GEDICHTEN FOTOGRAFIE Sachsenhausen Auschwitz Buchenwald Birkenau Westerbork vught
Rob Komen 1
█ loop even met me mee loop even met me mee daar naar die laatste barak waar de mensen van de dag niet meer heenlopen die vergeten laatste barak daar aan het eind van het prikkeldraad ga mee naar binnen en luister
het is er leeg en schemerig de wind tocht er door de kieren en er waait wat stof op in een hoek er is hier niemand er komt hier niemand
luister luister stil en luister nog een keer wees geduldig de wind zal zachtjes antwoorden met tekens in het stof
2
de schaduwen zullen zwijgend verschuiven op de wand onhoorbare stemmen zullen ritselen in het spinrag van de zoldering jij bent er jij hebt deze laatste barak niet overgeslagen jij hebt deze stille barak aan het eind bij het prikkeldraad niet vergeten
jij bent er jij hebt ze niet vergeten
3
█ moeite sommige mensen praten hardop op plekken waar je stil zou moeten zijn sommige mensen fotograferen luidruchtig op plekken waar je zwijgzaam zou moeten staan sommige mensen lopen onachtzaam over plekken die je niet zou moeten betreden maar deze mensen ze zijn er wel hebben kilometers omgereden hebben de moeite genomen om er te zijn om hier te zijn
om te kijken om te zien om te horen om te weten
en om deze plaats een plek te geven 4
█ orde van de dag iemand moet het toch gezien hebben stiekem de gordijnen wat opzij geschoven en zwijgend gekeken gewacht tot de straat weer verlaten was en stil zoals meestal in deze wijk
iemand moet het toch gehoord hebben even de radio wat zachter gezet en zwijgend geluisterd naar de schuifelende voetstappen op de keien gewacht tot de straat weer stil was en verlaten zoals meestal in deze buurt
5
█ ladingen treinladingen worden busladingen afvoerroutes worden aanvoerwegen perrons worden parkeerplaatsen namenlijsten ansichtkaarten wachttorens uitzichttorens barakken toiletten met warm water en papieren handdoeken
godzijdank heeft de tijd niet stilgezeten
6
7
█ zijn het de schaduwen op de wand zijn het nog hun stemmen in de wind bewegen de voetafdrukken in het zand wees gerust het is niet echt het zijn de mensen buiten het waait over het verstoft en stuift onder het sterft uit de tijd weet zijn weg te vinden en alles gaat uiteindelijk voorbij maar als je wilt luisteren kun je het horen als je wilt kijken kun je het zien de schaduwen worden stemmen blijken voetstappen woorden stof verandert in tijd en het zand dat dwarrelt fluistert iets over weten en onthouden
8
9
█ er ligt geen sneeuw op de rails het is niet koud het is niet zwartwit geen bevel hoorbaar en de poort is niet dreigend grijs het slot is van het hek het prikkeldraad is niet meer scherp de stroom is al jaren afgesloten de dood heeft deze plek misschien stilaan verlaten het verleden roest weg auto’s staan in rijen op de parkeerplaats schoolgroepen luisteren naar uitleg mensen fotograferen het perron lopen langs de rails die sporen hebben nagelaten busladingen men gaat rond en in en uit en door de lucht is blauw zonovergoten grasgroen het pad
en toch valt er langzamerhand sneeuw en toch waait het kil langs de barak wordt het winters grijs blijkt het roest mij iets te vertellen fluistert het hout me iets onhoorbaars opeens trilt zacht het prikkeldraad als ik voorbij ga zijn er stemmen in een hoek
het is hier leeg maar niet verlaten wie het ziet mag het zeggen wie het weet moet het onthouden
10
11
█ kiosk in Auschwitz in rijen ansichtkaarten glimmende kleurendruk eindeloze herhalingen van hoe donker het toen was en hoe grauw hoe koud het was op het perron hoe krap in de barak hoe veelvuldig de dood zijn slag kon slaan in mapjes aangeprezen kaartenbak kassa alles heeft zijn prijs
12
13
█ ik ga er niet aan voorbij ik loop er niet voor weg ik heb het gelezen bekeken en ik weet misschien wat beter nog hoe erg het was hoe verschrikkelijk het is geweest maar nu ga ik de poort uit naar buiten door het hek naar buiten ik ga mijn eigen gang
vrijheid: zeggen ik heb het hier wel gezien ik ga naar huis en gewoon de poort uitlopen
had je toen eens moeten doen
14
15
16
17
18
19
gemiste kans god heeft het vast niet geweten
of niet geweten wat hij moest doen
het laten gaan
het allemaal aan het lot overgelaten
hun lot
20
