000 -15.000 -18.000 -18.000 20.000 15.000 1.081.500

Saldo begroting 2015

1.081.500 -276.500

Toelichting op de diverse posten Vervallen raming gevolgen decentralisatie In de meerjarenraming was een bedrag van € 112.000,00 opgenomen om de gevolgen van de decentralisaties op te vangen. In overleg met de inspecteur artikel 12 is dit budget uit de meerjarenraming gehaald. Een eventuele overschrijding in 2015 moet incidenteel gedekt worden. Geen afschrijving op de negatieve reserve. In de werkbegroting 2014 en de doorwerking daarvan naar 2015 zit een afschrijving op de negatieve reserve van € 920.000,00 per jaar. In het kader van het traject artikel 12 is afgesproken dat pas ingaande 2018 wordt afgeschreven op de negatieve reserve. De gemeente moet dan een sluitende begroting hebben waarin ruimte zit om de dan resterende negatieve reserve af te schrijven in 10 of 15 jaar. 73

Bezuiniging Veiligheidsregio Rekening was gehouden met een bezuiniging op de bijdrage aan de Veiligheidsregio. In de meerjarenraming van de Veiligheidsregio wordt deze bezuiniging pas met ingang van 2016 ingeboekt. Rioolrechten In de begrotingsscan die eind 2013 door Binnenlandse Zaken is opgesteld wordt o.a. geconcludeerd dat Ten Boer uren van de eigen organisatie en uren van Groningen ten onrechte boekt op de post bestuursondersteuning. Dit heeft geleid tot een herverdeling van uren over de diverse begrotingsposten. Hierdoor wordt een bedrag van € 20.500,00 extra goed gemaakt door opbrengst uit rioolrechten. Afvalstoffenheffing Zie de toelichting bij de post rioolrechten. Stichting KAT Door de raad is besloten om voor de jaren 2013, 2014 en 2015 aan de Stichting KAT jaarlijks een bedrag van € 5.000,00 bij te dragen. Uren en uitvoeringskosten Groningen De indexering 2015 voor de uren en uitvoeringskosten valt lager uit dan opgenomen in de jaarschijf 2015 van de meerjarenraming. Loonkosten Unit De feitelijke ontwikkeling van de loonkosten 2014 met daarop de index voor 2015 is lager dan verwacht bij de opstelling van de perspectiefnota 2014. . Uitvoeringskosten Participatiewet Is een nieuwe post in de begroting 2015. De middelen worden structureel via de algemene uitkering ter beschikking gesteld. Armoedebeleid Is een nieuwe post in de begroting 2015. De middelen worden structureel via de algemene uitkering ter beschikking gesteld. Kosten automatisering In de begroting 2014 staat een stelpost voor vervanging van software. Deze stelpost hoeft niet gebruikt te worden. Daarnaast zijn een aantal posten bijgesteld. Dit geeft per saldo € 11.500,00 lagere kosten. WMO HH De integratie uitkering Wet Maatschappelijke Ondersteuning is € 11.000,00 hoger dan geraamd Opleidingskosten brandweer Met ingang van 2014 is de exploitatie van de brandweer overgegaan naar de regio en betalen gemeenten daar een vast bedrag voor. Uitzondering daarop vormen de per jaar variabele opleidingskosten die door de Veiligheidsregio bij de gemeenten, dus ook bij Ten Boer, structureel in rekening worden gebracht.

74

Ontwikkeling aantal bijstandsgerechtigden In de jaarschijf 2015 was rekening gehouden met een extra compensatie via de algemene uitkering van € 30.000,00 voor de groei van het aantal bijstandsgerechtigden. Deze groei is lager geweest dan verwacht waardoor de algemene uitkering € 15.000,00 lager is dan geraamd. Algemene uitkering De algemene uitkering 2015 valt € 13.000,00 lager uit dan verwacht in de Perspectiefnota 2014. Hoger eigen risico bijstandsuitkeringen Onlangs is de bijgestelde prognose rijksvergoeding 2015 bijstandsuitkering (BUIG) ontvangen. Wij ontvangen voor 2015 € 180.000,00 meer dan was geraamd in de perspectiefnota 2014. Dit betekent dat wij minder beroep moeten doen op de zogenaamde IAU (incidentele aanvullende uitkering) voor het tekort dat wij hebben op de bijstandsuitkeringen. Dit lijkt gunstig echter om voor een IAU in aanmerking te komen geldt als voorwaarde dat de gemeente eerst 10% van de rijksvergoeding voor eigen rekening moet nemen. Dit aandeel van 10% over de € 180.000,00 hogere rijksvergoeding betekent een hoger eigen risico van € 18.000,00. Huisvesting bibliotheek In de perspectiefnota 2014 hebben wij voor 2015 een incidenteel bedrag opgenomen voor huisvestingskosten bibliotheek. Uit de door biblionet gepresenteerde begroting 2015 blijkt dat de hogere huurkosten zijn opgevangen binnen de begroting van de bibliotheek. Diversen Het overblijvend saldo is een optel som van diverse kleinere posten.

