Gegrond Nieuwsbrief van Certis Europe B.V. voor de Akkerbouw en de Vollegrondsgroenteteelt
Onderzoek spuitmoment Royal MH (pagina 2)
INNOVATIEKRACHT Met de toelating van Gazelle heeft de aardappelteler sinds kort een uitstekend middel ter beschikking in de strijd tegen lastig te bestrijden luizen en mengpopulaties van de coloradokever. Gazelle heeft zich eerder reeds bewezen in andere teelten. Certis is ook in de aardappelbewaring onderscheidend en innovatief. Speerpunt hierbij is de ontwikkeling van koudneveltechniek voor de toepassing van Gro-Stop Innovator. Koudverneveling is in opkomst. Het is gebruiksvriendelijk en maakt bovendien de automatisering van kiemremming mogelijk. De koudneveltechniek stond ook centraal tijdens een goed bezochte Certisdemonstratiedag voor teeltadviseurs op PPOproefbedrijf ‘de Eest’ in Nagele. Daar demonstreerden enkele producenten de werking van koudvernevelingsapparatuur. PPO voert op het proefbedrijf in opdracht van Certis jaarlijks grootschalig kiemremmingsonderzoek uit. Daarbij wordt gekeken naar verschillende aspecten van kiemremming, waaronder koudneveltechnieken. Certis test in nauwe samenwerking met producenten onder andere de effectiviteit van de Gro-Stop Innovator voor deze techniek. Op ‘de Eest’ voert Certis jaarlijks ook effectiviteitsonderzoek uit op praktijkniveau. De resultaten zijn in mei getoond aan teeltadviseurs. Inmiddels heeft Certis via etiketuitbreiding ook het bewaarziektemiddel Diabolo SL voor koudneveltoepassing mogelijk gemaakt. Deze toepassing kan mits is voldaan aan specifieke eisen voor de inrichting van de bewaarcel. Het geeft meer flexibiliteit bij het beheersbaar houden van zilverschurft en dus een kwaliteitsvoordeel. Daar is het tenslotte om te doen. Harry Salomons, Product Manager
Ruimtebehandeling Diabolo luistert nauw (pagina 4)
Koudverneveling vergemakkelijkt de bewaring (pagina 7)
GAZELLE LANGDURIG EFFECTIEF TEGEN LUIS EN COLORADOKEVER
Berend Mulder: Goede ervaringen met Gazelle
“Gazelle werkt prima”, is de ervaring van Berend Mulder van de maatschap Mulder uit IJhorst. Gazelle is op het bedrijf getest in de consumptieaardappelen tegen de coloradokever en luis. Het is gebruikt in een perceel van vier hectare, verdeeld in twee stukken. Het ene gedeelte is gespoten met Gazelle en het andere met een middel, dat Mulder gewoonlijk spuit. “Ik heb hem vooral ingezet tegen de coloradokever. Dat was de grootste bedreiging. Tegen de coloradokever is het één keer gebruikt. Dat was afdoende”, vertelt hij. “Wat opviel, was de zeer snelle werking.” Berend en zijn broer Hendrik telen in totaal 75 hectare aardappelen, onder andere Hansa, Agria en Fontane. Ook telen de broers pootaardappelen. Ze poten met een zelfrijdende pootmachine, een omgebouwde WKM-bietenrooier. Er wordt geteeld op bedden. Dat heeft als voordeel dat het vocht beter vastgehouden wordt. Toepassing Voor het gebruik van Gazelle wordt geadviseerd voldoende water te gebruiken voor een goede bedekking. De broers hebben een spuit met
Gegrond
Jaargang 3 - Nr. 6 - Juli 2008
luchtondersteuning. De luchtondersteuning zorgt ervoor dat het middel goed onder in het gewas kan doordringen. Daardoor kon worden volstaan met 175 liter water. Gazelle is inzetbaar in de teelt van poot-, consumptie- en zetmeelaardappelen. Het breed werkend middel blijkt het aardappelgewas langdurig vrij te houden van luizen en coloradokevers.
