Gedrag UPDATE. beïnvloedbaar? en verder. nummer 03 najaar Gedragsbeïnvloeding werkt Vat krijgen op gedrag. Aan de keukentafel of

UPDATE nummer 03 | najaar 2010

Gedrag Gedragsbeïnvloeding werkt Vat krijgen op gedrag !"#$%&#%'%(#%)**+%&#%)#,-%.#,$+**( Aan de keukentafel of /"*%&#%)01"#(

beïnvloedbaar?

en verder 2"$3#(".4$ KpVV leest, surft en bezoekt 5"6##,70)-$#,%&"#%8% ,"#$%)*3%)"--#,

\%.0(0A0,

\%.0(8),

2;<=:>%"-%##,%8"$3*/#%/*,%?#,,"-@(*$A0+)% Verkeer en Vervoer, onderdeel van CROW.

2;<=:>%3##A$%1#-$88+&#+-B%)*,*3#+-% #,%-#,"0+%1#(#"&-)#&#C#+7#+-%",D".4$%",B% 0,$C"77#(",3#,%8"$%#,%0@","#-%0/#+%4#$% verkeers- en vervoerbeleid.

E0,$*.$@#+-00,F Marjolijn van Rooyen :#(#A00,%GHG%IJK%LIKH )*+60("6,M/*,+00N#,O7@//M,(

P#$%?#,,"-@(*$A0+)%Q#+7##+%#,%Q#+/0#+% R?@QQS%/00+D"#$%&#%&#.#,$+*(#%0/#+4#&#,% /*,%1#,0&"3&#%7#,,"-%#,%,#$C#+7#,%1"6%4#$% 0,$C"77#(#,%#,%+#*("-#+#,%/*,%48,%/#+7##+-T% #,%/#+/0#+1#(#"&M%<**+1"6%-$**$%&#%48"&"3#% #,%$0#70)-$"3#%7(*,$/+**3%.#,$+**(M%

KpVV Jaarbeursplein 15 Postbus 24051 HUGI%V5%2$+#.4$ :#(#A00,%GHG%IJK%LIGG ",A0O7@//M,( www.kpvv.nl

:#7-$F%W#"$4%X%P#,&+"7-%Y%@*+$,#+;0+$+#$A0$03+*'%#F%W01%$#+%5#77# Q0+)3#/",3F%W88&%Z/#+C#3B%?@QQ <+87F%:<[%@+",$)*"(&*$*

% % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % 9")%/*,%:"(18+3

Beïnvloeding werkt Z8&#+-%&"#%48,%7",&#+#,%$#%(**$%0@@"7T 7#,%1"6%&#%.+].4#%1#D0+3#,%&#%(#"&",3% /**7%/##(%400A&1+#7#,-M%<**+0)%/0#+#,% -0))"3#%.+].4#-%10#$#-%",M%V**+%4#$% 1("67$%,8%&*$%)#,-#,%&*,%-$##&-%(*$#+% 48,%7+00-$%*A4*(#,M%V#$%&#%10#$#%4#1T 1#,%D#%48,%-.48(&3#/0#(%)",%0A%)##+% afbetaald.

#+%4*+&%**,%0)%##,%1+83%$#%-(**,%$8--#,% C#$#,-.4*@@#("67#%7#,,"-%#,%&#%$0#@*-T 1**+4#"&%4"#+/*,%",%&#%&*3#("67-#%@+*7T $"67M%Z,&#+%)##+%)#$%4#$%[8)0T@+06#.$% waarbij kennis over gedragsbeïnvloeding +0,&%)01"("$#"$-)*,*3#)#,$%C0+&$% ontwikkeld en doorgegeven, op lokaal en regionaal niveau. Zie bijvoorbeeld de &*$*1*-#%)#$%@+06#.$#,%T%",.(8-"#A%&#% 1#4**(&#%+#-8($*$#,%T%0@%&#%?@QQ%C#1T -"$#M%>,%007%)#$%&#%:00(7"$%;#+)*,#,$#% Q#+7##+-#&8.*$"#B%##,%-0A$C*+#$00(%&"#% 4#$%)03#("67%)**7$%0@%##,%3+00$%**,$*(% .+"$#+"*%&#%)##-$%#AA#.$"#/#%)"&&#(#,% voor de juiste doelgroep te vinden. b#&+*3%"-%,03%$#%/**7%0,&#+1#(".4$%",% )0&#+,%)01"("$#"$-1#(#"&M%V"$-%6#%4#$% op de juiste wijze weet in te zetten is er vanuit de gedragsbenadering nog veel winst te boeken.

2/3

Wim van Tilburg Directeur Kennisplatform Verkeer en Vervoer

KpVV Update 03 / najaar 2010

zijn, valt af te leiden uit de resultaten &"#%*,&#+#%-#.$0+#,%1#4*(#,M%Q+**3%4#$% +#.(*)#)#,-#,M%=(-%3#&+*3-1#^,/(0#T &",3%/"*%+#.(*)#%,"#$%D08%C#+7#,B%D08% +#.(*)#%,"#$%)##+%1#-$**,M%V**+%#+% D"6,%007%*,&#+#%/00+1##(&#,B%&".4$#+%1"6% 48"-B%&"#%(*$#,%D"#,%&*$%3#&+*3-1#^,/(0#T &",3%C#+7$M%a,%&#D#%2;<=:>%4*(#,%C#% #+%##,%**,$*(%,**+%/0+#,M%>+%0,$1+##7$% nog wel kennis, bijvoorbeeld over welke Het voorbeeld laat zien dat gedrags1#^,/(0#&",3%C#+7$B%)**+%(*,3%,"#$%*($"6&% **,@*7%4#$%)##-$#%+#,&#)#,$%0@(#/#+$% D0*(-%4#$%1#&0#(&%"-M%<*$%3#(&$%D#7#+%1"6% #,%C**+0)M% 4#$%0,&#+C#+@%)01"("$#"$M%9#%&#,7#,% P#$%#AA#.$%/*,%##,%.*)@*3,#%"-%)##-$*(% /**7%",%/#+7##+-T%#,%+#"D"3#+--$+0)#,% 3+0$#+%*(-%6#%",-@##($%0@%&#%-0."*(#% )**+%4#$%3**$%0)%",&"/"&8#,%)#$%##,% ,0+)B%D0*(-%",%&#%5Z5T.*)@*3,#M% #"3#,%*3#,&*B%##,%#"3#,%-0."*(#%0)3#T =+38)#,$#,%*(-%3#D0,&4#"&%#,%/#"("3T /",3%#,%$*(%/*,%0)-$*,&"34#&#,%_/*,% 18"$#,*A`%&"#%D".4%,"#$%0A%4##(%(*-$"3%(*$#,% 4#"&%4#11#,%)##+%")@*.$%&*,%)"("#8% #,%3#(&M%>,%##,%.*)@*3,#%C",$%**,% beïnvloeden. #AA#.$"/"$#"$%1"6%##,%D0+3/8(&"3#%-#(#.$"#% van de doelgroep. :0.4%1"#&$%3#&+*3-1#^,/(0#&",3%/##(% >+%"-%0,$C"77#(",3%#,%8"$C"--#(",3%/*,% @#+-@#.$"#AB%D#7#+%,8%&#%)"&&#(#,% 7#,,"-%#,%#+/*+",3%,0&"3%0)%3+0$#+#% -.4**+-%C0+&#,%#,%",A+*-$+8.$8+#(#% -$*@@#,%/00+C**+$-%$#%78,,#,%)*7#,T 0@(0--",3-)03#("674#&#,%1#@#+7$#+M% )#$%3#&+*3-1#^,/(0#&",3M%?@QQ%C#+7$% <*$%3#&+*3-1#^,/(0#&",3%#AA#.$"#A%7*,%

/4x4

Pieter de Haan

c*.7%?,0(

Z,&#+D0#7#+%1"6%4#$%[4*+#&%[@*.#%a,-$"$88$%#,%

V01"("$#"$-)*,*3#+%1"6%

&0.#,$%**,%&#%8,"/#+-"$#"$%/*,%P*--#($

E*@3#)","

Vat krijgen op

gedrag

9")%V8(&#+

E##-%9"(&#+/*,.7

Rd"#$-S1#(#"&-)#&#C#+7#+%1"6%&#%

Q#+7##[email protected](003%#,%@81("."-$

3#)##,$#%=@#(&00+,

KpVV Update 03 / najaar 2010 4/5

Wat kun je met gedragsbeïnvloeding bereiken en welke maatregelen werken het beste? Eenduidige antwoorden op dergelijke vragen zijn niet te geven. Het is nu eenmaal geen ‘harde’ wetenschap. Maar gaandeweg krijgen we er wel meer vat op. Vier deskundigen geven aan de hand van vier ! vragen hun visie.

/ 4 x 4 vervolg 1 van 4

Hoe speelt gedragsbeïnvloeding in uw organisatie?

Pieter de Haan

c*.7%?,0(

Z,&#+D0#7#+%1"6%4#$%[4*+#&%[@*.#% a,-$"$88$%#,%&0.#,$%**,%&#%8,"/#+-"$#"$% van Hasselt ! Q#+7##+%"-%3#&+*3M%=((#%)**$+#3#(#,%+".4T $#,%D".4%&*,%007%0@%3#&+*3-1#^,/(0#T &",3%/*,%C#33#1+8"7#+-%0)%&#%/#"("3T 4#"&%#,%&#%&00+-$+0)",3%$#%1#/0+&#+#,M% 2"$3*,3-@8,$%1",,#,%4#$%[4*+#&%[@*.#% .0,.#@$%"-%&*$%*((#%C#33#1+8"7#+-%3#("67% D"6,M%>+%"-%3##,%/#+-.4"(%",%+#.4$#,%0@% 1*-"-%/*,%&#%C"6D#%/*,%/#+/0#+M%[4*+#&% [@*.#%3**$%8"$%/*,%4#$%A#"$%&*$%)#,-#,% 78,,#,%&#,7#,%#,%",%4#$%/#+7##+%,"#$%*(-% @"0,,#,%)0#$#,%C0+&#,%1#4*,&#(&M