75

1.4 Incidentele lasten en baten In begroting 2015 zijn de volgende incidentele lasten en baten opgenomen. Nr. 1 2 3 4 5 6 7

Progr. Omschrijving activiteit 1 Verkiezingen 5 Cultuur en oudheidkunde 5 Recreatieve voorzieningen 7 De Deel 9 Ruimtelijke Ordening 9 Gronden en landerijen 10 Mutatie Reserves

Omschrijving subcategorie Verkiezingen waterschappen Bijdrage Stichting KAT Wandelroutes SUN Bestemmingsplan buitengebied Huur Innersdijk Bestemmingsplan buitengebied

Saldo incidentele ramingen

Lasten 11.000,00 5.000,00 600,00 1.350,00 65.000,00

Baten

166.500,00 133.050,00 82.950,00 299.550,00 216.600,00 299.550,00 299.550,00

1. Verkiezingen In de begroting is incidenteel budget beschikbaar voor het houden van de verkiezingen van de waterschapsbesturen. Het bedrag is conform de vergoeding die wij via de algemene uitkering ontvangen. 2. Bijdrage Stichting KAT Door de raad is besloten om voor de jaren 2013, 2014 en 2015 jaarlijks € 5.000,00 beschikbaar te stellen voor de Stichting KAT. 3. Wandelroutes Besloten is om gedurende de jaren 2014 – 2016 jaarlijks een bedrag van € 600,00 beschikbaar te stellen aan het Routebureau Groningen voor beheer van de wandelroutes. 4. Stichting Urgente Noden (SUN) Toegevoegd is een incidenteel bedrag van € 1.350,00 voor de Stichting Urgente Noden Groningen. Geldt voor de jaren 2014, 2015 en 2016. 5. Ruimtelijke Ordening Het bestemmingsplan buitengebied moet geactualiseerd worden. Hiervoor is een krediet nodig van € 130.000,00. Uitgesmeerd over de jaren 2013, 2014 en 2015. Voor 2015 wordt een bedrag van € 65.000,00 geraamd. 6. Gronden en Landerijen Voor de tijdelijke huisvesting Innersdijk ontvangt de gemeente huur. In verband met de tijdelijkheid is deze huur incidenteel. 7. Mutaties in de reserves De volgende onttrekkingen worden gedaan:

Omschrijving detailraming Onttrekking tbv bestemmingsplan buitengebied Reserve WWB: incidentele lasten SUN 2015 Onttrekking aan de reserve NUP

Bedrag 2015 65.000,00 1.350,00 66.700,00

Buitengebied en SUN zie de posten 5 en 6. De onttrekking NUP dekt de uitname uit het gemeentefonds die in 2015 plaatsvindt. 76

Toelichting NUP: Digitale dienstverlening neemt een steeds belangrijker plaats in binnen de dienstverlening van de gemeenten. De rijksoverheid, provincies, gemeenten en waterschappen hebben gezamenlijke doelstellingen geformuleerd om deze dienstverlening te verbeteren in het Nationaal Uitvoerings Programma (NUP). Het NUP bestaat uit een aantal basisvoorzieningen die door iedere overheid verplicht uitgevoerd moeten worden. ICT is een belangrijk hulpmiddel om deze voorzieningen te kunnen realiseren. Voor het realiseren van de doelstellingen hebben wij structureel budget in de begroting staan. Gemeenten hebben via de algemene uitkering over de jaren 2011 t/m 2014 extra budget gekregen van het Rijk in de vorm van voorfinanciering. In 2015 wordt dit bedrag in 1 keer door het Rijk weer uit de algemene uitkering gehaald. Om dit af te dekken hebben wij een reserve NUP gevormd. Deze reserve wordt nu in 2015 aangesproken.

77

1.5 Overzicht toevoegingen en onttrekkingen reserves Onderstaand treft u een overzicht aan van de geraamde onttrekkingen aan de reserves, met daaronder een toelichting. In 2015 worden geen bedragen toegevoegd aan de reserves.