“Wat opviel, was de zeer snelle werking” Het middel is zeer effectief gebleken tegen lastig te bestrijden luizensoorten, zoals de wegedoornluis, de vuilboomluis, maar ook de boterbloemluis. Van de coloradokever pakt Gazelle zowel de volwassen insecten als de larven. De werking is niet afhankelijk van de temperatuur, waardoor het flexibel inzetbaar is. Gazelle is goed mengbaar met de meeste gangbare fungiciden en insecticiden. Gebruik 250 gram per hectare. Spuit met voldoende water om een goede gewasbedekking te krijgen. Het toevoegen van een uitvloeier is onder normale omstandigheden niet nodig. ■
1
VROEGE BESPUITING GAZELLE OP EIEREN COLORADOKEVER Ingrijpen in een zo vroeg mogelijk stadium remt de ontwikkeling van de coloradokeverpopulatie later in het seizoen. Met dit als uitgangspunt heeft Certis eind mei een proef opgezet met een vroege bespuiting met Gazelle.
Pim van de Griend: ‘Het effect op de eitjes is goed’
De bespuiting in het voorjaar bij het begin van de eerste eiafzet moet er voor zorgen dat het gewas gevrijwaard blijft van de tweede en derde generatie coloradokevers, die zich anders in de loop van het seizoen gaat ontwikkelen. Of dit daadwerkelijk zo is, wordt nu onderzocht. “De eerste resultaten zien er goed uit. De coloradokever zet de eieren af
aan de onderkant van de onderste bladeren. In mei zijn alle bladeren nog goed te raken”, aldus Pim van de Griend, bij Certis verantwoordelijk voor het onderzoek. Effectief “Het indirecte effect op de eitjes is goed. Dat wil zeggen dat nadat de eieren zijn uitgekomen de larven dood gaan aan vraat van hun eigen eischaal of blad. Op beide zit Gazelle. Het lijkt wel of de eieren niet uitkomen door de bespuiting. Er waren geen levende larven meer te zien”, vertelt Pim. De overlevingskans van de larven die wel uit de eitjes komen is klein, omdat op het blad Gazelle zit. De omstandigheden voor de veldproef waren goed. Door de gunstige klimatologische omstandigheden waren de overwinterende volwassen coloradokevers dit jaar al vroeg actief. ■
ONDERZOEK NAAR BESTE SPUITMOMENT ROYAL MH IN UIEN “Royal MH spuiten kort voordat het loof begint te strijken, geeft het beste resultaat. Je hebt dan de spruitrust goed geregeld”, zegt uienonderzoeker Lubbert van den Brink van het PPO in Lelystad. Van den Brink doet voor het Productschap Akkerbouw onderzoek naar bespuitingen met Royal MH. Het PPO is vorig jaar gestart met het onderzoek. Vanaf half juli is op een proefveld in Lelystad om de drie, vier dagen, telkens op verschillende veldjes, een bespuiting met Royal MH uitgevoerd totdat driekwart van het loof gestreken was. Tijdens de winter zijn de uien, die op verschillende tijdstippen met Royal MH bespoten zijn, beoordeeld op spruitrust.
Spuitcriteria Mogelijk levert het PPO-onderzoek extra criteria op die de teler beter houvast geven bij het bepalen van het juiste spuittijdstip. Zo’n criterium zou de verhouding tussen de boldikte en de halsdiameter kunnen zijn. Van den Brink: “We kijken of die verhouding 3:1 een goede vuistregel is. Daarnaast moet je denken aan het aantal bladloze rokken als criterium voor het meest gunstige spuitmoment.” Ook kijkt het PPO of de bruikbaarheid van de nieuwe criteria voor toepassing van Royal MH mogelijk afhankelijk is van het ras. Niet te laat spuiten Wat in ieder geval voorkomen moet worden, is dat er te laat gespoten wordt. Dat wil nog wel eens gebeuren. “Enkele dagen voor de strijkdatum beginnen met spuiten is geen probleem, maar te laat spuiten is beslist niet goed. Als je te laat begint, krijgt de ui te weinig kans om de Royal MH op te nemen. Als het loof te snel afsterft, komt er onvoldoende Royal MH terecht in de bolstoel en de jonge spruit en heb je te weinig werking.”
