Geert-Jan Knoops. Ook met de beste rechters houd je dwalingen. Scheiden: online of met een feestje? Alumnus leidt Surinaamse

04 10 Alumnimagazine van Tilburg University

Geert-Jan Knoops

‘Ook met de beste rechters houd je dwalingen’ Scheiden: online of met een feestje?

Alumnus leidt Surinaamse belastingdienst

den haag '86 UNTIL TICKERTAPE ■ TILBURG UNIVERSITY IN HET NIEUWS: “SBS6-PROGRAMMA PARANORMALE KINDEREN SCHADELIJK VOOR JONGE DEELNEMERS” ☒ ONDERZOEK TILBURG UNIVERSITY WIJST

aL gore ontvangt eredoctoraat, nobelprijswinnaar vargos llosa te gast in tilburg, tilburg university legt

OPNIEUW DE BESTE!

en de communicatie.

de tweede plek aan de haal.

ALUMNI ACTUEEL

GEERT-JAN KNOOPS SCHEIDEN: ONLINE OF MET EEN FEESTJE?

"SURINAAMS STELSEL HERVORMEN" Alumnus Tony van Dijk (1955) werd in het najaar van 2010 benoemd tot directeur van de Surinaamse belastingdienst. De man die grote hervormingen in goede banen moet leiden , is alumnus fiscaal recht.

Hoe kwam u terecht in Tilburg? “Na de middelbare school in Paramaribo vertrok ik, net als vier andere klasgenoten, naar Nederland om daar fiscaal recht te studeren. Zij gingen naar Leiden. En ik ging, op advies van mijn broer, naar Tilburg. De toenmalige hogeschool was jong en veelbelovend. Aan mijn Tilburgse tijd, in het begin op kamers bij een hospita aan de Korenbloemstraat, bewaar ik warme herinneringen. En ook qua studie bleek Tilburg een goede keus: ik heb les gehad van goede, analytisch scherpe docenten, die je leerden creatief te kijken naar de materie. Die leerschool komt me goed van pas als kersverse directeur van de Surinaamse belastingdienst.” In welk opzicht? “In vergelijking met Nederland, maar ook met

‘OOK MET DE BESTE RECHTERS HOUD JE DWALINGEN’ ALUMNUS LEIDT SURINAAMSE BELASTINGDIENST

andere landen in het Caribische gebied, lopen we in belastingtechnisch opzicht behoorlijk achter. Zo wil ik een nieuw stelsel voor inkomstenbelasting en een verschuiving naar consumptieve belastingen introduceren en gaan we de verouderde, fraudegevoelige automatiseringssystemen vernieuwen. Ook elektronische aangiftes moeten in de toekomst mogelijk worden. Verder werk ik aan broodnodige hervormingen: de tax gap, het gat tussen de revenuen waar de overheid recht op heeft en wat er daadwerkelijk binnenkomt, is nog te groot.” Hoe is het om daarbij onder president Desi Bouterse te werken? “Tja, in Nederland kijken jullie op een bepaalde manier tegen hem aan en er loopt nog een proces tegen hem in verband met zijn vermeende aandeel

ZICHTBAARDER MET MENSA IN DUVELHOK

Het is een van de blikvangers aan de St. Josephstraat in het centrum van Tilburg: het Duvelhok, een voormalige katoenspinnerij uit de negentiende eeuw. Medio 2012 moet het rijksmonument zijn omgebouwd tot een studentencen-

trum, dat naast een stadsmensa ook ruimte biedt voor werk en studie, symposia en studentenorganisaties. Met de aankoop van het historische pand wil de universiteit zichtbaarder worden in de Tilburgse binnenstad. Bovendien

in de Decembermoorden in 1982. Zelf kijk ik echter liever vooruit: iemand is in mijn ogen onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Zijn intenties zijn bovendien goed, vind ik: als democratisch gekozen leider wil hij de Surinaamse economie hervormen en de samenleving verder helpen.” Politieke kleur speelde bij uw benoeming geen rol? “Dat geloof ik niet. Ik ben na mijn studie onder meer hoofd geweest van de Inspectie der Directe Belastingen van de Surinaamse belastingdienst. Daarna heb ik een tijd gewerkt als zelfstandig consultant. Die specifieke ervaring, aan beide kanten van de tafel, heeft ongetwijfeld de doorslag gegeven. Zelf laat ik mij sowieso niet beïnvloeden door politieke kleur. Oók niet als het om mijn eigen ambtenaren gaat. Ik beoordeel mensen op hun functioneren en geef iedereen een eerlijke kans. Alleen op die manier zal het ons lukken het Surinaamse belastingstelsel en de belastingorganisatie beter in de pas te laten lopen met de rest van de wereld.”

2 4-2010 |

­ TICKERTAPE 4 Laatste nieuws alumni en universiteit

sluit de nieuwe bestemming goed aan bij de gemeentelijke plannen voor het Veemarktkwartier, dat een broedplaats voor innovatie moet worden.

BAS VAN DER SCHOT

| 4-2010 5

TRAANKRACHT

GRENZEN AAN DIGITALE IDENTIFICATIE → Al eens gehoord van uw digitale

identiteit? Dat zijn uw pincode, uw Burger Service Nummer, uw DigiD of de biometrische kenmerken van uw vingers in het nieuwe paspoort. Maar het zijn ook uw wachtwoorden bij het inloggen. Stuk voor stuk unieke kenmerken, waarmee derden kunnen vaststellen of u het echt bent. Meer en meer bedrijven, overheden en andere organisaties verlangen dat u een digitale identiteit overlegt. En de vraag is dan natuurlijk waar de grens ligt. Mag Albert Heijn zomaar een betaalvorm ontwikkelen waarbij gebruik wordt gemaakt van digitale herkenning van de kenmerken van uw vinger? Mag een zwembad, zoals in Tilburg, datzelfde doen om de toegang te regelen? Of moet de overheid haar verantwoordelijkheid nemen en maar eens paal en perk aan zulke praktijken stellen? Voor de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid heb ik hier onderzoek naar gedaan, samen met het Platform voor de InformatieSamenleving (ECP-EPN). Daarbij mocht ik gebruik maken van de diensten van

het instituut CentERdata van Tilburg University. Een onderzoekspanel kreeg een groot aantal vragen voorgelegd over de rol van de overheid bij het bewaken van digitale identiteit. En daar kwamen opvallende antwoorden uit. Uit de enquête blijkt overduidelijk dat burgers vinden dat het gebruik van de vingerafdruk voor identificatiedoeleinden beperkt moet blijven tot de overheid. Opmerkelijk is ook dat ze, bij de bescherming van hun digitale identiteit, een veel actiever beleid van de overheid verwachten dan nu het geval is. Verder vrezen burgers de gevolgen van een bredere verspreiding van het Burger Service Nummer (BSN) en biometrie. Data in het huidige paspoort worden bijvoorbeeld vaak gekopieerd. En persoonsgegevens, zoals het BSN, komen terecht in allerlei bestanden van bedrijven en instellingen. De enquête brengt nog meer aan het licht. Bijvoorbeeld over het zoeken naar persoonlijke gegevens op Hyves en Marktplaats door instanties als de politie en de Belastingdienst. Burgers vinden dat de politie dat zeker mag

→ Mario Been in tranen na de onthut-

sende 10-0 nederlaag van Feyenoord tegen PSV. Een CDA-congres waar tal van prominenten het niet droog houden. We kijken niet meer op van huilende gezagsdragers op de televisie. Dat was wel anders een kleine dertig jaar geleden. Op 26 april 1981 barstte Hans Wiegel tijdens AVRO’s Vragenvuur in tranen uit. De VVD-leider, die een jaar eerder zijn vrouw had verloren, huilde nadat hem een kritische vraag was gesteld over het weduwen- en wezenpensioen. Interviewer Jaap van Meekren bood vervolgens

doen, maar met dergelijke praktijken van de Belastingdienst hebben ze moeite. Laat ik hier afronden met nog een laatste uitkomst. We horen zo vaak de retorische vraag: ‘ik heb toch niets te verbergen?’ En de panelleden van het onderzoek blijken inderdaad nauwelijks moeite te hebben met het gebruik van allerhande persoonsgegevens door de overheid. Maar dat impliceert niet dat ze een onvoorwaardelijk fiat geven. Burgers willen wel – en meer dan nu het geval is – van dezelfde overheid eenvoudige mogelijkheden krijgen om hun gegevens te kunnen inzien, te weten wie de informatie gebruikt en de mogelijkheid krijgen die te (laten) corrigeren. Kortom: voor wat, hoort wat. En dat moet de overheid dan ook maar eens serieus nemen... ■ Corien Prins, Raadslid Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), Hoogleraar Recht en Informatisering, Tilburg Institute for Law, Technology, and Society (TILT), Tilburg University

| 4-2010

SCHEIDEN NIEUWE STIJL

7

7 COLUMN Corien Prins over digitale identificatie

Direct na het ontstaan van de crisis scheidden echtgenoten minder vaak. Nu zit het aantal huwelijksontbindingen weer in de lift. Maar er zijn ook ontwikkelingen rond dit maatschappelijke fenomeen die minder conjunctuurgevoelig zijn. Kinderrechter Irene Hinfelaar ziet, in de periode na de flitsscheiding, steeds meer stellen kiezen voor professionele bemiddeling (mediation). En hoogleraar Paul Vlaardingerbroek is betrokken bij de ontwikkeling van online scheiden. TEKST: JORRIT ROERDINKHOLDER

8 4-2010 |

8 HOOFDVERHAAL Scheiden nieuwe stijl

| 4-2010 9

zijn excuses aan. In die tijd hoorden tranen nog niet thuis op televisie. De Amerikaan Edmund Muskie had zich in 1972 zelfs uit de voorverkiezingen voor president moeten terugtrekken, na een huilbui ten overstaan van de pers. Toch is het niet zo dat tranen taboe zijn voor ambtsdragers. Julius Caesar was een huilebalk, Winston Churchill stond bekend als the most weepy politician of all times en ook vader en zoon Bush lieten publieke waterlanders. Met haar bruidstranen deed prinses Maxima prompt alle kritiek op haar persoon verstommen. En George W. Bush had de grootste populariteit toen hij tranen plengde tijdens een toespraak na de aanslagen op het World Trade Center. Het draait dus blijkbaar niet

om de tranen op zich. Maar waar dan wel om? Essentieel is in ieder geval timing. Huilen op het juiste moment is een heel krachtig signaal dat bij uitstek wordt gezien als oprecht en eerlijk. Want we associëren huilen met positieve waarden als ‘gevoelig, empathisch en echt’. Daar staat tegenover dat de delicate balans ook naar de andere, negatieve, kant kan doorslaan. Dan associëren we huilen met ‘manipulatief, emotioneel labiel, ongeschikt voor zijn of haar positie’. Bij de beoordeling of tranen wel of niet oprecht zijn, laat het publiek meewegen of het de situatie gepast vindt. En ook de persoon van de huiler speelt een rol. Van personen die normaal bekend staan als krachtig en stabiel wordt huilen beter geaccepteerd. Iemand die zich zeer bewust toonde van de kracht van de traan, was de Amerikaanse opperbevelhebber tijdens de eerste Irak-oorlog, Norman ‘Bear’ Schwarzkopf. Tijdens een interview plengde hij tot verbijstering van een verbouwereerde interviewster ook tranen. Een generaal, een held, die een potje gaat zitten janken op TV! Schwarzkopf legde heel fijntjes uit hoe het precies zat. Timing! Uiteraard moet een generaal niet huilen als hij zijn manschappen de oorlog in stuurt; dan moet hij stoer en vastberaden zijn. Maar, zo betoogde de generaal,

‘DE RECTOR BARSTTE IN SNIKKEN UIT’

FOTO: ERIK VAN DE BURGT

NREDOM YTEICOS

4 4-2010 |

1 (+ 22) COVER Geert-Jan Knoops

UNTIL…WE MEET AGAIN ■

Hans Geleijnse (links) en Maurice Ackermans (rechts)

heid die meer afstand houdt tot de burger. Volgens Frissen is politieke representatie een zaak van distantie en niet van populistisch leiderschap. “De overheid bezit het monopolie op geweld, heeft het recht om mensen op te sluiten. Dat ‘gevaarlijke’ monopolie stelt hoge eisen aan onze politieke elite qua terughoudendheid en zelfbeheersing.” Hoe kijkt Frissen naar het nieuwe kabinet, in het licht van zijn pleidooi voor een minder paternalistische politiek? “Het is nog te vroeg om daar echt zinnige uitspraken over te doen, maar wat je ziet is dat veel betuttelende maatregelen – over opvoeding bijvoorbeeld – simpelweg worden gedecentraliseerd. Per saldo schiet je daar dus weinig mee op.”

FOTO: CHARLES GULLUNG

Aan het jaarlijkse onderzoek dat voor de zestiende keer werd gehouden, deden bijna 2.500 hoogleraren en hoofddocenten van universiteiten mee en zestigduizend studenten. De hoogleraren en hoofddocenten beoordeelden de kwaliteit van de bachelor- en masteropleidingen, maar ook de kwaliteit van de docenten en hun wetenschappelijk werk. De studenten hanteerden weer andere criteria. Zij keken vooral naar de faciliteiten, het programma, de kwaliteit van onderwijs en docenten, de manier van toetsen, de interne organisatie

COLUMN AD VINGERHOETS ■

0102-55.32:01

In zijn meest recente boek Gevaar Verplicht keert hoogleraar Bestuurskunde Paul Frissen zich tegen de paternalistische politiek: een overheid die intervenieert tot diep in de privésfeer van burgers. “De politiek bemoeit zich de laatste jaren juist in toenemende mate met van alles: van de opvoeding van onze kinderen tot onze voeding”, zegt Frissen. In zijn boek pleit hij daarom voor een ‘aristocratische’ politiek: een over-

FOTO: ERIK VAN DE BURGT

FOTO: TON TOEMEN

Voor het vierde achtereenvolgende jaar is Tilburg University uitgeroepen tot beste specialistische universiteit. Dat blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van opinieweekblad Elsevier. Tilburg scoort vooral goed op de gebieden economie en recht, waar vijf opleidingen uit de bus komen als beste van Nederland: Economie, Econometrie en operationele research, Accountancy, Fiscaal recht en Rechtsgeleerdheid. Ook Communicatie- en Informatiewetenschappen verdienen een eerste plaats. En in hun categorie gaan Bedrijfswetenschappen en Sociologie met

UNTIL HOOFDVERHAAL ■

COLUMN CORIEN PRINS ■ CER

BOEK: GEVAAR VERPLICHT MEER ARISTOCRATIE GRAAG!

FOTO: TON TOEMEN

04 10 ALUMNIMAGAZINE VAN TILBURG UNIVERSITY

als ik samen met mijn manschappen kerstavond doorbreng en velen missen hun gezin, dan huil ik mee. Dan is er de verbondenheid die door tranen nog eens wordt geaccentueerd. Ik denk dat hij het helemaal bij het rechte eind heeft. Tranen hebben een

Hans Geleijnse en Maurice Ackermans waren, als voorzitter van de universiteitsraad en hoofd Voorlichting, nauw betrokken bij `Brabant strijdt voor zijn universiteit’. Dat was de succesvolle protestactie tegen de dreigende sluiting van Letteren en Psychologie in 1986. Bijna een kwart eeuw later blikken de twee terug. ‘Ineens wist Nederland dat er in Tilburg een universiteit was.’

sociaal bindende functie. Ze verbinden de moeder die voor haar huilende baby wil zorgen. Ze temperen eventuele agressie van buitenstaanders tegen het kind – wie valt nu een zwak iemand aan? Verzorging, sociale binding en reductie van agressie, dat blijven naar mijn mening de belangrijke functies van tranen gedurende het hele leven. En daarnaast zijn er nog onze sentimentele tranen, die we met name op voelen komen als we zien dat het recht zegeviert of als iemand iets goeds doet voor een ander

TEKST: JAN BOELHOUWER

– dat gaat dus vooral over belangrijke morele thema’s. Kortom: bij de evolutie van de mens tot de ultrasociale soort die we zijn, hebben tranen een essentiële rol gespeeld. En die is nog niet uitgespeeld… Hoogste tijd dat tranen de waardering krijgen die ze verdienen. Tranen horen bij de mens, ook bij mensen met autoriteit! ■

→ SEPTEMBER 1986

Ackermans: “Het sloeg in als een bom. Met Selectieve Krimp en Groei, een bezuinigingsoperatie van het ministerie van Onderwijs, werd geen enkele universiteit zo hard getroffen als de Tilburgse. De enige die vooraf was geïnformeerd, was rector Ruud de Moor. Die heeft het drie weken onder de pet gehouden tot het moment dat eind september 1986 alle decanen, diensthoofden en de leden van het presidium van de universiteits-

Ad Vingerhoets, hoogleraar emoties en welbevinden Tilburg University en schrijver van het boek Tranen, waarom mensen huilen. | 4-2010 13

13 COLUMN Vingerhoets over grienende gezagsdragers

raad ’s ochtends in alle vroegte waren opgetrommeld in de Portrettenzaal.” Geleijnse: “Het was een emotionele bijeenkomst. Ruud de Moor lichtte de plannen toe. Die kwamen neer op sluiting van zowel de Letterenfaculteit als de Tilburgse psychologieopleiding. Verder moest twintig procent administratief personeel verdwijnen. Hoe erg de rector ontdaan was, bleek toen hij halverwege zijn toelichting in snikken uitbarstte.”

