Voedingsbeperkingen opgelegd door de ouders: hoe ga je er mee om in de praktijk?
Jong geleerd is oud gedaan
Tim de Meij, kinderarts mdl
Overgewicht en obesitas Niet het enige (voedings)probleem
Wat geef je je kind te eten? Het lijkt zo gemakkelijk …
… maar de praktijk is vaak anders
Jong geleerd, oud gedaan? Waar het zoal mis kan gaan Zuigelingen: twee onervaren partners Borstvoeding, flesvoeding, bijvoeding
Peuters: hoe was het ook weer? De ouders bepalen wat er wordt gegeten En wanneer (en waar) er wordt gegeten Het kind bepaalt hoeveel het eet
Oudere kinderen: behoeften veranderen Meestal niet in de richting van ‘gezond eten’ Kun je dat bijsturen?
Wat niet helpt (zie de casus van Job)
Maar het zit niet altijd mee
Elk kind heeft wel eens klachten Spugen, buikpijn, diarree, eczeem, hoesten, …
Niet elke ouder accepteert dat als gegeven “Er móét een oorzaak zijn” Het ligt natuurlijk niet aan het kind zelf En al helemaal niet aan de ouders
Dus ligt het aan de voeding “Het is vast een allergie” Volop ‘adviezen’ van anderen Alles staat op internet
Welke ‘allergieën’ komen jullie tegen? Wijs maar aan…
En welke maatregelen?
Peuters Geen vruchtensap, geen fruit Geen vezels, geen vet Geen zuivel, geen lactose
Oudere kinderen Geen zuivel, geen lactose Geen gluten Geen allergenen (‘geen eiwit’) Geen suiker, geen kleurstoffen, geen E-nummers Geen FODMAP (fermenteerbare oligosachariden, disachariden, monosachariden en polyolen)
Beperkingen in de voedselkeuze Wat zijn de gevolgen? Ongunstige effecten Eenzijdige, onvolwaardige voeding Tekorten Energie, vetten, (koolhydraten), vezels Calcium, ijzer, spoorelementen, vitaminen Overmaat (Snelle) koolhydraten Vezels
Gunstige effecten Beperking suikerinname ?
En voor de gezondheid?
Directe effecten Vermindering activiteit, uithoudingsvermogen Bloedarmoede, verminderde botmineralisatie Obstipatie, buikpijn, diarree Groeivertraging
Indirecte effecten Minder plezier in eten Echte probleem gemist Beperkte smaakontwikkeling Aversies (zuivelproducten, groenten)
Terug naar Job Nu 4 jaar oud Eten is altijd een probleem gebleven En dan klaagt hij ook nog vaak over zijn buik En hij kan ontzettend druk zijn
Misschien verdraagt hij het eten wel niet Kan dat zijn eetproblemen verklaren? Volop adviezen uit de omgeving En websites, chatboxen, blogs
De voeding is via trial and error aangepast Eigenlijk gaat het nog steeds niet beter Maar hij groeit gelukkig goed
Job, 4 jaar Dit is zijn dieet Ontbijt Bruine boterham, wisselend beleg, glas sojamelk
Lunch 2 bruine boterhammen, zoet, worst, glas sojamelk
Avondeten 2 aardappels, wat groente Stukje kip of gehaktbal Sojavla na
Tussendoor Water, thee zonder suiker, ontbijtkoek of koekje
Klopt dat met de richtlijn?
Job, 4 jaar Wat nu? Wat valt je op? Voldoende qua energie? Welke producten ontbreken? Voldoet hij aan de schijf van vijf?
Haalt hij de aanbevelingen? Macronutriënten? Micronutriënten?
Welk advies geef je de ouders? Verder uitzoeken, maar wel begeleid door diëtist? Stoppen met die onzin? Doorverwijzen?
Jobs drukke gedrag Moeten we daar wat mee?