Omschrijving detailraming Onttrekking tbv bestemmingsplan buitengebied Reserve WWB: incidentele lasten SUN 2015 Onttrekking aan de reserve NUP Onttrekking reserve GRP Onttrekking reserve regiovisie

Bedrag 2015 65.000,00 1.350,00 66.700,00 32.461,00 2.204,00

De eerste drie posten zijn in de vorige paragraaf toegelicht. Onttrekking reserve GRP In de begroting 2014 is een onttrekking van de reserve GRP opgenomen van € 32.461,00. De reserve wordt gebruikt om de lasten en baten GWRP te egaliseren. Het geheel is gebaseerd op het meerjarenoverzicht GWRP met bijbehorende dekking. Onttrekking reserve Regiovisie De kosten voor deelname aan de Regiovisie Groningen – Assen moeten gedekt worden uit een opslag op de vierkante meter prijs bouwkavels. Voor 2015 wordt uitgegaan van verkoop 1 bouwkavel. De opslag voor deze is begroot op € 2.204,00.

78

2 Uiteenzetting van de financiële positie. De financiële positie van de gemeente is o.a. afhankelijk van: - werkelijke ontwikkelingen zoals groei aantal inwoners, aantal uitkeringsgerechtigden, aantal inwoners dat een beroep doet op WMO-huishoudelijke verzorging etcetera; - risico’s die voortvloeien uit andere zaken zoals gemeenschappelijke regeling, grondexploitaties etcetera; - het goed inzichtelijk hebben van lasten (beheerplannen en MIOP’s); - het weerstandsvermogen dat de gemeente heeft; - invloed van het rijksbeleid (o.a. uitkering uit het gemeentefonds); - de eigen toekomstvisie. Wij proberen bovenstaande zaken zo goed als mogelijk in beeld te brengen en financieel te vertalen. De afgelopen jaren zijn diverse stappen gezet om beheersmatig gezien zaken op orde te hebben zoals de vaststelling van de MIOP’s sport en gemeentehuis / gebouw buitendienst. Dit geldt ook voor onze exploitatieopzetten woningbouw, onderhoud wegen en GWRP. Het artikel 12 traject draagt er toe bij dat er een versnelling is gemaakt om daar waar zaken nog niet helder zijn nader onderzoek te doen en kosten in beeld te krijgen. De begroting 2015 en de aanpassingen (o.a. verwerking uitkomsten nieuwe beheerplannen) die wij in het voorjaar van 2015 nog willen doen moet tot een begroting leiden met een juist beeld van alle lasten en baten. De financiële positie van de gemeente is ronduit slecht te noemen. Wij zijn niet in staat om de tekorten die er gedurende de jaren 2015 tot en met 2019 zijn als gevolg van de afboeking van de negatieve reserve op te vangen. Financiële steun van buitenaf is hard nodig. Oplossing van onze financiële problemen moeten gezocht worden in een aanvullende bijdrage op grond van artikel 12 Financiële verhoudingswet, eigen inspanningen van de gemeente en overige bijdragen.

79

3 Meerjarenraming 2016– 2019 Op de volgende bladzijde treft u de meerjarenraming 2016 – 2019 aan. Voor de opstelling van de meerjarenraming zijn conform de vastgestelde Kadernota (onderdeel van de Perspectiefnota 2014) de volgende uitgangspunten gehanteerd. Prijsstijgingen Rekening wordt gehouden met de compensatie die wij ontvangen voor loon- en prijsstijgingen via de algemene uitkering. De volgende percentages worden hiervoor gehanteerd: 2016

0,75 %

2017 2018

0,5 % 0,5 %

2019 0,5 % Deze percentages wijken af van de percentages die staan in de Perspectiefnota 2014. Dit komt omdat de percentages in de septembercirculaire zijn aangepast. Contract Groningen: loonkosten en uitvoeringskosten Zelfde uitgangspunten als onder het kopje “Prijsstijgingen”. Salariskosten Zelfde uitgangspunten als onder het kopje “Prijsstijgingen”. Belastingen en tarieven Zelfde uitgangspunten als onder het kopje “Prijsstijgingen”. Rentepercentage Gerekend is met een percentage van 4%. Groei inwoners en woningen Groei van 5 woningen en 10 inwoners per jaar. Voor het jaar 2017 is rekening gehouden met de terugloop van 50 inwoners door het vertrek inwoners Innersdijk in 2016.

