Gebiedsplan Noord Agniesebuurt en Provenierswijk Blijdorp, Bergpolder en Liskwartier Oude Noorden 10 juli 2014
Met algemene stemmen vastgesteld door gebiedscommissie Noord op 10 juli 2014. Marianne de Bever Ina Chabot Theo Coşkun Emin Erdoğan Djiwan Ganga Liselotte de Haan Menno Heetveld Hüsniye de Roock Thomas Roskam Matthijs Sandmann Elske Schreuder Leonie van Staveren Martijn van der Valk Sam Vooren Nelleke Weltevrede
De teksten in dit gebiedsplan zijn van : Han van Dam Jacco Bakker Gebiedsmanager voor Gebiedsmanager voor Blijdorp, Bergpolder & Liskwartier Agniesebuurt & Provenierswijk Oude Noorden E
[email protected] E
[email protected] M 06 22222490 M 06 22222576 Meer informatie is bij hen te verkrijgen. Foto’s: Johannes Odé, Mick Otten, Tom Pilzecker e.a.
Inhoudsopgave 1 Het gebied Noord: wijkoverstijgende thema’s
4
1.1 Sterke punten
4
1.2 Ontwikkelpunten
4
1.3 Kansen
5
1.4 Bedreigingen
6
1.5 Participatie
6
2 Gebiedsplan Agniesebuurt en Provenierswijk
8
2.1 De ambitie
8
2.2 De doelen
10
2.3 De aanpak
11
2.4 Knelpunten
12
3 Gebiedsplan Blijdorp, Bergpolder en Liskwartier
13
3.1 De ambitie
13
3.2 De doelen
15
3.3 De aanpak
15
3.4 Knelpunten
17
4 Gebiedsplan Oude Noorden
19
4.1 De ambitie
19
4.2 De doelen
20
4.3 De aanpak
20
4.4 Knelpunten
23
Bijlage 1 Wijkprofiel Agniesebuurt en Provenierswijk
25
Bijlage 2 Wijkprofiel Blijdorp, Bergpolder en Liskwartier
27
Bijlage 3 Wijkprofiel Oude Noorden
29
Gebiedsplan Noord
3
Inleiding, leeswijzer en aandachtspunten voor heel Noord Algemene inleiding en leeswijzer Noord kent drie plannen voor drie gebieden: • Agniesebuurt en Provenierswijk • Blijdorp, Bergpolder en Liskwartier • het Oude Noorden Een aantal wijken is samengevoegd omdat karakter en problematiek overeenkomen. Om de leesbaarheid van het plan te vergroten starten we onder hoofdstuk 1 met de onderwerpen die voor het hele gebied Noord gelden. Dit gebiedsplan1 is opgesteld op basis van gesprekken met bewoners, ondernemers en onze partners in de wijken. Ook het wijkprofiel, de kennis van het gebied van gebiedscommissieleden, medewerkers van gebied Noord en de clusters zijn belangrijke bronnen. Een verslag van de totstandkoming van dit plan is te vinden in 1.5.
1 Het gebied Noord: wijkoverstijgende thema’s 1.1 Sterke punten De ligging van het gebied, de nabijheid van het centrum met alle voorzieningen, de goede uitvalswegen, de recreatieve fietsroute langs de Rotte(meren), maken dat Noord een aantrekkelijke woonlocatie is. Noord heeft bovendien veel te bieden voor winkels, bedrijven en voorzieningen. Rotterdam staat tegenwoordig in de lijstjes van de hipste steden2, wordt vergeleken met Berlijn als het gaat om spannend, innovatief en creatief en de jazzscene floreert weer als ooit tevoren. Noord heeft een levendigheid door de culturele activiteiten die worden georganiseerd door gedreven culturele ondernemers op de vele kleine, intieme, charmante locaties die het gebied kent. Noord ontleent zijn aantrekkingskracht voor een belangrijk deel ook aan cultuurhistorische waarden. Denk aan rijksmonument de Hofbogen, het gerechtsgebouw aan de Noordsingel, het beschermd stadsgezicht BlijdorpBergpolder, Diergaarde Blijdorp, het Van Maanenbad en heel veel karakteristieke panden. Ook de Staten-, Berg- en Noordsingel en de Spoor- & Provenierssingel (onderdeel van het singelplan van Rose) dragen bij aan de kwaliteit van het gebied. 1.2 Ontwikkelpunten De aantrekkelijkheid van Noord kan verder versterkt worden door een combinatie van drie verschillende zaken: vergroening, het verbeteren van de kindvriendelijkheid en de luchtkwaliteit. De Luchtkwaliteit is slecht in Rotterdam en erg slecht in Noord. De luchtkwaliteit op de Schieweg is van vergelijkbare kwaliteit als op de ‘s-Gravendijkwal. Inzet door het College en het Rijk is noodzakelijk vanwege gezondheidsredenen en het leefklimaat. Bovendien zal een verdere achteruitgang van de luchtkwaliteit kunnen leiden tot een uitstroom van kapitaalkrachtige en/of hoger opgeleide bewoners. Het beperken van 1 Dit gebiedsplan is onderdeel van een set van drie plannen. Het gebiedsplan is van die drie op het meest abstracte niveau geschreven. Daaronder liggen de concrete uitvoeringsplannen van de gemeentelijke clusters en de DIN’s. DIN staat voor doel-inspanningen-netwerk en geeft de afgesproken inspanningen in het gebied weer. In de DIN gaat het om extra inspanningen. Die komen bovenop het reguliere werk van de clusters zoals dat in de uitvoeringsplannen vastgelegd. Onderdelen die in het gebiedsplan niet genoemd zijn, kunnen eventueel dus wel in de onderliggende uitvoeringsplannen of DIN’s beschreven zijn. 2 Rough Guide: bit.ly/KrFTXT New York Times: nyti.ms/1iYs5mu Lonely Planet: bit.ly/1l4RPuA Wallpaper mag: bit.ly/1tctyuh
4
Gebiedsplan Noord
de grote verkeersstromen door Noord en het verder stimuleren van het gebruik van de fiets, zijn goed voor de gezondheid en verstevigen Noord als aantrekkelijk woonen verblijfsgebied. Bij de inrichting van de buitenruimte zal kindvriendelijkheid een belangrijk aspect moeten zijn. Verder vergroenen is in Noord onder bewoners een veel gehoorde wens en behoefte. Het gaat om allerlei soorten groen variërend van speelplekken, meer groen op pleinen en plantsoenen om te wandelen of te zitten, tot groen dat de straat verfraait. Ook het versterken van ecologische routes voor meer biodiversiteit (groen dat vogels, bijen, insecten en andere dieren aantrekt) is belangrijk. Ruimte hiervoor is niet overal aanwezig. We zetten daarom ook in op vergroening van gevels en groene daken. Soms bederven lelijke gevels, slecht onderhouden panden en slooplocaties het aanzien. Creatieve oplossingen kunnen de sfeer en het beeld van de wijk positief beïnvloeden. Het activeren en ondersteunen van Verenigingen van Eigenaren kan helpen om het onderhoud van particulier bezit op peil te houden. Speciale aandacht moet er zijn voor het renoveren van beeldbepalende panden. Initiatieven om woningen duurzamer te maken dragen ook bij aan een positieve uitstraling. Ook voor corporaties is onderhoud van panden een aandachtspunt. De gemeente moet de instrumenten die in Rotterdam Zuid ontwikkeld worden om particulier woningbezit te verbeteren (actief aanschrijven) ook in Noord gaan inzetten. Funderingsproblemen en paalrot zijn op veel plekken in het gebied een probleem. De verantwoordelijkheid van de gemeente start bij een goed beheer van het grondwater. Daarnaast kan de gemeente helpen met goede informatie, het bij elkaar brengen van eigenaren en het bemiddelen bij banken. 1.3 Kansen De voormalige Hofpleinlijn is hèt icoon van Noord en heeft een enorme potentie. Willen we die potentie waarmaken dan moet de eigendomssituatie het mogelijk maken het gebouw en dak te gaan gebruiken voor het Zomerhofkwartier, de Agniesebuurt, het Eudokiaplein, Bergpolder en Liskwartier. Gezien het collegeakkoord dringen we er bij het College op aan dat voor het eind van 2014 Gebiedsplan Noord
