Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
I&O Research, 2010
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Datum: Kenmerk: Status:
September 2010 Ekoop10/348 Definitief
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Colofon
Opdrachtgever
Gemeente Hof van Twente Titel rapport Koopstromenonderzoek 2010 Deelrapportage Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde Kenmerk
Ekoop10/348 Datum publicatie September 2010 Projectteam I&O Research
Ruud Esselink Gerben Huijgen Thijs Lenderink Projectomschrijving
Onderzoek naar het koopgedrag in de provincie Overijssel en delen van Drenthe en Gelderland Trefwoorden
Koopstromenonderzoek, consumentengedrag, draagvlak, bezoekmotief en beoordeling winkelgebieden
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Belangrijkste resultaten Waar doen inwoners van Hengevelde hun aankopen en hoe heeft dit koopgedrag zich de afgelopen jaren ontwikkeld? Hoe waarderen consumenten de winkelvoorzieningen in Hengevelde en waarom kiest men voor dit winkelgebied? Dit rapport brengt het koopgedrag voor Hengevelde in beeld. De rapportage maakt onderdeel uit van het koopstromenonderzoek dat elke vijf jaar wordt uitgevoerd in Oost-Nederland. Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een telefonische en online enquête onder zo’n 32.000 consumenten in 38 gemeenten. Aan de peiling hebben 200 huishoudens uit Hengevelde deelgenomen. Het onderzoek is uitgevoerd door I&O Research. Minder draagvlak dagelijkse artikelen • Bijna de helft van de inwoners van Hengevelde doet de dagelijkse boodschappen in de eigen woonplaats. Bijna driekwart van de consumenten gaat dagelijks of enkele malen per week, de rest één keer per week of minder. • Ten opzichte van 2005 is de koopkrachtbinding met 17 procent gedaald. • Het aandeel klanten uit de regio dat de dagelijkse artikelen in Hengevelde koopt (de koopkrachttoevloeiing), is tussen 2005 en 2010 met 57 procent gedaald. • Het totale draagvlak in de dagelijkse sector van Hengevelde bedraagt 1.300 en is sinds 2005 met 32 procent afgenomen (600 klanten). • In vergelijking met kernen met een vergelijkbaar inwonertal is het aantal klanten voor dagelijkse artikelen in Hengevelde ongeveer gemiddeld. Kledingbranche Kledingbranche levert in, bloemenbloemen-, plantenplanten- en tuinbranche tuinbranche groeit • Het totale aantal klanten in de niet-dagelijkse sector van Hengevelde bedraagt 800. • De positie van de niet-dagelijkse sector in Hengevelde is de afgelopen jaren achteruitgegaan; 20 procent minder klanten dan in 2005 doen de niet-dagelijkse aankopen in Hengevelde. Dit komt door een daling van de koopkrachttoevloeiing, de koopkrachtbinding van niet-dagelijkse artikelen is stabiel gebleven. • De sterkste afname van draagvlak is te zien in de kledingbranche (-60 procent of 300 klanten). • De sterkste toename van draagvlak komt voor rekening van de bloemen, planten en tuinartikelen; hier groeide het aantal klanten de afgelopen vijf jaar met 125 procent (1.000 klanten). • De doe-het-zelfartikelen zijn verantwoordelijk voor de grootste relatieve en absolute toevloeiing van klanten naar Hengevelde. • Vergeleken met kernen met een vergelijkbaar inwonertal is het gemiddelde draagvlak voor de niet-dagelijkse artikelen in Hengevelde gemiddeld. Nabijheid belangrijkste bezoekmotief • De nabijheid van de winkels is voor klanten het belangrijkste argument voor het doen van dagelijkse inkopen in Hengevelde. Daarnaast bezoekt één op de zes klanten de winkels in Hengevelde vanwege de bereikbaarheid. • De meeste winkelvoorzieningen in Hengevelde worden goed beoordeeld. Vooral over de parkeermogelijkheden voor fietsen en auto’s is men tevreden. Het aanbod van daghoreca krijgt met een 7,3 het laagste rapportcijfer.
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Regelmatig Regelmatig bezoek aan warenmarkt, aankopen via internet en bezoek koopzondagen minder frequent • Nog geen zesde van de inwoners van Hengevelde bestelt regelmatig (tenminste één keer per maand) iets via het internet. • Ruim vier op de tien inwoners bezoeken regelmatig een warenmarkt. De meerderheid bezoekt dan de markt in de eigen gemeente of gaat naar Hengelo . • Bijna een derde van de inwoners van Hengevelde bezoekt wel eens een koopzondag. Het grootste deel gaat hiervoor naar Hengelo of Enschede.
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Inhoud 1.
2.
3.
4.
5.
6.
Inleiding
1
1.1 1.2
1 2
Aanleiding Opbouw van het rapport
Huidige koopstromen
5
2.1 2.2 2.3 2.4
Inleiding Koopkrachtbinding en -toevloeiing Herkomst vreemde koopkracht Koopkrachtafvloeiing
5 5 6 7
De ontwikkeling van de koopstromen
10
3.1 3.2
10 10
Inleiding Ontwikkeling koopkracht
Vergelijking van het draagvlak
13
4.1 4.2
13 13
Inleiding Regionale concurrentiekracht van Hengevelde
Beoordeling en bezoekmotief consument
16
5.1 5.2 5.3 5.4
16 16 17 18
Inleiding Beoordeling winkelgebied Hengevelde Bezoekmotief winkelgebied Overige aspecten van het koopgedrag van inwoners van Hengevelde
Aanvullende vragen gemeente Hof van Twente
21
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
1 Inleiding
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
1. Inleiding 1.1 Aanleiding De zesde in een reeks Het consumentengedrag wordt steeds diffuser. Consumenten doen hun boodschappen veelal dicht bij huis, maar ‘dicht bij huis’ kan ook de grote discountsupermarkt in een aangrenzende plaats zijn. Voor het meer recreatieve winkelbezoek wordt minder vaak het winkelcentrum in de eigen woonplaats bezocht, centra van andere plaatsen hebben vaak meer aantrekkingskracht. Daarnaast speelt internet een groeiende rol in de aan- en verkoop van producten. Maar ook demografische ontwikkelingen als bevolkingskrimp en vergrijzing en ruimtelijke ontwikkelingen (woningbouw en infrastructuur) veroorzaken veranderingen in het aankoopgedrag van consumenten. Dit zijn allemaal ontwikkelingen die winkelcentra en binnensteden raken. Koopstromenonderzoek brengt het koopgedrag van consumenten in beeld, waarmee inzicht wordt verkregen in het functioneren van winkelcentra en aankoopplaatsen. Tussen 1986 en 2005 hebben de provincies Overijssel en Drenthe en de Kamers van Koophandel Oost-Nederland en Zuid-Drenthe in samenwerking met de gemeenten elke vijf jaar een koopstromenonderzoek laten uitvoeren. Deze reeks wordt in 2010 aangevuld met nieuw onderzoek naar het koopgedrag van consumenten in Overijssel en delen van Drenthe en Gelderland. In totaal hebben 38 gemeenten deelgenomen aan het onderzoek en zijn zo’n 32.000 consumenten geïnterviewd. Afbeelding 1.1 Het onderzoeksgebied.