14 4-2010 |

14 UNTIL …WE MEET AGAIN Brabant strijdt voor universiteit

| 4-2010 15

→

until inhoud ■

Hein vAn Oorschot

colofon Until is een periodieke uitgave van Tilburg University en de Stichting Professor Cobbenhagen. Dit magazine beoogt de banden met alumni te versterken. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

Tijdens de bijeenkomst Board Connection op zaterdag 13 november 2010 kwamen honderden alumni bijeen op de campus. Het ging om mensen die in een bestuur van een studie-, studenten-, cultuur-, alumni- en sportvereniging actief zijn geweest en voor even terugkeerden naar de alma mater. Wat opviel, was de grote verbondenheid van mensen na al die jaren. En de binding die de meeste alumni nog steeds voelen met onze universiteit. Dat is iets om te koesteren. Hoe belangrijk onderlinge verbondenheid kan zijn, bleek in 1986. Toen sloeg de universiteit de handen ineen tijdens een protest tegen de dreigende sluiting van de Letterenfaculteit en de toenmalige subfaculteit Psychologie. De faculteiten sloten daarbij de rijen, zoals blijkt uit het artikel op pagina 14. Zo hielden de overblijvende faculteiten niet op om iedereen ervan te overtuigen dat zij geen bestaansrecht hadden binnen een beperkte universiteit. Dat het protest niet aan dovemansoren gericht is geweest, blijkt nu bijna een kwart eeuw later. Want het Tilburgse wetenschappelijke aanbod kent interessante psychologen zoals Margriet Sitskoorn. De hoogleraar klinische neuropsychologie sluit deze Until af met een ‘kerstgedachte’. Zij doet een oproep om zogeheten ‘sociale luiheid’ – dat is onverschilligheid tegenover het leed van anderen - te overwinnen. Een goede remedie is een minder hectisch leven. De vrije feestdagen zijn een mooi moment om de wereld op je te laten inwerken en iets te ondernemen, al is het maar klein. In actie komen loont voor de ander én voor jezelf. Goed doen stimuleert het beloningssysteem van de hersenen waardoor we ons goed voelen. De oproep van Sitskoorn gaat dus eigenlijk ook over verbinden, van onszelf met de buitenwereld. Dat komt bij veel mensen ‘uit een goed hart’, maar ook de ratio helpt een handje.

uitgever Communicatie en Marketing, Tilburg University hoofdredactie Walther Verhoeven bladmanagement Tonke van de Ven redactieraad Jan Boelhouwer, Hein Coppes, Clemens van Diek, Pam Dupont, Dennis van Ham, Anne-Marie Hartog, Arno Herweijer, Ewoud Jansen, Merlijn Jansen, Bob van Kuijck , Roel Lauwerier, Annemeike Tan, Dieuwke van Turenhout, Michelle te Veldhuis, Aniek Verhoeven bladformule, redactie-coördinatie en eindredactie Joost Bijlsma (Magma Publicaties) art direction en vormgeving Patrick Hoogenberg & Djûke Vaartjes (Curve bno) auteurs Joost Bijlsma, Jan Boelhouwer, Philip Dröge, Joost Peters, Corien Prins, Jorrit Roerdinkholder, Pieter van den Brand, José van der Waerden, Tim van der Avoird, Ad Vingerhoets, Annemeike Tan fotografen Erik van de Burgt, Michel Campfens, Charles Gullung, Carl de Souza, Ton Toemen, Robin Utrecht druk Koninklijke BDU, Grafisch bedrijf redactieadres Postbus 90153 5000 le Tilburg

Ik wens u Zalig Kerstfeest en een Gelukkig 2011

meer informatie over alumniactiviteiten www.tilburguniversity.edu/nl/alumni

Hein van Oorschot, Voorzitter College van Bestuur

hoe heb je je studie ervaren?

FLEUR HASAART Verloofd met Harm, woont in Tilburg

Niemand minder dan Al Gore opende onlangs het Tilburg Sustainability Center. Hoe bijzonder is dit initiatief? Wat is het meer dan een bundeling van wat er al was met een ‘groene’ strik eromheen? Milieujournalist en alumnus Pieter van den Brand neemt de alma mater de maat.

studie? “In 2006 afgestudeerd in International Economics and Finance.”

werk? “Ik promoveer aan de Universiteit

al centra voor duurzaamheid. Wat gaat Tilburg Sustainability Center (TSC) aan dit rijke pallet van duurzaamheidsweten18 4-2010 |

18 FEATURE Wat wil het door Al Gore geopende Sustainability Center?

Maastricht op de mogelijke gedragseffecten van een nieuw betalingssysteem voor ziekenhuizen en medisch specialisten.” jaarsalaris? “Ongeveer 42.000 euro.” hoe bevalt promoveren? “Heel goed. Je kunt je echt in een onderwerp verdiepen. Maar ik vind het ook erg eenzaam. Daarom heb ik gekozen voor een duobaan en ben ik sinds kort voor 0.5 fte verbonden aan zorgverzekeraar CZ. Ik werk als beleidsmedewerker bij hun eigen expertisecentrum. We ontwikkelen het beleid voor het inkopen van zorg.” wat heb je gemist in je studie? “Het grotere kader: waarom kregen we nu die vakken, in die volgorde? En hoe hingen ze met elkaar samen? Daar zou meer nadruk op mogen liggen.” inspirator? “Lans Bovenberg, en dan vooral het vak Institutions and Incentives. Dat was zelfs zo inspirerend dat mijn hele proefschrift over incentives gaat.”

schap en -onderwijs toevoegen? De nieuwsgierigheid is gewekt, tijd voor een hernieuwde kennismaking. → DENNENGEUR De dichtbebouwde vroeger zo bosrijke campus heeft veel van haar ecologische uitstraling verloren, maar de dennengeur is onveranderd. Vanaf de vierde verdieping van de hoogbouw, nu het Koopmansgebouw geheten, is het uitzicht even lommerrijk als twee decennia geleden. De rijen naambordjes van hoogleraren in de vleugel van het TSC, duiden in elk geval op een fysieke bundeling van de duurzame expertise op de universiteit. Maar hoe staat het met de kernvraag: is het geheel meer dan de som der delen en wat maakt Tilburg de universiteit om dit onderwerp te claimen? Managing director Hilde Baert van het TSC ontvangt, heel toepasselijk, met biologische koffie. In een compostabel en klimaatneutraal bekertje, dat wel. Op de beker prijken, tussen groene blaadjes, de woorden: nature thanks you. De universiteit grossiert zelf ook in Engelstalige termen, zoals eerder in de lift al duidelijk werd | 4-2010 19

“Ik miste de aandacht voor de praktijk, zaken als dagvaardingen en beslagrekesten schrijven. Maar de kleinschaligheid in de masterfase was een enorm voordeel. Ook de stad trekt me aan. Tilburg voelt nog steeds als thuiskomen.”

TIJDGENOTEN

TEKST: PIETER VAN DEN BRAND

e schrijft al bijna twintig jaar over duurzaamheid, milieu en natuur. Je hebt de wereldklimaatconferenties meegemaakt, te beginnen met die van Kyoto in 1992. De jaren daarop zag je de aandacht voor milieu en duurzaamheid eerst verslappen en vervolgens weer tot wedergeboorte komen. Met als onbetwist hoogtepunt in 2006 de fi lm An Inconvenient Truth van Al Gore. Sindsdien laten duurzame ontwikkeling en zuinig omgaan met hulpbronnen zich niet meer van de agenda verdringen. Het nieuws dat de eigen alma mater zich op dit vlak gaat begeven, roept de vraag op hoe Tilburg zich gaat onderscheiden. Leiden heeft sinds jaar en dag een Centrum voor Milieuwetenschappen. Daar werd het instrument van de levenscyclusanalyse, bedoeld om de milieubelasting van een product uit te rekenen, vervolmaakt. En ook de universiteit van Utrecht en de VU Amsterdam kennen

NIEUWS UIT DE VERENIGINGEN Efact-tijd, dus dan kom je graag terug. Ik ben niet gekomen om te netwerken. Het is meer nostalgie dan om zakelijke redenen.”

→

nog veel contact met oud-studiegenoten? “Als oud-lid van studentenvereniging Plato blijven veel van de Tilburgse contacten behouden. En op LinkedIn heeft meer dan de helft van de contacten wel iets te maken met Tilburg.”

minder goede herinneringen?

“Aan de vele fietsen van me die in Tilburg verdwenen zijn…”

MADELON DE JONG Woont samen met Jeroen in Haarlem

Hoe is het alumni uit een bepaalde richting vergaan ná hun studietijd? Deze keer aan het woord: Madelon en haar vriendinnen Fleur en Friederike. De drie zwaaiden nog niet zo heel lang geleden af.

‘HET GAAT HIER HELEMAAL LOS TIJDENS DE ALUMNICANTUS’ Ongeveer 350 oude en nieuwe bestuursleden van ruim zeventig studie-, cultuur-, alumni- en sportverenigingen van Tilburg University ontmoetten elkaar op 13 november tijdens de eerste editie van Back to Campus: Board Connection. Een impressie van deze dag waarop alumni de banden konden aanhalen en zich weer even terug waanden in hun studententijd. TEKST: JORRIT ROERDINKHOLDER

studie? “Fiscale Economie. Twee jaar geleden afgestudeerd op de fiscale behandeling van letselschadevergoedingen.” werk? ”Trainee bij Koninklijke BAM Groep, momenteel als development manager bij BAM PPP. Deze werkmaatschappij richt zich op Publiek Private Samenwerking. Mijn taak is onder meer om uit te zoeken wat de klant nu echt wil.” jaarsalaris? “36.000 Bruto, inclusief leaseauto.” hoe moeilijk was het vinden van

Het geluid van het strijkje in de foyer van het Cobbenhagengebouw legt het vrij snel af tegen het

een baan? “Via een open sollicitatie kwam ik uiteindelijk terecht bij BAM. Een goede keuze: als kind was ik al gefascineerd door grote bouwwerken en machines. Ik heb veel geluk gehad dat BAM bereid was een plek voor mij te creëren.”

geroezemoes van de geanimeerd pratende voormalige en huidige verenigingsbestuurders, aangevuld met een aantal docenten en emeriti. Het is een warm bad van schouderkloppen, handenschudden, blij verraste blikken en omhelzingen. Na de ontvangst op de vroege zaterdagmiddag trekken de verenigingen zich elk terug in een zaal waar de huidige besturen hun voorgangers vermaken. Zo heeft Asset Accounting & Finance Dirk Scheringa uitgenodigd die zijn kijk geeft op de teloorgang van de DSB-bank. De aanwezigen stellen keurige vragen die de bankier zeer gedetailleerd beantwoordt. Ook alumniverenigingen Dante en FloW hebben een

welk gevoel heb je anno 2010 bij tilburg? “Ik ben van de stad gaan houden.

Het heeft alles voor de actieve student. Ook Haarlem is fantastisch: liefde op het eerste gezicht.”

waaraan bewaar je goede her-

FRIEDERIKE VAN DER JAGT Woont in Amsterdam samen met Maarten

inneringen? “Aan Henk te Niet, een enthousiaste docent en goede vriend. Helaas is hij vorig jaar december plotseling overleden. Dat betekent een enorm gemis, ook voor de universiteit.”

| 4-2010 21

eigen activiteit. Het gaat om een workshop van universitair docent Per van der Wijst: 'Niet tevreden over je salaris? Een workshop over onderhandelen’. Een van de conclusies tijdens deze workshop is dat mannen dit kunstje beter beheersen dan vrouwen. Een andere is dat je het beste een rood kledingstuk 26 4-2010 |

kunt aantrekken. De economiecollega’s van Asset vullen hun eigen activiteit nog weer anders in. Het doel van de dag is vooral sociaal, vinden zij: oude bekenden en onbekende oud-bestuursleden ontmoeten, herinneringen ophalen aan de studietijd en bijpraten over de periode daarna. Wat is daarvoor een betere katalysator dan een bordspel? In de foyer van gebouw Dante buigen de circa dertig economen zich in kleine groepen over spelen als Yahtzee en Wie is het?. De spelers praten veel en vrolijk en drinken ontspannen bier uit flessen, uit een iPod-dock komt muziek van Bløf. Een oud-bestuurslid staat tussen twee spellen door te praten met een ander oudbestuurslid dat ze nog niet kende. “Ik ben nu alweer vijf jaar logistiek adviseur bij een consultingbedrijf. Het bedrijf ken ik ook van de Efact-tijd, het was een van de sponsoren. Ik ben nog via een studiegenoot aan die baan gekomen. Wat doe jij?”. “Ik ben drie maanden geleden begonnen met mijn eerste baan, junior account-manager bij Henkel. Ook via een oud-lid van Efact. Het was een hele goede tijd, mijn

→ TWITTERWALL Na afloop van de verenigingsactiviteiten verzamelen de verschillende groepen zich weer in de foyer van het Cobbenhagengebouw. Bankier Scheringa discussieert met een groep alumni, de Tilburgse burgemeester wandelt peinzend voorbij. Een econometrist van rond de veertig praat met twee jaargenoten na, staand aan een buffettafel en nippend aan een cola. Ze kijken om zich heen en stellen vast dat er vooral bestuurders zijn die na 2000 hebben gestudeerd. “Bij de mensen daarvoor is het misschien wel weggezakt. Ik had het leuk gevonden als er meer jaargenoten waren geweest.” Na een pauze schuifelen de gasten de aula in voor twee lezingen en aansluitend een discussie. De econometristen spreken af dat ze achterin gaan zitten. Het praatje van burgemeester Peter Noordanus bevalt ze maar matig. “Dat is gewoon een promopraatje over Tilburg. Wel leuke sheets”. Over de lezing van Daan Quakernaat zijn ze beter te spreken. “Volgens mij heeft hij ADHD. Maar het boeit wel”. De daaropvolgende discussie met de rector magnificus Philip Eijlander en een aantal topbestuurders kan hun ook al niet zo bekoren. Maar op de twitterwall verschijnen berichten van aanwezigen die wel hebben genoten van de prikkelende sprekers en workshops. Dus niet iedereen deelt die conclusie. Daarna is het tijd voor wat de meeste bezoekers als het hoogtepunt beschouwen: het stamppottenbuffet en de biercantus. ‘s Avonds zit nog zo’n driehonderd man zij aan zij. De oud-bestuursleden wanen zich zo weer even helemaal terug in hun studententijd. “Het gaat hier helemaal los tijdens de alumnicantus”, twittert een van de aanwezigen. Ondertussen evalueren op de wc twee huidige bestuurders de avond: “Goede contacten opgedaan? Mwah, wel leuke oud-bestuursleden gesproken die ik nog niet kende. We hebben het eigenlijk niet over inhoudelijke zaken gehad. Het was vooral een gezellige dag. Absoluut voor herhaling vatbaar.” De cantus is dan nog in volle gang. Slechts een enkeling vindt nog tijd om te twitteren, bewijst de eenzame post: “Shalalala Vtw!”.

TWEETS VAN DE DAG DJMVANDERLOO: Volop ambiance @alumniuvt afterparty @ café slagroom - http://moby.to/2lmpnr MARIEKEDEKORT: @Rector_UvT Beste heer Eijlander, dank dat de UvT zo’n leuke alumni dag heeft georganiseerd (en nog bedankt voor het wijntje!)