5
samen met Hofbogen BV een oplossing wordt gevonden voor het lekkagevrij overnemen van het dak. Nog langer wachten met aanpak van de Hofbogen maakt restauratie steeds kostbaarder en zal de Hofpleinlijn en de omgeving laten verkrotten en tot een lelijk litteken in het hele gebied maken. De aanwijzing als Rijksmonument bewijst het bijzondere karakter van dit langste gebouw van Rotterdam. Op het dak en in de directe omgeving is veel ruimte voor groen. Een wandelverbinding naar een ‘vergroende’ Jacobsplaats is mogelijk. De ‘bottom-up ontwikkeling’ in het Zomerhofkwartier (ZOHO), waarbij initiatieven van bewoners en ondernemers worden gefaciliteerd door overheid en corporatie, is een unieke kans voor zowel de Agniesebuurt als het gehele gebied Noord. Nu vestigen zich hier veel creatieve ondernemers en kennisinstellingen en leveren zij een bijdrage aan de ontwikkeling van het gebied. Belangrijk is vast te houden aan het ‘bottom-up’ principe en zoveel mogelijk ruimte te bieden aan initiatieven. Hofbogen en ZOHO versterken elkaar. Door aan te takken op de Luchtsingel, het Schieblock en Hofbogen ontstaat een sterkere centrumfunctie voor dit deel van Noord. 1.4 Bedreigingen Noord kent een succesvolle aanpak met kleinschalig welzijnswerk vanuit de wijk. Deze aanpak is gebaseerd op de samenwerking, kennis en kracht van lokale partijen die maatwerk leveren. Met deze aanpak zijn goede resultaten geboekt. De toekomstige veranderingen in werkwijze (aanbesteding, decentralisaties op het gebied van zorg en welzijn) en investeringsmogelijkheden van gemeente en partners kunnen deze praktijk onder druk zetten. Het is van groot belang de effectieve en succesvolle aanpak voort te zetten. Het gaat dan o.a. om armoedebestrijding, het wegwerken van taalachterstand, teweeg brengen van mentaliteitsverandering, voor - en vroegschoolse educatie en het helpen van vroegtijdig schoolverlaters. Noord heeft erg geprofiteerd van de inspanningen die zijn gedaan op het gebied van kunst, cultuur en evenementen. Houden we deze investering niet op peil en weten we de creatieve sector in Noord niet aan ons te binden, dan zal dat negatieve gevolgen hebben voor het leefklimaat en de aantrekkelijkheid van Noord. De basis voor een aangenaam woon- en werkklimaat ligt in een schone en goed beheerde woonomgeving. De afgelopen jaren is dit gelukt, het handhaven van die kwaliteit is voorwaarde voor het succes van het gebied. Daarbij vragen we extra aandacht voor de looproutes van en naar de horeca in Rotterdam Centraal, zichtbaar door het zwerfvuil. De Noordse aanpak om alle graffiti binnen 5 dagen na melding te verwijderen, moet in stand blijven. In Noord willen we verder de komende jaren volop de ruimte geven aan bewoners om zelf met (groen)beheer aan de gang te gaan. Hoewel de veiligheidsindex de laatste jaren in Noord is verbeterd, vraagt veiligheid nu en in de toekomst blijvende aandacht van de Politie, maar ook van Stadsbeheer, toezicht en handhaving. Ook preventief is er veel te doen: de ontwikkeling van het Zomerhofkwartier maakt het gebied levendig en veel minder aantrekkelijk voor criminelen. Overlast van groepen hangjongeren is funest voor een rustig en veilig woonklimaat. Dit speelt in alle wijken van Noord. De politie en partners mogen ook de komende jaren niet verslappen. 1.5 Participatie Dit plan is tot stand gekomen met de inbreng van bewoners, ondernemers en partners uit Noord. Zij zijn de kenners en specialisten, zij weten wat er moet gebeuren. In de beperkte tijd die er stond voor het opstellen van dit plan, hebben we als gebiedscommissie zoveel mogelijk mensen gesproken en locaties bezocht om inbreng te verzamelen. Natuurlijk begonnen we niet met niets. Als commissie en bewoners van Noord hebben we al veel contacten in de wijken. De gebiedsnetwerkers en -managers
6
Gebiedsplan Noord
hebben in hun werkzaamheden ook veel contacten en relaties. Zij beschikken over veel informatie over de wijken. In de dagelijkse werkpraktijk lopen er in de gebieden diverse trajecten waarbij zij bewoners, ondernemers en anderen betrekken bij beleidsvorming, planvorming en uitvoering. Deze contacten vormen de basis voor het werk in een gebied. Samen met de gebiedsorganisatie hebben we hierdoor als gebiedscommissie een goede informatiepositie, een netwerk en ingangen om informatie te halen, te delen of samen te brengen. Tijdens het inwerkprogramma van de gebiedscommissie is tegelijkertijd een start gemaakt met de participatie voor het gebiedsplan. In een safari per gebied hebben we kennis gemaakt met buurten, professionals, actieve bewoners en bewonersorganisaties. Vervolgens hebben we in workshops met de gebiedsorganisatie en de cluster-accounthouders de hoofdthema’s per gebied verkend. Deze hoofdthema’s hebben we in de Havenloods en online gepubliceerd met de oproep aan bewoners hierop te reageren. Dit konden zij doen in combinatie met een online enquête. In korte tijd is deze door bijna 40 mensen ingevuld. In diezelfde periode gingen we met de buurt ‘bij de marktkraam’ in gesprek. Op 5 locaties spraken we met in totaal meer dan 250 bewoners over hun wensen, ideeën en suggesties. Op basis van de workshops, de enquêtes, reacties via email en gesprekken met bewoners is uiteindelijk het concept Gebiedsplan opgesteld. Het concept is vanaf 25 juni online geplaatst op de website van Noord, de facebookpagina van de gebiedscommissie, op Twitter en het mededelingenbord van de stadswinkel met de oproep te reageren. Vervolgens is in 24 gesprekken met partners gesproken over onze gezamenlijke ambities voor Noord. Als gebiedscommissie zullen we de komende jaren continu in gesprek zijn met bewoners en ondernemers van Noord om samen te blijven werken aan het gebied.
