G r o n i n g e n. Jaarverslag GGD. Samen werken aan gezondheid. Marum

Groningen

Groningen

Jaarverslag GGD

Hanzeplein 120 Postbus 584 9700 AN Groningen ggd.groningen.nl (050) 367 40 00

Samen werken aan gezondheid

GGD Groningen


2013

Marum

Jaarverslag GGD 2013


Groningen

Voorwoord

5

Inzet GGD voor de gemeente

6

Algemeen

11

Toekomst GGD Groningen

11

Bezuinigingen

11 11

GGD Groningen in ontwikkeling

12

Kwaliteit

12

46

Jongeren

32

Fresh

47

Seksuele gezondheid op Regionaal Opleidingscentra (ROC’s) 32

Climate and Heath

47

We Can Young

32

Laagfrequent geluid

48 48

19

Tour of Love

32

Convenant Geluidsbeleid Muzieklocaties

Deskundige infectiepreventie

20

Project Liefde en Genot

33

Project ‘Rook bij branden-Aanpassing berichtgeving

Wijzigingen regels kinderopvang

20

Mannen die seks hebben met mannen

33

op grond van perceptieonderzoek’

48

20

Project Seksuele Gezondheid Allochtonen

34

Programmacollege Milieu en Vakgroep Milieu

49

Nader Onderzoek DoodsOorzaak (NODO)

20

Amor i Salú

34

Moleculaire surveillance in Noord-Nederland

49

Convenant politie-GGZ-GGD-Ambulancezorg Groningen

21

Asense

34

Fecale verontreiniging op kinderhanden in kinderboerderijen 49

21

Hindoestaanse gemeenschap

35

Onderzoek naar darmbacterie E.coli

49

Turkse gemeenschap

35

Project nazorg hepatitis B + C

50

Prostituees

35

Hepatitis B bij asielzoekers

50

Seksuele gezondheid in cijfers

36

Onderzoek seksuele gezondheid 2013 Sense Noord-Nederland 50

22

Toename bezoekers

37

23

Testlab

37

Veiligheid

Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR) 21

Splitsing gemeenschappelijke regeling Veiligheid- & Gezondheidsregio

Samenwerking met RIVM

Reizigersadvisering

Forensisch geneeskunde Deel 1 - Opvallende gebeurtenissen en ontwikkelingen 10

31

Deel 2 - Reguliere activiteiten en onderzoeken 2013 Algemeen

23

Tuberculosebestrijding

38

Lokaal Gezondheidsbeleid

23

Tuberculose-screeningen

38

13

Gezondheidsbevordering

23

Reizigersadvisering

39

13

Gezonde School Groningen

23

Technische Hygiëne Inspectie

40

13

Toentje, tuin voor Voedselbank klanten in stad Groningen

24

Kinderopvang

40

GGD als crisisdienst

14

CJG-krant Oldambt, Bellingwedde

24

Overige inspecties

40

GGD Rampen Opvang Plan

14

Voorlichting Eigen Taal en Cultuur

24

Publieke Gezondheid Asielzoekers

41

Samenwerking GGD’en Noord-Nederland

14


12

Convenant Alcohol & Jongeren

12

Dik doun in Grunn Epidemiologie Gezondheidsonderzoek volwassenen

Statistieken 2013 website en twitteraccount

Jeugd Gezondheidszorg- algemeen

24

Forensische Geneeskunde

Periodiek Gezondheidsonderzoek

25

‘Forensiche geneeskunde ontleed’: over taken en

Het nieuwe basispakket JGZ en de nieuwe Jeugdwet

15

Neonatale screeningen

25

de opleiding forensich artsen

42

Basisaanbod preventie JGZ

15

Borstvoeding

26

Noord-Nederlandse bij- en nascholing

42

Decentralisatie Jeugdzorg

15

Telefonische Advisering

26

Lijkschouw

42

Mobiel Opvoed Informatieteam

26

Het Proces van Inhoudelijke Integratie

Milieugezondheidszorg

43

(programma Inhoudelijke Integratie)

16

Rijksvaccinatieprogramma

26

Incidenten

43

Healthy Pregnancy 4 ALL

16

Preventieve logopedie

27

Voorkomen van incidenten en de gevolgen ervan

43

27

Advisering burgers

44

Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Noord-Nederland 16

Aanvullende producten en projecten

Het project Gezond Zwanger

17

Licht Pedagogische Hulpverlening

27

Advisering gemeenten

44

Team Vroegsignalering

17

Stevig ouderschap

28

Gezondheidseffect-screening

44

17

Moeders Informeren Moeders

28

Nieuwsbrief en Website Milieugezondheidszorg

45

18

Medicijnprotocol voor het voortgezet onderwijs

28

Advisering woningbouwverenigingen

45

29

Advisering scholen

45

29

Advisering provincie

45

Contactmoment 14

+

Infectieziektebestrijding Vaccinatie polio

18

Uitbraak mazelen

18

Meer vragen onder studenten over scabiës (schurft)

18

Infectieziektebestrijding

30

18

Seksuele gezondheid

31

Seksuele gezondheid digitaal

18

Week van de Lentekriebels

31


19

Sense Noord-Nederland

31

Specialistische Zorg

Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Winterregeling Buitenslapers gemeente Groningen

Jaarverslag GGD • Inhoudsopgave • Pagina 2

Veiligheid

46

Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio Specialistische Zorg Onderzoek

51

42

15

Jeugdgezondheidszorg

Bijlagen


Inhoudsopgave

Team soa/sense

46 46 46

Jaarverslag GGD • Inhoudsopgave • Pagina 3

Groningen

Voor u ligt het jaarverslag 2013 van GGD Groningen. Met dit jaarverslag willen we u een helder beeld geven van de inhoudelijke activiteiten en dienstverlening. Het is geen uitputtend overzicht, maar geeft zeker de bijzonderheden weer over het jaar 2013. Gezien de positieve reacties geldt ook voor deze uitgave dat elke gemeente een eigen jaarverslag wordt aangeboden. Al met al was 2013 een turbulent jaar. De dienstverlening moest op peil blijven terwijl er veel ontwikkelingen zijn geweest die GGD Groningen raken. U kunt hierbij denken aan de aanstaande decentralisaties, de in gang gezette interne cultuuromslag en de vorming van het Shared Service Centrum (SSC) voor interne dienstverlening binnen de gemeente Groningen. Dankzij de inzet van alle GGD-medewerkers is het weer gelukt om de dienstverle-


Voorwoord

Voorwoord

ning zo hoog mogelijk te houden. De samenwerking met onze ketenpartners is daarbij van onverminderd groot belang geweest. Op 6 december 2013 heeft het bestuur van de Veiligheids- en Gezondheidsregio Groningen besloten mij te benoemen tot directeur Publieke Gezondheid van de regio Groningen met een duidelijke opdracht voor de komende 2 jaar. Een stevige positionering van GGD Groningen, met preventie als drijvende kracht, is daarbij een van de belangrijkste aspecten. Ik waardeer het in mij gestelde vertrouwen. We werkten in 2013 hard aan de publieke gezondheid van de Groningers. Ik verheug me er op dit samen in 2014 voor te zetten met de collega’s, het bestuur en ketenpartners en vertrouw op een goede samenwerking. Met vriendelijke groet, Marco ter Harmsel Directeur Publieke Gezondheid GGD Groningen

Jaarverslag GGD • Voorwoord • Pagina 4

Jaarverslag GGD • Voorwoord • Pagina 5

Groningen

In dit deel van het jaarverslag leest u informatie over de inzet van GGD Groningen voor de gemeente Marum.

Basiscijfers gemeente Marum

Cb-assistente:

Wijkverpleegkundige JGZ:

2012

2013

Aantal kinderen in zorg 0-4

402

685

391

Aantal zittingen (totaal)

151

148

134

Medisch

83

83

73

Verpleegkundig

67

65

60

1.341

1.280

1.186

Medisch

761

726

631

Verpleegkundig

580

554

555

Aantal kinderen gezien in groep 2

139

122

101

Aantal kinderen gezien in groep 7

124

128

112

BMI 3 jarigen Overgewicht Obesitas

259 (100%) 20 (7,7%) 0 (0%)

245 (100%) 24 (9,8%)


94 (100%) 4 (4,3%) 2 (2,1%)


Aantal consulten (totaal)

Overzicht van de lokale GGD-medewerkers in de gemeente Marum Jeugdarts:

2011

Dhr. De Roo Mw. Geerdink Mw. S. Ghorbandi Mw. G. Oldenkamp Dhr. Strampel Mw. S. Tellinga Mw. S. Tjalsma Mw. A. Feitsma Mw. J. Marree Mw. A. Zijlstra

Doktersassistente:

Mw. M. Nolden

Sociaal geneeskundige:

Dhr. T. Bosma

Sociaal verpleegkundige:

Mw. A. Schomaker

Preventief logopediste:

-

OGGz coördinator:

Mw. L. Span

OGGz V&A medewerker:

Mw. J. Marree Dhr. T. Bosma

Zorg voor Jeugd Groningen coördinator:

Mw. L. Span

CJG coördinator:

Mw. M. Mulderij

Inspiratiewerkgroep Noord &West (Westerkwartier) en Noord (BMWE gemeenten)

Centrum voor Jeugd en Gezin

De inspiratiewerkgroep startte in 2013. Hiermee willen we

In de vier gemeenten van het Westerkwartier, Marum, Grootegast,

signalen vertalen, verbeteringen doorvoeren en verbinden.

Leek en Zuidhorn, wordt hard gewerkt aan de verdere opbouw

De Inspiratiewerkgroep haalt signalen op uit de regio’s Noord

van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). De gemeenten

(BMWE) en West (Westerkwartier) die de jeugdgezondheidszorg-

werken hierbij nauw samen.

medewerkers krijgen in hun werk. Een voorbeeld van een derge-

In de gemeenten zijn op diverse locaties inloopspreekuren:

lijk signaal is de toename van ernstige problemen bij kinderen

Marum, Grootegast, Leek en Zuidhorn. GGD Groningen werkt

door echtscheiding. Andere signalen zijn de toename van overge-

hierbij samen met de ketenpartners in het CJG en andere voorlig-

wicht bij kinderen en opvoedingsonmacht bij ouders. Deze signa-

gende voorzieningen. Om de samenwerking te bevorderen zijn er

len bespreken we in de werkgroep. Of de werkgroep het signaal

regelmatig lunchbijeenkomsten. Ook is er een multidisciplinair

oppakt en verder uitwerkt, bijvoorbeeld in een samenhangend

overleg (MDO) van kernpartners CJG gevormd.

uitvoeringsplan, hangt af van de urgentie en hoe breed het

Daarnaast functioneren twee buurtnetwerken.

signaal wordt gedragen.

In de Westerkwartiergemeenten zijn we opnieuw gestart met de

In deze werkgroep zijn alle disciplines van de jeugdgezondheids-

zwangerschapseducatie. Kraamcentrum Het Groene Kruis en GGD

zorg (JGZ) vertegenwoordigd. Ook een functionaris Gezondheids-

Groningen werken hierbij nauw samen. We bieden de cursus

bevordering neemt hieraan deel. De regiomanager is voorzitter

afwisselend aan in de gemeenten Zuidhorn en Leek.

van de werkgroep. Afgelopen jaar heeft de werkgroep diverse signalen besproken. Zo

Voorbereiding op de decentralisaties

kwam de rol van het CJG binnen de “Pedagogische Civil Society”

230 (100%) 6 (2,6%) 2 (0,9%)

Om de komende veranderingen het hoofd te kunnen bieden,

aan de orde. We spraken over signalen die samenhangen met de

investeren we in het Westerkwartier in onze medewerkers.

transformatie van de jeugdzorg in de context van het sociaal

144 (100%) 12 (8,3%)

97 (100%) 11 (11,3%) 1 (1%)

Er vond een carrouselmiddag plaats waarin medewerkers spraken

domein. Ook de toename van ernstige problemen bij kinderen

over de komende ontwikkelingen, de impact ervan op ons alle-

door scheiding is aan de orde geweest. De signalen zijn doorgezet

100 (100%) 13 (13,0%) 8 (8,0%)

118 (100%) 22 (18,6%)

104 (100%) 14 (13,5%) 1 (1,0%)

maal en de gedragsverandering die hierbij vereist is. Daarnaast is

naar het CJG.

SDQ 5 jarigen totaal Subklinisch Afwijkend

91 (100%) 7 (7,7%) 6 (6,6%)

116 (100%) 11 (9,5%) 6 (5,2%)

92 (100%) 10 (10,9%) 7 (7,6%)

en de transformatie.

SDQ 10 jarigen totaal Subklinisch afwijkend

94 (100%) 9 (9,6%) 11 (11,7%)

115 (100%) 11 (9,6%) 9 (7,8%)

97 (100%) 8 (8,2%) 6 (6,2%)

Vaccinaties 9 jarigen: BMR DTP

131 (98,5%) 131 (97,8%)

131 (92,9%) 131 (92,3%)

124 (105%) 123 (103%)

58 45

43 29

70 41

65 1

85 4

145 9

15

8

23

4

15

20

119 5 4

97 4 1

108 4 2

1

0

0

OGGz Aantal actieve dossiers waarvan nieuwe aanmeldingen Zorg voor Jeugd: Aantal signalen: waarvan urgent Aantal keren Zorgcoordinatie gestart door GGD Aantal keren Zorgcoordinatie gestart door BJZ Aantal gehoorscreeningen: 1e screening 2e screening 3e screening verwezen (bij onvoldoende na 3e screening)

Jaarverslag GGD • Gemeente Marum • Pagina 6


Marum

Gemeente Marum

Activiteiten in de gemeente Marum

er tijdens elke teambijeenkomst aandacht voor de decentralisaties CJG en het consultatiebureau Ouders komen via het consultatiebureau laagdrempelig bij het CJG binnen. We werken vanuit het consultatiebureauteam. Het team bestaat uit een jeugdarts, een jeugdverpleegkundige en een assistente. Centraal bij de werkzaamheden vanuit het consultatiebureauteam staan de eigen kracht van ouders, hun netwerk en het gebruik maken van voorliggende voorzieningen. Wanneer dit onvoldoende is, maken we samen met de ouders een inschatting van de ondersteuningsbehoefte. We kunnen bijvoorbeeld ondersteunende huisbezoeken doen. Ook vindt afstemming plaats tussen het consultatiebureauteam en het schoolteam. Het schoolteam bestaat uit de sociaal verpleegkundige, de sociaal geneeskundige en de doktersassistente. Er is nauwe samenwerking met de andere partners op ons werkterrein en de ketenpartners binnen het CJG.


Groningen

Stevig Ouderschap

De jeugdverpleegkundige onderhoudt het contact met de basis-

Specifiek opgeleide verpleegkundigen voeren Stevig ouderschap

scholen in de gemeente Marum. Deze medewerker van GGD

uit. Het is vooral bedoeld voor risicogezinnen die net een kind

Groningen is daarom een belangrijke schakel in het contact met

hebben gekregen. In de eerste 18 maanden kunnen de verpleeg-

de overige netwerkpartners.

kundigen zes keer een huisbezoek afleggen. De bedoeling is om

Op de scholen bespreken we zorgsignalen en pakken we vragen

het zelfvertrouwen van de ouders te vergroten en de hulpvraag

van ouders op over de ontwikkeling van hun kinderen. Waar nodig

goed in beeld te krijgen. In de gemeente Marum maakten 8

verwijzen we actief naar andere instellingen of de CJG-partner.

gezinnen gebruik gemaakt van deze voorziening.

Centraal staan de eigen kracht van ouders en het gebruik maken

Stevig ouderschap gaat uit van eigen kracht, behoeften en

van voorliggende voorzieningen. De interne begeleiders van de

invulling van de ouders.


CJG en de scholen

school zijn een belangrijke gesprekspartner. Met hun bespreken we het jaarlijks gezondheidsonderzoek van de kinderen in groep 2

Inspecties Technische Hygiëne

en groep 7. Naast de individuele zorgsignalen wordt een actieve rol vervuld in het vertalen van collectieve signalen naar en met het CJG in een aanpak, die welzijn en gezondheid van de kinderen

2009

2010

2011

2012

2013

Kinderdagverblijf

5

2

3

4

4

Buitenschoolse Opvang

5

3

3

4

2

Gastouderbureau’s

0

0

0

0

0

verbetert. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om pesten, scheiding,

Gastouders TKA

69

6

2

5

huiselijk geweld, voorlichting en informatie over relaties,

Gastouders TKB

5

12

27

5

seksualiteit, roken en drugsgebruik.

Steekproef gastouders

8

Peuterspeelzalen

4

Prostitutiebedrijven Tattoo & Piercing

1

3

TKA = Toetsingskader A (documentencontrole) TKB = Toetsingskader B (huisbezoek)

In 2013 deden we 24 inspecties waarvan 18 bij gastouders. Bij nieuwe gastouders ging het om vijf documentenonderzoeken (toetsingskader A/TKA). Ook brachten we vijf huisbezoeken (toetsingskader B/TKB) en deden we acht steekproeven waarbij de gastouder onaangekondigd is bezocht. Bij kinderopvang en peuterspeelzalen vonden in totaal zes inspecties plaats. GGD Groningen voert één keer in de drie jaar een hygiëne-inspectie uit bij tattoo- en piercingshops. In 2013 was er geen inspectie gepland. Zorgroute Passend Onderwijs In 2013 is gestart met de pilot zorgroute Passend Onderwijs.


De gemeente Noordenveld is hierbij het voorbeeld. In zorgroute

GGD Groningen behandelde uiteenlopende vragen van burgers,

Passend Onderwijs is in een stappenplan vastgelegd welke route

instellingen en de gemeente over gezondheidsrisico’s. De meeste

de basisschool moet volgen wanneer er zorg over een kind is.

vragen van burgers gingen over het binnenmilieu, vooral over

Centraal staat eerst de eigen kracht van ouders te benutten en

vocht en schimmel of asbest.

het CJG inschakelen. Er is ook een koppeling gemaakt met de verwijsindex (Zorg voor Jeugd) en de code meldpunt kindermishandeling. Bij de evaluatie bleek dat de proef positieve resultaten opleverde.



Groningen

In december 2013 heeft het bestuur de Directeur Publieke Gezondheid (DPG), naast de reguliere taken, ook een richting

Toekomst GGD Groningen

voor een opdracht meegegeven voor de komende twee jaar.

Een verkenning naar de toekomst van GGD Groningen is momen-

De opdracht behelst de positionering van GGD Groningen, de in

teel de rode draad voor GGD Groningen. Dit doen we samen met

gang gezette cultuuromslag, de ontvlechting van andere onderde-

gemeenten. Al sinds 2011 loopt de discussie over de toekomst

len van de gemeente Groningen en de verbinding tussen sociale

van GGD Groningen. De uitkomst ligt nog niet vast. Over de ont-

en fysieke veiligheid. Begin 2014 stelt het bestuur de opdracht

wikkelingen die tot de verkenning leidden, is nog veel onduidelijk.

aan de DPG definitief vast.

Het gaat hierbij om de decentralisaties in het sociale domein, de organisatieontwikkeling van de gemeente Groningen en de

Bezuinigingen

gemeentelijke herindeling.

Het bestuur heeft GGD Groningen, inclusief de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR), opdracht gegeven

De centrale vraag is hoe gemeenten GGD Groningen zien in het

om tot en met 2014 bijna 900 duizend euro te bezuinigen. Begin

licht van deze ontwikkelingen en wat hun wensen en eisen zijn.

2014 is hiervan 692 duizend euro structureel en 118 duizend

GGD Groningen spreekt hierover zowel in de bestuurscommissie

incidenteel gerealiseerd.

GGD (in 2014 Algemeen Bestuur Publieke Gezondheid & Zorg), maar ook met de individuele bestuurders. Vragen als: wat willen

Een deel van de bezuinigingen betrof beleidscapaciteit GGD en

gemeenten samen of als individuele gemeente doen? Of zijn

gezondheidsbevordering. Ook was het opheffen van het Informa-

andere vormen van solidariteit gewenst? Deze vragen zijn actueel.

tiecentrum Gezondheid (ICG) van GGD Groningen een


Deel 1

Opvallende gebeurtenissen en ontwikkelingen

Algemeen

bezuinigingsmaatregel. Deze maatregel is in 2013 ingeboekt. Het Verder is de conclusie dat het bestuur in het algemeen tevreden is

opheffen van het ICG heeft gevolgen voor de dienstverlening. Zo

over GGD Groningen. Gemeenten vinden dat eventuele wijzigin-

is er minder capaciteit voor vragen en komen er mogelijk langere

gen in de organisatie van GGD Groningen afhankelijk zijn van de

wachttijden. We werken hard aan de realisatie van het laatste

inhoudelijke ontwikkelingen, zoals de decentralisaties en in het

deel van het bezuinigingspakket programma Gezondheid.

bijzonder jeugdzorg. Mogelijk hebben deze uitkomsten van de veranderingen in de jeugdzorg gevolgen voor de positie en orga-

Splitsing gemeenschappelijke regeling Veiligheid- &

nisatie van GGD Groningen.

Gezondheidsregio

Een andere opbrengst van de verkenning is dat gemeenten een

De brandweer is per 1 januari 2014 geregionaliseerd. Daarom

flexibelere sturing op GGD Groningen willen met behoud van

vonden in 2013 de voorbereidingen voor de splitsing van de

kwaliteit. Samen met de gemeenten blijven we het gesprek

gemeenschappelijke regeling plaats. Vanaf 2014 bestaan er twee

voeren over de toekomst van GGD Groningen.

verschillende gemeenschappelijke regelingen. De gemeenschappelijke regeling Veiligheid- & Gezondheidsregio Groningen is gewijzigd in de gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid & Zorg (GR PG&Z). Daarnaast is er een nieuwe gemeenschappelijke regeling voor de Veiligheidsregio opgesteld; de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Groningen (GR VR). In tijden van rampen of crises is een inhoudelijke en integrale samenwerking tussen GGD en GHOR belangrijk. Om dit te kunnen blijven realiseren, besloot het bestuur dat de GHOR operationeel onder de GGD blijft vallen en formeel onder de Veiligheidsregio.

Jaarverslag GGD • Opvallende gebeurtenissen en ontwikkelingen • Pagina 10


Groningen

De afdeling Infectieziektebestrijding kreeg in 2013 een intercolle-

1 januari 2014. Het project, ‘Van 16 naar 18? Maklukzat!’ voeren

ook andere taken te doen die niet voortkomen uit de Wet publieke

giaal visitatiebezoek van twee dagen waarbij alle werkprocessen

we in 2014 uit. 20 Jongerenteams gaan dan in competitieverband

gezondheid (Wpg) of opgedragen worden aan de GGD. Dit zijn

zijn belicht. Een team van de Wereldgezondheidsorganisatie

elk een eigen campagne ontwerpen. Ze worden ‘eigenaar’ en ver-

onder andere taken die voortvloeien uit de veranderingen in de

(WHO) beoordeelde bij GGD Groningen de tuberculosebestrijding

volgens ambassadeur van de boodschap ‘alcohol is niet cool.’

Jeugdzorg.

in het Asielzoekerscentrum in Ter Apel en aan het Hanzeplein. De WHO toonde zich positief.