TIENDE PENNING

Actualiteitencongres Datum: 16 december 2010 Tijdens het jaarlijkse Actualiteitencongres van het Fiscaal Instituut Tilburg (FIT) passeren allerlei belastingontwikkelingen de revue. Wie het laatste nieuws wil horen over DGA's, Vpb, Oudedagsvoorzieningen, Europees & Internationaal Belastingrecht en Fiscaliteit & Ethiek is van harte welkom. Na afloop is er een borrel die onder meer wordt gesponsord door de Tiende Penning. De toegang is gratis voor (oud-) studenten en (oud-)cursisten van het FIT. Aanmelden is vereist via uvt.nl/fit.

FINALS

Nieuwjaarsreceptie Datum: 28 januari 2011 FINALS, de alumnivereniging van Asset | FIRST International, organiseert een nieuwjaarsreceptie waar ook potentiële leden van harte welkom zijn. Ongetwijfeld zal tijdens de borrel worden nagepraat over de wijnproeverij en het diner van 9 oktober 2010.

ASSET | MARKETING

Vision 2011 Neuromarketing Datum: 17 februari 2011 Asset | Marketing organiseert het congres Vision 2011 Neuromarketing, Discover the secrets of the consumer’s brain. Dit is een van de grootste marketingevenementen van Tilburg. Voor meer informatie: vision-tilburg.nl

DANTE

Dante Café Datum : 14 januari. Het Dante Café is een nieuw initiatief van de alumnivereniging Dante. Het is een podium waar afgestudeerden van de faculteit Geesteswetenschappen én huidige studenten elkaar kunnen ontmoeten. Het Dante Café vindt plaats in de Tilburgse Filmfoyer op vrijdagmiddagen van 16.00 uur tot 18.00 uur, zo’n drie à vier keer per jaar. Elke bijeenkomst vertelt één alumnus over zijn loopbaan dan wel huidige baan en of de studie hier invloed op heeft gehad. Op vrijdag 14 januari 2011 trapt Frank van Pamelen af. Op 8 april volgt Rob Riemen. Heb je suggesties voor Cafégasten of andere ideeën? Wij horen die graag via [email protected]. De inloop is vrij, inschrijven hoeft niet. Ook studenten en medewerkers van FGW

zijn natuurlijk van harte welkom. Meer op: dedanteconnectie.nl.

JUVAT:

Bijeenkomst Juvat Kring Amsterdam Datum: 2 februari 2011 (avond) Op deze woensdag organiseert de JUVAT Kring Amsterdam zijn tweede activiteit. Jubileum In 2011 bestaat JUVAT 25 jaar. Het vijfde lustrum wordt uiteraard feestelijk gevierd. Op de nieuwe site vindt u meer informatie over de genoemde activiteiten. Ga naar: juvat.nl.

UNTIL WETENSCHAP ■

U VROEG?

Wil elke verkoper altijd het beste uit zichzelf halen?

DIALOGOS

Jaarvergadering en jubileumbundel Zaterdag 20 november 2010 verleende alumnivereniging Dialogos het erelidmaatschap aan prof. dr. Wim Weren, oud-decaan aan de voormalige TFT. Voorafgaand hieraan vond het lustrumsymposium Hermeneutische theologie als brug tussen traditie en actualiteit plaats. De tijdens deze bijeenkomst gehouden inleidingen worden gepubliceerd in de jubileumbundel. De presentatie van die bundel vindt plaats tijdens de jaarvergadering in het voorjaar van 2011. Info en contact: [email protected]

VAST Met een nieuw bestuur en verse plannen is alumnivereniging VAST klaar voor 2011. Het afgelopen jaar werd al een aantal leuke en interessante activiteiten georganiseerd met een zowel sociologisch als gezellig karakter. De laatste hiervan was een culinaire bijeenkomst op 26 november. Daarnaast is een eerste aanzet gedaan tot het uitbouwen van het ledenbestand en is de website vernieuwd. Meer informatie op: vastalumni.nl

Lokt dure tabak misdaad uit? Ja, want een accijnsverhoging werkt als een magneet op smokkelaars. “De

smokkelwaar die in de havens van Rotterdam en Amsterdam in beslag wordt genomen, is voornamelijk bestemd voor de Engelse markt. Daar is een pakje sigaretten bijna niet meer te betalen”, aldus psycholoog en strafrechtjurist Petrus van Duyne. Als hoogleraar

del, maar niet minder lucratief." Er gaan in de EU miljarden in om.

Het antwoord daarop is bevestigend: hartpatiënten die last hebben van angststoornissen lopen een verhoogd risico op bijkomende hart- en vaatziekten. Het maakt daarbij niet uit hoe ernstig de bestaande hartkwaal is en of iemand wel of niet ongezond leeft. Dit wijst een Tilburgse studie onder leiding van dr. Elisabeth Martens uit. De onderzoekers volgden ruim duizend patiënten die een hartinfarct hadden overleefd of bij wie ooit aanwijzingen waren gevonden voor vernauwde kransslagaderen. Van hen leden ruim honderd mensen aan een angststoornis. Na gemiddeld 5,6 jaar bleek dat in deze groep jaarlijks bij 9,6 procent een beroerte of hartinfarct voorkwam. In de groep van ruim 900 mensen zonder angststoornissen was dit percentage 6,6 procent. Na een correctie voor mogelijk verstorende factoren luidde de eindconclusie dat in de groep met angststoornissen hart- en vaatziekten 62 procent meer voorkwam. Volgens de onderzoekers is deze wetenschap belangrijk omdat angststoornissen soms goed behandelbaar zijn.

AlumniOS organiseerde begin december 2010 (gekoppeld aan de Fuji Scriptie Award) een netwerkborrel voor al haar leden. Ben je geïnteresseerd om, eventueel met je werkgever, een activiteit te organiseren voor AlumniOS, mail dan met [email protected].

21 TIJDGENOTEN 26 ALUMNI NIEUWS Actualiteiten voor alumni, Drie recent van verenigingen en universiteit afgezwaaide alumni

In eerste instantie zullen amateurs proberen een illegaal handeltje te beginnen. Als zij worden opgejaagd door de overheid en de vraag naar illegale sigaretten blijft, is het de beurt aan de profs, voorspelt Van Duyne. “Sigarettensmokkel is veiliger dan drugshan-

KRIJGEN ANGSTIGE MENSEN SNELLER EEN HARTAANVAL?

ALUMNIOS

| 4-2010 27

houdt hij zich in Tilburg bezig met onderzoek naar de georganiseerde misdaad. Tabakssmokkel en illegale handel behoren tot zijn specialismen. Volgens Van Duyne komt ons land ‘in the picture’ bij misdaadondernemers, omdat we per maart 2011 de tabaksac-

cijns opnieuw verhogen. “De overheid schept dan haar eigen misdaadmarkt.”

Je zou denken van wel, maar toch is het geen wet van meden en perzen. Sommige verkopers werken soms juist bewust minder hard. Dat doen ze als het er naar uitziet dat ze boven hun target uitkomen. Omdat ze weten dat het uiteindelijke jaarresultaat bepalend is voor de target van het jaar daarop, nemen ze gas terug. Een onderzoek naar de verkoop- en verkooptargetgegevens van de Free Record Shop, door onder andere de Tilburgse hoogleraar Jan Bouwens, heeft dit uitgewezen. Free Record Shop stelt de verkooptargets van shopmanagers jaarlijks bij op basis van de verkopen in het lopende jaar. Dit systeem pakt

voor de verkopen gunstig uit,

maar het nadeel is dat sommige managers in het laatste kwartaal bewust minder verkopen. Vooral de managers die heel goed presteren, nemen gas terug. Dit valt niet op omdat ze wél hun target halen voor dat jaar. Feitelijk presteren ze minder dan mogelijk was geweest als ze in hetzelfde tempo hadden doorgewerkt. Deze strategie werkt goed voor ze, tonen de onderzoekers aan. Alleen de shopmanagers die aan het einde van het jaar minder hard werken, verhogen daadwerkelijk hun kans om volgend jaar opnieuw hun target te realiseren.

ZIJN FILATELISTEN SLIMME BELEGGERS? Voor de crème de la crème van de verzamelaars geldt dit wel. Op lange termijn leveren hun verzamelingen zeker een mooi rendement op. Zo zijn Britse postzegels tussen 1900 en 2008 gemiddeld 7,0 procent meer waard geworden. En dat terwijl in diezelfde periode het gemiddelde rendement op obligaties 5,4 procent en op goud 4,7 procent was. Alleen met aandelen kon je je portemonnee beter spekken, want die werden gemiddeld 9,2 procent meer waard. Dat stellen de Tilburgse onderzoeker Christophe Spaenjers en zijn Britse collega Elroy Dimson in het eerste langetermijnonderzoek naar de prijsontwikkeling van postzegels. Filatelisten beleggen volgens hen relatief veilig. Postzegels zijn namelijk waardevast en infl atiebestendig.

30 4-2010 |

30 U VROEG? Wetenschapsrubriek plus column

DRÖGE Astma in de achtbaan

UNDERSTANDING SOCIETY

Een vrouw met een baby op de arm stapt een bus in. De chauffeur zegt: “Dat is een lelijke baby.” De vrouw is beledigd en wil, nadat ze is gaan zitten, de chauffeur alsnog een uitbrander geven. De man in de stoel naast haar geeft haar gelijk. “Ga hem maar eens goed de waarheid vertellen, moppie. Ik houd ondertussen je chimpansee wel even vast.” Deze mop is een tijd geleden bestempeld als grap pig, door wetenschappers die zich bezig houden met het fenomeen humor. Want wat is eigenlijk leuk? Waarom moeten we wel lachen om de ene mop, terwijl de andere kan rekenen op oorverdovende stilte? Voor alle slechte moppentappers onder ons: een van de sleutels tot wel of niet lachen, is de onverwachte wending, het aapje dat niemand aan ziet komen. Humor en wetenschap lijken twee verschillende werelden. Wetenschap is saai en droog en kan per definitie niet grappig zijn, vinden sommigen. Kletskoek, het is door grappen en grollen dat we meer leren over onszelf en de wereld om ons heen. Hilarische onderzoeksresultaten laten ons juist nadenken. Daarom is het uitstekend nieuws dat onderzoekers uit Tilburg een IgNobel (de prijs voor grappige wetenschap) hebben gewonnen voor hun onderzoek naar de gunstige effecten van een achtbaanritje op astmatici. Een mal onderzoek, lijkt het aan de oppervlakte. Tot je beseft dat de spanning van de achtbaanrit ons meer leer t over de aard van astma en het wellicht helpt om een beter medicijn te vinden voor deze nare aandoening. Lachen is wat dat betreft heel gezond.

Philip Dröge is hoofdredacteur van de populairwetenschappelijke site www.faqt.nl en spreekt wekelijks een populairwetenschappelijke column uit op BNR Nieuwsradio.

FOTO: CARL DE SOUZA/AFP PHOTO

UNTIL ALUMNI NIEUWS ■ studie? “Mijn doctoraal Nederlands Recht behaalde ik in 2006, een jaar later voltooide ik mijn master International and European Public Law.” werk? “Advocaat bij Van Doorne, momenteel op de afdeling Europees en mededingingsrecht. Zo’n groot kantoor biedt veel kansen. Zo heb ik vier maanden op ons kantoor op Curaçao gewerkt. Fantastisch! Minder leuk is de soms grote en onvoorspelbare werkdruk.” jaarsalaris? “Genoeg om lekker van te leven.”

FOTO: ROBIN UTRECHT/ANP

UNTIL FEATURE ■

TILBURG SUSTAINABILITY CENTER

‘DE WETENSCHAPPER IS DE BESTE CONSULTANT’

BESTRIJD JE LUIHEID Bij luiheid als zonde hebben we het niet over op de bank hangen terwijl je je lief om nog een biertje vraagt. Het gaat daarbij 'om onverschilligheid over het leed van anderen,' ook wel sociale luiheid. Denk aan: wegzappen bij de overstroming in Pakistan of moe worden van bedelaars. Sociale luiheid kent zelfs een hyperactieve vorm. Kort gezegd is dat een totaal volgepland doch leeg leven. Ook wel: Überluiheid. Mensen die dit hebben, steken alle energie in zichzelf of in het plaatje dat anderen van ze moeten hebben. Ze sluiten zich af voor het leed van anderen.

Aan sociale luiheid is iets te doen, al is het niet altijd gemakkelijk. Een goede remedie is een minder hectisch leven. De vrije feestdagen zijn een mooi moment om het leed om je heen door te laten dringen en daar iets tegen te ondernemen, hoe klein ook. Laat je niet lamleggen door de enorme hoeveelheid lijden in de wereld of door mogelijke kritiek van allerlei pessimisten. Denk niet dat jouw handelen een druppel op de gloeiende plaat is, want dat is het voor degenen die je helpt natuurlijk niet. In actie komen tegen leed loont niet alleen voor de

ander, maar ook voor jezelf. Want onze hersenen zijn weliswaar egoïstisch, maar ook sociaal. Goed doen, zelfs het verplicht betalen aan goede doelen, stimuleert het beloningssysteem in onze hersenen waardoor we onszelf ook goed voelen. Margriet Sitskoorn, hoogleraar klinische neuropsychologie en schrijver van ‘Passies van het brein’.

| 1-2010 31

32 BACKCOVER Bestrijd je luiheid

| 4-2010 3

Tilburg University in het nieuws: “SBS6-programma paranormale kinderen sch

aL gore ontvangt eredoctoraat, nobelprijswinnaar varg

Opnieuw de beste! foto: ton toemen

Boek: Gevaar verplicht Meer aristocratie graag!

Voor het vierde achtereenvolgende jaar is Tilburg University uitgeroepen tot beste specialistische universiteit. Dat blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van opinieweekblad Elsevier. Tilburg scoort vooral goed op de gebieden economie en recht, waar vijf opleidingen uit de bus komen als beste van Nederland: Economie, Econometrie en operationele research, Accountancy, Fiscaal recht en Rechtsgeleerdheid. Ook Communicatie- en Informatiewetenschappen verdienen een eerste plaats. En in hun categorie gaan Bedrijfswetenschappen en Sociologie met de tweede plek aan de haal.

Aan het jaarlijkse onderzoek dat voor de zestiende keer werd gehouden, deden bijna 2.500 hoogleraren en hoofddocenten van universiteiten mee en zestigduizend studenten. De hoogleraren en hoofddocenten beoordeelden de kwaliteit van de bachelor- en masteropleidingen, maar ook de kwaliteit van de docenten en hun wetenschappelijk werk. De studenten hanteerden weer andere criteria. Zij keken vooral naar de faciliteiten, het programma, de kwaliteit van onderwijs en docenten, de manier van toetsen, de interne organisatie en de communicatie.

alumni actueel

In zijn meest recente boek Gevaar Verplicht keert hoogleraar Bestuurskunde Paul Frissen zich tegen de paternalistische politiek: een overheid die intervenieert tot diep in de privésfeer van burgers. “De politiek bemoeit zich de laatste jaren juist in toenemende mate met van alles: van de opvoeding van onze kinderen tot onze voeding”, zegt Frissen. In zijn boek pleit hij daarom voor een ‘aristocratische’ politiek: een overheid die meer afstand houdt tot de burger. Volgens Frissen is politieke representatie een zaak van distantie en niet van populistisch leiderschap. “De overheid bezit het monopolie op geweld, heeft het recht om mensen op te sluiten. Dat ‘gevaarlijke’ monopolie stelt hoge eisen aan onze politieke elite qua terughoudendheid en zelfbeheersing.” Hoe kijkt Frissen naar het nieuwe kabinet, in het licht van zijn pleidooi voor een minder paternalistische politiek? “Het is nog te vroeg om daar echt zinnige uitspraken over te doen, maar wat je ziet is dat veel betuttelende maatregelen – over opvoeding bijvoorbeeld – simpelweg worden gedecentraliseerd. Per saldo schiet je daar dus weinig mee op.”

