G E I1 E I h i. J A A R G A iil G 1939

G

E I1 E I h‘i.

O V E R Z I C H T

J A A R G A iil G

No.’+.

1939.

_I - N €i O U D.

B l a dz

Hoofdstuk I.

11.

111.

Het ontwerp nieuwe s t a t u t e n van de Communistische P R r t i j Nederland ( C . P . N . ) . Landdag van d e Vereeniging van Vrienden d e r Sovjet-Unie op 23 J u l i 19'39.

....

18 -

De N a t i o n a a l - S o c i a l i s t i s c h e Nederlandsche Ilrbeiders P a r t i j ( N . S . N . A . P . ) groep van Rappard.

25

Een nieuwe r a d i c a l e N a t i o n a a l S o c i a l i s t i s c h e P a r t i j . ..........................

35 *

......................

IV .

1.

's-Gravenxage, eind Augustus 1939.

.

I.

Hl3T ONT!&kP NIEU',G STATUTEN VAN DE C O h " I S TISCIIE PARTIJ ~ ~ E D E R L A Ñ B

--I_-----

_ L

~ C F ' ~ ~

I n " H e t Volksdagblad" van 4 en 5 Juli 1939 werd gepub l i c e e r d h e t d o o r h e t P o l i t i e k Bureau der C.P.N. opgestelde ontwerp voor nieuwe S t a t u t e n d e r P a r t i j , welk ontwerp volgens de daarbij gevoegde t o e l i c h t i n g e e r s t op p a r t i j - v e r g a deringen en i n W e t Volksdagblad", u i t v o e r i g aan d i s c u s s i e z a l worden onderworpen, e e r h e t d e f i n i t i e f op een bijeenkomst van h e t volledige p a r t i j b e s t u u r z a l worden besproken en t e n s l o t t e zoo noodig gewijzigd en v e r b e t e r d op h e t eerstvolgende p a r t i j - c o n g r e s z a l worden aangenomen. O p h e t p r t i j - c o n g r e s van Pacchen i938 werd h e t b e s l u i t genomen t o t wijziging d e r s t a t u t e n en aan het p a r t i j b e s t u u r opgedragen nieuwe s t a t u t e n t e ontwerpen, omdat de tegenwoordige s t a t u t e n , gezien de t o t a a l veranderde omstandigheden t e n eenen male verouderd z i j n t e achten. Z o o a l s bekend mag verondersteld, z i j n de tegewoordige s t a t u t e n van de P a r t i j , een trouwe weerspiegeling, met v r i j w e l dezelfde bewoomllngen van de s t a t u t e n van de IIIe Internat i o n a l e w e l k e r i c h t l i j n e n i n 1919 door Lenin werden vastges t e l d en slechts e e n s ( i n 1928) op h e t IVe Communistische Wereldcongres werden g e w i j z i g d en aangevuld, De p r h c i p i e e l e kenmerken, op organisato deze r i c h t l i j n e n en dus ook van de s t a t u t e n ke p a r t i j e n , z i j n : I". de a b s o l u t e onderworpenheid van de p a r t i j en van alle t i j l e d e n aan d e b e s l i s s i n g e n wan de Communis nale en h e t i n Moscou zetelende Executief Comité (het E. en andere leidende partij-organen, als b i j v . Europeewhe Bureau t e P a r i j s , waarmede gepa van de I n t e r n a t i o n a l e en h e t E.K.K.I., om de p a r t i j en leden, u i t t e s l u i t e n , om vertegenwoordigers i n l i j k e s e c t i e s t e zenden, b e s l u i t e n van partijbestur leeren en verdsr a l ì e handelingen van de l a n d e l i t e cantroleeren 2e. de opbouw van de p a r t i j e n , waarbij a l s gronä organi~atie,w a s aanvaard de b e d r i j f s c e l i n plaatsen enz. genoemd: "de motor onder de daarnaast de s t r a a t c o l genoemd: "de motor welke opbouw i n d o r t i J d i n Rusland doeltref fend

.

-

-

-2

om de groote massa d e r a r b e i d e r s

-

m e t de r e v o l u t i o n n a i r e p o l i t i e k t e bereiken en daardoor de macht aan de a r b e i d e r s t e brengen. zoo s n e l mogelijk

Met deze twee fundamenteele p r i n c i p e s wordt i n h e t ontwerp d e r nieuwe s t a t u t e n absoluut gebroken. AA&. Wat de verhouding t o t Moscou b e t r e f t , bevat d i t ontwerp s l e c h t s enkele k o r t e aanduidingen n.1, i n a r t . 2 , d a t de p a r t i j z i c h t o t taak s t e l t de a r b e i d e r s k l a s s e op t e voeden i n den g e e s t w a n i n t e r n a t i o n a l e s o l i d a r i t e i t en s t r e e f t naar v e r s t e r k i n g üer i n t e r n a t i o n a l e betrekkingen, i n h e t bijzonder met de Sovjet-Unie en i n art. 3 , waarin kortweg gezegd wordt: "De C.P.N. is aangesloten b i j de Communistische I n t e r n a t i o n a l e . Deze a a n e e n s l u i t i n g h e e f t t e n d o e l met de b r o e d e r p a r t i j e n en andere landen cont a c t t e onderhouden en van gedachten t e wisselen over vraagstukken van p r i n c i p i e e l e n aard o f van i n t e r n a t i o n a l e s t r e k k i n g , met dien verstande, d a t u i t s l u i t e n d de d o o r de conmessen en h e t par\i.ibestuur der CLP.N. penomen besluit e n bindende kracht hebbentl.voorts is i n a r t . 1 weggelat e n de vermelding,dat de C.P.N. i s " s e c t i e van de Commun i s t i s c h e I n t e r n a t i o n a l e 1 t en i n art. 4 , de bepaling, dat een lid van de p a r t i j z i c h moet anderwerpen aan a l l e bes l u i t e n van Cornintern ( a r t . 2 v.d. bestaande s t a t u t e n ) . Indien d i t ontwerp-statuten wordt aanvaard, en daarwordt, aan b e s t a a t w a t d i t punt b e t r e f t , geen t w i j f e l a l t h a n s o f f i c i a , een eind gemaakt aan de voorgeschreven ondergeschiktheid en gehoorzaamheid van de communistische p a r t i j aan Moscou en aan de b e s t r i j d e r s van h e t conmunisme, d i e v e e l a l den communisten verweten s l e c h t s marionet ten en s l a a f s c h e volgelingen van Moscou t e z i j n , den win u i t de z e i l e n genomen, Tevens wordt d o o r deze o f f i c i e e l e Loochening van den d i r e c t e n invloed van L,ioscou op de p a r t i j , l e i d i n g V O O komen, d a t de p a r t i j i n s t r i j d komt m e t h e t onlangs a& genomen wetsontwerp t o t wijziging van de Wet op van Vereeniging en Vergadering, volgens welke we e l k e Nederlandsche staatkundige vereeniging s t r i geacht met de openbare orde, waaraan vreemdelingen lidmaatschap o f op andere wijze deelnemen, of i