Lubbert van den Brink: ‘Geef ui voldoende kans Royal MH goed op te nemen’
Kwaliteitsaspecten Het PPO-onderzoek moet ook inzicht geven in de gevolgen van zeer vroege bespuitingen, namelijk zo’n drie weken voor de eigenlijke strijkdatum. “Dat is extreem vroeg en dit komt in de praktijk ook niet voor”, aldus Van den Brink.
Gegrond
“Maar het is nodig voor het onderzoek. Het uienras en de groeiomstandigheden worden ook meegenomen bij de beoordeling van de uien op andere kwaliteitsaspecten zoals losse rokken (holle, voze uien).” ■
2
DIABOLO BEWIJST ZICH ANDERMAAL IN VERGELIJKENDE PROEF Effect Diabolo op Zilverschurft
Het onderzoek is uitgevoerd in bewaarseizoen 2006/2007 en 2007/2008. Voor het onderzoek is Diabolo SL 150 ml per ton toegepast in een verdunning van 1:1 per ton. De effectiviteit van Diabolo bleek beduidend beter.
Ook doodt Diabolo de zilverschurft sporen volledig. “Dat Diabolo toch effectiever is, komt door de formulering. Het is niet alleen de actieve stof imazalil. Het ‘geheim van de smid’ zit in de formulering. Die is medebepalend voor de werking”, aldus Certis-adviseur Fokke Smit. “Uiteindelijk gaat het erom het maximale rendement te halen uit imazalil die op de aardappelen worden toegepast. Met Diabolo is dat geborgd.” ■
2,25
7-2-2005 9-5-2005
2 1,75 1,5 Zilverschurft (%)
Uit onderzoek door het Hilbrands Laboratorium voor Bodemziekten blijkt dat de effectiviteit van Diabolo zich positief onderscheidt ten opzichte van het generieke middel op basis van imazalil.
1,25 1 0,75 0,5 0,25 0 Onbehandeld
Diabolo SL
Generiek
GOEDE BEDEKKING GEEFT DIABOLO GROTE BEDRIJFSZEKERHEID onderzoek dat Certis heeft laten uitvoeren, wijst uit dat Diabolo zich daarin onderscheidt.
Diabolo - druppelgrootte 160 140 120
Dv50 [µm]
100 80 60 40 20
Met Diabolo heeft de teler een betrouwbaar, bedrijfszeker middel in handen. Onderzoek en jarenlange praktijkervaring hebben uitgewezen dat het hele spectrum van bewaarziekten ermee wordt bestreden. Bij de inzet van een bewaarziektemiddel is het toepassingsmoment en vooral ook een goede bedekking belangrijk”, zegt Certisadviseur Willem Schirring. Toepassingsmoment bepalend Schirring: “Zet Diabolo SL tegen Fusarium of Phoma in bij het inschuren. Hier is het
Diabolo
flow (SC)
Diabolo geeft een betere oppervlakteverdeling.
3
maximale rendement te halen uit het bewaarziektemiddel. Dus voordat de schimmels kunnen inwerken op kleine beschadigingen die tijdens de oogst ontstaan. Bij deze toepassing wordt ook zilverschurft beheerst.” Als Fusarium of Phoma niet aan de orde is en zilverschurft in het natraject van bewaring de kop opsteekt, kan overwogen worden na het sorteren of voor de aflevering Diabolo toe te passen. “Diabolo is een watergedragen middel. Het is gebruiksvriendelijk en vloeibaar. Dat geeft een mooie nevel en daardoor een goede bedekking rondom de knol. Uit onderzoek blijkt dat deze beter is dan een middel geformuleerd als flow (SC). Die goede bedekking is nodig voor de grote bedrijfszekerheid. Het zorgt voor een hoger rendement van imazalil, de werkzame stof in Diabolo”, aldus Schirring. “De kern van het verhaal is dat de bedekking goed moet zijn. Die krijg je met de juiste druppelgrootte.” Druppelspectrum-
0 Water
Diabolo onverdund
Referentie Flow onverdund