"Surinaams stelsel hervormen" Alumnus Tony van Dijk (1955) werd in het najaar van 2010 benoemd tot directeur van de Surinaamse belastingdienst. De man die grote hervormingen in goede banen moet leiden, is alumnus fiscaal recht. Hoe kwam u terecht in Tilburg? “Na de middelbare school in Paramaribo vertrok ik, net als vier andere klasgenoten, naar Nederland om daar fiscaal recht te studeren. Zij gingen naar Leiden. En ik ging, op advies van mijn broer, naar Tilburg. De toenmalige hogeschool was jong en veelbelovend. Aan mijn Tilburgse tijd, in het begin op kamers bij een hospita aan de Korenbloemstraat, bewaar ik warme herinneringen. En ook qua studie bleek Tilburg een goede keus: ik heb les gehad van goede, analytisch scherpe docenten, die je leerden creatief te kijken naar de materie. Die leerschool komt me goed van pas als kersverse directeur van de Surinaamse belastingdienst.” In welk opzicht? “In vergelijking met Nederland, maar ook met

4 4-2010 |

andere landen in het Caribische gebied, lopen we in belastingtechnisch opzicht behoorlijk achter. Zo wil ik een nieuw stelsel voor inkomstenbelasting en een verschuiving naar consumptieve belastingen introduceren en gaan we de verouderde, fraudegevoelige automatiseringssystemen vernieuwen. Ook elektronische aangiftes moeten in de toekomst mogelijk worden. Verder werk ik aan broodnodige hervormingen: de tax gap, het gat tussen de revenuen waar de overheid recht op heeft en wat er daadwerkelijk binnenkomt, is nog te groot.” Hoe is het om daarbij onder president Desi Bouterse te werken? “Tja, in Nederland kijken jullie op een bepaalde manier tegen hem aan en er loopt nog een proces tegen hem in verband met zijn vermeende aandeel

until tickertape ■

en schadelijk voor jonge deelnemers” ☒ Onderzoek Tilburg University wijst

Zichtbaarder met mensa in Duvelhok

Het is een van de blikvangers aan de St. Josephstraat in het centrum van Tilburg: het Duvelhok, een voormalige katoenspinnerij uit de negentiende eeuw. Medio 2012 moet het rijksmonument zijn omgebouwd tot een studentencen-

in de Decembermoorden in 1982. Zelf kijk ik echter liever vooruit: iemand is in mijn ogen onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Zijn intenties zijn bovendien goed, vind ik: als democratisch gekozen leider wil hij de Surinaamse economie hervormen en de samenleving verder helpen.” Politieke kleur speelde bij uw benoeming geen rol? “Dat geloof ik niet. Ik ben na mijn studie onder meer hoofd geweest van de Inspectie der Directe Belastingen van de Surinaamse belastingdienst. Daarna heb ik een tijd gewerkt als zelfstandig consultant. Die specifieke ervaring, aan beide kanten van de tafel, heeft ongetwijfeld de doorslag gegeven. Zelf laat ik mij sowieso niet beïnvloeden door politieke kleur. Oók niet als het om mijn eigen ambtenaren gaat. Ik beoordeel mensen op hun functioneren en geef iedereen een eerlijke kans. Alleen op die manier zal het ons lukken het Surinaamse belastingstelsel en de belastingorganisatie beter in de pas te laten lopen met de rest van de wereld.”

trum, dat naast een stadsmensa ook ruimte biedt voor werk en studie, symposia en studentenorganisaties. Met de aankoop van het historische pand wil de universiteit zichtbaarder worden in de Tilburgse binnenstad. Bovendien

foto: ton toemen

vargos llosa te gast in tilburg, tilburg university legt

sluit de nieuwe bestemming goed aan bij de gemeentelijke plannen voor het Veemarktkwartier, dat een broedplaats voor innovatie moet worden.

BAs van der schot

| 4-2010 5

uit dat geluk niet in de genen zit * Prijsvechter profiteert van imago-

eerste steen facultyclub, studenten bevragen al gore tij Alumnus Marcel Oostdijk (24) en student Bedrijfseconomie Nick Govers (24) runnen Outfox. Dat is een bedrijf dat ondernemers aan innovatieve ideeën helpt via studenten. Dat bleef niet onopgemerkt. Zakenblad Sprout schaarde Outfox onder de 25 meest veelbelovende bedrijven van ondernemers onder de 25.

Introweek op de schop

Daar komen de ondernemers niet zelf op? Marcel: “Vaak gaat het om ondernemers in het middenen kleinbedrijf die zó zijn vergroeid met hun zaak, dat ze de simpele oplossingen niet meer zien. De ideeën die onze studenten genereren zijn uiteraard niet allemaal even bruikbaar, maar er zitten er altijd wel enkele tussen met potentie.” Nick: “De beste ideeën vervatten wij in een concreet plan. Sinds de start, begin 2009, hebben we nu zo’n 25 opdrachten gehad.” Het ondernemen bevalt jullie wel? Marcel: “Behaalde successen zijn echt van jou zelf. Binnen Bedrijfseconomie is er helaas maar weinig aandacht voor ondernemen. De ondernemersfaciliteiten op de universiteit zijn gelukkig wel uitstekend.” Nick: “Ik zie het als een uitdaging om nieuwe markten aan te boren. Ons online platform zou je bijvoorbeeld ook kunnen gebruiken voor kennisuitwisseling tussen overheden en burgers.”

Foto: ton toemen

Hoe werkt Outfox? Marcel: “Ondernemers leggen een vraag bij ons neer, waar onze 1.500 leden tellende studentencommunity al brainstormend mee aan de slag gaat.” Nick: “Zo vroeg een tuincentrum zich af hoe ze klanten kunnen verleiden. Hoe voorkom je dat ze liever de goedkopere orchidee van Albert Heijn kopen? Een student kwam daarop met het idee om aanbiedingen te projecteren op de vloer bij het schap. En via handscanners bij hun winkelwagen kunnen klanten ter plekke productinformatie opvragen.” Het College van Bestuur heeft de knoop doorgehakt: vanaf 2011 volgen alle studenten één introductieweek. Daarmee gaan de aloude TIK-week, de facultaire introductiekampen en de Welcome Week voor internationale studenten in elkaar op. Door de huidige gescheiden introducties komen de internationale en Nederlandse studenten nauwelijks met elkaar in contact, vertelt Carrie Grootaers, hoofd van het Studenten Service Centrum. “Terwijl ze tijdens het onder­w ijsproces wél veel samenwerken: in werkgroepen, bij opdrachten en bij presentaties. Een vroegtijdige samenvoeging komt de integratie én de onderwijskwaliteit ten goede.” In de nieuwe opzet komt het accent volgens Grootaers meer te liggen op integreren en informe-

ren. Daarbij blijft de gezelligheid wel behouden. “Elke ochtend is er een gezamenlijk ontbijt. En populaire onderdelen als de spellendag in het Leijpark, de biercantus en het TIK-startfeest staan nog steeds op het programma. Wél krijgen de facul­teiten en studieverenigingen op de dinsdag en de donderdag, meer dan voorheen, de ruimte om zich te presenteren.” De TIK heeft wel even moeten slikken, geeft Grootaers toe. “Na twintig jaar is de TIK-week uitgegroeid tot een begrip in de stad. Toch delen ze de mening dat het voor alle studenten beter en leuker is om met zijn allen te starten, en dat het goed is dat de mentorgroepen ook echt als geheel aan het eerste jaar kunnen beginnen. Inclusief de internationale studenten.”

Trainingen voor ondernemende alumni Het Brabant Center of Entrepreneurship (BCE) organiseert een serie actuele workshops voor ondernemers. Ondernemende alumni kunnen hier hun kennis over een aantal onderwerpen bijspijkeren. Voor het komende kwartaal staat een drietal trainingen op het programma: Het schrijven en uitvoeren van een accountplan (21 januari / 4 februari), Social Networking (18 februari) en Scenario Planning (11 maart). Alle trainingen vinden plaats op de campus van de universiteit. Alumni ontvangen tien procent korting. Voor meer informatie of om aan te melden kunt u contact opnemen met Jessica van den Bosch: [email protected]. 6 4-2010 |

column corien prins ■ 0102-55.32:01

nredoM yteicos

foto: erik van de Burgt

cer

Grenzen aan digitale identificatie → Al eens gehoord van uw digitale

identiteit? Dat zijn uw pincode, uw Burger Service Nummer, uw DigiD of de biometrische kenmerken van uw vingers in het nieuwe paspoort. Maar het zijn ook uw wachtwoorden bij het inloggen. Stuk voor stuk unieke kenmerken, waarmee derden kunnen vaststellen of u het echt bent. Meer en meer bedrijven, overheden en andere organisaties verlangen dat u een digitale identiteit overlegt. En de vraag is dan natuurlijk waar de grens ligt. Mag Albert Heijn zomaar een betaalvorm ontwikkelen waarbij gebruik wordt gemaakt van digitale herkenning van de kenmerken van uw vinger? Mag een zwembad, zoals in Tilburg, datzelfde doen om de toegang te regelen? Of moet de overheid haar verantwoordelijkheid nemen en maar eens paal en perk aan zulke praktijken stellen? Voor de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid heb ik hier onderzoek naar gedaan, samen met het Platform voor de InformatieSamenleving (ECP-EPN). Daarbij mocht ik gebruik maken van de diensten van

het instituut CentERdata van Tilburg University. Een onderzoekspanel kreeg een groot aantal vragen voorgelegd over de rol van de overheid bij het bewaken van digitale identiteit. En daar kwamen opvallende antwoorden uit. Uit de enquête blijkt overduidelijk dat burgers vinden dat het gebruik van de vingerafdruk voor identificatiedoeleinden beperkt moet blijven tot de overheid. Opmerkelijk is ook dat ze, bij de bescherming van hun digitale identiteit, een veel actiever beleid van de overheid verwachten dan nu het geval is. Verder vrezen burgers de gevolgen van een bredere verspreiding van het Burger Service Nummer (BSN) en biometrie. Data in het huidige paspoort worden bijvoorbeeld vaak gekopieerd. En persoonsgegevens, zoals het BSN, komen terecht in allerlei bestanden van bedrijven en instellingen. De enquête brengt nog meer aan het licht. Bijvoorbeeld over het zoeken naar persoonlijke gegevens op Hyves en Marktplaats door instanties als de politie en de Belastingdienst. Burgers vinden dat de politie dat zeker mag

doen, maar met dergelijke praktijken van de Belastingdienst hebben ze moeite. Laat ik hier afronden met nog een laatste uitkomst. We horen zo vaak de retorische vraag: ‘ik heb toch niets te verbergen?’ En de panelleden van het onderzoek blijken inderdaad nauwelijks moeite te hebben met het gebruik van allerhande persoonsgegevens door de overheid. Maar dat impliceert niet dat ze een onvoorwaardelijk fiat geven. Burgers willen wel – en meer dan nu het geval is – van dezelfde overheid eenvoudige mogelijkheden krijgen om hun gegevens te kunnen inzien, te weten wie de informatie gebruikt en de mogelijkheid krijgen die te (laten) corrigeren. Kortom: voor wat, hoort wat. En dat moet de overheid dan ook maar eens serieus nemen... ■ Corien Prins, Raadslid Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), Hoogleraar Recht en Informatisering, Tilburg Institute for Law, Technology, and Society (TILT), Tilburg University

| 4-2010

7

Foto: Charles Gullung

scheiden n

8 4-2010 |

until hoofdverhaal ■

n nieuwe stijl Direct na het ontstaan van de crisis scheidden echtgenoten minder vaak. Nu zit het aantal huwelijksontbindingen weer in de lift. Maar er zijn ook ontwikkelingen rond dit maatschappelijke fenomeen die minder conjunctuurgevoelig zijn. Kinderrechter Irene Hinfelaar ziet, in de periode na de flitsscheiding, steeds meer stellen kiezen voor professionele bemiddeling (mediation). En hoogleraar Paul Vlaardingerbroek is betrokken bij de ontwikkeling van online scheiden. Tekst: Jorrit Roerdinkholder

| 4-2010 9

Halverwege het scheidingsfeestje laat de diskjockey tromgeroffel horen en schenken de obers gauw de champagneglazen van de naaste familieleden en beste vrienden vol. Dan strijkt de boze ex een lucifer aan en houdt die tegen haar trouwjurk. Als vlammen de jurk omhelzen, knalt het lied Vrijgezel van Benny Neyman uit de speakers. De aanwezigen joelen en zingen de tekst mee. De vrouw, die een sjerp draagt met Just Divorced erop, voelt zich nu echt verlost van haar getroebleerde relatie. Als we de bladen mogen geloven, schijnt een divorce party een nieuwe trend te zijn. Maar niet iedereen ziet het nut van het vieren van de mislukking van je huwelijk. Kinderrechter en alumna Irene Hinfelaar (Nederlands Recht, 1990) van de rechtbank in Breda: “Ik heb wel eens gehoord van zo’n afscheidsborrel. Maar ik vraag me af: waarom ga je uit elkaar als je samen een feestje kunt geven? Het is goed om mensen te laten weten dat je in vrede uit

Hoogleraar Familierecht Paul Vlaardingerbroek: ‘Als een rechter meer tijd investeert in scheidingszaken komen er op termijn minder mensen terug in de rechtbank.’

10 4-2010 |

elkaar gaat, maar niet met een feestje. Ook vind ik het vreemd om in je eentje te vieren dat je van de ellende af bent, want een rechterlijke uitspraak is absoluut geen garantie voor een prettig leven daarna. Veel mensen krijgen pas jaren later ellende, als er bijvoorbeeld een nieuwe partner in het spel komt. Dan eindigen ze alsnog bij de rechtbank voor de alimentatie, het huis of de kinderen.” →→ Zakelijke redenen Een ‘overwinningsfeestje’ van een van de partners lijkt hoogleraar Familierecht aan Tilburg University, Paul Vlaardingerbroek ook niet zo zinvol. Maar een borrel waar scheidende mensen vertellen dat ze graag contact houden met de vrienden, kennissen en familie vindt hij wel een belangrijke ontwikkeling. “Je beseft dat je elkaar na het aflopen van een relatie niet moet haten, maar dat je op een goede manier uit elkaar kunt gaan. Dat voorkomt veel spanningen en treurigheid en het creëert rust en stabiliteit rond je scheiding. Zo kun je ook nadien elkaar en de wederzijdse schoonfamilie gewoon in de ogen kijken”. Al jaren strandt gemiddeld een op drie huwelijken. Er is, afgezien van een lichte daling in de crisisperiode, een stabilisatie in het aantal huwelijksontbindingen op ruim dertigduizend per jaar en het aantal huwelijkssluitingen rond tachtigduizend. Vlaardingerbroek stelt dat mensen voornamelijk

until hoofdverhaal ■

trouwen uit liefde, niet uit zakelijke overwegingen. “Vandaar dat men uit elkaar gaat als de liefde over is. In het begin van de crisis hebben meer mensen om zakelijke redenen gewacht met de echtscheidingsaanvraag, vanwege de hoge hypotheekschuld, de gedaalde huizenprijs, onzekerheid over banen en daardoor de alimentatie. Maar als mensen elkaar echt niet meer zien zitten, gaan ze toch wel uit elkaar.” →→ Flitsscheiding Begin vorig jaar schafte de regering, acht jaar na de introductie, de flitsscheiding af. Daarbij werd een huwelijk eerst omgezet in een geregistreerd partnerschap en dat werd vervolgens ontbonden. De overheid vond dat geen zorgvuldige scheiding, vooral als er kinderen bij betrokken waren, vertelt Hinfelaar. “Nu komen alle echtscheidingszaken weer voor de rechtbank en zijn de waarborgen met name voor kinderen beter geregeld. Dat is een ontwikkeling waar ik blij mee ben. Scheidende ouders met jonge kinderen zijn nu verplicht een ouderschapsplan op te stellen. Daarin moeten ze de details van een omgangsregeling beschrijven en ze moeten daarover overleggen met hun kinderen. Als er een goed ouderschapsplan is en een gezamenlijk scheidingsverzoek, hoeft het niet op een zitting aan te komen. We roepen wel altijd de kinderen ouder dan twaalf jaar op om hun mening te vragen over het afgesproken ouderschapsplan.” Volgens Hinfelaar huldigen rechters de afgelopen tien jaar in toenemende mate het standpunt: als je samen kunt trouwen, moet je ook samen uit elkaar kunnen gaan. “Een rechter probeert de partijen vrijwel altijd zelf afspraken te laten maken, vaak met behulp van een mediator. Als dat niet lukt, moet je als rechter knopen doorhakken, maar het mooiste is als ze het zelf regelen. Een beslissing van de rechter geeft altijd een van de partijen het gevoel te hebben gewonnen en de andere juist niet. Cijfers ken ik niet, maar je kunt voorzichtig zeggen dat het eind van de flitsscheiding heeft geleid tot meer mediation en een verschuiving van eenzijdige naar gezamenlijke scheidingsverzoeken. De nieuwe aanpak lijkt ook minder tot conflicten te leiden, maar de wet is nog pril dus is er een kans dat mensen op termijn alsnog problemen krijgen.” →→ Haatmails De laatste tien jaar hebben mensen veel geleerd van Hoefnagels en MacGillivray, de grondleggers van mediation in Nederland, vertelt Vlaardingerbroek. “Bijvoorbeeld dat jouw scheidingsbereidheid niet betekent dat de ander er ook aan toe is. En dat als je wilt scheiden je dat persoonlijk doet en met een motivatie. Dat is van wezenlijk belang om goed uit elkaar te kunnen. Driekwart van de scheidende echtparen slaagt daar in, met een goede oplossing voor de kinderen, zonder haatmails en stalking. Langzaam raakt men ervan doordrongen dat een

