Scheiden, wat nu? Een informatiebrochure over scheiden met De ScheidingsMakelaar

Scheiden, wat nu? Een informatiebrochure over scheiden met De ScheidingsMakelaar.

Het scheidingstraject bij De ScheidingsMakelaar:

Vrijblijvend kennismakingsgesprek

Inventarisatie

Ontwerp convenant & ouderschapsplan

Bespreken convenant

Akkoord en tekenen voor definitief convenant

Afhandeling door rechtbank / notaris

Inschrijving gemeenteregister

INHOUD

1. INTRODUCTIE

7

2. SAMENLEEFVORMEN

8

2.1 HUWELIJK IN GEMEENSCHAP VAN GOEDEREN

8

2.2 HUWELIJK MET (NOTARIËLE) HUWELIJKSE VOORWAARDEN

8

2.3 GEREGISTREERD PARTNERSCHAP

8

2.4 GEREGISTREERD PARTNERSCHAP MET (NOTARIËLE) VOORWAARDEN

8

2.5 SAMENWONEN ZONDER SAMENLEVINGSOVEREENKOMST

8

2.6 SAMENWONEN MET EEN (NOTARIEEL) SAMENLEVINGSOVEREENKOMST

8

3. DE ONTBINDING VAN SAMENLEEFVORMEN

9

3.1 HUWELIJK MET OF ZONDER (NOTARIËLE) HUWELIJKSE VOORWAARDEN

9

3.2 GEREGISTREERD PARTNERSCHAP MET OF ZONDER (NOTARIËLE) VOORWAARDEN

9

3.3 SAMENWONEN MET OF ZONDER EEN (NOTARIEEL) SAMENLEVINGSOVEREENKOMST

9

3.4 SCHEIDING VAN TAFEL EN BED

9

4 UIT ELKAAR GAAN: HOE DOE JE DAT?

10

4.1 IEDER EEN ADVOCAAT

10

4.2 SCHEIDEN MET DE SCHEIDINGSMAKELAAR

10

5. KINDEREN IN ECHTSCHEIDING

11

5.1 HOE VERTEL JE HET DE KINDEREN?

11

5.2 LOYALITEIT(CONFLICT)

11

5.3 OUDERSCHAPSPLAN

11

5.4 WAT IS OUDERLIJK GEZAG?

12

5.5 WIE HEEFT HET OUDERLIJK GEZAG?

12

6. HET GEMEENSCHAPPELIJK VERMOGEN

13

7. ALIMENTATIE

14 7.1 ALGEMEEN

14

7.2 BEPALING VAN DE HOOGTE VAN DE ALIMENTATIE

14

7.3 SYSTEMATIEK VAN UITKEREN

15

7.4 ALIMENTATIE EN DE FISCUS

15

8. DE EIGEN WONING & DE HYPOTHEEK

16

8.1 DE EIGEN WONING

16

8.2 FINANCIERINGSMOGELIJKHEDEN

16

8.3 EIGEN WONING EN DE FISCUS

16

9. PENSIOEN & LIJFRENTE

17

9.1 PENSIOEN

17

9.2 LIJFRENTE

18

10. DE ONDERNEMING

19

11. TESTAMENT

19

12. HET CONVENANT

20

13. SLOT

21

1. INTRODUCTIE

Scheiden doet altijd pijn en brengt veel emotie en onzekerheid met zich mee voor beide partijen. Veel van de pijn, emotie en onzekerheid nemen we weg door een goed beeld van de nieuwe (financiële) toekomst te geven. De ScheidingsMakelaar heeft meer dan 40 onafhankelijke en gecertificeerde adviseurs door heel Nederland. In de periode dat mensen bij een scheiding standaard ieder naar een eigen advocaat stapten, zagen de oprichters van De ScheidingsMakelaar dat het ook anders kan. De ScheidingsMakelaar helpt beide partijen bij alle vragen en onzekerheden die direct samenhangen met de scheiding. Uiteraard staan wij stil bij de rechten en plichten van (ex)partners, maar de uitkomst is altijd afhankelijk van de wensen van beiden. Het is de kunst om in de wirwar van gevoelens en wetgeving heldere oplossingen te geven, zodat u de juiste keuzes kunt maken. Deze brochure kan een eerste stap zijn in deze richting. De taak van De ScheidingsMakelaar tijdens het scheidingsproces is het overzicht te behouden. Het gaat uiteindelijk om de juiste focus en de wil om er samen uit te komen. Stap voor stap benoemen wij de zaken die u moet regelen en wordt er stilgestaan bij de mogelijke keuzes. De ScheidingsMakelaar helpt u concreet met: • financiële en fiscale adviezen; • ouderschapsplan opstellen; • verdeling van de woning; • verevening van de pensioenen; • overige verdelingen. U weet bij ons na een eerste gesprek waar u aan toe bent en juist dat geeft beide partijen de rust om verder te gaan. Onderling respect en overleg staat daarbij voorop. De ScheidingsMakelaar heeft jarenlange ervaring in de begeleiding van (echt)scheidingen. Door onze veelzijdigheid zijn wij in staat om complexe problemen tussen partners goed op te lossen. Wij staan voor u klaar en ontmoeten u graag voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.

