Geel! hoe streng is de uitvoerder? Test. Zeven jaar preventiemedewerkers. Hoe ga je er veilig mee om? Driewieler kruiwagen

lente 2013

Vakblad over arbeidsomstandigheden

Geel! hoe streng is de uitvoerder? Zeven jaar preventiemedewerkers

Test

Driewieler kruiwagen

Asbest

Hoe ga je er veilig mee om?

Wat? Het ‘in den natte’ afzinken van kelderfunderingen in de binnenstad van Amersfoort. De 13 bij 23 meter grote betonnen bak is eerst op het maaiveld opgebouwd.

‘Afzinken van de fundering voorkomt dat er damwanden moeten worden gebruikt. Zo kunnen we ons werk doen tot tien centimeter van de omliggende funderingen. Onlangs werkten we in Amsterdam vlak naast een waterleiding waar een kwart van de stad op aangesloten is. Secuur werken heeft dus prioriteit. De bak moet kaarsrecht naar beneden. Daarbij is goed aanpikken belangrijk. En dat geldt ook voor het rondom plaatsen van de randbeveiliging.’ Wie? Marco Valk (24),i montagemedewerker biji MultiBouwSystemen uit Soest.i

2

→ mijn project

lente 2013

magazine

20 Hoe? Zo! Hoe je veilig omgaat met asbest.

Vakblad over. arbeidsomstandigheden.

inhoud ←

14

17

De preventiemedewerker

Test

Ervaringsdeskundigen aan het woord.

Hoe werkt dat, een kruiwagen op drie wielen?

Informatie Met dit blad informeert Arbouw werkgevers en werknemers over de arbeidsomstandigheden in de bouwnijverheid. Wil je meer over dit onderwerp lezen, neem dan een kijkje op www.arbouw.nl. Hier vind je zeer uitgebreide informatie over arborisico’s en maatregelen. Ook kun je er brochures bestellen of downloaden. Met specifieke vragen kun je elke werkdag van negen tot vijf terecht bij de Arbouw Infolijn. Bel 0341-466 222 of mail naar: [email protected]

en verder 4 Kort 11 Mijn lijf 12 Panel 16 Gadgets 18 Handschoenen 22 Varia 23 Stelling

3

6 thema:

Rood!

Geel… nee: rood! Er zijn bedrijven die werknemers wegsturen als zij keer op keer de arboregels overtreden. Zo ver hoeft het echter niet te komen, vinden de uitvoerders Rob Tap en Wim Tijink. Zij vertellen hoe ze het arbobeleid tussen de oren van hun werknemers krijgen.

ARBOUW MAGAZINE • lente 2013

Leer bij over arbo!

4

Vanaf september geeft Arbouw een workshop voor preventiemedewerkers en arboprofessionals. De workshop bestaat uit drie dagdelen met tussen elk dagdeel een periode van twee tot drie weken. Deelnemers leren alles over wetgeving, cao’s, arbocatalogi en de handelswijze van Inspectie SZW. Daarnaast is er aandacht voor de kracht van een goede risico-inventarisatie, de inhoud van het caopakket Preventiezorg en de duurzame inzetbaarheid van het personeel. Deelname geeft recht op een certificaat en vrijstelling voor module 1 van de opleiding Veiligheidskundig Preventiemedewerker (bij bezit van het VOLVCA diploma). Wilt u op de hoogte worden gehouden van het nieuws → kort over deze workshop, stuur dan een e-mail naar [email protected]

Bijeenkomst voor arboprofessionals

‘Veiligheid in crisistijd’ 8 juni 2013 Locatie Apenheul

Aanmelden en meer informatie op www.arbouw.nl/apenheul

.v. w . T 5,9 €

Bouwpersoneel duurzaam aan de slag Gezond je pensioen halen is voor veel werknemers geen uitgemaakte zaak. Zonder maatregelen op het terrein van de arbeidsomstandigheden, maar bijvoorbeeld ook ten aanzien van loopbaanontwikkeling en de eigen gezondheid, kunnen fysieke of mentale klachten ontstaan. Risico’s als stof, zwaar tillen, slechte eet gewoonten en stress kunnen ertoe leiden dat werk nemers ziek thuis komen te zitten, of erger, arbeids ongeschikt raken. Arbouw wil aandacht vragen voor de mogelijkheden om bouwpersoneel langer (duurzaam) inzetbaar te houden. Mede dankzij subsidie uit het Europees Sociaal Fonds zal Arbouw de komende tijd diverse producten en diensten aanbieden. De eerste uit de reeks is een aantal bijeenkomsten bij bedrijven. Hier worden werknemers (bouwplaatsen UTA-personeel) uitgebreid door experts wegwijs gemaakt in het vergroten van de eigen duurzame inzetbaarheid. Hierbij komen diverse onderwerpen aan de orde, zoals de arbeidsomstandigheden, een (on)gezonde leefstijl, het volgen van opleidingen en loopbaantrajecten, de medische keuring en het jaarlijkse functioneringsgesprek. Voor de bedrijven introduceert Arbouw later dit jaar een online toolkit. Dit hulpmiddel helpt de bedrijven om de duurzame inzetbaarheid van het personeel te verhogen. De toolkit bestaat uit zo’n veertig vragen die de werkgever een spiegel voorhouden: hoe goed doe ik het, wat kan beter? Op basis van de antwoorden wordt een automatische rapportage gemaakt die de werkgever aanknopingspunten biedt voor verbeteringen. Tenslotte organiseert Arbouw dit najaar een congres over duurzame inzetbaarheid voor bedrijven en (overheid)instellingen. Wilt u op de hoogte worden gehouden van nieuws over dit congres, vul dan het formulier in op www.arbouw.nl bij ‘Actueel’.