-

-

I

-3werkzaamheid u i t s t r e k t t o t h e t buitenland. Opgemerkt worüt nog, d a t de verhouding tusqchen p a r t i j en IIIe I n t e r n a t i o n a l e v o l p ~ sd i t ontwerp stat u t e n , dus g e h e e l z a l overee-ikrmierLwe5 d i e t:Jsnchen de S,D.A.P. en de ïIe InternatiortaLe, c’n dus de op de i n t e r n a t i o n a l e congressen genomen b e s l L - ~ e n ,geenszins bindende k r a c h t z u l l e n b e z i t t e n voor de partij, doch s l e c h t s . . r i c h t l i j n e n z u l l e n z i j n , welke t e r overweging aan d e partij worden voorgelegd. Bij h e t lezen van deze ingrijpende w i j z i g i n g i n de verhouding van partij t o t I n t e r n a t j o n a l e d o e t z i c h a m i d d e l l i j k de vraag voor, hoe de CorrnnJnistische I n t e r n a t i o n a l e , dus MOSCOU, h i e r tegenover sta2t. Voorop kan worden g e s t e l d , d a t h i e r u i t e r a a r d geen sprake i o van r e b e l l i e tegen AiIoscou, en h e t wijzigen der s t a t u t e n i n d i t o p z i c h t ( i n Nederland urgent geworden d o o r het aannemen van h e t wetsontwerp t o t w i j z i g i n g van d e Wet op h e t r e c h t van Vereeniging en Vergadering) i n geen gev a l w i j z i g i n g brengt i n de verhouCing, zooals deze t h a n s i n werkelijkheid b e s t a a t . De min o f meer v r i j w i l l i g aanvaarde b e t r e k k e l i j k e gebondenheid van de p a r t i j aan de wenschen en r i c h t l i j n e n van de machthebbers i n h e t Innd, dat h e t bolwerk van het. communisme i s , b l i j , f t n a t u u r l i j k b e s t a a n , waarbij d i e n t t e worden erkend, d a t deze b e t r e k k e l i j k e gebondenheid i n de tegenwoordige s i n d s 19x9 zeer gewijzigde omstandigheden, reeds i n z e e r s t e r k e mate afw i j k t van de s t r e n g e d i s c i p l i n a i r e ondergeschiktheid van p a r t i j e n en leden aan de I I I ~I n t e r n a t i o n a l e , welke z i j n voorgeschreven i n d e , t h a n s nog LIesCaande, s t a t u t e n . H e t is bekend, d a t reeds i n 1935, d o o r de l e i d e r s van de Fransche Conununistische part-ij d a a r b i j wijzende op de door hen i n F r a n k r i j k op eigen i n i t i a t i e f behaalde success e n , inzake h e t v o l k s f r o n t , b i j de machthebbers i n Moscou is aangedrongen op meerdere onthouding van d i r e c t e inmenging i n binnenïandsche organisatorische aangelegenhede der a f z o n d e r l i j k e communistische p a r t i j e n , M a c aan van deze betoogen, werd i n een d e r o p h e t V I I e Co t i s c h e Wtg?eldcongres t e Moscou (1935) aangenomen r e s o l u t i e ~de , wenschelijkheid aanvaard om h e t zwaartepunt van de a c t i e t e verleggen naar de l a n d e l i j k e s e c t i e s en tevens

-

-

-4-

het Executief Comité aanbevolen z i c h als r e g e l van d i rect ingrijpen i n interne'organisatorische aangelegenheden t e onthouden. Daarnaast werd bepaald, d a t , t e n e i n de de i n den toekomst n i e t meer op rechtstreeksche bevel e n van Moscou werkende s e c t i e s i n s t a a t t e s t e l l e n haar bolsjewistische taak ook i n moeilijke omstandigheden goed t e vervullen, de IIIe I n t e r n a t i o n a l e k r a c h t i g zal moeten medewerken aan de vorming en scholing der functionarissen i n bolsjewistischen g e e s t en aan de l a n d e l i j k e l e i d e r s meer invloed moet geven en hen a c t i e v e r doen deelnemen aan den dage l i jksc hen a r b e i d van h e t E. K.K. I. O p h e t congres werd dus toegegeven aan de wensohen naar meer zelfstandigheid en onaiharikelijkheid der landel i j k e s e c t i e s , doch tevens de i n d i r e c t e invloed van Moscou v e r s t e r k t , Als u i t v l o e i s e l van bedoelde r e s o l u t i e , nam h e t V I I e Wereldcongres nog h e t b e s l u i t h e t S.K.K.1. op t e dragen voor h e t volgende wereldcongres dienovereenkoms t i g e veranderingen i n ùe s t a t u t e n van de IIIe Internat i o n a l e v o o r t e bereiden. E r is dus a l l e aanleiding om aan t e nemen, d a t de voorgesteldo wijziging van de s t a t u t e n van de C.P.N., ten opzichte van de verhouding tusschen p a r t i j en I n t e r n a t i o n a l e t e voren de instemming h e e f t verworven van de cornmunistische machthebbers i n Moscou.

Ad.* Wat de i n

de thans bestaande s t a t u t e n aangegeven

organisatorische s t r u c t u u r van de p a r t i j b e t r e f t , kan gezegd women, d a t een opbouw, met de b e d r i j f s c e l als grondslag, een f i c t i e i s geweest, d i e i n geen der ï a n d e l i j k e p a r t i j e n buiten Rusland t o t werkelijkheid is gekomen. Het i n s t i t u u t d e r h e d r i j f s c e l l e n i s i n Nederland nimmer t o t zoodanige oritwikkeling gekomen, d a t d i t als h e t funùaaent v o o r de partij zou kunnen dienen. De opheffing van de Re-. volutionnaire Vakvereenigings-Oppositie (W.V,O, de opheffing der s t r a a t c e l l e n i n 1935 en t e n s l o t o f f i c i e e l e b e s l u i t t o t s t a k i n g van de a c t i e i n de ven, kortom de geheele wijziging i n t a c t i e k en ac de C,P,N. i n de l a a t s t e j a r e n , hebben e r voorts aan medegewerkt, d a t hktgeen i n de bestaande s t a t u t e n vermeld

-5s t a a t , omtrent de s t r u c t u u r der p a r t i j , a l s t o t a a l veroudeld i s t e beschouwen. I n overeenstemming m e t hetgeen thans b e s t a a t , zal volgens h e t ontwerp-statuten de partij z i j n onderverdeeld i n p l a a t s e l i j k e afdeelingen, zoo noodig onderverdeeld naar bedrijven en woonbuurten, en i n p r o v i n c i a l e o f gebiedsdistricten. I n de a c h t e r d i t hoofdstuk opgenomen b i j l a g e i s een afs c h r i f t van h e t ingediende ontwerp voor de nieuwe s t a t u t e n van de C.P.N. opgenomen, met daarnaast de dienovereenkomstige bepalingen van d s bestaaride s t a t u t e n , voor zoover d i t voor een nadere bestudeering van belang kan z i j n . Hieronder wo lgen nog eenige beschouwingen over enkele andere meer ingrijpende wijzigingen. Het doel van de p a r t i j , d a t i n de bestaande s t a t u t e n n i e t nader w o r d t omschreven, w o r d t thans i n art. 2 u i t v o e r i g u i t eengezet. Omtrent de Nederlandsche gebiedsdeelen i n andere werelddeelen wordt gezegd, d a t de p a r t i j s t r e e f t naar een s o c i a l i s t i s c h e samenleving i n een onafhankelijk staatsverband van Nederland', Nederlandsch Oost- en West-Indi6 op den grondslag van samenwerking, op voet van g e l i j k h e i d , zonder onderscheid van n a t i o n a l i t e i t , g e l o o f ' o f ras van de d a a r i n wonende volkeren en met erkenning van hun r e c h t of zelfbeschikking. I n de t o e lichting wordt nader g e s t i p u l e e r d , d a t hiermede t o t u i t i n g komt de werisch van de p a r t i j naCr een b r o e d e r l i j k e samenwerking tusschen de Nederlmcïsche en de koloniale volken, JIJ één staatsverbagcl, "doch n i e t op den huidigen grondslag van onderdrukking van h e t eene volk door h e t andere, doch op den grondslag van g e l i j k b e r e c h t i g i n g i n a l l e opzichten, van nat i o n a l e u r i j h e i d , enz.. I' V o o r t s w o r d t i n a r t . 2 vermeld, d a t de p a r t i j haar doeleinden t r a c h t t e bcreiken d o o r gebruikmaking ùer grondwetteu k e rechten. I n een op i3 J u l i

1939 t e R o t t e r d a m gehouden huishoude-

l i j k e d i ~ t ~ ~ i c t s v e r ~ ~ dvan e r i de n gC.P.N., l i c h t t e de p a r t i j v o o r z i t t e r N. Beuzcmaksr nader t o e , d a t de nieuwe s t a t u t e n am de thans van k r a c h t z i j n d e wetgeving i s aangepast, z u i b om zoo lann m o m l i j k ùen legalen weg t e kunnen bli,iven bewandelm (en dus van de i n Iloderland bustmnde democratische recliten

a

en vrijheden t e kunnen profiteeren.Opm. van C.I.). Indien dat, n i e t meer mogelijk z a l z i j n , b l i j f t de p a r t i j toch wel bestaan, merkte spr. voorts g e r u s t s t e l l e n d op, want d a t e r v e e l i l l e g a a l werk kan worden v e r r i c h t , heeft men i n Italië en Duitschland kunnen merken. D a t men z i c h overigens aan üe bestaande wetten wemcht aan te passen, b l i j k t v o o r t s u i t art. 4 van h e t ontwerp-stat u t e n , waarin bepaald i s , d a t a l l e e n diegenen l i d van de partij kunnen z i j n , d i e h e t Nederlandsch staatsburgerschap hez i t t e n . D i t i s u i t e r a a r d opgenomen, i n verband met de r e c e n t e w i j z i g i n g van de Wet op het r e c h t van Vereeniging en Vergadering. I n de i n "Het Voìksdagblad" geopende discussie-rubriek werd o.a. opheidering terzake gevraagd, zulks i n verband m e t de o u d - s t r i j d e r s i n de I n t e r n a t i o n a l e Brigade i n Spanje. De r e d a c t i e van d i t orgaan antwoordde hierop, d a t de p a r t i j s t e ds zal b l i j v e n s t r i j d e n voor h e t verleenen van v o l l e burgerrechten aan de oud S p a n j e - s t r i j d e r s , maar d a t overigens h e t a l of n i e t formeel l i d der p a r t i j z i j n van d i t kleine a a n t a l menschen, n i e t s afdoet aan hun gevoelens en s t r i j d w i l . En verder: "De hoofdzaak is d a t over h e t karakter van de C.P.N. als z e l f s t a n dige Ne&rLandsche p a r t i j geen enkele onklaarheid b e s t a a t . Onze p a r t i j is een l e g z ì e p a r t i j en geen geheime samenzweerdersbende. Z i j verheimelijkt haar doeleinden n i e t en ook n i e t haar samens t e l l i n g en haar organisatie. ''