Gebiedsplan Noord
7
2 Gebiedsplan Agniesebuurt en Provenierswijk Levendige stadswijken 2.1 De ambitie 2.1.1 Typering van het gebied De Provenierswijk en de Agniesebuurt zijn (met iets meer dan 4.500, respectievelijk 4.000 inwoners) van oudsher levendige stadswijken. Door de tijd heen - het bombardement in 1940, de wederopbouw, de stadsvernieuwing, de sluiting van de Hofpleinlijn en de vernieuwing van het Centraal Station - is die levendigheid altijd gebleven. De wijken zijn vooral door hun ligging en mooie randen geliefde en succesvolle stadswijken voor wonen, werken en cultuur. De stedenbouwkundige opbouw van beide wijken is contrastrijk: aan de randen de Noord-, Proveniers- en Spoorsingel en in zekere zin ook de Schiekade. En aan de binnenkant de meer besloten stadsstraten met veelal woningen. Het bombardement van 1940 heeft de Agniesebuurt in tweeën gedeeld. Het zuidelijke deel is in de wederopbouw ingevuld met grote schoolgebouwen en kantoren en bedrijven in het Zomerhofkwartier. De buurt heeft daardoor nu twee gezichten. Verder laat ook de ontwikkeling van de spoorwegen een contrast zien. Enerzijds het vernieuwde Rotterdam Centraal, een internationaal station, grote publiekstrekker en een belangrijke stimulans voor toekomstige ontwikkelingen. Anderzijds de Hofpleinlijn, een Rijksmonument, beeldbepalend in het geheugen van de bewoners, gestorven als treinverbinding, en in afwachting van een nieuwe bestemming. 2.1.2 Sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen Sterk Positief is de ligging van Provenierswijk en Agniesebuurt. Midden in de stad; centrum en Rotterdam Centraal bevinden zich op loopafstand. Deze bijzondere ligging leidt ertoe dat voor bewoners en bedrijven de Randstad bij hun voordeur begint en Parijs op slechts drie uur reizen ligt. Ook de aanwezigheid van karakteristieke vooroorlogse architectuur is voor beide wijken een sterk punt. De stedenbouwkundige opzet met de singels en woningtypologie maakt de Provenierswijk een sterke wijk om te wonen, werken of te verblijven. De centrale ligging maakt bovendien een aantrekkelijk aanbod aan horecazaken mogelijk. Zwak In het woongebied van de Agniesebuurt, maar ook het binnengebied van de Jacob Loisbuurt ligt een flinke sociale opgave. Werkloosheid, armoede, schulden, zorgen over de ontwikkeling van jeugd zijn voor veel bewoners dagelijkse praktijk. In de dichtbevolkte binnenstraten ontbreekt het aan een aantrekkelijk plein of park waardoor kinderen en jongeren veel in de straten ’hangen’. Kansen De noodzakelijke vervanging van de riolering biedt de mogelijkheid om met extra budget de versteende straten van gevel tot gevel te vernieuwen en te vergroenen. De Nieuwe Banier wordt een wijkcentrum voor en door de wijk. Het wordt een voorbeeld van wat tegenwoordig burgerkracht heet. Deze voorziening wordt bestuurd door de bewoners zelf. Hier liggen kansen voor ontmoeting en een aantrekkelijk wijkprogramma voor alle groepen in de Agniesebuurt. De ‘bottom- up ontwikkeling’ in het Zomerhofkwartier (zie ook H1.3) leidt tot een vliegwieleffect: Veel creatieve ondernemers en kennisinstellingen strijken hier neer
8
Gebiedsplan Noord
en bemoeien zich op een goede manier met de buurt en de bewoners. De kracht van deze partijen zetten we ook in voor de ontwikkeling van De Nieuwe Banier. Dat leidt tot meer levendigheid op de begane grond (de zogenaamde ‘plint’) van kantoor- en bedrijfspanden en een aantrekkelijke buitenruimte met meer groen. De aansluiting op de Luchtsingel naar het centrum en Rotterdam Centraal zal deze ontwikkeling extra versterken. Een grote kans ligt in een nieuwe invulling en betekenis van de oude Hofpleinlijn en het voormalige station Hofplein. De Hofbogen kunnen zich ontwikkelen tot een publiekstrekker en tegelijkertijd ruimte bieden aan creatieve ondernemers. Op het dak kan een stadspark ontstaan (zie ook H1.3). De Provenierswijk heeft vooral in de Proveniersstraat aantrekkelijke horeca. Het is een kans om deze horeca langs de fietsverbinding vanaf Rotterdam Centraal door te trekken naar de Teilingerstraat in de Agniesebuurt. Bedreigingen Overlast van groepen jongeren (met name voor de Jacob Loisbuurt, omgeving CS en de omgeving Teilingerstraat) is een bedreiging voor het rustige wonen. Gemeente, politie en partners moeten er continu bovenop zitten. Beide wijken zijn risicogebied voor paalrot en funderingsproblemen. De organisatiewijzigingen op het gebied van Jeugd en Welzijn zullen gevolgen hebben op de uitvoering in de Agniesebuurt en Jacob Loisbuurt. Er is minder geld beschikbaar, instellingen kijken naar hun organisatie, professionals naar hun baan, succesvolle samenwerkingsrelaties komen onder druk te staan. Een effectieve aanpak van problemen dient natuurlijk altijd voorop te staan. Bezuinigingen in het beheer van de buitenruimte (schoon en heel) hebben groot effect als er veel vervuilers zijn. De ondergrens in het terugbrengen van deze inzet is inmiddels bereikt.
Gebiedsplan Noord
9
2.1.3 Scores wijkprofiel De veiligheid in het gebied is de laatste jaren objectief en subjectief verbeterd, maar scoort nog onder het Rotterdams gemiddelde. Vernieling (bekladding, auto’s), overlast en burengerucht zijn hier onder andere de oorzaak van. In de beleving springen bekladding en vernieling in de buurt hier extra uit. Het ‘meedoen van bewoners’ in de Agniesebuurt scoort lager dan het Rotterdams gemiddelde: de werkloosheid is hoog, minder bewoners doen aan mantelzorg en ook het aantal vrijwilligers is ver onder het Rotterdamse niveau. De overlast van jongeren komt ook uit het wijkprofiel naar voren. Veel bewoners zijn bang voor groepen jongeren, ook zonder pesterig of crimineel gedrag. Dit leidt tot een lage veiligheidsbeleving. Meer informatie over het wijkprofiel in bijlage 1. 2.1.4 Ambitie Agniesebuurt en Provenierswijk De Provenierswijk en Agniesebuurt ontwikkelen zich verder tot aantrekkelijke, karakteristieke en meer evenwichtige woonwijken. Aantrekkelijk om er te verblijven en te wonen. Karakteristiek is de sfeer die de panden en singels met zich meebrengen. Evenwichtig in de zin dat er sociaal krachtiger bewoners wonen die beter in staat zijn zich te redden. Investeringen in talentontwikkeling van de jeugd leiden tot sociale stijging. Innovatieve en creatieve ondernemers brengen nieuwe dynamiek en elan. Ze hebben een positieve invloed op het vestigingsklimaat voor horeca en nieuwe Noorderlingen. Huidige bewoners wonen graag in hun wijk en willen daar niet weg. 2.2 De doelen Meer burgerkracht In de Agniesebuurt en de Provenierswijk wonen in 2018 meer economisch zelfstandige en actieve bewoners. Ze zijn in staat zichzelf en hun gezin te redden en doen iets voor hun naaste omgeving. Bewoners met problemen zijn bekend met de mogelijkheden voor hulp en ondersteuning. Initiatieven van bewoners en ondernemers worden gefaciliteerd. Krachtige bewoners zijn actiever in hun buurt en ondersteunen andere bewoners. Passend (sociaal) voorzieningenniveau Wijkcentrum De Nieuwe Banier is in 2018 een laagdrempelige voorziening in de Agniesebuurt. Samen met het opgeknapte Ammersooiseplein functioneert deze plek als het hart van de wijk. De wijkprogrammering voor Zorg en Welzijn in de Provenierswijk is verbeterd. De drie voorzieningen in de wijk: Provenier, Propeller en de Waerschut stemmen hun aanbod op elkaar af. De plannen van zorgverlener Middin om verzorgingshuis de Provenier te renoveren vormen daarvoor een aanleiding. Kapitaalkrachtiger en hoger opgeleide bewoners Agniesebuurt In de Agniesebuurt wonen meer kapitaalkrachtige en hoger opgeleide bewoners. De opgeknapte buitenruimte is in de komende jaren aanleiding voor nieuwe bewoners om zich er te vestigen. Door succesvolle talentontwikkeling zijn de kansen op de arbeidsmarkt voor jongeren uit de Agniesebuurt toegenomen. Aantrekkelijker vestigingsklimaat ondernemers In 2018 voelen bezoekers zich steeds meer aangetrokken tot de Proveniersstraat om hier gezellig te eten en te drinken. De Teilingerstraat, waar nu ook meer ondernemers zijn gevestigd, profiteert van deze toegenomen aantrekkingskracht. In het Zomerhofkwartier en op de Schiekade is de leegstand van bedrijfspanden opgelost en er is een enorme bedrijvigheid in het gebied. De bedrijfsruimten op de begane grond zijn gevuld met creatieve- en maakondernemers die zorgen voor veel dynamiek. Een aantrekkelijke(r) woonomgeving De woonomgeving in de Agniesebuurt en de Jacob Loisbuurt in de Provenierswijk is aantrekkelijker. Straten zijn groener en opnieuw bestraat en geven de wijken een