Themadag gevaarlijke stoffen Op dinsdag 28 mei organiseert Inspectie SZW een themamiddag voor bouwen installatie bedrijven rondom de aanpak van gevaarlijke stoffen. De aandacht is vooral gericht op kwartsstof, een kankerverwekkende stof die vrijkomt bij het bewerken van steenachtige materialen en beton. Daarnaast komen andere kankerverwekkende en allergene stoffen aan de orde. Deskundigen van kennisinstituten zoals TNO en Arbouw bieden inzicht in de gevaren en de mogelijke oplossingen. Inspectie SZW informeert de bezoeker over de komende inspecties op bouwplaatsen en leveranciers demonstreren hun innovaties. Aanmelden voor de themadag kan vanaf 1 april via www.inspectieszw.nl/bouw. Deelname is gratis. Bedrijven die innovaties willen demonstreren, kunnen contact opnemen met Leo de Jong, projectleider bouw bij Inspectie SZW ([email protected]).

Manieren Houd je bij het traplopen altijd met één hand vast aan de leuning. Er zijn bedrijven in de industrie waar deze regel verplicht geldt voor alle werknemers. Een tikje overdreven? Misschien wel. Toch raken nog steeds honderden bouwvakkers per jaar gewond bij een val van hoogte. Allicht helpt het ongevallen voorkomen als we ons bij het traplopen altijd met één hand vasthouden. Veilig werken is belangrijk. Een goede planning en het gebruik van hulpmiddelen zijn daarvoor noodzakelijk. Maar ook veilig gedrag draagt bij aan het verminderen van ongevallen. Dan gaat het om het gebruik van pbm’s en het volgen van procedures.

column Werknemers moeten zich veilig gedragen. Maar veilig gedrag is ook, en misschien wel voorál, een taak van de leidinggevenden op de bouw. Zij moeten er namelijk op toe zien dat er veilig wordt gewerkt. En dat is nog niet zo eenvoudig. Met elkaar moeten afspraken worden gemaakt over hoe het werk zo veilig mogelijk kan worden georganiseerd. Deze afspraken moeten gedragen worden door alle medewerkers. Dan is duidelijk: zo zijn onze manieren. En als er toch mensen zijn die zich hier niet aan houden, moet een gesprek plaatsvinden. Vanaf pagina 6 vindt u de ervaringen van uitvoerders op dit terrein. Doe er uw voordeel mee. Want uiteindelijk wil niemand een ongeval meemaken.

←

5

Jan Warning, directeur Arbouw [email protected]

Kwartsstof in de bouw.


6

→ thema

Geel… nee: rood! Er zijn bedrijven die werknemers wegsturen als zij keer op keer de arboregels overtreden. Zo ver hoeft het echter niet te komen, vinden de uitvoerders Rob Tap en Wim Tijink. Zij vertellen hoe ze het arbobeleid tussen de oren van hun werknemers krijgen.


7

Rood! ARBOUW MAGAZINE • lente 2013

8

Rob Tap (40) is een zeer betrokken man als het gaat om veiligheid en gezondheid in de bouw. Hij is al vele jaren uitvoerder bij KuiperArnhem Bouw & Ontwikkeling. Tot voor kort was hij voorzitter van de Onder nemingsraad (OR). Daarvoor zat hij zes jaar in de VGWM-commissie, waarin onderwerpen als veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu uitvoerig werden besproken. De kennis en ervaring die hij daar opdeed, komen nu goed van pas. Hij weet op welke wijze hij zijn medewerkers kan stimu leren om zich aan de gezondheidsen veiligheidsvoorschriften te houden. ‘Als je op een normale en respect volle manier met elkaar omgaat, krijg je vrijwel iedereen op het gewenste spoor. Natuurlijk lopen er wel eens figuren rond die niet luisteren. Ik spreek ze daar fatsoenlijk op aan. Vallen ze in herhaling, dan wordt mijn toon anders.’ In extreme gevallen verwijdert Tap iemand radicaal van de bouwplaats, waartoe hij gelukkig slechts één keer was genoodzaakt. Het betrof een metselaar die weigerde een helm te

iemand wegsturen van de bouwplaats, het kwam bij Tap nog maar één keer voor dragen. Die metselaar was zelfs de voorman van zijn ploeg. Tap vertelt dat er op dat moment met een kraan stenen werden geopperd. ‘Ik wees hem erop een helm op te zetten. Hij zei dat het maar om twee hijsjes ging. Daarna benadrukte ik nog eens dat hij een helm moest dragen, zeker als voorbeeldfunctie, waarna hij gewoon een nieuwe tas stenen ging halen. Toen heb ik gezegd dat hij zijn spullen kon pakken en de bouwplaats moest verlaten. Het gevolg was dat de hele ploeg mee moest, want ze waren met één busje. De productie lag stil en we hadden een korte strijd met hun werkgever.’ Tap zegt dat bij eigen personeel in zo’n geval een brief naar het huisadres wordt gestuurd. Dat is echter nog nooit voorgekomen. Volgens Tap is dat mede te danken aan het feit dat eigen bouwvakkers

Werkgevers zijn wettelijk verplicht om het personeel uitgebreid voor te lichten over de arboregels. Ook moeten zij erop toezien dat werknemers zich hier aan houden. Verzuimt een werkgever dit te doen, dan kan een inspecteur van Inspectie SZW een mondelinge afspraak maken, een schriftelijke waarschuwing geven, een boete opleggen of het werk stilleggen. Deze boetes zijn onlangs fors verhoogd.


roulerend telkens voor een maand een extra VGWM-taak krijgen, waardoor ze betrokken raken bij de arbeidsomstandigheden. ‘De huidige collega’s hebben een groot veiligheidsbesef, welke hoog in het vaandel staat bij ons familiebedrijf.’