Pieter Smit (burgemeester van Oldambt) en Thea van der Veen

GGD Groningen in ontwikkeling

(wethouder van Delfzijl) geven sturing aan het convenant. Een

De veranderende omgeving maakt dat GGD Groningen in ontwik-

ambtelijke convenantgroep zorgt voor de coördinatie. De Vereni-

keling moet blijven. In 2013 heeft GGD Groningen bijeenkomsten

ging Groninger Gemeenten geeft hierbij ondersteuning. GGD

georganiseerd waarbij de medewerkers onderling in gesprek gin-

Groningen is met twee medewerkers vertegenwoordigd en levert

In samenwerking met Stichting Stiel is een start gemaakt met het

gen over hun werk en de veranderingen binnen hun werkgebied.

de voorzitter ter ondersteuning van gemeenten.

project ‘Slim Leven’. Hierbij zetten we ervaringsdeskundigen in

De input van deze bijeenkomst heeft geleid tot een nieuwe missie

om bewoners te ondersteunen in de bestrijding van een

en visie.

Dik doun in Grunn

ongezonde leefstijl. Inmiddels zijn vrijwilligers geworven waarmee

Het stimuleren van een gezonde leefstijl bij wijkbewoners is het

we samen dit project opzetten.

GGD Groningen heeft de volgende missie:

doel van 'Dik doun in Grunn’ in Vinkhuizen. Het project is in 2010

“GGD Groningen is de publieke gezondheidsdienst van de regio

voor vier jaar gestart. Het krijgt subsidie van ZonMW.

Door Dik Doun in Grunn praten bewoners in de wijk meer over

Groningen. GGD Groningen werkt preventief aan de gezondheid,

GGD Groningen participeert in de projectgroep.

een gezonde leefstijl. Professionals nemen het thema mee in hun

het welzijn en de veiligheid van alle burgers in het dagelijks leven


De gemeenschappelijke regeling PG&Z biedt de mogelijkheid om

werk en zoeken samenwerking rond het thema. Bovengenoemde

WHO commissie in Ter Apel

en in crisissituaties”.

en al lopende initiatieven als ‘de diëtist’ in het Centrum voor


Jeugd en Gezondheid (CJG) en extra sporturen voorzien in de

Eind 2013 zijn we verder in gesprek gegaan over de betekenis

behoefte van bewoners.

van de missie en visie in het dagelijks werk. Dit hebben we

Convenant Alcohol & Jongeren

gedaan aan de hand van een informatiemarkt en zeepkistsessies.

In februari 2012 ondertekenden alle gemeenten, GGD Groningen,

In de vorm van een paneldiscussie keken we, met externe gasten,

het Openbaar Ministerie en de politie het convenant Alcohol &

naar de toekomst van GGD Groningen.

Jongeren voor de provincie Groningen. Doel is het gezamenlijk

Gezondheidsonderzoek volwassenen

In 2014 gaat GGD Groningen door met het organiseren van een

terugdringen van het overmatige alcoholgebruik onder jongeren.

Gemeenten baseren hun Lokaal Gezondheidsbeleid op gezond-

aantal themabijeenkomsten. Een themabijeenkomst voor nieuwe

Alcohol zorgt, zeker in grotere hoeveelheden, voor overlast en

heidsproblemen. GGD Groningen voert periodiek epidemiologisch

gemeenteraadsleden zal hier ook onderdeel van uitmaken. Elkaar

geweld. Ook levert het grote gezondheidsrisico’s op. Zo is alcohol

onderzoek uit om de gezondheidstoestand van de burgers in kaart

regelmatig zien, praten over de veranderingen en de gevolgen

zeer schadelijk voor jonge hersenen.

te brengen.

van de veranderingen is nodig om in te kunnen spelen op de ont-

Ook in 2013 werkten we intensief samen aan gezamenlijke activi-

In 2013 hebben de epidemiologen van GGD Groningen de resul-

wikkelingen.

teiten en verdere

Met het project streven we naar bewustwording. We koppelen

taten uit het volwassenen- en jeugdgezondheidsonderzoek

bewustwording. Jaarlijks krijgt

bestaande activiteiten met het thema gezonde leefstijl. Ook bor-

gepresenteerd in de bestuurscommissie GGD.

Kwaliteit

één thema extra aandacht. In

gen we het thema in het beleid van organisaties en bevorderen

De informatie uit beide onderzoeken is opgenomen in het rapport

GGD Groningen is gecertificeerd volgens de Harmonisatie Kwali-

2013 was het thema ‘De jon-

we samenwerking in de wijk. In 2013 is weer de 'Open dag van

Gezondheidsprofiel Groningen 2012. Hieronder vermelden wij

teitsbeoordeling Zorginstellingen (HKZ). In 2013 zijn de volgende

gere aan zet’.

Vinkhuizen' georganiseerd. Daarbij konden bewoners een bezoek

kort de resultaten:

certificaten vernieuwd:

In het kader van dit thema

brengen aan organisaties in de wijk die hun activiteitenaanbod

namen we onder meer het

presenteerden.

• Infectieziektebestrijding, inclusief Reizigersadvisering, Tuberculosebestrijding en Kinderopvang

Epidemiologie

Ruim 75% van de Groningers zegt een goede gezondheid te hebben. Dit is vergelijkbaar met het Nederlandse gemiddelde. De levensver-

initiatief voor een campagne

• Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio

voor en door jongeren over de

Mede dankzij Dik Doun in Grunn kwam de beweegtuin Vinkhui-

wachting bij de geboorte van een Groninger ligt echter zes maanden

• Jeugdgezondheidszorg 0 - 19-jarigen

verhoging van de wettelijke

zen. Hier kunnen ook wijkbewoners gebruik maken van de

lager dan die op landelijk niveau. Dit verschil is de afgelopen jaren

In de loop van 2014 stapt GGD Groningen over op 1 certificaat

leeftijd waarop jongeren

geplaatste beweegtoestellen. Er is een start gemaakt om weke-

toegenomen. Tot slot overlijden in de provincie Groningen meer men-

Publieke Gezondheid voor de hele GGD.

alcohol mogen drinken per

lijks een uur onder begeleiding van studenten te sporten.

sen aan kanker en hartinfarcten dan gemiddeld in Nederland.



Groningen

In 2013 is de inhoudelijke integratie van de samenwerking Sense

Groninger gemeenten, ook na correctie voor de leeftijd, hoger

gestart. Zo zijn Groningen en Drenthe eind 2013 inhoudelijk gaan

dan de landelijke cijfers.

samenwerken als één SOA-Sense regio. Met Fryslân werken we op inhoud samen. Groningen en Drenthe stelden een integratiedocu-

GGD Groningen voerde diverse gesprekken met ambtenaren

ment op en maakten afspraken hoe ze de twee teams verregaand

volksgezondheid over de opzet en de inhoud van de regionale

samenvoegen. Dit gebeurt allemaal onder de voorwaarde dat per-

gezondheidsprofielen.

soneel bij de eigen GGD rechtspositioneel blijft ondergebracht.

Commissie De Winter adviseert dat de infrastructuur van de JGZ

Diverse gemeenten willen graag meer lokale/regionale informatie

Het integratieplan bevat alle elementen hoe de teams volledig

benut moet blijven en waar mogelijk versterkt moet worden van-

van GGD Groningen. Daarom werkte GGD Groningen in overleg

kunnen samenwerken. Denk aan het op elkaar afstemmen van

wege het belang van preventie en als basis voor de zorg voor

met gemeenten een regionaal gezondheidsprofiel uit met regio-

procedures en protocollen, het eenduidig beleggen van de medi-

jeugd. Het basispakket wordt gemoderniseerd maar er zijn geen

nale aspecten. De opzet en de inhoud van dit regionaal

sche verantwoordelijkheid en het op eenduidige werkwijze

grote radicale wijzigingen.

Tussen 2010 en 2012 is het aandeel rokers onder volwassenen

gezondheidsprofiel is afhankelijk van de wensen van de gemeen-

opereren op alle locaties.

De volgende taken van de JGZ blijven behouden in het BAP: alle

weer licht toegenomen tot 25%. In de 20 jaar daarvoor daalde

ten die tot een regio behoren. In 2014 ontvangen de gemeenten

het percentage rokende volwassenen echter van 39% in 1990 tot

hun regionale gezondheidsprofiel.

kinderen in beeld houden, monitoren en signaleren, screenen,

Jeugdgezondheidszorg

24% in 2010. Ook jongeren in het voortgezet onderwijs roken

vaccineren, inschatten zorgbehoefte en tijdig hulp inschakelen. Onderdelen die worden versterkt, zijn: versterken van de eigen

weer meer dan in 2008. Tot slot blijkt uit het onderzoek dat het

Het volledige onderzoek staat op: http://ggd.groningen.nl/onder-

Het nieuwe basispakket JGZ en de nieuwe Jeugdwet

kracht van ouders en jongeren, normaliseren, samenwerken, toe-

gebruik van cannabis onder jongeren én volwassenen de afgelo-

zoek/gezondheidsprofiel.

Basisaanbod preventie JGZ

leiden tot zorg en adviseren ten behoeve van collectieve

Op het terrein van de jeugdgezondheidszorg hebben in de loop

maatregelen. De leeftijdsgrens wordt 18 jaar. Het uitvoeren van

van 2013 een aantal belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden.

specifieke programma's, interventies en maatregelen wordt geen

Het rapport van de Commissie De Winter is verschenen. Hierin is

onderdeel van het basispakket JGZ.

pen jaren is toegenomen.

GGD als crisisdienst Jongeren onder de 16 jaar drinken minder alcohol dan in 2008. En de jongeren die alcohol drinken, drinken minder dan vier jaar

GGD Rampen Opvang Plan

een advies opgenomen over het BasisAanbodPreventie (BAP). Het

Dit wordt ondergebracht in de nieuwe Jeugdwet. Het streven is

geleden. Volwassenen in onze provincie drinken meer overmatig

In 2013 oefenden we voor het GGD Rampen Opvang Plan (GROP)

BAP vervangt het huidige BasisTakenPakket (BTP).

om het BAP per 1 januari 2015 van kracht te laten zijn.

dan gemiddeld in Nederland. Het overmatig alcoholgebruik door

gezamenlijk met de operationele teams van Medische Milieukunde

volwassenen is echter wel afgenomen in de afgelopen zes jaar.

(MMK) van de GGD’en Groningen, Fryslân en Drenthe. Ook hebben

Decentralisatie Jeugdzorg

In de provincie Groningen zijn beduidend meer personen in

we met de drie GGD’en het GROP geoefend in een situatie die om

Met de verandering van het jeugdstelsel krijgen de gemeenten

contact met de verslavingszorg dan elders in het land.

opschaling vraagt. Tot slot vond een gezamenlijke oefening plaats

vanaf 2015 de regie over alle zorg voor jeugdigen. Het wettelijke

voor de drie operationele teams MMK, met inzet van de GHOR en

kader daarvoor is de (nieuwe) Jeugdwet en de Wet publieke

Het percentage Groningers met overgewicht stabiliseert zich sinds

een crisisteam met crisisteamleden uit de drie GGD’en. Secretares-

gezondheid (Wpg). Gemeenten, professionals en gezinnen moeten

2010 rond 49%. Dit is vergelijkbaar met het Nederlands gemid-

ses zijn getraind in het systematisch vastleggen van gegevens

in deze overgangsfase de zorg voor de jeugd beter en goedkoper

delde. Tussen 2006 en 2012 zijn volwassenen wel meer gaan

conform de afspraken in de rampenbestrijding.

inrichten. De transitie vraagt ook om een transformatie van wer-

bewegen.


Het gebruik van huishoudelijke hulp en thuiszorg is in veel

ken. (Jeugd)zorginstellingen zijn daarom niet alleen met elkaar in Samenwerking GGD’en Noord-Nederland

gesprek over de transitie maar ook over de transformatie. De JGZ

De drie noordelijke GGD’en werken al enkele jaren samen op het

nam in 2013 volop deel aan alle facetten van het transformatie-

gebied van algemene gezondheidszorg. Hierbij gaat het om infec-

proces. Centraal stond daarbij steeds de vraag hoe we kunnen

tieziektebestrijding, tuberculosebestrijding, reizigersadvisering,

bijdragen aan het creëren van een nieuw samenwerkingsklimaat

soa/Sense, medische milieukunde en forensische geneeskunde.

in het belang van het kind/jeugdigen en opvoeders. Daarbij kun-

Ook slaan we de handen ineen bij veiligheid (GROP en GHOR).

nen ze gebruik maken van bestaande structuren als de Centra

Het gaat om gezamenlijke overleggen. Ook wisselen we praktijk-

voor Jeugd en Gezin. Ook een andere organisatie is mogelijk, bij-

gevallen en ervaringen uit. We stemmen manieren van werken op

voorbeeld het oprichten van sociale teams.1

elkaar af. Verder werken we samen bij inhoudelijke kwaliteitsver-

GGD levert haar bijdrage bij de realisatie van de doelen van de

betering, vervanging bij ziekte, opleiden en oefenen. De

stelselwijziging.

intensiteit van de samenwerking verschilt per gebied. 1


In sommige gemeenten worden deze teams wijkteams of buurtteams genoemd.


Groningen

Door HP4ALL is GGD Groningen betrokken geraakt bij de werk-

(programma Inhoudelijke Integratie)

groep ‘zorgstructuur’ van het Consortium Geboortezorg Noord

Begin 2013 zijn we gestart met het Programma Inhoudelijke

Nederland. De doelstelling is om de ketensamenwerking voor en

e

Integratie 2 fase. Er is een implementatieplan ontwikkeld om de

rondom de geboorte te verbeteren en tijdige signalering van risi-

contactmomenten te flexibiliseren. Door een gewijzigde (flexibe-

co’s in de zwangerschap te bewerkstelligen. In 2013 zijn door

lere) toepassing van het contactmoment, hebben de professionals

GGD Groningen de regionale kengetallen berekend en vergeleken

de mogelijkheid meer aandacht te besteden aan aandachtskinde-

met de landelijke referentiecijfers. De uitkomsten zijn gedeeld

ren. Het betekent een kanteling in handelen en denken en

met alle betrokkenen.


Het Proces van Inhoudelijke Integratie

outreachend werken. De vele ontwikkelingen op het gebied van de jeugdgezondheidszorg hebben ertoe geleid de implementatie

Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Noord Nederland

van het nieuwe contactmoment te temporiseren. De implementa-

Sinds begin 2013 is er een Academische Werkplaats Publieke

tie provinciebreed is doorgeschoven naar 2014.

Gezondheid Noord Nederland (AWPG) met als aandachtsgebied ‘krimp’. De drienoordelijke GGD-en doen de coördinatie van deze

Healthy Pregnancy 4 ALL

werkplaats. Dit gebeurt door het coördinatieteam.

Het bevorderen van een gezonde

Met een Academische Werkplaats willen we een brug slaan tussen

zwangerschap is het doel van

praktijk, beleid en onderzoek. ZonMw verstrekt subsidie voor de

Healthy Pregnancy 4 All. Om

AWPG tot eind 2015. De bedoeling is dat tegen die tijd de struc-

vrouwen met een kinderwens te

tuur van de AWPG-NN is opgebouwd en de werkplaats zonder de

attenderen op en te geleiden naar

subsidie verder kan.

Het project Gezond Zwanger

Team Vroegsignalering

het Kinderwensconsult bij een ver-

We willen in 2014 een bijeenkomst organiseren voor medewer-

Met het project Gezond Zwanger Groningen willen we perinatale

Team Vroegsignalering (TVS) is een samenwerkingsverband tussen

loskundige hebben we in 2013

kers van de drie noordelijke GGD-en en de ambtenaren

sterfte in achterstandssituaties terugdringen en kinderen een

de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) van GGD Groningen en Jonx|Len-

zeven voorlichters perinatale

Volksgezondheid van de gemeenten uit de drie noordelijke pro-

betere start geven. Het project is tot stand gekomen vanuit een

tis. Het team bestaat uit een jeugdarts van GGD Groningen en

gezondheid opgeleid. Eind 2013

vincies. Doel van deze bijeenkomst is om vragen die voor praktijk

samenwerkingsverband tussen een aantal partijen, waaronder

een psycholoog van Jonx. Het doel is om zo vroeg mogelijk zicht

zijn zij gestart met het verzorgen

en gemeenten van belang zijn in kaart te brengen. Ook willen we

ziekenhuizen, verloskundigen, gemeente Groningen en GGD

te krijgen op problemen in de ontwikkeling of het gedrag van

van voorlichtingsbijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten

nagaan of we via wetenschappelijk onderzoek beleidsrelevante en

Groningen. ZonMw zorgt met een subsidie voor gedeeltelijke

jonge kinderen. TVS werkt samen met de verpleegkundige en de

schenken ze aandacht aan onderwerpen die te maken hebben met

praktische antwoorden op deze vragen kunnen geven.

financiering. We voeren het project uit in de Centra voor Jeugd en

arts van de JGZ. De besprekingen vinden plaats op de CJG locatie

zwangerschap. Bijvoorbeeld leefstijl, roken, alcohol, foliumzuur, de

Gezin in Beijum, Oosterparkwijk, Vinkhuizen, Indische buurt en

binnen de regio. Het team geeft advies en zoekt, als dat gewenst

werking van de gezondheidszorg en anticonceptie. De eerste

Korrewegwijk.

is, samen met ouders naar de juiste hulp.

indruk is dat deze informatie in een behoefte voorziet. Ook de

De doelgroep bestaat uit zwangere vrouwen met een lage sociaal

In 2013 zijn circa 60 kinderen aangemeld en besproken door TVS.

Centra voor Jeugd en Gezin in de deelnemende gemeenten beste-

economische status. Met het project bevorderen we een gezonde

De gemiddelde leeftijd in deze periode was 44 maanden (drie

den aandacht aan het kinderwensspreekuur.

leefstijl en de sociale cohesie in de groep. Ook leren zwangere

jaar en acht maanden).

vrouwen wat er verder komt kijken bij een bevalling en bij de In het tweede deelproject van Healthy Pregnancy 4 ALL staat het

geboorte van een baby.

Contactmoment 14+

signaleren van mogelijke risico’s vroeg in de zwangerschap cen-

Het project startte in 2012 en is in oktober 2013 afgerond. Het

Het Rijk heeft besloten tot invoering van een extra

traal. Hiervoor zijn de zorgpaden afgerond. De betrokken

leidde onder andere tot een grotere bewustwording op een aantal

contactmoment voor adolescenten (contactmoment 14+) binnen

verloskundigen zijn positief over de gebruikte vragenlijst (de

leefstijlgebieden zoals voeding en beweging. Ook kregen zwan-

de jeugdgezondheidszorg. Het contactmoment 14+ is een nieuw

R4U). In het UMCG en het Martiniziekenhuis worden in het multi-

gere vrouwen beter zicht op de financiële zaken die ze moeten

preventief contactmoment voor alle kinderen. Preventieve werken

disciplinaire overleg de vrouwen met een hoge score op de R4U

regelen. Tot slot is de sociale cohesie bevorderd: samen zwanger

betekent dat minder jongeren in de duurdere tweede lijn terecht

besproken. Het zogenaamde zorgpadenoverleg in de stad Gronin-

zijn schept een band die ook blijft bestaan als de baby geboren is.

komen. GGD Groningen ontwikkelt het contactmoment 14+ in

gen waaraan gynaecologen en maatschappelijk werkenden van

We gaan op basis van de evaluatie in 2014 door met het project

samenwerking met gemeenten en scholen. Het doel van het con-

het Martiniziekenhuis en het UMCG en verloskundigen deelne-

Gezond Zwanger. Dit gebeurt zonder subsidie van ZonMw en in

tactmoment 14+ is dat jongeren verleidingen beter leren

men, wordt als zinvol beschouwd.

aangepaste vorm.

weerstaan en dat we problemen eerder signaleren en oppakken.



Groningen

Uitbraak mazelen

minder dan één week. Jongeren zijn zeer tevreden over deze

vragenlijst door de leerlingen. Thema’s die daarin aan de orde

De mazelenuitbraak trof in Nederland sinds mei 2013 meer dan

mogelijkheid, die goed aansluit bij hun wens en belevings-

komen zijn: gezond gewicht, roken, veilig vrijen, gebruik van

2.500 mensen.

wereld. • Op 6 februari 2013 is het E-health project www.vrijfijn.nl

alcohol en drugs, weerbaarheid, depressie en schoolverzuim. Het

Er is een verband tussen het voorkomen van mazelen en de vacci-

doel van de vragenlijst is monitoring. Leerlingen kunnen op eigen

natiegraad in een gebied. In de 23 Groninger gemeenten ligt de

gestart. Het is een digitaal loket waar jongeren met vragen

verzoek een oproep krijgen voor een gesprek met een JGZ-mede-

vaccinatiegraad vrijwel overal (ver) boven de 95%. Hierdoor is de

op het gebied van seksualiteit en seksualiteitsproblemen

werker. Middels de Gezonde School Methode sluiten we aan bij

kans op verspreiding in Groningen minimaal. In Groningen zijn

kunnen ‘chatten’. De jongeren zeggen dat de anonimiteit

het zorgsysteem op school en de aanpak van schoolverzuim.

slechts 8 gevallen van mazelen gemeld.

een belangrijke reden is om zich bij vrijfijn.nl te melden en

Meest voorkomende seksuele klachten Jongens

Meisjes

1

Te snel klaarkomen

Pijn bij het vrijen

2

Het lukt niet goed om een erectie (stijve) te krijgen of te houden

Geen orgasme kunnen krijgen

3

Geen of minder zin in seks

Geen of minder zin in seks Vagina wordt niet vochtig (genoeg)

4

Geen orgasme kunnen krijgen

Andere verlangens dan partner

Tabel 1: meest voorkomende seksuele klachten

vinden het daardoor ook minder eng. Sinds de start meld+

Het contactmoment 14 bestaat uit een gemeenschappelijk basis-

Meer vragen onder studenten over scabiës (schurft)

den zich 630 jongeren aan voor deze online sekscounseling.


aanbod en een gemeentespecifiek flexibel aanbod. De invulling

Huisartsen en GGD Groningen kregen sinds oktober 2013 meer

De gemiddelde leeftijd van de jongens is 20,5 jaar en die

Sinds mei 2013 zetten we een nieuwe mobiele röntgenunit in.

van het gemeenschappelijk basisaanbod is voor de diverse scho-

vragen van studenten over scabiës. Ook kreeg de apotheek meer

van meisjes iets jonger dan 20. Van de contacten is 88%

Ook namen we in Ter Apel een nieuw röntgentoestel in gebruik.

len in alle gemeenten gelijk. Per gemeente kan het flexibele

recepten voor behandeling van scabiës dan normaal. Studenten

heteroseksueel, 7,5% biseksueel en 4,5% homoseksueel.

De artsen kunnen via het digitaal fotoarchief de röntgenfoto’s, die

aanbod wel verschillen. Afhankelijk van de lokale situatie kiest de

leven intensief samen, waardoor overdracht van scabiës gemakke-

Ruim 91% heeft de Nederlandse nationaliteit. De meeste

in Ter Apel zijn gemaakt, op afstand beoordelen.

gemeente een eigen invulling, bijvoorbeeld het aanbod van het

lijker plaatsvindt. Het is niet duidelijk of zich een reële toename

deelnemers volgen een mbo-opleiding of een hbo-oplei-

In 2013 vond een groot contactonderzoek in Drenthe plaats dat

van het aantal gevallen van scabiës voordeed.

ding, respectievelijk 22,0% en 23,6% (figuur 1).

veel TBC besmettingen heeft opgeleverd. GGD Noord- en Oost-

+

CJG. Het contactmoment 14 wordt met ingang van het schooljaar 2014 /2015 ingevoerd en vindt plaats op de scholen.