6

Ten s l o t t e behoeft het geen betoog, d a t i n a r t . 10 van de O n t w e r p s t a t u t e n , handelende over d e f inanci8n d e r pxrtij, is weggeìaten een zinsnede vocrkomende i n art. 44 van de bestaande s t a t u t e n , w a a r i n onder de geldmiddelen van de partij s ook worden genoemd de 'l-taefsaen van de hoogere parti.j-instant i e s , enz."

f

De i n de discussie-rubriek van " H e t VoLksdagbladtt d o o r de p a r t i j l e d e n g e p l a a t s t e opmerking en d o o r de r e d a c t i e daarop ge" geven antwoorden, z i j n van dien aard, d a t mag worden aangenomen, dat t e n s l o t t e op h e t eerstkomend congres (vermoedelijk met Paschen 1940) de nieuwe s t a t u t e n zullen worden acugenomen m e t een inhoud, d i e i n hoofdzaken weinig z a l a f w i j k e n van h e t i gepublic e erùe ontwerp.

-7-

Het o n twerp "Statuten de C.PC&'' Art.

Uittreksel&&-&

huid-

Statuten.

i, Naam der P a r t i J .

1, De Communistische P a r t i j De naam van de p a r t i j is is de secCommunistische P a r t i j van Ne- Holland ( t h a n s C.P.N.) derland (C.P.N.), I n deze sta- t i e van de Communistische Intert u t e n wordt z i j genoemd: de n a t i e n a l e en draagt den naam: Partij. De C.P.N. h e e f t haar z e t e l t e &sterdam. Art.

Art, 2. Doel en Middelen, De C.P.N. s t e l t z i c h t e n d o e l de klassebewuste vocrhoede van h e t Nederlandse proletariaat t e organiseren tot h e t l e i d e n van de s t r i j d der werkende bevolking van stad en land voor h e t socialisme waarbij zij zich op het standpunt p l a a t s t , d a t voor de overgang naar h e t socialisme noodzakelijk is de uitoefening van de p o l i t i e k e macht door de arbeid e r s k l a s s e ; de d i c t a t u w van het p r o l e t a r i a a t . De p a r t i j strijdt voor een socialistische samenleving i n een o n a f h a n k e l i j k s t a a t s v e r band van Nederïand, Indonesië en WQst-Indi& op de grondslag van samenwerking, op v o e t van g e l i j k h e i d , zonder onderscheid van nationaliteit, geloof of ras, d e r daarin wonende volkeren, en met erkenning van hun r e c h t op zelfbeschikking. Z i j s t r e e f t naar de verandering d e r huidige staatkundige en economische verzhoudingen d i e t o t d i t d o e l noodzakelijk is. De partij bevordert en ondeFsteunt elke a c t i e van de arbe iders de landbouwende bevolking, de werkende middenstand en hun o r g a n i s a t i e s voor de verd e d i g i n g en u i t b r e i d i n g der gol i t i e k e rechten en voor l o t v e r be tering L i j streeft d a a r b i j naar de eenheid van actie der arbeidersbeweging en h e t bondgenootschap der a r b e i d e r s k l a s s e met de hndbouwende bevolking en de werkende middenstand.

-

,

.

oe

f

...

-aD e p a r t i j s t e l t zich t o t taak de a r b e i d e r s k l a s s e op t e voeden i n de g e e s t der i n t e r n a t i o n a l o s o l i c a r i t c i t eri s t r e e f t naar h e t v e r s t e r k e n van broederlij k e i n t e r n a t i o n a l e bc trekkingen m e t a l l e naticznaliteitcri en volkeren, i n h e t b i j z o n d e r m e t de volkeren van h a t land vun h e t socialisme, de Sovjet-Unie. De P a r t i j is een eeasgezinde s t r i j d o r g a n i s a t i e , d i e cloor een bewuste p r o l e t n r i s c h e d i s c i p l i n e wordt s,uengebonden <, Z i j o n t l e e n t haar kracht aan haar eenheid van w i l en eenheid van handelen, waarmee afwi jkingen taan de beginselen, overtreding der d i s c i p l i n e en vorming van f r a c t i o n e l e groepen i n cïe partij onverenigbaar z i j n . , Z i j t r a c h t haar ùoeleiriden met de gebruikmaking d e r grondwett e l i d k e r e c h t e n t e bereiken, door: a, h e t voeren van propaganda en a g i t a t i e i n woord en g e s c h r i f t onder de b e d r i j f s - a r b e i d e r s , i n de woonbuurten en op het p l a t t e land j Q. het organiseren van vergader i n g e n en betogingen; c. h e t bevorderen en steunen van ae strijd, de g r o e i en de eenheid van de vakbeweging; d. h e t deelnemen aan verkiezingen voor a l l e openbare vertegenwoordigenüe en besturende licliamm; e , ontwikkelingswerk,

-

i .

-

A r t . 3. I n t e r n a t i o n a l e betr'ekkinc

Ren* D e C.P,N. is aangesloten b i j de Communistische I n t e r n a t i o n a l e . Deze a a n s l u i t i n g h e e f t t e n d o e l met de broederpartijeri i n andere landen c o n t a c t t e onderhouden en van gedachten t e w i s s e l e n over vraagstukken va11 princ i p i ë l e aard o f van interriationale s t r e k k i n g met d i e n verstande, dat u i t s l u i t e n d de dcor d e congressen en he+, P,B. d e r C,P.N. g e nomen b e s l u i t e n v o o r de p a r t i j bindende kracht hebben a

Art.

4.

-..

-9A r t . 4, Van h e t Lidmaatschap.

Art.

Lid d e r p - r t i j kunnen z i j n , ~.

2. L i d van de P a r t i j kan z i j n , h i j d i e h e t program en de sta-

zij d i e : tuten van de Cornintern en wan a. instemmen met cie doelstelling de O P,H. o n d e r s c h r i j f t , l i d der p a r t i d , haar s t a t u t e n en con- van C een den grondslag d e r Parg r e s b e s l u i t e n en deze a c t i e f hel- tij vormende organisatie is pen uitvoeren; d i e d a a r i n a c t i e f werkzaam i s , $. werkzaam z i j n i n een harer af- zich onderwerpt aan a l l e b e s l u i de lingen ; t e n van Comintern.

c.

regelmatig c o n t r i b u t i e betalen; Q. h e t Nederlandse staatsburgerschap b e z i t t e n ; 8 . de l e e f t i , j d van 18 j a a r hebben bereikt. Het lidniaatccliap gaat verloren: 8 . door bedanken; p. door royement; c. door wanbetaling van c o n t r i butie; 9. d o o r v e s t i g i n g i n h e t buitenland ; 8 . d o o r v e r l i e s van h e t Nederlanderschap. Art.

5.

Opbouw d w P ä r t i J . De p a r t i j is samengesteld uit p l a a t s e l i j k e afdelingen. In a l l e p l a a t s e n waar t e n minste 5 leden gevestigü z i j n , w o r d t een a f d e l i n g opgericht. De plaatsel i jke af de lingen z i j n onderverd e e l d naar b e d r i j v e n en woonbuurt e n . De p l a a t s e l i j k e afdelingen z i j n samengevat i n p r o v i n c i a l e o f g e b i e d s d i s t r i c t e n . Het a a n t a l en de omvang d e r d i s t r i c t e n wordt bepadd d o o r i i é t p r t i j bestw.

mt.6, De C.P.N. is g e l i j k alle s e c t i e s van üe Comintern op den grondslag wam h e t democratisch c e n t r a lisme opgeb ouwd ,waarvan de grondslag vormende p r i n c i p e s zijn: a. enz 0. en vlugge, nauwkeurige doorvoering van de bes l u i t e n v a E,K.K,I, en van de leidende partijorganen. , , , e N a het v a l l e n van een besluit op h e t Congres van Comintern.. .moet d i t onvoorwaamleli j k worden doorgevoerd ook d a n , a l s een d e e l d e r P a r t i j of organisatie h e t met z u l k een b e s l u i t n i e t eens is.

c

..........