7

2. SAMENLEEFVORMEN

2.1 HUWELIJK IN GEMEENSCHAP VAN GOEDEREN Onder Nederlands recht met elkaar trouwen zonder verder iets te regelen leidt automatisch tot een algehele gemeenschap van goederen. Dat betekent dat ieder voor de helft eigenaar wordt van alle bezittingen en schulden behoudens een aantal uitzonderingen zoals: • erfenissen en schenkingen onder uitsluitingsclausule; • pensioenrechten waarop de Wet Verevening Pensioenrechten van toepassing is alsmede met die pensioenrechten verband houdende rechten op nabestaandenpensioen; • rechten op het vestigen van vruchtgebruik door de langstlevende en het op diezelfde grond verkregen vruchtgebruik; • verknochte goederen; • vruchten van goederen die niet in de gemeenschap vallen. Het is daarom wel mogelijk privévermogen te hebben. 2.2 HUWELIJK MET (NOTARIËLE) HUWELIJKSE VOORWAARDEN Huwelijkse voorwaarden betekent, dat u met uw partner aan het begin van het huwelijk afspreekt, wat precies van wie is. Partners die willen voorkomen dat er een gemeenschap van goederen ontstaat, moeten – bij voorkeur voordat zij trouwen – bij de notaris een overeenkomst van huwelijkse voorwaarden laten maken. Van belang is dan wel dat de partners zich aan de voorwaarden houden. Het kan namelijk zo zijn dat partners buiten iedere gemeenschap van goederen trouwen en gedurende hun huwelijk gemeenschappelijke zaken aanschaffen, gezamenlijke rekeningen openen of gezamenlijk schulden aangaan. Zo ontstaat er alsnog een gemeenschap. 2.3 GEREGISTREERD PARTNERSCHAP Het geregistreerd partnerschap (sinds 1998) is vrijwel gelijk aan een huwelijk, behoudens de afstammingsrechtelijke aspecten indien er uit de relatie een kind wordt geboren. Verder zijn er dezelfde spelregels als bij een huwelijk zonder huwelijkse voorwaarden. Zonder partnerschapsvoorwaarden behoort alles (met de gebruikelijke uitzonderingen) tot de gemeenschap van goederen. 2.4 GEREGISTREERD PARTNERSCHAP MET (NOTARIËLE) VOORWAARDEN Net als bij een huwelijk kan men bij een geregistreerd partnerschap voorwaarden opstellen voorafgaand aan de verbintenis. Deze voorwaarden stellen vast, wat van wie is. Ook bij een geregistreerd partnerschap geldt dat er in de loop van de tijd een gezamenlijke inboedel kan ontstaan en/of dat er gezamenlijke verzekeringen en bankrekeningen bestaan. 2.5 SAMENWONEN ZONDER SAMENLEVINGSOVEREENKOMST U woont samen op één adres, zonder dat er verder iets is geregeld. Deze vorm komt bijna alleen voor indien er geen sprake is van een koopwoning. Omdat u niets heeft geregeld, ben u strikt gescheiden van elkaar voor wat betreft bezit en schuld. Het is wel mogelijk om gezamenlijk goederen aan te kopen, waardoor u toch een beperkte gemeenschap (gemeenschappelijk bezit) heeft. 2.6 SAMENWONEN MET EEN (NOTARIEEL) SAMENLEVINGSOVEREENKOMST U woont samen op één adres en hebt bepaalde afspraken over vermogen en inkomsten in een notarieel contract vastgelegd. Aan een samenlevingsovereenkomst kunnen lijsten worden toegevoegd waarop is aangegeven wie welke zaken heeft aangebracht. In een samenlevingsovereenkomst kan over van alles afspraken worden gemaakt. De samenlevingsovereenkomst wordt door een notaris opgesteld en getekend. Wij adviseren de wijze van uit elkaar gaan goed vast te leggen in een ‘convenant’. De ScheidingsMakelaar overlegt met u beiden en handelt de zaak financieel en juridisch voor u af. 8