Gelderland sprong bij waardoor verdere besmetting voorkomen


De basis voor het contactmoment is het invullen van een digitale

kon worden. Dat bood ook gelegenheid voor toetsing onder colle-


13,0

4,2 8,5

basisonderwijs

ga’s.

mavo/vmbo 15,6

Vaccinatie polio 23,6

havo vwo

Nederland vangt vluchtelingen uit Syrië op die vrijwel allemaal

mbo-opleiding

via Ter Apel het land binnen komen. In Syrië komt polio voor. Op

13,0

advies van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu

22,0

hbo-opleiding wo-opleiding

(RIVM) treft GGD Groningen uit voorzorg extra maatregelen in Ter Apel. Daarmee verkleinen we het risico op eventuele verspreiding

Figuur 1. Hoogst gevolgde opleiding van de jongeren die contact zochten via

van het poliovirus in Nederland. We zorgen er voor dat alle Syri-

vrijfijn.nl (in %)

sche vluchtelingen, jonger dan vijf jaar, binnen twee dagen na binnenkomst in Ter Apel, een vaccinatie tegen polio krijgen. Hier-


Seksuele problemen: De seksuele problemen van de jongeren die zich aanmelden bij vrijfijn.nl zijn divers. Voor de meisjes geldt dat

door bouwen ze zo snel mogelijk een goede afweer op, waardoor de kans op verspreiding van het poliovirus vermindert. Vervolgens

Seksuele gezondheid digitaal

pijn bij het vrijen de meest gerapporteerde klacht is. Maar liefst

krijgen deze kinderen een vaccinatieaanbod volgens het

We werken meer met triage, waarbij we de ernst van de klachten

70% van de meisjes ondervindt hier in meer of mindere mate last

Reizigersadvisering

standaard vaccinatieprogramma. Verder onderzoeken we het riool-

beoordelen en de patiënt direct vertellen wat de wachttijd zal zijn,

van. Bij de jongens is dit te snel klaarkomen; voor 59% van de

De openingstijd van de afsprakenlijn (050 - 367 43 77) is ver-

water, afkomstig uit de opvang in Ter Apel, op het poliovirus. Dit

en gebruiken meer digitale mogelijkheden. De Noord-

jongens is dit in meer of mindere mate een seksueel probleem. In

ruimd en ook maken steeds meer reizigers afspraken via internet.

is een bewezen effectieve methode om introductie van het polio-

Nederlandse GGD’en en Sense Noord-Nederland sloegen in 2013

tabel 1 zijn de de meest genoemde seksuele klachten opgenomen.

Het aantal online-afspraken nam afgelopen jaar met 15% toe. In

virus aan te tonen. Het gaat om een uitbreiding van de standaard

de volgende digitale wegen in:

rioolsurveillance die al plaatsvindt in regio’s met een lage vaccinatiegraad. Het poliovirus is nog niet aangetroffen.

• Via boys4you.nl zijn in de tweede helft van 2013 meer dan 40 mannelijke escorts benaderd en geïnformeerd. • De pilot Test The Best waar jongeren beneden 25 jaar met

de wachtruimte is WiFi geïnstalleerd, waarvan klanten gebruik kunnen maken. In de zomer van 2013 zijn extra spreekuren gedraaid en op vliegveld Eelde hebben we drie zaterdagen een spreekuur

weinig risicogedrag ‘online’ hun soatest kunnen aanvragen,

georganiseerd. We hebben in 2013 13.639 reizigersconsulten

is in september 2013 gestart. Daardoor liep de wachtlijst

gehad. Dit is 90 consulten minder dan het jaar ervoor.

van het jongerenspreekuur terug van zeven weken naar



Groningen

Op 1 maart 2013 is de continue screening binnen de kinderopvang ingevoerd. Vanaf dat moment kijkt Justitie dagelijks of mensen, die werken in de kinderopvang of peuterspeelzalen, nieuwe strafrechtelijke gegevens in het Justitieel Documentatie Systeem op hun naam hebben staan. Is iemand in aanraking geweest met justitie? Dan gaat er via de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) een signaal naar de GGD. Wij benaderen vervolgens de werkgever van de betreffende persoon voor de aanvraag van een nieuwe Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Deskundige infectiepreventie Naast de reguliere hygiëneaudits tattoo & piercing, seksinrichtin-

Vanaf 1 juli 2013 is het vierogenprincipe wettelijk ingevoerd. Het

gen, asielzoekerscentra en schepen, ontwikkelde de deskundige

doel is om te voorkomen dat een beroepskracht, of een beroeps-

zetten. Dit gebeurde omdat de werkwijze te arbeidsintensief, te

infectiepreventie (DIP) in 2013 een aantal nieuwe activiteiten en

kracht in opleiding, gelegenheid vindt om kinderen te misbruiken

emotioneel belastend voor nabestaanden en te duur was. Boven-

voerde die uit.

of mishandelen. De inspecteur kinderopvang toetst sinds 1 januari

dien bleek de procedure voor het opsporen van fatale gevallen

Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR)

Zo ontwikkelden we op verzoek van de Centrale Opvang Asielzoe-

2014 het vierogenprincipe in de beoordeling.

van kindermishandeling niet effectief. Tijdens de proefperiode

Het thema aardbevingen is in 2013 prominent op de agenda van

werd in 38 van de 40 gevallen een verklaring voor natuurlijk

de veiligheidsregio gekomen, zeker voor de GGD/GHOR. We heb-

kers (COA) een lespakket infectiepreventie, ontwikkeld voor de

Veiligheid

medewerkers van de COA-locaties in provincie Groningen. De DIP

Sinds 1 juli 2013 is de nieuwe meldcode voor huiselijk geweld en

overlijden afgegeven. In de twee overige gevallen was er geen

ben een concept-incidentbestrijdingsplan aardbevingen opgesteld.

gaf theorielessen en onze medewerkers publieke gezondheid

kindermishandeling ingevoerd in de kinderopvang. Kinderopvang-

sprake van kindermishandeling.

Gevoelens van onveiligheid en onzekerheid van burgers in het

asielzoekers begeleidden de COA-teams bij de vertaling van theo-

bedrijven moeten de nieuwe meldcode invoeren. De inspecteur

rie naar praktijk. Daarmee werken we aan verbetering van de

kinderopvang beoordeelt vanaf 2014 of ze dit doen.

kwaliteit van de hygiëne waardoor het risico op infectieziekten

Forensische geneeskunde

verminderd.


Wijzigingen regels kinderopvang

gebied vragen om aandacht. Daarom startte GGD/GHOR eind Wel is er meer duidelijkheid gekomen over de natuurlijke oorzaak

2013, samen met de partners in de psychosociale zorg, met het

van overlijden. Dat kan helpen bij de rouwverwerking. De wette-

maken van een plan van aanpak maatschappelijke onrust.

lijke plicht blijft bestaan, om na het overlijden van een minderjarige, te overleggen met een gemeentelijke lijkschouwer.

In opdracht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg schoolden

Nader Onderzoek DoodsOorzaak (NODO)

Die kan hierna zorgen voor verder onderzoek naar de doodsoor-

we 2.500 zorg-assistenten van de landelijke zorginstelling Fokus

In 2012 is de procedure Nader Onderzoek DoodsOorzaak minder-

zaak. Het is nog onduidelijk hoe dat onderzoek plaats kan vinden,

Wonen in het hygiënebeleid en het prikaccidentenprotocol. De

jarigen (NODO) ingevoerd. Die beoogt nader onderzoek door

wie het moet uitvoeren en wie de kosten draagt.

DIP-medewerkers van vijf GGD’en ontwikkelden hiervoor een

forensisch artsen bij onverklaard en onverwacht overlijden van

theorie- en praktijkles. GGD Groningen gaf op de locaties in

minderjarigen. Deze startfase duurde van 1 oktober 2012 tot

Convenant politie-GGZ-GGD-Ambulancezorg Groningen

Noord-Nederland 10 lessen. In 2014 verzorgen we nog zo’n 40

1 oktober 2013. Na de evaluatie besloot het Ministerie van Volks-

De politie neemt regelmatig verwarde personen mee naar het

lessen.

gezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de NODO-procedure stop te

politiebureau of naar de cellengang voor beoordeling. Dit gebeurt

Groningen

Kop d’r veur

in crisissituaties of bij verstoringen van de openbare orde. Zeker bij acuut gevaar is een snelle beoordeling op psychiatrische problemen en zo nodig adequate hulpverlening nodig. Er is een werkgroep van politie, ambulancezorg, GGD, Lentis en het Universitair Centrum Psychiatrie (UCP) van het UMCG. Die maakte concrete afspraken over de taakverdeling, samenwerking, opvang en begeleiding van mensen met psychische- en/of verslavingsproblematiek. Het gaat om mensen die overtredingen begaan of overlast geven en hulp nodig lijken te hebben. Deze afspraken zijn in oktober 2013 vastgelegd in een convenant en worden in

Gezond omgaan met spanningen bij aardbevingen

het najaar van 2014 geëvalueerd.



Groningen

Het gaat dan bijvoorbeeld om alcohol, roken, overgewicht en soms om cannabisgebruik. Ook psychosociale problematiek bij

Statistieken 2013 website en twitteraccount

kinderen/jongeren komt als thema voor in bijna alle nota’s. Een-

Website ggd.groningen.nl in kerncijfers

zaamheid onder ouderen is ook een belangrijk thema. 2012

2013

Bezoeken

189.897

287.358

Unieke bezoekers

153.431

238.367

Bekeken pagina’s

488.171

646.796

2,57

2,25

Gemiddeld bekeken pagina’s per bezoek

Gezondheidsbevordering Gezonde School Groningen

Gemiddelde bezoekduur

0:01:39

0:01:28

De Gezonde School is een

Bezoeken via mobiele apparaten

42.172

112.812

methode om op een structurele en planmatige manier gezondheid te bevorderen op scholen. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn

14,8%

en Sport (VWS) stimuleert deze bezoeken via desktop 24,4%

60,8%

methode. Het verstrekt onder

bezoeken via mobiel

andere subsidies aan scholen die

bezoeken via tablet

hier aan werken en willen gaan


Deel 2

Reguliere activiteiten en onderzoeken 2013

Algemeen

werken. GGD Groningen lichtte afgelopen jaar 40 scholen voor over deze methode.

Twitteraccount @ggdgroningen Aantal volgers op 31 december 2013

1.895 (+ 666 over 2013)

Aantal geplaatste tweets

176

Aantal retweets

375

In het kader van de Gezonde School werken we nauw samen met de ketenpartners die ook een aanbod op het brede terrein van gezondheid voor het onderwijs hebben. GGD Groningen probeert al het aanbod te stroomlijnen om te

Lokaal gezondheidsbeleid

voorkomen dat ketenpartners de scholen met veel van hun eigen losse projecten benaderen. Dit gebeurt door twee keer per jaar

Gemeenten moeten volgens de Wet Publieke Gezondheid (Wpg)

een digitale nieuwsbrief uit te brengen voor zowel basis- als

elke vier jaar een nota en een uitvoeringsplan Lokaal

voortgezet onderwijs. Ook verspreiden we ‘menukaarten’ met het

Gezondheidsbeleid laten vaststellen in de gemeenteraad. GGD

landelijk en regionaal aanbod per thema. En er is een website die

Groningen ondersteunt gemeenten door het aanleveren van gege-

scholen kunnen raadplegen met informatie over Gezonde School.

vens en analyses over de gezondheid van hun burgers. Ook

Daarnaast werken we nauw samen met de epidemiologen en

adviseert GGD Groningen bij het opstellen van deze stukken. In

Jeugdgezondheidszorg om specifieke problemen op scholen te

2013 hebben veruit de meeste gemeenten voldaan aan deze ver-

vertalen naar interventies.

plichting. Enkele gemeenten verwerkten hun gezondheidsbeleid in de nota Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). De meeste gemeenten maakten daarbij gebruik van een basisnota die was opgesteld door een werkgroep van gemeenten en GGD. In die basistekst stonden een aantal algemene passages die met regio specifieke teksten, gebaseerd op de regionale gezondheidsanalyses, aangevuld konden worden. Enkele gemeenten vroegen GGD Groningen ondersteunende werkzaamheden te leveren. Het thema leefstijl komt vrijwel in alle gemeentelijke nota’s terug.

Jaarverslag GGD • Reguliere activiteiten en onderzoeken 2013 • Pagina 22


Groningen

CJG krant Oldambt, Bellingwedde

in 2013 de reguliere taken uitgevoerd vanuit het basistakenpak-

aan de landelijke Jeugdimpuls. Dit is een financiële impuls vanuit

Begin 2013 is de CJG krant van Oldambt en Bellingwedde huis-

ket. Aan de hand van contactmomenten op consultatiebureaus,

het ministerie van VWS voor scholen die willen werken aan een

aan-huis verspreid. GGD Groningen zat in de redactie van deze

scholen en huisbezoeken worden de taken monitoren, signaleren,

gezonde school.

krant. Gezondheidsbevordering leverde korte artikelen aan over

vaccineren, inschatten zorgbehoefte en tijdig hulp inschakelen

70 Scholen in het Primair Onderwijs (PO) deden een aanvraag,

het werk van GGD Groningen binnen de CJG-samenwerking.

uitgevoerd.

60 daarvan zijn gehonoreerd. Vijf scholen in het Voortgezet Onder-

Naast artikelen over ons werk, sneden we ook thema’s aan als

In dit jaarverslag en in de bijlagen staan diverse cijfers die de

wijs (VO) en drie Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO)-scholen

seksualiteit voor jongeren, geld, eten, gewicht en uiterlijk. Deze

verschillende activiteiten in beeld brengen.

deden ook een aanvraag. Deze laatste zijn allemaal toegekend.

korte artikelen zijn ook beschikbaar voor andere CJG’s.

Neonatale screeningen In de provincie werken 13 screeners die de gehoor-en hielprik-

Vier scholen PO, twee scholen VO en drie scholen voor MBO heb-

Periodiek Gezondheidsonderzoek

screening doen bij pasgeborenen. Dit gebeurt zo mogelijk

ben advies op maat aangevraagd, deze zijn allemaal gehonoreerd.

Tot de leeftijd van 4 jaar gaan ouders met hun kinderen voor het

gecombineerd en bij voorkeur op de vierde dag na de geboorte.

Deze scholen krijgen extra ondersteuning in 2014 om

periodiek gezondheidsonderzoek naar het consultatiebureau. Vanaf

De gehoorscreening verloopt zo nodig in drie fasen. Als na een

gezondheidsbeleid te ontwikkelen en eventueel het vignet

vier jaar gebeurt dit door medewerkers van de Jeugdgezondheids-

eerste screening de uitslag onvoldoende is, volgt een tweede en

Gezonde School te halen.

zorg op de basisschool (tabel 2). In groep 2 komt de doktersassist

eventueel een derde test.

In maart 2014 hebben we een nieuwe impuls uitgezet.

van GGD Groningen op school voor onderzoek van het gehoor- en

Als ook dan de uitslag onvoldoende is, verwijzen we het kind naar

gezichtsvermogen. Ook worden de kinderen gemeten en gewogen.

een audiologisch centrum. De kans op een gehoorafwijking is dan

Toentje, tuin voor Voedselbank klanten in stad Groningen

In groep 7 worden de kinderen opnieuw gemeten en gewogen.

groot.

Op 1 november is de tuin voor klanten van de voedselbank offici-

Groep 7 krijgt dan ook een voorlichting in de klas over voeding en

Van de 5.362 geboortemeldingen in 2013 zijn 5.150 door de

eel geopend. Het doel van dit project is het aanbod verse

bewegen. De wordt gedaan in het kader van monitoren en signale-

GGD gescreend. Uiteindelijk hadden 21 kinderen na de derde test

groenten en fruit vergroten. Andere doelen zijn het activeren van

ren van overgewicht. Cijfers hierover zijn opgenomen in bijlage 5.

een onvoldoende uitslag. Van deze groep verwezen we 20 kinderen naar een audiologisch centrum (tabel 3).

klanten, het stimuleren van de sociale cohesie en het bevorderen Periodiek gezondheidsonderzoek (PGO) Doktersassistente aantal kinderen gezien in groep 2 en groep 7

van dagritme. Ook doen de deelnemers werkervaring op. Tot slot vergroten we de gezondheid en de bewustwording van een

Voorlichting Eigen Taal en Cultuur

gezonde leefstijl.

Door de bezuinigingsopdracht van het bestuur is sinds eind 2012

We willen de gezondheid en de bewustwording van een gezonde leefstijl onder de klanten van de voedselbank graag vergroten.

het Voorlichting Eigen Taal en Cultuur (VETC) aanbod overgedragen aan het Vrouwencentrum Jasmijn in de gemeente Groningen.

PGO groep 2

PGO groep 7

Appingedam

107

108

Bedum

102

148

Bellingwedde

35

34

Delfzijl

224

249

De Marne

109

122

Eemsmond

160

180

Daarom heeft gezondheidsbevordering onderzoek gedaan naar de

Allochtonen blijven een heel belangrijke doelgroep en de methode

behoefte van deze groep. Uit de literatuur (Meeusen, 2010) blijkt

sluit goed aan om hun te bereiken. Sinds 2013 organiseert Jas-

dat mensen met een lage sociaal economische status (SES)

mijn de inzet van vrouwen en mannen met dezelfde taal en uit

Grootegast

130

156

gezonde voeding minder belangrijk vinden. Ze hechten hier min-

dezelfde cultuur. Op deze manier gaat de deskundigheid en inzet

Haren

159

191

der waarde aan dan mensen met een hoge SES. Uit de interviews

van de freelancemedewerkers VETC niet verloren.

Jeugdgezondheidszorg- algemeen

In het project zetten we in op kennis, houding en motivatie. In 2014 maken we hierin vervolgstappen.

Groningen

1594

Hoogezand-Sappemeer

326

Leek

bij de voedselbank in Groningen blijkt dat de klanten gezonde voeding belangrijk tot zeer belangrijk vinden.

234

1e screening 2e screening 3e screening verwezen

Appingedam

87

9

2

0

Bedum

83

8

0

0

Bellingwedde

54

0

0

0

De Marne

87

6

2

1

184

15

5

2

Delfzijl Eemsmond

120

8

2

1

Groningen

1.918

62

23

7

Grootegast

104

3

0

0

Haren

159

5

1

0

Hoogezand-Sapppemeer

318

15

5

1

210

Leek

147

4

1

0

92

5

2

2

108

4

2

0

97

3

1

0

1233

397

Loppersum

126

129

Loppersum

Marum

101

112

Marum

141

Menterwolde

119

5

5

3

Menterwolde

De taak van de Jeugdgezondheidszorg is het begeleiden van de

Gemeente

112

Oldambt

365

387

Pekela

Pekela

86

126

Oldambt

331

16

7

1

152

Slochteren

129

4

3

0

263

15

6

1

Op 31 oktober 2013 zijn het project en de resultaten van het

gezondheid, groei en ontwikkeling van het kind. Om inzicht te

onderzoek gepresenteerd op een netwerkbijeenkomst in Leeuwar-

krijgen in de gezondheidstoestand van het kind en om ziekten en

Stadskanaal

315

330

Stadskanaal

den. Het ministerie van VWS organiseerde deze bijeenkomst in het

problemen op latere leeftijd te voorkomen, houden we onder

Veendam

256

263

Ten Boer

73

4

0

0

andere gezondheidsonderzoeken. Net als in voorgaande jaren zijn

Vlagtwedde

166

155

Veendam

251

6

4

2

141

6

3

0 0

kader van Gezonde wijken.


GGD Groningen heeft verder scholen geworven om deel te nemen

Slochteren

144

Ten Boer

88

101

Vlagtwedde

Winsum

155

183

Winsum

110

5

1

Zuidhorn

218

258

Zuidhorn

175

9

1

0

TOTAAL

5312

5365

5.150

217

76

21

Tabel 2: periodiek gezondheidsonderzoek


Totaal

Tabel 3: aantal neonatale screeningen in 2013


Groningen

De massavaccinaties is een van de belangrijkste taken van GGD

tiekundige spreekuren. Het is een laagdrempelige voorziening

Groningen in het kader van preventie. De opkomst in onze provin-

voor ouders die vragen hebben over borstvoeding.

cie ligt boven het landelijk gemiddelde. In bijlage 6 zijn de

Licht Pedagogische Hulpverlening

opkomstcijfers/percentages per gemeente opgenomen met

Licht Pedagogische Hulpverlening is ondersteuning voor ouders

betrekking tot de vaccinaties 9 jarigen.

met kinderen tot 12 jaar als de opvoeding niet helemaal vanzelf

Landelijk start gemiddeld 75% van de moeders met borstvoeding. In de provincie Groningen start ongeveer 61% van

gaat. Het gaat dan bijvoorbeeld om kinderen die niet luisteren,

de moeders na de geboorte met het geven van borstvoeding

Preventieve logopedie

ruzie in het gezin, te laat op school komen, afstemming tussen

(figuur 2).

GGD Groningen verzorgt in 15 gemeenten de preventieve logope-

ouders en zorgen over de ontwikkeling. De pedagogisch gezinsbe-

die (bijlage 7).

geleider ondersteunt de ouders een positieve opvoedsituatie. Dit

Telefonische Advisering

Bij preventieve logopedie gaat het om het zo vroeg mogelijk

gebeurt met behulp van opvoedmethodieken zoals Video Home

De afdeling Telefonische Advisering is een laagdrempelige aanvul-

signaleren en voorkomen van taal- en spraakachterstanden.

Training, Triple-p (positief opvoeden) en inzicht gevende gesprek-

ling op de zorg door de jeugdgezondheidszorgmedewerkers en op

Hetzelfde geldt voor problemen met stem, gehoor, vloeiendheid

ken. Het doel van de Licht Pedagogische Hulpverlening is het

Borstvoeding

het aanbod van de CJG’s. De Telefonische Advisering is een cen-

en mondgedrag.

voorkomen van psychosociale problematiek bij kinderen. In 2012

GGD Groningen heeft het WHO/Unicef certificaat voor Borstvoe-

traal aanspreekpunt voor ouders, jongeren en professionals op het

Samen met andere disciplines binnen de jeugdgezondheidzorg

is een start gemaakt met speciale aandacht voor kinderen in

ding en gaat voor hercertificering in 2014. Om dit certificaat te

gebied van opvoeden en opgroeien. Naast telefonisch advies is

zorgen we ervoor dat jonge kinderen het juiste vervolgtraject

scheidingssituaties. Het voordeel is dat beide ouders hierdoor

behouden moet een instelling een borstvoedingsvriendelijke uit-

het ook mogelijk om via de website vragen te stellen. Alle vragen

krijgen. Zo krijgt elk kind optimale kansen om volop te kunnen

betrokken blijven bij de opvoeding ondanks het beëindigen van

straling hebben. We toetsen de kennis van de medewerkers en de

worden direct beantwoord door de ervaren JGZ-verpleegkundigen

communiceren en deel te nemen in onze maatschappij.

de relatie.

tevredenheid van de ouders over de begeleiding bij het geven van

van de Telefonische Advisering.