80

Meerjarenraming 2016 - 2019 Nr. Omschrijving 1 2

Saldo begroting 2015 Onderuitputting MIP-schijf 2015 MIP-schijf 2016 Onderuitputting 50%

2016

2017

2018

2019

-276.510

-276.510

-276.510

-276.510

-800

-800

-800

-800

-1.600

-1.600

-1.600

-1.600

-1.600

-1.600

-1.600

-1.600 800

-1.600

800

MIP-schijf 2017 Onderuitputting 50%

800

MIP-schijf 2018 Onderuitputting 50% MIP-schijf 2019

-1.600

Onderuitputting 50% Voorlopig saldo exploitatie

800 -278.110

-279.710

-281.310

-282.910

11.000

11.000

11.000

11.000

5.000

10.000

15.000

15.000

-2.900

-5.500

-6.900

-6.900

5.000

5.000

5.000

5.000

0

600

600

600

0

1.350

1.350

1.350

-2.200

-4.400

-6.500

-8.300

57.282

177.700

218.531

244.548

65.000

65.000

65.000

65.000

-166.500

-166.500

-166.500

-166.500

55.451 5.000 -57.282 -25.321 32.000 -9.375 -10.000 11.955

39.661 15.000 -177.700 -42.329 57.000 -15.672 -20.000 19.985

11.952 20.000 -218.531 -59.421 84.000 -22.000 -30.000 28.055

39.389 30.000 -244.548 -76.599 113.000 -28.360 -40.000 36.165

-304.000

-309.515

-330.675

-293.066

PM

PM

PM

PM

-304.000

-309.515

-330.675

-293.066

1 Openbaar Bestuur

3

Verkiezingen waterschap 2 Veiligheid en Handhaving

4

Regionalisering brandweer 4 Onderwijs

5

Individuele studietoelagen 5 Cultuur, sport en recreatie

6 7

Bijdrage Stichting KAT Routebureau Groningen 6 Welzijn, Zorg en Ouderenbeleid

8 9

Stichting Urgente Noden Groningen Uitvoeringskosten participatiewet 7 Jeugd en Gezin

10 Opvang bezuiniging deelfonds sociaal domein 11 Opvang bezuiniging WMO-taken 2016 9 Ruimtelijke Ordening en Econ. Zaken

12 Huur Innersdijk 10 Middelen 13 14 15 16 17 18 19 20

Algemene uitkering Correctie algemene uitkering Uitkering deelfonds sociaal domein Uitvoerings- en personeelskosten Groningen Vrijval kapitaallasten Loonkosten Unit c.a. Prijsstijgingen (excl. loonkosten en uitbesteding Groningen) Leges en belastingen Subtotaal

21 Resultaat saneringsbegroting Saldo NB: - negatief bedrag is een nadeel/uitzetting/tekort - positief bedrag is een "voordeel"

81

3.2

Toelichting op de meerjarenraming

Algemene toelichting De meerjarenraming is o.a. gebaseerd op de informatie uit de septembercirculaire 2014. Op basis van de uitkomsten van deze circulaire en overige ontwikkelingen ontstaat er een tekort in 2019 van € 293.000,00. 1. Saldo begroting 2015 Dit betreft het saldo van de begroting 2015. 2. MIP-schijven en onderuitputting Hier zijn de kapitaallasten opgenomen van de MIP-schijven 2016 tot en met 2019. Het meerjareninvesteringsplan (MIP) is als bijlage in deze begroting gevoegd. Omdat onze ervaring is dat investeringen pas in de loop van een dienstjaar worden uitgevoerd hebben wij onderuitputting geraamd in de meerjarenbegroting. Wij gaan er van uit dat 50% van de kapitaallast niet in het lopende jaar behoeft te worden geboekt. De volledige kapitaallast van jaar X wordt opgenomen in jaar X + 1. 3. Verkiezingen waterschap In 2015 vindt de verkiezing van waterschapsbesturen gelijktijdig plaats met de verkiezing van provinciale staten. De vergoeding die hiervoor wordt ontvangen in 2015 wordt in 2016 weer uit het gemeentefonds genomen. De opgenomen last in de begroting 2015 vervalt dan weer. 4. Regionalisering brandweer De regionalisering brandweer is per 1-1-2014 doorgevoerd. In de begroting 2015 is conform de begroting van de nieuwe organisatie het benodigde budget opgenomen. Verwachting is dat de gemeentelijke bijdrage de komende jaren zal dalen. 5. Individuele studietoelagen In het kader van de Participatiewet is de individuele studietoeslag geïntroduceerd. Het betreft een nieuwe vorm van aanvullende inkomensondersteuning. De gemeente toetst in het individuele geval of de student gelet op zijn persoonlijke omstandigheden met voltijdsarbeid niet in staat is het wettelijk minimumloon kan verdienen. Gemeenten moeten zelf in een verordening vaststellen hoe hoog de studietoeslag is en hoe vaak die wordt verstrekt. 6. Bijdrage Stichting KAT Door de raad is besloten om voor de jaren 2013, 2014 en 2015 een jaarlijkse bijdrage van € 5.000,00 te verstrekken aan de Stichting KAT. In de begroting 2016 valt dit bedrag vrij. 7. Routebureau Groningen Besloten is om gedurende de jaren 2014 – 2016 jaarlijks een bedrag van € 600,00 beschikbaar te stellen aan het Routebureau Groningen voor beheer van de wandelroutes. In 2017 valt dit bedrag vrij. 8. Stichting Urgente Noden Groningen Besloten is om aan de Stichting Urgente Noden Groningen een jaarlijkse bijdrage van € 1.350,00 te verstrekken. Geldt voor de jaren 2014, 2015 en 2016. In 2017 valt dit bedrag vrij.