10
Gebiedsplan Noord
beter aanzicht. Dat zet een positieve spin-off in werking: eigenaren investeren in hun woning en er ontstaan nog meer initiatieven voor aantrekkelijk groen en voor een (sociaal) veiligere omgeving. Anonimiteit, overlast, vernielingen en bekladdingen nemen af. 2.3 De aanpak De aanpak in het gebied Agniesebuurt & Provenierswijk bestaat uit de volgende strategieën: Talentontwikkeling Kinderen en jongeren krijgen de gelegenheid hun talenten optimaal te ontwikkelen: op school, maar ook bij sportverenigingen en in hun vrijetijdsbesteding. Voorwaarde hiervoor is een goede beheersing van de Nederlandse taal. De talentontwikkeling krijgt vorm door het uitvoeren van een breed programma van scholen, jeugdwerk en andere partners, zowel binnen als buiten op de pleinen. Van groot belang is ook om ouders en kinderen goed te ondersteunen in de hele schoolloopbaan: van voor- en vroegschoolse educatie naar basis- en voortgezet onderwijs. Voorzieningen Het programma dat bewoners in De Nieuwe Banier samenstellen wordt diverser en intensiever. Hierdoor worden steeds meer bewoners verleid om actief te worden. Dat geldt zeker voor jongeren, zij krijgen ruimte om activiteiten te organiseren. Ook organisaties vinden steeds beter de weg naar De Nieuwe Banier om er programma’s of activiteiten uit te voeren. We stimuleren de samenwerking tussen zorgverlener Middin, de Propeller en de Waerschut om tot een breed programma voor zorg en welzijn te komen. Actieve en goed georganiseerde bewoners kunnen hierin een rol vervullen. Veiligheid Provenierswijk en Agniesebuurt hebben door hun ligging, bij het Centraal Station en de Schiekade, een verhoogd risico op criminele activiteiten. In het Zomerhofkwartier is het tij gekeerd en wordt de buitenruimte in toenemende mate weer gebruikt door goedwillende bezoekers. In de verschillende buurtjes is er risico op overlast door drugs(handel) en asociaal gedrag van hangjongeren. Dit vergt continue inzet van Politie en Stadsbeheer/ toezicht. Daarnaast wordt samen met politie, corporatie en ondernemers uit het Zomerhofkwartier naar maatwerk gezocht om te komen tot een gezamenlijke aanpak. De aanpak van drugs- en woonoverlast wordt gecontinueerd net als de aanpak van vandalisme en woninginbraken. Ondernemersklimaat Aantrekkelijke voorwaarden (zoals het flexibel toepassen van bestemmingsplannen en het creëren van meer mogelijkheden in het nieuwe horecagebiedsplan) trekken nieuwe ondernemers en initiatiefnemers naar het Zomerhofkwartier en de Hofbogen. De grootschalige leegstand wordt opgelost en er ontstaat een bijzonder economisch en cultureel klimaat dat het wijkniveau overstijgt. Het gebied krijgt meer stedelijke uitstraling en aantrekkingskracht. Buitenruimte Door mee te liften met de noodzakelijke rioleringsvernieuwing richten we versteende straten van gevel tot gevel opnieuw in met meer groen. Dit geldt voor de Agniesebuurt en voor enkele zijstraten van de singels in de Provenierswijk. In het oog springende plekken worden verfraaid met kwalitatief goede beplanting. In de buurten helpen we bewoners met het mogelijk maken van hun ideeën voor groen, schoon en veilig. Een belangrijk effect daarvan is ook dat deze initiatieven de sociale contacten in de straat bevorderen. Wonen en woningvoorraad Er zijn de komende jaren geen grote nieuwe woningbouwprojecten voorzien. Door de omzetting van kantoren en bedrijfsruimten naar woonruimte, is er in het Zomerhofkwartier en aan de Schiekade mogelijkheid om woningen te realiseren. In het Zomerhofkwartier verkennen we woonmogelijkheden om de aantrekkelijkheid van
Gebiedsplan Noord
11
het gebied en de leefbaarheid te vergroten. In beperkte mate zijn we op deze manier in staat nieuwe bewoners en sociale stijgers aan te trekken en te verleiden. Dat doen we onder andere met woonvormen als Collectief Particulier Opdrachtgeverschap en kluswoningen. Prioriteiten In het gebiedsplan Agniesebuurt en Provenierswijk stelt de gebiedscommissie de volgende prioriteiten. • Investeren in de toekomst van de jeugd door Talentontwikkeling • Het Zomerhofkwartier en de Teilingerstraat als nieuw levendig stadsdeel vol nieuwe, spannende creativiteit • Ontwikkeling van de Hofbogen • Meer groen en nieuwe straatinrichting in de Agniesebuurt • Minder last, meer plezier van het Centraal Station • De Nieuwe Banier als bruisend buurtcentrum door en voor de buurt
2.4 Knelpunten In dit gebiedsplan komen de volgende knelpunten naar voren: 1. Aanpak buitenruimte Agniesebuurt De buitenruimte in de Agniesebuurt laat sterk te wensen over. De noodzakelijke rioleringswerken bieden gelegenheid om tegelijkertijd de stenige straten te verlevendigen door ze van gevel tot gevel te vernieuwen en ook te vergroenen. Daar is extra budget voor nodig. 2. Ontwikkeling Hofbogen De afgelopen jaren is het slechts deels gelukt de Hofbogen te ontwikkelen. Momenteel is Hofbogen BV het stuk rond het oude station Hofplein aan het restaureren. Hierna wil men doorgaan met de renovatie van de boogjes tot aan het station Bergweg om de plint aantrekkelijker te maken. Om deze ontwikkeling te stimuleren dienen we aan te sluiten door de aanliggende straten, zoals de Vijverhofstraat, op te hogen en opnieuw en anders in te richten. Ook moet de discussie over het onderhoud/beheer van het dak beslecht worden. Al jaren is er een impasse; corporaties mogen niet meer investeren en voor verkoop zijn geen gegadigden. Deze impasse moet worden doorbroken doorbroken zodat: - Wijkpartijen kunnen deelnemen in de ontwikkeling en exploitatie van de bogen en de omgeving; - Het dak mogelijkheden biedt voor het creëren van een aantrekkelijke groene route: een belangrijke publiekstrekker;- De toekomst van dit Rijksmonument door middel van restauratie zeker wordt gesteld. - De toekomst van dit Rijksmonument door middel van een restauratie zeker gesteld wordt. Anders verpaupert het en verwordt het van icoon tot een litteken voor de hele wijk. Zie ook H3.4
12
Gebiedsplan Noord
3 Gebiedsplan Blijdorp, Bergpolder en Liskwartier Wonen in een ideaal Rotterdam 3.1 De ambitie 3.1.1 Typering van het gebied Dit gebied bestaat uit de woonwijken Blijdorp, Bergpolder en Liskwartier. In dit dichtbij het centrum, stations en uitvalswegen gelegen stuk stad, wonen ongeveer 25.000 Rotterdammers. Het zijn wijken met karakter, mooie singels, rustige straten, groen en monumenten. Blijdorp en Bergpolder staan niet voor niets op de nominatie als beschermd stadsgezicht. Het gebied kent een aantal waardevolle recreatieve voorzieningen voor een groot publiek zoals Diergaarde Blijdorp, het Vroesen- en Roel Langerakpark, het Van Maanen zwembad en diverse volkstuincomplexen. Het Noorderkanaal biedt plaats aan ruim 100 woonboten. Blijdorpse Polder hoort ook tot dit gebied. Hier zijn vooral voorzieningen te vinden zoals de diergaarde en de stadscamping, die bezoekers uit heel Rotterdam en van buiten de stad trekken. Vooral in Bergpolder en in Blijdorp-Noord wonen relatief veel (hoogopgeleide) starters en studenten, het zijn echte startersbuurten. Het Liskwartier is van deze wijken de minst groene en heeft weliswaar een aantal brede, groene singels en lanen met particulier woningbezit, maar ook krappe binnenstraten met huurwoningen. Dat levert een zeer grote diversiteit van bewoners op, die veelal naast elkaar, maar niet echt samen leven. Er is vaak wel de wens samen te leven, maar hoogopgeleide ouders brengen hun kinderen toch vaak naar scholen buiten de wijk.