Diabolo is in zijn bedekking vergelijkbaar met water. De resultaten van een middel geformuleerd als flow (SC) blijven daarbij ver achter. Het druppelspectrum is fijner ten opzichte van de referentie, waardoor de bedekkingsgraad op de aardappel hoger is. Dv50 [µm]: maat voor de druppelgrootte
Phoma Behalve tegen zilverschurft, is Diabolo zeer effectief tegen alle Fusarium- en Phomaschimmels, waaronder ook Phoma eupyrena. “Phoma is een goed te bestrijden schimmel als je er maar op tijd bij bent en een goede bedekking hebt”, stelt Willem Schirring. “Diabolo toepassen direct bij het inschuren is hierbij de beste remedie.” ■
Gegrond
RUIMTEBEHANDELING DIABOLO LUISTERT NAUW Met de toepasbaarheid van Diabolo als ruimtebehandeling is een nieuwe dimensie aan de bestrijding van zilverschurft toegevoegd. De toepasbaarheid van een ruimtebehandeling met de koudneveltechniek gedurende de bewaring is het resultaat van meerjarig praktijkonderzoek door Certis. “We hebben eerst jaren getest in onderzoekscellen (bulk) ter grootte van 12 tot 30 ton. Dat werkte goed. Daarna hebben we onderzoek gedaan in praktijkcellen van 250 ton”, vertelt Gerco Gortzak. Gerco doet bij
Certis onderzoek naar de bestrijding van bewaarziekten bij aardappelen. Bedekking cruciaal Bij de toepassing van Diabolo is een goede bedekking van de knol cruciaal. De verneveling luistert daardoor zeer nauw, aldus Gortzak. “Een effectieve werking tegen zilverschurft is alleen mogelijk door per ton aardappelen 150 ml Diabolo met koudverneveling en via geforceerde ventilatie door de partij te verdelen. Voorwaarde is hierbij dat de aardappelen in kisten zijn opgeslagen.”
TOEPASSING DIABOLO UITGEBREID Diabolo is nu nog flexibeler inzetbaar. Sinds kort mag het ook worden toegepast als ruimtebehandeling met de koudneveltechniek gedurende de bewaring. Daardoor is het nu ook mogelijk om zilverschurft na het inschuren aan te pakken. Voor een goed resultaat moeten de inrichting van de bewaring en de wijze van koudnevel- en ventilatietechniek aan stringente voorwaarden voldoen.
Gerco Gortzak: ‘Toepassing Diabolo vereist kennis’
INSTRUCTIEDAGEN RUIMTEBEHANDELING DIABOLO Toepassing van Diabolo ruimtebehandeling met de koudneveltechniek tijdens de bewaring luistert zeer nauw. Vooralsnog komt alleen een kistenbewaring voorzien van geforceerde zuigventilatie in aanmerking, waarbij de koudverneveling wordt uitgevoerd met de Potatofog. Juist omdat toepassing zo nauw luistert heeft Certis besloten tot een stapsgewijze introductie. Het eerst gebeurt dat in de bewaring van tafelaardappelen. Voor adviseurs, onderzoek en voorlichting worden door Certis enkele regionale demonstraties op praktijklocaties georganiseerd, waar instructies worden gegeven over de toepassing en de ventilatietechniek.
Gegrond
Zuigwand In het onderzoek is gekeken is naar de toepassing van Diabolo in 250-tons bewaring met een zuigwandsysteem. Gerco Gortzak: “Zuigen geeft een betere luchtstroom dan een drukwand. Je kunt zo met één ventilator ook veel meer gestapelde kisten bedienen dan met een drukwandsysteem”, aldus Gortzak. “Het zuigwandsysteem met kistenbewaring doet het goed, als je doorontwikkelde en nieuwe koudneveltechnieken, zoals de Potatofog en Pieper-Does Cold Fog, gebruikt. Daarmee krijg je een voldoende fijne verdeling van de Diabolo.” Gemakkelijk koudvernevelbaar Voor het onderzoek in de 250-tons bewaring is de Potatofog-koudneveltechniek gebruikt. De Diabolo is verneveld met vijf nozzles. Gerco: “Voor 250 ton tafelaardappelen is 37 liter Diabolo nodig. De nozzle heeft een capaciteit van ruim 1 liter per uur. Met vijf nozzles is het in zeven à acht uur pompen gebeurd. De Diabolo is bijna net zo dun als water. Hij laat zich dus heel gemakkelijk vernevelen.” ■