3. DE ONTBINDING VAN SAMENLEEFVORMEN 3.1 HUWELIJK MET OF ZONDER (NOTARIËLE) HUWELIJKSE VOORWAARDEN Een huwelijk kan alleen worden ontbonden door de rechtbank. De advocaat dient daarvoor een verzoekschrift in bij de rechtbank, waarin hij verzoekt om een beschikking (goedkeuring) af te geven voor de scheiding en de daarbij behorende afspraken tussen de partijen. De enige grond in het Nederlandse recht voor de ontbinding van een huwelijk is ‘duurzame ontwrichting’. De schuldvraag speelt geen enkele rol. Nadat de rechtbank de beschikking heeft afgegeven wordt aan partijen gevraagd de akte van berusting te tekenen, waarna de scheiding officieel wordt ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. 3.2 GEREGISTREERD PARTNERSCHAP MET OF ZONDER (NOTARIËLE) VOORWAARDEN Een geregistreerd partnerschap zonder minderjarige kinderen kan zonder tussenkomst van een rechter worden ontbonden bij wederzijds goedvinden. De verklaring (waaruit blijkt dat en op welk tijdstip de partners omtrent de beëindiging van het geregistreerd partnerschap een overeenkomst hebben gesloten) wordt getekend en gewaarmerkt door een advocaat of notaris. Deze verklaring moet binnen drie maanden worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. In de overeenkomst worden alle afspraken vastgelegd, zoals deze ook bij de beëindiging van een huwelijk worden vastgelegd (een echtscheidingsconvenant). 3.3 SAMENWONEN MET OF ZONDER EEN (NOTARIEEL) SAMENLEVINGSOVEREENKOMST Samenwoners kunnen zonder een formele procedure uit elkaar, afhankelijk van de inhoud van een eventuele samenlevingsovereenkomst. Ieder neemt de eigen goederen mee en de gezamenlijke goederen worden verdeeld. Uiteraard is het, om toekomstige discussie te voorkomen, altijd verstandig de verdeling en eventueel aanvullende afspraken in een onderlinge overeenkomst vast te leggen. Bij de beëindiging van samenwonen is het belangrijk vast te stellen wat van wie is. Voor alles waarvan niet duidelijk is, wie de eigenaar is, wordt van gezamenlijk eigendom uitgegaan. Indien er sprake is van gezamenlijke kinderen, moet er een ouderschapsplan worden opgesteld. Dit ouderschapsplan kan bij de rechtbank bekrachtigd worden, zodat het een executoriale titel heeft, wat betekent dat de ouders in het belang van de kinderen de gemaakte afspraken moeten nakomen (denk daarbij aan de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken, de afspraken betreffende de kosten van de kinderen en de informatieplicht). 3.4 SCHEIDING VAN TAFEL EN BED De scheiding van tafel en bed was in het verleden (en heden) een oplossing voor echtparen die niet meer bij elkaar willen wonen, maar om religieuze of emotionele redenen geen definitieve ontbinding van het huwelijk wensen. Aangezien gehuwden tegenwoordig niet langer verplicht zijn om samen te wonen, is deze oplossing niet meer echt nodig. De scheiding van tafel en bed ontbindt slechts de goederengemeenschap. Verder wordt alles afgehandeld als een normale scheiding, dat wil zeggen: • verdeling vermogen; • alimentatie berekenen; • pensioenverevening; • uitkoop uit de woning. Wil één van de echtgenoten alsnog een echte scheiding, dan kan dat als de scheiding van tafel en bed drie jaar heeft geduurd of bij een zodanige mate van wangedrag van de andere partner na één jaar. Uiteraard is het mogelijk om het huwelijk op beider verzoek alsnog te beëindigen.

9

4. UIT ELKAAR GAAN: HOE DOE JE DAT?

4.1 IEDER EEN ADVOCAAT Bent u het totaal niet eens met elkaar, dan heeft u beiden een advocaat nodig en is de kans groot dat u in een juridische strijd verwikkeld raakt. Houdt dan rekening met een langere looptijd van de scheiding en hoge kosten. Vaak heeft deze vorm van scheiden voor een van de partijen een minder bevredigende uitkomst. Deze wijze van scheiding wordt ook vaak getypeerd als een “vechtscheiding”. Er wordt niet of te weinig rekening gehouden met de belangen van de ander of de kinderen. Daarnaast kijkt men bij een vechtscheiding naar de regels en te weinig naar de mogelijkheden. Zo kan het voorkomen dat gemaakte afspraken in de praktijk onuitvoerbaar blijken of tot ongewenste consequenties leiden. 4.2 SCHEIDEN MET DE SCHEIDINGSMAKELAAR U bent het (grotendeels) eens met elkaar en u wilt scheiden. Dat maakt het scheidingsproces een stuk eenvoudiger. Nog steeds is hulp nodig om in onderling overleg op elk gebied de juiste keuzes te maken. Belangrijk is dat u het inhoudelijk niet met elkaar eens hoeft te zijn, maar u wel de intentie hebt er met elkaar uit te komen. De ScheidingsMakelaar kan u in dat geval helpen bij het maken van onderlinge afspraken. Deze afspraken nemen we op in een echtscheidingsconvenant. Dit convenant (en indien er minderjarige kinderen zijn een ouderschapsplan) begeleiden het gemeenschappelijke verzoekschrift, dat de rechtbank moet bekrachtigen om de scheiding definitief te maken. Onze eigen advocaat verzorgt dit hele traject voor u. De ScheidingsMakelaar treedt op als een projectmanager en houdt zowel de emoties als de zakelijke belangen in het oog. Voor elk onderdeel is er binnen de organisatie deskundigheid aanwezig om op terug te vallen. Werkwijze ScheidingsMakelaar De ScheidingsMakelaar begeleidt u door het gehele proces van echtscheiding. Hij of zij is persoonlijk betrokken en financieel deskundig en heeft daarvoor back-up binnen de organisatie en kan zaken daardoor efficiënt afwikkelen. Hij of zij werkt vanuit uw wensen en doelstellingen. Het proces van scheiden is grofweg ingedeeld in vier onderdelen. 1. Vrijblijvend kennismakingsgesprek Tijdens dit gesprek maakt u kennis met de ScheidingsMakelaar en kunnen u en uw (ex)partner zich oriënteren of u ons de scheiding wil laten begeleiden. Wij geven u in dit gesprek een helder beeld van wat een scheiding bij ons inhoudt. 2. Intakegesprek: inventarisatie Bij het intakegesprek verzamelen wij de benodigde gegevens die nodig zijn om de scheiding in gang te zetten. Er wordt al dieper op uw situatie en vragen ingegaan. 3. Voortgangsgesprek: knelpunten en struikelblokken Vervolgens worden de vorderingen en eventuele struikelblokken besproken naar aanleiding van onze rapportage van de eerste gesprekken. Punten waarover u het niet eens bent met elkaar bespreken we dan. Pas wanneer iedereen tevreden is over de afspraken in het ouderschapsplan en het (echt)scheidingsconvenant, gaan we over tot ondertekening van de documenten. 4. Het einde van de dienstverlening U bent officieel uit elkaar. Onze dienstverlening eindigt twee maanden na inschrijving van de scheiding in het gemeenteregister. Wij nemen na de inschrijving altijd nog even contact met u op om de laatste zaken, die zijn blijven liggen, te bespreken. Wij vinden het daarnaast belangrijk om onze dienstverlening goed te evalueren. Wij vragen u dan ook een evaluatieformulier in te vullen, zodat we weten of u naar tevredenheid door ons bent geholpen. 10