1
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Kracht van het koopstromenonderzoek Koopstromenonderzoek geeft inzicht in het koopgedrag van consumenten. Doordat in OostNederland koopstromenonderzoek vijfjaarlijks plaatsvindt, biedt het onderzoek ook mogelijkheden om veranderingen in het draagvlak voor winkelvoorzieningen in kaart te brengen. Hiermee kan het functioneren van winkelgebieden gemonitord worden. Het vijfjaarlijkse koopstromenonderzoek vormt een basis voor de ontwikkeling of herijking van detailhandelsbeleid. Bovendien kunnen de uitkomsten van koopstromenonderzoek input leveren voor city- of regiomarketing (waarvoor komen bezoekers wel of niet?) en een meer integraal leisure- of vrijetijdsbeleid. Winkelen vormt tenslotte na sporten de meest beoefende vorm van vrijetijdsbesteding. Doel van het onderzoek Het Koopstromenonderzoek Oost-Nederland 2010 stelt zich het beantwoorden van onderstaande onderzoeksvragen ten doel: • Wat zijn de kenmerken van het ruimtelijk koopgedrag in Oost-Nederland en hoe heeft dit zich in de afgelopen vijf jaar ontwikkeld (kwantitatief)? • Welke motieven zijn bepalend voor het koopgedrag, in het algemeen en specifiek per aankooplocatie, en hoe heeft dit zich ontwikkeld (kwalitatief)? De dataverzameling heeft in de periode februari tot en met mei 2010 plaatsgevonden. Het gedrag en de mening van consumenten is in kaart gebracht met behulp van de ‘traditionele’ koopstromenonderzoekmethodiek, waarbij consumenten gevraagd is naar de plaats waar zij artikelgroepen kopen. Deze wordt aangevuld met een kwalitatief deel, waarbij aanvullende vragen zijn gesteld over winkelgedrag (bijvoorbeeld bezoekfrequentie en waardering meest bezochte aankoopplaatsen, marktbezoek en webwinkelen). De opzet van het onderzoek sluit aan bij de vorige metingen van het koopstromenonderzoek. De enquêtes zijn zowel telefonisch als via internet afgenomen. In totaal hebben 31.900 huishoudens deelgenomen aan het onderzoek. In Hengevelde zijn in totaal 200 huishoudens ondervraagd.
1.2 Opbouw van het rapport In het rapport worden achtereenvolgens de volgende onderdelen besproken: Hoofdstuk 2: De huidige koopstromen Dit hoofdstuk presenteert de koopkrachtbinding en -toevloeiing voor Hengevelde in 2010. Deze koopstromen geven inzicht in de mate waarin de consument zich op het winkelaanbod in deze kern oriënteert en welke positie Hengevelde inneemt in de regio. Hoofdstuk 2 heeft een kwantitatief karakter. Hoofdstuk 3: De ontwikkeling van de koopstromen Hoofdstuk 3 voorziet in een vergelijking van de onderzoeksresultaten uit 2010 met die van 2005. Resultaat is een trendanalyse, waarmee een beeld ontstaat van de dynamiek in het consumentengedrag. Dit hoofdstuk is, net als hoofdstuk 2, voornamelijk kwantitatief van inhoud. Hoofdstuk 4: Vergelijking van van het draagvlak Om meer inzicht te krijgen in de verzorgingspositie en - kracht vergelijken we het draagvlak. Hoofdstuk 4 presenteert grafieken met daarin het draagvlak per artikelgroep van Hengevelde vergeleken met het draagvlak van omliggende en vergelijkbare plaatsen.
2
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Hoofdstuk 5: Beoordeling en bezoekmotief consument Dit hoofdstuk bespreekt de mening van huishoudens over onder andere het aantal winkels, de bereikbaarheid, de veiligheid en de kwaliteit van winkels van het winkelgebied dat zij het vaakst bezoeken. Ook bevat hoofdstuk 5 het antwoord op de vraag waarom huishoudens voor een bepaald winkelgebied kiezen. Zodoende is dit onderdeel van het rapport kwalitatief van aard. Hoofdstuk 6: Aanvullende vragen De gemeente Hof van Twente heeft haar inwoners nog een aantal aanvullende vragen over het voorzieningenaanbod en de streekmarkt in Delden gesteld. In dit hoofdstuk worden de uitkomsten hiervan beschreven.
In de bijlagen is onder meer een begrippenlijst opgenomen (bijlage 2) en is ook meer te lezen over de onderzoeksopzet- en uitvoering, en de vergelijkbaarheid met eerdere edities van het koopstromenonderzoek (bijlage 3). Naast alle kernrapportage voor de deelnemende gemeenten is eveneens een hoofdrapport samengesteld. Dit rapport en aanvullende informatie over het koopstromenonderzoek kunt u vinden op de website www.koopstromen.nl.
3
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
2 Huidige koopstromen
4
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
2. Huidige koopstromen 2.1 Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft het koopgedrag van de consument in Hengevelde. Hierbij worden de aankopen onderscheiden naar dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. Deze laatste categorie bestaat uit de onderstaande artikelgroepen: • kleding; • schoenen; • woninginrichting; • huishoudelijke artikelen; • electro; • doe-het-zelfartikelen; • bloemen, planten en tuinartikelen. In dit hoofdstuk speelt het begrip ‘draagvlak’ een belangrijke rol. Het draagvlak is het totaal aantal klanten van een bepaalde aankoopplaats, in dit geval Hengevelde. Het draagvlak is de optelsom van het aantal klanten uit Hengevelde zelf en het aantal klanten van buiten Hengevelde. Deze eerste groep vormt de koopkrachtbinding, wat de mate waarin inwoners van Hengevelde hun aankopen doen in winkels die in Hengevelde gevestigd zijn, weergeeft. Het andere gedeelte van het draagvlak bestaat uit koopkrachttoevloeiing, die wordt gedefinieerd als de mate waarin inwoners uit andere plaatsen aankopen doen in Hengevelde. De omvang en samenstelling van het draagvlak komt in paragraaf 2.2 aan bod. Paragraaf 2.3 gaat nader in op de herkomst van het draagvlak, in beeld gebracht met behulp van een aantal kaartbeelden. Dit hoofdstuk sluit af met de koopkrachtafvloeiing: de mate waarin inwoners van Hengevelde artikelen kopen in winkels buiten de kern. De omvang van Hengevelde is bepaald aan de hand van het postcodegebied 7496. Het inwonertal bedroeg op 1 januari 2010 2.100 (CBS 2010). In 2005 was dit eveneens 2.100; het inwonertal is dus stabiel gebleven.