4
“MET DIABOLO RUIMTEBEHANDELING HEB JE ALTIJD IETS ACHTER DE HAND” “Diabolo toegepast als ruimtebehandeling tijdens de bewaring is een aanwinst. Zilverschurft is een probleem dat altijd aandacht nodig heeft om deze goed te beheersen. Zeker als je de temperatuur in de bewaarcel niet voortdurend constant kunt houden, is de druk van zilverschurft tijdens de bewaring hoog. Met Diabolo voor de ruimtebehandeling heb je meer speelruimte”, is de ervaring van Sjaak van ’t Westeinde uit Nieuwolda. Certis heeft in maart bij Van ‘t Westeinde een praktijkproef uitgevoerd met Diabolo SL, die door middel van koudneveltechniek als ruimtebehandeling werd toegepast. Van ’t Westeinde heeft een mechanische gekoelde bewaring. De
tafelaardappelen zijn opgeslagen in een kistenbewaring, voorzien van geforceerde zuigventilatie. Ondermeer is gekeken naar de verdeling van de Diabolo. Er is 150 ml per ton toegepast met een Potatofog om een zo goed mogelijke verdeling van fijne druppels rondom de aardappelen te krijgen. De proef met de ruimtebehandeling is geslaagd. Kleurbehoud De Diabolo is toegepast in een partij van 180 kisten tafelaardappelen (Redstar). “Voor tafelaardappelen is het belangrijk dat ze hun kleur behouden. Zeker bij aardappelen in het hogere marktsegment telt dat zwaar mee. Daar wordt ook op uitbetaald. Die kleur verlies je als er zilverschurft op zit. Dat moet je dus proberen
te voorkomen. Het verdient zich terug”, aldus Van ’t Westeinde. ■
Sjaak van ’t Westeinde: ‘Met koudverneveling meer speelruimte tegen zilverschurft’
CONDITIE KNOL VAN INVLOED OP ONTWIKKELING SCHILBRAND Met een goed afgeharde knol is er minder kans op schilbrand. Het semi-praktijkonderzoek met Gro-Stop Ready, dat afgelopen jaar in opdracht van Certis door PPO in Lelystad is uitgevoerd, heeft dat wederom bevestigd. De dosering verlagen om schilbrand te voorkomen heeft geen enkel effect. De resultaten van het onderzoek zijn in februari gepresenteerd aan zo’n veertig teeltvoorlichters. Het afgelopen bewaarseizoen waren er weinig problemen met schilbrand. De rooiomstandigheden waren immers uitstekend. De aardappelen waren goed afgehard. Certis-adviseur Willem Schirring: “Voor sommige rassen zijn optimale rooiomstandigheden absoluut noodzakelijk, omdat bij deze rassen onder minder gunstige omstandigheden toch schilbrand kan optreden.” Geen doseringseffect “Een vochtig najaar en slechte rooiomstandigheden zijn de ingrediënten voor het optreden van schilbrand. De dosering van Gro-Stop Ready verlagen heeft absoluut geen zin”, vertelt hij. “De halve en zelfs een kwart dosering zal het optreden van schilbrand niet voorkomen. Het maakt ook niet uit welk product op basis van chloorprofam wordt gebruikt. Het is puur de aanwezigheid van chloorprofam en de conditie van de aardappelknol.”