De jonge kinderen van 0 tot 4 jaar die we thuis observeren beoor-

Er zijn in 2013 176 gezinnen aangemeld voor de Licht Pedagogi-

borstvoeding. Dit doen we door audits en gesprekken met ouders.

In 2013 zijn ongeveer 12.984 telefoontjes afgehandeld en 129

delen we op de interactie met hun omgeving. Wij laten ouders

sche Hulpverlening in twaalf Groninger gemeenten (tabel 4). Het

De lactatiekundige van GGD Groningen is ook voor vragen van

vragen beantwoord die via de website binnenkwamen.

zien hoe ze hun kind kunnen helpen bij het leren praten. Voor

gemiddelde aantal huisbezoeken was bijna acht. In iets minder

medewerkers beschikbaar en verzorgt de scholingen voor mede-

ouders is het erg prettig deze praktische adviezen gelijk op te

dan een kwart van de Licht Pedagogische Hulpverlenings-trajec-

werkers.

kunnen volgen.

ten volgde een verwijzing naar een andere instelling. De andere

Zo vinden bijvoorbeeld anderstalige ouders het fijn dat wij hen

ouders konden verder op eigen kracht.

Voeding periode 1-1-2013 - 1-1-2014

aanmoedigen hun moedertaal tegen hun kinderen te spreken.

100

Trajecten LPH in de gemeenten:

Samen met de ouders zoeken we naar een goede mogelijkheid 27,1% 35,0%

80

45,1% 55,0%

52,3% 57,5%

10,2%

40

8,4% 61,2%

Bellingwedde

op een voor- en vroegschoolse peuterspeelzaal.

Groningen

Wij begeleiden ook de leidsters van de voor- en vroegschoolse

Haren

16,6%

56,6% 45,4%

8,3%

38,7%

20

32,4%

11,6% 7,0%

0 Geboortedag 2 weken

1 maand

2 maand

3 maand

Hoogezand-Sappemeer Leek

ervaren de praktische tips die ze ter plekke kunnen toepassen als

Menterwolde

zeer zinvol. Op de basisscholen voeren we in groep 1 en 2 naar

Oldambt

Mobiel Opvoed Informatieteam

aanleiding van triage nog een screening uit. Deze screening vormt

Pekela

Het Mobiel Opvoed Informatieteam is een pool van gastdocenten

het sluitstuk van de voor- en vroegschoolse signalering.

8,6% 8,3%

Aantal in 2013 Aantal in 2012 Aantal in 2011

waar kinderen ook Nederlands aangeboden krijgen, bijvoorbeeld

locaties in een zo goed mogelijke interactie met kinderen. Zij

8,0%

60

die ouderavonden en -cursussen over opvoedkundige onderwer-


Aanvullende producten en projecten

Op vier Centra voor Jeugd en Gezin locaties in de stad zijn lacta-

3

2

3

90

80

89

0

2

4

17

25

28

4

6 5

22

19

24

2

1

4

Slochteren

3

4

5

Stadskanaal

18

16

19

Ten Boer

3

3

6

pen verzorgen op scholen en kindercentra. Het afgelopen jaar

Veendam

4

4

8

zorgden we voor 16 bemiddelingen tussen aanvrager (school, kin-

Vlagtwedde

9

4

5

dercentra) en gastdocent.

Zuidhorn

1

1

Tabel 4: LPH trajecten

6 maand

Rijksvaccinatieprogramma Borstvoeding Borstvoeding + bijvoeding Borstvoeding + kunstvoeding

Kunstvoeding

GGD Groningen voert het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) uit in

Kunstvoeding + bijvoeding Anders

de provincie Groningen. Naast de vaccinaties op het consultatiebureau worden ook massavaccinatierondes gehouden.

Figuur 2: voeding periode



Groningen

Stevig Ouderschap is een methodiek om problemen bij het opvoeden te voorkomen bij gezinnen met een verhoogd risico.

De verwachting is dat de groep zorgwekkende zorgmijders de

Onderzoek toont aan dat de opvoedingssituatie binnen het gezin

komende tijd blijft groeien.

en de ontwikkeling van het kind verbeteren door Stevig Ouder-

GGD Groningen heeft de opdracht deze groep zo klein mogelijk te

schap. De methodiek start met het maken van een risicoprofiel

houden. Dat wil zeggen dat we ons in de eerste plaats richten op

van alle gezinnen met een pasgeboren baby via een schriftelijke

de zeer ingewikkelde zorgmijdende groep burgers. Vanuit de

vragenlijst. Ook kan het JGZ-team besluiten het programma aan

Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) zijn hiervoor ini-

te bieden.

tiatieven genomen. Zo heeft OGGz heeft in 2013 in de stad

De gezinnen die meedoen krijgen anderhalf jaar ondersteuning

Groningen en sommige andere gemeenten actief deelgenomen in

aangeboden. Speciaal opgeleide JGZ-verpleegkundigen verzorgen

sociale teams.

tijdens zes huisbezoeken een programma voor opvoedingsondersteuning. De ondersteuning richt zich vooral op het vergroten van

Samen met het steunpunt huiselijk geweld dragen de OGGz-coör-

kennis, vaardigheden en het zelfvertrouwen van ouders. In 2013

dinatoren in de vorm van coördinatietaken bij aan de uitvoering

werd Stevig Ouderschap in 12 gemeenten uitgevoerd voor 92

van de werkwijze Huiselijk Geweld. Deze werkwijze werd in

gezinnen (tabel 5).

november 2013 aangepast. Hierdoor nam het aantal meldingen

Stevig Ouderschap Deelname 2013 Deelname 2012 Deelname 2011

De 38 Moeders Informeren Moeders vrijwilligsters gaan op bezoek

enorm toe en is de werkbelasting extreem hoog. Een vervroegde

We hebben protocollen of werkwijzen geactualiseerd. Met Enexis

bij de moeder. Zij luisteren en ondersteunen moeders in hun rol als

uitvoering van de evaluatie van de werkwijze moet onder andere

is het convenant aangepast zodat de werkwijze nu voor de hele

opvoeder. De vrijwilligsters worden een paar keer per jaar

leiden tot normalisering van het werk.

provincie Groningen geldt. Enexis schakelt de OGGz in bij drei-

Bedum

1

4

4

Bellingwedde

2

4

4

geschoold op een themabijeenkomst over zaken rondom de opvoe-

2

ding. Moeders Informeren Moeders sluit uitstekend aan bij de Civil

De OGGz heeft zich in 2013 voornamelijk gericht op preventie,

‘protocol extreme vervuiling’ uit in de stad. We hebben het initia-

Society gedachte van het CJG. Het stimuleren van eigen kracht is

kennisoverdracht, een uniforme werkwijze, protocollen voor stad

tief genomen om de OGGz in de hele provincie hiermee te laten

een van de kernpunten van Moeders Informeren Moeders.

en regio en netwerkontwikkeling.

werken.

De Marne Eemsmond

3

Groningen

5 3

6

gende afsluiting van gas en elektra. Verder voeren we het

Grootegast

7

6

10

Hoogezand-Sappemeer

2

1

4

Leek

4

3

5

Medicijnenprotocol voor het voortgezet onderwijs

de gehele provincie Groningen hebben we met scholing onder-

De afstemming tussen Zorg voor Jeugd en OGGz krijgt steeds

Al een aantal jaren geleden ontwikkelde GGD Groningen als enige

steund. Hierbij werkten we samen met het Steunpunt Huiselijk

meer vorm. De samenwerking met het Veiligheidshuis bewijst zijn

GGD in Nederland een protocol over medicijnverstrekking en

Geweld, het Veiligheidshuis en Bureau Jeugdzorg (BJZ).

meerwaarde in deelname aan casus overleggen. Ook geven we

Marum

8

5

5

Oldambt

26

30

32

5

1

2

20

18

14

Pekela Stadskanaal Ten Boer

De OGGz-coördinatoren en Vangnet- en Adviesmedewerkers van

medische handelingen voor het basisonderwijs.

samen uitvoering aan scholing gericht op gegevensuitwisseling

2

Het protocol biedt scholen handvatten om rond dit onderwerp

tussen de veiligheids- en zorgketen.

afspraken met ouders vast te leggen. Daarnaast geeft het infor-

Veendam

5

1

2

Zuidhorn

9

7

11

92

88

103

matie waarmee scholen weloverwogen keuzes kunnen maken over

Winterregeling Buitenslapers gemeente Groningen

de verantwoordelijkheid die ze op dit gebied willen nemen.

Bij extreme kou worden buitenslapers, in de gemeente Groningen,

Omdat er regelmatig vraag is naar een dergelijk protocol voor het

actief benaderd om binnen te slapen. Om deze dak- en thuislozen

voortgezet onderwijs, hebben we nu ook een protocol voor dit

onder dak te krijgen zijn afspraken gemaakt tussen gemeente

Moeders Informeren Moeders

type onderwijs ontwikkeld. Er is een belangrijk verschil tussen

(Hulpverleningsdienst/GGD Groningen), politie, Lentis,

Moeders Informeren Moeders is een project van GGD Groningen

beide protocollen. Niet alleen worden leerlingen in het voortgezet

Verslavingszorg Noord Nederland, Maatschappelijke en Juridische

onder de vlag van het CJG. Moeders met een eerste kind krijgen

onderwijs zelfstandiger, ze zijn ook juridisch medeverantwoordelijk

Dienstverlening (MJD) en de Maatschappelijke Opvang. Er is uit-

begeleiding van een vrijwillige ervaringsdeskundige. In 2013

voor afspraken over medicijnverstrekking en medische handelin-

voering gegeven aan de winterregeling buitenslapers gemeente

hebben 80 moeders met diverse nationaliteiten meegedaan. Zij

gen.

Groningen. De winterregeling werd aan het begin van 2013 drie

doen om verschillende redenen mee aan het project. Dat varieert

De medewerkers van de Jeugdgezondheidszorg gebruiken het pro-

keer opgestart, waarvan de laatste keer op 23 maart 2013. De

van onzekerheid over de moederrol, gebrekkige Nederlandse taal,

tocol bij hun advies en begeleiding op scholen. Scholen kunnen

regeling was meerder dagen van kracht, vanwege de koude win-

eenzaamheid tot de geboorte van een tweede kindje.

het zelf ook downloaden van ggdgroningen.nl.

ter begin 2013.

Totaal

Tabel 5: deelname stevig ouderschap


Openbare Geestelijke Gezondheidszorg

Stevig Ouderschap



Groningen

abnormale aantallen van infecties in hun instelling te melden. In

De hygiënerichtlijnen van het Landelijk Centrum Hygiëne en

vormden hiervoor vijf werkgroepen. Naast de PR-werkgroep, die

2013 kwamen 63 van deze artikel 26-meldingen binnen (figuur

Veiligheid (LCHV) worden elke drie jaar herschreven, met onder-

al jaren beleid uitstippelt in de regio, kennen we nu ook

De afdeling algemene infectieziektebestrijding van GGD Gronin-

4). In driekwart van de gevallen ging het om huidafwijkingen. Die

steuning van diverse GGD’en. In 2013 werkten de deskundige

werkgroepen rondom prostitutie, jongeren, mannen die seks

gen houdt in de gaten welke infectieziekten zich voordoen. Ook

deden zich vooral voor in kindercentra, bijvoorbeeld roodvonk of

infectieziektepreventie en een arts infectieziektebestrijding van

hebben met mannen en allochtonen. Incidenteel zijn er ook nog

kijken we of deze ziekten een bedreiging voor de bevolking zijn.

krentenbaard. De rest van de meldingen ging over maag-/darm-

GGD Groningen mee aan de herziening van de richtlijnen voor de

andere werkgroepen actief, waarbij de aandacht ligt op de

Daarbij ligt de focus vooral op ziekten die verplicht gemeld moe-

klachten, zoals grootschalige norovirus-uitbraken in verpleeg- en

Dienst Justitiële Inrichtingen (gevangenissen).

uitvoering.

ten worden, zodat we tijdig maatregelen kunnen nemen.

verzorgingshuizen. Verder waren er twee gevallen waarin een

Daarnaast weten burgers én professionals ons te vinden als ze

ongewoon aantal mensen luchtwegklachten had.

De deskundige infectieziektepreventie voerde diverse hygiëne-

Team soa/sense

adviseringen uit. Het ging om vier publieksevenementen, één

Het team soa/sense richt zich specifiek op het bevorderen van de

kinderdagverblijf in Groningen, één tattoo-evenement in Appinge-

seksuele gezondheid. Daarbij doen we onderzoek naar seksueel

dam en één dagopvang voor gehandicapten in Bellingwedde.

overdraagbare aandoeningen (soa) en hiv voor risicogroepen. Ook

vragen hebben over ziekten die ze niet verplicht hoeven te mel-

120

den. Infectieziekten die in 2013 iets vaker voorkwamen zijn legionellose, mazelen, schurft en de mrsa-bacterie.

100

kijken we naar hulpverlening bij seksualiteitsproblemen zoals In 2013 hebben we ruim 1.600 vragen en meldingen over alge-

Seksuele gezondheid

80

identiteit. Het team soa/sense voert dit basiswerk uit via Sense

mene infectieziekten geregistreerd. Terwijl het aantal vragen iets toenam, daalde het aantal meldingen van 819 in 2012 naar 429

60

in 2013 (figuur 3). Het grote aantal meldingen in 2012 kwam doordat er toen 420 keer kinkhoest gemeld werd, terwijl er in

anticonceptie, geen zin in seks, pijn bij het vrijen en seksuele

40

2013 nog geen 90 meldingen waren. 20

Week van de Lentekriebels

Noord-Nederland waarvan het team van GGD Groningen onder-

De Week van de Lentekriebels is een project over relationele en

deel uitmaakt. Daarnaast doen we ook aan preventie rondom dit

seksuele vorming voor alle groepen in het (speciaal) basisonder-

onderwerp. Via het team soa/sense zetten we zoveel mogelijk

wijs. De Rutgers Nissogroep coördineert deze week landelijk. GGD

advies en informatie in op plekken waar de doel- of risicogroepen

Groningen heeft in 2013 in de provincie Groningen de Week van

te vinden zijn.



de Lentekriebels gecoördineerd.

3000 0 2500

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Vijf scholen hebben deelgenomen aan de Week van de Lentekrie-

Figuur 4: artikel 26-meldingen aan de GGD Groningen

bels. Hiermee zijn in totaal 980 leerlingen bereikt met activiteiten 2000

1500

1000

Scholen en kindercentra weten de GGD goed te vinden met vra-

op het gebied van relaties en seksualiteit. Ook hebben deze scho-

gen over infectieziekten. In 2013 waren er minder vragen dan in

len een visie en beleid op het gebied van relaties en seksualiteit

voorgaande jaren (figuur 5).

ontwikkeld. Verder zijn ouders in brede zin hierbij betrokken.

300

Sense Noord-Nederland 500

De drie noordelijke GGD’en trekken samen op bij preventieve

250

activiteiten en beleid dat gericht is op doelen risicogroepen. Ze 0 2008

2009

2010

2011

2012

2013

vragen meldingen Figuur 3: aantal vragen en meldingen infectieziektebestrijding (AIZB),

200

Het team soa/sense neemt deel aan het zorgoverleg dat onder-

150

deel is van het convenant ‘Ketensamenwerking bestrijding 100

mensenhandel’. Gemeenten en instanties hebben dit convenant ondertekend. Mensenhandel komt steeds vaker voor onder prosti-

GGD Groningen 50

tuees. Nauwe samenwerking is van belang voor de betrokken

Infectieziekten kunnen vooral bij jonge kinderen en ouderen ern-

partijen en het zorgaanbod. Sinds 2012 maakt het team onder0

stige gevolgen hebben.

2006

Als veel mensen dicht bij elkaar zijn, verspreiden infectieziekten

2008

2009

2010

2011

2012

Kindercentrum School

zich gemakkelijker. Daarom zijn directies van scholen, kindercentra, verpleeghuizen, verzorgingshuizen, ziekenhuizen etc. verplicht

2007

deel uit van het Samenwerkingsverband Tegen Seksueel Geweld Groningen. Sense Noord-Nederland coördineert dit samenwerkingsverband.

Figuur 5: aantal vragen en meldingen van scholen en kindercentra provincie Groningen



Groningen

Gemeenten en jongerenwerk zijn actief benaderd om Tour of Love

Jongeren hebben in het dagelijks leven te maken met

onder de aandacht te krijgen bij jongeren, onder andere via scho-

(gender)discriminatie, ongelijke kansen, seksualisering van de

len. In 2014 stoppen we met de aanbodgerichte aanpak en gaan

samenleving, groepsdruk en machtsmisbruik. Als ze zich hieraan

we meer vraaggericht werken.

storen of er last van hebben, kunnen ze meedoen aan We Can Young. Dit initiatief biedt jongeren de kans om zelf acties te

Project Liefde en Genot

bedenken en uit te werken. Ook kunnen ze anderen inspireren. De

Project Liefde en Genot gaat over seksuele vorming,

gemeente Groningen, GGD Groningen en Sense Noord-Nederland

drugsgebruik, grenzen stellen, groepsdruk, anticonceptie en

voeren dit landelijk initiatief in de stad Groningen uit, sinds 2012.

homoseksualiteit. In 2013 gaven we 189 gastlessen,

Het doel is jongeren tussen de 14 en 18 jaar seksueel en relatio-

19 workshops, 51 voorlichtingen, 8 spreekuren en 51 trainingen

Het team soa/sense is actief bij het organiseren en ondersteunen

neel weerbaarder te maken. Hiervoor werven we changemakers.

op negen scholen in de stad. Daarnaast verzorgden we voorlich-

Mannen die seks hebben met mannen

van regionale en landelijke symposia. In 2013 gaf Sense Noord-

Dat zijn jongeren die zich uitspreken tegen disrespect. We streven

ting aan de jongeren van het jeugd- en jongerenwerk in de

We organiseerden diverse activiteiten voor mannen die seks heb-

Nederland onder andere een workshop tijdens de Wereld Aids Dag

naar 50% jongens en 50% meisjes.

‘zwakkere’ wijken. De scholen voor VMBO en praktijk- en

ben met mannen (MSM). Het ging hierbij om soa- en

over seksuele diversiteit binnen de allochtone gemeenschap en

leerwegondersteunend onderwijs zijn enthousiast over het project.

seksualiteitsspreekuren en preventieprojecten. Samen met vrijwil-

vrijfijn.nl. Daarnaast vinden ook jaarlijks verschillende workshops

Samenwerkingspartners van GGD Groningen zijn het Centrum

ligers hield het team soa/sense meerdere chatsessies, waarin met

plaats bij andere landelijke organisaties. Vorig jaar gingen deze

voor Seksuele Gezondheid Noord-Nederland, Verslavingszorg

meer dan 200 personen is gesproken. Het meest is gechat over de

workshops vooral over de mogelijkheden van de digitale ontwik-

Noord-Nederland, COC, Standing Committee on Reproductive

risico’s van orale seks, vooral in relatie tot hiv. Verder chatten

kelingen binnen de seksuele gezondheidszorg. We verzorgden ook

Health and AIDS, Stichting Ambulante Fiom, bureau Halt, Kunst-

mannen over soa/hivtesten, (vaccinatie) hepatitis B en in toene-

bijscholingen voor professionals zoals HBO-V-studenten, huisart-

bureau TOF en Trainersgroep Weerbaarheid.

mende mate ook over hepatitis C. In het laatste half jaar was


We Can Young

extra aandacht voor www.mantotman.nl.

sen en doktersassistenten. Het team is actief betrokken en vertegenwoordigd in landelijke kwaliteitswerkgroepen, redactiera-

MSM kunnen meedoen aan het landelijk vaccinatieprogramma

den, landelijke visitatiecommissie en beroepsverenigingen.

voor de hepatitis B van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Jongeren

Milieu (RIVM). In 2013 zijn in totaal 244 vaccinaties uitgevoerd.

Vanuit Sense Noord-Nederland is de werkgroep Jong actief, die

In 87 gevallen ging het om nieuwe cliënten die met de vaccina-

kansrijke preventie-activiteiten voor jongeren bedenkt,

tiereeks zijn gestart, waarbij ongeveer 70% jonger is dan 30 jaar.

coördineert en uitvoert. We richten ons op kwetsbare jongeren

De vrijwilligers van het team bezochten zeven homo-

waarbij het accent ligt op jongeren met een verstandelijke beper-

ontmoetingsplaatsen in Groningen en Drenthe. Hier spraken ze

king en de professionals die hiermee werken. In 2014 werken we

met 140 bezoekers. In deze gesprekken was speciale aandacht

de plannen verder uit en brengen we ze in praktijk. In 2013 zijn

Tour of Love

voor hepatitis B, omdat er vooral in zuidoost Drenthe veel acute

in Groningen 30 docenten en jongerenwerkers bijgeschoold over

Voor het Tour of Love project rijdt een speciale bus om jongeren te

gevallen waren. Via het Veiligheidshuis hebben de gemeenten

het thema seksuele gezondheid en weerbaarheid.

bereiken in de regio. Op een laagdrempelige manier krijgen zij

Hoogezand-Sappemeer en Oldambt, GGD Groningen om advies

informatie over seksualiteit, huiselijk geweld, verslaving, lover-

gevraagd, waarmee ze beleid kunnen ontwikkelen voor ontmoe-

Seksuele gezondheid op Regionaal Opleidingscentra (ROC’s)

boys en weerbaarheid. GGD Groningen coördineert het project

tingsplaatsen binnen hun grenzen.

Standing Committee on Reproductive health and AIDS (SCORA) is

waarin het Steunpunt voor Huiselijk Geweld en welzijnsorganisa-

een werkgroep die uit eerstejaars geneeskundestudenten van de

tie Maatschappelijke en Juridische Dienstverlening (MJD)

In Noord-Nederlands verband hebben we geïnvesteerd in het wer-

Rijksuniversiteit Groningen bestaat.

samenwerken. Met het Tour of Love project zijn we elk jaar

ven en trainen van nieuwe MSM-vrijwilligers. De groep bestaat nu

GGD Groningen werkte samen met SCORA aan het verbreden en

betrokken bij de Maand van Liefde en Genot. Met de bus gaven

uit 15 mannen en jongens in de leeftijd van 21 tot 55 jaar. Er is

verbeteren van een bestaand project voor seksuele gezondheid

we in 2013 dertien keer voorlichting in Groningen, Oude Pekela,

een aantal bijeenkomsten geweest, waaronder een trainingsdag.

van jongeren op Regionale Opleidingscentra (ROC’s). We gaven

Veendam, Leek en Winschoten. Hiermee zijn meer dan 250 jonge-

We zetten de vrijwilligers in op ontmoetingsplaatsen en binnen

bij het Noorderpoortcollege in Groningen dertien voorlichtingsles-

ren bereikt, waarvan ongeveer tweederde jongen en eenderde

het chatproject. De leden van de werkgroep MSM binnen Sense

sen, waarbij we 115 jongeren bereikten.

meisje is.

Noord-Nederland begeleiden deze vrijwilligers.