...

Art.

.. . .

...,.........

9.

Het schema van den opbouw van de Partij i s als vobgt: 3 he t ce l b e s t u u r b. h e t afdeelingsbestuur. C. h e t s e c t i e b e s t u u r . de hek StadSbeStUW. e. h e t u n d e r d i s t r i c t s b e s t u u r . -f. h e t d i s t r i e t s b e s t u u r . g. h e t part i jb e s t u u r .

.

-

I

Art,

6.

Art. 6. Van de . l e i d i n g der PartiJ. Het P a r t i j c o n g r e s is' de hoogste macht i n de p a r t i j . Alleen de congressen en t u s s e n t i j d s h e t P a r t i 3b e s t u u r z i j n bevoegd t o t h e t v a s t s t e l 'len van de p o l i t i e k en de bepaking van de werkzaamheden der p a r t i j i n a l l e opzichten. Het P a r t i j c o n g r e s v e r k i e s t h e t Partijbestuur.

Candidaten voor h e t Part-fjb e s t u u r worden b i j h e t congres door de afdelingen en d i s t r i c t e n ingedie nd. Over de eandidatsri vool' h e t P a r t i j b e s t u u r w o r d t een vr i je canti idaatcbe S ~ T Cking : in de gehele p a r t i j gehouden, waarna z i j b i j geheime stemming, over iederen candidaat afzonderl i j k , door h e t congres worden gekozen. Het P a r t i j c o n g r e s wordt a l s r e g e l Lm de twee .iaar üoor het P*B* bijeengeroepen* D e norm van vertegenwoordiging w o r d t door h e t 9 . B . v a s t g e s t e i d . De gedelegeerden worden door de leden b i j geheime stemming verkozen. Bijzondere congressen worden door h e t P.B. z e l f s t a n d i g , of op verzoek van tenminste 113 d e e l der leden bijeengeroepen.

Art.32.

Het P a r t i j c o n g r e s is de hoogs t e iristaantie van de partij.

mt.33. 8.

b.

Het P a r t i j c o n g r e s : ................ b e s l i s t over de programvraag-

stukken van de P a r t i j . neemt b e s l u i t e n over a l l e pol i t i G k e , t a k t i s c h e cn organis a t o r i s c h e vraagstukken. d. k i t s t h e t P.B. en de Centrale - Contrôïe Commissie.

-C .

krt.32,

....-..

er1 wordt i n den reg e l j a a r l i j k s eenmaal, i n overleg met hetE.K.K.1. door h e t P.B. L _ -

Art,34. Het P a r t i j c o n g r e s worüt samengesteld u i t de gedelegeerden, d i e op de d i s i s i e t s c o n f e r e n t i e gekozen worden. E l k gedeiegeerde h e e f t enz. 1 beslissende stern.

~rt.32. Duitergeworie congressen worden door h e t P.B. of u i t eigen i n i t i a t i e f o f op i n i t i a t i e f van h e t E.K.K.I. o f echter ingevolge ùen e i s c h van tenminste de h e l f t van h e t gezamelijke l e d e n t a l , d a t op h e t l a a t s t gehouden P a r t i j c o n gres vertegenwoordigd was, t e z a men geroepen. H e t buitengewone P a r t i j c o n g r e s kan slechts met toestemiirig van het E.K.K.I. worden gehouden

.

tirt .2 7.

Het P . B . kan, wanneer h e t d i t noodzakelijk a c h t een part i j c o n f e r e n t i e b i jeenrocpen t e n

e inde -

D e part i jc onf e r e n t i e he e f t i n den r e g e l tweemaal jaarlijks plaats. De norm van de vertogen-

-woordiging

einde over vraagstukken vapa poli- woordiging en de samenstelling wordt door h e t P.B. bepaald. t i e k en o r g a n i s a t i e t e beraadDe vertegenwomdigingen van de slagen d i s t r i c t e n worden door de disDe vertegenwoordiging voor t r i c t s b e s t u r e n gekozen. Het de p a r t i j c o n f e r e n t i e s w o r d t b i j p . ~ ,kan enkele 1lwerkers van de b e s l u i t van h e t P.B. geregeld, P a r t i j " t o t de beraadslagingen Het Partijcon es verkiest een van de P a r t i j c o n f e r e n t i e m e t kader-c ommiss' 9 die be'ast is adviseerende stem uitnoodigen met de f i n a n c i ë l e e o n t r ö l e en andere taken door h e t congres A r t 30. opgedragen. De kader-commissie D e b e s l u i t e n van de p a r t i j werkt onder l e i d i n g van h e t P a r t i j b e s t u u r . Leden van de kaderc o n f e r e n t i e worden e e r s t na hun commissie kunnen geen lid z i j n b e v e s t i g i n g door h e t P.B. van van h e t p a r t i j b e s t u u r . kracht

.

.

. .

.

Art 31. De P a r t i j c o n f e r e n t i e kan de gedelegeerden t o t h e t Wereldcongres van Cornintern kiezen, voor h e t geval z i j omidd e l l i j k voor h e t Wereldcongres plaats vindt

.

Art.39. Ter oontrôle van de kas, de boekhouding, de ondernemingen enz. van de geheeke Partij, k i e s t h e t P a r t i j c o n g r e s een cent r a l e c o n t r ô ï e commissie Art

.

.37.

Het P.B. s t i c h t werkorganen,........... zooals Organis a t i e - , A g i t . prop.-, Vrouwen-, enz. afdeeling.

.

Tussen twee congressen ber u s t de algemene l e i d i n g van de p a r t i j b i j het Partijbestuur. Het P a r t i j b e s t u u r i s gebonden door de b e s ï u i t e n van h e t congres, waaraan h e t van z i j n bel e i d verantwoording schuldig is. Het v e r d e e l t z i j n f u n c t i e s onderling, H e t vormt een P o l i t i e k Bureau, d a t i n z i j n naam optreden kan. Het P o l i t i e k Bureau benoemt een d a g e l i j k s bestuur voor de uitwoering der dagelijkse werkzaamheden. Het P a r t i j b e s t u u r benoemt de redacties der partijorganen.

Art.35. Het P.B. is h e t hoogste orgaan van de partij gedurende den t i j à , d a t h e t P a r t i j c o n g r e s n i e t samenkomt

.

Art.37.

Het P.B. stelt de inäeel i n g van h e t land i n d i s t r i c t e n v a s t enz.

......-...

~rt.36. Het P.B. k i e s t een Polit i e k Bureau en een s e c r e t a r i a a t

u i t z i j n midden t e r u i t v o e r i n g van de loopende p o l i t i e k e en organisatorische werkzaamheden.

mt.35.

.

-12-

Art.3S.

........

h e t benoemt de red a c t i e van h e t c e n t r a a l orgaan dat onder zijn l e i d i n g en cont r 8 l e werkt enz. ,het l e i d t h e t werk der f r a c t i e s binnen üe c e n t r a l e organisaties.

.........

B i j verkiezingen v o o r de Tweede en de E e r s t e Kamer ontwerpt h e t P a r t i j b e s t u u r een l i j s t van candidaten, waarover de gehel e p a r t i j geraadpleegd wordt. H e t P a r t i j b e s t u u r , rekening houdend met de r e s u l t a t e n dezer raadpïeging, s t e l t de d e f i n i t i e v e samens t e l l i n g van üe carididaten-li j s t vast.

Art, 7. V a n de D i s t r i c t e n en af-

delingen.