5. KINDEREN IN ECHTSCHEIDING

5.1 HOE VERTEL JE HET DE KINDEREN? 1. Probeer de boodschap samen te vertellen en bereid het gesprek samen voor. 2. Als er meerdere kinderen in het gezin zijn, vertel het hen dan tegelijkertijd. 3. Vertel het de kinderen pas als je al enigszins een realistisch idee hebt van de toekomst. 4. Probeer het te vertellen als iets wat jullie samen besloten hebben. 5. Vertel de boodschap helder en kort. 5.2 LOYALITEIT(CONFLICT) Loyaliteit is een ander woord voor trouw. Kinderen zijn trouw aan hun ouders en die trouw komt voort uit het feit dat het kind uit de ouders is geboren. Een loyaliteitsconflict is een innerlijke strijd die kinderen voeren omdat ze het gevoel hebben niet trouw te kunnen of te mogen blijven aan beide ouders, en dat kan grote schade berokkenen aan de ontwikkeling van het kind. Hoe voorkom je dat je kind klem komt te zitten tussen zijn loyaliteitsgevoelens? 1. Maak zo min mogelijk ruzie en laat je kinderen zien dat je onderlinge conflicten kan oplossen. 2. Zadel het kind niet op met keuzes en beslissingen die zij/hij niet kan maken. 3. Praat respectvol over de andere ouder. Tegen de kinderen zelf, maar ook tegen anderen. 4. Gun je kind dat zij/hij het leuk heeft bij de andere ouder. Een van de voordelen van co-ouderschap is dat kinderen minder last hebben van loyaliteitsconflicten. Ouders verdelen bij co-ouderschap de zorg voor de kinderen zo veel mogelijk gelijkelijk over elkaar. Ze hebben met beide ouders daarom een gelijkwaardiger contact. 5.3 OUDERSCHAPSPLAN Verplicht ouderschapsplan bij scheiding Kinderen hebben na een echtscheiding het recht allebei hun ouders te blijven zien. Ouders blijven na een echtscheiding samen verantwoordelijk voor hun kinderen. Gescheiden ouders worden verplicht de afspraken over verzorging, ontwikkeling en opvoeding van hun kinderen in een zogeheten ouderschapsplan vast te leggen. Wat houdt het ouderschapsplan in? Het ouderschapsplan maakt onderdeel uit van het verzoek tot echtscheiding en regelt de verplichting voor de verzorgende ouder om de ontwikkeling van de band met de andere ouder te bevorderen. Sinds 1 maart 2009 is het ouderschapsplan verplicht bij een scheiding. De rechter beoordeelt het ouderschapsplan inhoudelijk bij het indienen van het echtscheidingsconvenant. Kinderen hebben het recht hun beide ouders te blijven zien na een scheiding. Een ouderschapsplan bevat afspraken over: • de verdeling van de dagelijkse zorg; • het hoofdverblijf van het kind; • communicatie en overleg; • de verdeling van de kosten voor de kinderen; • praktische afspraken over: spullen, verjaardagen, vakanties; • alles wat verder voor u van belang is. 11