ADHD en voeding Hoe zit het daarmee? Suiker! De ‘deskundigen’ twijfelen niet meer Ook al is er geen wetenschappelijke bevestiging
Lidy Pelsser (Lancet 2011) Andere producten, varieert RED-centra opgericht
Laatste stand van zaken “[…] that a minority of children with ADHD will benefit from an elimination diet”1 “Elimination diets and fish oil supplementation seem to be the most promising dietary interventions […]. However, the studies […] have shortcomings, […]”2 1Nigg JT, Holton K. CAPCNA 2014;23:937-53
2Heilskov Rytter MJ, et al. Nord J Psychiatry 2015;69:1-18
Job is inmiddels ruim 6 jaar Problemen toegenomen Laatste 2 jaar Veel buikpijn, soms diarree Eczeem (altijd al wat), paar keer benauwd En alsmaar drukker, lastiger
En de dokter doet niets “Geen organisch probleem. Gaat wel over”
Naar alternatieve behandelaar (CAM*) “Diagnose duidelijk: voedselovergevoeligheid!”
Dieet steeds verder ingeperkt Wat wil je verder weten? *CAM: complementary and alternative medicine (van homeopathie tot handoplegging)
Job, 6,5 jaar Stand van zaken Lengte 110 cm (-2,5 SD) Streeflengte-SDS -0,9
Gewicht 18,2 kg 0 SD (gewicht naar lengte)
Dieet Snijbonen, wortelen Lamsvlees Diksap en mineraalwater Kalktabletten Multivitaminepreparaat
Job, 6,5 jaar Door ouders uitgevogeld dieet Ontbijt 130 g mager lamsvlees met 3 rauwe wortelen Mineraalwater
Lunch Idem
Warme maaltijd 150 g mager lamsvlees met gekookte snijbonen Mineraalwater
Tussendoor 2 glazen diksap met mineraalwater
Job Voedingsanalyse (macronutriënten)
Energie
Eenheid
Job
kJ
3280
Koolhydraten energie% Vetten Eiwitten
12,3
gram/kg
1,3
energie%
39,2
g/kg
1,9
gram
89,0
gram/kg
4,9
Job, 6,5 jaar Vragen Benoem het probleem Waarom gaan de klachten niet over? Kan het voedselallergie zijn? Of coeliakie? Iets anders? Waar zitten de tekorten? Wat zijn de potentiële gevolgen?
Hoe zou je het probleem aanpakken? Wat bespreek je met de ouders? Wat kun je zelf? Of is doorverwijzing nodig?
Job, 6,5 jaar Voedingsanalyse versus behoefte
Energie
Eenheid
Job
Behoefte
kJ
3280
6200
12,3
55
Koolhydraten energie% Vetten Eiwitten
gram/kg
1,3
energie%
39,2
gram/kg
1,9
gram
89,0
gram/kg
4,9
30-35 40*
*Bij ondervoeding: 11-15% van totale energiebehoefte
Job, 6,5 jaar Bevindingen Dieetanalyse Energie-inname Koolhydraten Vetten Eiwitten
Aanvullend laboratoriumonderzoek Zink, ijzer ; ureum, bètacaroteen Urine-uitscheiding calcium, fosfaat Geen aanwijzingen voor voedselallergie, coeliakie
Skeletleeftijd 3 jaar achter
Job Beleid na doorverwijzing De ouders waren van goede wil Maar durfden het dieet niet te veranderen
Gekozen voor een stapsgewijze aanpak Onderzoek naar voedselallergie, coeliakie Geen aanwijzingen Onderzoek naar negatieve gevolgen dieet Achterstand skeletrijping, meerdere tekorten Opname voor stapsgewijze uitbreiding voeding Eerst de ‘minst verdachte’ producten
Na 3 weken ontslag met normale voeding
Op zoek naar een antwoord Wie zijn de ‘deskundigen’? De sociale omgeving (Schoon)moeder, tantes, buurvrouwen Vriendinnen, ‘ervaringsdeskundigen’
Je leest de krant toch wel? Alles staat op internet Tientallen ‘zelfhulppagina’s’
Alternatieve behandelaars En pas op het allerlaatst … CB-arts, huisarts, diëtist, etc.
Hoe ga je daarmee om?
Wat moet de boodschap zijn? Hoe breng je die over? Gezond gevarieerd eten Van jongs af aan Aangepast aan de leeftijd
Zonder beperkingen Maar ook zonder dwang
Goed voorbeeld doet goed volgen Gezond eten is een zaak van het hele gezin
Dieet alleen na gericht onderzoek Niet op basis van eigen experimenten
Hoe krijg je de ouders daarin mee?