Natuurlijke kartrekkers Een open communicatie leidt volgens Tap tot collega’s die zelf nadenken en meedenken. ‘Door ze er bij te betrekken, hebben ze meer voor je over.’ Dit geldt overigens niet alleen voor eigen personeel, benadrukt hij. Ook zelfstandigen, buitenlanders en werknemers van onderaannemers probeert hij zo veel mogelijk op dezelfde wijze bij een bouwproject te betrekken. ‘Tijdens de startbespreking geeft een onderaannemer aan wie van zijn mensen de eerstverantwoordelijke en tevens mijn aanspreekpunt is. Als ik na korte tijd merk dat die persoon deze rol niet goed vervult, observeer ik de groep en kijk ik wie de natuurlijke kartrekker is. Dan roep ik de eerstverantwoordelijke bij me en vertel dat hij ondersteuning krijgt van zijn collega. Door aan te geven dat het om assistentie gaat, accepteert zo iemand dat nog wel. Functioneert de eerstverantwoordelijke helemaal niet, dan kan hij de bouwplaats direct verlaten. Ik bel zijn baas dan voor een vervanger.’ Hoewel Tap wil dat de regels strikt worden nageleefd, stelt hij zich soms flexibel op. Als voorbeeld noemt hij een hete dag met temperaturen van boven de dertig graden Celsius. Wanneer de bouw nog niet verder is gevorderd dan de begane grond, wil hij op dat moment nog wel eens toestaan dat mensen zonder helm werken.

9

Is er kans op vallende voorwerpen, dan stelt hij de helm onder alle omstandigheden verplicht. Op de vraag of zijn aanpak ook wel eens verkeerd uitvalt, geeft hij een ontkennend antwoord. ‘Ik heb veel geleerd vanuit de OR, zoals de polderaanpak, waarbij je laagdrempelig samen een doel kunt bereiken. Dat werkt heel goed.’

Te smalle loopborden Voor Plegt-Vos Bouwgroep uit Hengelo geldt het credo: we werken veilig of we werken niet. Om dat te bereiken heeft hoofduitvoerder Wim Tijink (46) dagelijks een evaluatie en een planningsoverleg, waarin ook veiligheidsaspecten aan de orde komen. Ziet Tijink dat iemand de voorschriften negeert, dan spreekt hij de betrokkene daar meteen op aan. Onlangs moest hij optreden toen

werknemers van een onderaannemer de schoren van een rolsteiger niet op de juiste plek hadden bevestigd en bovendien te smalle loopborden hadden gebruikt. ‘Die jongens wilden snel die steiger neerzetten. Ik heb hen meteen naar beneden gehaald. Op dat moment had ik mijn documentatie met de regels voor het bouwen van een rolsteiger bij me. Samen hebben we de regels door genomen. Ik heb uitgelegd wat de consequenties van hun gedrag kunnen zijn. Daarna hebben ze alles netjes gecorrigeerd. Achteraf stoor ik me aan dergelijk gedrag, omdat ze weten hoe het wel moet. Waarom mensen zich soms niet aan de regels houden, is mij echt een raadsel.’ Tijink benadrukt dat het belangrijk is direct bij aanvang van de bouw

Rob Tap::

‘Door de collega’s, bij het werk te, betrekken, hebben ze, meer voor je over’,

duidelijk te maken wat de regels zijn. ‘Als je in het begin de regels minder strikt hanteert en je later het gedrag moet bijsturen, wordt het moeilijk. Uitvoerders komen om die reden wel eens in de problemen. En een harde hand werkt averechts. In goed overleg bereik je veel meer. We moeten er met elkaar voor zorgen dat we plezier houden. Met een goede sfeer ben je al een eind op weg. Een slechte sfeer >> ARBOUW MAGAZINE • lente 2013

10

leidt tot minder collegialiteit en meer risico’s.’ Ongelukken en bijna-ongelukken komen volgens de hoofduitvoerder van Plegt-Vos steeds minder voor. Uiteraard is zo nu en dan een pleister op een wondje niet te voorkomen. Het meest recente ongeluk dat hij zich herinnert is alweer van ruim een jaar geleden. Een steigerbouwer had een plank niet goed op een korteling gelegd, waarna een metselaar naar beneden viel. ‘Gelukkig

Bewust roekeloos Werkgevers zijn bijna altijd eindverantwoordelijk als het om arbo gaat. Alleen als de werknemer zich bewust roekeloos gedraagt, wordt hijzelf verantwoordelijk gehouden. ARBOUW MAGAZINE • lente 2013

bleef het beperkt tot lichte verwondingen doordat er nog een vloer onder zat. We hebben gelijk de koppen bij elkaar gestoken met de steigerbouwer erbij. Alle steigers werden gecontroleerd en waar nodig hersteld. En natuurlijk ging er een brief naar het steigerbouwbedrijf.’