V01"("$#"$-)*,*3#+%1"6%E*@3#)","%! ?"67#,&%/*,8"$%4#$%@#+-@#.$"#A%/*,%)0T 1"("$#"$-)*,*3#)#,$%R-("))#+%+#"D#,\ -("))#+%C#+7#,S%"-%3#&+*3-1#^,/(0#&",3% D##+%/*,%1#(*,3%",%/#+1*,&%)#$%##,% **,$*(%&0#(-$#((",3#,F%+#&8.#+#,%/*,% 0,D#%EZIT8"$-$00$B%70-$#,+#&8.$"#%/00+% )01"("$#"$%#,%48"-/#-$",3%#,%/#+403#,% /*,%)#&#C#+7#+$#/+#&#,4#"&M%<"$% @+03+*))*%&+**"$%1"6%E*@3#)","%0,&#+% &#%,**)%_!#C%9*N%0A%90+7",3`M%P"#+",% -$**$%&#%)#&#C#+7#+%.#,$+**(%#,%C0+&$% 4"6%0@%**,$*(%3#1"#&#,%R)01"("$#"$B%7*,T $00++8")$#B%aE:%#,%*+1#"&-/00+C**+&#,S% )*e")**(%3#A*."("$##+&%0)%&#%68"-$#% 7#8D#-%$#%78,,#,%)*7#,M

4x4 9")%V8(&#+ Rd"#$-S1#(#"&-)#&#C#+7#+%1"6%&#%3#)##,$#%=@#(&00+,%! 5"6%&#%*A&#(",3%/#+7##+%-@##($%4#$%C#(% ##,%+0(M%P#$%"-%3##,%&0)",*,$%$4#)*% )**+%&#%C**+&#%C0+&$%#+7#,&M%V#$% ,*)#%0@%4#$%3#1"#&%/*,%/#+7##+-/#"("34#"&%#,%-",&-%&#%(**$-$#%&+"#%6**+%007% C*$%1#$+#A$%4#$%-$")8(#+#,%/*,%4#$% '#$-3#1+8"7M

E##-%9"(&#+/*,.7 de beste gedragsbeïnvloeder is vaak de ",A+*-$+8.$88+B%&#%>%/*,%>,3",##+",3M% V#$%##,%+0$0,&#%0A%##,%C#3/#+-)*((",3% 1#+#"7%6#%",%$#+)#,%/*,%-,#(4#"&-3#&+*3% )##-$*(%**,D"#,("67%)##+%&*,%)#$%##,% -$".7#+B%##,%A0(&#+%0A%##,%$/T-@0$6#f


Q#+7##[email protected](003%#,%@81("."-$%! a7%1#,%D#(A-$*,&"3%*&/"-#8+%0@%4#$% 3#1"#&%/*,%/#+7##+%#,%3#&+*3B%&8-%_",% )"6,%0+3*,"-*$"#`%-@##($%4#$%##,%#+3% belangrijke rol. Vrijwel alle verkeersvei("34#"&)**$+#3#(#,%408&#,%3#&+*3-T beïnvloeding in. Vaak wordt daarbij *((##,%3#&*.4$%**,%#&8.*$"#%#,%/00+(".4$",3%#,%40038"$%4*,&4*/",3B%)**+%

/ 4 x 4 vervolg 2 van 4

9*$%C#+7$%4#$% beste? Wim Mulder ! g*.4$#%)**$+#3#(#,%C#+7#,%4#$%1#-$#M% Z,$D#$$#,&%1#(*,3+"67%"-%&*$%)#,-#,% )#$##,%4#$%,8$%#+/*,%D"#,%#,%D".4% beloond voelen. Pieter de Haan ! Het terugbrengen van eigen verantC00+&#("674#"&B%4#$%)03#("67%)*7#,% /*,%.0))8,".*$"#%#,%0,$C#+@#,% 3#+".4$%0@%4*+)0,"-*$"#%/*,%-,#(4#&#,M% ?C*("$#"$%/*,%&#%0@#,1*+#%+8")$#%"-%4#$% 1#(*,3+"67-$#M%P*,&4*/",3%/*,%&#%+#3#(-% )0#$%3#+".4$%D"6,%0@%8"$C*--#,%)#$% ##,%)*e")*(#%@*77*,-M%<**+1"6%3##,% 403#+#%10#$#-B%)**+%3#+#(*$##+&%**,% 4#$%",70)#,M%5"6%)"-1+8"7%",%4#$%/#+7##+% )0#$%)#,%##+&#+%0/#+3**,%$0$%",1#-(*3T ,*)#%/*,%4#$%/#+/0#+)"&&#(B%",.(8-"#A% verbeurdverklaring. Dat gebeurt ook )#$%4#$%100$6#%/*,%&#%"((#3*(#%/"--#+f

Jack Knol ! We zien bij ons dat je een alternatieve /#+/0#+C"6D#%C#(%.0((#.$"#A%78,$%**,T 1"#&#,%)**+%&*$%3#1+8"7%##,%",&"/"&8T #(#%7#8D#%"-M%9#%4#11#,%1",,#,%0,D#% 0+3*,"-*$"#%##,%_:+*/#(@0+$*(`%0,$C"77#(&% C**+%&#%)#&#C#+7#+%*&/"#-%7*,%4*(#,% 0/#+%C**+%4"6%7*,%C#+7#,%#,%40#%4"6% &**+%4#$%4*,&"3-$B%3#1+8"7%)*7#,&%/*,% )##+&#+#%)0&*("$#"$#,%R*8$0B%$+#",B%'%#$-B% 18-SB%7*,%70)#,M%<#%@0+$*(%C0+&$%,03%$#% 1#@#+7$%3#1+8"7$%0)&*$%&#%)#&#C#+7#+% D#(A%4#$%","$"*$"#A%)0#$%,#)#,M%<#%_7"((#+% app’ ontbreekt nog.

Cees Wildervanck ! c#%)0#$%7"67#,%C*$%4#$%@+01(##)R3#&+*3S% is en vervolgens zoeken naar een 0@$")*(#%.0)1",*$"#%/*,%>,3",##+",3B% >&8.*$"0,%#,\0A%>,A0+.#)#,$M%Z)% ##,%&81"#8-%/00+1##(&%$#%,0#)#,F%&#% #--#,$"h(#%4#+7#,1**+4#"&-7#,)#+7#,% 4*&&#,%##,%&8"&#("67#%",A+*-$+8.$8+#(#% **,C"6D",3%/00+%4#$%3#C#,-$#%3#&+*3% 78,,#,%D"6,B%&"#%**,3#/8(&%4*&%)0#$#,% C0+&#,%)#$%#AA#.$"#/#%.0((#.$"#/#%.0)T )8,".*$"#M%<*$%D0C#(%&#%$0#@*--",3%/*,% &#%)**$+#3#(%&00+%&#%C#31#4##+&#+-%*(-% &#%.0))8,".*$"#%#+0)4##,%D0`,%&+*)*% zijn geworden, doet daar niet aan af.

Wat is de belangrijkste les &"#%8%4##A$%3#(##+&i 3 van 4


Cees Wildervanck ! <*$%6#%/#+7##+-/#"("34#"&%,"#$%**,%@0("$"."% )0#$%0/#+(*$#,M%<"#%+0#@#,%)**+%C*$% Pieter de Haan ! *((#%3#/*((#,%,##+%0@%)**$C#+7M%>,%)#$% en zijn totaal niet geïnteresseerd in kenP#$%/#+7##+%"-%/##(%$#%/##(%3#&0)",##+&% *((#%7#8D#-%&"#%&**+",%3#)**7$%)0#$#,% ,"-%#,%A#"$#,M%<#D#%4*+$#,7+##$%C0+&$% door regels en bepaald door autoverC0+&#,%4##A$%&#%)#&#C#+7#+%)##+% 3#/0#&%&00+&*$%0@%4#$%)0)#,$%&*$%"7% 7##+M%a,%-$#&#("67#%3#1"#&#,%"-%)##+%/#+T 1#3#(#"&",3%,0&"3M%g"6,%@#0@(#%)*,*3#+% &#D#%/+**3%1#*,$C00+&%",%4#$%7*&#+% 7##+%$#%/0#$B%0@#,1**+%/#+/0#+%#,%'%#$-% ("67$%&**+/00+%&#%68"-$#%@*+$"6B%)**+%&"#% /*,%&#%7*1",#$-A0+)*$"#%&#%)*e")8)T &*,%@#+%*8$0M%!"#$$#)",%"-%&#%3+00$-$#% )0#$%&*,%007%4#$%.0)@(#$#%1##(&%/*,%&#% -,#(4#"&%C##+%##,-%$#+%&"-.8--"#%C0+&$% oppervlakte voor de auto gereserveerd. )03#("674#&#,%4#11#,M%>,%&*$%70-$%$"6&M 3#-$#(&M%:60,3#B%*(-%&#%+#-$%/*,%0,D#% <"$%"-%0@%D`,%)",-$%)#+7C**+&"3M%!03% $0#70)-$%0@%&#D#(A&#%C"6D#%C0+&$% )#+7C**+&"3#+%"-%&*$%C#%&*$%,0+)**(% Wim Mulder ! uitgestippeld... vinden en er (dus) aan gewend geraakt 9#%D"6,%3#C#,&%4#$%3#C#,-$#%3#&+*3% >#,%1##$6#%",%**,-(8"$",3%0@%4#$%/0+"3#F% D"6,M%<#(#,%/*,%&#%0@#,1*+#%+8")$#%0@% )#$%10+&#,%#,%4*+&#%",A+*-$+8.$88+%*A% D0+3%$0.4%*(-6#1("#A$%&*$%/#+C0+/#,% 1*-"-%/*,%3#("67C**+&"34#"&%/*,%*((#% te dwingen. Dat kost veel geld. Door kennis en ervaring gebruikt worden en C#33#1+8"7#+-%"-%##,%)03#("67#%8"$C#3M )*+7#$",3%3#0+"h,$##+&#%*.$"/"$#"$#,% 1("6/#,%C0+&#,M%5"6%&#%0/#+4#"&%D"#%6#% "-%4#$D#(A&#%#AA#.$%$#%/#+7+"63#,%$#3#,% &"#%0@%&+*)*$"-.4#%C"6D#%C#3/(0#"#,% Jack Knol ! /##(%)",&#+%3#(&M%<**+,**-$%78,,#,%C"6% &00+&*$%6#%&**+%$0$%)*,*3#+%C0+&$% a,%##,%3+0$#%0+3*,"-*$"#%)#$%##,%3+0$#% /+#-#("67%/##(%(#+#,%/*,%&#%)*+7#$",3%/*,% 3#@+0)0/##+&%*(-%6#%",408&#("67%30#&% &"/#+-"$#"$%**,%)#&#C#+7#+-B%3#,#+*$"#-B% autofabrikanten. We zijn daar nog niet A8,.$"0,##+$M% 0@&+*.4$#,%#,%7(*,$-"$8*$"#-%70)$%4#$%",% 4*,&"3%",M

/ 4 x 4 vervolg

Wat zijn de plannen voor de 70)#,&#%$"6&i 4 van 4

Pieter de Haan ! Nodig voor een andere aanpak zijn ,**-$%#.4$%3#&8+A&#%-$#&#("67#%/#+/0#+-T plannen ook bestuurders die durven. Q00+%&#%0/#+$8"3",3%&**+/*,%"-%)##+% 0,&#+D0#7%,0&"3%)#$%/0(&0#,&#%&*$*M% >#,%0,&#+D0#7-@+03+*))*%3#+".4$%0@% een andere aanpak, dat de weg ver(**$%/*,%1#/0+&#+",3%/*,%/#"("34#"&%0A% &00+-$+0)",3%)#$%$*(%/*,%R$#.4,"-.4#S% snufjes, is nodig. [*)#,C#+7",3%/*,%",-$"$8$#,B%403#T -.40(#,%#,%8,"/#+-"$#"$#,%#,%",/#-$##+T ders in dat onderzoek zijn noodzakelijk.