Groningen

Hindoestaanse gemeenschap

De werkgroep Asense wil de seksuele gezondheid onder asielzoe-

Na de verkennende gesprekken in 2012 zijn in 2013 activiteiten

kers in Noord-Nederland bevorderen. De activiteiten en

gestart binnen de Hindoestaanse gemeenschap in Groningen en

informatiebijeenkomsten richten zich op de doelgroep zelf, maar

Friesland. Zo is begonnen met het trainen van 16 vrijwilligers.

ook op professionals die met de doelgroep contacten hebben. De

Ook gaven we drie keer voorlichting in Groningen. Ook was er in

peers /ambassadeurs zijn de vrijwilligers die grotendeels de acti-

Leeuwarden een theatervoorstelling waarmee we 52 Hindoesta-

viteiten bedenken, uitvoeren en ondersteunen.

nen uit beide provincies bereikten.

De activiteiten in 2013 staan in onderstaand overzicht.

Prostituees Turkse gemeenschap

Prostituees met beroeps gerelateerde gezondheidsklachten en

Nieuwjaarsbijeenkomst Werkgroep Seksuele Gezondheid

Samen met 12 acteurs maakten we een theatervoorstelling die

seksueel overdraagbare aandoeningen kunnen donderdagavond

Allochtonen: januari 2013, 38 peers aanwezig

vervolgens is gespeeld voor de Turkse gemeenschap. De twee

naar het prostitutiespreekuur bij GGD Groningen. Ze kunnen hier

voorstellingen zijn gehouden in Groningen en Emmen, waarmee

ook terecht voor onderzoek, vaccinatie tegen hepatitis B, anticon-

Project Seksuele Gezondheid Allochtonen

Training/bijscholingen:

we 200 mensen uit de doelgroep bereikten. Na de voorstelling

ceptie en zwangerschapstesten (tabel 6). In 2013 bestond het

GGD Groningen neemt deel aan de werkgroep Seksuele Gezond-

1x basistraining seksuele gezondheid. Bereik: 18 pers.

vonden dialogen plaats met de bezoekers van het theater via stel-

prostitutiespreekuur 20 jaar en dit was aanleiding voor een sym-

heid Allochtonen. Die maakt het thema seksualiteit voor

1x verdiepende training seksuele gezondheid. Bereik: 21 pers.

lingen.

posium over deze doelgroep.

allochtone groepen in Noord-Nederland bespreekbaar. We hebben

2x nazorg besneden vrouwen. Bereik: 12 Vrouwen Genitale Ver-

diverse activiteiten uitgevoerd en er is extra aandacht besteed aan netwerkontwikkeling. Belangrijke doelgroepen zijn Antillianen

minking ambassadeurs (door de Federatie Somalische

Prostitutiespreekuur

2010

2011

2012

2013

Associaties Nederland (FSAN) en Sense Noord-Nederland)

Bezoekers spreekuur

270

263

276

296

Aantal positieve soa’s

15

16

23

27

Hepatitis B-vaccinaties

97

80

85

92

2

3

0

0

2010

2011

2012

2013

en Arubanen (Amor i Salú), asielzoekers (Asense), Turken en de

1x nazorg besneden vrouwen. Bereik: 4 Sense artsen

Hindoestaanse gemeenschap. We gaven onder andere voorlichting

1x voorlichting vrouwen genitale verminking, preventie en

Meldingen bij ketenzorg mensenhandel

over meisjesbesnijdenis en er waren theatervoorstellingen. Met

besnijdenis. Bereik: 16 telefonistes, medewerkers Advies-en

het geven van workshops, bijscholingen en trainingen bereikten

meldpunt Kindermishandeling (AMK), Sense Noord Neder-

Consulten

224

207

166

111

we 115 professionals en vrijwilligers. In 2013 waren er maar

land, Stichting Huiselijk Geweld (SHG), Jeugdgezondheidszorg

Soatesten

107

105

85

80

31

29

24

25

liefst 144 vrijwilligers actief met het onder de aandacht brengen

1x netwerkbijeenkomst Vrouwen Genitale Verminking (VGV)

of bespreken van seksualiteit en seksuele gezondheid.

StraatProstitutieProject



Asense

Tabel 6: aantallen prostitutiespreekuur

Voorlichting seksuele gezondheid, inclusief VGV: Amor i Salú

7x voorlichting/informatiemarkten soa/seksualiteit

Wekelijks is er in de huiskamer op de tippelzone van het Straat-

Met preventieactiviteiten wil Amor i Salú de seksuele gezondheid

20xvoorlichting vrouwen genitale verminking op asielzoekerscen-

ProstitutieProject in de stad Groningen een medisch- en een

van Antillianen en Arubanen in Noord-Nederland bevorderen. Door verandert gemeentelijk beleid voeren Antillianen en Arubanen nu overleg zonder aanwezigheid van professionele

tra in Noord-Nederland 3x voorlichting anticonceptie en meisjesbesnijdenis Somalische gemeenschap Groningen. Bereik: 70 vrouwen

verpleegkundig spreekuur. De prostituees kunnen tijdens de spreekuren zorg en advies krijgen over onder andere soa, anticonceptie, hepatitis B vaccinatie en andere gezondheidsproblemen.

organisaties. De zeven vrijwilligers van Amor i Salú gaven in

4x vrouwen genitale verminking nazorg. Bereik: 97 vrouwen

We hielden vier ‘soa-actieweken’, waarin de vrouwen extra gesti-

2013 drie voorlichtingsbijeenkomsten, waarbij ze 145 mensen

1x voorlichting VGV aan geneeskundestudenten.

muleerd worden om een soa test te doen. Het gevolg is dat een

bereikten. Zo vonden voorlichtingsactiviteiten plaats bij festivitei-

Bereik: 38 studenten

groot deel van alle dames in ieder geval één keer per kwartaal getest wordt op soa. In 2013 deden we in twee van deze vier

ten, samen met stichting Brisa. Ook gaven vrijwilligers voorlichting bij kookworkshops in samenwerking met het Centrum

Theatervoorstellingen bij asielzoekerscentra in Noord-Nederland:

soa-actieweken ook aanvullend bloedonderzoek. Ook zijn hepati-

voor Jeugd en Gezin (CJG) Beijum. De gemeente Groningen finan-

1x voorstelling over seksuele intimidatie. Bereik: 25 personen

tis B vaccinaties aangeboden. Het aantal consulten daalde, omdat

cierde Amor i Salú in 2012 voor het laatst. In 2013 adopteerde

3x voorstelling over huiselijk geweld. Bereik: 120 personen

het aantal vrouwen op de tippelzone afnam (tabel 7).

Sense Noord-Nederland een ‘afgeslankt project’ voor de hele

3x voorstelling over ‘Besneden, en dan?’ Bereik: 75 personen

Het team soa/sense bezocht diverse clubs en massagesalons.

noordelijke regio.

2x voorstelling over ‘Is het een droom of is het echt?’

Bezoekers konden gebruik maken van een soa-check en een

Bereik: 153 personen

hepatitis B-vaccinatie.

3x theatervoorstellingen Sincerité (niet op asielzoekerscentra)



Groningen

2010

2011

2012

2013

136

107

105

85

80

Bezoekers soa-centrum


35

31

29

24

25

Trichomonas

28

27

20

15

21

Melding bron/contact onderzoek

6

7

8

9

4

Aantal soatesten

Chlamydia

Toename bezoekers

Het aantal uitgevoerde soa-onderzoeken bij het Laboratorium

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Van de bezoekers was 61% vrouw dat overeenkomt met 2.666

Certe is gedaald. In 2013 zijn in Groningen 45.381 onderzoeken

2.242 2.456 2.641 3.267 3.664 3.903 4.518

bezoekers. Het aantal daadwerkelijke soa en hiv-testen is licht

uitgevoerd op chlamydia, gonorroe en syfilis. In 2012 waren dat

gedaald. In relatie tot de testen kan worden gezegd dat het aantal

46.723 onderzoeken, een daling van 3%.

De belangrijkste cijfers van het soa-centrum van de provincie Groningen

2009

652

Hiv-testen door soa-centrum

665

454

335

494

542

371

1.779 2.057 2.430 3.076 3.568 2.929 2.872

Meldingen seksaccidenten

-

-

-

-

2

5

10

No-show in %

-

-

-

- 6.6% 7.6% 7.4%

chlamydia-infecties is gedaald en het aantal syfilis-infecties is gelijk gebleven en het aantal gonorroe is licht gestegen. Voor het aantal

Chlamydia komt in Groningen als soa het meest voor. In 67% van

hiv-infecties zien we een lichte stijging in relatie met het aantal

alle gediagnosticeerde soa gaat het om chlamydia. Het aantal

Tabel 9: de belangrijkste cijfers van het soa-centrum van de provincie Groningen

testen. In 2013 had 17% van de bezoekers een soa (tabel 10).

chlamydia-infecties is met 4% gedaald van 1.681 gevallen in

Seksuele gezondheid in cijfers

Bovenstaande cijfers zijn afkomstig uit de gegevens van het soa-centrum van de

2012 tot 1.616 in 2013. Ongeveer 95% van alle chlamydia-

Sinds het bestaan van Sense Noord Nederland (2008) weten de

GGD Groningen.

Uitgevoerde onderzoeken

Gonorroe

1

0

1

0

0

Tabel 7: de soa cijfers van het StraatProstitutieProject in de afgelopen jaren.

Chlamydia

jongeren onder de 25 jaar de seksualiteitshulpverlening in Groningen goed te vinden. In 2013 ging het om 1.045 jongeren

Het aantal bezoekers aan de soa/sense-spreekuren van GGD

chlamydia-infecties

en dat is een stabilisatie van 2012 (tabel 8). In 2013 is het pro-

Groningen en het UMCG steeg in 2013 weer met meer dan 600

Syfilis

personen (tabel 9). Een groot deel van deze toename komt door de

ject vrijfijn.nl ook erg belangrijk geweest in verband met de seksualiteitshulpverlening van Sense Noord Nederland. De cijfers

online aanvragen van soatests via Test the Best, die we als bezoe-

van vrijfijn staan elders in dit verslag (tabel 1). Vrijfijn.nl is een

ker van het soa-centrum meetellen. Deze online aanvragen leidden

digitale vorm van seksualiteitshulpverlening.

sinds de invoering in september 2013 tot doorverwijzing naar het

syfilis-infecties Gonorroe

gonorroe-infecties

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

infecties komt voor onder heteromannen en -vrouwen. Jongeren 15.133 16.336 16.909 18.319 17.942 18.309 18.168

tot 25 jaar zijn daarin sterk vertegenwoordigd. Er is in 2013 een

976

1.214

1.312

1.376

1.482

1.681

1.616

6,5%

7,4%

7,8%

7,5%

8,3%

9,2%

8,9%

stabilisatie van LGV (Lymfogranuloma venereum), onder mannen

11.173 10.132

9.596

9.787 10.043

die seks hebben met mannen. Zo werden er 3 infecties in 2010

8.856

9.175

245

247

227

217

197

162

171

2,2%

2,4%

2,4%

2,2%

2,0%

1,8%

1,9%

15.359 19.516 19.965 20.874 20.047 19.558 18.020

gediagnosticeerd, 7 in 2011, 10 in 2012 en 2013. LGV is een chlamydia-variant die vooral anaal gevonden wordt.

104

144

108

120

137

132

145

0,7%

0,7%

0,5%

0,6%

0,7%

0,7%

0,8%

Testlab

spreekuur soa/sense bij GGD Groningen. Hierdoor liep de wachttijd

HIV-testen

9.564

9.079

9.110

9.706

9.979

9.077

9.165

Zoals al eerder in dit jaarverslag valt te lezen, vindt er een

en het aantal bezoekers van dat spreekuur op. Verder komt de toe-

Stad

4.673

4.490

4.844

5.189

5.795

5.207

5.609

enorme ontwikkeling plaats in de digitale dienstverlening. Eerder

26

21

20

10

12

9

17

0,6%

0,5%

0,4%

0,2%

0,2%

0,2%

0,3%

4.891

4.589

4.266

4.517

4.184

3.870

3.556

10

10

19

18

15

6

12

0,2%

0,2%

0,4%

0,4%

0,4%

0,2%

0,3%

name doordat we meer partners van klanten met een soa testen.

hiv-infecties stad

Ook zijn er steeds meer klanten die zich niet via een huisarts wil-

Provincie

len laten testen, onder andere vanwege het eigen risico bij de


De soa cijfers van het StraatProstitutieProject in de afgelopen jaren

schreven we over Boys4You.nl, Test the Best en vrijfijn.nl. Een andere ontwikkeling waar we in 2013 aan werkten, is Testlab. Testlab is een online soa-testfaciliteit, waarbij een soa- en hiv-

zorgpolis. Soms verwijst de huisarts door naar GGD Groningen.

hiv-infecties provincie

Ondanks de wachtlijsten bij spreekuren blijken klanten tevreden

Totaal aantal testen

over de spreekuren. In het tevredenheidonderzoek van maart

Tabel 10: aantal uitgevoerde onderzoeken

het seksueel gedrag en mogelijke klachten. We testen op gonor-

2013 scoort het jongerenspreekuur een 9.2, het UMCG- spreek-

Bovenstaande cijfers zijn afkomstig van Laboratorium Certe geldend voor de

roe, chlamydia, syfilis en hiv. Door problemen met het bouwen

uur een 8.4 en spreekuur van GGD Groningen een 8.8.

gehele provincie en daar zitten ook de cijfers van het SOA-centrum van de GGD

van de applicatie voor Testlab in het noorden konden we hiermee

Groningen in.

pas in januari 2014 starten.

test gemakkelijk zelf te doen is. De cliënt doet namelijk gratis een test zonder een huisarts of een soa-polikliniek te bezoeken. Via de

51.229 55.063 55.580 58.090 58.011 55.800 54.546

website www.mantotman.nl vult de klant een vragenlijst in over

Activiteiten Sense Noord-Nederland Groningen

Friesland

Drenthe

Totaal

2011

2012

2013

2011

2012

2013

2011

2012

2013

2011

2012

2013

Sense-consulten

1.219

732

812

212

174

168

146

136

65

1.577

1.042

1.045

Waarvan personen < 25 jaar

1.084

685

770

140

134

119

102

101

50

1.326

920

939

Vrouwen

972

622

667

183

163

139

103

93

45

1.258

878

851

* soa

315

170

256

13

14

19

24

24

12

352

208

287

* anticonceptie

493

280

309

92

74

56

41

21

14

626

375

379

* seksuele problematiek

280

183

150

47

26

22

52

69

31

379

278

203

* zwangerschap

10

7

3

31

15

6

1

3

1

42

25

10

* seksueel geweld

12

5

3

10

5

6

2

2

3

24

12

12

1

5

-

0

-

-

0

-

-

1

1

-

108

86

85

19

40

59

26

17

-

153

143

144

* fertiliteitsvraag-stukken * overig

Tabel 8: activiteiten Sense Noord-Nederland



Groningen

In de zomerperiode hebben we op dinsdagmiddag 8 inloop-

Aantal behandelingen in verband met tuberculose Categorie

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

spreekuren gehouden. Deze spreekuren werden met gemiddeld

TBC-patiënten

46

63

84

101

49

42

47

34

Preventieve behandeling

66

96

37

21

34

39

39

30

GGD Groningen voert sinds 1991 de tuberculose-screening (TBC-

2 jaar röntgencontrole

21

16

6

24

11

16

6

8

samen met GGD Fryslân en -Drenthe, op drie zaterdagen een

screening) uit voor GGD Drenthe. In 2013 is het aantal

Uiteindelijk geen behandeling

7

8

1

3

1

1

inloopspreekuur op Groningen Airport Eelde. Als service voor de

screeningen in Groningen met 35% toegenomen en in Drenthe

Primaire profylaxe

58

2

klant zijn de hele zomer voordelige reizigerspakketjes aangeboden

met 28% (tabel 11). De oorzaak is het toenemend aantal die we

Totaal

95 100 151

77

voor de Centrale Opvang Asielzoekers (COA) hebben gescreend op

Tabel 13: aantal behandelingen in verband met tuberculose

Tuberculose-screeningen

133 175 134 154

50 bezoekers per middag goed bezocht. Ook organiseerden we,

(met DEET, ORS en zonnebrand), die gretig aftrek vonden. Verder lieten zorginstellingen, scholen en bedrijven medewerkers vaccineren.

tuberculose.

Reizigersadvisering TBC-screeningen 2006

Sinds 2011 screenen we alleen gedetineerden met een bepaald 2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

risicoprofiel. De Penitentiaire Inrichtingen (PI) maken hiervoor

De belangrijkste taak van de afdeling Reizigersadvisering is pre-

gele koorts vaccin geweest, waardoor deze vaccins op rantsoen

3.208

zelf de selectie. Door het selecteren nam het aantal screeningen

ventie en behandeling. Dit doen we door voorlichting en

kwamen. Daardoor konden we deze vaccins gedurende een peri-

16.714 19.349 20.981 18.603 14.797 18.763 16.678 22.387

na 2011 af van ruim 2.000 per jaar tot 465 in 2012. Vorig jaar

vaccinatie te geven aan individuele reizigers. Om de kwaliteit te

ode niet geven en moesten klanten hiervoor terugkomen.

steeg het aantal gescreende gedetineerden weer naar 815. Het is

waarborgen vinden intercollegiale toetsingen en bijscholingen

nog niet duidelijk wat de effecten van de sluiting van de Peniten-

plaats.

Groningen 12.762 14.252 19.014 15.332 11.757 15.983 14.173 19.179 Drenthe Totaal

Er zijn wereldwijde leveringsproblemen met het buiktyfus- en het

3.952

5.097

1.967

3.271

3.040

2.780

2.505

Tabel 11: TBC-screeningen

Ondanks de recessie bleef in 2013 het aantal consulten vrijwel

De meeste onderzochte mensen zijn asielzoekers. Daarna komen

tiaire Inrichting De Grittenborgh in Hoogeveen in oktober 2013

immigranten, werkenden met een beroepsrisico, gedetineerden en

en de sluiting van de Penitentiaire Inrichting Groot Bankenbosch

GGD-Nederland sloot dit jaar opnieuw een contract met zorgver-

contacten van tuberculosepatiënten (tabel 12 en 13).

in Veenhuizen vanaf 1 januari 2014 zijn.

zekeraar VGZ IA Reizigerszorg af. Verzekerden betalen daardoor

gelijk ten opzichte van 2012 (figuur 6). Bij andere GGD’en

Vooral in de tweede helft van 2013 nam de stroom asielzoekers

lagere tarieven voor reizigersadvies, vaccinaties en reisproducten.

Aantal patiënten en cliënten die werden onderzocht of behandeld voor tuberculose in de provincie Groningen TBC patiënten

14.042

Reizigerszorg streeft er naar om zoveel mogelijk klanten op korte

2008

13.059

termijn op afspraak te laten komen. Ook willen we een zo goed

2009

12.710

mogelijke doorstroming van het spreekuur. Verder richt Reizigers-

2010

13.972

2011

15.278

2012

13.735

2013

13.639

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

33

74

84

88

67

42

47

34

0

0

1

49

39

45

39

zorg zich op een kwalitatief hoogwaardig product, voor een goede

10

11

13

12

11

14

20

13

prijs, en een zo breed mogelijk publiek. Allemaal zaken die

Personen met klachten

67

69

59

23

46

23

50

67

belangrijk zijn om tevreden klanten te houden.

2.154

2.102

1.436

389

713

684

724

611

Illegalen

2

3

1

2

3

1

0

1

Dak- en thuislozen

1

3

2

3

1

0

1

0

54

1

76 c.o.

-

0

6

0

3 191

Verslaafden Reizigers

589

596

671

538

612

551

208

Reizigers na de reis

66

80

85

102

130

98

100

87

Zeevarenden

65

139

60

120

72

187

126

156

Immigranten

2.031

1.830

1.383

1.564

1.234

1.606

1.466

1.666

Emigranten

49

40

12

36

12

12

8

0

Asielzoekers

4.214

5.949

11.188

8.333

4.819

9.221

9.048

13.373

Beroepsrisico

1.496

1.778

1.612

1.689

1.740

1.866

996

1.260

Risicogroep

3

4

86

5

4

0

4

0

PI bewoners

1.928

1.573

2.246

2.252

1.955

707

465

815

Pasgeboren

0

30

154

218

245

256

254

Eigen beweging

0

6

6

2

0

3

0

Overig

0

3

15

69

1

606

0

14.252

19.053

15.331

11.757

15.303

14.173

18.570

Totaal

12.762

Aantal consulten reizigersadvisering 12.648

Oud-TBC patiënten Contacten v TBC patiënten

Jaar 2007

2006 TBC geïnfecteerden

kwamen gemiddeld 10% minder reizigers voor een consult.

2006

toe.



20000

15000

10000

5000

0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Figuur 6: aantal consulten reizigersadvisering

Tabel 12: aantal patiënten en cliënten die werden onderzocht of behandeld voor tuberculose in de provincie Groningen



Groningen

Publieke Gezondheid Asielzoekers

Overzicht activiteiten PGA bij preventie infectieziekten

De Publieke Gezondheid Asielzoekers Groningen is ondergebracht bij

Voorlichting naar aanleiding van meldingen in het kader van de infectieziekten wet

17

Kinderopvang

GGD Groningen. Vanuit de disciplines gezondheidsbevordering,

Vervolggesprekken naar aanleiding van meldingen

11

In 2013 deden we ruim 1.500 inspecties, waarvan bijna 680 bij

jeugdgezondheidszorg, technische hygiëne inspectie en TBC-

Voorlichting naar aanleiding van meldingen niet aangifteplichtige aandoeningen

5

Vervolgcontacten naar aanleiding van niet aangifteplichtige aandoeningen

7 2

Aantal activiteiten

gastouders. Bij gastouders ging het om 212 documentenonder-

Gemeenten ontvangen aan het begin van het jaar een jaarplan-

screening, leveren we zorg aan asielzoekers. Dit gebeurt in

zoeken (toetsingskader A) bij nieuwe gastouders en 465

ning met daarop een overzicht van wanneer we welke locatie

consultatiebureaus en in centra voor asielzoekers in Ter Apel, Delfzijl,

huisbezoeken (toetsingskader B). Bij 393 instellingen voor kinder-

bezoeken. Per kwartaal informeren we de gemeenten over de

Musselkanaal en Oude Pekela. Door de toenemende stroom asiel-

Collectieve interventies naar aanleiding van mogelijke uitbraak

opvang en 92 peuterspeelzalen vonden reguliere inspecties

(financiële) stand van zaken via een kwartaalrapportage. Voor 15

zoekers ging het in 2012 gesloten asielzoekerscentrum in

Tabel 15: overzicht activiteiten PGA bij preventie infectieziekten

plaats. Waar mogelijk pasten we ‘overleg en overreding’ toe om

november 2013 verstrekten 21 van de 23 gemeenten de opdracht

Bellingwolde in oktober 2013 weer open. Ook opende de procesop-

geconstateerde overtredingen alsnog op te laten lossen door de

voor 2014 aan GGD Groningen. Met behulp van deze gegevens

vanglocatie (POL) in Uithuizen in november 2013 weer de poorten.

instelling. Er vonden uiteindelijk 183 nadere onderzoeken (386

konden wij met de jaarplanning aan de slag.

uur) op locatie en documenten plaats omdat zaken niet op orde

Seksuele gezondheid is een belangrijk thema voor de PGA. Deelname via de Asense-methode, waarin gewerkt wordt met een

In de centra ligt het accent op de bestrijding van infectieziekten.

sociaal-cultureel sensitieve participatieve interventie, is succesvol.

waren. De meeste uren maken onderdeel uit van het risico

Overige inspecties

Ook is er veel aandacht voor preventie en bestrijding van soa/hiv.