Wim Tijink:

Gewenning

bijsturen, wordt het

Gedurende de bijna 25 jaar dat Tijink uitvoerder is, heeft hij op het gebied van de arbeidsomstandigheden veel zien veranderen. In de beginperiode liepen er op de bouw altijd mensen zonder helm rond, wat hun eigen verantwoordelijkheid was. Ook zag Tijink vaker ongelukken met verwondingen. ‘Tegenwoordig met de strengere wetgeving valt het mee. Wel moet je mensen soms nog wijzen op het dragen van de persoonlijke beschermingsmiddelen, maar iemand zonder helm of werkschoenen komt

moeilijk. Uitvoerders

‘Als je in het begin de regels minder strikt hanteert en je later het gedrag moet

komen om die reden wel eens in de problemen.’ bijna niet meer voor. Mensen wennen er steeds meer aan en weten dat de middelen verplicht zijn. Discussies zijn er sowieso niet meer. Over veiligheid valt ook niet te discussiëren.’

“

omscholen?

Zie op mijn leeftijd maar eens zo’n stap te maken

”

11

mijn lijf ←

Henk Verbaten (52),, tegelzetter uit Zevenaar,

‘Een paar jaar geleden kreeg ik ineens last van mijn vingers en polsen. Artrose, een nare klacht. Je staat er mee op en gaat ermee naar bed. ’s Ochtends ben ik eerst bezig om mijn vingers met oefeningen soepel te krijgen. Op het werk pak ik de tegels voornamelijk tussen mijn handpalmen. De arbodienst is langs geweest, zij hebben me nog meer tips gegeven. Helemaal omscholen zou het beste zijn, is mij toen verteld. Maar zie op mijn leeftijd eens zo’n stap te maken. Dus denk ik dat ik gewoon doorga. Ik ben ondanks mijn klacht immers nog geen dag ziek geweest. Dat wil ik trouwens ook niet. Ik werk voor een klein bedrijf. Een langdurig verzuimgeval is dan toch een regelrechte ramp?’


12

In eerste instantie hebben de bedrijven de plicht om te

Werken boven schouderhoogte kan nek- en

zorgen dat personeel gezond en veilig werkt..

schouderklachten veroorzaken.

→ panel

1

De boetes zijn verhoogd, maar waarom?

Om zeker te onthouden Werkgever U vindt meer informatie over de handelswijze van Inspectie SZW op www.inspectieszw.nl Werknemer Ook werknemers kunnen voor overtredingen van de Arbowet worden beboet, hoewel de inspecteur zich in eerste instantie richt op de werkgever.


Angenieta Garcia y Draijer, communicatieadviseur Arbouw

‘Met ingang van 1 januari is de nieuwe wet ‘Aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW- wetgeving’ van kracht. Naast hogere boetes zullen bedrijven die binnen vijf jaar meer dan eens de fout in gaan, harder worden aangepakt. Met de strenge aanpak wil de overheid het aantal overtredingen terugdringen. Voor ernstige overtredingen geldt zelfs een termijn van tien jaar. Bij drie vergelijkbare overtredingen kan dat stillegging van bedrijfs onderdelen betekenen, met een maximale duur van drie maanden. Vaker dan voorheen kan de inspec teur een last onder dwangsom opleggen, overigens zonder tussenkomst van de rechter. Hierbij wordt het bedrijf gesommeerd een overtreding op te heffen. Voor elke periode (bijvoorbeeld een week) dat deze blijft bestaan, moet een dwangsom worden betaald.’

2 Wat is het nut van opgehoogd werken?

Om zeker te onthouden Werkgever In de A-bladen van Arbouw staan (indien relevant) per sector de aanbevolen werkhoogten. De A-bladen kunt u downloaden via www.arbouw.nl Werknemer In de dagelijkse bouwpraktijk is het niet altijd mogelijk om te werken tussen heup- en ellebooghoogte. Werk in elk geval niet boven schouderhoogte en onder kniehoogte.

Tijdens de medische keuring worden de belangrijkste lichamelijke functies onderzocht.

Margo Caspers, bewegingsdeskundige Arbouw

‘Opgehoogd werken, ofwel het plaatsen van materialen en gereedschap op een verhoging, voorkomt dat je veelvuldig moet bukken. Dit kan per dag wel 900 keer bukken schelen. Vooral wanneer je materialen moet tillen, helpt opgehoogd werken de rug te ontzien. Er is geen norm voor de precieze hoogte, maar gemiddeld genomen zit je goed met een werkhoogte van 90 centimeter. Een speciebak van 40 cm plaats je dan bijvoorbeeld op een bokje van 50 cm en gereedschap leg je direct op 90 cm. In het algemeen geldt dat werken tussen heup- en ellebooghoogte de minste kans geeft op lichamelijk ongemak. Je kunt je positie ten opzichte van het werk aanpassen door bijvoorbeeld een trapje, bordes of steiger te gebruiken. Dat scheelt niet alleen onnodig bukken, maar uiteindelijk ook rugklachten.’

3

13 Jan Golsteijn,

hoofd Bedrijfsgezondheidszorg. Arbouw.

Waarom word ik medisch gekeurd?

Om zeker te onthouden Werkgever Arbouw regelt het cao-pakket Preventiezorg, waaronder de keuring valt. Meer uitgebreide informatie vindt u op www.arbouw.nl bij ‘Medische keuringen’. Werknemer Voor de keuring ontvang je automatisch een uitnodiging op het huisadres. Je hoeft zelf dus geen actie te ondernemen.

