Geluid en Gezondheid Lex Groenewold Adviseur milieu en gezondheid GGD Noord- en Oost-Gelderland
Overzicht type meldingen Milieu&Gezondheid 2013 Ongedierte Ioniserende 4% straling 0% Incidenten 1% Electromagn. velden 2%
Stoffen Asbest 5%
per bronsoort Wind-molens 0% Water Overig 2% 3%
Geluid 11%
Geur 3% Beleid 4%
Stoffen Overig 15%
Bodem 4%
Eikenproc.rups 1% Kanker-cluster 4%
Lucht 8%
Vocht Schimmel 5%
Binnenmilieu 16%
Int.Veeh./LOG 5%
GES 1%
Inhoud: -
Geluid en gezondheid Gezondheideffectscreening (GES) Evenementenbeleid Aalten Voorbeeld geluiden
1
Geluid en gezondheid
Geluid onmisbaar onderdeel samenleving
• • • • •
Communicatie Muziek Natuur Genieten Waarschuwen
Geluid en gezondheid • Woonomgeving – – – – –
Ernstige hinder > ergernis, uitputting, depressie (>42 dB) Slaapverstoring > vermoeidheid, slecht presteren (>42 dB) Ontwaakreacties (> SEL=53 dB) Bloeddruk (>55 dB) Hartvaatziekten > hartinfarct (>60 dB)
• Werk & muziek – Gehoorschade 20.000 jongeren per jaar (>95 dB) – Zwangerschapshypertensie • Vliegtuiglawaai – Leesachterstand kinderen (1 maand per 5 dB toename) – Cognitieve effecten (aandacht, concentratie)
Ontwikkeling geluidhinder • Transport gerelateerd geluid groeiend probleem: – Verstedelijking – Volumegroei mobiliteit – 24 uurs economie (nachtelijke belasting) • Lange termijn effecten van geluid goed beschreven • Blootstelling-respons relaties voor een aantal effecten beschikbaar • Goede basis voor schatting van ziektelast t.g.v. geluid (Environmental Burden of Disease – EBD) • Doorlopende discussie welke geluidmaten meest geschikt zijn in relatie tot welke (gezondheids)effecten
2
Effecten Geluid NL
Lnight, buiten
Waargenomen gezondheidseffecten
<30 dB
Geen substantiële biologische effecten, incl.
30-40 dB
Het overall effect is beperkt.
40-55 dB
Overall effect groter
> 55 dB
•verschil in gevoeligheid individuen •ongelijke omstandigheden Waargenomen toename van: •lichaamsbewegingen •ontwaken •zelf gerapporteerde slaapverstoring en onrust. •Effect afhankelijk aard geluid en aantal gebeurtenissen. •Kwetsbare groepen zijn meer gevoelig (kinderen, ouderen, chronisch zieken). •Regelmatig ongustige gezondheidseffecten bij blootgestelden •Adaptatie nodig om te (leren) leven met nachtelijk geluid (ramen dicht ongezond, oordoppen, accepteren slecht slapen e.d.) •Kwetsbare groepen worden het zwaarst getroffen.
Groot effect. Toenemend risico voor de publieke gezondheid. •Frequent optredende negatieve gezondheidseffecten •Substantieel deel blootgestelden ernstig gehinderd en/of slaapverstoord •Voldoende bewijs toenemende kans hart- en vaatziekten
3
Ook dat nog!
Tot 91 dB!