We geven voorlichting aan alleenstaande minderjarige vreemde-

gestuurd toezicht en brengen we niet apart in rekening. De loca-

In twee gemeenten hebben we 20 prostitutiebedrijven en raam-

Verder organiseerden we informatiemarkten rond gezondheids-

lingen op het asielzoekerscentrum en in het voortgezet onderwijs.

ties zijn gekenmerkt door een kleur (risicoprofiel). Aan elke kleur

prostitutiepanden geïnspecteerd. De frequentie van de inspecties

thema’s. Het geven van collectieve voorlichting en persoonlijke

We lichten asielzoekers die lijden aan een seksueel overdraagbare

is een aantal uren gekoppeld. Van intensief toezicht (rood) naar

hangt af van de gemeentelijke regels of afspraken tussen exploi-

gesprekken vergroot het bereik. Op de drie centra boden we een

aandoening, individueel voor. Ook gaan we na of noodzakelijke

minder toezicht (groen). Nadere onderzoeken bij een groene of

tant en GGD Groningen. Daarom verschilt het aantal jaarlijks.

vrouwen-genitale verminking-preventie programma aan Somali-

vervolgstappen zijn begrepen en genomen. Dit doen we volgens

sche vrouwen aan, met behulp van een Somalische ambassadrice

afspraak met- en op verzoek van het Gezondheidscentrum asiel-

(tabel 14).

zoekers (tabel 16).

wege besmettingsrisico’s zijn we wettelijk verplicht om de

Asielzoekers met een infectieziekte die ze verplicht moeten mel-

Overzicht activiteiten PGA op gebied van soa/hiv preventie en bestrijding

In 2013 kregen we veel te maken met wijzigingen en nieuwe

hygiënerichtlijnen van het Landelijk Centrum voor Hygiëne en

den, lichten we individueel voor. Ook gaan we na of de

Voorlichting over soa’s naar aanleiding van melding vanuit het Gezondheidscentrum Asielzoekers (GCA)

53

aanvragen vanuit gemeenten. In totaal deden we 41 onderzoeken

Veiligheid (LCHV) te volgen bij tattoo, piercing en permanente

noodzakelijke vervolgstappen zijn begrepen en genomen (tabel

Vervolggesprekken

17

voor registratie bij nieuwe instellingen. In 2013 sloten 13 kinder-

make-up uit te voeren. Het ministerie heeft GGD’en aangewezen

15). Dit rapporteren we terug aan de afdeling Infectieziekte-

Vervolgcontacten naar aanleiding van voorlichting

10

dagverblijven, 26 instellingen voor buitenschoolse opvang, vijf

om elke drie jaar een hygiëne inspectie uit te voeren. Bij goed

bestrijding.

Tabel 16: overzicht activiteiten PGA op gebied van soa/hiv preventie en bestrijding

peuterspeelzalen en drie gastouderbureaus de deuren. Daarnaast

resultaat krijgen bedrijven een vergunning. Via de website

stopten 385 gastouders met de opvang.

www.veiligtatoeeren.nl is te zien welke shops in het bezit zijn van

een nog niet ingekleurde locatie zijn wel extra in rekening gebracht (160 uur). Dit geldt ook voor incidentele onderzoeken.

In meer dan de helft van de Groninger gemeenten zijn tattoo- en

In 2013 waren er 39 incidentele onderzoeken (107 uur).

piercingshops en permanente make-up studio’s gevestigd. Van-

een tattoo-, piercing- of permanente make-up vergunning en dus hygiënisch werken. In 2013 hebben we 12 tattoo- en piercings-

AZC Delfzijl, AZC Musselkanaal, AZC+AMV Pekela

Aantal bijeenkomsten: 65

Thema

Doelgroep

Activiteiten

Nationaliteit

• 3 homeparty’s • 9 groepsvoorlichtingen • 8 groepsvoorlichtingen

• Vrouwen • Nieuw binnengekomen vrouwen

Somali

Weerbaarheid

• 2 informatiemarkten

• Volwassenen

Alle

Vanaf 2008 voeren we technische hygiëne-inspecties uit op sche-

Qat-gebruik

• 1 groepsvoorlichting

• Mannen

Somali

pen in de zeehavens van Delfzijl en Eemsmond. In 2013 ging het

Voeding


• Volwassenen

Alle

Verdrinkingsgevaar


• Jongvolwassenen

Alle

Teken/lyme


• Volwassenen

Alle

Gezondheidsvaardigheden

• 1 nieuwe start vrouwenkamer

• Vrouwen

Alle


• 15 vrouwenkamerbijeenkomsten

• Vrouwen

Alle



• Mannen

Somali

Hygiëne

• 8 workshops

• COA Team

Nvt

COA-locaties (Bellingwolde en Uithuizen) voerden we vóór de

Griep en verkoudheid


• Volwassenen

Alle

opening een nulmeting uit.

Soa/hiv


• Volwassenen

Somali & alle

Seksuele voorlichting


• Vrouwen

Farsi

Seksuele intimidatie

• 1 Asense theater

• Vrouwen

Alle

hops geïnspecteerd, waarvan 11 nieuwe shops.

In 2013 deden we bij zeven locaties van het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) hygiëneaudits. Bij twee opnieuw geopende

De tabellen van de technische hygiëne-inspecties zijn in bijlage 8 te vinden.


Aantal activiteiten

Activiteiten Publieke Gezondheid Asielzoekers Groningen 2013

Vrouwen genitiale verminking

om 101 inspecties, dat waren 23 meer dan in 2012.


Technische Hygiëne Inspectie

Tabel 14: activiteiten Publieke Gezondheid Asielzoekers Groningen 2013


Groningen

GGD Groningen zet zich in om incidenten te voorkomen of te

2011

2012

2013

466

469

531

98

82

82

111

126

173

• Suïcide (niet natuurlijk)

82

72

90

adviseur mee aan rampbestrijdingsplannen voor de Suikerunie

• Verkeersongeval (niet natuurlijk)

41

39

46

(Hoogkerk), AVEBE (Foxhol) en VOPAK (Eemshaven).

• Ongeval privésfeer (niet natuurlijk)

60

75

86

5

5

7

69

70

46

36

23

27

Lijkschouw totaal • Natuurlijke dood • Euthanasie (niet natuurlijk)

• Doodslag (niet natuurlijk) • Overige lijkschouwen Zedendelict

beperken. We zochten uit of blauwzuur een rol speelt bij vergiftigingen in stallen bij het mengen van mest. Verder werkte er een

Met de bouwinspectie van de gemeente Groningen maakten we afspraken over de beoordeling en afhandeling van incidenten

113

106

95

waarbij asbest vrijkomt in gebouwen. GGD Groningen heeft deze

DNA controle

16

7

8

afspraken als voorbeeld aangedragen voor de herziening van een

Deskundigen rapportages voor OM-Rechtbank

10

10

5

landelijke richtlijn voor bouwinspecteurs. Zo wordt de kans op

1.129

2.071

2.184

133

36

35

Bloedproef (alcohol + drugs)

Arrestantenbezoek Opvragen medische informatie

incidenten zoals op Kanaleneiland in Utrecht kleiner. Onze adviseurs spelen een actieve rol bij het maken van landelijke

Tabel 17: verrichtingen Forensisch Geneeskundige 2011-2013

afspraken tussen GGD’en en RIVM over advisering bij verspreiding van asbest in gebouwen.

Het aantal arrestantenbezoeken neemt de afgelopen jaren ook

Forensische geneeskunde

Noord-Nederlandse bij- en nascholing

verder toe. Gemiddeld zien de forensisch artsen dagelijks zes

De GAGS neemt deel aan diverse landelijke- en regionale oefe-

De Noord-Nederlandse refereeravonden (twee keer per jaar)

arrestanten. Maar liefst 85% van de arrestantenbezoeken vonden

ningen. Daarbij gaat het om beleidsadvisering en samenwerking

‘Forensische geneeskunde ontleed’: over taken en de

genieten een brede belangstelling van forensisch artsen, recher-

plaats buiten de reguliere kantooruren (dus in de avond, nacht en

met de ambulance, brandweer, politie en ziekenhuizen. In scholin-

opleiding forensisch artsen

cheurs, officieren van justitie en rechters. Deze bijeenkomsten

weekend). De meeste arrestantenbezoeken vonden plaats in het

gen voor deze ketenpartners gaven de GAGS diverse presentaties

Forensisch artsen opereren op het snijvlak van het medische- en

bevorderen de onderlinge contacten en samenwerking. De foren-

cellencomplex aan de Hooghoudtstraat (89%).

over acute gezondheidseffecten van gevaarlijke stoffen en te

juridische domein. Zij verrichten veel lijkschouwingen en rappor-

sisch artsen van de drie noordelijke provincies organiseren ook

teren aan het Openbaar Ministerie (OM) over (mogelijk)

vier keer per jaar een gezamenlijke nascholing. Daarnaast geeft

niet-natuurlijk overlijden. Bij twijfel over een natuurlijke dood of

een forensisch arts van GGD Groningen onderwijs aan derdejaars

bij lijkvinding overleggen ze met behandelend artsen. Forensisch

geneeskunde studenten, huisartsen in opleiding en coassistenten.

artsen doen ook sporenonderzoek bij seksueel geweld of mishan-

nemen maatregelen. Dit deden we onder andere voor de spoed-


eisende hulp van het ziekenhuis in Delfzijl. Ook zit een GAGS in de regionale vakgroep risicocommunicatie. Die houdt zich bijvoor-

Incidenten

beeld bezig met de campagne ‘Je hebt meer in huis dan je

GGD Groningen heeft een aantal Geneeskundig Adviseurs Gevaar-

denkt!’. Een GAGS van de GGD Groningen leidt een nieuwe GAGS

deling. Daarnaast zijn ze belast met de zorg voor arrestanten die

Lijkschouw

lijke Stoffen (GAGS) in dienst. Er is iedere dag 24 uur een adviseur

op bij de GGD Drenthe. Zo versterken we de Noord-Nederlandse

vaak ernstige gezondheidsproblemen hebben. Daarbij gaat het

Het aantal lijkschouwen, waarbij de forensisch arts als gemeente-

bereikbaar voor vragen en advies in Noord-Nederland. Dat gebeurt

samenwerking.

bijvoorbeeld om psychiatrie, verslaving, infectieziekten en daar-

lijk lijkschouwer is betrokken, nam in 2013 toe. Dit komt vooral

in nauwe samenwerking met de brandweer. Met de advisering wil-

aan gerelateerde lichamelijke klachten. De GGD Groningen voert

door de sterke toename in euthanasie. In 2013 was er 173 keer

len we de bevolking beschermen en slachtoffers behandelen. De

deze ingewikkelde taken uit. Dit vraagt om specifieke expertise

sprake van euthanasie. Dat is meer dan twee keer zo veel dan in

GAGS kwam ook vorig jaar weer in actie bij verschillende inciden-

die we regelmatig moeten bijstellen.

2008. Toen deden zich 79 gevallen voor. Ook nam het aantal zelf-

ten met giftige stoffen. Het ging om lekkages van salpeterzuur,

De Gezondheidsraad bracht in april 2013 een rapport uit onder

dodingen in 2013 toe. In de jaren 2008-2010 waren er jaarlijks

monochloorazijnzuur, zwavelzuur, aardgascondensaat, vergiftiging

de titel ‘Forensisch Geneeskunde ontleed’. Daarin staan een aan-

gemiddeld nog 56 zelfdodingen. Maar de afgelopen drie jaren

door koolmonoxide. Ook kwam formaldehyde, carbolineum en

tal aanbevelingen om de opleiding en de kwaliteit van het werk

waren er gemiddeld 81 zelfdodingen, waarvan 90 in 2013. In

styreen vrij. En er ontstonden diverse branden met forse rookont-

van forensisch artsen te verbeteren. Dat is belangrijk omdat de

2013 waren er 31 gevallen van lijkvinding. Dat betekent dat een

wikkeling en met verspreiding van asbest. GGD Groningen zette de

(vervolg)opleiding tot forensisch arts qua financiering en ruimte

stoffelijk overschot werd gevonden waarbij de datum van overlij-

adviseur verder in bij asbestincidenten in het binnenmilieu, spe-

voor praktijkervaring te wensen over laat. Het gevolg is een

den onduidelijk was. Ook hier zien we een toename: in 2010

lende kinderen met het isolatiemateriaal PUR en bij een

geringe instroom, terwijl er juist de komende jaren forensisch art-

waren er 17 gevallen, in 2011 23 gevallen en in 2012 21 geval-

alarmering van het Nationaal Meetnet Radioactiviteit. Politie,

sen nodig zijn. Want veel forensisch artsen gaan met pensioen.

len. Lijkvinding doet zich vooral voor bij alleenstaande personen

ambulance en ziekenhuizen kwamen met vragen hoe om te gaan

met een beperkt sociaal netwerk.

met chemisch besmette patiënten en -hulpverleners.



Voorkomen van incidenten en de gevolgen ervan

Verrichtingen Forensisch Geneeskundige 2011 - 2013


Groningen

Advisering gemeenten

Ook vorig jaar kwamen weer veel vragen over gezondheidsrisico’s

GGD Groningen behandelde uiteenlopende gemeentelijke vragen

bij GGD Groningen binnen. Ruim de helft van de ongeveer 160

over gezondheidsrisico’s van milieufactoren, zoals:

vragen was afkomstig van bewoners van de gemeente Groningen. Er waren nogal wat vragen over het verband tussen leefomgeving en gezondheidsklachten. De meeste vragen van burgers (80%) gingen over het binnenmilieu, vooral over asbest, vocht en schim-

• Opruimen asbest na brand en communicatie daarover (Pekela) • Stankbeheersing biovergister en communicatie daarover (Stadskanaal, Groningen)

mel. GGD Groningen droeg bij aan het oplossen van verschillen in

• Intensieve veehouderij (Oldambt, Vlagtwedde)

inzicht. De vraag was daarbij vaak of klachten aan de woning of

• Plannen voor windturbines (Veendam, Menterwolde,

de bewoner lagen.

Drentse Veenkoloniën)

We zijn op huisbezoek geweest naar aanleiding van vragen over koolmonoxide, asbest, vocht en schimmel. Na het breken van een

• Voorzorgsmaatregelen bij rioolrenovatie en communicatie daarover (Groningen)

onder de wettelijke milieunormen in beeld. Voor veel milieufacto-

asbest, PUR, koolmonoxide, kwik, ventilatie en legionella en de

kwikthermometer raadden we aan verregaande maatregelen te

• Uitbreiding kartonfabriek (Hoogezand)

ren geldt namelijk dat ook onder deze milieunormen

communicatie daarover. Lefier ontving informatie over gezondheid

nemen. Daarna toonde een meting van het RIVM aan dat de

• Vraag over het aantal gevallen van borstkanker in

gezondheidseffecten kunnen optreden. De milieubelasting staat in

gerichte beoordelingsmethoden van woningen. Arcadis kreeg van

Garmerwolde en de mogelijke oorzaken daarvan

kleuren weergegeven op een kaart. Zo is snel zichtbaar waar een

ons advies over de bodemsanering naast het ziekenhuis in

• GGD Groningen leverde een milieukundige bijdrage aan het

toename en waar een afname van de milieubelasting is, in het

Winschoten.

ontwikkelen van het gemeentelijk gezondheidsbeleid. Ook

bijzonder bij gevoelige bestemmingen. In tabellen tellen we per

bezochten we wijkaanpak-bijeenkomsten in Groningen

milieufactor het aantal woningen en andere gevoelige bestem-

Advisering scholen

mingen.

Een aantal scholen nam contact op met GGD Groningen met

woning nog teveel kwik bevatte en dat de maatregelen beter uitgevoerd moesten worden. Op de website biedt de GGD informatie over actuele milieuproblemen. Dit jaar hebben we uitgebreid aandacht besteed aan kwik, asbest, gehoorschade door te harde muziek, PUR als vloer-

• Onderzoek met Stadsbeheer naar het binnenmilieu van


Advisering burgers

vragen over milieu en gezondheid.

nieuwe woningen in Meerstad. Nieuwsbrief en website Milieugezondheidszorg

isolatie, houtkachels, koolmonoxide, laagfrequent geluid, rook van brand, hitte en kou.

Gezondheidseffect-screening

We hebben drie nieuwsbrieven gestuurd naar gemeentelijke

Advisering provincie

Het aantal bezoekers toont een stijgende lijn, met een maximum

GGD Groningen deed een gezondheidseffectscreening (GES) van

medewerkers. De eerste ging onder andere over biovergisters,

We werkten met de provincie Groningen samen bij de Gezond-

van ruim 1.000 op een dag en 6.000 in een maand. De pagina

het Ontwerp-tracébesluit voor de Zuidelijke Ringweg van de stad.

laag frequent geluid, muziek en gehoorschade. Ook besteedden

heidseffect Screening (GES) voor de Zuidelijke Ringweg. Ook

over symptomen van hittekwalen scoorde weer hoog met meer

Met de GES-methode bepalen we de belasting door luchtveront-

we hierin aandacht aan de meting naar mechanische ventilatie in

voerden we overleg over het integraal milieubeleidsplan, het pro-

dan 2.300 bezoekers in juli. Andere populaire onderwerpen

reiniging en geluid. Ook onderzoeken we externe

scholen en ventilatiesystemen in scholen. Verder schreven we in

vinciaal geurbeleid en het draaiboek smog. Verder spraken we met

waren: inspanning bij hitte, wat kunnen scholen doen bij hitte,

veiligheidsrisico’s bij woningen en andere gevoelige bestemmin-

de eerste nieuwsbrief over het protocol asbestincidenten voor de

de provincie over het vernieuwen van de monitor van

zelf asbest verwijderen, gehoorschade door harde muziek, laagfre-

gen in het onderzoeksgebied. Zo maken we de omvang (aantal

afdeling Bouw- en Woningtoezicht, vochtproblemen na renovatie,

gezondheidsproblemen door omgevingsfactoren. Hierbij kunt u

quent geluid, verbrandingsgassen uit installaties en PUR als

woningen) en ernst (hoogte milieubelasting) inzichtelijk. Het ver-

de stoffen radon en thoron in woningen. Tot slot ging het over

denken aan aardbevingen, windmolens en vergisters.

isolatieschuim. Bezoekers van de site lezen veel pagina’s gemid-

schil tussen de huidige situatie en de plansituatie wordt hiermee

onveilige afvoersystemen met risico op koolmonoxide in flats.

deld meer dan een minuut.

duidelijk. Ook brengt het de blootstelling en gezondheidsrisico’s De tweede nieuwsbrief was een speciale editie over de gevaren van kwik. In de derde behandelden we onder meer milieu-incidenten en de rol van de GAGS, PUR als vloerisolatie en het asbestprotocol. Ook ging het over de communicatie bij chemische incidenten en branden, CO2-meters voor scholen en de risicowijzer. Advisering woningbouwverenigingen GGD Groningen gaf adviezen over asbest dat is aangetroffen in corporatiewoningen. Diverse corporaties, waaronder Lefier, Patrimonium, Huismeesters, Nijestee en Steelande, kregen van ons ook algemene informatie en adviezen. Dat ging onder andere over



Groningen


Veiligheid Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio Als we kijken naar incidenten is 2013 een relatief rustig jaar geweest. In de regio Groningen zijn, in tegenstelling tot 2012, geen bijzondere incidenten geweest. Wel vond in november 2013 de systeemtest plaats. Dit is een onverwachte oefening op GRIP3-niveau (GRIP staat voor Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure) die wordt gehouden met een willekeurige gemeente. Met de systeemtest test de gemeente de hoofdstructuur van de crisisorganisatie. De voorbereiding op incidenten ging uiteraard gewoon door. We kijken terug op een geslaagde CoPI-week (CoPI staat voor Commando Plaats Incident). Ook vond een cursus ‘train de trainer’ voor oefenfunctionarissen binnen zorginstellingen plaats en een Masterclass Crisisbeleidsteams voor bestuurders van zorginstellin-


gen. Met een aantal zorginstellingen deden we daadwerkelijk oefeningen.

Onderzoek

In 2013 zijn enkele bijzondere evenementen geweest. Kronings-

Vanuit verschillende GGD disciplines vindt onderzoek plaats, vaak

Drie tot vier keer per jaar verschijnt een nieuwsbrief Medische

In schoolgebouwen brachten we tijdelijk een mechanisch systeem

dag was uiteraard een bijzondere en unieke gebeurtenis. Net als

met externe financiering. GGD Groningen doet de onderzoeken

Milieukunde (MMK) met daarin de stand van zaken van de projec-

aan om niveaus in ventilatie te kunnen variëren. Vervolgens heb-

het bezoek van het nieuwe koningspaar aan de regio. Daarnaast

zelf of samen met andere organisaties. Het onderzoek spitst zich

ten, richtlijnen, rapporten en overige producten van cGM. Dit

ben we metingen van binnenmilieu, leerproces en longfunctie

vond in Groningen de landelijke intocht van Sinterklaas plaats.

toe op Medische Milieukunde, Seksuele gezondheid en Infectie-

centrum maakt de nieuwsbrief voor- en in samenwerking met

gedaan. In 2013 is het eerste wetenschappelijke artikel van dit

Ook een bijzondere gebeurtenis met veel voorbereiding en lande-

ziektebestrijding.

GGD’en. Verder wordt het landelijk Platform Gezondheid en Milieu

onderzoek gepubliceerd. Ook zijn diverse (voorlopige) resultaten

gebruikt om tussentijds MMK-medewerkers te informeren over

op een internationaal wetenschappelijk congres gepresenteerd.

lijke aandacht. De GHOR leverde ook een bijdrage aan rampbestrijdingsplannen

Samenwerking met RIVM

bijvoorbeeld: bijeenkomsten. Alle MMK-medewerkers ontvangen

Het blijkt dat CO2- niveaus behoorlijk teruggebracht kunnen wor-

voor de Suikerunie (Hoogkerk), AVEBE (Foxhol) en VOPAK (Eems-

Met andere GGD’en en het centrum voor Gezondheid en Milieu

de nieuwsbrief en hebben toegang tot het Platform.

den door een CO2 gecontroleerd mechanisch ventilatiesysteem.

haven).

van het RIVM (cGM) werkten we op diverse onderwerpen infor-

De overige resultaten komen in 2014 beschikbaar.

matie uit. In opdracht van de gemeente Harlingen deed cGM een

GGD Groningen stelde de richtlijn over biomonitoring na inciden-

onderzoek naar dioxinegehalten in kippeneieren waarbij nauw

ten op, die Groningen door het RIVM in 2012 is afgerond. GGD

Climate and Heath

samen is gewerkt met de GGD’en Groningen en Fryslân. Op ver-

Groningen werkte ook mee aan een richtlijn over gezondheidsrisi-

GGD Groningen onderzoekt welke stedelijke en bouwkundige

zoek van de provincie Drenthe is een bijeenkomst gehouden over

co’s van zomerse omstandigheden en kankerclusters. Dat gold ook

eigenschappen de meeste invloed hebben op blootstelling aan

windturbines en gezondheid voor vertegenwoordigers van actie-

voor een richtlijn over schimmel en vochtproblemen in woningen.

hitte. Dat doen we samen met GGD Arnhem en de Universiteit

groepen, ambtenaren en GGD’en in Drenthe en Groningen. Twee

Het RIVM publiceert deze richtlijnen als informatiebron voor

Utrecht. Door de klimaatverandering zijn vaker hete perioden te

medewerkers van het RIVM lichtten daar de laatste kennis toe. We

GGD’en. Er bestaat een intensieve communicatie tussen GGD

verwachten met hogere sterftecijfers als gevolg. In de zomer van

vroegen cGM om mee te denken in de Psychosociale hulpverle-

Groningen en het RIVM.