‘Het medisch onderzoeken ofwel ‘keuren’ van werknemers is ontzettend belangrijk. Zie het Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (PAGO), zoals de keuring officieel heet, als een uitgebreide check van je gezondheid. De arts onderzoekt de belang rijkste functies in je lijf. Zoals je longen, maar bijvoorbeeld ook het cholesterolgehalte in je bloed, je bloeddruk en natuurlijk je ogen, oren, rug, armen en benen. De uitslag van de keuring is geheel anoniem. Je werkgever krijgt de uitslag dus niet toegestuurd, maar kan vanaf vijftien gekeurde werknemers wel een bedrijfs rapport opvragen. Dit is het overzicht van de gezondheid van al zijn werknemers. Maar: anoniem. Het geeft een beeld van de gezond heid van het totale personeel en gaat dus niet over individuen.’

Ook een vraag? Bel of mail de Arbouw Infolijn. Hier kunnen werkgevers en werknemers elke werkdag van negen tot vijf terecht. Bel 0341-46 62 22 of mail naar [email protected]


Zeven jaar preventiemedewerkers Sinds 2006 zijn bedrijven verplicht om een preventiemedewerker te hebben. Deze man of vrouw ondersteunt de werkgever bij het arbobeleid. Hoe gaan de medewerkers om met deze rol?

14

John van de Aardweg: ‘De veilige weg is niet altijd de snelste. Maar ook nu het slecht gaat in de bouw, of misschien wel juist nu, moet goed op de veiligheid worden toegezien.’

ARBOUW MAGAZINE • winter 2012

De preventiemedewerker is een belangrijk figuur binnen bedrijven. Hij of zij ondersteunt niet alleen de werkgever bij de uitvoering van het arbobeleid, maar is ook de vraagbaak voor werknemers. De medewerker inventariseert de risico’s en geeft advies en voorlichting. En dat allemaal naast zijn of haar gewone werk als (bijvoorbeeld) uitvoerder, werkvoorbereider of timmerman. ‘Hoeveel tijd ik aan preventietaken besteed? Dat is niet zo te zeggen. Preventiemedewerker ben je onder het werk, bij eigenlijk alles wat je doet’, zegt John van de Aardweg, meewerkend uitvoerder en één van de twee preventiemedewerkers bij aannemingsbedrijf C. Mulckhuyse uit Vinkeveen, dat 45 mensen -timmerlieden, metselaars en kantoorpersoneel- in dienst heeft. Hij pakt vooral zaken op die hij op de bouwplaats tegenkomt en grijpt in zodra hij een onveilige situatie ziet. De andere preventiemedewerker bij C. Mulckhuyse is Maike in den Haak. Zij werkt op kantoor en neemt de meer administratieve taken voor haar rekening, zoals de registratie van ongevallen. Zij is ook betrokken bij de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en het Plan van aanpak. Ook bereidt zij de maandelijkse toolboxmeeting voor die zij samen met Van de Aardweg organiseert. Hij houdt het praatje in de keet, In den Haak zorgt voor informatie op papier. ‘Vaak pakken we dan een probleem bij de kop waar ik bij het werk tegenaan loop’, vertelt Van de Aardweg. ‘Laatst stond bijvoorbeeld een bouwlamp met een draadbreuk in het snoer gewoon in het magazijn. Als iemand die lamp gebruikt, kunnen er ongelukken gebeuren. Je moet dus zorgen dat die lamp daar niet terechtkomt. Dat is de verantwoordelijkheid van iedereen.’ Niet alleen het bedrijf, ook het personeel werkt mee aan de veiligheid op het werk. Maar werknemers willen de voorschriften nog wel eens ver geten toe te passen. ‘Bijvoorbeeld

wanneer ze op de ladder staan waar je beter een steiger kunt neerzetten.’ Van de Aardweg begrijpt het wel, maar zegt er toch iets van. ‘De veilige weg is niet altijd de snelste. Ook nu het slecht gaat in de bouw, of misschien wel juist nu, moet goed op de veiligheid worden toegezien. Er is weinig werk en door de grote concurrentie staan de prijzen onder druk. Ook het personeel voelt daardoor druk en wil zo snel mogelijk werken. Daarbij verliezen mensen de veiligheid wel eens uit het oog.’ Toch heeft het personeel vaak ook verrassende ideeën die in de praktijk goed te gebruiken zijn. ‘Luister als preventiemedewerker dus naar de werkvloer’, zegt Van de Aardweg. ‘Zorg ervoor dat je op goede voet staat met het personeel. Ze moeten je niet als baas gaan zien, want dan vertellen ze je niets meer.’

Moederfiguur Zorgen voor goede arbeidsomstandigheden doe je samen, vindt ook José Holtmaat, preventiemedewerker bij afbouwbedrijf Holtmaat uit Lutten berg. Het feit dat zij de vrouw is van de baas, ervaart zij niet als nadeel. ‘Het is maar net hoe je je opstelt.’ Zelf omschrijft zij haar rol in het team als ‘De moederfiguur’. In 1993 begon zij samen met haar man het bedrijf, dat inmiddels twintig stukadoors in dienst heeft. ‘Gerard staat op de werkvloer, ik doe de administratie. Ik wist niets van de bouw, maar liet me meeslepen door zijn enthousiasme.’ Holtmaat behaalde haar VCA-diploma, het diploma bedrijfshulpverlening en leerde hoe ze functionerings- en

Doe-het-zelf Elk bedrijf moet ten minste één werknemer aanwijzen als preventiemedewerker. Werkgevers met maximaal 25 werknemers mogen ook zelf de rol van preventiemedewerker vervullen.