Mate van invloed klein middel groot Demografische/Soc.-econ. factoren Leeftijd x Eigendom woning x Economische binding geluidbron x Eigen gebuik geluidbron x Persoonlijke factoren Geluidgevoeligheid x Vermogen tot coping x Angst voor de bron x Gevoel dat geluid door veroorzaker x vermijdbaar is Sociale factoren Waargenomen beheersbaarheid - voorspelbaarheid - Toegang tot informatie - Vertrouwen in overheid oplossen - Mogelijkheid klachten te melden Procedurele rechtvaardgheid bezorgdheid over (bij)effecten bron Situationele factoren Geluidsisolatie Stille gevel Aanwezigheid andere geluidbronnen Geschiedenis en verwachtingen Tevredenheid leefomgeving
Geluidniveau draagt ca. 50% bij aan hinder
x x x x x x x x x x x
Aanknopingspunten beleid
Gezondheid effect screening (GES) • De invloed van milieu op gezondheid in een specifieke situatie • Kwantitatief: blootstellingsniveau’s vertalen naar gezondheidseffecten • Kwalitatief: scores toekennen aan verschillende blootstellingsniveaus’s waarmee kwaliteit leef/gebruiksruimte kan worden bepaald • Totaalbeeld van de verschillende milieucompartimenten • Grafische weergave mbv gebiedskaarten • Beleidsinstrument voor gemeenten
4
GES-score
Milieu-gezondheid kwaliteit
0
Zeer goed Groen
1
Goed
2
Redelijk
3
Vrij matig
4
Matig
Geel
Oranje
5
Zeer matig
6
Onvoldoende
7
Ruim onvoldoende
8
Zeer onvoldoende
Rood
Geluidbelasting industrie Geluidbelasting dB(A) / dB Letm
Ernstig gehinderden (%)
Lden
< 45
<2
GES-score
<2
0 Zeer goed
43 - 47
2-3
37 – 41
2–3
1 Goed
50 – 54
48 – 52
4-7
42 – 46
3–4
3 Vrij matig
55 – 64
53 - 62
8 - 18
47 – 56
4–9
5 Zeer matig
65 - 69
63 - 67
19 - 25
57 – 61
9 – 13
6 Onvoldoende
> 68
> 25
< 37
Ernstig Slaapverstoorden (%)
45 - 49
> 70
< 43
Geschatte geluidbelasting LAeq,23-7h dB(A)
> 62
> 14
7 Ruim onvoldoende
Evenementenbeleid Aalten • Niveau > 85 dB(A) op gevel (2x/jr) = feitelijk onbeperkt hard ~125 dB(A) bij a=20m • 12 keer ontheffing collectief - 85 dB(A) • 12 keer ontheffing individueel – 70 dB(A) • Tot 02:00 uur en zonder muziektoeslag • GES: 8 zeer onvoldoende voor geluid • Maar is dat erg??
5
Evenementenbeleid (1) • Oorsprong ontheffing: 1x per maand algemeen geaccepteerd = 12x per jaar • Zeker bij centrumfunctie • Dan nauwelijks gezondheidseffecten • Nu: overlast mogelijk om de week te vaak • max 12x collectief – 85 dB(A) / 2x > 85 dB(A) • max. 12x individueel – 70 dB(A) • tot 2.00 uur ernstige slaapverstoring
Evenementenbeleid (2) • • • • •
Advies: streven naar max. 12x per locatie/jr Vooraf indienen + beoordelen aanvraag Niet akoestische factoren heel belangrijk Overlast reguliere horeca handhaven Duidelijkheid eindtijd + handhaven – 02.00 uur is wel erg laat voor de toegestane niveaus
• Jaarlijks 20.000 jongeren gehoorschade max. 103 dB(A) op terrein / liefst lager 92 dB(A)
Mogelijke maatregelen • • • •
Opstelling, aantal en grootte geluidboxen Inlassen geluidpauzes ( minder gewenning) Maximaal 103 dB(A) op 2m voor box Aanbieden alternatief – Hotelovernachting – Goede passende en gefilterde oordoppen op maat
• Decibelbord met info geluid • Strikte naleving eindtijd (liefst eerder dan 02:00 uur) • Voldoende ruimte brandweer/ambulance
6
Hoe hard is hard • • • • • •
Paar geluiden Verschil 6 dB (afstandsverdubbeling puntbron) Verschil scherm bij snelweg Disco/evenement Rocknummer (90-100 dB(A) – afh. van installatie) Housenummer (idem)
• Geluidmeter in de zaal voor echte niveau
Het Verschil
Afstandsverdubbeling bij puntbron (machine)
Snelweg 57 dB achter scherm
7
Snelweg 69 dB boven scherm
Muzieknummers • 2 nummers: stukje Golden Earring en house-nr • Eerst ± 70 dB(A) • Dan volume omhoog tot wat kan – liefst 103 dB(A), minimaal 95 dB(A) • 103 dB(A) = convenant evenementen dus waar we onze jeugd aan blootstellen
Rocknummer 90-100 dB(A) Radar love Golden Earring (Youtube)
8
Housenummer 90-100 dB(A)
André Queiroz - Madness (Original Mix)1- preview
9