(a.) Het

d i s t r i c t en z i j n bestuur. Art.24~ De d i s t r i c t s - c o n f e r e n t i e is D e hoogste instantie in h e t de hoogste i n s t a n t i e van h e t dls-aebied van een d i s t r i c t is de .op t r i c t , - Z i j s t e l t de werkzaamhe- D i s t r i c t s c o n f o r e n t i e de D i s t r i c t s c o n f e r e n t i e w o r d t den der p a r t i j i n h e t d i s t r i c t d o o r h e t D i s t r i c t s b e s t u u r verv a s t aan de hand van b e s l u i t e n slag uitgebracht en de Districtsvan h e t congres en het p r t i j conferentie k i e s t h e t D i s t r i c t s bestuur, Z i j v e r k i e s t e e n d i s t r i c t s b e s t u u r u i t de daartoe docs? bestuur en de gedelegeerden woor de afdelingen ingediende, o f i n h e t Partijcongres, de conferentie voorgestelde candidaten. De d i s t r i c t s - c o n f e r e n - Art.24. t i e wordt t e n minste eenmaal per De gewone d i s t r i o t s c o n f e r e n jaar door h e t d i c t r i o t s b e s t u u r t i e wordt ieder half jaar gehoub i j e engeroepen. den. De agenda en de norm van vertegenwoordiging worden door h e t D i s t r i c t s b e s t u u r bepaald, i n overleg met h e t P a r t i j b e s t u u r . De gedelegeerden v o o r de d i s t r i c t s c o n f e r e n t i e worden d o o r de leden b i j geheime stemming verkozen Art.24, Bijzondere c o n f e r e n t i e s ku+ Buitengewone d i q t r i c t s c o n f e nen op i n i t i a t i e f van het P a r t i j - r e n t i e s kunnen door h e t d i s t r i c t s bestuur of op verzoek van tenmin-bestuur op grond van den e i s c h s t e 1/3 d e e l d e r leden van h e t van de helft der bestaande pard i s t r i c t worden bijeengeroepen. t i j - o r g a n i s a t i e s i n h e t d i s t r i c t of door het P.R. worden samengeD e l e i d i n g van liet d i s t r i c t roepen, berust b i j h e t d i c t r i c tsbestuur, d a t na v r i j e candidaatsbespreking b i j geheime stemming over iederen candidaat door de d i s Het d i s t r i c t c b e s t u u r wordt t r i c t s c o n f e r e n t i e is verkozen. op de d i s t r i c t s - c o r i f e r e n t i e gekozen Het

......

-

-

.

- ......

-

..........

...............

-0

.*

. . ..I ..

I "

-

----

-

--

--

. Het t r e e d t a l s r e g e l eenmaal per jaar b i j de opening van een d i s t r i c t s c o n f e r e n t i e af.

kozen- Het i s h e t hoogste p a r t i j orgaan i n h e t d i s t r i c t i n den tms c h e n t i j d i r a n twee d i s t r i c t s c o n -

A r t . 2 '7.

Het. D i s t r i c t s b e s t u w : l e i d t den g-heelen p a r t i j - a r b e i d binnen de grenzen van h e t desbeti'effende d j s t r i c t .

ut-27. He-t is voor z i j n a r b 9 i d ver.ant.wumdeliqjk a,ui dq d i s t r i c t s c o c f s r e n l i e e n aan h e t P,B, ?.an hetwal-k h e t v e r p l i c h t i s maandel i jksche b e r i c h t e n over z i j n werkz:iar.lieùen i n t e zenden. Het D i s t r i c t s b e s t u u r v o e r t üe be sliii.t e n van het P u ti j b e s t u u r u i t en i s v e r p l i c h t VOOP de u i t voering vati de b e l a n g r i d k s t e Werkzaamheden a p a r t e organen op te r i c h t e n .

I .

Voor de verkiezingen voor de P r o v i n c i a l e S t a t e n worden door de afdelingen candidaten ingediend. Een c o n f e r e n t i e s t e l t , na v r i j e candidaatsbesgreking, de d e f i n i t i e v e candidatenlid s t v a s t . Deze moet e c h t e r d o o r het P a r t i j b e s t u u r bevestigd worden. (h.). De a f d e l i n g en haar bestuur. De afdeling v o e r t zelfstandig de werkzaamheden d e r p a r t i j u i t , binnen h e t raam d e r besluit e n van hogere i n s t a n t i e s d e r partij De ledenvergadering i s de hoogste i n s t a n t i e i n de afdeLing, Z i j kiest h e t a f d e l i n g s b e s t u u r na v r i j e candidaatbes p r e k i n g en geheime stemming over i c d e r e n candiilaat. D e leden-vergadering w o r d t tenminste eenmaal per maand door h e t af de ìingsbes t u u r b i jeengeroepen. I n bijzondere gevallen kan de Peden-vergadering d o o r h e t Pmtijbestuur of Districtsb e s t u u r worden bijeengsrocpen, D e onder-afdcelingen houden hun vergaderingen en verkiczen hun besturen

A r t c19. Voor de a f d e e l i n g e n z i j n ver s c h i ï ï e n d e organi sat,ievormen mogelijk, De hoogste i n s t a n t i e i s de c o n f e r e n t i e van vertegenwoord i g e r s van de onderste eenheden, eventueel de huishoudeligke ledenvergadering... De s t a d s c o n f e r e n t i e s o f dorpsconf e r e n t i e s o f afdeelingsvergaderingen kiezen een s t a d s l e i d i n g o f afdec?l-ingsbestuur., De s t a d s l e i d i n g o f h e t a f d e e l i n g s b e s t u u r kiezen u i t hun midden een s e c r e t a r i a a t voor de dagelijksche l e i d i n g en doorvoering van het partijwerk. D e s t a d s l e i d i n g of h e t a f d e e l i n g e b e s t u u r is verantwoordeli,jk v o o r a l he t p a r t i j w e r k i n de 6 tad of i n h e t dorp en l e i d t ook h e t w u k van de f r a c t i e s in hc-t gebied.

.<.......

......

b e s t u r e n onder de algemene l e i d i n g van h e t afdelingsbestuur. De c a n d i d a t e n l i j s t e n voor de gemeenteraad worden door de algemene ledenvergadering der afdel i n g of d o o r een gemeentelijke c o n f e r e n t i e opgesteld. Z i j moet e n door h e t districtsbestuur worden bevestigd. A r t . 8, P l i c h t e n en Rechten der Leden, (gelm V r i j e meningsuiting. Art m 4 0 , A l l e leden hebben h e t r e c h t , Tegelijkertijd is VUJI v r i j e d f s c u s s i e en h e t i n d h d e bespreking van a l l e vragen, d i e g e s c h i l l e n veroorzaken, VOLnen van v o o r s t e l l e n over a l l e p o l i t i e k e en o r g a n i s a t o r i s c h e komen v r i j , zoolang e r geen bevraagstukken d e r p a r t i j , totdat s l u i t over g e v a l l e n is, over de b e t r e f f e n d e zaken bes l u i t e n z i j n genomen. I e d e r l i d h e e f t h e t r e c h t i n z i j n afdeling v o o r s t e l l e n voor de congressen i n t e dienen, B i j alia meningsv e r s c h i l l e n is beroep op een hoogere i n s t a n t i e mogelijk, (Le).Verkiesbaarheid van a l l e leidingen. Alle l e i d i n g e n van de partij worden na v r i j e candidaatcbespreking en b i j geheime stemming over i e à e r e n candidaat gekozen. I e d e r l i d h e e f t het r e c h t voor alle l e i d i n g e n d e r p a r t i j i n z i j n a f d e e l i n g candidaten t e stellen ( c . ) . Partij-discipline. Art 40. Alle ïeden en i n s t a n t i e s De besluiten van Cornintern, van de p a r t i j z i j n v e r p l i c h t van h e t PartiJcongres, van de de b e s l u i t e n van h e t p a r t i j c o n - P a r t i j c o n f e r e n t i e en van a l l e gres en de hogere i n s t a n t i e s van hoogere p a r t i j - i n s t a n t i e s moeten vlug en nauwkeurig worden doorde p w t i j u i t t e voeren. Zij z i j n v e r p l i c h t een s t r e n g e en gevoerd. De s t r e n g s t e p a r t i j d i s c i p l i n e is bewuste d i s c i p l i n e i n , a c h t t e nemen, de g r o o t s t e waakzaamheid de hoogste plicht van a l l e paraan de dag t e leggen tegenover t i j l e d e n en van a l l e p a r t i j - o r afwijkingen of vervalsching van g a n i s a t i e s . de p a r t i j b e g i n s e k e n of de p a r t i 5 p o l i t i e k en tegenover h e t binnendringen van agenten wan de k ì a s s e v i j a n d i n de r i j e n d e r partij, (b.),Handhaving van de eenheid hrt.41;, en d i s c i p l i n e . V e r g r i j p tegen de P a r t i j d i s - , Leden die piec i p k i n e lieeft maatregelen van gen,weWre i n s t r i j d z i j n m e t de straf p a r t i.i bas l u i t en

--

.......