5
Willem Schirring (links): ‘Een beschadigde knol is extra kwetsbaar’
Gegrond
Verwarring met poederschurft Een beschadigde knol is extra kwetsbaar. De verkurking van het beschadigde oppervlak (wondheling) zal na een behandeling met
chloorprofam minder snel verlopen.Sommige ziekteverwekkers, zoals poederschurft (Spongospora subterranea), maken dankbaar gebruik van deze vertraagde wondheling en zien hun kans schoon om de knol binnen te dringen. Deze aantasting van poederschurft wordt nogal eens verward met schilbrand, ondanks de duidelijke verschillen tussen beide aantastingen. Schilbrand blijft oppervlakkig Schilbrand treedt op in de eerste zes weken na de inschuurbehandeling, terwijl de aan-
tasting van poederschurft zich pas na de jaarwisseling openbaart. Schilbrand is en blijft een oppervlakkige aantasting bestaande uit met vocht gevulde blaasjes. Poederschurft daarentegen veroorzaakt kraters in de knol, die gedurende het bewaarseizoen steeds dieper in de knol groeien. “Als de aantasting met de nagel wordt ingedrukt, zal er bij poederschurft niets te zien zijn, maar bij schilbrand vloeit er dan vocht uit de blaasjes”, aldus Schirring. ■
SCHILBRANDGEVOELIGE RASSEN
GRO-STOP READY, GEVOLGD DOOR FOGGEN Het gebruik van een halve dosering Gro-Stop Ready laat zich prima combineren met foggen. Bij een dosering van 75 ml bij het inschuren werkt de GroStop Ready afdoende tot januari, begin februari afhankelijk van de kiemrust van de verschillende aardappelrassen. Vanaf dit moment, afhankelijk van de bewaarduur, één of meer ruimtebehandelingen middels Gro-Stop fog uitvoeren. De totale hoeveelheid actieve stof mag niet meer zijn dan 36 gram actief per ton. Bij de normale dosering Gro-Stop Ready van 150 ml per ton moet er een wachttijd van twee maanden in acht worden genomen. Bij een dosering van 75 ml per ton Gro-Stop Ready is er geen wachttijd.
POEDERSCHURFT
Akira
Friede
Likaria
Santana
Asterix
Bimonda
Gabriella
Marabel
Santé
Bildtstar
Charlotte
Gloria
Maradonna
Secura
Hansa
Courage
Inova
Milva
Solara
Lady Claire
Ditta
Karlena
Miriam
Solide
Redstar
Dorado
Karolin
Nicola
Timate
Saturna
Fasan
Labadia
Raja
Veronie
Folva
Laura
Red Scarlett
Victoria
Rassen als Asterix, Bildtstar, Hansa, Lady Claire, Redstar en Saturna vertonen onder normale omstandigheden geen schilbrand, maar kunnen wel door poederschurft worden aangetast
VOORKOM CONTAMINATIE VAN GEOOGSTE PRODUCTEN MET CHLOORPROFAM Kiemremmingsmiddelen op basis van chloorprofam hebben de eigenschap dat het kristalliseert op materialen. De kristallen kunnen over langere tijd weer in een dampfase komen. Sla daarom geen pootgoed, plantgoed en zaden ten behoeve van vermeerdering op in kisten of ruimten waar chloorprofam is gebruikt. Dit om schade aan de kiem te voorkomen. Ook bij de opslag van geoogst producten (bijvoorbeeld granen) is contaminatie met chloorprofam niet uit te sluiten.
RESULTATEN TNO-ONDERZOEK KOUDNEVELEN GRO-STOP INNOVATOR In opdracht van Certis heeft TNO met geavanceerde laserapparatuur diverse koudneveltechnieken voor de toepassing van Gro-Stop Innovator geanalyseerd. Onderzocht werd de capaciteit van de apparatuur in relatie tot de geproduceerde druppelgrootte. In het overzicht zijn de onderzoeksresultaten op een rijtje gezet. Koudneveltechniek staat in de belangstelling, zoals de goed bezochte Certis-demonstratiedag voor teeltadviseurs illustreerde. De demonstratiedag werd in februari gehouden op PPOproefbedrijf ‘de Eest’ in Nagele. Tijdens deze dag werden de resultaten van het TNOonderzoek toegelicht. Ook demonstreerden enkele producenten de werking van koudnevelapparatuur voor de toediening van Gro-Stop Innovator. Aanwezig voor toelichting waren Harrold Munneke van Nic.Sosef uit Honselersdijk met de Cylomatic, Adriaan van de Ven van Agricult uit Son en Breugel met de Pieper-Does Cold Fog en Frans Veugen van het gelijknamig bedrijf uit Nederweert met de Potatofog.
Gegrond
Apparatuur
Capaciteit
Druppelgrootte
Cyclomatic 220 v
0.46 l/uur
+
Pieperdoes CF 220 v + 70 l perslucht/nozzle/min
1.0 l/uur
+(+)
Potatofog 220 v + 250 l perslucht/nozzle/min
1,0 l/uur
++
Samenvattend overzicht gebaseerd op het TNO-druppelgrootte-onderzoek
6
KOUDVERNEVELING VERGEMAKKELIJKT DE BEWARING De koudneveltechniek staat flink in de belangstelling. Tijdens een aardappeldemonstratiedag van Certis, dit voorjaar in Nagele, werden drie vernevelsystemen getoond. Twee daarvan werken op persluchtdruk.