José Holtmaat: ‘Vrijdagmiddag praten we na over de week. Zo krijg ik informatie waar ik als preventiemedewerker iets mee kan.’

beoordelingsgesprekken moest voeren. Want ook dat zit in haar taken pakket. Toen in 2006 de bedrijven wettelijk verplicht werden een preventiemedewerker te hebben, volgde zij ook daarvoor een cursus. Holtmaat vindt goede werkkleding erg belangrijk. Zij is erop gespitst dat het personeel er netjes, maar ook goed beschermd bijloopt. Zij houdt bij hoe lang de veiligheidshelmen nog meekunnen en zorgt dat in alle bedrijfsauto’s informatiemappen liggen over de materialen die worden gebruikt en de risico’s die eraan zijn verbonden. Op de werkvloer komt zij zelden, maar door het voeren van functio neringsgesprekken en vooral de wekelijkse vrijdagmiddagborrel, hoort zij veel van wat er leeft. ‘Op die middag praten we na over de week. Ik ben dan gewoon een van de jongens en hoor wat er mee- of tegen zat. Zo krijg ik informatie waar ik als preventiemedewerker iets mee kan. Kennis overdragen en mensen bewust maken van de risico’s, dat zijn voor mij als preventiemedewerker de belangrijkste taken.’

Logisch De preventiemedewerker hoeft geen opleiding te volgen, wel moet hij of zij voldoende deskundigheid en ervaring hebben om de preventietaken uit te voeren. ARBOUW MAGAZINE • lente 2013

15

Solar Charger Ga voor groen! Laad je telefoon op met de Solar Charger die op zonne-energie werkt. Het apparaatje past gemakkelijk in je broekzak en laadt zichzelf automatisch op zodra het wordt blootgesteld aan zonlicht. www.megagadgets.nl € 24,95

16

→ gadgets

Mok voor golfers

Bling-bling muis

Flower power

Dat roert net even anders, zeker als je van golf houdt. Deze mok is een ideaal cadeau voor iedere golf-fan, al was het maar omdat de bijgeleverde club ook als balpen te gebruiken is. Tja, wat heb je dan nog meer nodig?

Waarom zou een muis altijd wit of zwart moeten zijn? Steel de show met deze bling-bling muis, die is voorzien van tientallen schitterende steentjes. De muis is uitgerust met een optische sensor en handig scrollwiel.

Deze Flip Flap heeft geen water of batterijen nodig! Plaats de plant in de zon en de blaadjes gaan vrolijk wapperen. De Flip Flap kan op drie manieren bewegen. Zo heb je altijd iets groens in huis, zonder de dorre blaadjes...

www.gadgethouse.nl € 14,90

www.gadgethouse.nl € 14,95

www.bestthings.nl € 11,95


“

Het manoeuvreren op. de steiger kan lastig.

zijn doordat de wagen.

een bredere basis heeft.

”

17

test ←

n e g a w i u r k Driewieler

Wat: Driewieler kruiwagen Wie: Kees Hoogerwaard (43) Functie: opperman voor metselaars Waar: Metselbedrijf Projecten Rotterdam

‘Rijden met deze wagen is in principe minder zwaar. Dankzij het frame hoef je niet meer te tillen, maar kun je rustig duwen. Het kiepen gaat handig. Helaas heb je vooral in mul zand met de extra wielen veel weer stand. Ook het manoeuvreren op de steiger kan lastig zijn doordat de wagen een bredere basis heeft. Om de wagen te draaien, moet je aan de bovenzijde flink wat druk uitoefenen. Daarnaast werkt het frame belemmerend tijdens het uitscheppen van de specie. Het liefst rijd ik de kruiwagen direct naar de metselbokjes en sta ik zo dicht mogelijk tegen de bak aan. Nu moet ik de bak eerst een halve slag draaien. Een voordeel vind ik wel de kwaliteit. Het is een degelijke wagen en de bak is van plastic. Metselaars

willen de uitgeharde specie nog wel eens met een hamer los slaan. Met een metalen bak heb je dan al snel een lelijke deuk.’

Meer informatie Op de website www.arbovriendelijkehulpmiddelen.nl staan ruim 400 hulpmiddelen voor de bouwnijverheid. Meer informatie over de driewieler kruiwagen vind je bij het onderdeel ‘Nieuw’.

Rapport (door Ke es)

Gem ak: Sn el he id: Kwalite it U itstra lin g: Ci jfe r:

5 5 8 6 6


18


K pisa.aijk op rbouw .nl voor het juiste hand schoenadvies

Waarom handschoenen? Werknemers dragen niet altijd handschoenen waar dit wel nodig is. Bouwproducten kunnen namelijk stoffen bevatten die de huid irriteren en (op den duur) zelfs allergieën veroorzaken. Wat zijn, in volgorde van belangrijkheid, de belangrijkste tips om dit te voorkomen? Vervang het product Het dragen van handschoenen is soms helemaal niet nodig. Je kunt (indien verkrijgbaar) het bouwproduct vervangen door een product met een minder irriterende werking. In het geval van allergisch contacteczeem wordt de huid overgevoelig voor producten als epoxy, chroom of kobalt in cement, lijmen en impregneermiddelen. Door een niet-allergeen product te gebruiken (dat deze schadelijke bestanddelen niet bevat), voorkom je een allergische reactie. Zoals chromaatarm cement en oximvrije siliconenkit.