-

.

-15-

P

partijbesluiten o f de partij-po- straf tengevolge door de daarlitiek worden dour de afdeling toe bevoegde Partij-instantie. of de instantie.waartoe zij be- De maatregeien van straf ten horen, ter verantwoording geroe- opzichte van Partij-instanties kunnen de volgende z i j n : berispen. Zij kunnen van eventuele functies worden ontheven. ping, afzetten van het oude en Ernstige inbreuken ~p de benoeaing van een nieuw voorloopartij-discipline, pogingen om pig bestuur dat zijn functies de partij te scheuren door het tot het samenkomen van een conferentie uitoefent, ontbinden vormen van fracties, het vervan de organisatie, het opnieuw richten van handelingen ,die de partij in gevaar brengen of per- organiseeren van de leden. Tegenove- individueele leden worden soonlijk gedrag dat de eer der de navolgende maatregelen van partij aantast, kunnen tijdestraf toegepast: niet openbare ìijke uitsluiting of royement ten gevolge hebben. Besluiten berisping, openbare berisping! ontheffing van de functie, tijt e dien aanzien moeten door de delijke of definitieve uitsluiledenvergadering der afdelingen worden genomen en worden ting. van kracht na bevestiging door het D.B. (Districtsbestuur). Art.42. Vergrijpen tegen de disciIn af'wachting van deze bevestiging wordt het betreffende pline worden doorde Partij-inlid geschorst van alle partij- stanties afgedaan. Te hunner beslechting en afdoening kan het werkzaamheden. In bijzondere P,B. aparte commissies benoemen, gevallen heeft het P a r t i j b e stuur en in diens naam het Po- wier besluiten echter aande belitiek Bureau het recht schor- vestiging der desbetreffende Partij-instanties zijn onderworpen, singen uit te spreken. GeroyEen voorstel tot royement van eerden hebben het recht tegen een partijlid w o r ù t door de lehun royement in beroep te komen bij het D.B. of de d i s t r i c t s - denvergadering van de daartoe bevoegde Partij-instantie (celconferentie, het P.B. of de afdeeling-sectie) bij de hoogerpartijconferentie en in iaatstaande Partijleiding gedaan. ste instantie bij het Partijcongres. Art.43. Leden van het PartijbeHet royementsbesluit wordt stuur kunnen alleen door het, P.B. worden geschorst en bij van kracht, nadat dit door het congresbesluit worden geroyeerd districtsbestuur bevestigd is geworden. Alvorens de bevestiging van h e t royement heeft p l a a t s gehad,wordt de desbetreffende van ieder partijwerk geschorst, Beroep is tot de hoogste instantie toegestaan. H e t royementsbeskuit wordt in den regel in het Partijblad gepubliceerd. Art. 9. SCholiBAlle leden en functionarissen van de partij moeten.zich voortdurend op de hoogte stell e n van de partij-politiek en vnn l i ~ r t , po1 i I i r > l c r ~ I n v t i i i m i t w o i

Nedei*J.aud als

i i i terriationaaì.

Alle

__I

111

-16-

Alle leden moeten zich inspannen de theorie en de practijk van het Marxisme-Leninisme te bestuderen door het lezen van daartoe uitgegeven literatuur en scholingsmateriaal. Alle leden moeten er zich steeds van bewust zijn, dat zij werken moeten aan hun eigen schoPing en verheffing van hun algemene ontwikkeling in, het belang van de partij en hun klasse. Art.10. Financiën der PartiJ. De inkomsten der partij bestaan uit: a. contributie en vrijwillige bijdragen der leden; -b. inzamelingen en collecten onder de Nederlandse bevolking; c. baten uit de literatuurver-

.

Art 44. De geldmiddelen van de Partij-organisaties worden door de prtij-contributies bijzondere inzamelingen, door pwtij-ondernemingen en door toelagen van de hooaere parti,i-instanties enz. bi.jecngebracht.

,

koop.

Art.4cj.

De Partij-contributie voor de leden, de verdeeling en de bestemming daarvan worden vastgesteld door het Partijcongres of in bijzondere gevallen door het P.B.

Art. 46. Die leden van de Partij, die zonder voldoende redenen op te goven, gedurende drie maanden hun contributie niet hebben betaaïù, worden als uit de Partij getreden beschouwd. Dit wordt aan de vergadering van de desbetreffende partijleden medegedeeldArt.ll. Qatrecrelgs van contrôia, In alle partij-instanties worden contrôke-commissies benoemd door de ledenvergaderingen bij het afdelingsbestuur, üoor de d i s t r i c t s conferenties bij het D.B. en d o o r het Partij-congres, üe kader-commissie bij het P.B. Deze orgnnen werken onder verantwoordelijkheid van de besturen. Zij liebben tot doel: a. toe te zien, dat in alle besturen op duidelijke en overzichtelijke wijze boek wordt gehouden van ùe inkomsten en uitgaven; -b. regehatig de boekhouding te controleren; C.

-172. van hun bevindingen v e r s l a g

uit t e brengen aan de instcanties door welke zij z i j n gekozen. De b e s t w e n zijn verplicht aan de i n s t a n t i e s , d i e hen gekozen hehben het afdelingsbestuur aan de afdelingsvergadering, het D.B. aan de d i s t r i c t s c o n f e r e n t i e het P.B. aan h e t p a r t i j c o n g r e s verantwoording t e doen van hun f i n a n c i e e l b e l e i d en d i t ter goedkeuring voor t e leggen. Art.12. Onvoorziene Gevallen. I n alle kwesties, waarin door deze s t a t u t e n niet wordt v o o r z i e n , l i g t de b e s l i s s i n g b i j h e t Partijbestuur.

-18IT.

LANDDAG VAN DE VEREENIGING VAN VRIENDEN DER SOVJET-UNIE OP 23 JULI 1934.

Op Zondag, 23 J u l i 1939, tusschen iO.30 v.m. en 4.50 uur n.m. werd op een t e r r e i n gelegen aan de Tolhuislaan t e den Doläer (gem. Z e i s t ) een Landdag gehouden door de V.V.S.U.

(yereeniging van l r i e n d e n v a n d e Sovjet-IJnie). T o t het houden van dezen landdag werd door Burgemeester en Wethouders der gemeente Z e i s t toestemming verleend bij bes l u i t van 20 J u n i 1939, le Afd., No. 1954, aan welke toestemming o.m. als voorwaarde was verbonden, dat de t e houden redevoeringen en voordrachten, alsmede de eventueel op t e voeren tooneelstukken,de goedkeuring behoefden vand en Burgemeester, B l i j k e n s de afgegeven toegangskaarten kan het a a n t a l d e r 0 0 Persom ( vorig aanwezigen worden g e s t e l d op ongeveer: a jaar: ruim 3500). Van d i t a a n t a l kunnen plm. 1000 personen gerekend worden werkloos t e z i j n , deze c a t e g o r i e betaalde n.1. f.0.20 e n t r é e , de overigen betaalden f. 0.30 e n t r é e . I n h e t a a n t a l van 2300 z i j n eveneens begrepen een plm. 300-tal' kampeerders, d i e h e t weekend doarbrachten op h e t Zomerfeest- t e r r e i n I n den avond van 22 Juli 1939 werd tusschen en 1 uur voor bedoelde kampeerders een openlucht bioscoop-voors t e l l i n g gegeven. Tot d i t d o e l werd een goedgekeurde Russische fib vertoond, Deze film wilde op e e n i g s z i n s overdreven wi$ze de eminente p o s i t i e van de vrouw i n de SOU. aantoonen, Deze vertooning v e r l i e p zonder d a t van de z i j d e d e r aanwezigen van groot enthousiasme sprake w a s . De bezoekers van den landdag werden op navolgende wiJze aangevoerd: Ongeveer 800 psrsonen per e x t r a - t r e i n v a n u i t Amsterdam. Ongeveer 900 personen per autobus v a n u i t v e r s c h i l l e n d e p l a a t sen des lands. Ongeveer 50 personen per luxe auto. Ongeveer 10 personen per motorrijwiel. Ongeveer 350 personen per r i j w j e l Het t e r r e i n was.versierd met vlaggen, spandoeken en bloemen. Bovenden ingang van h e t t e r r e i n w a s een spandoek aangebracht

ll.l+s

o

.