82

9. Uitvoeringskosten Participatiewet Gemeenten krijgen voor de uitvoering van de Participatiewet een uitkering van het Rijk. De hoogte van de uitkering groeit in de loop van jaren. 10. Opvangen bezuinigingen deelfonds sociaal domein De overgang van taken van het Rijk naar gemeenten gaat gepaard met bezuinigingen. Deze worden doorgevoerd in de algemene uitkering. Uitgangspunt voor onze gemeente is dat deze bezuinigingen worden opgevangen binnen de taken die moeten worden uitgevoerd. De opbouw van de bezuiniging wordt in onderstaande tabel aangegeven.

Decentralisatie budget AWBZ naar WMO Decentralisatie Participatiewet Decentralisatie Jeugdzorg Bezuiniging Cumulatief

2016 2017 2018 2019 30.900 -17.300 -1.700 0 -37.200 -48.400 -39.000 -25.900 -51.000 -54.600 0 0 -57.300 -120.300 -40.700 -25.900 -177.600 -218.300 -244.200

11. Opvang bezuiniging WMO-taken 2016 Op de bestaande WMO-taken (met name huishoudelijke hulp) bezuinigt het Rijk € 610 miljoen. Dit wordt via de algemene uitkering verrekend in 2 jaar: 2015 € 465 miljoen en 2016 € 145 miljoen. De bezuiniging 2015 is verwerkt in de begroting 2015. Het is nog niet precies bekend hoe de korting 2016 uit zal pakken voor onze gemeente. Op basis van aannames (PAUW advies algemene uitkering) is een bedrag van € 65.000,00 berekend en meegenomen in de algemene uitkering (lagere uitkering). Compensatie vindt plaats binnen het budget WMO. 12. Huur Innersdijk In 2015 wordt nog huur ontvangen van Innersdijk voor gebruik gronden Woldwijk. Deze huur valt in 2016 waarschijnlijk weg. 13. Algemene uitkering De berekening van de ontwikkeling van de algemene uitkering is gebaseerd op de septembercirculaire 2014. De ontwikkeling van de algemene uitkering is toegelicht in Deel 1 Hoofdstuk 3 algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. 14. Correctie algemene uitkering We zien we dat op basis van prognoses landelijke groei aantal bijstandsontvangers onze algemene uitkering daalt met een bedrag van € 60.000,00 gedurende de jaren 2016 tot en met 2019. Deze daling wordt veroorzaakt doordat verwacht wordt dat het aantal bijstandsontvangers over deze periode stijgt met 11,5%. Het totale budget in de algemene uitkering voor bijstandsontvangers stijgt niet, waardoor het bedrag algemene uitkering per bijstandsontvanger daalt. In de berekening van onze algemene uitkering (punt 14) zijn we uitgegaan van een gelijk blijvend aantal uitkeringsgerechtigden (97). Dit betekent verhoudingsgewijs een daling van de algemene uitkering van € 60.000,00 omdat we niet meegaan in de landelijke trend. Om dit te compenseren hebben wij hier rekening gehouden dat wij voor 50% meegaan in deze trend.