2012 is uitgebreid veldwerk verricht in Arnhem en Groningen.

ning (PSH) vanwege de maatschappelijke onrust in de

We namen ook deel aan een landelijke adviesgroep bij het onder-

Heel 2013 hebben we besteed aan de analyse en rapportage van

aardbevingsgebieden in Groningen. Experts van de stichting

zoeksprogramma voor de eindberging van radioactief afval.

de verzamelde informatie. Het gaat over woningkarakteristieken, factoren in de buitenomgeving en gedragsfactoren die van invloed

IMPACT hebben de GGD/GHOR hierin geadviseerd. cGM ondersteunde GGD Groningen ook in de voorbereidingen van een

Fresh

zijn op de temperatuur. Begin 2014 ronden we het rapport af en

oefening op het gebied van Gezondheidsonderzoek bij Rampen

GGD Groningen is bezig met de afronding van een vernieuwend

schrijven we beleidsadviezen. De resultaten komen dan beschik-

(GOR). Bij een paar kwikincidenten gaf cGM advies en zorgde het

onderzoek naar optimale ventilatie in basisscholen. Dat doen we

baar voor belanghebbenden zoals de gemeente, burgers en

centrum voor een kwikmeting door het RIVM.

in samenwerking met GGD IJsselland en de Universiteit Utrecht.

woningcorporaties.



Groningen

Programmacollege Milieu en Vakgroep Milieu

Fecale verontreiniging op kinderhanden in kinderboerderijen

Laagfrequent geluid is een zoem of bromtoon die niet iedereen

In het Programmacollege vertegenwoordigt het hoofd Medische

We doen onderzoek naar de wetenschappelijke onderbouwing van

opmerkt. Het kan de gezondheid en kwaliteit van leven aantasten

Milieukunde (MMK) van GGD Groningen, Noord-Nederland. Dit

het hygiënebeleid voor kinderboerderijen. Dit doen we samen met

bij mensen die het waarnemen. Zij doen vaak een beroep op de

college adviseert GGD’en en GGD Nederland over beleidsvraag-

onder andere de Nieuwe Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) en

gemeente. Die heeft echter beperkte mogelijkheden omdat er

stukken en strategische onderwerpen op het gebied van

GGD Den Haag. Bij het onderzoek tonen we aan wat de relatie is

geen wettelijke norm is. Bovendien is het aantal klagers beperkt.

gezondheid en milieu. De voorzitter van de Vakgroep Milieu, dat

tussen fecale verontreiniging van kinderhanden en de hygiënesta-

GGD Fryslân werkt met GGD Drenthe, GGD Groningen en een

een officieel orgaan is van GGD Nederland, maakt deel uit van

tus van kinderboerderijen. Ook brengen we het percentage

aantal noordelijke gemeenten in een project van de Academische

het Programmacollege. Het milieuteam van GGD Groningen

potentiële zoönoseverwekkers op kinderhanden na het verlaten

Werkplaats Medische Milieukunde aan een gemeentelijke aanpak

leverde ook in 2013 de voorzitter. Het Programmacollege hield

van de kinderboerderij in beeld. De deskundige infectiepreventie

van laagfrequent geluid. Hierin onderzoeken we de ervaringen en

zich bezig met een groot aantal onderwerpen. Zoals het lobbyen

nam bij 12 kinderboerderijen in Noord-Nederland een hygiëneau-

behoeftes van burgers met deze klachten. Ook kijken we naar de

voor meer gezondheid in de omgevingswet en deelname aan de

dit af. Op zes van deze boerderijen is in de zomer bij 20 kinderen

communicatie en afstemming tussen milieukundige- en gezond-

werkgroep geluid. Het Programmacollege nam een standpunt in

van 1 tot 4 jaar een kweek van het handje afgenomen.

heidsaspecten.

over de gehoorschade bij jongeren. Ook zocht ze middelen voor

In Den Haag vond een soortgelijk onderzoek plaats.

het opleiden van nieuwe artsen MMK en voerde een lobby voor

De onderzoeksgegevens zijn verzameld en we verwachten de ver-

Project ‘Rook bij branden-Aanpassing berichtgeving op grond

een kwartiermaker/hoogleraar MMK. Verder besteedde het

dere uitkomsten van het onderzoek in 2014.

van perceptieonderzoek’

Programmacollege aandacht aan het herzien van de procedure

Branden met grote hoeveelheden chemische stoffen leiden

GGD-richtlijnen.


Laagfrequent geluid

gemakkelijk tot grote onrust. Denk maar aan de brand bij Chemie-Pack in Moerdijk. De Onderzoeksraad voor de Veiligheid

Moleculaire surveillance in Noord-Nederland

gaf in haar analyse aan dat de communicatie onvoldoende aan-

GGD Groningen werkt aan een onderzoek naar uitbraken van

sloot op de beleving van de burgers. Zo ontstond een beeld van

infectieziekten in zorginstellingen en scholen. Dit doen we in

een falende overheid die informatie achterhield. Een dergelijke

samenwerking met het UMCG en het Laboratorium voor Infectie-

situatie zou zich overal in Nederland gemakkelijk opnieuw kunnen

ziekten. Hiermee willen we inzicht krijgen in het vóórkomen en de

voordoen.

overdracht van (subtypen van) virussen in de algemene bevolking.

GGD Groningen deed samen met het VU Medisch Centrum op een

Ook streven we naar het detecteren van verwekkers in geval van

Convenant Geluidsbeleid Muzieklocaties

vernieuwende manier onderzoek naar communicatie bij inciden-

uitbraken die volgens de wettelijke regels gemeld zijn bij GGD

GGD Groningen evalueerde in 2013 de werking van het landelijk

ten. We voerden dit uit met een subsidie van ZonMw in het kader

Groningen. In 2013 deden meerdere zorginstellingen mee.

Convenant Geluidsbeleid Muzieklocaties. Dat deden we met sub-

van de Academische Werkplaats. Zo legden we aan een panel van

sidie van de Academische Werkplaats Milieu en Gezondheid. Ook

burgers verschillende boodschappen over rook bij branden voor.

Stadsbeheer van de gemeente Groningen, het Universitair Audio-

Het leverde verrassende resultaten op, die leidden tot een aantal

Onderzoek naar darmbacterie E.coli

logisch Centrum en het UMCG waren hierbij betrokken. De

gemakkelijk toepasbare aanbevelingen. Wellicht komt hieruit een

De GGD Groningen verricht onderzoek naar de darmbacterie

meeste organisatoren houden zich goed aan de geluidsnorm van

aanpak voort die de ongerustheid en kosten bij een ramp sterk

E.coli (STEC en EHEC). Dit doen we in samenwerking met het

het convenant, hoewel ze die ook regelmatig overschrijden. Vaak

reduceren.

Laboratorium voor Infectieziekten, het UMCG, GGD Rotterdam

ontbreekt de afgesproken informatieverschaffing aan het publiek

Rijnmond, het STAR Medisch Diagnostisch Centrum en het RIVM.

over de risico’s op gehoorschade. Wel boden alle organisatoren

De besturen, voorlichters en brandweercorpsen hebben de resul-

E. coli zijn normale darmbacteriën, waarvan varianten een ernstig

betaalbare en goede gehoorbescherming aan.

taten met veel belangstelling ontvangen. Het onderzoek is

ziektebeeld kunnen veroorzaken. We willen weten welke E. coli-

De gemeente zou de geluidsnorm beter in regels vast kunnen leg-

eveneens aangeboden aan het Veiligheidsberaad en aan het

soorten ziekmakend zijn. Zodat we in een vroeg stadium

gen vanwege de handhaafbaarheid. Ook kunnen we dan alle

ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Milieu. Verder hebben

maatregelen kunnen treffen om verspreiding te beperken. Het

organisatoren van muziekevenementen bereiken. Een lagere norm

we de resultaten verspreid onder de GHOR/GGD en het RIVM.

onderzoek begon in april 2013 met het afnemen van vragenlijs-

dan 103 decibel(A) is vanuit volksgezondheid aan te bevelen en

ten onder patiënten in Groningen en Drenthe. Het neemt

lijkt haalbaar zonder dat daar veel klachten van bezoekers over

ongeveer een jaar in beslag. Dit onderzoek vindt ook plaats in de

komen.

regio Rotterdam Rijnmond.



Groningen

Hepatitis B en C waren altijd onbehandelbare aandoeningen. Met

Bijlagen

een slechte prognose, namelijk een grote kans op leverfalen en leverkanker. De laatste jaren zijn deze aandoeningen goed behandelbaar. Veel mensen, waarvan bekend is dat ze besmet zijn,

1. Cijfers Jeugdgezondheidszorg

worden echter niet behandeld. In samenwerking met de medisch-

2. % bereik

microbiologische laboratoria hebben de GGD’en in Groningen,

3. Overzicht van het aantal kinderen met het aantal aandachtsfactoren

Friesland en Drenthe een project voorbereid. In 2013 en in 2014

4. SDQ-scores

vragen we huisartsen om geregistreerde patiënten met hepatitis B

5. BMI-cijfers

en C, die niet onder behandeling zijn, alsnog naar een specialist

6. Aantal kinderen gevaccineerd voor BMR en DTP

te sturen.

7. Preventieve logopedie 8. Technische hygiëne-inspecties

Hepatitis B bij asielzoekers

9. Wie Wat Waar bij GGD Groningen

Hepatitis B komt in Nederland weinig voor. In niet-westerse landen lopen de percentages personen die het virus bij zich dragen op tot soms boven de 10%. De aandoening is tegenwoordig goed behandelbaar. Ook voorkomen we graag besmetting van de


Project nazorg hepatitis B + C

omgeving. Daarom is opsporing van belang. GGD Groningen deed in samenwerking met GGD Drenthe en GGD Fryslân onderzoek. We gingen na of het oproepen voor laboratoriumonderzoek van allochtonen voor hepatitis-onderzoek effectief is. Dit bleek voor een aantal landen van herkomst zo te zijn. Vooral voor China, Afrikaanse landen en Turkije. In 2013 rapporteerden we over dit onderzoek in de vakliteratuur. De Gezondheidsraad komt met een advies over deze materie. Onderzoek seksuele gezondheid 2013 Sense Noord-Nederland In 2013 deed Sense Noord-Nederland drie onderzoeken naar het bevorderen van seksuele en relationele weerbaarheid onder lager opgeleide jongeren. De onderzoekers hebben vrijwilligers geworven en getraind. Ook hielden ze de vrijwilligers gemotiveerd voor het project ‘We Can Young’. Verder deden ze onderzoek voor een mbo-school in de stad Groningen. Dat ging over de noodzaak en de mogelijkheden om seksuele diversiteit structureel in het lesprogramma en de cultuur van de school op te nemen.


Jaarverslag GGD • Bijlagen • Pagina 51

Groningen

Bijlage 2 - % bereik Aantal medische en verpleegkundige consultatiebureauzittingen en consulten

Overzicht Kinderen in zorg per gemeente 0-4 jaar

Aantal zittingen in 2013

Kinderen geboren van 01-12-2011 tot 1-12-2013, inzorg in 2013, 4 of meer afspraken tot 01-01-2014

Aantal consulten in 2013

Gemeente

Totaal

CB-arts

Verpl.

Totaal

163

861

755

1.616

55

126

658

544

1.202

36

38

74

345

356

701

62

55

117

585

481

1.066

Delfzijl

144

115

259

1.344

1.016

2.360

Eemsmond

Eemsmond

94

90

183

906

794

1.700

Groningen

468

Groningen

1.395

1.298

2.693

13.318

12.067

25.385

Grootegast

685

722

Grootegast

69

104

173

659

983

1.642

1.392

1.381

1.314

Haren

132

116

248

1.170

1.046

2.216

Leek

822

805

775

Hoogezand

228

229

457

2.205

2.134

Loppersum

419

405

397

Leek

131

119

250

1.236

Marum

402

388

391

Loppersum

73

63

137

Menterwolde

469

461

409

Marum

73

60

1.375

1.328

1.318

Menterwolde

71

Pekela

483

507

508

Oldambt

Slochteren

647

675

649

Pekela

1.257

1.212

1.163

Ten boer

319

331

319

Veendam

1.154

1.182

1.134

Vlagtwedde

618

597

Winsum

620

Zuidhorn

2011

2012

2013

Appingedam

494

508

498

CB arts

Verpl.

Bedum

422

425

418

Appingedam

85

78

Bellingwedde

258

255

240

Bedum

71

Delfzijl

874

838

361

Bellingwedde

De Marne

388

382

773

De Marne

Eemsmond

599

578

562

Delfzijl

Groningen

7.399

7.478

7.421

Grootegast

503

502

Haren

640

Hoogezand

Oldambt

Stadskanaal

Totaal

Aantal in zorg

Aantal gezien

2013 % bereik

2012

2011

Appingedam

127

127

100%

97%

99%

Bedum

110

109

99%

99%

97%

Bellingwedde

57

55

96%

92%

98%

De Marne

79

77

97%

98%

95%

202

195

97%

96%

99%

135

132

98%

99%

99%

1.871

1.815

97%

96%

98%

122

116

95%

100%

98%

Haren

157

153

97%

96%

97%

Hoogezand-Sappemeer

302

296

98%

97%

99%

4.339

Leek

194

191

98%

97%

99%

1.159

2.395

Loppersum

91

90

99%

99%

100%

718

578

1.296

Marum

98

98

100%

97%

99%

134

631

555

1.186

Menterwolde

101

99

98%

99%

100%

73

144

625

610

1.235

Oldambt

316

304

96%

97%

98%

127

207

334

1.213

1.889

3.102

Pekela

122

119

98%

98%

98%

87

84

171

815

789

1.604

Slochteren

164

161

98%

97%

98%

Slochteren

111

113

224

1.043

996

2.039

Stadskanaal

297

289

97%

97%

97%

Stadskanaal

193

204

397

1.818

1.892

3.710

Ten boer

94

93

99%

95%

97%

Ten Boer

65

62

126

588

573

1.161

Veendam

300

290

97%

98%

96%

559

Veendam

173

184

357

1.669

1.670

3.339

Vlagtwedde

120

117

98%

95%

83%*

585

564

Vlagtwedde

95

96

191

827

786

1.613

Winsum

135

135

100%

95%

97%

954

925

916

Winsum

98

90

188

949

801

1.750

Zuidhorn

229

229

100%

98%

98%

22.508

22.433

21.879

Zuidhorn

159

143

302

1.502

1.341

2.843

3.772

3.677

7.449

35.695

33.815

69.510

5.423

5.290

98%

97%

97%

Totaal

Totaal


Bijlage 1 - Cijfers Jeugdgezondheidszorg

* in verband met een groot aantal azielzoekerskinderen die later instromen en merendeels minder dan 4 of meer afspraken hebben Toelichting Aantal zittingen: de planning van een consultatiebureau wordt weergegeven met het aantal zittingen. Er zijn medische zittingen, dit zijn de zittingen met een jeugdarts. Er zijn verpleegkundige zittingen, dit zijn de zittingen met wijkverpleegkundigen. Aantal consulten: Een zitting bestaat uit meerdere consulten (afspraken met cliënten).



Groningen

Aantal aandachtsfactoren

1

2

3

4

5

6

7

8

Gemeente Appingedam

79

36

Gemeente Bedum

55

25

Gemeente Bellingwedde

34

12

8

7

4

5

2

12

12

6

2

1

2

1

1

12

5

6

8

1

2

1

1

115

51

46

24

26

19

16

8

6

1

Gemeente De Marne

53

14

19

10

7

5

3

2

Gemeente Eemsmond

83

46

18

17

10

5

6

6

2

Gemeente Groningen

1.171

486

245

174

105

72

45

27

18

Gemeente Delfzijl

9

10

11

1

4

21

8

9

6

4

6

1

12

6

7

4

4

2

2

164

82

52

37

34

22

18

6

7

2

1

80

21

27

13

10

5

5

5

2

2

3

46

21

19

8

5

1

2

45

13

11

4

4

2

5

Gemeente Menterwolde Gemeente Oldambt

50

23

7

3

2

2

1

219

97

62

26

21

19

18

Gemeente Pekela

65

33

23

11

12

13

Gemeente Slochteren

58

15

7

1

3

1

Gemeente Stadskanaal Gemeente Ten Boer Gemeente Veendam Gemeente Vlagtwedde

168

60

58

40

49

17

6

2

20

9

22

4

13

8

subklinisch

afwijkend

76

12

8

96

79,2%

12,5%

8,3%

100%

1

2.365

1

6

3

173

1

105

1

87

56

40

20

21

13

10

12

5

81

26

28

25

31

26

30

24

15

Bellingwedde Delfzijl Eemsmond Groningen

90 1 10

1

1

4

477

1

1 2

8

4

Haren

371 1

Hoogezand-Sappemeer

332 298

Gemeente Winsum

79

22

14

9

7

1

1

1

2

136

Gemeente Zuidhorn

123

30

18

15

6

5

1

4

1

203

Eindtotaal

Grootegast

214

74

152

Bedum

428

85 5

Appingedam

198

102 2

2 3

1

Leek Loppersum

6.633 De Marne

Uitleg: Het aantal en de aard van de aandachtsfactoren is van invloed op de ontwikkeling van een kind. Sommige factoren zijn zodanig van invloed op de ontwikkeling dat dit kind en gezin specifieke aandacht behoeft van de jgz. Ook is bekend dat wanneer er meer dan 4 aandachtsfactoren zijn, de ontwikkeling mogelijk problematisch zal verlopen. Dan valt te denken aan een kind met ontwikkelingsproblemen, ouders met persoonlijkheidsproblemen (psychiatrie) of wanneer geld, werk en relatie niet optimaal zijn. De weging van de factoren gebeurt met behulp van het balansmodel draagkracht/draaglast en de professionele inschatting van de JGZ-medewerker.

Marum Menterwolde Oldambt Pekela Slochteren Stadskanaal Ten Boer Veendam Vlagtwedde Winsum Zuidhorn Provincie Groningen


Psychosociaal (SDQ-score in 3 categorieën)

70

120 1

2

9

1

Gemeente normaal

118 1

Strengths and Difficulties Questionaire voor 5 en 6 jarigen

118 313

2

2

Eindtotaal 156

2

64

Gemeente Marum

1

4

63

Gemeente Loppersum

15

1

3 11

14

1

Gemeente Haren Gemeente Leek

13

1

Gemeente Grootegast Gemeente Hoogezand-Sappemeer

12

Bijlage 4 - SDQ-scores

Totaal

74

5

4

83

89,2%

6,0%

4,8%

100%

32

1

2

35

91,4%

2,9%

5,7%

100%

168

22

15

205

82,0%

10,7%

7,3%

100%

125

12

13

150

83,3%

8,0%

8,7%

100%

1.198

82

76

1.356

88,3%

6,0%

5,6%

100%

108

7

11

126

85,7%

5,6%

8,7%

100%

124

7

5

136

91,2%

5,1%

3,7%

100%

241

21

25

287

84,0%

7,3%

8,7%

100%

200

9

16

225

88,9%

4,0%

7,1%

100%

104

7

6

117

88,9%

6,0%

5,1%

100%

97

3

8

108

89,8%

2,8%

7,4%

100%

75

10

7

92

81,5%

10,9%

7,6%

100%

95

11

9

115

82,6%

9,6%

7,8%

100%

256

20

19

295

86,8%

6,8%

6,4%

100%

93

11

8

112

83,0%

9,8%

7,1%

100%

132

10

11

153

86,3%

6,5%

7,2%

100%

235

19

15

269

87,4%

7,1%

5,6%

100%

84

7

2

93

90,3%

7,5%

2,2%

100%

199

17

22

238

83,6%

7,1%

9,2%

100%

119

16

16

151

78,8%

10,6%

10,6%

100%

119

10

8

137

86,9%

7,3%

5,8%

100%

183

13

7

203

90,1%

6,4%

3,4%

100%

4.137

332

313

4.782

86,5%

6,9%

6,5%

100%



Bijlage 3 - Overzicht van het aantal kinderen met het aantal aandachtsfactoren

Groningen

Bijlage 5 - BMI-cijfers

Strengths and Difficulties Questionaire voor 10 en 11 jarigen

2-3 jarigen - BMI cijfers

Gemeente

Appingedam Bedum Bellingwedde Delfzijl Eemsmond Groningen Grootegast Haren Hoogezand-Sappemeer Leek Loppersum De Marne Marum Menterwolde Oldambt Pekela Slochteren Stadskanaal Ten Boer Veendam Vlagtwedde Winsum Zuidhorn Provincie Groningen

BMI in 4 categorieën

Psychosociaal (SDQ-score in 3 categorieën) normaal

subklinisch

afwijkend

Totaal

84

11

11

106

79,2%

10,4%

10,4%

111

9

13

133

83,5%

6,8%

9,8%

100%

33

0

1

34

97,1%

0,0%

2,9%

178

18

25

80,5%

8,1%

11,3%

100%

110

18

25

153

71,9%

11,8%

16,3%

932

87

108

82,7%

7,7%

9,6%

100%

129

11

14

154

83,8%

7,1%

9,1%

174

11

7

90,6%

5,7%

3,6%

100%

274

28

39

341

80,4%

8,2%

11,4%

192

9

11

90,6%

4,2%

5,2%

100%

Appingedam

100%

normaal gewicht

overgewicht

Obesitas

Totaal

45

227

17

2

291

15,5%

78,0%

5,8%

0,7%

100%

26

197

17

2

242

10,7%

81,4%

7,0%

0,8%

100%

28

109

10

2

149

100%

18,8%

73,2%

6,7%

1,3%

100%

221

76

426

32

6

540

14,1%

78,9%

5,9%

1,1%

100%

44

261

19

4

328

100%

13,4%

79,6%

5,8%

1,2%

100%

1.127

552

3.319

220

28

4.119

13,4%

80,6%

5,3%

0,7%

100%

45

242

24

3

314

100%

14,3%

77,1%

7,6%

1,0%

100%

192

77

372

10

2

461

16,7%

80,7%

2,2%

0,4%

100%

129

661

47

14

851

100%

15,2%

77,7%

5,5%

1,6%

100%

212

44

384

27

4

459

9,6%

83,7%

5,9%

0,9%

100%

114

6

11

131

87,0%

4,6%

8,4%

100%

93

8

13

114

81,6%

7,0%

11,4%

100%

83

8

6

97

85,6%

8,2%

6,2%

100%

107

13

14

134

79,9%

9,7%

10,4%

100%

278

23

44

345

80,6%

6,7%

12,8%

100%

110

13

14

137

80,3%

9,5%

10,2%

100%

121

11

20

152

79,6%

7,2%

13,2%

100%

236

25

39

300

78,7%

8,3%

13,0%

100%

78

8

9

95

82,1%

8,4%

9,5%

100%

188

20

37

245

76,7%

8,2%

15,1%

100%

113

9

15

137

82,5%

6,6%

10,9%

100%

140

19

15

174

80,5%

10,9%

8,6%

100%

203

17

17

237

85,7%

7,2%

7,2%

100%

4.081

382

508

4.971

82,1%

7,7%

10,2%

100%


ondergewicht

Bedum Bellingwedde Delfzijl Eemsmond Groningen Grootegast Haren Hoogezand-Sappemeer Leek Loppersum De Marne Marum Menterwolde Oldambt Pekela Slochteren Stadskanaal Ten Boer Veendam Vlagtwedde Winsum Zuidhorn Provincie Groningen