---

-19-

,

b r a c h t dragende h e t o p s c h r i f t ttVoor denVrede" t e r weerszijden van h e t t e r r e i n d e r g e l i j k e doeken met o p s c h r i f t e n "Fascisme i s Oorlogll en I'Door Collectieve V e i l i g h e i d , de Vrede". Voorts droeg h e t podium h e t o p s c h r i f t "Erkenning d e r SovjetUnie". Opmerkelijk was h e t , d a t de t e r r e i n v e r s i e r i n g e n (spandoeken, b e s c h i l d e r i n g podium e t a . ) overwegend gekleurd waren. Behoudens een t w e e t a l roode vlaggen van bescheiden f o r maat aan den ingang van h e t t e r r e i n , w a s aam de k l e u r ttroodtl een ongebruikelijk geringe plaats toegekend. Op h e t t e r r e i n waren sen t w e e t a l t e n t e n g e p l a a t s t , w a a r i n communistische boeken en andere l e c t u u r waren u i t g e s t a l d . De aanwezigen behoorden v r i j w e l u i t s l u i t e n d t o t de zgn. t t a r b e i d e r s k l a s s e l t . Ook ditmaal bevonden zich procentsgewijze een g r o o t a a n t a l Joden onder de landdagbezoekers. Tengevolge van den hevigen regeval kwam van de u i t v o e r i n g van h e t ochtend-programma v r i j w e l n i e t s t e r e c h t . D e l e i d i n g werkte h e t programma weliswaar regelmatig a f , doch de weersomstandigheden noopten de aanwezigen t i j d e l i j k een goed heenkomen t e zoeken, zoodat de u i t v o e r i n g van h e t g e d e e l t e t o t de pauze a.h.w. i e d e r p o l i t i e k e f f e c t op de aanwezigen m i s t e .

3

I n h e t programma w a s een groote plaats ingeruimd aan h e t amusement. Een bepaald ttLeitmotiv" bestond er d i t m a a l b i j de s p r e k e r s n i e t . Hoewel h e t gesprokene u i t e r a a r d a n t i - f a s c i s t i s c h gekleurd was, stond deze landdag n i e t zooals v o r i g jaar i n h e t teeken van h e t Anti-Fascisme. Veel aandacht werd ditmaal besteed aan de propaganda voor de S O U o ,welke propaganda culmineerde i n h e t verlangen naar "Erkenning d e r Sovjet-Unie". Ook ditmaal werd sterk ü e indruk gekregen, d a t deze landdag voor d e bezoekers een uitgaansdag w a s . Z i j waren b e r e i d naar de s p r e k e r s t e l u i s t e r e n , m a a r van eenig enthousiasme t i j d e n s de toespraken gaven z i j geen b l i j k . Aan h e t einde hunner redevoeringen werden de sprekers met een plichtmatig app l a u s beloond. Gedurende d e z e n landdag werd tweemaal "de I n t e r n a t i o n a l e 1 t gezongen d o o r de aanwezigen, gevolgd d o o r ùeri k r e e t "Eenheid, Eenheid, Eeriheid'l. Ook h i e r b i j w a s van geen g r o o t enthousiasme sprake. Ongeveer 3/4 der aanwezigen staken bij deze manifestat i e de gebalde v u i s t omhoog. De

-

-20-

De landdag had een zeer r u s t i g verloop. Vanuit h e t gezichtspunt d e r V.V.S.U. kan deze landdag m o e i l i j k a l s geslaagd worden beschouwd. Er waren ongeveer go0 personen minder dan vorig jaar, t e r w i j l de regen a l s spelbreker optrad,

Dr. Frennv de GRAAFF: (geb. 11-10-1904 t e Leiden) T e 10.30 opent de v o o r z i t s t e r van den landdag, Dr, F, de Graaff, de bijeenkomst. Z i j h e e t namens h e t hoofdbestuur der V.V.S.U. de aanwezigen h a r t e l i j k welkom. Z i j merkt o p , d a t h e t n i e t a l l e e n h e t genoegen i s van een dag i n de v r i j e natuur te z i j n hetwelk de aanwezigen h i e r samenbrengt, maar i n de e e r s t e p l a a t s de behoefte om t e getuigen van hun vriendschap voor h e t kand van ' de Sovjets. Spreekster hoopt, d a t een s t e e d s g r o o t e r g e d e e l t e van h e t Nederlandsche v o l k zal gaan i n z i e n , d a t de S.U. onze ware en b e s t e vriend is en ook behoort t e z i j n . Vervolgens prijstspr, de i n s t e l l i n g e n van h e t huidige Rusland en noemt d i t land een onoverwinnelijk bolwerk tegen h e t fascisme. Vervolgens laakt spr. h e t i n t e r n a t i o n a a l optseden v a n . h e t fascisme, alsmede de regeersystemen i n de v e r s c h i ï lende landen,welke voor fascisme doorgaan. Volgens spr. is de S.U. h e t eenige land, d a t n i e t a l l e e n binnen de eigen grenzen h e t fascisme meedoogenloos v e r n i e t i g t , maar ook b e r e i d is door werkzame g e z a m n l i j k e a c t i e met andere Landen h e t opdringen van de f a s c . s t a t e n te verhinderen. De aridere democratische s t a t e n Leggen n i e t een d e r g e l i j k e vastbeslotenheid aan den dag, aldus s p r , Een Chamberlain en Daladier v e r z e t t e n zich t o t ducver h e l a a s s l e c h t s met h e t woord tegen de u i t b r e i d i n g van h e t fascisme, noch i n eigen l a n d , noch daarbuiten t r e d e n z i j kracht i g tegen het fascisme op. Millioenen Nederlanders willen geen fascisme, zij w i l l e n democratie en zij w i l l e n de onafhankeliJkheid van ons volk behouden. Ket aantal dergenen, d i e c o n c r e e t weten hoe men d i e kan behouden en i n bondgenootschap m e t w i e men d e z e n s t r i j d moet voeren, i s h e l a a s nog zeer g e r i n g , meent 8 p r e e k s t e r . N ~ i s h e t onze taak, a l s vrienden van de S . U . , om deze zoekende a n t i - f a s c i s t e n de oogen t e openen. Om hen erop t e wijzen, w a t d e S.U. v o o r onzen s t r i j d togen h e t fascisme beteekent, om leugen en l a s t e r t e ontzenuwen en t e mp,ken, d a t ons v o l k als édn man de erkenning van de S.U. e i s c h t en een bo ridgeno o t 6c hap

-21bondgenootschap van ons land met h e t machtigste democratische land t e r wereld. Vrienden, dat is n i e t a l l e e n de t a a k van de besturen van onze o r g a n i s a t i e , maar dat is een taak waaraan ieder van U , i n z i j n eigen omgeving, i n werkplaats o f op straat, kan medewerken. Ten s l o t t e hoopt s p r e e k s t e r , d a t deze landdag e r t o e moge bijdragen om de k r a c h t en invloed van de V.V.S.U. t e vers t e r k e n en opent vervolgens den landdag metdenwlgendmopi'oep t o t de aanwezigen: I1Op voor d e r erkenning van h e t machtigste democratische Land t e r Wereldll. " S t r i j d t voor een bondgenootschap met h e t land, dat h e t behoud van onze v r i j h e i d en onze c u l t u u r waarborgt". "Hoera voor de Sovjet-Unie". "Hoera voor de dappere a n t i - f a s c i s t i s c h e s t r i j d e r s der geheele wereld1', Mede tengevolge van de weersgesteldheid werd d i t openingswoord d o o r de aanwezigen met geringe aandacht aangehoord, Een matig applaus beloonde h e t b e t o o g van s p r e e k s t e r F. d e r G r a a f f .