Gebiedsplan Noord
13
De bewoners zijn initiatiefrijk op allerlei terreinen. Het gebied kent actieve Opzoomergroepen en bewonersorganisaties, en betrokken bewoners die actief zijn in de buitenruimte, in energiecoöperaties of die zich op andere manieren inzetten voor de toekomst. Tussen Bergpolder en Liskwartier loopt de voormalige Hofpleinlijn, een markant, bijzonder Rijksmonument dat zijn nieuwe invulling nog moet krijgen (zie ook H1.3). 3.1.2 Sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen Sterk De ligging nabij centrum, Centraal Station en uitvalswegen maakt het gebied bijzonder aantrekkelijk. Het heeft karakter, sfeer en ruimte. Er is veel particulier woningbezit: in zijn algemeenheid een sterk punt. Ook positief is de kracht van veel bewoners om hun eigen leven te leiden en actief te zijn in hun straat of buurt. Goede basisscholen trekken leerlingen aan uit deze wijken, maar ook van daarbuiten. Blijdorp en Bergpolder zijn door hun ruimtelijke opzet voorgedragen als beschermd stadsgezicht. De Diergaarde en het Vroesenpark zijn belangrijke en waardevolle recreatieve voorzieningen. Zwak Niet alle Verenigingen van Eigenaren functioneren goed. Dit leidt in een aantal gevallen tot minder goed en slecht onderhoud. De parkeerdruk is hoog. De kwaliteit van de buitenruimte is niet altijd op orde. Het vele verkeer op de Stadhouders-, Staten- en de Schieweg zorgt ervoor dat deze verkeersaders moeilijk zijn over te steken. Ook veroorzaakt het drukke verkeer hier een slechte luchtkwaliteit (zie ook H1.2) en veel (verkeers)geluidsoverlast. In een aantal binnenstraten van het Liskwartier ligt ook een sociale opgave. Hier hebben bewoners te maken met werkloosheid, armoede en gebrekkige taalbeheersing. Kansen Een grote kans ligt in een nieuwe invulling en betekenis van de oude Hofpleinlijn en het voormalige Bergwegstation. De Hofbogen kunnen zich ontwikkelen tot een publiekstrekker en tegelijkertijd ruimte bieden aan creatieve ondernemers. Op het dak kan een stadspark ontstaan (zie ook H1.3). Het samenvoegen van woningen en appartementen, vooral in Bergpolder, kan leiden tot een toename van grotere (gezins)woningen. Kansen liggen ook in een nieuwe toekomst voor gebouw het Spoorpunt (tussen Insulindeplein en Hofpleinlijn) en de PWS-blokken bij de De Savornin Lohmanlaan. Bedreigingen De portiekwoningen in Blijdorp en Bergpolder hebben hun beperkingen: ze zijn niet altijd aantrekkelijk voor jonge gezinnen omdat ze te klein zijn en te gehorig. Voor ouderen is vaak de trap een probleem. Dit zorgt voor een probleem gezien de opgave dat ouderen tegenwoordig langer zelfstandig moeten blijven wonen. Daarnaast is door dit alles het aanbod van goede seniorenwoningen onvoldoende. Ouderen kunnen in een isolement raken of niet meer goed voor zichzelf zorgen. De tevredenheid over voorzieningen staat onder druk, bewoners ervaren vooral het gemis aan de nabijheid van openbaar vervoer. In Bergpolder en Liskwartier heeft woningcorporatie Vestia bezit. Haar investeringsmogelijkheden zijn op dit moment niet groot. 3.1.3 Scores wijkprofiel De scores van deze wijken zijn over de hele linie gelijk aan of beter dan het gemiddelde van Rotterdam. In het gehele gebied scoort de luchtkwaliteit slecht, vanwege de hoge concentratie NO2 en fijnstof. De tevredenheid over voldoende parkeermogelijkheid bij de eigen woning is laag. In het Liskwartier is de tevredenheid over het groen laag. In Bergpolder scoort het woningonderhoud laag, maar is men zich wel bewust van een goede prijs-kwaliteitsverhouding. Meer informatie over het wijkprofiel in bijlage 2.
14
Gebiedsplan Noord
3.1.4 Ambitie Blijdorp, Bergpolder en Liskwartier Het gebied Blijdorp, Bergpolder en Liskwartier blijft een aantrekkelijke, groene, veilige, rustige stedelijke woonwijk met sterke basisscholen en een zelfredzame bevolking. 3.2 De doelen Een aantrekkelijke(r) woonomgeving In 2018 is het gebied nog steeds aantrekkelijk. Meer actieve, goed functionerende Verenigingen van Eigenaren zorgen voor beter onderhouden woningen. Door het samenvoegen van woningen te stimuleren ontstaan ook grotere woningen. Bergpolder en Blijdorp-Noord behouden hun aantrekkingskracht voor studenten en starters. Voor Bergpolder-Zuid is in 2011 een masterplan opgesteld. De doelstelling om in het gebied meer betrokken bewoners en minder doorstroming te krijgen blijft staan. Gezien de financiële positie van Vestia en het economisch klimaat moet opnieuw bekeken worden hoe dit doel kan worden gehaald. In Blijdorp is de kwaliteit van de trottoirs en bestrating in 2018 op het Rotterdams gemiddelde. De geluidsoverlast van de A20 is verminderd door de aanleg van geluidsschermen. Meer Burgerkracht In 2018 wonen meer ouderen langer zelfstandig. Initiatieven van bewoners en ondernemers worden gefaciliteerd. Bewoners met problemen zijn beter bekend met de mogelijkheden voor hulp en ondersteuning. Krachtige bewoners zijn actiever in hun buurt en ondersteunen andere buurtbewoners. 3.3 De aanpak De aanpak in het gebied Blijdorp, Bergpolder en Liskwartier bestaat uit de volgende strategieën: Buitenruimte Het gebied schoon en heel houden is voor deze wijken van groot belang. In Blijdorp ligt het kwaliteitsniveau van de bestrating onder de Rotterdamse norm. Voor ouderen is het van groot belang dat trottoirs vlak en overzichtelijk zijn.
Gebiedsplan Noord
15
In het Liskwartier moet het Koningsveldeplein heringericht worden voor spelen en groen. Het plein is verzakt en is vooral stenig. Door omwonenden is een plan gemaakt voor een andere inrichting van het Bergwegplantsoen, waardoor het beter gebruikt kan worden. De nutstuincomplexen aan de Gordelweg moeten beschikbaar en betaalbaar blijven voor bewoners uit de buurt. Bewoners krijgen de mogelijkheid zelf actief te zijn in het beheer van het groen in hun straat en buurt. Het Vroesenpark, en ook het Roel Langerakpark, worden zeer druk bezocht, het zijn de tuinen van veel Noorderlingen. Het behouden en versterken van de kwaliteit (groen, paden, enz) van de parken is noodzakelijk gezien de grote hoeveelheid bezoekers uit Noord en omliggende gebieden. Een kindvriendelijke inrichting van de buitenruimte, mogelijkheden te spelen op pleintjes en brede trottoirs en goede veilige routes zijn belangrijk om het gebied aantrekkelijk te houden voor gezinnen. Waar mogelijk kunnen binnenterreinen een andere invulling krijgen, zoals in de Dresselhuysstraat. Kwetsbare ouderen In dit gebied wonen veel ouderen in woningen die veelal in particulier bezit zijn. Hoe ouderen in deze situatie in staat zullen zijn om langer zelfstandig te wonen, is een urgent vraagstuk. Daarop moet de komende jaren een strategie worden ontwikkeld. Daarnaast is er inzet noodzakelijk van partijen die de netwerken rondom ouderen, zorg- en hulpbehoevenden versterken en die de inzet van vrijwilligers, familie en buurtgenoten weten te organiseren. Ook het (stimuleren van) nadenken over tijdig verhuizen naar gemakkelijk toegankelijke woningen is van belang. Woningvoorraad In Blijdorp en Bergpolder bestaat de woningvoorraad vooral uit portiekwoningen. Voor ouderen brengt dit, bij beperkte mobiliteit, het probleem van beperkte toegankelijkheid van de buitenwereld met zich mee. Het merendeel van de appartementen ligt op de 1e etage of hoger en is meestal slechts ontsloten via de trap. Aanpassen van (de toegankelijkheid van) woningen is vaak een kostbare zaak en niet altijd haalbaar. In portiekwoningen, die veel voorkomen in Blijdorp en Bergpolder, is het bijvoorbeeld niet mogelijk een traplift aan te brengen. Voor (jonge) gezinnen is de woning vaak te klein. Het stimuleren van samenvoegen kan hierin, op beperkte schaal, een uitkomst bieden. Het onderhoud van de woningen zal gestimuleerd worden door de Verengingen van Eigenaren te activeren. Voorzieningen De kwaliteit van de basisscholen moet behouden blijven. Dit is belangrijk om gezinnen aan de buurt te binden. Zelfredzaamheid Ook in dit gebied wonen mensen met problemen op het gebied van taal, werk en gezondheid. In een aantal straten in het Liskwartier wordt met een integrale achter-de-voordeur-aanpak de problematiek aangepakt. Wij zien daarbij voor Vestia een rol als partner bij deze aanpak. Als verhuurder kan de corporatie problemen signaleren en huurders helpen. De Vraagwijzer moet bekend en toegankelijk zijn voor zorg, hulp en ondersteuning. Faciliteren Juist in dit gebied wonen veel mensen met ideeën en initiatieven. Het is een grote opgave voor de overheid om hen de ruimte te geven deze initiatieven tot wasdom te laten komen.