!#&#+(*,&%7*,%4"#+",%##,%1#(*,3+"67#% @0-"$"#%",,#)#,M%<#%1#@#+7$#%+8")$#%",% !#&#+(*,&%)**7$%.+#*$"#A%#,%)**7$%007% &*$%&"#%+8")$#%3#&##(&%)0#$%C0+&#,M% [4*+#&%[@*.#%&8-%#,%0@%##,%3#("67#% 1*-"-%)#$%*(-%1#(*,3+"67-$#%&0#(%&#% 7C*("$#"$%/*,%&#%0@#,1*+#%+8")$#M% Jack Knol ! !*&#+#%",/8((",3%3#/#,%**,%_!#C%9*N% 0A%90+7",3`M%<#%/#+-.4"((#,&#%A*."("$#"$#,% -$**,%*(-%##,%48"-B%&**+**,%)0#$#,%C#% ,"#$%$#%/##(%)##+%$0+,#,M%!8%3**$%4#$% #.4$%0)%&#%3#&+*3-/#+*,&#+",3%/*,%&#%

)#&#C#+7#+M%2"$3*,3-@8,$%"-%#,%1("6A$% &*$%6#%&**+%3**$%C#+7#,%C**+%4#$%608% 3#3#/#,%&#%-@#."'%#7#%7(*,$-"$8*$"#%4#$% 1#-$#%8"$70)$M%<*$%7*,%1"6%&#%7(*,$B%0@% ##,%E*@3#)","T7*,$00+B%)**+%007%$48"-B% ",%##,%+#-$*8+*,$B%40$#(%0A%-)*+$%C0+7% .#,$+#%D"6,M Wim Mulder ! 9#%4#11#,%,8%##,%@**+%@+06#.$#,% lopen, zoals bijvoorbeeld Fiets-en-Win C**+1"6%)#,-#,%1#(00,&%C0+&#,%&"#%&#% '%#$-%@*77#,%",%@(**$-%/*,%&#%*8$0M%9#% 1("6/#,%D0#7#,%,**+%,"#8C#%)03#("674#T den en kansen. Daarnaast willen we niet *((##,%A0.8--#,%0@%&#%'%#$-%#,%/#+7##+-T /#"("34#"&%)**+%007%0@%&#%*8$0%#,%&#% 18-M%a&##h,%D"6,%C#(70)M Cees Wildervanck ! Z,&#+%*,&#+#%)##+%7"67#,%,**+%R&#% 1#^,/(0#&",3%/*,S%&#%.0)1",*$"#%/*,% vervoers- en verkeersgedrag en probe+#,%0)%1#-.4"71*+#%7#,,"-%,03%1#$#+%#,% #AA#.$"#/#+%$#%/#+-@+#"&#,M 50/#,&"#,%D0#7#,%#,%@+0)0$#,%/*,% /##(1#(0/#,&#%&0#(3+0#@#,M%>+%C0+&$% bijvoorbeeld nog niets gedaan aan de /#+3+"6D",3%",%4#$%/#+7##+M%>,%$#,%-(0$$#B% D0#7#,%#,%@+0)0$#,%/*,%/##(1#(0/#,&#% #&8.*$"#/#%)#$40&#,B%D0*(-%4#$%1"61+#,T 3#,%/*,%+"-".0@#+.#@$"#%#,%D#(A+#j%#.$"#M% <<<

?@QQF% gedragskennis bewuster en vaker toepassen Gedragsbeïnvloeding kent veel A*.#$$#,F%/*,%",A+*-$+8.$88+%$0$% /00+(".4$",3%#,%#&8.*$"#M%Q*,% )**$+#3#(#,%3#+".4$%0@%&#%/#+7##+-T /#"("34#"&%$0$%)**$+#3#(#,%3#+".4$% op vervoerwijzekeuze.

9"($%8%)#$%0,-%&"-.8--"h+#,%0A%8C% )#,",3%3#/#,%0/#+%&#%#AA#.$"/"$#"$% /*,%3#&+*3-)**$+#3#(#,%",%4#$% verkeer? Dan kan op de Linked-in 3+0#@%_?#,,"-@(*$A0+)%Q#+7##+%#,% Q#+/0#+`M%2%1#,$%/*,%4*+$#%C#(70)M

10 / 11

9*$%1#$+#A$%/#+7##+-#&8.*$"#%)*7#,% C#%0,-%*(-%?@QQ%-$#+7%/00+%4#$%A#"$% &*$%/**+&"34#&#,%#,%7#,,"-%,"#$%/0(T doende zijn voor veilig weggedrag. >+%D*(%/00+*(%007%",3#3**,%)0#$% C0+&#,%0@%408&",3%#,%)0$"/*$"#% van de weggebruiker. Alleen dan D0+3$%/#+7##+-#&8.*$"#%/00+%##,% veiliger weggedrag. We kennen al(#)**(%&#%/00+1##(&#,%/*,%##,%=5[% 0A%##,%-("@.8+-8-%&"#%#+/00+%D0+3$% &*$%C#%4*+&#+%+"6&#,%&*,%/00+4##,M

>+%C0+&$%/##(%3#(&%3#^,/#-$##+&%",% *.$8#(#%/#+7##+-",A0+)*$"#B%)**+% er wordt weinig onderzoek gedaan ,**+%&#%#AA#.$#,%#+/*,%0@%4#$% A#"$#("67#%3#&+*3%/*,%&#%*8$0)01"T ("-$M%=(-%:0):0)%**,3##A$%&*$%##,% route door een woongebied op dat )0)#,$%4#$%1#-$#%*($#+,*$"#A%1"#&$B% &0#,%C#%&*$%&*,i%9**+-.4"6,("67%@*-%% *(-%#+%0@%(0.*$"#%007%&8"&#("67%0/#+% C#30)(#"&",3#,%C0+&$%3#.0))8,"T .##+&M%=(-%6#%&00+&#,7$%1"6%$#%,#)#,% )**$+#3#(#,%0/#+%40#%)#,-#,%D".4% zullen gaan gedragen, kun je op ##,%-("))#%)*,"#+%&0#(#,%1#$#+%#,% #AA#.$"#/#+%1#+#"7#,M


>+%"-%,"#$%##,%1#@**(&#%**,@*7%&"#% in alle situaties werkt. Wel sijpelt #+%-$##&-%)##+%7#,,"-%/*,8"$%&#% 3#&+*[email protected](03"#%&00+%,**+%&#% /#+7##+-#.$0+%&"#%&#%)03#("674#&#,% &8"&#("67%)*7#,M%%% Veel van ons gedrag is gebaseerd op gewoontes en routines en 3#1#8+$%/**7%0,1#C8-$M%>+%1#-$**$% ##,%-.400(%",%&#%@-N.40(03"#%&"#% zegt dat er eerst bewustwording en #"3#,%/#+*,$C00+&#("674#"&%%)0#$% D"6,%0)%$#%70)#,%$0$%3#&+*3-/#+T *,&#+",3M%V**+%40#%&0#%6#%&*$%*(-% 4#$%)#+#,&##(%/*,%0,-%3#&+*3%,"#$% bewust gestuurd wordt?

=(-%?@QQ%D"#,%C#%7*,-#,%/00+%4#$% verspreiden van bestaande en te ontwikkelen nieuwe kennis. Betere aansluiting op ontwikkelingen in *,&#+#%3#1"#&#,%7*,%,"#8C#%",D".4T $#,%0@(#/#+#,M%>#,%",&"+#.$#%)*,"#+% van beïnvloeden van rijgedrag kan bijvoorbeeld zijn dat, dankzij je ,*/"3*$"#-N-$##)%0A%_4#$%,"#8C#%+"6T &#,`%6#%)",&#+%3#4**-$%3**$%+"6&#,M%

/ in beeld !"#8C#%",D".4$#,%8"$%&#%3#&+*[email protected](03"#% )*7#,%&8"&#("67%C*$%C#(%#,%,"#$%C#+7$%1"6%3#T &+*3-1#^,/(0#&",3%RD"#%007%?@QQ%5#+".4$%JKSM% Op deze pagina een aantal aansprekende voorbeelden.