Innovator per uur. Bij 5 graden 850 ml”, aldus Veugen. Het verdeelapparaat kan worden uitgerust met drie roestvrijstalen sproeikoppen, maar ook compleet in de schuur geïntegreerde installaties zijn mogelijk. “Het beste is een druppeldiameter van 8 µm. Dat geeft het beste resultaat, zonder natte plekken. De nozzles worden daar ook op afgesteld en verzegeld.” Veugen heeft speciale lasermeetapparatuur voor dit doel aangeschaft. “Warmtevernevelaars werken op zich ook goed. Maar ze worden meestal slecht onderhouden. Met koudverneveling heb je dat probleem niet. Het systeem heeft een langere levensduur dan een warmtevernevelaar”, aldus Veugen.
Pieper-Does “De koudneveltechniek heeft een goede toekomst. Je hebt er veel gemak van. Heetnevel is storingsgevoeliger, waardoor je er niet bij weg kunt lopen en het dus veel meer tijd vergt”, aldus Adriaan van de Ven, producent van de Pieper-Does Cold Fog. De Pieper-Does produceert een zeer fijne, koude nevel, die zich in een mum van tijd over de hele bewaarcel verspreidt. Eén nozzle (verstuiver) heeft voldoende capaciteit voor ca. 600 ton aardappelen. En een relatief kleine compressor kan al meerdere verstuivers aan. Van de Ven: “Het is een heel handig systeem. Geschikt voor grote en kleine bewaarplaatsen. Het basisstation met de vultankjes bevindt zich buiten de cel. Het is heel gemakkelijk bij te vullen en te bedienen. De Pieper-Does Cold Fog is ook zeer bedrijfszeker, mede omdat elke verstuiver zich voor én na gebruik automatisch reinigt.”
Adriaan van de Ven: ‘De koudverneveltechniek heeft een goede toekomst’
Cyclomatic De Cyclomatic is de enige van de drie die niet met perslucht werkt, maar gebruik maakt van de eigen interne aanjager om fijne nevel te creëren en te verspreiden. Per ventilator (of gelijkwaardig verdeelde groep ventilatoren) één Cyclomatic geeft de mooiste verdeling. Harrold Munneke van Nic.Sosef: “De Cyclomatic is geschikt voor Gro-Stop Innovator en Talent. Je kunt hem volledig automatiseren.” De Cyclomatic geeft bij het opstarten eventjes enkele grote druppels van boven de 50 µm. Daarna valt hij terug naar druppels in grootte variërend van 10 tot 25 µm. “Maar dat hangt ook af van de viscositeit van het middel”, aldus Munneke. ■
Frans Veugen (rechts): ‘Koudverneveling is minder onderhoudgevoelig’
Potatofog Net als de Pieper-Does werkt ook de Potatofog van Frans Veugen op perslucht. “Bij een producttemperatuur van 15 graden Celsius gebruikt hij per sproeikop 1100 ml
7
Harrold Munneke (rechts): ‘Je kunt het syteem automatiseren’
Gegrond
“KOUDVERNEVELING VERDEELT OOK ACHTERIN GRO-STOP INNOVATOR GOED” Zonder kiemremmingsmiddel lukt het niet. Ook niet bij een mechanische koeling”, zegt Leo Schelling uit Goudswaard. Schelling is een ervaren gebruiker van de Cyclomatic en Gro-Stop Innnovator. Hij was drie jaar geleden de eerste die het systeem heeft toegepast. “We zijn ermee begonnen, omdat we een probleem hadden met gassen. We hebben een kistenbewaring voorzien van een geforceerd
HOGERE DOSERING GRO-STOP FOG De toepassingsmogelijkheid van GroStop Fog zijn verruimd. De maximale dosering is verhoogd van 100 ml naar maximaal 120 ml per ton aardappelen. Op het etiket is een extra toepassing van 20 ml vermeld. De bewaarruimte hoeft na toepassing nog maar twaalf uur gesloten te blijven. Als er een inschuurbehandeling met chloorprofam is uitgevoerd, mag in de vervolgbehandeling met Gro-Stop Fog de hoeveelheid actieve stof maximaal 36 gram actieve stof per ton aardappelen zijn. Certis-adviseur Fokke Smit: “De aanpassing van het etiket geeft de teler meer flexibiliteit in de toepassing. Als je bijvoorbeeld vroeg rooit en laat levert, heb je nu meer speelruimte bij de toepassing. Dat is onder andere van belang in verband met GlobalGap. Of je die speelruimte daadwerkelijk nodig hebt, hangt natuurlijk ook af van seizoensinvloeden. In sommige seizoenen heb je hem nodig, in andere niet. De mogelijkheid om hem te gebruiken is er in ieder geval.”