Scheiden? Hoe komen we tot een goed ouderschapsplan? We begeleiden u bij het maken van heldere afspraken over de invulling van het ouderschap na de scheiding. Deze afspraken staan in het ouderschapsplan. Het ouderschapsplan is een groeimodel, waarbij nieuwe omstandigheden en behoeften kunnen vragen om een aanpassing van de eerder gemaakte afspraken. 5.4 WAT IS OUDERLIJK GEZAG? Het ouderlijk gezag omvat de plicht en het recht om het kind te verzorgen en op te voeden. Tevens geeft het verantwoordelijkheid over het lichamelijk en geestelijk welzijn van het kind. Het ouderlijk gezag omvat ook de plicht om de band van het kind met de andere ouder te bevorderen. Wie gezag uitoefent over een minderjarige heeft een aantal rechten en plichten. Zo is iemand die gezag heeft verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van het kind. Ook is hij de wettelijke vertegenwoordiger. Minderjarige kinderen mogen in veel gevallen niet zelfstandig officiële handelingen verrichten. 5.5 WIE HEEFT HET OUDERLIJK GEZAG? Ouders hebben automatisch het ouderlijk gezag over kinderen die geboren zijn tijdens huwelijk of geregistreerd partnerschap. In alle andere gevallen heeft de moeder het eenhoofdig ouderlijk gezag. Vaders die samenwonen en het kind bij de burgerlijke stand erkennen krijgen niet automatisch het ouderlijk gezag. Dat moet apart worden aangevraagd via een formulier dat door beide ouders ondertekend bij de rechtbank moet worden ingediend. De wet gaat er vanuit dat het in het belang van het kind is dat beide ouders het gezamenlijk ouderlijk gezag hebben over het kind. Dat geldt zowel voor gehuwde als ongehuwde ouders. Bij scheiden of uit elkaar gaan blijft het gezamenlijk ouderlijk gezag bestaan. Het ouderlijk gezag kan niet worden aangewend om invloed uit te oefenen op het leven van de verzorgende ouder. Het overleg tussen de ouders kan op verschillende wijze plaatsvinden: mondeling, telefonisch, schriftelijk of via een bemiddelaar. Ouderlijk gezag houdt in dat u gezamenlijk besluiten neemt over: • Schoolkeuze; • opvoedingskwestie; • medische kwesties; • bijzondere uitgaven of verplichtingen ten behoeve van het kind; • inschrijving bij de gemeente / verhuizing; • aanvragen van paspoort of visum; • vertrek buitenland.

12

6. HET GEMEENSCHAPPELIJK VERMOGEN

Voordat het gemeenschappelijk vermogen verdeeld kan worden, moet het vermogen eerst beschreven worden en de peildatum voor de waardering bepaald. 1. De woning De waarde van de woning wordt vastgesteld door taxatie, onder aftrek van het totaal aan hypotheken dat op deze woning drukt. 2. Roerende goederen De roerende goederen worden over het algemeen ‘in natura’ verdeeld. Het is ook mogelijk een eventuele overbedeling van één van de partijen te corrigeren met een bedrag in contanten. 3. Spaargelden en effecten Van spaargelden en effecten dienen de waarden te worden opgevraagd bij de diverse banken en beleggingsinstellingen. Met name m.b.t. de beleggingen dient men snel een verdeling te maken en te bepalen wie het toekomstige beleggingsrisico gaat lopen. 4. Het levenslooptegoed Het levenslooptegoed valt ook in het gemeenschappelijk vermogen. De andere partner heeft recht op de helft van het tegoed dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. Fiscaal kan het levenslooptegoed uitsluitend toekomen aan de betreffende rekeninghouder. Bij levenslooptegoed kan worden gekozen voor een verrekening, waarbij de (ex)partner een bedrag krijgt toebedeeld. Voor een dergelijke verdeling is geen fiscale regeling getroffen. Het is dus fiscaal niet toegestaan om de helft van het levenslooptegoed te deblokkeren ten behoeve van toekomstige (ex)partner. Heffing over het levenslooptegoed vindt in alle gevallen plaats bij de rekeninghouder. 5. Kapitaalverzekeringen De waarde van kapitaalverzekeringen en eventuele studieverzekeringen voor kinderen worden opgegeven door de verzekeringsmaatschappijen waar de verzekeringen zijn gesloten. 6. Stamrechtvoorzieningen (Gouden Handdruk) In de afwikkeling van een scheiding kan de Gouden Handdruk op verschillende manieren een rol spelen. Het is goed om op voorhand de rol van de Gouden Handdruk te bepalen: als vermogen bij de verdeling van vermogen Indien de Gouden Handdruk tot gezamenlijk vermogen behoort, kan deze naar elke gewenste verhouding verdeeld worden. als inkomen bij de alimentatiebepaling Indien de Gouden Handdruk al als periodieke uitkering is ingegaan dan wordt er bij de bepaling van de hoogte van de alimentatie rekening gehouden met deze uitkeringen. 7. Vorderingen Vorderingen worden voor het nog uitstaande bedrag meegenomen in het vermogen, eventueel onder aftrek van een gedeelte van de vordering. Dit gebeurt wanneer er twijfels zijn over de inbaarheid van de vordering. 8. Schulden Het bedrag van de nog openstaande schulden (kredieten) wordt in mindering gebracht op het vermogen. Het saldo van de kredieten dient te worden opgegeven door de desbetreffende kredietinstellingen. 13

