Geluidwetgeving, theorie en praktijk
Evertjan Janssen Senior geluidadviseur bij de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
Opbouw presentatie Wetgeving. De Wet geluidhinder (Wgh) 3 bronsoorten: • Industrielawaai • Railverkeerslawaai • Wegverkeerslawaai
Te veel geluid zorgt voor gezondheidsproblemen.
Wat is geluid.
Railverkeer en industrielawaai.
Wegverkeerslawaai, geluidwetgeving, theorie en praktijk.
Actieplan geluid (Richtlijn Omgevingslawaai / Europese wetgeving).
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
2
De Wet geluidhinder (Wgh) Voor alle 3 bronsoorten industrielawaai, railverkeerslawaai en wegverkeerslawaai andere voorkeursgrenswaarde en een maximale hogere waarde. Gemeenten zijn sinds 1 januari 2007 verantwoordelijk voor vaststellen een Hogere Waarde: Bij een geluidbelasting ≤ voorkeursgrenswaarde: het plan is zonder hogere waarde mogelijk. Bij een geluidbelasting > voorkeursgrenswaarde: tot aan de maximale grenswaarde kan een hogere waarde worden vastgesteld. Vanuit het gemeentelijk hogere waardenbeleid geld dan wel als eis dat de woning een geluidluwe gevel of een geluidluwe buitenruimte moet hebben. Bij een geluidbelasting > maximale hogere waarde: het plan is zonder aanvullende voorzieningen (bijvoorbeeld geluidsscherm of dove gevel) niet mogelijk.
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
3
Gezondheidsproblemen Onderzoeksresultaten van de onderzoeksraad van de Europese Unie: Een op de vier Nederlanders ergert zich regelmatig aan geluid. 700.000 mensen storen zich structureel aan geluid. Van hen slaapt ruim de helft zeer slecht of helemaal niet meer. Onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie Europa (WHO Europe): Tinnitus (oorsuizen). Leerproblemen verergeren. Leiden tot een hartaanval.
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
4
Kwantificeren van Gezondheidseffecten Daly’s disability-adjusted life years verloren gezonde levensjaren
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
5
Wat is geluid
Geluidniveaus
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
6
Decibel, wat is dat? Geluid wordt uitgedrukt in decibel (ook wel dB). Hoe hoger het aantal decibel, hoe harder het geluid. Woonomgeving ligt meestal tussen de 40 en 65 decibel. 's Nachts in stille wijk lager dan 40 decibel. Vlak langs drukke weg hoger dan 65 decibel. Let op: Berekeningen en getallen worden vanwege grote verschillen Tussen hoge en lage geluidniveaus via logaritmes weergegeven. Dus 50 + 50 dB(A) = niet 100, maar slechts 53 dB(A)
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
7
Invloed van afstand
Rood: lijnbronnen zoals wegverkeer Geel: puntbronnen, zoals industrielawaai
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
8
Waarom wordt geluid berekend en niet gemeten?
Om een representatief en betrouwbaar beeld te krijgen, zou vooral bij wegverkeer langdurig, tot circa een jaar, continue moeten worden gemeten.
Berekeningen daarom betrouwbaarder dan metingen over een korte periode.
Aantal wegen en woningen gemeente groot en metingen veel te kostbaar.
De rekenprogramma's zijn onder andere gebaseerd op resultaten van metingen.
Omgevingskenmerken die invloed hebben op geluid in rekenprogramma’s verwerkt.
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
9
Normstelling voor verkeerslawaai in Lden Geluid van een weg verandert gedurende een etmaal continue. Daarom wordt het gemiddelde geluidniveau over een jaar uitgedrukt in één getal, als Lden. Hierbij staat 'L' voor level (niveau) en 'den' voor day, evening en night (dag, avond en nacht):
Lday, het gemiddelde geluidniveau van alle dagperioden (07.00 tot 19.00 uur).
Levening, het gemiddelde geluidniveau van alle avondperioden (19.00 tot 23.00 uur).
Lnight, het gemiddelde geluidniveau van alle nachtperioden (23.00 tot 07.00 uur).