16
Gebiedsplan Noord
Prioriteiten In het gebiedsplan Blijdorp, Bergpolder en Liskwartier stelt de gebiedscommissie de volgende prioriteiten. • Meer groen, goede trottoirs en straten • Een goede woon- en leefsituatie van ouderen nu die geacht worden steeds langer zelfstandig te moeten wonen • Een goed en gezellig gebruik van het Vroesenpark, inmiddels het hipste park van Rotterdam • Kwaliteit van de woningen in de vorm van goed onderhoud door goed functionerende Verenigingen Van Eigenaren • Herontwikkeling van het Koningsveldeplein • Aandacht voor parkeren van auto’s en fietsen en slimme oplossingen waar mogelijk
3.4 Knelpunten In dit gebiedsplan ziet de gebiedscommissie de volgende knelpunten. 1. Woonsituatie van ouderen Ouderen wonen het beste in een woning op de begane grond of een woning met lift. In Blijdorp is dit lang niet altijd het geval. Een nadere beschouwing van de problematiek rondom passende huisvesting van ouderen in een particuliere woningvoorraad is urgent. Deze inspanning is vooralsnog niet gedekt; wel heeft cluster Stadsontwikkeling hierin een start gemaakt. Als gebiedscommissie zullen we de discussie en het denken over dit knelpunt gaan opstarten. 2. Herontwikkeling van het Koningsveldeplein Het Koningsveldeplein in het Liskwartier is de enige buitenruimte van formaat in het Liskwartier. Het zou een mooi, groen plein kunnen worden waar bewoners elkaar ontmoeten, kinderen en jongeren kunnen spelen en sporten. Het is nu stenig en inmiddels weer verzakt. De bestemming van het schoolgebouw aan het plein is nog onduidelijk. De bestemming van het schoolgebouw is vanzelfsprekend van groot belang bij herinrichting van het plein.
Gebiedsplan Noord
17
3. Achter-de-voordeur-aanpak In dit gebied wonen in het algemeen krachtige, zelfstandige bewoners. Maar er is toch ook sprake van minder zelfredzaamheid en sociale problematiek zoals werkloosheid, armoede en gebrekkige taalbeheersing. Dat concentreert zich in een aantal straten in Bergpolder en Liskwartier. Het Wijkteam van cluster Maatschappelijke Ontwikkeling zal met partners een integrale huis-aan-huis aanpak ontwikkelen die zich richt op de problemen achter de voordeur. Natuurlijk moeten bewoners ook gewoon via Vraagwijzer een beroep kunnen doen op ondersteuning en zorg. 4. Buitenruimte Blijdorp Trottoirs en bestrating liggen er in Blijdorp niet overal goed bij. De kwaliteit ligt dan ook onder de Rotterdamse norm. Om deze achterstand in te halen, moet er extra worden geïnvesteerd in de buitenruimte in Blijdorp. 5. Ontwikkeling Hofbogen De afgelopen jaren is het slechts deels gelukt de Hofbogen te ontwikkelen. Momenteel is Hofbogen BV het stuk rond het oude station Hofplein aan het restaureren. Hierna wil men doorgaan met de renovatie van de boogjes tot aan het station Bergweg om de plint aantrekkelijker te maken. Om deze ontwikkeling te stimuleren dienen we aan te sluiten door de aanliggende straten, zoals de Vijverhofstraat, op te hogen en opnieuw en anders in te richten. Ook moet de discussie over het onderhoud/beheer van het dak beslecht worden. Al jaren is er een impasse; corporaties mogen niet meer investeren en voor verkoop zijn geen gegadigden. Deze impasse moet worden doorbroken doorbroken zodat: - Wijkpartijen kunnen deelnemen in de ontwikkeling en exploitatie van de bogen en de omgeving; - Het dak mogelijkheden biedt voor het creëren van een aantrekkelijke groene route: een belangrijke publiekstrekker;- De toekomst van dit Rijksmonument door middel van restauratie zeker wordt gesteld. - De toekomst van dit Rijksmonument door middel van een restauratie zeker gesteld wordt. Anders verpaupert het en verwordt het van icoon tot een litteken voor de hele wijk. Zie ook H2.4.
18
Gebiedsplan Noord
4 Gebiedsplan Oude Noorden Leven in een spannende stadswijk 4.1 De ambitie 4.1.1 Typering van het gebied De oude volkswijk het Oude Noorden zit vol diversiteit en tegenstellingen: jong, oud, rijk, arm, studenten, kunstenaars, ondernemers en winkeliers wonen en werken er naast èn met elkaar. De 17.000 bewoners vormen samen een bont gezelschap. Er zijn relatief veel éénpersoonshuishoudens en éénoudergezinnen. Er wonen in het Oude Noorden veel kwetsbare mensen, mensen die moeite hebben met rondkomen en met diverse sociaal-psychische problemen waardoor het lastig is regie over hun eigen leven te hebben. De wijk kent veel bewoners die zich actief inzetten voor hun straat, buurt of binnenterrein. Zo heeft de Kop van Noord zijn eigen bewonersvereniging, net als het Pijnackerplein. Het Noordplein biedt ruimte aan evenementen als de Rotterdamse Oogstmarkt. Winkels, horecagelegenheden en creatieve, kleine bedrijfjes zijn volop aanwezig op de Noorderboulevard, Benthuizerstraat en Bergweg. In het gebied Zwaanshals/Zaagmolenkade draait het om food, fashion en design met creatieve winkels en eettentjes. Het Klooster is nu een wijkgebouw voor en door bewoners. De PI Noordsingel (voormalige Rechtbank en Huis van Bewaring) wordt de komende jaren ontwikkeld tot een groen wooncomplex. Veel pleinen zijn de afgelopen jaren opgeknapt en vergroend. 4.1.2 Sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen Sterk Het Oude Noorden is authentiek. En sinds de veiligheid wat meer op orde is, is ook het imago van deze wijk sterk verbeterd. Het Oude Noorden wordt gezien als the place to be. De oude, soms nog 19e eeuwse, bebouwing zorgt voor karakter en sfeer en is aantrekkelijk voor de moderne stadsbewoner. Pareltjes zijn pleinen als het Pijnacker- en Brancoplein, evenals de soms verscholen binnenterreinen.