'Je beseft dat je elkaar na het aflopen van een relatie niet moet haten, maar dat je op een goede manier uit elkaar kunt gaan. Dat voorkomt veel spanningen en treurigheid en het creëert rust en stabiliteit rond je scheiding.'

vechtscheiding niemand blij maakt, zeker de kinderen niet. Het doel van een mediator is om de partijen op een lijn te krijgen. We hebben nu omgangsregelingen, ouderschapsplannen en het recht op alimentatie, dus er is het nodige verbeterd voor de kwaliteit van de betrokkenen. Veel mediation eindigt met de afspraak dat bij nieuwe conflicten partijen eerst de weg van mediation bewandelen en niet direct naar de rechter stappen. De overheid heeft er in toenemende mate in geïnvesteerd door ruziënde koppels een mediationaanbod te doen, dat te faciliteren en het gedeeltelijk te betalen. Waarom? De samenleving is gebaat bij stabiliteit en moet echtelijke problematiek bij burgers zien te voorkomen, want die leidt tot onrust, spanning, geestelijke en lichamelijke klachten en geweld. Stabiliteit vermindert latere conflicten, procedures, leed en daardoor een beroep op sociale voorzieningen. En je creëert een gelukkigere samenleving. De afgelopen vijf jaar heeft mediation ook binnen de rechtbank een enorme vlucht genomen. Er treden steeds meer advocaten toe tot de vereniging van familierechtadvocaten, de scheidingsbemiddelaars. De extra kwalificatie advocaat-mediator geeft veel emplooi en status”. →→ Hopeloze gevallen Mensen moeten op tijd nadenken over hoe ze zaken willen regelen als ze ooit gaan scheiden, adviseert Hinfelaar. “Als het nog goed gaat, kun je daar samen in alle rust en redelijkheid over praten. Tijdens mijn werk als rechter hebben mensen soms zoveel ruzie dat de stoelen door de zaal vliegen. Dan denk ik: hoe kan dit? Jullie hebben toch ooit van elkaar

Rechter en alumna Irene Hinfelaar: ‘Je kunt voorzichtig zeggen dat het eind van de flitsscheiding heeft geleid tot meer mediation en een verschuiving van eenzijdige naar gezamenlijke scheidingsverzoeken. De nieuwe aanpak lijkt ook minder tot conflicten te leiden.’

→

| 4-2010 11

Crisis zorgde even voor minder scheidingen In 2009 heeft de Nederlandse rechter 31.700 huwelijken ontbonden. Dit zijn er iets minder dan een jaar eerder, toen er 32.900 echtscheidingen werden uitgesproken. De daling is tijdelijk, want in het eerste halfjaar van 2010 is het aantal echtscheidingsprocedures weer toegenomen. Toen lag het aantal uitgesproken echtscheidingen acht procent hoger dan een jaar eerder. Bron: CBS

gehouden? Mijn grootste uitdaging is om te bekijken waar mensen het nog wél over eens zijn. Vaak is dat meer dan mensen zelf denken op dat moment. Ik kan overigens niemand verplichten tot mediation. Als een van de twee of allebei niet willen dan moet ik een uitspraak doen. Voor mijn gevoel zijn er gelukkig minder zaken waarin er drama is, zeker nu ouders van alles samen moeten regelen.” Volgens Vlaardingerbroek verloopt een kwart van de echtscheidingszaken moeilijk en vijf procent ‘ontzettend lastig’. “Denk aan kinderen die hun andere ouder niet meer mogen zien of incestinsinuaties, bijna hopeloze gevallen, soms zelfs met dodelijke afloop als een ex-partner de kinderen of zijn ex vermoordt. De lastige gevallen zie je met de opkomst van mediation niet slinken, want zulke mensen willen vaak geen stap meer doen om afspraken te maken. Ik denk dat je dan toch mediation moet proberen, want dat is de enige manier om later voor jezelf en je kinderen nog wat te betekenen. Ik vind het de plicht van een advocaat om zijn uiterste best te doen mensen tot een gezamenlijk gesprek te bewegen, misschien zelfs onder dwang.” →→ Online scheiden Op zoek naar verbetering deed Vlaardingerbroek onderzoek naar rechters die drie in plaats van de gebruikelijke tien scheidingzaken per dag behandelden. “De rechters waren beter voorbereid en hadden meer tijd. Mensen waardeerden dat enorm en zagen 12 4-2010 |

in dat ze vanwege de kinderen met elkaar verder moesten. Als je meer tijd investeert, krijg je op termijn minder zaken terug bij de rechtbank. Door snel dingen af te handelen, blijven mensen in het conflict steken. Dat rechters dagelijks veel zaken doen, is kortetermijnbeleid. Extra overheidsgeld voor de rechterlijke macht en de mediationpraktijk kan het scheidingsrecht sterk verbeteren.” Er is nog een ander project waarmee Vlaardingerbroek probeert bij te dragen aan het soepeler verloop van echtscheidingen. Hij is betrokken bij www.echtscheidingsplan.nl. Op deze site kunnen mensen informatie vinden (en overleggen) als ze absoluut niet meer met elkaar willen praten of moeite hebben om de eerste stap te zetten. “Het is een hulpmiddel om weer in gesprek te komen”, zegt de hoogleraar. “Dat is beter dan een rechter knopen laten doorhakken waardoor er altijd een en soms twee verliezers zijn.” Via de website vertel je elkaar hoe je aankijkt tegen je huwelijk, dat je uit elkaar wilt gaan en wat je daarvoor geregeld wilt zien. Partners kunnen elkaar online voorstellen sturen en die beoordelen en aanpassen. Mensen die daarin slagen, kunnen naar een advocaat gaan en zeggen dat ze het op de overeengekomen manier willen regelen. “Op deze manier kun je problemen op lange duur voorkomen,” voorspelt Vlaardingerbroek. “Je hebt ook financieel voordeel omdat je maar één advocaat gebruikt om het echtscheidingsplan in te dienen. Ook kun je sneller naar de kern van de zaak en daarmee het aantal uren minimaliseren dat een advocaat voor je werkt. Nu we zes weken in de lucht zijn, werken een paar honderd mensen met het echtscheidingsplan. Je kunt dus stellen dat het in een behoefte voorziet.” →→ Niet te makkelijk Hinfelaar vindt het beter dat je rond de tafel gaat zitten en de onderwerpen bespreekt, als je nog kunt communiceren. “Dan kun je rechtstreeks op elkaar reageren. De toegevoegde waarde van zo’n website is wel dat mensen goede informatie hebben over wat ze allemaal moeten regelen, overwegen en bespreken. Online scheiden heeft iets zakelijks en dat past niet. Je kunt de emoties beter aangaan, anders wordt het risico op latere escalatie alleen maar groter. Scheiden moet niet te gemakkelijk zijn, maar een uiterste redmiddel. Zeker als er kinderen bij zijn, omdat het voor hen uiteindelijk niet de beste oplossing is. Desondanks is het een gunstige ontwikkeling dat mensen meer voor zichzelf durven opkomen en het minder belangrijk vinden om bij elkaar te blijven voor de kinderen. Je kunt je afvragen of het nog wel zo van deze tijd is dat mensen die trouwen elkaar beloven dat ze voor de rest van hun leven bij elkaar blijven. Scheiden is meer maatschappelijk geaccepteerd, al is het iets dat bij kinderen nooit gewoon zal worden.” ■

foto: erik van de Burgt

column Ad Vingerhoets ■

Traankracht → Mario Been in tranen na de onthut-

sende 10-0 nederlaag van Feyenoord tegen PSV. Een CDA-congres waar tal van prominenten het niet droog houden. We kijken niet meer op van huilende gezagsdragers op de televisie. Dat was wel anders een kleine dertig jaar geleden. Op 26 april 1981 barstte Hans Wiegel tijdens AVRO’s Vragenvuur in tranen uit. De VVD-leider, die een jaar eerder zijn vrouw had verloren, huilde nadat hem een kritische vraag was gesteld over het weduwen- en wezenpensioen. Interviewer Jaap van Meekren bood vervolgens zijn excuses aan. In die tijd hoorden tranen nog niet thuis op televisie. De Amerikaan Edmund Muskie had zich in 1972 zelfs uit de voorverkiezingen voor president moeten terugtrekken, na een huilbui ten overstaan van de pers. Toch is het niet zo dat tranen taboe zijn voor ambtsdragers. Julius Caesar was een huilebalk, Winston Churchill stond bekend als the most weepy politician of all times en ook vader en zoon Bush lieten publieke waterlanders. Met haar bruidstranen deed prinses Maxima prompt alle kritiek op haar persoon verstommen. En George W. Bush had de grootste populariteit toen hij tranen plengde tijdens een toespraak na de aanslagen op het World Trade Center. Het draait dus blijkbaar niet

om de tranen op zich. Maar waar dan wel om? Essentieel is in ieder geval timing. Huilen op het juiste moment is een heel krachtig signaal dat bij uitstek wordt gezien als oprecht en eerlijk. Want we associëren huilen met positieve waarden als ‘gevoelig, empathisch en echt’. Daar staat tegenover dat de delicate balans ook naar de andere, negatieve, kant kan doorslaan. Dan associëren we huilen met ‘manipulatief, emotioneel labiel, ongeschikt voor zijn of haar positie’. Bij de beoordeling of tranen wel of niet oprecht zijn, laat het publiek meewegen of het de situatie gepast vindt. En ook de persoon van de huiler speelt een rol. Van personen die normaal bekend staan als krachtig en stabiel wordt huilen beter geaccepteerd. Iemand die zich zeer bewust toonde van de kracht van de traan, was de Amerikaanse opperbevelhebber tijdens de eerste Irak-oorlog, Norman ‘Bear’ Schwarzkopf. Tijdens een interview plengde hij tot verbijstering van een verbouwereerde interviewster ook tranen. Een generaal, een held, die een potje gaat zitten janken op TV! Schwarzkopf legde heel fijntjes uit hoe het precies zat. Timing! Uiteraard moet een generaal niet huilen als hij zijn manschappen de oorlog in stuurt; dan moet hij stoer en vastberaden zijn. Maar, zo betoogde de generaal,

als ik samen met mijn manschappen kerstavond doorbreng en velen missen hun gezin, dan huil ik mee. Dan is er de verbondenheid die door tranen nog eens wordt geaccentueerd. Ik denk dat hij het helemaal bij het rechte eind heeft. Tranen hebben een sociaal bindende functie. Ze verbinden de moeder die voor haar huilende baby wil zorgen. Ze temperen eventuele agressie van buitenstaanders tegen het kind – wie valt nu een zwak iemand aan? Verzorging, sociale binding en reductie van agressie, dat blijven naar mijn mening de belangrijke functies van tranen gedurende het hele leven. En daarnaast zijn er nog onze sentimentele tranen, die we met name op voelen komen als we zien dat het recht zegeviert of als iemand iets goeds doet voor een ander – dat gaat dus vooral over belangrijke morele thema’s. Kortom: bij de evolutie van de mens tot de ultrasociale soort die we zijn, hebben tranen een essentiële rol gespeeld. En die is nog niet uitgespeeld… Hoogste tijd dat tranen de waardering krijgen die ze verdienen. Tranen horen bij de mens, ook bij mensen met autoriteit! ■ Ad Vingerhoets, hoogleraar emoties en welbevinden Tilburg University en schrijver van het boek Tranen, waarom mensen huilen. | 4-2010 13

14 4-2010 |

until…we meet again ■

Hans Geleijnse (links) en Maurice Ackermans (rechts)

‘De rector barstte in snikken uit’

Hans Geleijnse en Maurice Ackermans waren, als voorzitter van de universiteitsraad en hoofd Voorlichting, nauw betrokken bij `Brabant strijdt voor zijn universiteit’. Dat was de succesvolle protestactie tegen de dreigende sluiting van Letteren en Psychologie in 1986. Bijna een kwart eeuw later blikken de twee terug. ‘Ineens wist Nederland dat er in Tilburg een universiteit was.’ Tekst: Jan Boelhouwer

→→ September 1986

Ackermans: “Het sloeg in als een bom. Met Selectieve Krimp en Groei, een bezuinigingsoperatie van het ministerie van Onderwijs, werd geen enkele universiteit zo hard getroffen als de Tilburgse. De enige die vooraf was geïnformeerd, was rector Ruud de Moor. Die heeft het drie weken onder de pet gehouden tot het moment dat eind september 1986 alle decanen, diensthoofden en de leden van het presidium van de universiteits-

raad ’s ochtends in alle vroegte waren opgetrommeld in de Portrettenzaal.” Geleijnse: “Het was een emotionele bijeenkomst. Ruud de Moor lichtte de plannen toe. Die kwamen neer op sluiting van zowel de Letterenfaculteit als de Tilburgse psychologieopleiding. Verder moest twintig procent administratief personeel verdwijnen. Hoe erg de rector ontdaan was, bleek toen hij halverwege zijn toelichting in snikken uitbarstte.” | 4-2010 15

→

→→ Actiecomité

Geleijnse: “De stemming was vanaf het allereerste moment strijdlustig. Er werd een actiecomité gevormd. En zelfs hoogleraren van wie je dat nooit zou verwachten, hesen zich in T-shirts met strijdleuzen. De dag na de bekendmaking was er een grote manifestatie in de aula van de toenmalige KUB. Daar hield onder andere de Tilburgse burgemeester Letschert een vlammend betoog voor het behoud van de universiteit in zijn huidige omvang. Stad en land werden afgereisd om de aandacht op de getroffen universiteit te vestigen. De psychologen huurden olifanten en kamelen van een toevallig in de stad bivakkerend circus om daarmee op koopavond een optocht door de Tilburgse binnenstad te houden, inclusief toespraken op een geïmproviseerd podium midden op de Heuvel. Onder aanvoering van Commissaris van de koningin Dries van Agt - die ook lid was van het stichtingsbestuur van de universiteit – debatteerden de Brabantse Provinciale Staten over de kwestie. Dat debat werd door veel medewerkers en studenten bijgewoond en er ontstond al vrij snel het plan voor een mars in Den Haag.”

→→ Manifestatie op het Binnenhof

Ackermans: “Alles was tot in de puntjes voorbereid. Tweeduizend medewerkers en studenten hadden zich opgegeven voor de tocht met veertig autobussen naar Den Haag. Het NOS Journaal zat in de eerste bus. Alle media waren uitgerukt en de stoet trok van het Malieveld naar het Binnenhof. Iedereen had een rode ballon met de tekst `Brabant strijdt voor zijn universiteit’. Ik had de toga en de baret van de rector meegenomen, hoewel hij had laten weten die onder geen beding aan te willen trekken tijdens zijn geplande toespraak op het Binnenhof. Net voordat hij het podium opklom, deed ik hem zijn toga om. En het leverde beelden op die de volgende dag in vrijwel alle kranten op de voorpagina stonden.” Geleijnse: “Aan het eind van de demonstratie werden duizenden ballonnen opgelaten die het beeld completeerden. En uiteindelijk liet het massale protest de politiek niet onberoerd. De bezuinigingen werden grotendeels ongedaan gemaakt. Met Nijmegen werden afspraken gemaakt over meer en beter samenwerken. Dat nam de minister de wind uit de zeilen.” 16 4-2010 |

‘Ik had de toga en de baret van de rector meegenomen, hoewel hij had laten weten die onder geen beding aan te willen trekken op het Binnenhof. Net voordat hij het podium opklom, deed ik hem zijn toga om.’

until…we meet again ■

'Iedereen had een rode ballon met 'Brabant strijdt voor zijn universiteit'. Na afloop werden de duizenden ballonnen opgelaten.'