2.2 Koopkrachtbinding en -toevloeiing Tabel 2.1 presenteert de koopkrachtbinding en -toevloeiing voor Hengevelde. Het totaal aantal klanten (draagvlak) voor dagelijkse artikelen in Hengevelde bedraagt 1.300. Voor niet-dagelijkse artikelen is dit 800. Van alle inwoners van Hengevelde doet 48 procent de dagelijkse boodschappen in de eigen woonplaats. De koopkrachtbinding voor niet-dagelijkse artikelen is minder sterk en bedraagt 19 procent. De artikelgroep waarin – naast de dagelijkse artikelen – de meeste koopkracht wordt gebonden, is de bloemen, planten en tuinbranche.
5
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Het aandeel draagvlak voor dagelijkse artikelen dat afkomstig is uit andere plaatsen (de toevloeiing), bedraagt 23 procent. Voor niet-dagelijkse artikelen is dit 50 procent. De artikelgroepen die verantwoordelijk zijn voor grootste relatieve toevloeiing, zijn de doe-het-zelf en huishoudelijke artikelen. De grootste absolute toevloeiing zien we in de doe-het-zelfbranche.
Tabel 2.1 Draagvlakopbouw, per artikelgroep, Hengevelde (2010). binding artikelgroep dagelijks
draagvlak draagvlak
absoluut
toevloeiing %
1)
absoluut
% 2)
oriëntatieoriëntatie-index
1.300
1.000
48%
300
23%
62
niet-dagelijks
800
400
19%
400
50%
38
- kleding
200
100
5%
100
50%
10
0
0
0%
0
0
0
200
100
5%
100
50%
10
- huishoudelijke artikelen
1.200
500
24%
700
58%
57
- electro
1.400
700
33%
700
50%
67
- doe-het-zelf
1.700
700
33%
1.000
59%
81
- bloemen, planten en tuinartikelen
1.800
900
43%
900
50%
86
- schoenen - woninginrichting
1)
mate waarin de bevolking in de eigen plaats koopt, uitgedrukt als percentage van het aantal inwoners
2)
mate waarin Hengevelde klanten uit andere plaatsen aantrekt, uitgedrukt als percentage van het draagvlak
In tabel 2.1 is ook de oriëntatie-index opgenomen. Een oriëntatie-index van 100 of groter geeft aan dat de omvang van het draagvlak groter is dan het inwonertal van de betreffende kern. De bloemen, planten en tuinartikelen hebben van alle artikelgroepen de hoogste oriëntatie-index (86). Met een oriëntatie-index van 10 scoren de artikelgroepen woninginrichting en kleding – op de schoenenbranche na – het laagst.
2.3 Herkomst vreemde koopkracht In de vorige paragraaf was te lezen dat het aandeel draagvlak van buiten Hengevelde voor dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen respectievelijk 23 en 50 procent bedraagt. In figuur 2.1 is te zien dat vrijwel geen klanten uit omliggende plaatsen voor dagelijkse artikelen naar Hengevelde komen. Kijken we echter naar de doe-het-zelfartikelen en bloemen, planten en tuinartikelen, dan is te zien dat meer dan 10 procent van de klanten afkomstig is uit de andere kernen van de gemeente Hof van Twente (figuur 2.2).
6
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Figuur 2.1
Figuur 2.2
Herkomst draagvlak dagelijkse artikelen.
Herkomst draagvlak doe-het-zelfartikelen.
Figuur 2.3 Herkomst draagvlak bloemen, planten en tuinartikelen.
2.4 Koopkrachtafvloeiing De artikelgroepen waarvan koopkrachtbinding het laagst is en waarvan het meest afvloeit naar andere plaatsen zijn schoenen, kleding, woninginrichting en huishoudelijke artikelen. Voor schoenen en kleding gaat respectievelijk 100 en 95 procent van de inwoners naar een andere plaats. Artikelen voor woninginrichting en huishoudelijke artikelen koopt respectievelijk 95 en 81 van procent buiten Hengevelde.
7
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
In figuur 2.4 is te zien dat meer dan 10 procent van de inwoners van Hengevelde voor dagelijkse artikelen naar andere kernen van Hof van Twente gaat. Voor kleding wijkt de grootste groep inwoners uit naar Hengelo en voor huishoudelijke artikelen gaat meer dan 10 procent naar Haaksbergen (figuur 2.5 en 2.6).
Figuur 2.4
Figuur 2.5
Afvloeiing draagvlak dagelijkse artikelen.
Afvloeiing draagvlak kleding.
Figuur 2.6 Afvloeiing draagvlak huishoudelijke artikelen.
8
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
3 De ontwikkeling
van de koopstromen
9
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
3. De ontwikkeling van de koopstromen 3.1 Inleiding In het vorige hoofdstuk is verslag gedaan van de huidige kooporiëntatie op Hengevelde, alsmede de oriëntatie van inwoners van Hengevelde op andere aankoopplaatsen. Hieruit kwam naar voren dat inwoners van Hengevelde hun dagelijkse en vooral hun niet-dagelijkse artikelen veelal in andere plaatsen kopen. In dit hoofdstuk worden de huidige koopstromen – waar mogelijk – vergeleken met de resultaten uit 2005 en worden zodoende de belangrijkste ontwikkelingen in beeld gebracht. Paragraaf 3.2 beschrijft de belangrijkste ontwikkelingen in koopkrachtbinding- en toevloeiing, waarna paragraaf 3.3 aandacht besteedt aan de veranderingen in de herkomst van het draagvlak, wederom weergegeven in kaartbeelden.
3.2 Ontwikkeling koopkracht In tabel 3.1 worden de absolute en procentuele veranderingen van het draagvlak, de koopkrachtbinding en de toevloeiing weergegeven in de periode 2005-2010. Het draagvlak voor dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen is tussen 2005 en 2010 met respectievelijk 600 en 200 klanten afgenomen. De sterkste afname onder de niet-dagelijkse artikelgroepen zien we in de electro- en kledingbranche (beide -300 klanten). Meest opvallend is de toename van draagvlak voor bloemen, planten en tuinartikelen (+1.000 klanten).