Vermijd contact Is een (irriterend) product niet vervangbaar? Neem dan maatregelen. Vermijd hoe dan ook direct huid contact door handschoenen te dragen en aanvullende maatregelen te nemen. Ben je bijvoorbeeld epoxycoatings aan het mengen? Gebruik hierbij dan een boortol op een lange steel. Vervang na het mengen direct het vervuilde zeil- en plaatmateriaal. Zelfs de kleinste hoeveelheid van het product op de huid kan een

allergische reactie geven. Irritatie kan ook ontstaan door de ruwheid van het product zelf, zoals bij metselstenen het geval is. Ook hiertegen helpt het dragen van handschoenen.

Beschermingsmiddelen, geen overbodige luxe Met het dragen van handschoenen, maar ook beschermende kleding, ademhalingsbescherming en oog bescherming, voorkom je elk mogelijk contact. Het is goed om deze middelen altijd bij je te hebben. Gebruik bij vloeistoffen handschoenen van neopreen- of nitrilrubber. Voor ruwe materialen bestaan zogeheten griphandschoenen. Katoenen- of wegwerphandschoenen helpen onvol doende om de huid te beschermen.

Smeer ‘m Verzorg je handen goed. Gebruik bijvoorbeeld lanettecrème of vaselinelanettecrème FNA, verkrijgbaar bij de apotheek. Doe je ringen af voordat je aan het werk gaat. Droog je handen na het wassen en gebruik schone, droge handdoeken. ARBOUW MAGAZINE • lente 2013

19

Zo voorkom je blootstell Een grondige, vroegtijdige inventarisatie voorkomt dat bouwpersoneel wordt bloot gesteld aan asbest. Maar nog regelmatig blijkt pas tijdens werkzaamheden dat er sprake is van asbesthoudend materiaal. Wat is dan de beste aanpak? ACC_0413

20

1

→

hoe? zo!

Laat iedereen direct stoppen met werken.

2

Zet de ruimte af.

3

Doe niets met de asbestvezels.

Meer informatie > Bij 1 Kom je asbest tegen, wees dan heel voorzichtig. Bij het bewerken kunnen asbestvezels losraken. Vezels die in de longen terechtkomen, kunnen na een periode van tien tot vijftien jaar, soms zelfs meer dan dertig, dodelijke ziektes veroorzaken zoals


asbestose, mesothelioom en asbestlongkanker. Bij 4 Werknemers die mogelijk aan asbest zijn blootgesteld, kunnen tijdens het arbospreekuur aan de bedrijfsarts vertellen waar en

wanneer dit is gebeurd. De arbodienst zal het dossier van de werknemer dan labelen met ‘asbest’. Omdat de eventuele gevolgen van de blootstelling zich soms pas na decennia manifes teren, geldt hiervoor een bewaar-

ling aan asbest Eerste stap: inventariseren Bij sloop- en renovatiewerk van/in gebouwen van vóór 1994 moet de opdrachtgever laten onderzoeken of er sprake is van asbest. De opdrachtgever moet op grond van het Asbestverwijderingsbesluit in het bezit zijn van een inventarisatierapport, opgesteld door een gecertificeerd asbestinventarisatiebedrijf. Dit stelt de risicoklasse vast, zodat kan worden bepaald welke maatregelen nodig zijn. Als er bij aanvang van de werkzaamheden geen inventarisatierapport is, ligt deze verplichting op grond van het Arbobesluit bij de werkgever. Kijk voor meer informatie over het onderwerp op www.arbouw.nl bij ‘Risico’s’.

4

5

Bezoek het arbospreekuur.

21

Schakel een verwijderings bedrijf in.

termijn van veertig jaar. Kijk voor meer informatie over het arbo spreekuur op www.arbouw.nl bij ‘Medische keuringen’. Bij 6 Het voorbehandelen en schilderen van asbesthoudende materialen

6

Schilder alleen volgens het asbestprotocol.

valt in de zogeheten risicoklasse 1. Schildersbedrijven mogen deze werkzaamheden zelf uitvoeren. Hierbij moet het ‘Protocol voor behandelen en schilderen van asbestcement materialen’ worden gevolgd. Dit is te vinden op

www.arbouw.nl. Deze werkzaamheden moeten altijd worden gemeld bij Inspectie SZW. Alleen werk nemers die hiervoor bij Savantis een opleiding hebben gevolgd (en het diploma hebben behaald), mogen de werkzaamheden uitvoeren.


Bijeenkomst voor arboprofessionals Hoe houden bedrijven ook in crisistijd voldoende aandacht voor de veiligheid? Op deze vraag krijgen arbo professionals en preventiemedewerkers uitgebreid antwoord tijdens de Arbouwbijeenkomst ‘Veiligheid in crisistijd’, op 8 juni 2013 in de Apenheul in Apeldoorn. Onder meer Carin Benders (Inspectie SZW) en John Kerstens (Tweede Kamer-lid en oud-voorzitter FNV Bouw) voorzien u van praktische adviezen. Partners en kinderen zijn welkom voor een bezoek aan de Apenheul. Na de gezamenlijke lunch heeft ook u vrij toegang tot het park.

Vliegles voor funderingsbedrijf Voor één van de snelle aanmelders op Bouwongeval.nl lag er een heuse vliegles in het verschiet. Vroom funderingstechnieken uit Oosthuizen pakte de prijs, die KAM-coördinator Marcel Kouwenhoven (rechts) uit handen van Arbouw-directeur Jan Warning in ontvangst mocht nemen. Van harte gefeliciteerd!