Gebiedsplan Noord
19
Ook de historie geeft aanleiding om trots te zijn op het Oude Noorden. De wijk kent een grote diversiteit van bewoners en -nog belangrijker- bewoners ervaren die mix ook als positief. In de afgelopen jaren is er een cultuur van ‘echt’ samenwerken ontstaan tussen gemeente, corporaties, professionals, ondernemers en actieve bewoners, met goede resultaten op allerlei vlakken. Zwak Er is sprake van ernstige sociale problematiek op het gebied van werk, taalbeheersing en gezondheid. Overlast door drugs(handel) is in de loop der jaren verminderd, maar nog altijd aanwezig. Dat is de andere kant van het Oude Noorden. Kansen Het gebied heeft veel potentie die nog verder ontwikkeld kan worden met de PI Noordsingel, de Rotte, het Noordplein, de verbinding met het centrum via de Jonker Fransstraat en de Meent. Het winkelgebied, zowel Benthuizerstraat, Noorderboulevard als Zwaanshals/Zaagmolenkade zijn aantrekkelijk voor een breed publiek van binnen en buiten Rotterdam. Karakter, sfeer en imago van het Oude Noorden kunnen worden ingezet om investeerders te bewegen te investeren in het gebied. Bedreigingen Door veranderingen in werkwijze (aanbesteding, decentralisaties op het gebied van zorg en welzijn), regelgeving (wat betreft corporaties) en verminderde investeringsmogelijkheden van gemeente en partners (corporaties) staan de ingezette ontwikkelingen onder druk. Meer bewoners met psychisch-sociale problemen moeten met minder of zonder begeleiding zelfstandig gaan wonen. Op de Noorderboulevard belemmert het versnipperd eigendom de komst van grotere winkelformules. 4.1.3 Scores wijkprofiel Juist op het gebied van veiligheid liggen de scores van het Oude Noorden op/rond het Rotterdams gemiddelde. Op het fysieke vlak valt een lage tevredenheid op over (het onderhoud van) de woning. In de buitenruimte vallen rommel, hondenpoep en een lage tevredenheid over groen op. Maar de meest opvallende score gaat over de tevredenheid van bewoners over hun leven. Meer dan een kwart (27%) van de bewoners is niet tevreden met de kwaliteit van hun leven. Het Oude Noorden neemt hierin de 73e plaats in van alle 86 Rotterdamse wijken. Meer informatie over het wijkprofiel in bijlage 3. 4.1.4 Ambitie Oude Noorden Het Oude Noorden is een vitale, spannende stadswijk vol ondernemerschap, creativiteit en diversiteit. Dat trekt nieuwe bezoekers en bewoners. Het is ook een wijk die met haar voorzieningen bewoners, jong en oud, ondersteunt en aanmoedigt. Dat leidt tot sociale stijging. Het Oude Noorden wil deze sociale stijgers vasthouden. 4.2 De doelen Een aantrekkelijk en divers voorzieningenniveau In 2018 biedt het Oude Noorden ruimte aan sfeervolle activiteiten op pleinen, en aan vele kleine bewonersinitiatieven en evenementen die het cultureel klimaat versterken. Op de plek van verdwenen detailhandel wordt ruimte gecreëerd voor andere interessante functies, zoals bijvoorbeeld atelierruimte, stadswoningen, aantrekkelijke horeca (ook voor gezinnen) of een werkplaats. Meer sociale stijgers blijven in het Oude Noorden wonen Bewoners die een stapje op de carrièreladder maken, blijven in het Oude Noorden wonen. Bewoners participeren meer in de samenleving door (vrijwilligers)werk. Meer jongeren hebben een startkwalificatie. Meer kapitaalkrachtiger en/of hoger opgeleide instromers De aantrekkingskracht van het Oude Noorden trekt nieuwe actieve bewoners met organiserend vermogen en betrokkenheid bij straat en buurt.
20
Gebiedsplan Noord
4.3 De aanpak De aanpak in het gebied Oude Noorden bestaat uit de volgende strategieën: Cultureel klimaat Het Oude Noorden heeft een sterke aantrekkingskracht op creatieve mensen en op mensen die houden van kunst en cultuur. Deze kwaliteit willen we verder versterken door ruimte te bieden aan kunstenaars en creatieve ondernemers om te werken, voor voorstellingen, exposities en (kleinschalige) evenementen. Het aanbod van evenementen bevat voor ieder wat wils. De rol van faciliterende overheid is hierbij van groot belang. Middels gebiedspromotie versterken we dit aantrekkelijke, culturele imago. Talentontwikkeling Kinderen en jongeren krijgen de gelegenheid hun talenten optimaal te ontwikkelen. Op school, maar ook bij sportverenigingen en in andere vrijetijdsbesteding. Dit gebeurt door het uitvoeren van een breed gezamenlijk programma van scholen, jeugdwerk en andere partners, zowel binnen als buiten op de pleinen. In dit programma staan het gezamenlijke pedagogisch klimaat, de ouderbetrokkenheid, de taalbeheersing en taalvaardigheid, binding met de wijk en het vergroten van de weerbaarheid centraal. Het resultaat is te zien in het gedrag van kinderen op school en op straat. Van groot belang is ook om ouders en kinderen goed te ondersteunen in hun schoolloopbaan. Het gaat daarbij om de hele schoolcarrière: van voor- en vroegschoolse educatie naar basis- en voortgezet onderwijs. Continueren van de effectieve aanpak is nu van groot belang om de resultaten vast te houden. Participatie Bewoners krijgen de zorg, ondersteuning en hulp die zij nodig hebben om in de samenleving te participeren. Het kan gaan om het zetten van stappen op weg naar het arbeidsproces of om het verbeteren van de regie op het eigen leven. Daarnaast gaat het ook om voorkomen van problemen, zoals schulden bij jongeren. Het gaat hier om de professionele inzet van wijkteams en wijknetwerken en het verbinden van krachtige burgers aan degenen die hulp behoeven.
Gebiedsplan Noord
21
Voorzieningen Het Zwaanshals en de Zaagmolenkade ontwikkelen zich verder tot winkelgebied met goede horeca. De situatie is echter nog wel kwetsbaar. Het vraagt van alle betrokkenen zeker nog commitment in het verbeteren van de buitenruimte en het voeren van promotie. De Noorderboulevard, de traditionele winkelstraat voor de dagelijkse boodschappen, is vanwege de eigendomsstructuur een kwetsbare winkelstraat. Met een vastgoedfonds wordt geprobeerd panden samen te voegen en nieuwe formules aan te trekken. De komst van een supermarkt is een noodzakelijke aanvulling op het winkelbestand. Goede horeca - koffie en lunch - op de Noorderboulevard zorgt ervoor dat bezoekers langer in het gebied blijven. De straat is ook gebaat bij goed onderhouden panden en het realiseren van woningen boven winkels. Een goed ondernemersklimaat is gebaat bij winkeliers die zich organiseren. Het Noordplein biedt plaats aan evenementen en wordt aantrekkelijk voor een breed publiek. Er is inmiddels een eerste aanzet gedaan voor planvorming. Marktpartijen worden uitgedaagd de potentie van de Rotte te benutten. Het Klooster is het activiteitencentrum van de buurt onder beheer bij bewoners. Het is ook de werk- en ontmoetingsplek van professionals. Het Jan van der Ploeghuis krijgt een nieuw concept van zorg, welzijn en participatie. In deze omgeving staat de Dansschool al enige jaren onbeheerd. Het is noodzakelijk dat dit pand een goede invulling krijgt en wordt opgeknapt. Woningvoorraad Er staan nauwelijks grootschalige nieuwbouwprojecten op stapel. Maar door de kansen die zich voordoen te verzilveren zien we wel mogelijkheden: bijvoorbeeld door klushuizen, klushuur, wonen in voormalige kantoren en Collectief Particulier Opdrachtgeverschap. Hierdoor worden zowel nieuwe bewoners aangetrokken als de sociale stijgers verleid om te blijven. Mede op basis van de Cultuurhistorische verkenning wordt het authentieke karakter van het Oude Noorden behouden en versterkt. In de Bloklandstraat staat de komende jaren nog het een en ander te gebeuren zoals kluswoningen en de verbouw van een voormalig schoolgebouw tot woningen en nieuwbouw. De inrichting van de straat moet hierop aansluiten. Aan goede huisvesting voor ouderen is een groot tekort in het Oude Noorden. Buitenruimte In 2014 worden met subsidie van het Rijk de laatste projecten langs de Rotte uitgevoerd. De komende jaren ontbreken die subsidies. Daarom is het belangrijk om zoveel mogelijk ‘werk met werk’ te maken. Op de Bergweg moet het tramspoor en het riool vervangen worden. Dit is een mooie kans voor meer groen en veilige fietspaden. Ook elders waar zich kansen voordoen knappen we binnenterreinen op en wordt de buitenruimte verder vergroend. De Zaagmolenstraat wordt ervaren als een onveilige route voor fietsers. In de Bloklandstraat ontstaat een nieuwe veilige oost-west verbinding voor fietsers. Veilig De veiligheid in het Oude Noorden is de laatste jaren sterk verbeterd, maar de politie en haar partners mogen niet verslappen en moeten adequaat inspelen op signalen en trends. Aanpak van drugsoverlast blijft noodzakelijk.