Tabel 3.1 Ontwikkeling draagvlak, binding en toevloeiing, per artikelgroep, Hengevelde (2005-2010). draagvlak artikelgroep
binding
toevloeiing
totaal
%
absoluut
%
absoluut
%
dagelijkse artikelen
-600
-32%
-200
-17%
-400
-57%
niet-dagelijkse artikelen
-200
-20%
0
0%
-200
-33%
- kleding
-300
-60%
-100
-50%
-200
-67%
0
0%
0
0%
0
0%
- woninginrichting
-200
-50%
0
0%
-200
-67%
- huishoudelijke artikelen
300
33%
0
0%
300
75%
- electro
-300
-18%
0
0%
-300
-30%
200
13%
100
17%
100
11%
1.000
125%
400
80%
600
200%
- schoenen
- doe-het-zelf - bloemen, planten en tuinartikelen
10
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Tabel 3.2 en tabel 3.3 presenteren de ontwikkeling van de koopkrachtbinding en-toevloeiing voor de afgelopen vijf jaar. De uitkomsten voor 2010 worden hier vergeleken met 2005. Tabel 3.2 illustreert dat de koopkrachtbinding voor dagelijkse artikelen de afgelopen vijf jaar met 17 procent is gedaald. De koopkrachtbinding voor niet-dagelijkse artikelen is stabiel gebleven. Wel zien we verschuivingen binnen een aantal van de niet-dagelijkse artikelgroepen. Zo is het aantal klanten voor de kledingbranche gedaald, terwijl dat voor bloemen, planten en tuinartikelen is flink toegenomen.
Tabel 3.2 Koopkrachtbinding, per artikelgroep, Hengevelde (2005 en 2010). artikelgroep
2005
2010
% ontw. 20052005-2010
dagelijkse artikelen
1.200
1.000
-17%
niet-dagelijkse artikelen
400
400
0%
- kleding
200
100
-50%
0
0
-
- woninginrichting
100
100
0%
- huishoudelijke artikelen
500
500
0%
- electro
700
700
0%
- doe-het-zelf
600
700
17%
- bloemen, planten en tuinartikelen
500
900
80%
- schoenen
Tabel 3.3 illustreert dat de koopkrachttoevloeiing is gedaald; minder mensen dan vijf jaar geleden brengen voor hun dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen een bezoek aan Hengevelde. De sterkste afname zien we in de artikelgroepen kleding en woninginrichting (beide -67 procent). De sterkste toename doet zich voor in de bloemen, planten en tuinbranche (+200 procent). Absoluut gezien gaat het echter om beperkte aantallen.
Tabel 3.3 Koopkrachttoevloeiing, per artikelgroep, Hengevelde (2005 en 2010). artikelgroep
2005
2010
% ontw. 20052005-2010
dagelijkse artikelen
700
300
-57%
niet-dagelijkse artikelen
600
400
-33%
- kleding
300
100
-67%
0
0
-
- woninginrichting
300
100
-67%
- huishoudelijke artikelen
400
700
75%
1.000
700
-30%
- doe-het-zelf
900
1.000
11%
- bloemen, planten en tuinartikelen
300
900
200%
- schoenen
- electro
11
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
4 Vergelijking
van het draagvlak
12
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
4. Vergelijking van het draagvlak 4.1 Inleiding Dit hoofdstuk vergelijkt het draagvlak van Hengevelde met het draagvlak van een aantal plaatsen die nabijgelegen en/of qua omvang en structuur vergelijkbaar zijn met Hengevelde. Naast een viertal referentieplaatsen positioneren we Hengevelde ook ten opzichte van het gemiddelde van kernen van vergelijkbare omvang. Zodoende ontstaat inzicht in de positie die Hengevelde momenteel inneemt als het gaat om de regionale concurrentiekracht.
4.2 Regionale concurrentiekracht van Hengevelde De figuren 4.1 tot en met 4.9 presenteren voor elke artikelgroep de vergelijking van het draagvlak. Door de omvang van het draagvlak per branche te relateren aan het inwonertal corrigeren we voor verschillen in de bevolkingsomvang van plaatsen. We hanteren hierbij het aantal klanten per 1.000 inwoners. Dit kengetal laat zien of een kern in verhouding tot de omvang van de kern relatief veel of weinig klanten aan zich weet te binden. In vergelijking met het gemiddelde draagvlak van kernen met een vergelijkbaar inwonertal is het draagvlak voor dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen in Hengevelde ongeveer gemiddeld. Het draagvlak voor de artikelgroepen kleding, schoenen en woninginrichting is in Hengevelde relatief klein. Daar staat tegenover dat Hengevelde – net als de meeste andere referentieplaatsen – met de artikelgroepen huishoudelijk, electro en doe-het-zelf ruim boven het gemiddelde van plaatsen met minder dan 5.000 inwoners scoort.
Figuur 4.1
Figuur 4.2 Vergelijking draagvlak niet-dagelijkse artikelen.
Vergelijking draagvlak dagelijkse artikelen. Hengevelde
Hengevelde
Goor
Goor
Haaksbergen
Haaksbergen
Diepenheim
Diepenheim
Lemelerveld
Lemelerveld
kernen < 5.000 inwoners
kernen < 5.000 inwoners 0
500
1.000
1.500
2.000
0
2.500
Figuur 4.3 Hengevelde
Hengevelde
Goor
Goor
Haaksbergen
Haaksbergen
Diepenheim
Diepenheim
Lemelerveld
Lemelerveld
kernen < 5.000 inwoners
kernen < 5.000 inwoners
500
1.000
1.500
1.000
1.500
2.000
2.500
Figuur 4.4 Vergelijking draagvlak schoenen.
Vergelijking draagvlak kleding.
0
500
2.000
2.500
0
13
500
1.000
1.500
2.000
2.500
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Figuur Figuur 4.5
Figuur 4.6
Vergelijking draagvlak huishoudelijke artikelen. Vergelijking draagvlak woninginrichting. Hengevelde
Hengevelde
Goor
Goor
Haaksbergen
Haaksbergen
Diepenheim
Diepenheim
Lemelerveld
Lemelerveld
kernen < 5.000 inwoners
kernen < 5.000 inwoners
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
Figuur 4.7
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
2.000
2.500
Figuur 4.8 Vergelijking draagvlak doe-het-zelf.