Z,$*8$0)*$"-##+%3#C00,$#3#&+*3% [@#."**(%0)%7",&#+#,%$8--#,%k%#,%KI%6**+%#+$0#%**,%$#%D#$$#,%&#% *8$030+&#(%$#%&+*3#,B%&##(&#%4#$%)","-$#+"#%/*,%QY9%##,%3*&3#$% 8"$F%_b00.4#)%4#$%30+&#(&"#+`M%P#$%1##-$6#%C#+&%+*D#,&%@0@8(*"+M% P#$%30+&#(3#1+8"7%,*)%)#$%Klm%$0#M

E0))8,".##+%##,%-0."*(#%,0+) 5"6%&#%5Z5T.*)@*3,#%-@+##7$%)#,%D".4%",%4#$%0@#,1**+%8"$%0/#+%D"6,%3#&+*3% #,%)#,%D*(%D".4%&**+%007%##+&#+%**,%408&#,M%<**+,**-$%-@##($%&*$%/##(%)#,T -#,%,"#$%C"((#,%+"6&#,%,*%4#$%&+",7#,M%<#%5Z5T.*)@*3,#%&+**3$%##,%.0,.+#$#% 0@(0--",3%**,%/00+%4#$%@+01(##)M

W".4$%6#%0@%##,%.0,.+#$#%&0#(T 3+0#@%#,%##,%.0,.+#$#%408&",3 5#&+"6/#,$#++#",%Z0-$#",&%,*1"6%;*@#,&+#.4$%&+#"3&#%0,1#+#"7T 1**+%$#%C0+&#,%&00+%C#+7D**)4#&#,%**,%&#%#,"3#%$0#3*,3-C#3% 0/#+%&#%&"67M%<#%1#&+"6/#,%D*3#,%C#","3%",%4#$%0/B%)**+%&#%'%#$-% 70,%C#(%-08(**-%1"#&#,M%<**+%C#+&%",%&#%.0))8,".*$"#%+".4$",3% 1#&+"6/#,%#,%C#+7,#)#+-%/00+$&8+#,&%0@%3#4*)#+&M%:"6&#,-% &#%C#+7D**)4#&#,%-$##3%4#$%**,$*(%'%#$-#+-%/*,%KKk%,**+%IIn% RJLmSM%!*%*j%00@%1(##A%4#$%**,$*(%'%#$-#+-%4003%RIGLSB%##,%-$"6T 3",3%/*,%LIm%$#,%0@D".4$#%/*,%&#%/00+-"$8*$"#M

Goed gedrag benadrukken werkt beter dan te vertellen wat juist niet de bedoeling is 5"6%4#$%=)-$#+&*)%V#&"-.4%E#,$+8)%7+"63#,%,"#8C#%C#+7,#)#+-%##,%@#+-00,("67% +#"-*&/"#-%#,%##,%0/T@+01##+*10,,#)#,$%C**+)##%D"6%$C##%)**,&#,%&#%/#+-.4"(T (#,&#%0@$"#-%0@%48,%C00,TC#+7$+*6#.$%78,,#,%8"$@+01#+#,M%Q*,%&#%*8$0+"6&#+-%3**,% L%/*,%&#%KG%",%0@%4#$%**,10&M%!*%&#%@+0#A@#+"0&#%1("6A$%&#%4#(A$B%&8-%k%/*,%&#%KGB% 3#1+8"7%)*7#,%/*,%4#$%0/M

P#(@%)#,-#,%0/#+%##,% &+#)@#( a,%!"6)#3#,%D"6,%*.4$%,"#8C#%&##(*8$0`-%",%&#%C"67% 3#@(**$-$M%Q"*%##,%@#+-00,("67#%1+"#AB%j%N#+-%#,%$#(#T )*+7#$",3%C#+&#,%&#%&##(*8$0`-%**,%&#%)*,%3#1+*.4$M% =(-%(077#+$6#%7+##3%)#,%##,%@**+%)**,&#,%3+*$"-B%##,% 70+$",3-10,%/00+%##,%6**+*10,,#)#,$%0@%![%'%#$-#,T -$*((",3%!"6)#3#,%#,%##,%70+$",3-10,%/00+%$C##%3+*$"-% ZQT'%#$-+"$$#,M%P#$%**,$*(%*10,,#)#,$#,%3+0#"&#%)#$% Ilm%#,%/"#+%/*,%&#%*.4$%&##(*8$0`-%1("6/#,%@#+)*,#,$% in bedrijf.

Vervang de ene gewoonte door de andere a,%=@#(&00+,%70,%)#,%3+*$"-%18-7**+$T 6#-%/#+&"#,#,%&00+%)",")**(%$"#,%#8+0% te besteden in bepaalde winkels. In $0$**(%3",3#,%nGMGGG%18-7**+$6#-%0/#+% toonbank. Bovendien bleken klanten /**7%,#$%C*$%)##+%$#%1#-$#&#,M

ZA%4#$%,8%3**$%0)%##,%@00(*8$0B%$+#",%0A%ZQT'%#$-B%)#$%&#%V01"("$N% E*+&%70)%6#%0/#+*(M%Q0#3%&**+1"6%##,%+%$0$%+%+#"-*&/"#-%#,% (**$%)#&#C#+7#+-%D#(A%7"#D#,%#,%.0)1",#+#,M%>#,%3+0#")*+7$B%D0% 1("67$M%Q0+"3%6**+%4*&&#,%*(%lGMGGG%D*7#("67#%3#1+8"7#+-%D0`,%7**+$% #,%D#%(#3&#,%&**+)##%kU%)"(60#,%7"(0)#$#+-%*AM%

Bij de renovatie van De Hollandse Brug tussen Flevoland en Noord-Holland 1#,*&#+&#%W"67-C*$#+-$**$%*8$0)01"T ("-$#,%)#$%##,%@#+-00,("67%+#"-*&/"#-%#,% ##,%**,$*(%*($#+,*$"#/#,B%D0*(-%'%(#)"6&#,% R$#3#,%##,%/#+30#&",3%/*,%o%k%T%o%n%@#+% dag), gratis ov en vanpoolen. Het resul$**$%C*-%&*$%#+%kIU%)",&#+%*8$0`-%+#&#,% ",%&#%-@"$-%R&*,7D"6%'%(#)"6&#,S%#,%HHG% )",&#+%*8$0`-%&*,7D"6%4#$%3+*$"-%0/M%<#%'%T (#-%C*+#,%K%7)%70+$#+%&*,%3#1+8"7#("67%#,% 200 gebruikers gaven aan dat ze ook na &#%C#+7D**)4#&#,%C"(&#,%/*,@00(#,M


Z/#+70)%4",&#+,"--#,%&"#%4#$% 3#C#,-$#%3#&+*3%)0#"("67%)*7#,

Z,$*8$0)*$"-##+% gewoontegedrag

12 / 13

/ praktijkvoorbeelden

Niet de !"#%)**+% de mens centraal

Inwoners van Gelderland konden voor een paar euro een ov-kaartje kopen voor bus en trein om te gaan winkelen in de stad. Duizenden mensen deden mee aan dit ‘ervaar-het-ov’-project. In het Zweedse Lund legden mobiliteitsadviseurs huis aan %&'($&')$*+)$#,$+")#,-+)'#.#-$/'0-$.11,$*#$+&)12$3#$++-4+5$"#'**#$#,)1#$*+)$%#)$!$#)(6#7 bruik fors toenam. Maar tegenover successen staan ook minder geslaagde projecten. ‘Eigenlijk weten we nog steeds niet precies hoe gedragsbeïnvloeding werkt’, aldus communicatiedeskundige Peter van Vendeloo.

&#,%C**+0,&#+%D".4%&*$%3#&+*3%/00+&0#$% #,%/*,%$#.4,"#7#,%0)%&*$%3#&+*3%$#% 1#^,/(0#&#,`B%*(&8-%Q*,%Q#,&#(00M%_Q**7% C0+&$%3#&*.4$B%D#7#+%&00+%&#%0/#+T 4#"&B%&*$%3#&+*3%3#@(*,&%"-M%<*$%*(-%6#% )#,-#,%1#C8-$%)**7$%/*,%##,%@+0T 1(##)%D#%/#+/0(3#,-%3#/0#("3%D"6,%/00+% *+38)#,$#,M%V**+%)#,-#,%)*7#,%3##,% 1#C8-$#%*AC#3",3#,M%P#$%)##-$#%&0#%6#% *8$0)*$"-.4M%>,%10/#,&"#,%C0+&%6#%&#% 4#(#%&*3%*(%1#-$007$%)#$%",A0+)*$"#M%P#$% "-%0,)03#("67%&*$%*((#)**(%$#%/#+C#+7#,M% P#$%3**$%/**7%,"#$%##,-%4#$%#,#%00+%",M% <**+0)%3#(&$F%40#%-@#."'%#7#+%6#%78,$% D"6,B%40#%1#$#+%4#$%"-M`%

Peter van Vendeloo

14 / 15

Gratis ov _5"6%4#$%C00,TC#+7/#+7##+%1"6/00+1##(&% -@##($%/##(%)##+%&*,%*((##,%4##,T#,T weer rijden. Men wil tussendoor de 7",&#+#,%0@4*(#,B%0@%$"6&%,**+%&#%-@0+$T /#+#,"3",3%#,%,03%#/#,%100&-.4*@@#,%


5"6%&#%/#+7##+-(".4$#,%",%=)-$#+&*)% 4",3#,%##,%$"6&6#%3#(#&#,%10+&#,%)#$% $#7-$#,%*(-%_C*.4$%0@%3+0#,`%0A%_-$0@% voor rood’. Op één van de borden -$0,&%_C*.4$%0@%3+0#,`%@(8-%##,%-)"(#NM% d"#$-#+-%D8((#,%4#$%,*8C#("67-%1#C8-$% 3#D"#,%4#11#,%)**+%4#$%**,$*(%)#,-#,% dat stopte voor rood verdubbelde. E0))8,".*$"#&#-78,&"3#%;#$#+%/*,% Q#,&#(00%C"(%#+%)**+%)##%D#33#,%&*$% 3#&+*3%D".4%0@%*((#+(#"%)*,"#+#,%(**$% beïnvloeden. Van Vendeloo van bureau :*18(*%W*-*%"-%&#%)*,%*.4$#+%0,&#+% *,&#+#%&#%-8..#-/0((#%5Z5T.*)@*3,#M% _V**+%40#(*,3%4#$%#AA#.$%D*(%**,408&#,B% daar weten we nog weinig over.’ <8"&#("67%"-%&*$%6#%*((##,%)#$%-$+00"A0(T &#+-%#,%@0-$#+-%##,%*8$0)01"("-$%,"#$% 8"$%&#%*8$0%7+"63$M%V**+%40#%&*,%C#(i% _<#%-(#8$#(%$0$%#AA#.$"#/#%3#&+*3-1#^,T /(0#&",3%"-%7#,,"-%/*,%4#$%$#%1#^,/(0#T &#,%3#&+*3B%7#,,"-%/*,%&#%0)-$*,&"34#T