Certis-adviseur Willem Schirring en Leo Schelling bespreken de resultaten van de koudverneveling
zuigsysteem. Het gas kwam onvoldoende achterin de partij. Het gaf op sommige plaatsen te veel kieming. Met de Cyclomatic heb je dat probleem niet. De Cyclomatic boven in de wand zorgt ervoor dat het middel met de luchtstroom meegeblazen wordt. De nevel wordt daardoor ook achterin overal goed verdeeld”, vertelt Leo. Prima uit de cel “Met Gro-Stop Innovator kan ik de kieming goed in de hand houden. Twee jaar geleden bijvoorbeeld zijn de aardappelen half september de cel in gegaan. Het was toen nog behoorlijk warm buiten. Maar de aardappelen zijn toch goed uit de bewaring gekomen”, vertelt hij. De aardappelen van vorig seizoen zijn half mei weggegaan. Gro-Stop Innovator is vanaf september tot 14 mei dagelijks ingezet. “De kwaliteit van de aardappelen was prima.” Geautomatiseerd Schelling heeft de koudverneveling met de Cyclomatic geautomatiseerd. De 1.500 ton aardappelen (Folva en Red Baron) worden bewaard in kisten. Leo: “We hebben geautomatiseerd, omdat dit gemakkelijk en praktisch
PLAATS DUURZAME POLYESTER ARMATUREN Bij de inrichting van de aardappelbewaarplaats kan het beste worden gekozen voor duurzame polyester TL-armaturen die versterkt zijn met glasvezel, voorzien van rvs clips. De kappen van de goedkopere polycarbonaat armaturen kunnen barsten door langdurige blootstelling aan chemische reinigingsmiddelen en/of olieachtige producten. Ook bij (koud-)verneveling van kiemremmingsmiddelen kan breuk in de polycarbonaat-armaturen ontstaan.
8
is. We vernevelen zo’n 750 ml per dag. Je moet er wel voor zorgen dat er voldoende ruimte is boven het product. Je hebt minimaal zo`n een à anderhalve meter ruimte boven het product nodig, maar liefst meer. Dat is nodig om de Gro-Stop Innovator rustig neer te laten slaan en voldoende te laten verdampen om ■ zijn werk te doen.”
C o l o f o n Gegrond Nieuwsbrief van Certis Europe B.V. voor de Akkerbouw en de Vollegrondsgroenteteelt.
Redactie: Vormgeving: Beeld:
Harry Salomons, Certis PRLT Communicatie, Zoetermeer Crown Communication, Zeist Axipress, Certis, Engel Lameijer, Fotostudio Gerard Vlekke, PPO Lelystad, Hans Sas
Certis biedt systeemoplossingen voor milieubewuste, geïntegreerde gewasbescherming. De onderneming levert de kennis en de producten, zoals biologische en chemische middelen. Certis ondersteunt hiermee telers van specialistische, hoogwaardige gewassen bij de ontwikkeling van een gezonde en duurzame teelt. Postbus 1180 3600 BD Maarssen Safariweg 55 3605 MA Maarssen T +31(0)346 29 06 00 F +31(0)346 29 06 01 E
[email protected] www.certiseurope.nl Technisch adviseur Akkerbouw (Noord-Nederland): Fokke Smit (06-13 64 91 95) Technisch adviseur Akkerbouw (Zuid-Nederland): Willem Schirring (06-53 70 06 83)
Gegrond