Vergelijking draagvlak electro. Hengevelde
Hengevelde
Goor
Goor
Haaksbergen
Haaksbergen
Diepenheim
Diepenheim
Lemelerveld
Lemelerveld
kernen < 5.000 inwoners
kernen < 5.000 inwoners 0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
Figuur 4.9 Vergelijking draagvlak bloemen, planten en tuinartikelen. Hengevelde
Goor
Haaksbergen
Diepenheim
Lemelerveld
kernen < 5.000 inwoners 0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
14
0
500
1.000
1.500
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
5 Beoordeling en
bezoekmotief consument
15
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
5. Beoordeling en bezoekmotief consument 5.1 Inleiding Zoals in de inleiding van deze rapportage al werd genoemd, bevat dit onderzoek ook een onderdeel dat kwalitatief van opzet is. Voor het in kaart brengen van het functioneren van winkelgebieden en aankoopplaatsen is het ook van belang zicht te hebben op aanvullende aspecten zoals beoordeling, bezoekmotief en –gedrag. Hoe klanten het winkelgebied beoordelen dat ze het meest bezoeken, komt aan bod in paragraaf 5.2. In paragraaf 5.3 worden de belangrijkste bezoekmotieven gepresenteerd. Naast bezoekmotief wordt ook ingezoomd op bezoekfrequentie. Tot slot gaat de laatste paragraaf van dit hoofdstuk in op andere aankooplocaties dan winkels, namelijk de warenmarkt en het internet. Ook wordt duidelijk in welke mate inwoners van Hengevelde winkels op koopzondag bezoeken.
5.2 Beoordeling winkelgebied Hengevelde Aan klanten die voor hun dagelijkse boodschappen of voor het winkelen het vaakst naar Hengevelde gaan, is gevraagd om het winkelgebied van Hengevelde te beoordelen op de onderstaande negen criteria: • het aantal winkels; • de kwaliteit van de winkels; • het aanbod van daghoreca; • de inrichting en de aankleding van het winkelgebied; • de sfeer/gezelligheid; • de veiligheid van de winkelomgeving; • de bereikbaarheid van het winkelgebied; • de parkeermogelijkheden voor de auto; • de stallingsmogelijkheden voor de fiets. Figuur 5.1 illustreert de waardering voor deze aspecten op een schaal van 1 (zeer slecht) tot 10 (uitstekend). We zien dat het oordeel over de winkelvoorzieningen in Hengevelde overwegend positief is. Alle aspecten worden door bezoekers beoordeeld met gemiddeld een 7 of hoger. Het meest tevreden is men over de parkeermogelijkheden voor fietsen en auto’s. Het aanbod van daghoreca krijgt met een 7,3 het laagste rapportcijfer. Vergeleken met de gemiddelde waardering in plaatsen van gelijke omvang (minder dan 5.000 inwoners), scoort Hengevelde relatief hoog. Alle voorzieningen worden bovengemiddeld beoordeeld. Vooral de waardering voor het aantal winkels springt in het oog; Hengevelde krijgt hiervoor gemiddeld een 7,7 terwijl het gemiddelde cijfer een 6,6 is.
16
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Figuur 5.1 Vergelijking waardering winkelvoorzieningen Hengevelde, met gemiddelde waardering kernen minder dan 5.000 inwoners. Bereikbaarheid van het winkelcentrum Aanbod van daghoreca Inrichting/aankleding winkelstraten Parkeermogelijkheden fiets Parkeermogelijkheden auto Veiligheid winkelomgeving Sfeer/ambiance De kwaliteit van de winkels Hengevelde kernen < 5.000 inwoners
Het aantal winkels 5
6
7
8
5.3 Bezoekmotief winkelgebied Tabel 5.1 presenteert de belangrijkste redenen van consumenten waarom zij in Hengevelde de dagelijkse boodschappen doen. De meeste mensen doen de dagelijkse boodschappen in Hengevelde vanwege de nabijheid/afstand. Daarnaast bezoekt 16 procent de winkels in Hengevelde vanwege de bereikbaarheid.
Tabel 5.1 Bezoekmotief Hengevelde. motief
dagelijkse boodschappen
Nabijheid / afstand
73%
Gewoonte
7%
Bepaalde winkels / producten
7%
Veelheid winkels
5%
Lage prijs
2%
Kwaliteit winkelaanbod
9%
Bereikbaarheid
16%
Parkeergelegenheid
8%
Sfeer
7%
Overig
31%
17
9
10
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
In figuur 5.2 is de frequentie waarmee consumenten het winkelgebied van Hengevelde bezoeken opgenomen. Een meerderheid van de klanten komt enkele malen per week of dagelijks naar Hengevelde voor de dagelijkse boodschappen. Circa drie op de tien inwoners komen 1 keer per week of minder.
Figuur 5.2 Bezoekfrequentie Hengevelde voor dagelijkse boodschappen.
10%
62%
0%
25% dagelijks
29%
50% enkele malen per week
75%
100%
1 keer per week of minder
5.4 Overige aspecten van het koopgedrag van inwoners van Hengevelde Behalve winkelen en boodschappen doen in winkelgebieden zijn ook de warenmarkt en het internet belangrijke aankooplocaties. De respondenten hebben hierover vragen beantwoord en de resultaten zijn weergegeven in figuur 5.3. Het uitgangspunt is de consument uit Hengevelde. De figuur geeft informatie over de frequentie waarmee inwoners van Hengevelde een warenmarkt (in Hengevelde of elders) bezoeken en artikelen op internet kopen. Een kwart van de inwoners van Hengevelde bezoekt wekelijks de warenmarkt en bijna een vijfde gaat 1 tot 2 keer per maand. Aankopen op het internet doet men minder vaak, slechts 3 procent koopt iedere week iets op internet en 12 procent doet dit iedere maand. De meeste inwoners winkelen minder dan eens per maand of helemaal nooit via dit medium.
Figuur 5.3 Bezoekfrequentie warenmarkt en frequentie aankopen via internet, inwoners Hengevelde.
warenmarkt
24%
internet
18%
12%
0%
31%
28%
25%
minimaal 1 keer per week
27%
57%
50% 1-2 keer per maand
75% minder dan 1 keer per maand
18
100% nooit
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Vier op de tien inwoners van Hengevelde gaan dus regelmatig (minstens 1 tot 2 keer per maand) naar de markt. Het grootste deel bezoekt dan de markt in Hof van Twente of Hengelo. Figuur 5.4 presenteert de frequentie waarmee inwoners van Hengevelde koopzondagen bezoeken. De meeste inwoners maken beperkt of geen gebruik van de koopzondag. Nog geen tiende van de inwoners bezoekt wel regelmatig een koopzondag; 2 procent gaat iedere maand en 4 procent iedere 2 maanden. Het grootste deel gaat dan naar Hengelo of Enschede.