→→ Met de blik van nu

Geleijnse: “Achteraf kun je constateren dat de universiteit veel baat heeft gehad bij de operatie en de daaruit voortvloeiende strijd tegen de bezuinigingen. Want in een klap werd duidelijk dat de universiteit wel erg naar binnen gekeerd was. Ze had nauwelijks vrienden in de boze Haagse buitenwereld en ook geen enkel idee welke studenten in Tilburg waren afgestudeerd. Het jaar 1986 was de aanzet tot het organiseren van de alumni in de Vrienden van Cobbenhagen, inclusief de voorloper van het blad waar dit interview in komt te staan. Er kwam veel meer nadruk op de kwaliteit van onderwijs en onderzoek, het beleid werd er op gericht nationaal maar ook internationaal te excelleren. De contacten met de politiek

en de (Haagse) besluitvormers werden beter georganiseerd. Tot 1986 was er nauwelijks aandacht geweest voor communicatie en publiciteit om de universiteit te profileren. De gevoerde acties hadden dankzij de enorme media-aandacht tot gevolg dat heel Nederland ineens wist dat er in Tilburg een universiteit was. Ook de steun van in het bijzonder de economische faculteit is van doorslaggevend belang geweest. Arie Kapteyn hield niet op iedereen ervan te overtuigen dat overblijvende faculteiten Rechten en Economie geen bestaansrecht hadden binnen een zeer beperkte universiteit waar veel studenten zouden verdwijnen en talloze medewerkers moesten afvloeien.”

| 4-2010 17

18 4-2010 |

until feature ■

Tilburg Sustainability Center

‘De wetenschapper is de beste consultant’ Niemand minder dan Al Gore opende onlangs het Tilburg Sustainability Center. Hoe bijzonder is dit initiatief? Wat is het meer dan een bundeling van wat er al was met een ‘groene’ strik eromheen? Milieujournalist en alumnus Pieter van den Brand neemt de alma mater de maat. Tekst: Pieter van den Brand

e schrijft al bijna twintig jaar over duurzaamheid, milieu en natuur. Je hebt de wereldklimaatconferenties meegemaakt, te beginnen met die van Kyoto in 1992. De jaren daarop zag je de aandacht voor milieu en duurzaamheid eerst verslappen en vervolgens weer tot wedergeboorte komen. Met als onbetwist hoogtepunt in 2006 de film An Inconvenient Truth van Al Gore. Sindsdien laten duurzame ontwikkeling en zuinig omgaan met hulpbronnen zich niet meer van de agenda verdringen. Het nieuws dat de eigen alma mater zich op dit vlak gaat begeven, roept de vraag op hoe Tilburg zich gaat onderscheiden. Leiden heeft sinds jaar en dag een Centrum voor Milieuwetenschappen. Daar werd het instrument van de levenscyclusanalyse, bedoeld om de milieubelasting van een product uit te rekenen, vervolmaakt. En ook de universiteit van Utrecht en de VU Amsterdam kennen al centra voor duurzaamheid. Wat gaat Tilburg Sustainability Center (TSC) aan dit rijke pallet van duurzaamheidsweten-

schap en -onderwijs toevoegen? De nieuwsgierigheid is gewekt, tijd voor een hernieuwde kennismaking. →→ Dennengeur De dichtbebouwde vroeger zo bosrijke campus heeft veel van haar ecologische uitstraling verloren, maar de dennengeur is onveranderd. Vanaf de vierde verdieping van de hoogbouw, nu het Koopmansgebouw geheten, is het uitzicht even lommerrijk als twee decennia geleden. De rijen naambordjes van hoogleraren in de vleugel van het TSC, duiden in elk geval op een fysieke bundeling van de duurzame expertise op de universiteit. Maar hoe staat het met de kernvraag: is het geheel meer dan de som der delen en wat maakt Tilburg de universiteit om dit onderwerp te claimen? Managing director Hilde Baert van het TSC ontvangt, heel toepasselijk, met biologische koffie. In een compostabel en klimaatneutraal bekertje, dat wel. Op de beker prijken, tussen groene blaadjes, de woorden: nature thanks you. De universiteit grossiert zelf ook in Engelstalige termen, zoals eerder in de lift al duidelijk werd

→

| 4-2010 19

toen de bereikte etage in het Engels werd omgeroepen. De pay-off van de universiteit Understanding Society geeft in Baerts ogen goed invulling aan het doel van het TSC. “Een per definitie maatschappelijk geëngageerd onderwerp als duurzaamheid past daar sterk in.” In haar kamer hangt de duurzame top 100 van dagblad Trouw aan de muur. Van de vaderlandse milieuprominenten heeft een aantal, zij het indirect, een band met Tilburg. Zo geeft nummer twee, voormalig milieuminister Pieter Winsemius, in de hoedanigheid van hoogleraar het keuzevak management en duurzame ontwikkeling. De wetenschappers die officieel onder de vlag van het TSC actief zijn, opereren op het bonte palet van milieurecht tot duurzaam bankieren en beleggen. “Het is een dynamisch proces. Er komen voortdurend wetenschappers bij”, zegt Baert. De aantrekkingskracht van het TSC is volgens haar groot. Ze noemt Reyer Gerlagh. De hoogleraar milieueconomie en lid van het internationale panel van klimaatwetenschappers IPCC kwam over van het Engelse Manchester. →→ Nadeel Wetenschappelijk directeur Aart de Zeeuw voegt zich bij ons. Hij zegde zijn deeltijdbaan aan de universiteit in Stockholm op, om voltijds terug te keren naar Tilburg. De Zeeuw is, net als Gerlagh, eveneens hoogleraar milieu-economie. “Eigenlijk heb je wel een beetje gelijk”, geeft hij toe dat de universiteit zich op populaire paden begeeft. “Tegelijkertijd is dat niet vreemd. De financiële crisis is straks voorbij, maar het duurzaamheidsvraagstuk blijft. Het is een belangrijk thema waar de universiteit op in moet zetten.” Een nadeel voor Tilburg, vindt De Zeeuw, is dat de universiteit geen natuurwetenschappen in huis heeft. “We hebben geen ecologen om ons heen. Dat is belangrijk voor milieu-economen. Maar het betekent wel dat we voluit kunnen gaan voor de sociale kant. Dat moet je breed zien, van economie, recht en sociale wetenschappen tot ethiek. Op dat vlak verwacht ik een prima rol te kunnen spelen. We kunnen inzicht geven in het verleggen van financiële stromen richting duurzaamheid. Niet alleen milieu-economen zijn met het klimaat bezig. Er is duidelijk interesse bij juristen. Er leven volop vragen. Heeft de mens niet een fundamenteel recht op schone lucht? We merken dat het interessant is met elkaar te discussiëren. Een kruisbestuiving die ook nog eens erg leuk is.” De kracht van het TSC is juist dat multidisciplinaire karakter, vult Baert aan. “Andere universiteiten hebben toch een eenzijdigere blik. Wij bundelen de kennis van economen, juristen, socio20 3-2010 |

De aantrekkingskracht van het Tilburg Sustainability Center is groot. Er komen voortdurend wetenschappers bij. logen en psychologen. Waar we een speerpunt van gemaakt hebben, is die kennis naar de samenleving te brengen.” →→ Duurzaamheidsbalans Dat het geen automatisme is dat die kennis ook gaat landen, leren de ervaringen die Tilburg had met een eerder duurzaamheidscentrum. De universiteit kende namelijk tien jaar lang een netwerkorganisatie onder de naam Telos. Dit zelfstandige universiteitsonderdeel, inmiddels onderdeel geworden van het TSC, had zijn basis in de samenwerking met externe partijen als de Technische Universiteit Eindhoven en de provincie. Telos was haar tijd vooruit met de ontwikkeling van de Duurzaamheidsbalans, een succesvol meetinstrument dat gretig aftrek vindt bij overheden in de regio. In de jubileumbundel lezen we echter ook kritiek. De universiteit zou maatschappelijk georiënteerd onderzoek minder hoog wegen dan fundamenteel onderzoek. En de provincie, overigens nog steeds de grootste opdrachtgever van Telos, vond de Tilburgse wetenschappers maar ‘arrogant’. De drempel tussen pure wetenschap en samenleving bleek daardoor moeilijk te slechten. Baert benadrukt daar beslist voor te zullen waken. “We ontplooien volop activiteiten naar buiten toe. We hebben al bijeenkomsten met bedrijven georganiseerd over duurzaam bankieren, duurzame beleidsmaatregelen, klimaatverandering en duurzame veeteelt. We praten actief met bedrijven over wat zij nodig hebben. We willen onze kennis tastbaar maken. Regionaal hebben we al een goede basis. Via Telos zijn we niet alleen actief in Brabant, maar ook in Friesland en Utrecht.” De Zeeuw erkent dat het niet handig is beleidsmakers of ondernemers met wiskundige modellen te bedienen. “Dat zal niet werken. Je moet vooral veel praten en samenwerken. Ik ben ervan overtuigd dat het maatschappelijk veld veel baat heeft bij onze kennis. Het meest waardevol zijn adviezen die wetenschappelijk gefundeerd zijn. De wetenschapper is de beste consultant. Wetenschap is innovatief en creatief en lijdt niet onder de waan van de dag.” ■

Studie? “Mijn doctoraal Nederlands Recht behaalde ik in 2006, een jaar later voltooide ik mijn master International and European Public Law.” Werk? “Advocaat bij Van Doorne, momenteel op de afdeling Europees en mededingingsrecht. Zo’n groot kantoor biedt veel kansen. Zo heb ik vier maanden op ons kantoor op Curaçao gewerkt. Fantastisch! Minder leuk is de soms grote en onvoorspelbare werkdruk.” Jaarsalaris? “Genoeg om lekker van te leven.” Hoe heb je je studie ervaren?

Fleur Hasaart Verloofd met Harm, woont in Tilburg

“Ik miste de aandacht voor de praktijk, zaken als dagvaardingen en beslagrekesten schrijven. Maar de kleinschaligheid in de masterfase was een enorm voordeel. Ook de stad trekt me aan. Tilburg voelt nog steeds als thuiskomen.”

Tijdgenoten Studie? “In 2006 afgestudeerd in International Economics and Finance.” Werk? “Ik promoveer aan de Universiteit Maastricht op de mogelijke gedragseffecten van een nieuw betalingssysteem voor ziekenhuizen en medisch specialisten.” Jaarsalaris? “Ongeveer 42.000 euro.” Hoe bevalt promoveren? “Heel goed. Je kunt je echt in een onderwerp verdiepen. Maar ik vind het ook erg eenzaam. Daarom heb ik gekozen voor een duobaan en ben ik sinds kort voor 0.5 fte verbonden aan zorgverzekeraar CZ. Ik werk als beleidsmedewerker bij hun eigen expertisecentrum. We ontwikkelen het beleid voor het inkopen van zorg.” Wat heb je gemist in je studie? “Het grotere kader: waarom kregen we nu die vakken, in die volgorde? En hoe hingen ze met elkaar samen? Daar zou meer nadruk op mogen liggen.” Inspirator? “Lans Bovenberg, en dan vooral het vak Institutions and Incentives. Dat was zelfs zo inspirerend dat mijn hele proefschrift over incentives gaat.”

Nog veel contact met oud-studiegenoten? “Als oud-lid van studentenvereniging Plato blijven veel van de Tilburgse contacten behouden. En op LinkedIn heeft meer dan de helft van de contacten wel iets te maken met Tilburg.”

Minder goede herinneringen?

“Aan de vele fietsen van me die in Tilburg verdwenen zijn…”

Madelon de Jong Woont samen met Jeroen in Haarlem

Hoe is het alumni uit een bepaalde richting vergaan ná hun studietijd? Deze keer aan het woord: Madelon en haar vriendinnen Fleur en Friederike. De drie zwaaiden nog niet zo heel lang geleden af.

Studie? “Fiscale Economie. Twee jaar geleden afgestudeerd op de fiscale behandeling van letselschadevergoedingen.” Werk? ”Trainee bij Koninklijke BAM Groep, momenteel als development manager bij BAM PPP. Deze werkmaatschappij richt zich op Publiek Private Samenwerking. Mijn taak is onder meer om uit te zoeken wat de klant nu echt wil.” Jaarsalaris? “36.000 Bruto, inclusief leaseauto.”

Hoe moeilijk was het vinden van een baan? “Via een open sollicitatie

kwam ik uiteindelijk terecht bij BAM. Een goede keuze: als kind was ik al gefascineerd door grote bouwwerken en machines. Ik heb veel geluk gehad dat BAM bereid was een plek voor mij te creëren.”

Welk gevoel heb je anno 2010 bij Tilburg? “Ik ben van de stad gaan houden.

Het heeft alles voor de actieve student. Ook Haarlem is fantastisch: liefde op het eerste gezicht.”

Waaraan bewaar je goede herinneringen? “Aan Henk te Niet, een

Friederike van der Jagt Woont in Amsterdam samen met Maarten

enthousiaste docent en goede vriend. Helaas is hij vorig jaar december plotseling overleden. Dat betekent een enorm gemis, ook voor de universiteit.”

| 4-2010 21

Alumnus G

22 4-2010 |

until interview alumnus ■

‘Een rechtszaal mag geen arena zijn’ s Geert-Jan Knoops Strafpleiter Geert-Jan Knoops is bekend van geruchtmakende rechtszaken, zoals de Puttense moordzaak, Erik O. en onlangs Ina Post. Juridisch geschoold in Tilburg en wijs gemaakt in de praktijk door Moszkowicz senior, vecht hij voor het in zijn ogen allerhoogste: recht doen. “Ik zet me graag in voor de zwakkere in het rechtssysteem en dat is in het strafrecht de verdachte.” Tekst: Corona De Wert beeld: michel campfens

→

| 4-2010 23

C

ollega-advocaten verkozen Geert-Jan Knoops in september tot beste advocaat van het land. In het juryrapport van de LegalLane Award 2010 roemen ze zijn gedegen vakkennis, zijn beschaafde optreden en welbespraaktheid. Met die eigenschappen wint Knoops spraakmakende zaken. Keer op keer legt hij daarbij de kwetsbaarheid van het rechtssysteem bloot en leidt de veroordeelden naar een vrijspraak. De zaak Ina Post ligt nog vers in het geheugen. Post werd in oktober 2010 vrijgesproken van de moord op een 89-jarige vrouw, een delict waarvoor zij in 1987 ten onrechte werd veroordeeld. Vierentwintig jaar vocht zij voor gerechtigheid en eerherstel. Knoops stond haar bij in de herziening van haar zaak. Terugkijkend op de rol van het Openbaar Ministerie (OM), vindt Knoops het positief dat het OM direct na de vrijspraak aankondigde niet in cassatie te gaan. En ook dat het OM met Post het gesprek heeft geopend over excuses en schadevergoeding. Minder te spreken is hij over het aanmerken van de zaak als een systeemfout. “In mijn ogen is hier wel degelijk sprake van een gerechtelijke dwaling. Het OM zou aan geloofwaardigheid winnen als ze ervoor uitkomt dat er fouten zijn gemaakt.” Zijn successen in ogenschijnlijk hopeloze zaken roepen de vraag op in hoeverre het gerechtelijk oordeel te vertrouwen is. Knoops wuift dat weg. “Gerechtelijke dwalingen zijn van alle tijden, alleen zijn ze de laatste jaren meer zichtbaar geworden. Hoe goed een rechtssysteem ook kan zijn, degenen die het uitvoeren kunnen fouten maken. Eenvoudigweg omdat mensen feilbaar zijn. Er is geen verband tussen justitiële dwalingen en de kwaliteit van de rechters. Ook met de hoogste kwaliteit rechters zullen er fouten worden gemaakt. Je kunt alleen maar proberen om de risico’s op fouten te verminderen. En je moet goede mechanismen hebben om deze onvermijdelijke fouten te herstellen.” →→ Civiel recht De Amsterdamse strafpleiter startte zijn juridische loopbaan in Tilburg. Daar studeerde hij van 1982 tot 1987 civiel recht, na zijn diensttijd bij het Korps Mariniers. Tilburg was een praktische keuze: “Ik woonde in Eindhoven en Tilburg was het dichtst in de buurt. Omdat ik al 22 was, wilde ik de studie zo snel mogelijk doorlopen. Civiel recht boeide mij en de Tilburgse universiteit stond bekend om het hoge niveau.” 24 4-2010 |