/ praktijkvoorbeelden

Huis aan huis Dat een persoonlijke benadering goed kan C#+7#,%1("67$%8"$%&#%#+/*+",3#,%",%4#$%gC##&-#% p8,&M%<#%**,(#3%/*,%1#$#+#%'#$-+08$#-%#,% 18-/#+1",&",3#,%C#+&%1#3#(#"&%)#$%.0))8,".*$"#.*)@*3,#-B%0/T@+01##+7**+$6#-B% ##,%)01"("$#"$-.#,$+8)B%#,%&#+3#("67#M%P#$% +#-8($**$%C*-%&*$%Inm%/*,%&#%",C0,#+-%0@% ##,%&88+D*)#+#%)*,"#+%"-%3**,%+#"D#,%RKGm% '#$-$%1"6/00+1##(&%)##+SM%%>#,%1#(*,3+"67#% -8..#-A*.$0+%1(#7#,%&#%_7#87#($*A#(3#-@+#77#,`M%5#C0,#+-%&"#%4"#+%/00+%0@#,%-$0,&#,% RD0`,%KJMGGG%48"-408&#,-S%7+#3#,%",A0+)*$"#% 0/#+%'#$-#,B%0@#,1**+%/#+/0#+B%*8$0&#(#,B%4#$% !"#8C#%W"6&#,%#,%-.40,#%/0#+$8"3#,M%%HUm%3*A% **,%0@%##,%0A%*,&#+#%)*,"#+%4"#+&00+%$#%D"6,% beïnvloed. Z07%",%&#%p0,&#,-#%C"67%[8$$0,%1(##7%&#%@#+-00,("67#%1#,*&#+",3%/+8.4$#,%*A%$#%C#+@#,M% V01"("$#"$*&/"-#8+-%3",3#,%lGMGGG%48"-408&#,-%(*,3-M%<#%**,@*7%(#"&&#%#+$0#%&*$%4#$% '#$-3#1+8"7%)#$%UG%@+0.#,$%$0#,*)%R",%##,% .0,$+0(#3#1"#&%&**(&#%4#$%3#1+8"7%)#$%KkmSM% P#$%**,$*(%)#,-#,%&*$%/*,%&#%18-%3#1+8"7% )**7$%",%[8$$0,%3+0#"&#%-",&-%&#%-$*+$%/*,%4#$% @+03+*))*%)#$%KHmM%>,%4#$%**,$*(%7"&-%&*$% )#$%&#%*8$0%,**+%-.400(%C#+&%3#1+*.4$%&**(&#% )#$%KJmM

&0#,M%<*,%D#3$%&#%0/#+4#"&F%3*%)**+% 0@%&#%'#$-%C*,$%6#%-$**$%,8%##,%88+%",% &#%'(#M%V**+%)"--.4"#,%/",&$%)#,%&*$% ,"#$%D0%4##(%#+3B%"-%)#,%#+%**,%3#C#,&M% P#$%"-%)0#"("67%0)%&**+%)*--*)#&"*(#% .*)@*3,#-%0@%$#%+".4$#,M%c#%)0#$%6#% /##(%)##+%/#+&"#@#,%",%4#$%3#&+*3%#,% &#%@#+-00,("67#%0)-$*,&"34#&#,%/*,% )#,-#,M%c#%78,$%1"6/00+1##(&%3#1+8"7% )*7#,%/*,%&#%)0)#,$#,%C**+0@%)#,% $0.4%*(%,*&#,7$%0/#+%&*$%-00+$%D*7#,M% 5"6%##,%/#+48"D",3%0A%##,%,"#8C#%1**,% bijvoorbeeld.’ <*+%("33#,%)03#("674#&#,%/00+%+#3"0,*(#%0/#+4#&#,B%&#,7$%007%>&%W*)%/*,%

)*+7#$",318+#*8%d(0C%E0,-8($",3M%P"6% C#+7$#%)##%**,%&#%@+0/",."*(#%.*)@*3,#%#+/**+T4#$T0/M%_a&##%*.4$#+%&#% .*)@*3,#%"-%0)%)#,-#,%##,%1##(&%$#% 3#/#,%C*$%4#$%0/%/00+%4#,%7*,%1#$#7#,#,M%>,%8"$#+**+&%C"(%6#%D0%)#,-#,% /#+(#"&#,%4#$%0/%$#%3**,%3#1+8"7#,M%<#% .*)@*3,#%-$*+$$#%",%IGGl%",%b#(&#+(*,&% C**+%/#+-.4"((#,&#%.0,.#--"#408&#+-% 0@#+#+#,M%>&%W*)F%_P#$%)**7$%&#%)#,-#,%C#","3%8"$%C"#%#+%+"6&$M%>+%"-%&**+0)% ##,%@(*$A0+)%0@3#+".4$%C**+",%@+0/",."#% #,%/#+/0#+&#+-%-*)#,C#+7#,M` <*$%+#-8($##+&#%",%*.$"#-%)#$%3+*$"-% dagkaartjes voor de inwoners. Maar

Marketingmix in Beegden Q**7%"-%##,%.0)1",*$"#%/*,%)**$+#3#(#,%,0&"3B% zoals bijvoorbeeld in Beegden. Wat betreft 7(*.4$#,%0/#+%/#+7##+-0,/#"("34#"&%7#,&#%&#% P##+-$+**$%",%4#$%p")18+3-#%5##3&#,%##,% (*,3#%/00+3#-.4"#&#,"-M%<**+0)%C#+&%",%IGGL% 1#-(0$#,%$0$%##,%-N-$#)*$"-.4#%**,@*7%)#$%##,% 3#.0)1",##+&#%",D#$%/*,%.0))8,".*$"#B%4*,&T 4*/",3%#,%",A+*-$+8.$8+#(#%)**$+#3#(#,M Z@%1#C0,#+-*/0,&#,%C#+&#,%@+01(#)#,% #,%0@(0--",3#,%8"$3#1+#"&%1#-@+07#,M%>,%0@% -$+**$%C#+&%A*.#T$0TA*.#%8"$(#3%3#3#/#,%0/#+% de aanpak. Daarbij werd aangegeven wat de )03#("674#&#,%#,%1#@#+7",3#,%D"6,%/*,%@0("$"#T $0#D".4$M%Q#+&#+%C#+&%&#%-,#(4#"&-@+01(#)*$"#7% **,3#7**+$%/"*%&#%-.40(#,%#,%&#%(07*(#%)#&"*M%

7**+$6#%,"#$%@#+%-#%3+*$"-%40#A$%$#%D"6,M% _P#$%)0#$%/00+*(%0)%##,%**,$+#77#("67% **,10&%3**,M`%>#,%*,&#+#%(#-%"-%/0(3#,-% >&%W*)%&*$%6#%,"#$%",%_0/`%)0#$%&#,7#,% )**+%",%_1#-$#))",3#,`M%_9#%4#11#,% &**+0)%##,%1#-$#))",3-C"6D#+%0,$C"7T 7#(&M%<**+",%78,%6#%D"#,%C#(7#%1#-$#)T )",3#,%1",,#,%##,%1#@**(&#%$"6&%30#&% te bereiken zijn per ov.’

KpVV Update 03 / najaar 2010 16 / 17

007%C#+&%##,%&*37**+$%3#^,$+0&8.##+&% 3#+".4$%0@%4#$%C",7#(#,&#%@81("#7%/00+% bus en trein voor € 3,- plus korting 1"6%#,7#(#%C",7#(7#$#,-M%_>+%C*-%j%",7#% 1#(*,3-$#((",3%/00+%4#$%**,10&M%Q00+*(% &#%*.$"#%)#$%&#%C",7#(7**+$6#-%-(0#3% **,B%007%*(%C*-%4#$%7**+$6#%,"#$%4#(#)**(% 3+*$"-M%<**+1"6%3*A%D0`,%lG%@+0.#,$%/*,% &#%KLMGGG%**,/+*3#+-%$#%7#,,#,%",%&#% $0#70)-$%/*7#+%4#$%0/%$#%3**,%3#1+8"T 7#,M`%W*)%.0,.(8&##+$%&*,%007%&*$%4#

%$>#+-$%C#+&%)#$%-,#(4#"&-.0,$+0(#-%3#@+01##+&% 4#$%**,$*(%0/#+$+#&",3#,%$#+83%$#%&+",3#,M% V**+%*(%-,#(%1(##7%&*$%007%",A+*-$+8.$8+#(#% ",3+#@#,%,0&"3%C*+#,%0)%&#%-,#(4#&#,%$#% $#)@#+#,M%!*&*$%&"#%3#+#*("-##+&%C*+#,B% C#+&%0@,"#8C%4*,&4*/",3%",3#D#$M%:0#,% 1(##7%&*$%&00+%&#D#%3#D*)#,("67#%",-@*,,",3% ##,%1#(*,3+"67#%+#&8.$"#%C#+&%1#4**(&M%P#$% 0/#+$+#&",3#,@#+.#,$*3#%D*7$#%/*,%KnBn%m% ,**+%IBkm%#,%4#$%/#"("34#"&-3#/0#(%0,&#+%&#% 1#C0,#+-%"-%$0#3#,0)#,M

/ praktijkvoorbeelden Sociale norm V*--*)#&"*(#%.*)@*3,#-%78,,#,%C#(% D",%4#11#,%*(-%6#%1"6/00+1##(&%78,$% **,4*7#,%0@%&#%-0."*(#%,0+)B%C*,$%&*$% 1("67$%##,%-$#+7#%)0$"/*$0+B%*(&8-%;#$#+% /*,%Q#,&#(00M%_g#7#+%*(-%D0`,%.*)@*3,#% **,-(8"$%1"6%&#%1#+#"&4#"&%0)%4#$%3#-

C#,-$#%3#&+*3%$#%/#+$0,#,M%Q##(%)#,-#,% willen eigenlijk niet drinken als ze nog )0#$#,%+"6&#,M%<#%5Z5T.*)@*3,#%-(00$% &**+0@%**,%&00+%**,%$#%3#/#,%40#%6#%&*$% in de praktijk kunt brengen.’ _<#%.*)@*3,#%C*-%#,%"-%#+3%-8..#-/0(M% :0.4%78,%6#%,"#$%-$#((#,%&*$%#+%,8%/##(%

)",&#+%)#,-#,%&+0,7#,%*.4$#+%4#$% -$88+%D"$$#,%&00+%&#%.*)@*3,#M%<*$% **,$*(%"-%)"--.4"#,%)#$%qq,%@+0.#,$% gedaald. Afgezet tegen de kosten is dat $0.4%##,%)00"%+#-8($**$M%V**+%4#$%3**$% /0(3#,-%)"6%1"6%3#&+*3-1#^,/(0#&",3% /00+*(%0)%&#%(*,3#%*&#)M%c0,3%3#(##+&%