22

Het nuttige met het aangename verenigen? Meldt u dan snel aan via www.arbouw.nl/apenheul (deelname is gratis, maar het aantal plaatsen is beperkt).

→ varia

lente 2013

Vakblad over arbeidsomstandigheden

Geel! hoe streng is de uitvoerder? Zeven jaar preventiemedewerkers

Test

Driewieler kruiwagen

asbest

Hoe ga je er veilig mee om?

COLOFON Arbouw Magazine is een uitgave van Arbouw. In het bestuur zijn vertegenwoordigd: Bouwend Nederland, OnderhoudNL, NOA, FNV Bouw en CNV Vakmensen.

Hoofdredactie Dennis Derksen

Redactiecommissie Floor de Goede, Jan Golsteijn, Aalt den Herder, Edmondt Wijk, Jan Warning

Medewerkers

Quiz

Adri Frijters, Angenieta Garcia y Draijer, John Hogenes, Michiel Jansen, Ellen Lakrone

Redactie

Pak die bioscoopbon!

Gezellig een avondje naar de bioscoop? Los de onderstaande vragen op en maak kans op één van de drie bioscoopbonnen ter waarde van twintig euro!

Laura van den Biggelaar, John Ekkelboom, Joke Licher, Arbouw

Fotografie Ton Borsboom, Erik Buis, Peter Drent, Ruud Jonkers, Frank Kouws, Jeroen Poortvliet, Arbouw

Vormgeving Verheul Communicatie, Alphen a/d Rijn

Druk Senefelder Misset, Doetinchem

1

Verspreiding Sandd, Apeldoorn

Redactieadres

Wat is de maximaal toegestane hoeveelheid kwartsstof per m ? 3

3

2

Deze machinist heeft een hobby. Welke?

In welke stad staat dit beroemde bouwwerk? Mail je antwoorden vóór 27 mei naar [email protected] of stuur een kaartje naar Arbouw, Postbus 213, 3840 AE Harderwijk. ARBOUW MAGAZINE • lente 2013

Postbus 213, 3840 AE Harderwijk Telefoon: 0341-466200 / e-mail: [email protected]

Adreswijziging doorgeven? Bent u werknemer, dan wordt het nieuwe adres waarop u zich in het bevolkingsregister inschrijft na enige tijd automatisch verwerkt in het adressenbestand voor dit magazine. Bent u werkgever, geef dan uw nieuwe postadres door aan de organisatie voor de uitvoering van cao-regelingen waarbij u bent aangesloten: Cordares, A&O Services of Centrum Natuursteen. Overige lezers kunnen de wijziging doorgeven via [email protected] of tel. 0341 466222. Via dit mailadres en telefoonnummer kunt u ook een opzegging doorgeven. ARB 9437/ ISSN 2211-3878

De economische crisis beïnvloedt de arbeidsomstandigheden

stelling ←

Dinand Bolster (52),

Wibe Tolkamp (48),

Gerard Posthuma (60),

metselaar uit Haaksbergen

grondwerker uit Aalten

hoofduitvoerder uit Arnhem

‘Ik merk vooral dat we met minder mensen sneller het werk moeten doen, tegen lagere prijzen. Ook rij ik steeds vaker langere afstanden, omdat er minder opdrachten zijn in het oosten van ons land. Dit alles maakt dat het werk zwaarder wordt. Dat heeft weer gevolgen voor de mate waarin je dit werk kunt volhouden. Natuurlijk ga je ervoor, want er zijn genoeg collega’s die op straat komen te staan. Gezien mijn leeftijd is dat een situatie waar ik liever niet aan denk.’

‘In de jaren tachtig hadden we ’s winters nog wel eens twaalf weken vorstverlet. Nu wordt gezorgd dat we ook in deze periode door kunnen werken. De werkdruk kan soms hoog zijn, maar daar zijn we inmiddels aan gewend. Ondanks dat, is het heel belangrijk om op de veiligheid en gezond heid te letten. Het personeel moet goed worden geïnformeerd. Daarnaast moet het bedrijf zorgen voor de juiste voorzieningen. Aan de arbo-eisen mag gewoon niet worden getornd.’

23

‘Het klimaat is anders dan een paar jaar geleden. Om mee te kunnen in de markt, is inkopen tegen lage kosten steeds belangrijker geworden. Maar er wordt niet bezuinigd op de arbeidsomstandigheden. Lichamelijke gevolgen zie ik niet. Collega’s zijn geestelijk ongetwijfeld wel wat onrustiger. Ze vragen zich af of er volgend jaar nog werk is. Met elkaar zorgen we dat het werk goed wordt opgeleverd. Dat deden we altijd al, maar nu zetten we een stapje extra.’


bouwongeval.nl

ongevallen eenvoudig online registreren

“Registreer gratis, simpel en snel via bouwongeval.nl” Adri Frijters, veiligheidskundige Arbouw

GRATIS Eenvoudig te gebruiken Beveiligde omgeving Administratie op orde Directe adviezen op maat Voldoe automatisch aan wetgeving en certificering als VCA, ISO en OHSAS

Ga naar bouwongeval.nl en bekijk de demo

voor gezond en veilig werken

Geel! hoe streng is de uitvoerder? Test. Zeven jaar preventiemedewerkers. Hoe ga je er veilig mee om? Driewieler kruiwagen

Recommend Documents