Vooral de hoorcolleges van de professoren Schoordijk en Deelen zijn hem bijgebleven. Hij herinnert zich de vraag van Schoordijk tijdens een van de eerste hoorcolleges civiel recht aan een volle zaal eerstejaars: ‘Wie van u is van plan strafrechtelijk te gaan afstuderen?’. Toen meerdere studenten nietsvermoedend een hand omhoog staken, antwoordde Schoordijk: ‘Dan is voor u, vrees ik, geen redding meer mogelijk’. “Het gaf aan hoe Tilburg in die tijd over strafrecht dacht”, meent Knoops. “Studenten werden er grootgebracht in het civiele recht; dat telde pas. Strafrecht stond in die tijd nog in de kinderschoenen en moderne vakken als ‘het recht van internationale straftribunalen’ bestonden nog niet.” Hoewel Knoops niet in Tilburg woonde, nam hij actief deel aan de Tilburgse studentensport. “Sport was en is een van mijn hobby’s. Ik maak er bewust veel tijd voor vrij.” Met enkele docenten en oud-studiegenoten uit Tilburg heeft Knoops nog steeds contact. Een van hen is nu officier van justitie in het oosten van het land. De twee spreken elkaar geregeld.

until interview alumnus ■ →→ Moszkowicz senior Na Tilburg studeerde Knoops strafrecht aan het Willem Pompe Instituut van de Rijksuniversiteit Utrecht. Als strafrechtadvocaat werkte hij aanvankelijk bij het bureau van Max Moszkowicz senior, naar eigen zeggen een belangrijke leermeester. “Hij leerde me respect te hebben voor de mens achter de verdachte. En voor de tegenstander in de rechtszaal, waarbij ik het woord tegenstander nadrukkelijk tussen aanhalingstekens plaats. Een rechtszaal kan en mag geen arena zijn waarin ego’s elkaar bevechten enkel om er persoonlijk beter van te worden. Het op de man spelen, is niet iets wat ik voorsta.” In 1999 volgde hij de opleiding internationaal strafrecht aan de Universiteit Leiden, vooral omdat het vakgebied nog zo nieuw is. “Dat intrigeert me, zo’n rechtsgebied waar nog veel jurisprudentie wordt gecreëerd en veel aspecten onontgonnen zijn. Het leverde me ook meteen mijn eerste zaak bij het Rwanda Tribunaal op.” Zoals Moszkowicz als zijn leermeester optrad, fungeert Knoops nu zelf als mentor, zowel in zijn rol als parttime hoogleraar Internationaal strafrecht aan de Universiteit Utrecht als binnen het eigen kantoor Knoops & Partners Advocaten dat hij samen met zijn partner Carry Knoops-Hamburger leidt. “Ik vind het belangrijk niet alleen de skills and drills van het vak bij te brengen. Ik wil pupillen ook aan de hand nemen bij de moreel-ethische dilemma’s waarvoor een strafpleiter komt te staan. Het is van groot belang hun een spiegel voor te houden en te confronteren met het eigen geweten. Tenslotte ben je als strafpleiter verantwoordelijk voor je eigen handelen in de rechtszaal en kun je je niet altijd achter de verdachte verschuilen.” Een boodschap die Knoops daarnaast wil meegeven, is dat je als strafpleiter alleen kunt opereren als je doorzettingsvermogen hebt en niet meteen opgeeft als het tegenzit. “Je moet vechten en een lange adem hebben om voor een cliënt recht te verkrijgen.” →→ Fonds Knoops roept het nieuwe kabinet op om - naast de wetgeving die in de maak is om de mogelijkheden voor herziening te verruimen - een fonds in het leven te roepen dat potentieel onterecht veroordeelden in staat stelt nieuw onderzoek te doen. “Nu is het zo dat voor een herziening de veroordeelde zelf aannemelijk moet maken dat er sprake is van een gerechtelijke dwaling. Daarvoor heb je forensischtechnisch onderzoek nodig en dat kost geld.” Dat het gaat om incidenten, zoals voormalig minis-

‘Er is geen verband tussen justitiële dwalingen en de kwaliteit van de rechters. Ook met de hoogste kwaliteit rechters worden er fouten gemaakt.’

ter Donner van Justitie beweerde na de herziening van de Schiedammer parkmoord, wijst Knoops van de hand. “Op ons kantoor ontvangen wij geregeld brieven van mensen die beweren dat zij onschuldig zijn veroordeeld. Op grond van onderzoek en ervaring hebben wij een aantal zaken geselecteerd dat naar onze mening in aanmerking komt voor herziening. Het initiatief van mevrouw Post voor het opzetten van het Ina Post-fonds is een eerste stap, maar de overheid zelf zou zich deze belangen meer moeten aantrekken.” →→ Wilders Een ander actueel thema: de zaak Wilders. Wat vindt Knoops van de manier waarop het proces wordt gevoerd? “Aan de ene kant is te begrijpen dat men de juridische grenzen van het recht op vrijheid van meningsuiting wil verkennen. Maar een zaak tegen een politicus, puur op grond van het motief dat dit een test case zou moeten zijn? Dat vind ik geen juiste grondslag om een strafvervolging te starten. Dan doe je tekort aan de belangen van een verdachte die hiervan niet de dupe mag worden. En je kunt je, los van de juridische uitkomst in deze zaak, afvragen: wat zou een vrijspraak of veroordeling van de heer Wilders toevoegen? Nog steeds zal een oordeel in andere zaken afhangen van de precieze context van bepaalde uitspraken en heb je dus weinig aan een dergelijk strafvonnis.” De gebeurtenissen in de zaak van Wilders en met name de geslaagde wraking waardoor het proces opnieuw moet plaatsvinden, bevestigen alleen maar het beeld dat het hier gaat om een strafzaak die uiteindelijk alleen maar verliezers kent.” →→ Thriller Met de drukbezette agenda van Knoops lijkt het bijna onmogelijk dat hij tijd heeft voor hobby’s. En toch is daar Advocaat van de president, de tweede juridische thriller van zijn hand. “In het schrijven van dit soort boeken komen mijn capaciteiten als advocaat, reserveofficier bij het Korps Mariniers en parttime hoogleraar Internationaal strafrecht bij elkaar. De inhoudelijke boodschap draait om hoe het internationaal recht speelbal is van politieke machinaties. Maar vooral dat het wordt misbruikt door politici met als slachtoffer meestal de verdachte. Wil je een boodschap overbrengen aan een groot publiek en daarmee het moreel-ethische debat openen, dan is het functioneel om dat te doen met een boek dat voor iedereen toegankelijk is.” ■ | 4-2010 25

‘Het gaat hier  helemaal los tijdens  de alumnicantus’ Ongeveer 350 oude en nieuwe bestuursleden van ruim zeventig studie-, cultuur-, alumni- en sportverenigingen van Tilburg University ontmoetten elkaar op 13 november tijdens de eerste editie van Back to Campus: Board Connection. Een impressie van deze dag waarop alumni de banden konden aanhalen en zich weer even terug waanden in hun studententijd. tekst: Jorrit Roerdinkholder Het geluid van het strijkje in de foyer van het Cobbenhagengebouw legt het vrij snel af tegen het geroezemoes van de geanimeerd pratende voormalige en huidige verenigingsbestuurders, aangevuld met een aantal docenten en emeriti. Het is een warm bad van schouderkloppen, handenschudden, blij verraste blikken en omhelzingen. Na de ontvangst op de vroege zaterdagmiddag trekken de verenigingen zich elk terug in een zaal waar de huidige besturen hun voorgangers vermaken. Zo heeft Asset Accounting & Finance Dirk Scheringa uitgenodigd die zijn kijk geeft op de teloorgang van de DSB-bank. De aanwezigen stellen keurige vragen die de bankier zeer gedetailleerd beantwoordt. Ook alumniverenigingen Dante en FloW hebben een eigen activiteit. Het gaat om een workshop van universitair docent Per van der Wijst: 'Niet tevreden over je salaris? Een workshop over onderhandelen’. Een van de conclusies tijdens deze workshop is dat mannen dit kunstje beter beheersen dan vrouwen. Een andere is dat je het beste een rood kledingstuk 26 4-2010 |

kunt aantrekken. De economiecollega’s van Asset vullen hun eigen activiteit nog weer anders in. Het doel van de dag is vooral sociaal, vinden zij: oude bekenden en onbekende oud-bestuursleden ontmoeten, herinneringen ophalen aan de studietijd en bijpraten over de periode daarna. Wat is daarvoor een betere katalysator dan een bordspel? In de foyer van gebouw Dante buigen de circa dertig economen zich in kleine groepen over spelen als Yahtzee en Wie is het?. De spelers praten veel en vrolijk en drinken ontspannen bier uit flessen, uit een iPod-dock komt muziek van Bløf. Een oud-bestuurslid staat tussen twee spellen door te praten met een ander oudbestuurslid dat ze nog niet kende. “Ik ben nu alweer vijf jaar logistiek adviseur bij een consultingbedrijf. Het bedrijf ken ik ook van de Efact-tijd, het was een van de sponsoren. Ik ben nog via een studiegenoot aan die baan gekomen. Wat doe jij?”. “Ik ben drie maanden geleden begonnen met mijn eerste baan, junior account-manager bij Henkel. Ook via een oud-lid van Efact. Het was een hele goede tijd, mijn

until alumni nieuws ■

Nieuws uit de verenigingen Efact-tijd, dus dan kom je graag terug. Ik ben niet gekomen om te netwerken. Het is meer nostalgie dan om zakelijke redenen.” →→ Twitterwall Na afloop van de verenigingsactiviteiten verzamelen de verschillende groepen zich weer in de foyer van het Cobbenhagengebouw. Bankier Scheringa discussieert met een groep alumni, de Tilburgse burgemeester wandelt peinzend voorbij. Een econometrist van rond de veertig praat met twee jaargenoten na, staand aan een buffettafel en nippend aan een cola. Ze kijken om zich heen en stellen vast dat er vooral bestuurders zijn die na 2000 hebben gestudeerd. “Bij de mensen daarvoor is het misschien wel weggezakt. Ik had het leuk gevonden als er meer jaargenoten waren geweest.” Na een pauze schuifelen de gasten de aula in voor twee lezingen en aansluitend een discussie. De econometristen spreken af dat ze achterin gaan zitten. Het praatje van burgemeester Peter Noordanus bevalt ze maar matig. “Dat is gewoon een promopraatje over Tilburg. Wel leuke sheets”. Over de lezing van Daan Quakernaat zijn ze beter te spreken. “Volgens mij heeft hij ADHD. Maar het boeit wel”. De daaropvolgende discussie met de rector magnificus Philip Eijlander en een aantal topbestuurders kan hun ook al niet zo bekoren. Maar op de twitterwall verschijnen berichten van aanwezigen die wel hebben genoten van de prikkelende sprekers en workshops. Dus niet iedereen deelt die conclusie. Daarna is het tijd voor wat de meeste bezoekers als het hoogtepunt beschouwen: het stamppottenbuffet en de biercantus. ‘s Avonds zit nog zo’n driehonderd man zij aan zij. De oud-bestuursleden wanen zich zo weer even helemaal terug in hun studententijd. “Het gaat hier helemaal los tijdens de alumnicantus”, twittert een van de aanwezigen. Ondertussen evalueren op de wc twee huidige bestuurders de avond: “Goede contacten opgedaan? Mwah, wel leuke oud-bestuursleden gesproken die ik nog niet kende. We hebben het eigenlijk niet over inhoudelijke zaken gehad. Het was vooral een gezellige dag. Absoluut voor herhaling vatbaar.” De cantus is dan nog in volle gang. Slechts een enkeling vindt nog tijd om te twitteren, bewijst de eenzame post: “Shalalala Vtw!”.

Tweets van de dag DJMvanderloo: Volop ambiance @alumniuvt afterparty @ café slagroom - http://moby.to/2lmpnr MariekedeKort: @Rector_UvT Beste heer Eijlander, dank dat de UvT zo’n leuke alumni dag heeft georganiseerd (en nog bedankt voor het wijntje!)

Tiende Penning

Actualiteitencongres Datum: 16 december 2010 Tijdens het jaarlijkse Actualiteitencongres van het Fiscaal Instituut Tilburg (FIT) passeren allerlei belastingontwikkelingen de revue. Wie het laatste nieuws wil horen over DGA's, Vpb, Oudedagsvoorzieningen, Europees & Internationaal Belastingrecht en Fiscaliteit & Ethiek is van harte welkom. Na afloop is er een borrel die onder meer wordt gesponsord door de Tiende Penning. De toegang is gratis voor (oud-) studenten en (oud-)cursisten van het FIT. Aanmelden is vereist via uvt.nl/fit.

FINALS

Nieuwjaarsreceptie Datum: 28 januari 2011 FINALS, de alumnivereniging van Asset | FIRST International, organiseert een nieuwjaarsreceptie waar ook potentiële leden van harte welkom zijn. Ongetwijfeld zal tijdens de borrel worden nagepraat over de wijnproeverij en het diner van 9 oktober 2010.

Asset | Marketing

Vision 2011 Neuromarketing Datum: 17 februari 2011 Asset | Marketing organiseert het congres Vision 2011 Neuromarketing, Discover the secrets of the consumer’s brain. Dit is een van de grootste marketingevenementen van Tilburg. Voor meer informatie: vision-tilburg.nl

Dante

Dante Café Datum : 14 januari. Het Dante Café is een nieuw initiatief van de alumnivereniging Dante. Het is een podium waar afgestudeerden van de faculteit Geesteswetenschappen én huidige studenten elkaar kunnen ontmoeten. Het Dante Café vindt plaats in de Tilburgse Filmfoyer op vrijdagmiddagen van 16.00 uur tot 18.00 uur, zo’n drie à vier keer per jaar. Elke bijeenkomst vertelt één alumnus over zijn loopbaan dan wel huidige baan en of de studie hier invloed op heeft gehad. Op vrijdag 14 januari 2011 trapt Frank van Pamelen af. Op 8 april volgt Rob Riemen. Heb je suggesties voor Cafégasten of andere ideeën? Wij horen die graag via [email protected]. De inloop is vrij, inschrijven hoeft niet. Ook studenten en medewerkers van FGW

zijn natuurlijk van harte welkom. Meer op: dedanteconnectie.nl.

JUVAT:

Bijeenkomst Juvat Kring Amsterdam Datum: 2 februari 2011 (avond) Op deze woensdag organiseert de JUVAT Kring Amsterdam zijn tweede activiteit. Jubileum In 2011 bestaat JUVAT 25 jaar. Het vijfde lustrum wordt uiteraard feestelijk gevierd. Op de nieuwe site vindt u meer informatie over de genoemde activiteiten. Ga naar: juvat.nl.

Dialogos

Jaarvergadering en jubileumbundel Zaterdag 20 november 2010 verleende alumnivereniging Dialogos het erelidmaatschap aan prof. dr. Wim Weren, oud-decaan aan de voormalige TFT. Voorafgaand hieraan vond het lustrumsymposium Hermeneutische theologie als brug tussen traditie en actualiteit plaats. De tijdens deze bijeenkomst gehouden inleidingen worden gepubliceerd in de jubileumbundel. De presentatie van die bundel vindt plaats tijdens de jaarvergadering in het voorjaar van 2011. Info en contact: [email protected]

VAST Met een nieuw bestuur en verse plannen is alumnivereniging VAST klaar voor 2011. Het afgelopen jaar werd al een aantal leuke en interessante activiteiten georganiseerd met een zowel sociologisch als gezellig karakter. De laatste hiervan was een culinaire bijeenkomst op 26 november. Daarnaast is een eerste aanzet gedaan tot het uitbouwen van het ledenbestand en is de website vernieuwd. Meer informatie op: vastalumni.nl

AlumniOS AlumniOS organiseerde begin december 2010 (gekoppeld aan de Fuji Scriptie Award) een netwerkborrel voor al haar leden. Ben je geïnteresseerd om, eventueel met je werkgever, een activiteit te organiseren voor AlumniOS, mail dan met [email protected].

| 4-2010 27

tilburg houdt contact met Chinese alumni

Op de tiende verdieping van een modern kantoorgebouw, net achter Xidan Beidajie – een van de belangrijkste winkelstraten van Beijing – is het Netherlands Alumni Network China (NANC) gehuisvest. Hier sprak Annemeike Tan van Until met Selano Li, alumni-officer van NANC. Wat doen jullie precies? “De organisatie waar ik werk, NANC, is een sociaal netwerk voor alle alumni met een Chinese, Nederlandse of andere nationaliteit, die hebben gestudeerd in Nederland en nu in China wonen. Vele Nederlandse universiteiten en hogescholen en Nederlandse organisaties die in China gevestigd zijn, hebben zich bij ons aangesloten. Ook Tilburg University is partner. 75 Tilburgse alumni zijn lid. Het doel is om de communicatie te verbeteren tussen de alumni en de instellingen waar ze hebben gestudeerd. Daarnaast legt NANC contacten met Nederlandse en internationale organisaties die in China gevestigd zijn. Wij wijzen die organisaties op de in Nederland opgeleide alumni in China.