/ praktijkvoorbeelden "-%08&%3#&**,M%<#%#.4$#%#AA#.$#,%D"#%6#% @*-%0@%(*,3#%$#+)"6,B%*(-%&#%$C",$"3#+-% van nu volwassen zijn en nog steeds Bobben.’ Effecten meten P#$%)#$#,%/*,%#AA#.$#,%1("6A$%0/#+"3#,-% ##,%4#"7#(%@8,$B%#+7#,$%Q*,%Q#,&#(00M% _Z)%&#%#AA#.$#,%/*,%.0))8,".*$"#T .*)@*3,#-%$#%)#$#,%7"67$%)#,%,**+% zaken als bereik, kennis, waardering 0A%408&",3M%V**+%&**+%)0#$%6#%/00+T D".4$"3%)##%D"6,M%V#,-#,%78,,#,%D".4% 1"6/00+1##(&%&",3#,%4#+",,#+#,%&"#% D#%,03%,00"$%3#D"#,%4#11#,B%D0%(##+$% de ervaring. Ook worden steeds vaker 0,&#+D0#7+#-8($*$#,%3#.0)1",##+&M%=(-% 1"6/00+1##(&%4#$%**,$*(%10#$#-%/00+%4#$% &+*3#,%/*,%&#%*8$030+&#(%"-%*A3#,0)#,% en er is geen extra beleid op losgela$#,%D*(%4#$%C#(%**,%&#%.0))8,".*$"#% $0#%-.4+"6/#,%D"6,M%Z@%D".4%##,%30#&#% 1#,*&#+",3%)**+%#+%"-%1#40#A$#%**,%/##(% )##+%7#,,"-%0@%&*$%$#++#",M`%

Z07%4#$%?@QQ%C#+7$%4*+&%**,%4#$% /#+3*+#,%/*,%)##+%7#,,"-%0@%&"$%$#++#",B% 0,&#+%)##+%1",,#,%4#$%[8)0T@+06#.$% C**+%&#+3#("67#%@+06#.$#,%-N-$#)*$"-.4% uiteen worden gerafeld in afzonderlijke 0,&#+&#(#,%C**+/*,%&#%#AA#.$#,%1#$#+% D"6,%$#%)#$#,M% Q*,%Q#,&#(00%$0$%-(0$F%_V**+%007%*(%D"6,% C#%#+%,03%,"#$%4#(#)**(%8"$B%"7%3#(00A% zeker dat gedragsbeïnvloeding in relatie $0$%/#+7##+-/#"("34#"&%#,%)01"("$#"$-T )*,*3#)#,$%@0$#,$"#%4##A$M%a,%4#$% *(3#)##,%3#(&$%&*$%*(-%6#%)#$%.0))8T ,".*$"#%3#&+*3%78,$%/#+*,&#+#,B%&*$%(*,3% doorwerkt. Langer dan bijvoorbeeld 4*,&4*/",3M%9*,$%D0&+*%&#%@0("$"#%"-% verdwenen, rijdt iedereen weer even 4*+&M%V**+%)"--.4"#,%)0#$%4#$%C#(% *,&#+-M%5+#&#+%7"67#,%&*,%*((##,%&#%'%(#M% c#%)0#$%**,-(8"$#,%1"6%4#$%#.4$#%(#/#,% /*,%)#,-#,M`%

Si

! a ifr

‘Zeg er wat van’ Vaak durven jongeren vanwege de groepsdruk 48,%)0,&%,"#$%0@#,%$#%&0#,M%<#%!00+-#%.*)T @*3,#%_g#3%#+%C*$%/*,f`%)0#&"3$%60,3#+#,%**,% 0)%0@)#+7",3#,%$#%)*7#,%*(-%&#%1#-$88+&#+% ,"#$%/#"("3%+"6&$B%1"6/00+1##(&%C*,,##+%4"6%0A% D"6%$#%-,#(%0A%0,&#+%",/(0#&%/*,%*(.040(%0A% &+83-%+"6&$M%<#%.*)@*3,#%"-%0@3#D#$%&00+%4#$% !00+-#%)","-$#+"#%/*,%Q#+7##+M%<#%.*)@*3,#T 100&-.4*@@#,%C0+&#,%/#+-@+#"&%/"*%-.400(1#T D0#7#,B%",A0+)*$"#%1"6%@0("$"#.0,$+0(#-B%/"�`-% #,%:T-4"+$-M <#%&0#(3+0#@%/*,%g#3%#+%C*$%/*,f%D"6,%60,3#T +#,%/*,%Kn%$0$%KJ%6**+%&"#%`-%*/0,&-B%`-%,*.4$-% #,%",%4#$%C##7#,&%",%##,%*8$0%)##+"6&#,%*(-% passagier. P0#C#(%4#$%*($"6&%(*-$"3%"-%##,%&"+#.$%/#+1*,&% $#%(#33#,B%&**(&#%4#$%**,$*(%&0&#,%#,%3#C0,T &#,%0,&#+%*8$0@*--*3"#+-%/*,%Kn%$0$%KJ%6**+% )#$%IUmM%


\%A00&%A0+%$40834$

Aan de keukentafel of via de )01"#(i >#,%3+00$%**,$*(%A*.$0+#,%1#@**($%4#$%)#,-#("67%3#&+*3%",%4#$% /#+7##+M%>,%&*$%3#&+*3%@+01#+#,%C#%$#%1#^,/(0#&#,%)#$%##,% -.*(*%/*,%)**$+#3#(#,M%5"6/00+1##(&%)#$%4*+&#%)**$+#3#(#,B% D0*(-%4#$%*A&C",3#,%/*,%##,%@*+7##+/#+10&%)#$%/#+4003&#% -$0#@+*,&#,%0A%+"6-,#(4#&#,%)#$%$+*6#.$.0,$+0(#-M%V**+%,**-$% &"$%-00+$%3#,#+"#7#%0A%-$*$"-.4#%)**$+#3#(#,%C"((#,%C#%007% 3+**3%&#%C#33#1+8"7#+%&"+#.$%0A%0@%##,%&N,*)"-.4#%)*,"#+% **,-@+#7#,%0@%R0,S3#C#,-$%3#&+*3M%g#7#+%*(-%4#$%3**$%0)%4#$% 1#^,/(0#&#,%/*,%)01"("$#"$-3#&+*3%#,%/#"("3%C#33#1+8"7M% E0)@(".#+#,&#%A*.$0+%4"#+1"6%"-%&*$%#+%D0/##(%/*+"*$"#%0,&#+% /#+7##+-&##(,#)#+-%"-B%/*,%60,3%$0$%08&B%/*,%/0#$3*,3#+%$0$% /+*.4$C*3#,.4*8AA#8+M%>,%007%&#%/#+7##+--"$8*$"#-%D"6,%#,0+)% &"/#+-B%/*,%##,%D#1+*%1"6%##,%-.400(%",%##,%+#(*$"#A%+8-$"3#%C"67% $0$%##,%4#.$"-.4%3+00$-$#&#("67%7+8"-@8,$M%V**+%D#(A-%&*$%3+0$#% kruispunt is op gezette tijden uitgestorven.

P#$%3**$%#+0)%&#%68"-$#%&0#(3+0#@%**,%$#%-@+#7#,%0@%4#$% 68"-$#%)0)#,$M%<**+1"6%3**$%4#$%,"#$%0)%7C*,$"$#"$B%)**+% 0)%&#%7C*("$#"$%/*,%",A0+)*$"#%0)%30#&#%1#-("--",3#,%0A% 3#&+*3",3#,%0@%$#%1*-#+#,M%Q00+3#-$+8.$8+##+&B%3#'%($#+&B%D0% -@#."'%#7%)03#("67%/00+%@(**$-%#,%$"6&B%#,%("#A-$%3#@#+-0,*("T -##+&M%Q00+(".4$",3%0A%**,-$8+",3%0@%)**$%&8-M% <#%+#-8($*$#,%/*,%.*)@*3,#-%C**+1"6%)01"("$#"$-*&/"-#8+-% letterlijk de deuren langs gaan, zijn veelbelovend. Ook als je "#)*,&%&"#%,#$%"-%/#+48"-&%0A%##,%,"#8C#%1**,%4##A$%##,%0@% )**$%3#-.4+#/#,%/#+/0#+*&/"#-%3##A$B%"-%&#%7*,-%0@%-8..#-% aanzienlijk. >,%*(-%#+%"#$-%D".4%(##,$%/00+%&"$%$N@#%)**$C#+7B%&*,%D"6,%4#$% _&#%,"#8C#%)#&"*`M%Q"*%-0."*(#%,#$C#+7-"$#-%*(-%PN/#-%#,% d*.#1007%D"6,%@+0'%#(#,%/*,%&##(,#)#+-%,**&(00-%$#%70@@#(#,% **,%)01"("$#"$-0@$"#-M%<#%=!95%@+01##+$%0@%&"#%)*,"#+%*(%

%0)%&"$%-00+$%/+*3#,%T%*(-% ,**+%&#%#AA#.$#,%/*,%,"#8C#% )#&"*%T%$#%78,,#,%1#*,$T woorden. Dus dit is een op+0#@%0)%)##+%$#%7"67#,%,**+% &#%#AA#.$#,B%0)%&#D#%7#,,"-% $#%&#(#,B%#,%0)%&#%7#,,"-% ",%,"#8C#%.*)@*3,#-%$0#%$#% passen. !

Divera Twisk SWOV

Het persoonlijk benaderen /*,%",C0,#+-%-@+##7$%)"6% )##+%**,M%c#%-@+##7$%D0% )#,-#,%**,%&"#%#+/*+#,%&*$% autorijden niet altijd prettig "-B%)**+%,"#$%C#$#,%40#%4#$% *,&#+-%7*,M%>#,%@#+-00,("67% 3#-@+#7%4#(@$%)#,-#,%0/#+% &+#)@#(-%4##,B%0)&*$%6#% 48,%/+*3#,%78,$%1#*,$C00+T &#,M%9"-$%8%&*$%8%8C%'%#$-% gratis bewaakt kunt stallen ",%4#$%.#,$+8)i%9**+%700@% ik een kaartje, als ik naar 0)*%C"(i%?*,%"7%&*,%_-% */0,&-%,03%)#$%&#%18-%,**+% 48"-i% Als je dan ook nog gratis probeerkaartjes aanbiedt,

"-%&#%7*,-%3+00$%&*$%"#)*,&% 4#$%&**&C#+7#("67%8"$%3**$% @+01#+#,M%:#3#("67%400+%6#% waar burgers tegenaan lopen. Zo betrek je bewoners beter bij beleid. Mobiel internet biedt zeker kansen, )**+%4#$%"-%##,%$#.4,"-.4% 48(@)"&&#(M%V#$%@#+-00,("6T ke gesprekken bereik je een 3+00$%#AA#.$%1"6%&#%)#,-#,% die je benadert. Je benadert )#,-#,%"))#+-%*.$"#A% terwijl digitale toepassingen alleen interessant zijn voor degenen die op zoek gaan ,**+%",A0+)*$"#M%!