Figuur 5.4 Bezoekfrequentie koopzondag, inwoners Hengevelde.
koopzondag
4%
26%
0% minimaal 1 keer per maand
68%
25%
50%
1 keer per 2 maanden
19
75% minder dan 1 keer per 2 maanden
100% nooit
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
6 Aanvullende vragen
20
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
6. Aanvullende vragen gemeente Hof van Twente In opdracht van de gemeente Hof van Twente is de geënquêteerde inwoners van de gemeente Hof van Twente een aantal aanvullende vragen gesteld. Hierbij gaat het onder meer over de sterke punten, gemist winkelaanbod en de streekmarkt in Delden. In dit afsluitende hoofdstuk worden de uitkomsten op gemeenteniveau gepresenteerd, met waar mogelijk en relevant uitsplitsingen op kernniveau. Sterke punten Inwoners van de verschillende kernen in Hof van Twente is gevraagd naar de sterke punten van het voorzieningenaanbod in hun woonplaats. Inwoners noemen hierbij in veel gevallen de aanwezigheid van een of meerdere supermarkten of zijn gewoon tevreden met het huidige voorzieningenaanbod. Soms verwijst men specifiek naar een bepaalde winkel (bijvoorbeeld de plaatselijke slager) of een (type) voorziening zoals theater de Reggehof in Goor, de kunstateliers in Diepenheim of de horecavoorzieningen in Markelo. Ook wijzen de inwoners meer in het algemeen op de gemoedelijkheid en gezelligheid in hun woonplaats. Wat er wordt gemist Naast de sterke punten konden inwoners ook aangeven wat ze missen in het voorzieningenaanbod van hun woonplaats. Over het geheel gezien is er in de diverse kernen behoefte aan meer kledingwinkels en aan (nog meer) supermarkten. Qua winkelaanbod worden Hema en winkels voor huishoudelijke artikelen en schoenen eveneens genoemd als wenselijke aanvulling op het voorzieningenaanbod. De inwoners van Hof van Twente geven ook meermaals aan bepaalde publieke voorzieningen (waaronder zwembad, gemeenteloket of politiebureau) te missen in de eigen kern. Streekmarkt Twente In Delden wordt maandelijks de Streekmarkt Twente georganiseerd. Op deze markt worden verse en ambachtelijke producten uit de streek verkocht. Gemiddeld is 55 procent van de inwoners van Hof van Twente bekend met deze markt. In de kernen die het meest nabijgelegen zijn, is de bekendheid groter dan in de overige kernen (zie onderstaande figuur).
Figuur 6.1 Mate waarin inwoners Hof van Twente bekend zijn met Streekmarkt Twente. Hof van Twente
Markelo
55%
45%
36%
64%
Hengevelde
68%
32%
Goor
42%
58%
Diepenheim
44%
56%
Delden
85% 0%
25%
15% 50% ja
75% nee
21
100%
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Van degenen die de streekmarkt in Delden kennen, geeft iets minder dan de helft aan de markt ook te bezoeken. De bezoekfrequentie varieert hierbij. Inwoners van Delden bezoeken de Deldense streekmarkt vaker dan de overige inwoners van de gemeente. Zo geeft een kwart aan maandelijks de Streekmarkt Twente te bezoeken. In de overige kernen is de bezoekfrequentie lager.
Figuur 6.2 Bezoekfrequentie streekmarkt Delden. Hof van Twente
11% 6%
16%
Markelo 3% 9% 14%
Hengevelde
5% 6%
68%
13%
71% 17%
0% elke maand
60%
16%
26%
Delden
53%
19%
Goor 6% 4% 12% Diepenheim
15%
72% 11%
25% 1 keer per 2 maanden
21%
8%
50% 2-6 keer per jaar
22
33% 75% 1 keer per jaar
100% nooit
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Bijlage 1
Begeleidingscommissie Net als voorgaande jaren is voor deze editie van het Koopstromenonderzoek een begeleidingscommissie in het leven geroepen. De belangrijkste taken van de begeleidingscommissie zijn het bewaken van de voortgang van het project, het fungeren als klankbord voor het onderzoeksteam en het meebepalen van de opbouw van de onderzoeksrapportage. In 2010 maken onderstaande personen deel uit van de begeleidingscommissie: Mevrouw K. Ligthart – Kaalverink Mevrouw J. Elhorst De heer R.J. Siepel Mevrouw A. van Oss - Meijerink De heer E.J.H. Claassen De heer R. van Oosterhout De heer M. Ellenbroek De heer J. Jansen De heer R. Mos De heer T. ten Vergert De heer J. Bosma
Gemeente Enschede Gemeente Almelo Gemeente Ermelo Gemeente Oldenzaal Gemeente Hoogeveen Gemeente Zwolle Provincie Overijssel Kamer van Koophandel Oost-Nederland Kamer van Koophandel Oost-Nederland Kamer van Koophandel Oost-Nederland Kamer van Koophandel Noord-Nederland
23
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Bijlage 2
Begrippenlijst Begrip
Omschrijving
Aankoopplaats
Plaats waar men koopt. Er zijn verschillende soorten aankoopplaatsen, waarnaar onderscheid gemaakt kan worden (stadscentrum, wijkwinkelcentrum) en die de gemeente zelf aanwijst. Bij meer aankoopplaatsen is sprake van aankooplocaties.
Afvloeiing (koopkrachtafvloeiing)
De mate waarin de bevolking buiten de eigen woonplaats koopt. Wordt in dit onderzoek uitgedrukt als percentage van de totale koopstroom vanuit een woonplaats.
Artikelgroepen
In dit rapport wordt het onderscheid gemaakt tussen dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. Dagelijkse artikelen: levensmiddelen, drogisterij artikelen, alcoholische dranken, tabak, schoonmaakartikelen. Niet-dagelijkse artikelen: kleding, schoenen, woninginrichting, huishoudelijke artikelen, doe-het-zelf, electro en bloemen, planten en tuinartikelen.
(Regio(Regio-)bezoeker
De inwoners die niet woonachtig zijn in de bebouwde kom van een gemeente (dit kunnen dus inwoners van andere delen van de gemeente zijn of inwoners van andere gemeenten).
Binding (koopkrachtbinding)
De mate waarin de bevolking in de eigen woonplaats koopt. Wordt in dit onderzoek uitgedrukt als percentage van de totale koopstroom vanuit een woonplaats.