30

213

20

4

267

11,2%

79,8%

7,5%

1,5

100%

28

197

7

3

235

11,9%

83,8%

3,0%

1,3%

100%

29

193

6

2

230

12,6%

83,9%

2,6%

0,9%

100%

38

208

19

7

272

14,0%

76,5%

7,0%

2,6%

100%

81

584

36

17

718

11,3%

81,3%

5,0%

2,4%

100%

51

240

17

5

313

16,3%

76,7%

5,4%

1,6%

100%

46

348

27

2

423

10,9%

82,3%

6,4%

0,5%

100%

99

587

37

11

796

13,5%

80,0%

5,0%

1,5%

100%

23

162

10

0

195

11,8%

83,1%

5,1%

0,0%

100%

103

511

30

9

653

15,8%

78,3%

4,6%

1,4%

100%

46

282

30

7

365

12,6%

77,3%

8,2%

1,9%

100%

60

278

26

1

365

16,4%

76,2%

7,1%

0,3%

100%

63

474

39

5

581

10,8%

81,6%

6,7%

0,9%

100%

1.783

10.475

727

140

13.105

13,5%

79,9%

5,5%

1,1%

100%



Vervolg bijlage 4 - SDQ-scores

Groningen

Vervolg bijlage 5 - BMI-cijfers

5-6 jarigen BMI cijfers

10-11 jarigen - BMI cijfers BMI in 4 categorieën ondergewicht

Appingedam Bedum Bellingwedde Delfzijl Eemsmond Groningen Grootegast Haren Hoogezand-Sappemeer Leek Loppersum Marne Marum Menterwolde Oldambt Pekela Slochteren Stadskanaal Ten Boer Veendam Vlagtwedde Winsum Zuidhorn Provincie Groningen

normaal gewicht

overgewicht

obesitas

12

81

7

5

105

11,4%

77,1%

6,7%

4,8%

100%

3

86

6

4

99

3,0%

86,9%

6,1%

4,0%

100%

9

79

6

2

96

9,4%

82,3%

6,3%

2,1%

100%

17

199

22

6

244

7,0%

81,6%

9,0%

2,5%

100%

11

163

17

9

200

5,5%

81,5%

8,5%

4,5%

100%

92

1.332

149

70

1.643

5,6%

81,1%

9,1%

4,3%

100%

21

117

10

1

149

14,1%

78,5%

6,7%

0,7%

100%

17

123

8

0

148

11,5%

83,1%

5,4%

0,0%

100%

56

287

21

15

379

14,8%

75,7%

5,5%

4,0%

100%

43

219

22

4

288

14,9%

76,0%

7,6%

1,4%

100%

5

134

14

3

156

3,2%

85,9%

9,0%

1,9%

100%

9

119

13

5

146

6,2%

81,5%

8,9%

3,4%

100%

15

70

11

1

97

15,5%

72,2%

11,3%

1,0%

100%

9

87

9

6

111

8,1%

78,4%

8,1%

5,4%

100%

44

341

29

20

434

10,1%

78,6%

6,7%

4,6%

100%

10

61

4

6

81

12,3%

75,3%

4,9%

7,4%

100%

31

169

11

1

212

14,6%

79,7%

5,2%

0,5%

100%

33

283

37

17

370

8,9%

76,5%

10,0%

4,6%

100%

5

93

7

3

108

4,6%

86,1%

6,5%

2,8%

100%

32

247

30

14

323

9,9%

76,5%

9,3%

4,3%

100%

5

128

26

9

168

3,0%

76,2%

15,5%

5,4%

100%

9

109

12

2

132

6,8%

82,6%

9,1%

1,5%

100%

59

182

11

1

253

23,3%

71,9%

4,3%

0,4%

100%

547

4.709

482

204

5.942

9,2%

79,2%

8,1%

3,4%

100%


BMI in 4 categorieën

Totaal

ondergewicht Appingedam Bedum Bellingwedde Delfzijl Eemsmond Groningen Grootegast Haren Hoogezand-Sappemeer Leek Loppersum De Marne Marum Menterwolde Oldambt Pekela Slochteren Stadskanaal Ten Boer Veendam Vlagtwedde Winsum Zuidhorn Provincie Groningen

normaal gewicht

overgewicht

obesitas

Totaal

9

65

20

4

98

9,2%

66,3%

20,4%

4,1%

100%

10

93

22

7

132

7,6%

70,5%

16,7%

5,3%

100%

8

78

14

4

104

7,7%

75,0%

13,5%

3,8%

100%

13

161

46

7

227

5,7%

70,9%

20,3%

3,1%

100%

12

141

41

8

202

5,9%

69,8%

20,3%

4,0%

100%

88

978

243

65

1.374

6,4%

71,2%

17,7%

4,7%

100%

28

129

27

4

188

14,9%

68,6%

14,4%

2,1%

100%

19

139

14

2

174

10,9%

79,9%

8,0%

1,1%

100%

24

260

67

20

371

6,5%

70,1%

18,1%

5,4%

100%

32

199

43

4

278

11,5%

71,6%

15,5%

1,4%

100%

9

123

25

4

161

5,6%

76,4%

15,5%

2,5%

100%

15

120

31

7

173

8,7%

69,4%

17,9%

4,0%

100%

9

80

14

1

104

8,7%

76,9%

13,5%

1,0%

100%

8

89

33

10

140

5,7%

63,6%

23,6%

7,1%

100%

36

319

73

9

437

8,2%

73,0%

16,7%

2,1%

100%

11

69

22

5

107

10,3%

64,5%

20,6%

4,7%

100%

22

145

31

5

203

10,8%

71,4%

15,3%

2,5%

100%

19

267

75

14

375

5,1%

71,2%

20,0%

3,7%

100%

8

100

15

2

125

6,4%

80,0%

12,0%

1,6%

100%

30

176

67

22

295

10,2%

59,7%

22,7%

7,5%

100%

4

109

39

14

166

2,4%

65,7%

23,5%

8,4%

100%

13

141

17

1

172

7,6%

82,0%

9,9%

0,6%

100%

30

219

26

3

278

10,8%

78,8%

9,4%

1,1%

100%

457

4.200

1.005

222

5.884

7,8%

71,4%

17,1%

3,8%

100%



Vervolg bijlage 5 - BMI-cijfers

Groningen

Bijlage 7a - Preventieve logopedie

Opkomst 9-jarigen 2013 provincie Groningen *

Preventieve logopedie taalstandaard (0-4) BMR

Gemeente

Gemeente

Aantal kinderen gezien (huisbezoek 0-4)

Aantal kinderen zien tijdens Observatie PSZ

8

3

Bedum

4

3

89,02%

Delfzijl

16

7

14

19

DTP

Opgeroepen

Gevaccineerd

Percentage

Opgeroepen

Gevaccineerd

Percentage

Appingedam

158

157

99,37%

157

156

99,36%

Appingedam

Bedum

120

107

89,17%

120

106

88,33%

Bellingwedde

83

75

90,36%

82

73

De Marne

112

112

100,00%

111

110

99,10%

De Marne

Delfzijl

255

192

75,29%

256

191

74,61%

Eemsmond

8

18

94,55%

Groningen

129

4

5

Eemsmond

203

192

94,58%

202

191

Groningen

1.468

1.299

88,49%

1.464

1.291

88,18%

Grootegast

Grootegast

187

180

96,26%

189

181

95,77%

Haren

1

1

94,61%

Leek

22

2

94,89%

Loppersum

5

4

9

1 18

Haren Hoogezand-Sappemeer

206 374

193 356

93,69% 95,19%

204 372

193 353

Leek

237

229

96,62%

237

230

97,05%

Slochteren

Loppersum

118

113

95,76%

119

114

95,80%

Stadskanaal

16 11

Marum

118

124

105,08%

119

123

103,36%

Ten Boer

Menterwolde

139

135

97,12%

137

136

99,27%

Winsum

7

Oldambt

436

422

96,79%

433

422

97,46%

Zuidhorn

15

Pekela

133

131

98,50%

132

130

98,48%

Slochteren

187

183

97,86%

187

184

98,40%

Stadskanaal

361

354

98,06%

361

351

97,23%

Ten Boer

115

112

97,39%

115

111

96,52%

Veendam

271

264

97,42%

271

264

97,42%

Vlagtwedde

146

144

98,63%

146

144

98,63%

Winsum

184

176

95,65%

184

175

95,11%

Zuidhorn

229

228

99,56%

230

231

100,43%

Delfzijl

5.840

5.478

93,80%

5.828

5.460

93,69%

Totaal

* Het overzicht bevat het aantal kinderen per gemeente geboren in 2004. Het aantal opgeroepen is het aantal opgeroepen kinderen in het voorjaar van 2013. Het gevaccineerde aantal is het aantal kinderen gevaccineerd met een BMR / DTP vaccinatie tussen 01-01-2013 t/m 24-10-2013.



Bijlage 6 - Aantal kinderen gevaccineerd voor BMR en DTP, per gemeente

3

Preventieve logopedie (logopedische onderzoeken 4 t/m 6 jaar) * Deze kinderen zijn gezien n.a.v. triage (groep 2), extra logopedisch onderzoek (groep 1 ,groep 2) en hercontroles (vanuit eerdere onderzoeken groep 1, 2) Logopedie triagecontacten

Logopedie indicatieonderzoek

Logopedie hercontrole

Appingedam

26

12

16

Bedum

19

2

11

De Marne

24

25

39

3

8

2

Eemsmond

30

21

25

Groningen

243

184

112

Grootegast

21

30

15

Haren

21

11

5

Leek

61

52

32

Loppersum

26

51

27

Slochteren

33

39

12

Stadskanaal

30

83

21

Ten Boer

15

15

6

Winsum

14

52

28

Zuidhorn

38

29

32

Gemeente


Groningen

Bijlage 8 - Technische hygiëne-inspecties

Snel is een methodiek om vroegtijdig spraak- taal achterstanden op te kunnen sporen. Waardering Snel Score

Reguliere inspecties KDV, BSO en GOB (risicogestuurd toezicht) en reguliere inspecties PSZ gelijk aan de norm

%

groter dan de norm

%

kleiner dan de norm

%

eindtotaal

19

6%

284

91%

10

3%

313

Bedum

3

6%

40

83%

5

10%

48

Bellingwedde

7

7%

84

86%

7

7%

98

De Marne

5

4%

112

95%

1

1%

118

Appingedam

Delfzijl

25

9%

242

85%

19

7%

286

Eemsmond

21

10%

182

82%

18

8%

221

Groningen

377

11%

2.827

85%

133

4%

3.337

Grootegast

13

8%

141

89%

5

3%

159

Haren

25

6%

373

92%

8

2%

406

Hoogezand-Sappemeer

Gemeente

KDV 2012

BSO

2013 groen geel oranje rood

Appingedam

1

1

Bedum

5

2

Bellingwedde

1

De Marne

3

2

1

1

Delfzijl

5

3

1

3

Eemsmond

4

2

1

2

Groningen

74

15

45

18 1

3

1

2

1

2

1

4

4

1

5

1

3

2

38

5

26

14

15

1 1

1

399

63%

63

10%

633

Grootegast

3

1

1

7%

228

89%

11

4%

256

Haren

6

4

2

Loppersum

19

7%

248

89%

11

4%

278

Hoogezand-Sappemeer

4

1

1

2

Marum

22

13%

148

84%

6

3%

176

Leek

5

1

3

3

Menterwolde

50

24%

151

72%

9

4%

210

Loppersum

1

Oldambt

24

11%

181

84%

10

5%

215

Marum

4

2

Pekela

50

18%

211

75%

19

7%

280

Menterwolde

3

4

Slochteren

79

21%

271

73%

23

6%

373

Oldambt

6

3

836

Pekela

1

Ten Boer

16

Veendam

71

Vlagtwedde

46

6%

20%

54

67%

11

14%

81

Slochteren

3

15%

382

79%

30

6%

483

Stadskanaal

4

362

Ten Boer

1

1

Veendam

2

2

Vlagtwedde

3

2

Winsum

3

17

Winsum

5%

6

Zuidhorn

69

Eindtotaal

1.154

2% 16% 12%

322 354 297 8.273

89% 95% 69% 83%

23 12 64 544

6% 3% 15% 5%

372 430 9.971

Zuidhorn Totaal

Gelijk aan de norm

is een probleem

Groter dan de norm

is geen probleem

Kleiner dan de norm

is een probleem

Aantal registraties kind kan meerdere keren voorkomen


1 5

20

3

1

1

8

10

8

3

1

6

2

2

2

2

89%

1

standaard

1

27%

742

groen geel oranje rood

5

17

6%

2012

2

171

48

standaard

GOB

2013

2

Leek

Stadskanaal

2012

1

1

4

1

2

4

3

1

10

7

1

0

2 2

1

1 4

1 1

2

12

4

4

4

154

51

74

38

9

33

4

3

4

2

3

3

2

2

3

3

4

1

1 1 1

1

2012 2013

groen geel oranje rood

standaard

1

1

0

1

1

1

0

3

1

4

4

0

0

6

0

8

0 1

PSZ

2013

1

0 5

4

1

1 1 4

1

1

0

2

0

1

2

2

0

5

3

3

nvt

nvt

2

2

0

5

4

nvt

0

nvt

0

11

0

3

5

5

0

6

0

3

0

5

0

7

0

4

1

2

1

0 2 1

2 2

1

1

0 1

5 1

2

3

4

2

2

2

120

60

42

32

0

1

4

0 1 4

1 21

nvt

1

0

1

7

nvt

1

0 2

0

1

2

2

25

22

2

1

0

4

6

6

19

92


Bijlage 7b - Aantal kinderen (0-4) met waardering Snel Score

Rood = 31,25 uur Oranje = 17,25 uur Geel = 11,25 uur Groen = 7,25 uur Standaard = 13,25 uur In 2012 is gestart met het risicogestuurd toezicht bij BSO, KDV en GOB; “meer waar nodig, minder waar kan”. De locaties zijn gekenmerkt door een kleur (risicoprofiel). Aan elke kleur is een aantal uren gekoppeld. Van intensief toezicht (rood) naar minder toezicht (groen). In 2012 zijn de kleuren voor het eerst vastgesteld en in 2013 zijn de locaties voor het eerst geïnspecteerd op basis van hun kleur. Elk jaar wordt er per locatie opnieuw een kleur bepaald voor het daaropvolgende jaar, etc. Locaties waarvoor nog geen kleur bepaald is (standaard), worden bezocht op basis van een gemiddeld aantal uren (13,25 uur). PSZ worden in 2014 voor het eerst voorzien van een risicoprofiel. Tot die tijd zijn PSZ bezocht op basis van 13,25 uur.


Groningen

Gemeente

2012

Gemeente

2013

Prostitutie 2012

TKA

TKB

Steekproef

TKA

TKB

Steekproef

Appingedam

2

2

8

2

5

7

Appingedam

Bedum

3

3

6

2

4

5

Bedum

Bellingwedde

2

2

5

4

5

2

Bellingwedde

De Marne

2

2

3

2

2

7

Delfzijl

Delfzijl

2

2

11

4

7

10

De Marne

Tattoo & Piercing Asielzoekerscentra

2013

2012

2013

2012

2013

1 1

1 1

3

10

1

3

1

1 2

1

Eemsmond

3

3

8

2

4

12

Eemsmond

Groningen

40

43

64

70

94

29

Groningen

Grootegast

5

39

10

14

3

Grootegast

Haren

5

7

6

17

24

4

Haren

Hoogezand-Sappemeer

8

8

19

14

21

18

Leek

6

55

6

10

4

Leek

Loppersum

2

2

1

1

9

Loppersum

Marum

2

27

5

5

8

Marum

3

Menterwolde

2

2

5

2

3

4

Menterwolde

1

17

17

22

9

10

7

Oldambt

3 1

1

3

2

1

1

2

1

3 6

3

13

9

Oldambt

3

1 7

19

1

1

Hoogezand-Sappemeer

2

Pekela

3

4

7

1

2

5

Pekela

Slochteren

2

23

3

5

7

9

Slochteren

Stadskanaal

3

3

13

8

8

4

Stadskanaal

Ten Boer

2

2

7

2

5

5

Ten Boer

Veendam

5

5

9

11

18

Veendam

1

Vlagtwedde

1

Vlagtwedde

8

Winsum Zuidhorn Totaal

9

6

5

5

5

7

73

136

338

201

4

9

7

6

10

13

Winsum

11

16

14

Zuidhorn

196

277

204*

Totaal

9

20

27

12


Overige inspecties 2012 - 2013

Gastouder inspecties (TKA, TKB en steekproef)

* 16 op docs Gastouder inspecties (TKA, TKB en steekproef) TKA = Toetsingskader A (documentencontrole) TKB = Toetsingskader B (huisbezoek) Steekproef = aantal gastouders bezocht in de steekproef Bij een nieuwe gastouder wordt er getoetst op documenten (TKA inspectie) en op de opvanglocatie (TKB inspectie). Bij een bestaande gastouder wordt alleen getoetst op locatie (TKB), mits de gastouder bemiddeld wordt door hetzelfde bureau. Sinds 2012 worden geregistreerde gastouders bezocht op basis van een steekproef. Tussen 5% en 30% van het totaal aantal geregistreerde gastouders worden per gemeente per jaar bezocht voor de steekproef. De meeste gemeenten besluiten 15% van de geregistreerde gastouders te laten bezoeken. De peildatum voor het vaststellen van het aantal is 1 januari.



Groningen

Directeur Publieke Gezondheid Dhr. Marco ter Harmsel [email protected]

Groningen

Directiesecretaris Mevr. Ursula Hendriks [email protected] [email protected]

Wie Wat Waar bij GGD Groningen

Lokaalgerichte Zorg & Jeugd

Regio Stad 1

Samen werken aan gezondheid! GGD Groningen is de publieke gezondheidsdienst van de regio Groningen. GGD Groningen werkt preventief aan de gezondheid, het welzijn en de veiligheid van alle burgers in het dagelijks leven en in crisissituaties. Gezondheid is voor ons dus meer dan ‘niet ziek zijn’. We werken veel samen met diverse partners in het veld en natuurlijk voor én met alle gemeenten in de provincie Groningen. Dat doen we zoveel mogelijk lokaal en dichtbij.

Publieksnummers GGD Groningen

Afdeling Advies & Beleid Publieke Gezondheid

• Servicecentrum GGD 050 367 4000 • Reizigersvaccinaties en -advisering (afspraak maken) 050 367 4377 • Consultatiebureau (afspraak maken) 050 367 4990 • Sense Noord Nederland 0900 736 73 66 • Telefonische advisering LGZ&J 050 367 4991 • Tuberculosebestrijding (TBC) 050 367 4100

De afdeling Advies & Beleid Publieke Gezondheid omvat de producten: • Beleidsadvisering • Gezondheidsbevordering • Epidemiologie Bereikbaarheid afdeling • secretariaat 050 367 40 75

JGZ OGGz

Regio Stad 2

JGZ OGGz

Regio Noord/ Oost JGZ OGGz

Regio Oost

JGZ OGGz

Regio Noord/ West JGZ OGGz

Advies & Beleid Publieke Gezondheid

Regio Centraal

Beleidsadvisering

Gezondheidsbevordering

Epidemiologie

JGZ OGGz

Divisiemanager Lokaalgerichte Zorg & Jeugd Mevr. Yvonne Beishuizen [email protected]

Specialistische Zorg & Veiligheid

Afdeling

Afdeling

TBC

FOR

SOA/AIDS

RA

GHOR

Afdeling

THI

Afdelingshoofd Mevr. Lilian Steyvers [email protected]

Regiomanager Regio Stad 1 Mevr. Winifred Hilbers [email protected]

AIZB MMK

Afdelingshoofd TBC/RA/THI Mevr. Tita Klimp [email protected]


Bijlage 9 - Wie Wat Waar bij GGD Groningen

Afdelingshoofd FOR/GHOR Dhr. Sipke Benus [email protected]

Groningen, Haren

Regiomanager Regio Stad 2 Mevr. Tessa van Leeuwen [email protected] Groningen, Haren

Afdelingshoofd SOA/AIDS/ AIZB/MMK Dhr. Peter Jorna [email protected]

Regiomanager Regio Noord/Oost Dhr. Frank van Liempd [email protected] Delfzijl, Appingedam, Loppersum

Lokaalgerichte Zorg & Jeugd

Specialistische Zorg & Veiligheid

De divisie Lokaalgerichte Zorg & Jeugd omvat de producten: • Jeugdgezondheidszorg 0-23 (JGZ) • Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz)

De divisie Specialistische Zorg & Veiligheid omvat de producten: • Tuberculosebestrijding (TBC) • Reizigersadvisering (RA) • Technische hygiëne-inspecties (THI) • Forensische geneeskunde (FOR) • Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de regio (GHOR) • Soa/aids-bestrijding (SOA/AIDS) • Algemene infectieziektenbestrijding (AIZB) • Medische Milieukunde (MMK)

Bereikbaarheid regio’s en afdelingen • secretariaat divisiemanager 050 367 40 29 • secretariaat Regio Stad 050 367 40 46 • secretariaat Regio Noord/Oost 050 367 40 74 • secretariaat Regio Oost 050 367 44 18 • secretariaat Regio Noord 0595 44 36 22 • secretariaat Regio West 0594 51 67 74 • secretariaat Regio Centraal 050 367 44 02

Bereikbaarheid afdelingen • afdelingssecretariaat TBC/RA/THI 050 367 43 25 • afdelingssecretariaat FOR/GHOR 050 367 43 00 • afdelingssecretariaat SOA/AIDS/IZB/MMK 050 367 40 71


Regiomanager Regio Oost Mevr. Karin van der Kroef [email protected] Stadskanaal, Vlagtwedde, Oldambt, Bellingwedde

Regiomanager Regio Noord/West Mevr. Emmy Borger [email protected] Leek, Marum, Grootegast, Zuidhorn, De Marne, Winsum, Bedum, Eemsmond

Regiomanager Regio Centraal Dhr. Harry Doedens [email protected] Hoogezand-Sappemeer, Slochteren, Menterwolde, Pekela, Veendam


Groningen

Colofon Uitgave

GGD Groningen Bezoekadres: Hanzeplein 120 Postbus 584 9700 AN Groningen Telefoon: (050) 367 40 00 ggd.groningen.nl

Samenstelling & redactie

GGD Groningen

Tekstredactie

Sander van der Zwaag

Foto’s

Henk Tammens Jeroen van Kooten

Ontwerp

Dion de Poel (Vision d-sign)

Druk

Repro Gemeente Groningen Augustus 2014

Jaarverslag GGD • Colofon • Pagina 68

Groningen

Groningen

Jaarverslag GGD

Hanzeplein 120 Postbus 584 9700 AN Groningen ggd.groningen.nl (050) 367 40 00


GGD Groningen


2013

Appingedam

G r o n i n g e n. Jaarverslag GGD. Samen werken aan gezondheid. Marum

Recommend Documents