Friso Metz KpVV

20 / 21

Bart Pastoor Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Limburg

9#(7#%/0+)%/*,%3#&+*3-1#T ",/(0#&",3%3#70D#,%)0#$% C0+&#,%"-%*A4*,7#("67%/*,% wat voor die situatie efA#.$"#A%"-M%<*$%7*,%*A4*,3#,% van de doelgroep waar de .*)@*3,#%D".4%0@%+".4$B% 0A%&#%100&-.4*@B%0A%4#$% @+01(##)M% V**+%C#((".4$%4#$%1#(*,3T +"67-$#%"-%0)B%C*$%007% uiteindelijk de keuze wordt, te onderzoeken of de .*)@*3,#%",&#+&**&%4#$% 3#C#,-$#%+#-8($**$%4##A$% 3#4*&M%<00+&*$%1"6,*%,00"$% &#%)0#"$#%C0+&$%3#&**,%&"$% #AA#.$%$#%*.4$#+4*(#,B%4#1T ben we nu te weinig kennis

Q+**3%"-%40#%@+0A#--"0,#(#%3#&+*3-1#^,/(0#&#+-%$#3#,%&#D#% ,"#8C#%)03#("674#&#,%**,7"67#,M%p*$#,%D#%7*,-#,%("33#,%0A% 0/#+-.4*$$#,%C#%68"-$%&#%)03#("674#&#,%/*,%&#D#%,"#8C#%)#T &"*i%g"6,%C#%,03%(*,3%,"#$%D0/#+%#,%)0#$#,%C#%68"-$%/##(%)##+% ",/#-$#+#,%",%4#$%@#+-00,("67#%.0,$*.$i%ZAC#(B%"-%4#$%7#87#,$*T A#(3#-@+#7%,03%*($"6&%&#%1#-$#%_$00(`%0)%",%$#%D#$$#,i


!"#8C#%$#.4,0(03"#%3**$% ons leven in steeds toene)#,&#%)*$#%1#^,/(0#&#,%#,% R1#(*,3+"67#+S%)*77#("67#+% )*7#,M%Q"*%C#1%IMG%/",&$% #+%10/#,&"#,%##,%#,0+)#% ",A0+)*$"#T8"$C"--#(",3% $8--#,%)#,-#,%@(**$-M%<#D#% ontwikkelingen gaan onze )01"("$#"$R7#8D#S%0@%D"6,% kop zetten. De kunst van 4#$%/#+(#"&#,%D*(%&#%@(**$-% )0#$#,%",,#)#,%/*,%4#$% sturen en bepalen van de 0/#+4#"&M%V**7%4#$%**,$+#7T 7#("67%#,%-.4+00)%,"#$%0)%$#% 3**,%#e@#+")#,$#+#,M%!

.*+@00(#+-%1"6%#(7**+%$#%1+#,3#,M%>,%&#%-,#(%$0#,#)#,&#%@#T ,#$+*$"#3+**&%/*,%)01"#(%",$#+,#$%)**7$%/+"6C#(%#(7#%/#+7##+-T &##(,#)#+%@0-"$"0,##+1**+%",%$"6&%#,%+8")$#M%9*$%##,%7*,-#,% 1"#&$%&"$M%g##+%(07*(#%@+#/#,$"#/#%C**+-.48C",3#,%$#3#,%)"-$B% +#3#,%0A%0@/+"#D#,%C#3i%>#,/08&"3%$#%)*7#,M%a,-$*,$%("/#% .*)#+*1##(&#,%0@%6#%$#(#A00,%/*,%C#3&#(#,%&"#%/#+&#+%0@%6#% +08$#%("33#,i%:"@-%/*,%&#%&*3B%D0*(-%'%#$-4#()%0@B%1*,&#,%0@% -@*,,",3B%8"$3#-(*@#,B%$0#3#-@"$-$%0@%608C%@#+-00,i%?0)$% eraan.

\%8"$3#(".4$ Lusje groeit P#$%3**$%30#&%)#$%p8-6#M%[",&-%&#% ",$+0&8.$"#%*A3#(0@#,%)**+$%4#11#,% D".4%40,&#+&#,%p8-6#-%**,3#)#(&B%*((##,%*(%IGG%0@%&#%V#+C#&#p",3#("6,M%>,% &#%p8-6#T0("#/(#7%1+#"&$%D".4%/#+&#+%8"$% over Nederland. Lusje is ook gestart bij Connexxion in Noord-Holland Noord. >,%6#%78,$%p8-6#-%-@0$$#,%",%&#%@+0/",."#-%d+"#-(*,&%#,%b+0,",3#,%#,%1",,#,kort in Noord-Brabant. Vervoerbedrijf =++"/*%-$*+$%",%4#$%!00+&#,%0@%*((#% $+#",/#+1",&",3#,%)#$%p8-6#M

Lusje is vorig jaar geboren tijdens de KpVV OV-Netwerkdag. Lusjes zijn reizigers die andere reizigers onderweg 1#(*,3#(00-%4#(@#,M%g#%C"((#,%48,% 7#,,"-%0/#+%&#%+#"-%&#(#,%)#$%*,&#+#,M% W#"D"3#+-%78,,#,%4#,%**,-@+#7#,%0)% 0,&#+C#3%*&/"#-%$#%/+*3#,M%9**+%)0#$% ik eruit voor…? Hoe laat vertrekt de 18-%,**+ri%<#%7#+,%"-%&*$%&#%)#,-#("67#%)**$%$#+8370)$%",%4#$%0@#,1**+% /#+/0#+F%@#+-00,("67#%**,&*.4$M% Meer info op www.lusje.nl of op www.kpvv.nl > (KpVV) Publicaties

Handleiding voor 1#C8-$C0+&",3-.*)@*3,#-% 0/#+%)01"("$#"$% 5#C8-$C0+&",3-.*)@*3,#-%0/#+% )01"("$#"$%/0+)#,%&#%7#+,%/*,%)01"("$#"$-)*,*3#)#,$M%V**+%&#%.*)@*3,#-% D"6,%D##+%/#+-.4"((#,&%",%",408&%#,%8"$/0#+",3B%#,%)#$%C"--#(#,&%+#-8($**$M%a,% 4#$%>8+0@#-#%@+06#.$%V=sB%&*$%0,$C"77#(",3#,%1",,#,%)01"("$#"$-)*,*3#)#,$% onderzoekt, is geanalyseerd wat de -8..#-A*.$0+#,%D"6,%1"6%.*)@*3,#-M%<"$% 4##A$%3#(#"&%$0$%##,%4*,&(#"&",3%/00+% 4#$%0,$C"77#(#,%/*,%)01"("$#"$-.*)@*3,#-B%0AC#(%##,%@+*7$"-.4%-$*@@#,@(*,% )#$%$"#,%-$*@@#,M%a,%&#%4*,&(#"&",3%"-% **,&*.4$%/00+%D0C#(%",408&#("67#%*-@#.$#,%*(-%&#%@+0.#-)*$"3#%7*,$M <#%/"6A%-(#8$#(.0)@0,#,$#,%/00+%-8..#-/0((#%.*)@*3,#-%D"6,%/0(3#,-%&"$% V=sT0,&#+D0#7F% 1. doelstellingen, 2. onderzoek naar de doelgroep(en), HM%.0))8,".*$"#%)#$%1#(*,34#11#,&#,% #,%&#%-*)#,(#/",3B% 4. aanpassing en levering van een -0."*(#%)*+7#$",3)"eB% UM%4#$%0@108C#,%/*,%##,%7*&#+%/00+% .0,$",8#%)0,"$0+",3%#,%#/*(8*$"#M% Meer info: ga naar www.kpvv.nl > Onderwerpen > Mobiliteitsmanagement > Aanpak > (KpVV) Publicaties

10 Gouden regels E=[:%V*,8*(%A0+%<#-"3,",3 0)%+#7#,",3%$#%408&#,%)#$% P#$%>8+0@#-#%@+06#.$%E=[:%RE*)@*"3,-% de weggebruiker =(-%C#31#4##+&#+%@(**$-%6#%10+&#,%0@% &#%C#3B%1+#,3%6#%C#3)*+7#+",3#,%**,B% +".4$%6#%##,%+08$#%0@%##,%-@#."'#7#%)*,"#+%",M%=((#)**(%0)%&#%C#33#1+8"7#+%$#% -$8+#,B%",%##,%+".4$",3%0A%",%D"6,%3#&+*3M% V**+%&*,%)0#$%&"#%C#33#1+8"7#+%&"#% weg wel begrijpen, er de zin van inzien en de aanwijzingen op kunnen volgen. <#D#%1+0.48+#%/*,%W"67-C*$#+-$**$%/#+-.4*A$B%0@%1*-"-%/*,%1"6&+*3#,%/*,%/"#+% &#-78,&"3#,B%",D".4$%",%&#%#"3#,-.4*@pen van weggebruikers. Zo kunnen ze bijvoorbeeld niet alles tegelijk, stellen ze 6#%/00+%/#+*--",3#,%#,%)0#$%6#%D#%,"#$%",% &#%C*+%1+#,3#,M%=*,%&#%4*,&%/*,%$"#,% voorbeelden en tips geeft deze uitgave 4*,&/*$$#,%0)%C#33#1+8"7#+-%D0%30#&% )03#("67%$#%(*$#,%A8,.$"0,#+#,M Meer info: ga naar www.kpvv.nl > (KpVV) Publicaties