Draagvlak
Het totale aantal klanten van een aankoopplaats, en daarmee de som van de klanten uit binding en klanten uit toevloeiing.
Inkopen doen
Het doelgericht kopen van producten die niet dagelijks nodig zijn (televisie, schoenen, dvd’s).
Klant
Synoniem voor een standaardconsument (zie: “standaard consument”).
24
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Kooporiëntatie
Koopstromen tussen plaats van herkomst en aankoopplaats.
Koopstroom
De mate waarin men in een aankoopplaats bepaalde artikelen koopt, naar herkomst.
OriëntatieOriëntatie-index
De verhouding van het draagvlak ten opzichte van het aantal inwoners van een plaats.
Standaardconsument
Rekeneenheid voor een denkbeeldige consument die zijn bestedingen voor 100 procent in een winkelcentrum verricht. Het daadwerkelijke aantal consumenten ligt vele malen hoger.
Toevloeiing (koopkrachttoevloeiing) (koopkrachttoevloeiing)
De mate waarin een aankoopplaats koopstromen aantrekt vanuit een andere plaats. Wordt in dit onderzoek uitgedrukt als percentage van het totale draagvlak en uitgesplitst naar herkomst.
Winkelen
Rondlopen in een winkelgebied en een groot aantal winkels bezoeken. Het doen van aankopen is niet de belangrijkste activiteit en de consument neemt geen boodschappenlijst mee.
25
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Bijlage 3
Onderzoeksmethode Methoden Het Koopstromenonderzoek 2010 bestaat uit een kwantitatief gedeelte en een kwalitatief gedeelte. Hieronder wordt voor beide onderdelen kort weergegeven welke methoden zijn toegepast voor het in kaart brengen van de koopstromen (kwantitatief) en de bezoekmotieven (kwalitatief). Kwantitatief: koopstromen De wijze waarop de koopstromen in kaart zijn gebracht is identiek aan de methode die in voorgaande jaren is toegepast. Hierdoor is vergelijking met vorige edities van het koopstromenonderzoek mogelijk. Aan alle respondenten is gevraagd naar de plaatsen waar men bepaalde artikelen koopt, waarbij het inmiddels bekende onderscheid is gemaakt naar dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. In totaal is naar twee aankoopplaatsen gevraagd. Kwalitatief: bezoekmotieven en waardering winkelgebieden Dit onderdeel geeft inzicht in de mening van consumenten. Net als bij het kwantitatieve gedeelte is naar de twee meest belangrijke aankoopplaatsen gevraagd. Per plaats is gevraagd naar het bezoekmotief: waarom koopt de consument juist hier zijn artikelen? Ook is aan de respondent gevraagd een oordeel te geven over een aantal aspecten (o.a. bereikbaarheid, sfeer, veiligheid et cetera) van twee van de meest bezochte plaatsen. Verantwoording gehanteerde onderzoeksmethode Bij het koopstromenonderzoek staat het (regionale) koopgedrag van consumenten centraal. Het koopgedrag is bepaald door middel van een enquête onder inwoners van het onderzoeksgebied. De vragenlijst die in het onderzoek is gebruikt, sluit aan bij de eerdere edities van het koopstromenonderzoek in Oost-Nederland. De vragen over het ruimtelijk koopgedrag zijn in 1995, 2000 en 2010 identiek, maar wijken wel af van die van 2005 als het gaat om de vraag naar aankoopplaatsen. Hieronder wordt toegelicht wat de verschillen zijn en welke gevolgen dat heeft voor de vergelijkbaarheid van onderzoeksresultaten. In 2010, 2000 en 1995 is gevraagd naar de plaats waar men doorgaans iets koopt. De vraagstelling luidt dan bijvoorbeeld voor de kledingbranche: “Waar koopt u doorgaans uw kleding? En waar koopt u ook wel eens kleding?” Op basis van een verdeling in de bestedingen worden de eerst genoemde en de tweede genoemde aankoopplaats in verhouding meegenomen in de berekening van het aantal standaardconsumenten (klanten). In 2005 is het koopgedrag van de respondenten bepaald door te vragen naar de laatste aankoopplaats - ‘Waar heeft u het laatst kleding gekocht?’ Het vragen naar de laatste aankoopplaats brengt grotendeels hetzelfde koopgedrag in kaart als het vragen naar de meest bezochte aankoopplaatsen. De meest bezochte aankoopplaats is veelal de laatst bezochte aankoopplaats. Dit geldt met name voor de branches met hoogfrequente, routinematige aankopen, zoals de dagelijkse sector. Echter geldt dat doordat in 2005 naar één (laatste) aankoopplaats is gevraagd, deze cijfers in een aantal gevallen in een relatief hogere binding en minder toevloeiing resulteren (immers, de respondent heeft niet de kans gekregen een tweede aankoopplaats te noemen). Doordat in 2010 naar twee aankoopplaatsen is gevraagd, is er waarschijnlijk meer regionale spreiding in het aankoopgedrag gemeten.
26
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Doordat de methodes niet geheel identiek zijn, dienen de cijfers uit 2010 met enige voorzichtigheid vergeleken te worden met de cijfers uit 2005. De richting van de draagvlakontwikkeling (een plus of een min) kan goed worden bepaald, de exacte omvang van de ontwikkeling, zoals beschreven in hoofdstuk 3, is meer indicatief.