15. Uitkering deelfonds sociaal domein Zie de toelichting en de tabel bij post 10.

83

16. Uitvoerings- en personeelskosten Groningen Rekening is gehouden met een jaarlijkse groei van de kosten conform de ontwikkeling lonen en prijzen in het gemeentefonds. 17. Vrijval kapitaallasten Jaarlijks vallen er kapitaallasten vrij als gevolg van lagere boekwaarden en dus lagere rentekosten. Verder ontstaat er een lagere kapitaallast indien een investering volledig is afgeschreven. 18. Loonkosten Unit Rekening is gehouden met een groei van de loonkosten conform de ontwikkeling lonen en prijzen in het gemeentefonds. 19. Prijsstijgingen Er is voor gekozen jaarlijks een vast bedrag van € 10.000,00 op te nemen voor prijsstijgingen voor diverse lasten die vallen buiten de eigen loonkosten en contractuele kosten met Groningen. Te denken valt hierbij aan o.a. kosten gemeenschappelijke regelingen. 20. Leges en belastingen De meeropbrengsten zijn gebaseerd op een jaarlijkse stijging conform de ramingen voor loon- en prijsstijgingen. 21. Resultaten saneringsbegroting Wij zijn gestart met de opstelling van een saneringsbegroting. In het voorjaar van 2015 moet dit leiden tot voorstellen en besluiten. De PM-posten kunnen dan gevuld worden. De opgenomen formatiereductie Unit ad € 50.000,00 in 2016 als gevolg van de kerntakendiscussie 2012 hebben wij niet meer opgenomen. Deze taakstelling blijft bestaan echter wij gaan deze taakstelling meenemen in een bredere discussie over de toekomstige invulling van de Unit.

84

4 Meerjareninvesteringsplan 2015 - 2018 Hieronder treft u het meerjareninvesteringsplan (MIP) aan voor de jaren 2015 tot en met 2018. De opgenomen bedragen zijn conform diverse besluiten van de raad. Investeringsprogramma 2015 - 2018 Rente: 4% 4,0%

Netto investering Afschrijvingstermijn

Omschrijving: 2015

2016

2017

2018

(jaren)

2015

2016

2017

2018

Programma 3 - WEGEN & GROEN Openbaar verlichtingsplan Openbaar verlichtingsplan Openbaar verlichtingsplan Openbaar verlichtingsplan Programma 8 - MILIEU GWRP (raad november 2012) GWRP (raad november 2012) GWRP (raad november 2012) GWRP (raad november 2012) Programma 10 - MIDDELEN Stelpost voor nieuw beleid Stelpost voor nieuw beleid Stelpost voor nieuw beleid Stelpost voor nieuw beleid

TOTAAL Waarvan bestemd voor GWRP Exclusief GWRP

20.000

25 25 25 25

1.600

20.000

20.000 20.000 20.000 20.000

40 40 40 40

17.265

300.000

310.000 315.000 321.000 300.000

25 25 25 25

0

0

0 0 0 0

330.000 335.000 341.000 320.000

1.326.000

20.000 20.000

310.000 315.000 321.000

0 0 0

1.600 1.600 1.600

17.567 17.874 18.187

0 0 0

18.865 17.265 1.600

19.167 17.567 1.600

19.474 17.874 1.600

19.787 18.187 1.600

85

86

5. Vaststellingsbesluit

De raad van de gemeente Ten Boer; gelezen de aanbiedingsbrief op bladzijde 5 t/m 8 in deze begroting 2015; gelet op de desbetreffende wettelijke bepalingen;

b e s l u i t:

-

De begroting 2015 bestaande uit Deel 1 Beleidsbegroting met daar in o.a. opgenomen de programma’s en paragrafen en bestaande uit Deel 2 de Financiele begroting met daar in o.a. opgenomen de lasten en baten 2015 en de meerjarenraming 2016 – 2019 vast te stellen.

Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Ten Boer, gehouden op 6 november 2014. De raad voornoemd,

, voorzitter

, griffier

87

DEEL 3: 1.

BIJLAGEN

Overzicht van reserves en voorzieningen

SPECIFICATIE RESERVES BEGROTING 2015 01-01-15 T.l.v. de exploitatie Rekeningsaldo 2014 voor bestemming Algemene reserve Algem ene reserves

0,00 220.000,00 220.000,00

GRP Afvalstoffenheffing Kasschuif N.U.P. 2015 Essent (Enexis BV) Aktualisering Bestemmingsplannen 2014/2015 Leader+gelden en POP-projekten W.W.B.Inkomensdeel Overige Bestem m ingsreserves TOTAAL

95.000,00 8.000,00 66.700,00 201.700,00 52.000,00 9.600,00 37.000,00 470.000,00 690.000,00

VERMEERDERINGEN VERMINDERINGEN T.l.v.andere Overige T.g.v. de T.g.v.andere res./ voorz. ontvangsten exploitatie res./ voorz.