7. ALIMENTATIE

7.1 ALGEMEEN Alimentatie is bij de meeste scheidingen een beladen onderwerp. Veelal vindt de betaler dat het bedrag te hoog is en de ontvanger dat het bedrag te laag is. Zelden zullen beide partners zich direct kunnen vinden in de hoogte van de alimentatie. De hoogte van de alimentatie is niet bij wet geregeld. Wel zijn er rekennormen (Tremanormen) ontwikkeld, die als leidraad dienen. De partneralimentatieverplichting duurt maximaal 12 jaar, maar kan in uitzonderlijke gevallen daarna door de rechter worden verlengd. Bij een huwelijk/partnerschap zonder kinderen dat korter dan 5 jaar heeft geduurd, is de maximale termijn gelijk aan het aantal jaren dat het huwelijk/partnerschap heeft geduurd. Een alimentatieverplichting vervalt meestal als de ontvangende ex-partner opnieuw trouwt, een partnerschap aangaat, gaat samenwonen of zelf in het levensonderhoud kan voorzien. 7.2 BEPALING VAN DE HOOGTE VAN DE ALIMENTATIE Er kan sprake zijn van een alimentatierecht voor de minst draagkrachtige partner en voor de kinderen. De onderlinge zorgplicht van de partners en de zorgplicht voor de kinderen eindigen niet bij echtscheiding. Er is een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de alimentatie voor de ex-partner en de kinderen, ook fiscaal is dit onderscheid duidelijk. Partneralimentatie Partneralimentatie is een bijdrage in het levensonderhoud van de ex-partner indien deze niet voldoende in eigen onderhoud kan voorzien. Deze verplichting kan voortvloeien uit een huwelijk of een geregistreerd partnerschap. Alleen samenwonen, zelfs met samenlevingscontract, is niet voldoende. Alimentatie komt pas aan de orde indien één van de partners onvoldoende inkomsten heeft of zich onvoldoende inkomsten kan verwerven en daardoor niet in eigen onderhoud kan voorzien. Uitgangspunt is de draagkracht en de behoefte. De laatste is bepalend voor de hoogte van de alimentatie rekening houdend met het draagkrachtloos inkomen (het deel van het inkomen dat zorgt voor een bestaansminimum blijft buiten beschouwing). Uiteraard spelen ook niet-financiële factoren en het begrip redelijkheid een rol. Uiteindelijk mag alimentatie niet leiden tot een betere financiële positie voor de gerechtigde. Behoefte De behoefte van een partner is gebaseerd op de welstand van de beide partners gedurende het huwelijk (of geregistreerd partnerschap). Draagkracht De draagkracht van de onderhoudsplichtige is afhankelijk van zijn of haar nieuwe omstandigheden. Berekeningsverschillen Ondanks de aanwezigheid van speciale computerprogramma’s om de alimentatie te berekenen kunnen de uitkomsten van die berekeningen soms enorm verschillen. Er is dus vaak hevige discussie over de hoogte van de alimentatie. Dit heeft met name te maken met de toepassing van de gegevens: • Welke inkomsten neem je mee? • Welke vaste lasten neem je mee? • Wat is de behoefte? • Wat zijn de nieuwe woonlasten?

14

De ScheidingsMakelaar zal bij de berekening van een mogelijke alimentatie eerst vragen naar de daadwerkelijke behoefte. De alimentatiegerechtigde dient daarvoor een budgetoverzicht te maken met de (nieuwe) vaste en variabele uitgaven. Daarna wordt met behulp van de Tremanormen berekend of die behoefte volledig ingevuld kan worden door de draagkracht van de alimentatieplichtige. 7.3 SYSTEMATIEK VAN UITKEREN De vastgestelde alimentatieverplichting kan op verschillende manieren tot uitvoering worden gebracht. Uiteraard moeten beide partijen het erover eens zijn. 1. Periodiek bedrag 2. Afkoop in een keer 3. Afkoop in termijnen 4. Afkoop met lijfrente 7.4 ALIMENTATIE EN DE FISCUS De betaling van alimentatie kan fiscale gevolgen hebben. De betaler van kinderalimentatie heeft mogelijk recht op een forfaitaire aftrek bij de belastingaangifte. De te betalen partneralimentatie is bij de betaler volledig aftrekbaar en bij de ontvanger volledig belast. Tevens heeft de alleenstaande ouder (situatie na scheiding waarbij een kind is ingeschreven op hetzelfde adres) mogelijk recht op diverse aanvullende heffingskortingen.