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
10
Infra / bevolkingsdichtheid
Verstoring per lawaaibron
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
11
Railverkeerslawaai Wat veroorzaakt geluid
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
12
Railverkeerslawaai Rijksbeleid Voor de gemeenten hebben de belangrijkste aspecten betrekking op: • Bronbeleid: stille treinen, stille sporen, • Grenzen aan groei: plafonds voor de geluidproductie van spoorverkeer (GPP), • Geluidsanering bestaande knelpunten. Bronbeleid De belangrijkste peilers voor het bronbeleid zijn: • Europees: typekeuringseisen aan nieuw materieel. • Geluidproductie door contact tussen wielen en spoorstaaf. • Geluidproductie hoger als het oppervlakte ruwer. • Door remblokken wordt wieloppervlak ruw en dus hogere geluidproductie. Bij schijfremmen in plaats van remblokken geluidproductie minder. • Ombouw lawaaiige reizigers- en goederentreinen. • Andere remblokken die leiden tot een minder ruw oppervlak van de wielen. •Uitfasering houten dwarsliggers en stalen bruggen. Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
13
Railverkeerslawaai / Betuweroute Verplichting tot evaluatieprogramma. In gebruiksfase worden werkelijke gevolgen onderzocht. Zijn getroffen maatregelen effectief. 2011-2012 metingen verricht na klachten vanuit Hardinxveld-Giessendam. Conclusie: Huidige situatie (bij gebruik van ca. 25-35% van vol-capaciteit volgens tracébesluit = TB) geluidnormen niet overschreden. Pas bij realisatie van 100% capaciteit TB normen overschreden, indien het materiaal niet stiller wordt.
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
14
Industrielawaai Vooral geluidoverlast in de directe omgeving van de industrie(terreinen). (Relatief gezien) beperkt aantal woningen (zie ook de geluidbelastingkaarten). Industrielawaai is geregeld in de Wet geluidhinder en Wet milieubeheer (WABO). Gezoneerde industrieterreinen Aantal industrieterreinen, met grote lawaaimakers, een wettelijke zonegrens (50 dB(A)-zone) vastgesteld. De geluidbelasting via Zonebewakingsmodellen beheerd. Sommige terreinen ook een zonebeheerplan. Papendrecht: industrieterreinen Oosteind en Aan de Noord. Dordrecht: industrieterrein De Staart Niet gezoneerde industrie(terreinen) Bescherming tegen industrielawaai is voor bestaande en nieuwe woningen geregeld via de Wet milieubeheer (via vergunningen en meldingen).
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
15
Wegverkeerslawaai, geluidwetgeving, theorie en praktijk Wet geluidhinder (Wgh): Nieuwe wegen, woningen of bestemmingsplannen, reconstructies. Overschrijding voorkeursgrenswaarde 48 dB. Afweging bijvoorbeeld stille wegdekken. Richtlijn Omgevingslawaai (Europese wetgeving): Tweede keer voor peiljaar 2011 recent (eind 2013) vastgesteld. Later in presentatie uitgebreider. Maatregel in (vorige) Actieplan: Stille wegdekverhardingen, dunne geluidreducerende deklaag (DGD).
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
16
Rijkswegen, Provinciale wegen en Spoorwegen Rijkswegen N3 en A15 : Rijkswaterstaat verantwoordelijke voor wegverkeerslawaai Provinciale wegen
: Provincie verantwoordelijk voor wegverkeerslawaai
Spoorwegen
: Prorail verantwoordelijke voor railverkeerslawaai
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
17
SWUNG: Samen Werken Uitvoering Nieuw Geluidbeleid SWUNG 1: 1 juli 2012 Wet geluidhinder (Wgh) gewijzigd
Bij akoestisch onderzoek voor woningbouwplan nabij de rijksinfrastructuur Berekeningen geluidbelasting ten gevolge rijksinfrastructuur niet gebaseerd op een prognose 10 jaar vooruit maar, vastgestelde geluidproductieplafond (GPP) plus 1,5 dB.
SWUNG 2: datum onbekend, verwachte veranderingen
Het hogere waarde besluit vervalt.
Voor provinciale wegen: systematiek met geluidproductieplafonds.