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00 220.000,00 220.000,00

0,00 0,00

95.000,00 8.000,00 0,00 201.700,00 0,00 0,00 35.650,00 340.350,00 560.350,00

66.700,00

0,00 0,00

0,00 0,00

0,00 0,00

52.000,00 9.600,00 1.350,00 129.650,00 129.650,00

31-12-15

SPECIFICATIE VOORZIENINGEN BEGROTING 2015 Saldi 01-01-15

Saldi 31-12-15 VERMEERDERINGEN VERMINDERINGEN T.l.v. de Overige VrijgeAanw ending exploitatie Ontvangsten vallen

Groot onderhoud M.I.O.P.Sportvoorzieningen zw embad Groot onderhoud M.I.O.P.Sportvoorzieningen Tiggelhal Groot onderhoud M.I.O.P.Sportvoorzieningen gymzaal Garmerw olde Wethouderspensioenen Egalisatievoorzieningen

30.000,00 7.000,00 5.000,00 389.000,00

30.000,00 7.000,00 5.000,00 389.000,00

431.000,00

431.000,00

Negatieve expl.plannen

3.815.000,00

3.815.000,00

T.g.v. Voorraden = salderen

3.815.000,00

3.815.000,00

Claims Escrow en CBL

130.000,00

130.000,00

T.g.v. Overige uitzettingen > 1 jaar = salderen

130.000,00

130.000,00

Dubieuze debiteuren Algemeen T.g.v. Debiteuren = salderen

135.000,00 135.000,00

135.000,00 135.000,00

TOTAAL

4.511.000,00

0,00

0,00

0,00

0,00 4.511.000,00

88

2. Overzicht Producten per Programma Activiteit Omschrijving activiteit Programma 1 Openbaar Bestuur 21000 Raad en commissies 21002 College van B & W 21004 Bestuursondersteuning 21006 Nationaal Uitvoeringsprogramma 21008 Representatie 21010 Rechtsbescherming 21012 Secretaris 21014 Rij-en reisdocumenten 21016 Burgerlijke stand 21018 B.R.P. 21020 Verkiezingen 21024 Secretarieleges Burgerzaken 21026 Bestuurlijke Samenwerking 21028 Griffie en rekenkamer Totaal Programma 2 Veiligheid en Handhaving 21100 Brandweer-personeel 21102 Brandweer-materieel 21104 Brandmelding en alarmering 21106 Regio-taken brandweer 21108 Crisimanagement 21110 Preventie-taken 21112 Dierenbescherming 21114 Politie 21116 Lijkschouwing 21118 Integraal veiligheidsbeleid 21120 Veiligheid op Ijs 21122 A.P.V. Totaal Programma 3 Wegen en Groen 21022 Kadaster 21200 Wegen buiten de bebouwde kom 21202 Wegen binnen de bebouwde kom 21204 Bruggen 21206 Openbare Verlichting 21208 Overige voorzieningen wegen 21210 Gladheidsbestrijding 21212 Bewegwijzering 21214 Verkeerszaken 21216 Kademuren 21524 Gemeentelijk Groen Totaal

Lasten

Baten

Lasten 64.206,00 243.582,00 714.131,00 136.505,00 10.500,00 11.453,00 52.507,00 265.308,00 4.271,00 593,00 26.000,00 35.000,00 89.960,00 109.189,00 1.763.205,00

Baten

Lasten 10.000,00 6.250,00 0,00 332.064,00 36.822,00 0,00 3.000,00 2.775,00 500,00 14.310,00 400,00 31.789,00 437.910,00

Baten

Lasten 2.219,00 899.275,00 44.849,75 26.518,00 119.538,00 11.014,00 39.740,00 2.213,00 91.078,00 4.061,00 420.607,00 1.661.112,75

Baten

115.000,00

115.000,00

1,00

1.020,00 1.021,00

3,00 4,00

7,00

89

Programma 4 Onderwijs 21400 Openbaar onderwijs - Diversen 21402 Openbaar onderwijs - Huisvesting 21404 Bijzonder onderwijs - Diversen 21406 Bijzonder onderwijs - Huisvesting 21408 Lokaal Onderwijsbeleid 21410 Leerplichtwet 21412 Leerlingenvervoer Totaal

Lasten 14.972,02 151.694,00 12.342,70 123.474,00 69.556,00 31.521,00 150.481,00 554.040,72

Baten

Programma 5 Cultuur, Sport en Recreatie 21500 Bibliotheek 21502 Vorming/Ontwikkelingswerk 21504 Muziekonderwijs 21506 Sportzaken algemeen 21508 Tennisvelden 21510 Skeelerbaan 21512 Sporthal / MFSC 21514 Sportterrein Ten Boer 21516 Sportterrein Ten Post 21518 Sportterrein Garmerwolde 21520 Sportterrein Woltersum 21522 Cultuur en oudheidkunde 21526 Overige Openluchtrecreatie 21528 Alg. recreatieve voorzieningen 21530 Zwembad de Blinkerd 21532 Speeltuinen 21534 Lokale Omroep Totaal

Lasten 180.440,00 72.090,00 1.484,00 193.560,00 18.771,00 4.910,00 238.241,80 160.854,00 14.060,00 36.653,00 13.873,00 26.992,00 8.490,00 40.503,00 346.978,00 41.266,00 3.800,00 1.402.965,80