15

8. DE EIGEN WONING & DE HYPOTHEEK

8.1 DE EIGEN WONING De waarde van de eigen woning moet worden vastgesteld. Uiteraard dient er rekening gehouden te worden met de hypotheek die de woning belast. Het saldo is het te verdelen vermogen, de overwaarde. Tevens dient rekening gehouden te worden met de gevolgen van de bijleenregeling. Er zijn verschillende mogelijkheden m.b.t. de woning: 1. Verkopen 2. Houden • Wie blijft er wonen? • Toedeling aan één van de partners. 8.2 FINANCIERINGSMOGELIJKHEDEN De meeste banken laten hun besluit afhangen van de hoogte van het inkomen en het vermogen van de partner die in de woning blijft wonen. Het is daarom van belang te bepalen waaruit dit inkomen zal bestaan. Daarnaast zijn de normeringen steeds strenger geworden, maar biedt het nog voldoende mogelijkheden voor creatieve oplossingen. Over het algemeen is het goed eerst te overleggen met uw ScheidingsMakelaar voordat u een geldverstrekker benadert. Geen financiering mogelijk? Is degene die in de woning blijft echter niet in staat zelfstandig de woning en de hypotheek op zijn/haar naam te krijgen i.v.m. een tekort aan aantoonbaar inkomen dan ontstaan er een aantal mogelijkheden: • degene die in de woning blijft, houdt een openstaande schuld bij degene die de woning verlaat; • de woning wordt alsnog verkocht met verdeling van de netto opbrengst. Bij beiden ontstaat er een eigenwoningreserve; • beiden blijven eigenaar en degene die vertrekt kan voor een periode van 2 jaar alsnog de rente blijven aftrekken als eigenwoning rente. 8.3 EIGEN WONING EN DE FISCUS Inkomstenbelasting Vanaf het moment dat een partner de woning verlaat, heeft hij/zij nog 24 maanden recht op aftrek van hypotheekrente over zijn/ haar aandeel in die rente indien de achterblijvende partner in de woning blijft. Bijleenregeling De verdeling van de overwaarde heeft gevolgen voor zowel degene die in de woning blijft als voor degene die weggaat. Indien er een lening wordt aangegaan om de ander uit te kopen leidt dat tot een lening met aftrekbare rente. Voor degene, die de woning verlaat, ontstaat er mogelijk een eigenwoningreserve. De eigenwoningreserve heeft invloed op de aftrekbare rente bij de eventuele aankoop van een nieuwe woning. Overdrachtsbelasting Bij de toedeling van een woning vanuit een gemeenschap, is er geen sprake van verschuldigde overdrachtsbelasting, indien de eigenaarverhouding tijdens het huwelijk binnen de marge van ca. 60%-40% zat.

16

9. PENSIOEN & LIJFRENTE

9.1 PENSIOEN Over de wijze van de verdeling van het pensioen wordt vaak te eenvoudig gedacht in de financiële scheidingsregeling. Pensioen is echter in de meeste gevallen naast de eigen woning het grootste bestanddeel van de financiële rechten en plichten. Zeker als goed overleg mogelijk is, kan het pensioen een belangrijke plaats innemen in de financiële afwikkeling. Ouderdomspensioen Partners hebben over en weer recht op een deel van elkaars aanspraak op ouderdomspensioen conform de ‘Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding’. De WVPS is bij elke scheiding uit geregistreerd partnerschap of huwelijk van toepassing. Het kan wel zo zijn dat partners in de huwelijkse of partnerschapvoorwaarden expliciet hebben afgesproken om het pensioen niet te verevenen. Ongehuwden kunnen geen aanspraak maken uit hoofde van de Wet VPS. Samenwoners kunnen wel voor een verrekening kiezen die gelijk is aan de Wet VPS. WVPS regelt de verevening van ouderdomspensioen als volgt: al het tijdens de huwelijkse periode opgebouwde ouderdomspensioen aan ieder voor 50% toerekenen. Nabestaandenpensioen Naast de rechten op elkaars ouderdomspensioen, is er tevens een recht op omzetting van een deel van het nabestaandenpensioen in een bijzonder nabestaandenpensioen ten behoeve van de ex-partner. Deze regeling is vastgelegd in de PensioenWet. Bij opbouw van het nabestaandenpensioen op risicobasis is er geen waarde, dus ook geen aanspraak en kan er een beroep gedaan worden op Pensioenverweer. Er dient dan eerst een alternatieve voorziening te worden getroffen om het risico af te dekken dat een van de partners er ver op achteruit gaat als de (ex)partner na het huwelijk komt te overlijden. De rechter zal in sommige gevallen de scheiding uitstellen totdat de zaken rond het nabestaandenpensioen goed geregeld zijn. Welke pensioenen vallen onder de WVPS? De WVPS is van toepassing op het ouderdomspensioen dat valt onder de PensioenWet (PW). Dat houdt in dat het een pensioen is in de sfeer werknemer-werkgever en pensioen gesloten door een DGA (directeur-grootaandeelhouder) met onderliggende pensioenovereenkomst. AOW, arbeidsongeschiktheidspensioen, VUTuitkeringen en lijfrenten vallen niet onder de Wet verevening pensioenrechten. De PensioenWet (voorheen PSW) moet van toepassing zijn om voor verevening in aanmerking te komen. De Wet VPS heeft uiteraard ook reikwijdte naar pensioenregelingen waarin de gerechtigde niet meer actief deel neemt (slaperrechten). De premievrije aanspraken in die regelingen worden op gelijke wijze behandeld als de rechten in de actieve regelingen. Melding bij pensioenuitvoerder Een echtscheiding moet u binnen twee jaar melden bij de pensioenuitvoerder. Melding kan alleen met het formulier ‘Mededeling van scheiding in verband met verdeling van ouderdomspensioen’. Als u de echtscheiding niet binnen twee jaar meldt bij de pensioenuitvoerder krijgt u uw deel niet automatisch uitbetaald. Alternatieven Er zijn meerdere mogelijkheden om met de verevening en toerekening om te gaan, o.a.: verevening en recht op bijzonder nabestaandenpensioen. • Afwijkende periode of bedragen • Afzien van alle rechten • Verrekenen