22
Gebiedsplan Noord
Prioriteiten In het gebiedsplan Oude Noorden stelt de gebiedscommissie de volgende prioriteiten. • Talentontwikkeling voortzetten van de inspanningen • Schoon, heel en veilig voor een prettige, gezellige en gastvrije woon-, werk- en winkelomgeving • Kunst, cultuur en evenementen dragen bij aan sfeer, imago en (economische) verbetering van de wijk • Ontwikkelen van het Gerechtsgebouw en de PI aan de Noordsingel voor wonen en openbaar groen • Noorderboulevard, Zwaanshals en Noordplein minder leegstand, gevarieerder winkelaanbod en een gezellig plein • Variatie in woningen woningen naar ieders wens • Jan van der Ploeghuis zorg, welzijn en ontmoeting aan het Johan Idaplein • Bloklandstraat het ontwikkelen van een aantrekkelijke woonstraat tussen Bergweg en Rotte
4.4 Knelpunten In dit gebiedsplan ziet de gebiedscommissie de volgende knelpunten. 1. Middelen voor kunst, cultuur en evenementen Het Oude Noorden heeft erg geprofiteerd van de inspanningen die zijn gedaan op het gebied van kunst, cultuur en evenementen. Evenementen zoals de Rotterdamse Oogstmarkt en het Blue Grass festival trekken veel bezoekers van binnen en buiten de wijk. Het is cruciaal het programma voort te zetten.
Gebiedsplan Noord
23
2. Dansschool De Dansschool (tegenover het Klooster) staat al langere tijd in vervallen toestand. Het complex is deels gemeentelijk en deels particulier eigendom. De afgelopen jaren is er regelmatig sprake geweest van gevaarlijke situaties vanwege loslatende stukken steen. Verdere verloedering doet sterk afbreuk aan de naaste omgeving. Het Klooster en het Johan Idaplein zijn de afgelopen jaren opgeknapt. Een aanpak, in de vorm van renovatie of sloop en nieuwbouw is noodzakelijk en kan niet langer wachten. 3. Noordplein Het Noordplein moet aantrekkelijker worden als verblijfsgebied om een terrasje te pakken, een evenement te bezoeken of als start- of eindpunt voor het winkelen. 4. Bergweg Het tramspoor en het riool moeten vervangen worden. Het is wenselijk dat de Bergweg dan tegelijkertijd opnieuw wordt ingericht van gevel tot gevel. Hiervoor zijn extra gelden noodzakelijk. Dan zijn er mogelijkheden om veilige fietspaden aan te leggen, meer groen aan te leggen, het onderhoud van de panden te stimuleren, ondernemers en winkeliers te activeren en een betere verbinding te leggen tussen Eudokiaplein en Noorderboulevard.
24
Gebiedsplan Noord
Bijlage 1 Wijkprofiel Agniesebuurt en Provenierswijk
Scores wijkprofiel In beide wijken is sprake van een hoog gemiddelde NO2-concentratie (fijnstof), hetgeen de slechte score op milieu veroorzaakt. Hoewel de objectieve overlast in de Provenierswijk rond het Rotterdams gemiddelde zit (109 ten opzichte van 100), scoort de subjectieve overlast met 86% onder het gemiddelde. Oorzaken hiervan zijn overlast van groepen jongeren, schreeuwende of pestende jongeren. Dit scoort ver onder het gemiddelde van Rotterdam. Handel in drugs op straat en lastig worden gevallen op straat scoren onder het Rotterdams gemiddelde. De veiligheid van de Agniesebuurt scoort met 68% ver onder het Rotterdams gemiddelde. Vernieling (bekladding, auto’s), overlast en burengerucht zijn hier onder
Gebiedsplan Noord
25
andere de oorzaak van. In de beleving springen bekladding en vernieling in de buurt hier extra uit. Het hoge aantal meldingen van leefmilieu – overlast van 51 (per 1.000 inwoners) veroorzaakt met name de hoge objectieve overlast in de Agniesebuurt (29 is het Rotterdams gemiddelde). Meedoen in de Agniesebuurt scoort met 89 lager dan het Rotterdams gemiddelde. Opvallend hierin is dat het aandeel schoolgaande en studerende jongeren boven dit gemiddelde ligt met een score van 70 (tegenover 64 gemiddeld). Achter deze score blijkt dat werkloosheid, verlenen van mantelzorg en meedoen als vrijwilliger ver onder het Rotterdams gemiddelde liggen. De subjectieve binding in de Agniesebuurt is gemiddeld. Echter laten de onderliggende indicatoren wat anders zien. Ondanks het feit dat bewoners lager scoren op geluk met de buurt, trots op de buurt, de buurt leuk vinden of geen problemen in de buurt te ervaren, is hun binding met de buurt boven het gemiddelde. Het percentage bewoners dat denkt dat Rotterdam over 2 jaar is verbeterd, ligt ver boven het Rotterdamse gemiddelde.
26
Gebiedsplan Noord
Bijlage 2 Wijkprofiel Blijdorp, Bergpolder en Liskwartier Wijkprofiel
Wijkprofiel
Gebiedsplan Noord
27
Wijkprofiel
Scores wijkprofiel In het gehele gebied scoort de luchtkwaliteit slecht, vanwege de hoge concentratie NO2. Op het terrein van veiligheid en criminaliteit ligt het probleem in dit gebied op vernieling en diefstal van en aan auto’s. In het Liskwartier is 29% in 2013 slachtoffer geworden (tegenover Rotterdam 21%). In Blijdorp is het aantal misdrijven van/uit motorvoertuigen twee keer zo groot als het Rotterdams gemiddelde. Slechts 37% van de bewoners Liskwartier is tevreden over het (gebruiks)groen (in Rotterdam 65%). Opvallend in Bergpolder is de lage tevredenheid, 30%, over het woningonderhoud in vergelijking met Rotterdam (50%). Ook de tevredenheid over allerlei woningaspecten is ver beneden Rotterdams gemiddelde, maar daar tegenover staat een bovengemiddelde tevredenheid (54%) over de prijs-kwaliteitsverhouding (51% in Rotterdam). In Bergpolder scoort de sociale binding slecht. De studentenpopulatie brengt wat meer verhuisbewegingen en kortere woonduur met zich mee. Ook het wekelijks buren- en buurtcontact scoort laag. In Blijdorp is het percentage bewoners dat lang in de buurt woont laag, nl. 30% (in Rotterdam 42%). In Bergpolder geeft slechts 35% aan dat er voldoende parkeermogelijkheden bij de eigen woning zijn, in Blijdorp is dit 42%, het Rotterdams gemiddelde is 57%.
28
Gebiedsplan Noord
Bijlage 3 Wijkprofiel Oude Noorden Wijkprofiel
Scores wijkprofiel Opvallend in het Oude Noorden is zowel het aantal woningen met over- (13%, in Rotterdam 8%) als onderbezetting (63%, in Rotterdam 70%). De tevredenheid over de eigen woning ligt laag; 65% zegt (zeer) tevreden te zijn, in Rotterdam 75%. Ook de tevredenheid over het onderhoud van de woningen ligt laag. Bewoners ervaren vaak overlast van rommel (56%; Rotterdam 41%) en hondenpoep (55%, Rotterdam 39%). De tevredenheid over groen en gebruiksgroen is ook laag; 47% is tevreden over groen (Rotterdam 80%) en 33% over gebruiksgroen (Rotterdam 65%). Fietsendiefstal wordt als buurtprobleem ervaren door 24% (Rotterdam 17%). 20% Van de bewoners ervaart veel overlast van groepen jongeren (Rotterdam 12%); 17% ervaart veel overlast van ruziemakende en/of schreeuwende jongeren (Rotterdam 10%). Van de bewoners zegt 73% tevreden te zijn met de kwaliteit van hun leven (Rotterdam 79%). 49% heeft een baan van 12 uur of met (Rotterdam 58%). En 33% van de bewoners is het eens met de stelling ‘als je in deze buurt woont, dan heb je geluk’ (Rotterdam 47%).
Gebiedsplan Noord
29
Colofon Tekst:
Han van Dam Jacco Bakker
Uitgave:
Gebiedscommissie Noord
Vormgeving: Robedrijf Juli 2014