Veldwerk De dataverzameling heeft in de periode februari tot en met mei 2010 plaatsgevonden in de vorm van telefonische enquêtes en webenquêtes. Ook is gebruik gemaakt van internetpanels. Deze internetpanels betreffen het landelijke PanelClix en bestaande lokale internetpanels van verschillende gemeenten (o.a. Hof van Twente, Enschede en Oldenzaal). Om tot voldoende valide uitspraken te komen is een minimale responsgrootte van 200 per kern/gemeente aangehouden. In de subregionale gemeenten zijn minstens 400 consumenten geënquêteerd en in de regionaal verzorgende gemeenten 800 consumenten. Deze omvang garandeert een betrouwbaarheidpercentage van meer dan 90 bij een onnauwkeurigheid van 5%. Bij steekproefonderzoek zijn dit acceptabele foutenmarges. Tabel 1 Aantal enquêtes per gemeente. soort kern
grootte gemeente/kern
aantal
lokaal verzorgend
< 20.000 inwoners
200
subregionaal verzorgend
20.000 - 50.000 inwoners
400
regionaal verzorgend
> 50.000 inwoners
800
Het totaal aantal geldig afgenomen enquêtes in het onderzoeksgebied bedraagt 29.0001. Omdat koopgedrag niet ophoudt bij gemeentegrenzen zijn in het direct omliggende randgebied (eerste schil gemeenten en Duits grensgebied) 2.900 enquêtes afgenomen om ook de toevloeiing vanuit omliggende plaatsen te kunnen bepalen. Daarmee komt het totaal aantal geldig afgenomen enquêtes uit op 31.900. In totaal is 55 procent van de enquêtes telefonisch afgenomen en 45
procent via internet. Bepaling Bepaling bebouwde kom aankoopplaats De analyses in deze rapportage zijn gedaan op het niveau van een aankoopplaats. Hiermee wordt bedoeld de bebouwde kom en niet de gehele gemeente. Eén gemeente kan dus meerdere aankoopplaatsen hebben en dus meerdere rapportages ontvangen. Door de afbakening van het onderzoek op aankoopplaats-niveau is een heldere operationalisatie van de betreffende aankoopplaats noodzakelijk. Deze operationalisatie is gedaan op basis van postcodegebieden. Voor Hengevelde geldt dat de omvang is bepaald aan de hand van het postcodegebied 7496. Het inwonertal bedroeg op 1 januari 2010 2.100. In 2005 was dit eveneens 2.100; het inwonertal is dus stabiel gebleven. De omvang van Hengevelde is bepaald aan de hand van het postcodegebied 7496. Het inwonertal bedroeg op 1 januari 2010 2.100(CBS 2010). In 2005 was dit eveneens 2.100.
1
Dit is inclusief gemeentelijke ophogingen van het aantal af te nemen enquêtes (bijvoorbeeld om op wijkniveau
uitspraken te kunnen doen).
27
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Draagvlakomvang en draagvlakopbouw Voor het bepalen van de draagvlakomvang van Hengevelde is bovengenoemde afbakening niet noodzakelijk. Immers, het totaal van het draagvlak wordt bepaald door binding (klanten uit Hengevelde zelf) en toevloeiing (klanten uit andere plaatsen). Het aantal inwoners van de kern is daarom niet van belang. Het aantal inwoners (en daarmee de afbakening) daarentegen, is wel van invloed op de draagvlakopbouw. Naarmate de bebouwde kom enger wordt afgebakend, neemt het aandeel toevloeiing toe en het aandeel binding af. Andersom zorgt een ruime afbakening er juist voor dat het aandeel toevloeiing kleiner en de binding groter is. Het draagvlak (de omvang) is bepaald aan de hand van de koopstromen die gegenereerd worden door inwoners van het onderzoeksgebied (zie afbeelding 1, inleiding). Koopstromen afkomstig van consumenten woonachtig buiten het onderzoeksgebied (toeristen en recreanten) zijn buiten beschouwing gelaten. Voor de toevloeiing van koopkracht uit het randgebied van het onderzoeksgebied (eerste schil gemeenten en Duits grensgebied) zijn extra enquêtes afgenomen in de betreffende randgebieden. Er is geen correctie aangebracht voor koopkrachtafvloeiing als gevolg van vakantiebestedingen door consumenten uit het onderzoeksgebied. Een voorbeeld Voor Hengevelde zijn voornamelijk twee begrippen interessant: de lokale koopkracht en het totale draagvlak. De lokale koopkracht bestaat uit een aandeel binding en een aandeel afvloeiing en geeft informatie over het aandeel van de bevolking dat voor een bepaald artikel winkels in de eigen kern bezoekt en welk aandeel naar een andere plaats gaat. Dit is schematisch weergegeven in figuur 1. Figuur 1 Voorbeeld opbouw lokale koopkracht en draagvlakomvang. 150% Toevloeiing Afvloeiing Binding 54% 100%
50%
12%
88%
88%
Lokale kopers
Alle kopers (lokaal en regionaal)
0%
Het totale draagvlak is ook een belangrijke indicator van de koopstromen in Hengevelde. Het totale draagvlak bestaat uit een aandeel binding en een aandeel toevloeiing en geeft informatie over het aandeel van het totaal aantal klanten dat afkomstig is uit Hengevelde en welk aandeel afkomstig is uit andere plaatsen. De binding wordt –net als voor de berekening van de lokale koopkrachtuitgedrukt als percentage van de bevolking en de toevloeiing als percentage van het totale draagvlak. Hierdoor zal het totaal niet sommeren tot 100 procent.
28
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Bijlage 4
Binding en toevloeiing Tabel 1 Binding en toevloeiing dagelijkse sector. Kern
Tabel 2 Binding en toevloeiing huishoudelijke artikelen.
%
Kern
%
Hengevelde
74%
Hengevelde
44%
overig
26%
overig
56%
Tabel 3 Binding en toevloeiing electro. Kern
Tabel 4 Binding en toevloeiing doe-het-zelf. %
Kern
%
Hengevelde
54%
Hengevelde
42%
overig Hof van Twente
40%
overig Hof van Twente
41%
overig
17%
overig
6%
Tabel 5 Binding en toevloeiing bloemen, planten en tuinartikelen. Kern
%
Hengevelde
53%
overig Hof van Twente
29%
overig
19%
*) Binding en toevloeiing percentages bij niet-dagelijkse sector, kleding, schoenen en woninginrichting ontbreekt omdat er geen binding en toevloeiing is.
29
Koopstromenonderzoek 2010
Gemeente Hof van Twente – kern Hengevelde
Bijlage 5
Binding en afvloeiing Tabel 1 Binding en afvloeiing dagelijkse sector. Kern
Tabel 2 Binding en afvloeiing kleding. %
Kern
%
Hengevelde
46%
Hengelo
24%
overig Hof van Twente
36%
overig
76%
overig
18%
Tabel 3 Binding en afvloeiing schoenen. Kern
Tabel 4 Binding en afvloeiing huishoudelijke artikelen. %
Kern
%
overig Hof van Twente
35%
Hengevelde
26%
Haaksbergen
24%
Haaksbergen
29%
overig
41%
overig
46%
Tabel 5 Binding en afvloeiing electro. Kern
Tabel 6 Binding en afvloeiing doe-het-zelf. %
Kern
%
Hengevelde
36%
Hengevelde
34%
Hengelo
28%
Haaksbergen
39%
overig
37%
overig
27%
Tabel 7 Binding en afvloeiing bloemen, planten en tuinartikelen. Kern
%
Hengevelde
45%
overig
55%
*) Bindings- en toevloeiingspercentages bij niet-dagelijkse sector en woninginrichting ontbreken omdat er nauwelijks of geen binding en toevloeiing is (minder dan 500 klanten per plaats).
30