17

Het pensioen is een ingewikkeld onderdeel van een scheiding en uw ScheidingsMakelaar zal zijn/haar uiterste best om u de verschillende alternatieven zo goed mogelijk uit te leggen. 9.2 LIJFRENTE Onder voorwaarden kan een lijfrentepolis ‘fiscaal geruisloos’ worden verdeeld. Dit betekent: • Geen heffing inkomstenbelasting bij de ontvanger • Geen IB-aftrek bij de verstrekker • Het geldende lijfrenteregime gaat niet verloren

18

10. DE ONDERNEMING

De waarde van de onderneming(en) wordt onder meer vastgesteld door een accountant of bedrijfswaardeerder. Dit klinkt eenvoudig, maar is vaak één van de moeilijkste punten. Met name de waardering van de activa en een eventuele ‘goodwill’ kan leiden tot hevige discussies. Over het algemeen adviseren we een onafhankelijke partij in te schakelen voor de waardering van de onderneming. Deze deskundige kan in opdracht van beiden een waardering geven, al dan niet bindend. In de praktijk wordt ook wel aan de eigen (register)accountant gevraagd een eerste opzet te maken van de onderneming. Hij is immers het beste op de hoogte van de geschiedenis en marktwaarde van het bedrijf. Indien beide partners het uiteindelijk eens zijn over de waardebepaling, is het vaak ingewikkeld om te bepalen op welke manier de waarde moet worden verdeeld. De accountant en een ScheidingsMakelaar kunnen u daar goed bij helpen.

11. TESTAMENT

Veel partners hebben bij of tijdens het huwelijk een testament laten opmaken. Veelal is het de essentie van dergelijke testamenten, om bij overlijden van de ene partner de andere partner financieel verzorgd achter te laten (bijvoorbeeld “langstlevende testament”). In het zicht van de (echt)scheiding is het wellicht zaak om uw testament aan te passen aan uw veranderende omstandigheden. Als u dit niet doet, kan het zo zijn dat de ex-partner erfgenaam blijft, met alle ongewenste gevolgen van dien.

19

12. HET CONVENANT

Het convenant is eigenlijk het sluitstuk van uw (echt)scheiding. In feite is dit het belangrijkste document dat wordt opgesteld. Het convenant is immers de uiteindelijke overeenkomst waarin de afspraken worden vastgelegd die gemaakt zijn over de verdeling van de huwelijksgemeenschap, de woning, alimentatie voor de ex-partner en de kinderen, pensioenrechten, polissen van levensverzekering enzovoort. Het convenant is er niet alleen om duidelijkheid te scheppen voor de partners zelf, het dient bovendien bij het uitvoeren van de afspraken als bewijs voor banken,verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen, et cetera. Uw ScheidingsMakelaar zal samen met uw advocaat of mediator het convenant inrichten met uw afspraken. Hij of zij ziet erop toe dat de verwoording van de afspraken ook correct is, zodat later geen (fiscale) problemen kunnen ontstaan. De samenstelling van het convenant dient daarom zeer nauwgezet te gebeuren. Zo voorkomen we problemen in de toekomst.

20

13. SLOT

Als u gaat scheiden, heeft u veel vragen waarop u een antwoord zoekt. Wat doen we met de kinderen? Verkopen we de woning? Hoe zit het met de alimentatie? Wat moet er allemaal precies geregeld worden en hoe? De ScheidingsMakelaar helpt u de antwoorden te vinden. Hij of zij begeleidt u door het gehele proces van de echtscheiding. U krijgt helder inzicht in uw financiële situatie voor en na de scheiding. Eventuele hiaten in uw financiële voorzieningen komen daarbij duidelijk naar voren. De ScheidingsMakelaar helpt u om adequate oplossingen te treffen. Samenwerken met een ScheidingsMakelaar betekent dat alle financiële, fiscale en juridische aspecten grondig worden belicht. U kunt zo een optimale strategie uitstippelen. Hiermee zet u een goede eerste stap in uw nieuwe toekomst. Want al klinkt het u op dit moment wellicht ongeloofwaardig in de oren: “er is leven na de scheiding”.

21

NOTITIES

De informatie in deze brochure is met grote zorg samengesteld. Wij spannen ons bijzonder in om alle informatie en diensten zo goed en foutloos mogelijk aan te bieden. Het is ondanks dat mogelijk dat de in deze brochure aangeboden informatie onvolledig of onjuist is. Mocht er in deze brochure, op welke wijze dan ook, inbreuk worden gemaakt op rechten van derden, dan berust dat op een misverstand. Elke verzoek, in redelijkheid gedaan, om de inbreuk ongedaan te maken zullen wij honoreren. De Scheidingsmakelaar B.V. aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor directe en/of indirecte schade ontstaan door gebruik, interpretatie of anderszins van de in deze brochure aangeboden informatie. Niets uit deze brochure mag worden verveelvoudigd, verspreid, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, website, databases of op welke andere manier dan ook.

© De Scheidingsmakelaar B.V. 2012

www.scheidingsmakelaar.nl [email protected]