*8$07"(0)#$#+-%$#%/#+)",&#+#,%0A% $#%/#+-.48"/#,%,**+%18"$#,%&#%-@"$-M% Maar er is nog weinig bekend over de +#-8($*$#,M%Q**7%C0+&#,%&"#%*A3#)#$#,% *,&%=C*+#,#--TW*"-",3%[$+*$#3"#-%",% :+*A'.%[*A#$NS%4##A$%&"/#+-#%&0.8)#,$#,% **,%&#%1#7#,&4#"&%)#$%&#%.*)@*3,#% 0@3#(#/#+&M%<#D#%4#(@#,%0)%##,%30#&#% 0A%4#$%**,$*(%)#,-#,%&*$%##,%3+*$"-% /#+7##+-/#"("34#"&-.*)@*3,#%$#%0,$C#+- 18-7**+$6#%**,/+0#3M%V**+%4#$%3**$%,*$88+("67%/00+*(%0)%&#%1("6/#,&#%#AA#.$#,M% @#,B%$#%")@(#)#,$#+#,%#,%$#%#/*(8#+#,M <**+/00+%"-%#+%[8)0M%V#$%[8)0%"-%4#$% <#%E=[:%V*,8*(%A0+%<#-"3,",3B% )03#("67%&#%#AA#.$#,%/*,%@+06#.$#,%",% a)@(#)#,$",3B%*,&%>/*(8*$",3%W0*&% kaart te brengen. Door vooraf duidelijk [*A#$N%E0))8,".*$"0,%E*)@*"3,-B% &#%&0#(#,%#,%*.$"#-%/*-$%$#%(#33#,B%&#% )#$%)##+%&*,%HGG%@*3",*`-%##,%D##+% @+06#.$#,%,*8C7#8+"3%$#%/0(3#,%#,%D0+38"$3#1+#"&%4*,&10#7B%3**$%0@%*(%&#D#% vuldig te evalueren wordt duidelijk wat *-@#.$#,%",M%Q"*%&#%C#1-"$#%/*,%E=[:% werkt en wat niet. Zelf als de resultaten D"6,%#+%007%",-$+8)#,$#,%1#-.4"71**+% D".4%,"#$%4#(#)**(%",%4*+&#%."6A#+-%(*$#,% voor evaluatie en verslaglegging van vastleggen. #AA#.$#,M [8)0%70)$%8"$%gC#&#,%#,%#+%"-%&**+% ",)"&&#(-%/##(%#+/*+",3%)##%0@3#Meer info: ga naar www.kpvv.nl > &**,M%P#$%?@QQ%4##A$%&#%)#$40&#% Onderwerpen > Verkeersveiligheid ,**+%!#&#+(*,&%3#4**(&%#,%#+%##,% > Educatie & Voorlichting > (KpVV) **,$*(%-@#."'#7#%",-$+8)#,$#,%/00+% Publicaties. 0,$C"77#(&M%g0*(-%1+0.48+#-%#,%4*,&Voor alle publicaties van CAST, zie: www.cast-eu.org. (#"&",3#,%)#$%8"$(#3%0/#+%&#%**,@*7M% >,%##,%&*$*1*-#%C**+%&#%+#-8($*$#,% /*,%$"#,$*((#,%!#&#+(*,&-#%@+06#.$#,% 0@%&#%[8)0T)*,"#+%D"6,%3#*,*(N-##+&M% [8)0%)**7$%#AA#.$#,% >"3#,("67%0,)"-1**+%/00+%"#&#+##,%&"#% )01"("$#"$-)*,*3#)#,$% )#$%)01"("$#"$-)*,*3#)#,$%**,%&#%-(*3% )##$1**+ C"(%0)%+#-8($*$#,%$#%1#4*(#,M V01"("$#"$-)*,*3#)#,$%-$**$%-$#+7%",% Meer info: www.kpvv.nl/sumo de belangstelling. Van gratis ov tot de &##(*8$0%#,%/*,%3+*$"-%'#$-#,-$*((",3#,% $0$%4#$%1#(0,#,%/*,%*8$0)01"("-$#,% als ze uit de spits blijven. Maatregelen &"#%/**7%$0$%&0#(%4#11#,%4#$%**,$*(%

KpVV gaat naar …

KpVV leest …

Walk 21 17-19 november, Den Haag

Hoe linked-in nu echt te gebruiken - Jan Vermeiren

We proberen tijdens de Walk 21 links te (#33#,%/*,8"$%0,-%,#$C#+7%_a,+".4$",3% ?",&/+"#,&#("67#%[$+*$#,`%Ra?[S%#,%&0#,% daarnaast inspiratie op. V##+%",A0+)*$"#F%4$$@F\\CCCMC*(7IKM.0)

In dit digitale tijdperk verkennen ook C"6%-0."*(%)#&"*%*(-%,"#8C%7*,**(%0)% onze klanten beter van dienst te zijn en &"-.8--"#-%0/#+%/#+7##+%#,%/#+/0#+%$#% A*."("$#+#,M

Europese MEDIATE project 18-19 november 2010, London.

8,+9!$:$7$81;$<+-*#,='")

9"6%4*(#,%4"#+%@0-"$"#/#%/00+1##(&#,% van toegankelijk openbaar vervoer ",%>8+0@*%#,%%1+#,3#,%&"#%/*,8"$% !#&#+(*,&%0,&#+%&#%**,&*.4$M%Z07% &#,7#,%C#%)##%0/#+%0@(0--",3#,%/00+% >8+0@#-#%@+01(#)#,M% V##+%",A0+)*$"#F%CCCM)#&"*$#T@+06#.$M#8

KpVV surft … http://www.dft.gov.uk/pgr/ sustainable/smarterchoices/ P#$%V","-$#+"#%/*,%:+*,-@0+$%RQ?S%4##A$% ##,%@+03+*))*%0@3#D#$%/00+%4#$%1#^,T vloeden van reisgedrag onder diverse doelgroepen. Op deze site staan rapporten en onderzoeksresultaten.

www.ov4u.nl OV4U is een lespakket dat ingezet C0+&$%0)%4#$%3#1+8"7%/*,%4#$%0@#,1**+% /#+/0#+%0,&#+%7",&#+#,%$#%-$")8(#+#,M% Op deze site vinden we nieuws en infor)*$"#%0/#+%&#%(#--#,M%

http://www.venv-netwerk. nl/publicaties.html Het Verkeer- en Vervoernetwerk is een @(*$A0+)%/00+%/#+7##+T%#,%/#+/0#+T deskundigen. Hier vinden we diverse @81(".*$"#-%0/#+%/#+7##+-#&8.*$"#%#,% 3#&+*3-1#^,/(0#&",3%",%4#$%/#+7##+M%

P#$%3#&+*3%/*,%&#%)#,-%1("6A$%A*-.",#T +#,&M%<#D#%7##+%##,%(8.4$"3%3#-.4+#/#,% 10#7%0/#+%&#%@-N.40(03"#%*.4$#+%0,-% 3#&+*3%",%4#$%/#+7##+M

Management van processen Titus Bekkering e.a. 9*$%-@##($%D".4%*A%",%&#%@+0.#--#,% 1",,#,%4#$%1#&#,7#,%#,%+#*("-#+#,%/*,% beleid en plannen? Dit boek biedt ons ##,%-.4#+@#%1("7%0@%&#D#%@+0.#--#,M%

Werken nieuwe stijl Bas van de Haterd Het Nieuwe Werken is een visie op #AA#.$"#/#+%C#+7#,%/00+%0+3*,"-*$"#-%#,% )#&#C#+7#+-M%Q"*%&"$%10#7%/#++"67#,%C#% 0,D#%7#,,"-%0/#+%&#%*-@#.$#,%+0,&%&#% invoering van Het Nieuwe Werken.

2010

KpVV agenda …

30 november, Breda

Cursus Sumo evaluatie en monitoring <#D#%##,&**3-#%.8+-8-%0/#+%[8)0%C0+&$%",%-*)#,C#+7",3%)#$%4#$% ?@QQ%3#0+3*,"-##+&%/00+%1#$+077#,#,%1"6%)01"("$#"$-)*,*3#)#,$B%D0*(-% 1#(#"&-)#&#C#+7#+-B%)01"("$#"$-)*,*3#+-%#,%T)*7#(**+-B%3#)##,$#,B% @+0/",."#B%1#&+"6/#,%#,%1#&+"6/#,.0((#.$"#/#,M%<#%.8+-8-%C0+&$%3#3#/#,%0@% 410T,"/#*8M% [8)0%"-%##,%##,/08&"3#%)#$40&#%0)%8C%)01"("$#"$-@+06#.$#,%$#%@(*,,#,B% )0,"$0+#,%#,%$#%#/*(8#+#,%#,%"-%D##+%3#-.4"7$%/00+%)01"("$#"$-)*,*3#)#,$% #,%/00+%@+06#.$#,%C**+1"6%3#&+*3-/#+*,&#+",3%.#,$+**(%-$**$M%V#$%[8)0% 1#@**($%8%$8--#,$"6&"3#%",&".*$0+#,%C**+)##%8%/00+$"6&"3%@+06#.$#,%#,% .*)@*3,#-%78,$%1"6-$8+#,%/00+%##,%-8..#-/0((#+%+#-8($**$M%:"6&#,-%&#% .8+-8-%C0+&$%3#C#+7$%)#$%R8C%#"3#,S%@+*7$"67/00+1##(&#,%#,%.*-8--#,M%Z@% &#D#%)*,"#+%78,$%8%&#%**,3#10&#,%)#$40&#%&"+#.$%$0#@*--#,%0@%8C%#"3#,% @+06#.$M%% V##+%",A0+)*$"#%0@%CCCM7@//M,(%t%1"6##,70)-$#, 15 december, Driebergen

OV-Netwerkdag 2010: Meer met minder in het stads- en streekvervoer Z07%",%IGKG%-$#($%4#$%?@QQ%##,%",$#+#--*,$%@+03+*))*%-*)#,%/00+%&#% @+0A#--"0,*(%1#$+077#,%1"6%4#$%0@#,1**+%/#+/0#+M%!"#$%*((##,%)*+7##+$%&#% ZQT!#$C#+7&*3%IGKG%##,%&#.#,,"8)%/*,%)*+7$C#+7",3B%)**+%C#%D"#,%007% &0,7#+#%1#D8","3",3-C0(7#,M%!"#$%(08$#+%*(-%/00+10&#%/00+%-(#.4$%C##+B% )**+%D#7#+%007%*(-%8"$&*3",3%0)%-$*@@#,%/00+C**+$-%$#%1("6/#,%D#$$#,%0)% 4#$%0@#,1**+%/#+/0#+%R0@%D"6,%)",-$S%0@%4#$D#(A&#%403#%@#"(%$#%408&#,M% :"6&#,-%&#%&*3%78,$%8%**,-.48"/#,%1"6%4#$%0/T(*10+*$0+"8)%0A%##,%/*,%&#% netwerktafels. V#(&%8%**,%0@%CCCM7@//M,(%t%1"6##,70)-$#,

Gedrag UPDATE. beïnvloedbaar? en verder. nummer 03 najaar Gedragsbeïnvloeding werkt Vat krijgen op gedrag. Aan de keukentafel of

Recommend Documents