Baten

Programma 6 Welzijn, zorg en ouderen 21600 Bijstandsverlening 21602 Bijzondere bijstandsverlening 21604 B.Z. 21606 Sociale werkvoorziening 21607 Nieuwe taken decentralisatie Participatiewet 21608 Inkomensondersteuningbeleid 21610 Sociale Recherche 21620 Huishoudelijke hulp 21622 Participatiebudget 21624 Jeugdwerk 21626 Dorpshuizen 21632 WMO WVG - vervoer 21634 WMO WVG - rolstoelen 21636 WMO WVG - wonen 21734 Begraafplaatsen 21736 Begraafpark Totaal

Lasten 1.549.658,00 53.263,00 60.000,00 787.000,00 17.892,00 30.000,00 5.000,00 511.298,00 152.982,00 63.143,00 21.522,00 173.942,00 55.000,00 72.000,00 51,00 176.475,00 3.729.226,00

1.200,00

1.200,00

3.691,00 87.610,00 4.000,00 1.500,00 1.200,00 1.000,00

105.000,00

204.001,00 Baten 1.283.490,00 40.000,00

14,00 41.000,00 1.364.504,00

90

Programma 7 Jeugd en gezin 21612 Maatschappelijk Werk 21614 Ouderenwerk 21616 Slachtofferhulp 21618 WMO nieuwe taken decentralisatie AWBZ 21623 Nieuwe taken door decentralisatie jeugdzorg 21628 Peuterspeelzalen 21630 Kinderopvang 21700 Overige gezondheidszorg 21702 G.G.D. 21706 De Deel Totaal Programma 8 Milieu 21708 Overhead afvalstoffenheffing 21710 Inzameling huishoudelijk afval 21712 Verwerking huishoudelijk afval 21714 Overhead rioolrechten 21716 Riolen en gemalen 21718 Milieubeheer algemeen 21720 Bodem 21722 Handhaving milieuvoorschriften 21724 Milieuvoorlichting 21726 Energiebesparing 21728 Duurzaamheid 21730 Ongediertebestrijding 21732 Kadavers 21740 Baten Afvalstoffenheffing 21742 Baten Rioolrecht Totaal Programma 9 Ruimtelijke Ordening en Economische Zaken 21300 Straatmarkten 21302 Handel en Ambacht 21304 Marktgelden 21306 Nutsbedrijven 21800 Ruimtelijke Ordening 21802 Woningen 21804 Wonen 21806 Bouw en Woningtoezicht 21808 Baten bouwvergunningen 21810 Gronden en Landerijen 21816 Dijkshorn Totaal

Lasten 54.130,00 3.800,00 1.750,00 592.854,00 1.887.515,00 94.525,00 52.102,00 29.760,00 116.600,00 362.425,00 3.195.461,00

Baten

Lasten 95.114,00 248.297,00 330.000,00 67.939,00 722.635,00 37.472,00 38.968,00 55.974,00 12.004,00 0,00 15.521,00 1.417,00 3.125,00

Baten

1.628.466,00 Lasten 6.041,00 3.720,00 18.735,00 143.395,00 16.304,00 32.349,00 281.197,00 69.933,00 545.033,00 1.116.707,00

10.000,00 5.200,00 43.000,00

21.589,00 79.789,00

9.000,00

814.827,00 816.582,00 1.640.409,00 Baten 4.350,00 6.000,00 31.500,00 466,00

100.000,00 173.708,00 545.033,00 861.057,00

91

Programma 10 Middelen 21900 Dividenden algemeen 21901 Financien algemeen 21902 Rente eigen financiering 21904 Algemene Uitkering 21905 Uitkering deelfonds sociaal domein 21906 Onvoorzien 21908 Stelposten 21910 Volkstuinen 21912 OZB-gebruikers niet-woningen 21914 OZB-eigenaren woningen 21916 OZB-eigenaren niet-woningen 21918 Overhead OZB-heffing 21919 Saldi van kostenplaatsen 21920 Mutatie Reserves Totaal

Totaal generaal Saldo begroting 2015

Lasten 348,00 385.560,00

Baten 6.143,00 205.240,00 6.370.435,00 3.331.629,00

44.000,00 10.800,00 82,00 179.000,00 932.000,00 303.000,00 108.702,00 238,00 549.648,00 Lasten 16.038.742,27 -276.510,27 15.762.232,00

167.715,00 11.495.244,00 Baten 15.762.232,00 15.762.232,00

92

GEMEENTEBEGROTING 2015

Recommend Documents