Voor gemeentelijke wegen: 5 jaarlijkse monitoring van de geluidsituatie.
Aspect cumulatie een prominentere plaats
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
18
Wat doet de gemeente zelf Bestemmingsplannen (ruimtelijk ordenen) zijn up to date Bestemmingsplan is toelatingsplanologie Soms voorwaardelijke bepaling mogelijk (vb aanwezig zijn geluidscherm) Uitvoeringsaspecten niet in bestemmingsplan indien afdwingbaar via ander wettelijk kader Hogere waarden beleid Beleid voor het vaststellen van hogere waarden Wet geluidhinder. Eis: geluidluwe gevel of een geluidluwe buitenruimte Voorschriften in de bouwvergunning (Het nieuwe Bouwbesluit 2012) Regels voor geluid van buiten Regels voor geluid naar buren Regels voor geluid van installaties
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
19
Wegverkeerslawaai Reken- en meetvoorschrift
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
20
Geluidbronnen van motorvoertuigen
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
21
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
22
Band-wegdekgeluid
De stille band
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
23
De stille wegdekken
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
24
Perceptie (beleving) reductie stille wegdekken
Microdeklagen, veel verschillende soorten!
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
25
Kenmerken microdeklagen
Geluidreductie personenauto’s
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
26
Richtlijn Omgevingslawaai (Europese wet) Gemeenten met gezamenlijk meer dan 100.000 / 250.000 inwoners zijn verplicht geluidbelastingkaarten en actieplannen voor geluid om de 5 jaar te maken:
Dordrecht, Zwijndrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Hendrik-Ido-Ambacht. Het vaststellen, beheersen en zo nodig en gewenst verlagen van geluidniveaus in de leefomgeving.
Eerste keer voor peiljaar 2006.
Geluidknelpunten wegverkeer (gemeentelijk wegen) 2011.
Rijkswaterstaat en Prorail verantwoordelijke voor wegverkeerslawaai op rijkswegen en railverkeerslawaai.
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
27
Eerst geluidbelastingkaarten en daarna Actieplannen Bij Actieplannen moet volgende gebeuren:
Inventariseren en vaststellen van de blootstelling aan omgevingslawaai door middel van geluidbelastingkaarten (op 26 juni 2012 door het college vastgesteld). Het vaststellen van actieplannen om omgevingslawaai te voorkomen en/of te beperken. Op 28 januari 2014 is door het college van burgemeester en wethouders het actieplan voor Papendrecht vastgesteld. Voorlichten van het publiek over omgevingslawaai en de effecten daarvan. Publiceren geluidbelastingkaarten en inspraak.
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
28
Totale onderzoeksgebied (Drechtsteden)
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
29
Aantal ernstig geluidgehinderden / Plandrempel Bij een geluidniveau van: 60 dB voelt 13 % zich ernstig gehinderd. 65 dB voelt 20 % zich ernstig gehinderd. 70 dB voelt 30 % zich ernstig gehinderd. Formele Plandrempel 65 dB. Gelijk aan die in het vorige actieplan. Advies van de GGD (gezondheidseffectscreening (GES)). Kijk hoe grootste gezondheidswinst is te bereiken. Dus niet gefocust op alleen de hoogste geluidbelastingen. Ook vanuit het oogpunt van doelmatigheid effectiever. Daarom: Wegen met woningen geluidbelasting 60 dB of hoger geïnventariseerd.
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
30
Lden classificering milieukwaliteit conform methode Miedema
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
31
Geluidbelastingkaart wegverkeer (Lden alle wegen)
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
32
Lden lokale wegen
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
33
Woningen en (ernstig) gehinderden per geluidbelastingklasse Lden vanwege gemeentelijke wegen
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
34
Woningen geluidbelastingklasse Lden > 60
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
35
Knelpunten In goede samenwerking met afdeling beheer en uitvoering samengesteld
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
36
of meer = Vragen om een vorstgevoelige deklaag beter maximaal 3,0 dB(A) ??? Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
37
Baten – kosten = resultaat Kosten
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
38
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
39
Dank voor uw aandacht
Vragen ?
Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
40