NANC organiseert jaarlijks een aantal evenementen voor alumni. En we ondersteunen universiteiten die voor hun alumni evenementen willen organiseren.” Ik heb gehoord dat jullie in september de Expo in Shanghai bezocht hebben… “We zijn naar het Nederlandse paviljoen geweest. Bij die bijeenkomst waren honderd alumni aanwezig, plus mensen uit het bedrijfsleven, de overheid en de Nederlandse ambassade. De architect van het paviljoen gaf een lezing. Dat was een groot succes.” Veel Chinese studenten keren terug naar China nadat ze in Nederland zijn afgestudeerd. Waarom blijven ze niet in Nederland? “Een eenvoudige maar belangrijke reden is dat ze terug willen

naar hun familie. Een andere reden is dat veel afgestudeerden in China betere kansen op een baan hebben. Juist voor Nederlandse bedrijven in China hebben deze alumni meerwaarde, omdat ze zowel de Nederlandse als de Chinese cultuur kennen en omdat ze Engels en vaak ook Nederlands spreken. Voor deze bedrijven is het een pre dat ze over een Nederlands diploma beschikken, omdat de kwaliteit van het onderwijs door de overheid wordt gecontroleerd. Dit in tegenstelling tot China en vele andere landen.” Wat zijn de problemen waar de nietChinese alumni tegenaan lopen als ze

Vriendenbijeenkomst in het teken van talent

Over tante Lucy en de aap-factor De talkshow host Jimmy Kimmel had 17 november 2010 uitgeroepen tot Ontvriend Dag. Gelukkig hadden niet veel Vrienden van Cobbenhagen zich daar iets van aangetrokken. Zij kwamen in de aula bij elkaar voor een symposium over talent. tekst: Tim van der Avoird Robbert Dijkgraaf, president van de Nederlands Akademie van Wetenschappen, opende de middag. De hoogleraar mathematische fysica aan de Universiteit van Amsterdam hield een gepassioneerd betoog waarin hij pleitte voor meer ruimte in de universitaire onderwijsprogramma’s: ruimte voor creativiteit, ruimte voor toeval en ruimte om aan de andere kant van de heuvel te kunnen kijken. Van zijn KNAW-voorganger Frits van Oostrom leende hij de uitdrukking ‘menukaart van een slechte 28 4-2010 |

Chinees’ om kritiek te uiten op de wijze waarop de huidige universitaire curricula zijn samengesteld. Hij moedigde studenten aan om ook zijpaden te bewandelen. Dijkgraaf legde uit hoezeer zijn uitstapje naar de Rietveld Academie hem zelf heeft geholpen in zijn studies natuurkunde en wiskunde. Op het eind van de week had hij een hele stapel papieren. Op de kunstacademie waren dat kunstwerken, aan de universiteit werden dat ideeën, oplossingen, papers en publicaties.

→→ Tante Lucy Jaap Paauwe, hoogleraar Organisatie en Personeel in Tilburg maakte het gezelschap deelgenoot van een actueel onderzoek over talentmanagement. Samen met buitenlandse topuniversiteiten heeft hij een onderzoek uitgevoerd naar hoe multinationals omgaan met talent. Er zijn nog steeds twee benaderingen zichtbaar: het koesteren van een select gezelschap high potentials binnen de onderneming (maximaal 15 procent van de werknemers) versus een bredere benadering waarin ingezet wordt op talentontwikkeling op alle niveaus binnen een bedrijf. Maar er is wel een tendens zichtbaar dat beide benaderingen naar elkaar toegroeien, aldus Paauwe.

until alumni nieuws ■

Heimweefoto:

kerstkaart Efact

in China komen werken? “Voor sommigen is het cultuurverschil erg groot. Voor hen organiseren we dan ook crossculturele workshops. Bovendien kunnen ze via NANC in contact komen met Chinese alumni.” Welke rol spelen de partneruniversiteiten in Nederland voor de terugkerende alumni of de expat-alumni in China? “Het belangrijkste is dat zij een database opzetten van de alumni die naar China vertrekken en dat ze deze database ook delen, niet alleen met NANC maar ook met de Chinese universiteiten waar deze alumni (een deel van) hun

opleiding genoten hebben.” Hebben de alumni een sterke band met hun alma mater? “Sommige wel, dat hangt af van de universiteit waar ze afgestudeerd zijn. Hoe meer een universiteit organiseert voor haar alumni, hoe sterker de band is. Tilburg University doet het wat dat betreft erg goed. Ze organiseert regelmatig activiteiten voor alumni in China en betrekt daar NANC ook steeds bij. De Tilburgse alumni zijn ook sterk betrokken bij NANC. Ze organiseren zelf activiteiten en informeren onze organisatie waar ze mee bezig zijn.”

Hein Knaapen, directeur human resources bij KPN haalde vervolgens zijn 87-jarige tante Lucy aan. ‘Talent, je hebt het of je hebt het niet’, is haar motto. Volgens Knaapen slaat ze hier de plank behoorlijk mis. Vrij naar Malcolm Gladwell presenteerde hij de formule talent = kans x inspanning. En met die factor inspanning zit het volgens Knaapen niet goed in Nederland. We zouden veel hogere eisen aan studenten en medewerkers moeten stellen.

dingsvermogen en zijn mentale weerbaarheid van belang. Maar ook zijn lichaamsbouw speelde mee. Joeri heeft de aap-factor: zijn spanwijdte is groter dan zijn lichaamslengte, een voordeel voor roeiers. Hij heeft zijn kansen gegrepen: de 24-jarige rechtenstudent grossiert in medailles bij nationale en internationale kampioenschappen. En ook met de inspanning zit het goed. Zo ontwikkelt hij een voorstel voor het nieuwe topsportbeleid van de universiteit en rondt hij zijn studie internationaal recht af. Bruschinkski heeft weinig prikkels van buiten nodig om het beste uit zichzelf te halen. “Je moet het talent dat je is gegeven optimaal benutten. En aanvullend talent creëren als je iets mist”, sluit Joeri af.

→→ Aap-factor Joeri Bruschinski, toproeier en rechtenstudent aan de Tilburgse universiteit, is de vleesgeworden formule van Knaapen. Nadat hij bij roeivereniging Vidar was opgemeten en op een roeisimulator had gezeten, kreeg hij het etiket ‘toptalent’ opgeplakt. Daarbij waren zijn fysieke uithou-

“Geheel volgens traditie verstuurde onze vereniging kerstkaarten. Als secretaris van Efact in het studiejaar 2001-2002 behoorde het tot mijn takenpakket om dat te regelen. Ook geheel volgens traditie kwamen wij daar erg laat mee. De opzet was om een sfeervolle foto te voorzien van een kersttekst. We moesten op zoek naar een geschikte locatie voor de photo shoot. Het sneeuwde nog niet, dus dat viel tegen. Met het voltallige bestuur en een fotograaf stroopten we per fiets Tilburg af. We poseerden aanvankelijk op de kerstafdeling van de V&D tussen de nepkerstbomen, terwijl we waren omringd door diverse kerstartikelen. Ook ontdekten we dat er een kerststal op de Heuvel stond. Daar hebben wij ons toen tussen gemanoeuvreerd. Maar uiteindelijk vonden we dé ideale locatie: een blokhut waar de Kerstman met twee van zijn rendieren stond. De volgende opgave bestond uit de foto van kersttekst voorzien en laten printen. Dat ging toen nog niet zo soepel als tegenwoordig. Dus weer op de fiets en heel Tilburg afgezocht naar een fotozaak of persoon die dit snel voor ons kon regelen. En zie hier het resultaat! Naast deze foto met bijbehorende herinnering, hebben we natuurlijk nog veel meer foto’s en herinneringen. Deze komen regelmatig ter sprake: we gaan namelijk nog altijd met elkaar een weekendje weg of een dagje op pad om bij te praten.” Mieke Jongen

Van links naar rechts: Saskia Stassen, Mieke Jongen, Joost van Helvoirt, Thijs Mennen, de Kerstman, Rineke Sluis, David van Loo en Sander van den Berg.

| 4-2010 29

Lokt dure tabak misdaad uit? Ja, want een accijnsverhoging werkt als een magneet op smokkelaars. “De smokkelwaar die in de havens van Rotterdam en Amsterdam in beslag wordt genomen, is voornamelijk bestemd voor de Engelse markt. Daar is een pakje sigaretten bijna niet meer te betalen”, aldus psycholoog en strafrechtjurist Petrus van Duyne. Als hoogleraar

houdt hij zich in Tilburg bezig met onderzoek naar de georganiseerde misdaad. Tabakssmokkel en illegale handel behoren tot zijn specialismen. Volgens Van Duyne komt ons land ‘in the picture’ bij misdaadondernemers, omdat we per maart 2011 de tabaksaccijns opnieuw verhogen. “De overheid schept dan haar eigen misdaadmarkt.”

foto: robin Utrecht/anp

U vroeg?

In eerste instantie zullen amateurs proberen een illegaal handeltje te beginnen. Als zij worden opgejaagd door de overheid en de vraag naar illegale sigaretten blijft, is het de beurt aan de profs, voorspelt Van Duyne. “Sigarettensmokkel is veiliger dan drugshandel, maar niet minder lucratief." Er gaan in de EU miljarden in om.

Krijgen angstige mensen sneller een hartaanval? Het antwoord daarop is bevestigend: hartpatiënten die last hebben van angststoornissen lopen een verhoogd risico op bijkomende hart- en vaatziekten. Het maakt daarbij niet uit hoe ernstig de bestaande hartkwaal is en of iemand wel of niet ongezond leeft. Dit wijst een Tilburgse studie onder leiding van dr. Elisabeth Martens uit. De onderzoekers volgden ruim duizend patiënten die een hartinfarct hadden overleefd of bij wie ooit aanwijzingen waren gevonden voor vernauwde kransslagaderen. Van hen leden ruim honderd mensen aan een angststoornis. Na gemiddeld 5,6 jaar bleek dat in deze groep jaarlijks bij 9,6 procent een beroerte of hartinfarct voorkwam. In de groep van ruim 900 mensen zonder angststoornissen was dit percentage 6,6 procent. Na een correctie voor mogelijk verstorende factoren luidde de eindconclusie dat in de groep met angststoornissen hart- en vaatziekten 62 procent meer voorkwam. Volgens de onderzoekers is deze wetenschap belangrijk omdat angststoornissen soms goed behandelbaar zijn.

30 4-2010 |

until wetenschap ■

Wil elke verkoper altijd het beste uit zichzelf halen?

Je zou denken van wel, maar toch is het geen wet van meden en perzen. Sommige verkopers werken soms juist bewust minder hard. Dat doen ze als het er naar uitziet dat ze boven hun target uitkomen. Omdat ze weten dat het uiteindelijke jaarresultaat bepalend is voor de target van het jaar daarop, nemen ze gas terug. Een onderzoek naar de verkoop- en verkooptargetgegevens van de Free Record Shop, door onder andere de Tilburgse hoogleraar Jan Bouwens, heeft dit uitgewezen. Free Record Shop stelt de verkooptargets van shopmanagers jaarlijks bij op basis van de verkopen in het lopende jaar. Dit systeem pakt

voor de verkopen gunstig uit, maar het nadeel is dat sommige managers in het laatste kwartaal bewust minder verkopen. Vooral de managers die heel goed presteren, nemen gas terug. Dit valt niet op omdat ze wél hun target halen voor dat jaar. Feitelijk presteren ze minder dan mogelijk was geweest als ze in hetzelfde tempo hadden doorgewerkt. Deze strategie werkt goed voor ze, tonen de onderzoekers aan. Alleen de shopmanagers die aan het einde van het jaar minder hard werken, verhogen daadwerkelijk hun kans om volgend jaar opnieuw hun target te realiseren.

Zijn filatelisten slimme beleggers? Voor de crème de la crème van de verzamelaars geldt dit wel. Op lange termijn leveren hun verzamelingen zeker een mooi rendement op. Zo zijn Britse postzegels tussen 1900 en 2008 gemiddeld 7,0 procent meer waard geworden. En dat terwijl in diezelfde periode het gemiddelde rendement op obligaties 5,4 procent en op goud 4,7 procent was. Alleen met aandelen kon je je portemonnee beter spekken, want die werden gemiddeld 9,2 procent meer waard. Dat stellen de Tilburgse onderzoeker Christophe Spaenjers en zijn Britse collega Elroy Dimson in het eerste langetermijnonderzoek naar de prijsontwikkeling van postzegels. Filatelisten beleggen volgens hen relatief veilig. Postzegels zijn namelijk waardevast en inflatiebestendig.

Dröge Astma in de achtbaan

Een vrouw met een baby op de arm stapt een bus in. De chauffeur zegt: “Dat is een lelijke baby.” De vrouw is beledigd en wil, nadat ze is gaan zitten, de chauffeur alsnog een uitbrander geven. De man in de stoel naast haar geeft haar gelijk. “Ga hem maar eens goed de waarheid vertellen, moppie. Ik houd ondertussen je chimpansee wel even vast.” Deze mop is een tijd geleden bestempeld als grappig, door wetenschappers die zich bezig houden met het fenomeen humor. Want wat is eigenlijk leuk? Waarom moeten we wel lachen om de ene mop, terwijl de andere kan rekenen op oorverdovende stilte? Voor alle slechte moppentappers onder ons: een van de sleutels tot wel of niet lachen, is de onverwachte wending, het aapje dat niemand aan ziet komen. Humor en wetenschap lijken twee verschillende werelden. Wetenschap is saai en droog en kan per definitie niet grappig zijn, vinden sommigen. Kletskoek, het is door grappen en grollen dat we meer leren over onszelf en de wereld om ons heen. Hilarische onderzoeksresultaten laten ons juist nadenken. Daarom is het uitstekend nieuws dat onderzoekers uit Tilburg een IgNobel (de prijs voor grappige wetenschap) hebben gewonnen voor hun onderzoek naar de gunstige effecten van een achtbaanritje op astmatici. Een mal onderzoek, lijkt het aan de oppervlakte. Tot je beseft dat de spanning van de achtbaanrit ons meer leert over de aard van astma en het wellicht helpt om een beter medicijn te vinden voor deze nare aandoening. Lachen is wat dat betreft heel gezond.

Philip Dröge is hoofdredacteur van de populairwetenschappelijke site www.faqt.nl en spreekt wekelijks een populairwetenschappelijke column uit op BNR Nieuwsradio.

| 1-2010 31

Foto: carl de souza/afp photo

understanding society

Bestrijd je luiheid Bij luiheid als zonde hebben we het niet over op de bank hangen terwijl je je lief om nog een biertje vraagt. Het gaat daarbij 'om onverschilligheid over het leed van anderen,' ook wel sociale luiheid. Denk aan: wegzappen bij de overstroming in Pakistan of moe worden van bedelaars. Sociale luiheid kent zelfs een hyperactieve vorm. Kort gezegd is dat een totaal volgepland doch leeg leven. Ook wel: Überluiheid. Mensen die dit hebben, steken alle energie in zichzelf of in het plaatje dat anderen van ze moeten hebben. Ze sluiten zich af voor het leed van anderen.

Aan sociale luiheid is iets te doen, al is het niet altijd gemakkelijk. Een goede remedie is een minder hectisch leven. De vrije feestdagen zijn een mooi moment om het leed om je heen door te laten dringen en daar iets tegen te ondernemen, hoe klein ook. Laat je niet lamleggen door de enorme hoeveelheid lijden in de wereld of door mogelijke kritiek van allerlei pessimisten. Denk niet dat jouw handelen een druppel op de gloeiende plaat is, want dat is het voor degenen die je helpt natuurlijk niet. In actie komen tegen leed loont niet alleen voor de

ander, maar ook voor jezelf. Want onze hersenen zijn weliswaar egoïstisch, maar ook sociaal. Goed doen, zelfs het verplicht betalen aan goede doelen, stimuleert het beloningssysteem in onze hersenen waardoor we onszelf ook goed voelen. Margriet Sitskoorn, hoogleraar klinische neuropsychologie en schrijver van ‘Passies van het brein’.