5,

N a een muzikaal intermezzo was vervolgens het woord aan A.S.' DE J.,EJSüVt (geb. 15-5-1899 t e Amsterdam), over h e t on-

derwerp: I'Nederkand en de S .U.'l I n den aanvang s c h e t s t spreker de buitengewone beteekenis

van de S.U. Nu h e t fascisme meer en meer om zich heen g r i j , p t wordt de aandrang t o t een e e r l i j k e en l o y a l e samenwerking m e t de S.U. s t e e d s g r o o t e r . Het Nederlandcche VOU h e e f t e r volgens spreker h e t g r o o t s t e belang b i j , d a t z u l k e e n samenwerking spoed i g t o t stand komt. Daarom meent s p r e k e r d a t het een schande voor ons is, dat Nederland één der l a a t s t e s t a t e n is, d i e met de S . U . geen o f i i c i e e l e betrekkingen onderhoudt. Daarom i s h e t een ramp, z o o gaat spreker v o o r t , dat onze r e g e e r i n g een buitenlandsche p o l i t i e k v o e r t , d i e tegen de c o l ï e c t i e v e v e i l i g heid en de samenwerking der democratische s t a t e n g e r i c h t i s . Laten w i j e r ons goed van bewust z i j n , aldus waarschuwt s p r e k e r , dat e r thans gestreden w o r d t om de toekomst wan ons onafhankel i j k bestaan en van onze democratie. Het is i n de e e r s t e plaats de Nederkandsche arbeidersbeweging, d i e h i e r u i t , a l ï e tegenwerking van rechtsche reformist i s c h e l e i d e r s t e n spijt, haar c o n c l u s i e s moet trekken, zoo besluit

-22-

s l u i t s p r e k e r z i j n betoog, Deze redevoering werd tengevolge van den hevigen regenval door s l e c h t s enkele t i e n t a l l e n landdagbezoekers aangehoord en miste dientengevolge i e d e r p o l i t i e k e f f e c t . Vervolgens t r a d i n h e t ochtendprogramma op: Ernst B U m (geb. t e K i e l , 22-1-1900) wonende t e Antwerpen, Ingevolge opdracht van Z.E. den M i n i s t e r van J u s t i t i e , was aan dezen vreemdeling aangezegd,zich t e onthouden van h e t zingen van l i e d e r e n met p o l i t i e k e strekking. Het ochtendprogramma werd b e s l o t e n met een k o r t woord van den v o o r z i t t e r d e r V.V.S.U.: Gerard VAN_& (J.M. van h e t Reve). Hij wekt de aanwezigen op kennis t e nemen van de V.V.S.U.l e c t u u r en daartoe een bezoek t e brengen a a n d e op h e t t e r r e i n aanwezige u i t s t a l l i n g e n . Vervolgens d e e l t spreker mede, d a t de c o n t r i b u t i e voor h e t lidmaatschap d e r V.Y.S.U. t o t een zoodanig p e i l i s verlaagd, dat h e t niemand meer eenbezwaar kan z i j n l i d t e worden, Het bedrag is g e s t e l d op 3.5 c e n t minimum p e r d r i e maanden. Ten s l o t t e g e e f t h i j de aanwezigen i n overweging a l l e s t e doen w a t i n hun vermogen is om de gedachte d e r V.V.S.U. i n ruimen k r i n g t e verbreiden,

o

I n het middag-programma trad h e t amusement, d.w.z. h e t k a r a k t e r van "zomerfeest" meer op den voorgrond, Nico ROST h i e l d een k o r t e redevoering over h e t onderwerp: "De Sovjet-Unie en de wereldvrede". Ook deze spreker i d e a l i s e e r d e d e toestanden i n de S.U. en a c h t t e de S.U. een element van beteekenic voor h e t behoud van den wereldvrede. Ook deze spreker doorloopt v l u c h t i g de i n t e r n a t ionale p o l iti ek Rost toonde z i c h geen g r o o t volksredenaar en werd aan h e t einde van z i j n betoog met een matig applaus beloond. Vervolgens werden, afgewisseld m e t muziek, door Rolien NUMAN eenige l i e d e r e n gedeclameerd, g e t i t e l d : van h1arion Doyle. Broederschap Vijfjarenplan van Theun de Vries. Chineesch volksgedicht. D e s o l d a a t op mars Oscar Maria Graf. Afscheid van twee kameraden i n Spanje van K u r t Tucholcsky. Vragen aan een Arbeidersvrouw Zij had een goede voordracht en w i s t haar gehoor t e boeien.

.

zi.i

-23-

.

21j werd herhaalde l i j k met applaus beloond Aan h e t einde van h e t middag-programma voerde t e n clotte het woord: & van I t VEXN, l i d van h e t Hoofd Bestuur d e r V.V.S.U. over h e t onderwerp: "Het oorlogsgevaar en de t a a k van de V.V.S.U." Deze redevoering bood weinig nieuws. Spreker wees op d e spanningen van onzen t i j d , welke h e t oorlogsgevaar i n hevige mate doen toenemen. H i j w i j t een en a n à e r voornamelijk aan h e t optreden van h e t fascisme. Daarom d i e n t de waarde van de S . U . als vredelievend element t e worden erkend. De V . V . S . U . r i c h t z i c h tegen d e n l a s t e r over de Sovjet-Unie. Deze spreker w i s t z i j n gehoor ook maar matig t e boeien. Hierop volgde h e t slotwoord van: Gerard VHNTER ( J . M . van h e t Reve). Volgens dezenspreker i s er geen land i n kuropa zoo gev a a r l i j k gelegen voor f a s c i s t i s c h e aanvalìen a l s Nederland. De burgers beseffen d i t gevaar nog s t e e d s n i e t voldoende, en de p o l i t i e k , welke wordt gevoerd d o o r de Nederlandsche r e geering i s erop g e r i c h t om Nederland meer dan o o i t t e i s o l e e r e n . Het Nederlandsche volk h e e f t e r belang b i j goede r e l a t i e s t e onderhouden met de S.U., a l d u s spreker. Vervolgens wekte h i j de aanwezigen op om naar vermogen b i j t e dragen aan h e t welslagen van de c o l l e c t e , welke aan den u i t g a n g van h e t Landdagterrein werd gehouden. De opbrengst van deze c o l l e c t e was bestemd t o t s t e u n van het werk d e r V.V.S.U., t e r w i j l 10% van de opbrengst t e n goede zou komen van de kinderen d e r dappere s t r i j d e r s tegen h e t SpaanSche fascisme, s t r i j d e r s d i e hun leven v e i l gehad hebben voor de v r i j h e i d , Spreker l a a k t h e t i n de Nederlandsche r e g e e r i n g , d a t aan deze mannen h e t Nederlanderschap is ontnomen. Wij, aldus spreker, beschouwen hen als de b e s t e s o o r t Nederlanders. I n den komenden winter s t e l t de V.V.S.U. z i c h voor t o t i n de k l e i n s t e p l a a t s e n e e n campagne i n t e z e t t e n , teneinde grootere erkenning t e brengen onder de Nederlandsche bevolking voor het werk der V.V.S.U. Met een "Leve de Sovjet-Unie'' b e s l u i t h i j z i j n k o r t e t o e spraak. Hierna zingen de aanwezigen gezamenlijk, weinig e n t h o u s i a s t , de

-

-

-24-

de N I n t e m a t i o n a l e f i , waarmede de landdag

1939 t e n einde i s .

Ten s l o t t e kan nog worden opgemerkt, dat de landdagbezoek e r s vrijwel u i t s l u i t e n d behoorden t o t de leden d e r V.V.S.U. of anders a l t h a n s t o t de geestverwanten. E r waren w a t meer mannen dan vrouwen, terwijl velen i n gezinaverband waren gekomen onder medebrenging van nog zeer k l e i n e kinderen.

Medio Augustus i939 werd d o o r de V.V.S.U. i n g r o o t aant a l een circulaire v e r s p r e i d , waarin wordt aangekondigd, dat de V.V.S.U. in September a.s. een nieuwe Russische f i 3 m verwacht, gena& "Veensoldatenfl. Volgens deze c i r c u l a i r e kan deze film a l l e e n voor leden der V.V.S.U. worden vertoond, in verband waarmede w o r d t opgewekt ala l i d van deze organisatie t o e t e treden, De c o n t r i b u t i e voor het lidmaatschap bedraagt per drie maanden: f. 0.15, f . 0.25, f.O.50 of f.l.-.

I

O

-25111

DE NATIONAAL-SOCIALISTISCHE NEDERLANDSCIIE ARBEIDERS PARTIJ (N.S.N.A.P.) groep v.Rappard.

Hieronder v o l g t een overzicht van d e gebeurtenissen i n d e N.S.N.A.P. van v,Rappard vanaf October 1938, welke gebeurtenissen t e n s l o t t e hebben g e l e i d t o t oplossing van deze a n t i - n a t i o n a l e beweging i n een d r i e t a l groepen, t.w.: 1. een N . S . N . A . P . v o o r t z e t t i n g van d e oude, doch n i e t meer onder l e i d i n g van v.Rappard, 2 . h e t Verbond van Vrienden van Duitschland, 3 . de Neder Duitsche Volksche Beweging ( N . D . V . B . ) . Hoewel de a c t i e van deze N . S . N . A . P . door haar uitgesproken anti-Nederlandsche s t r e k k i n g i n den lande een v r i j hevige ber o e r i n g verwekte, d i e n t geconstateerd, d a t het l e d e n t a l s t e e d s g e r i n g was en van een beduidendmgroei ook i n den l a a t s t e n t i j d geen sprake was. Zoo werd h e t op 23 October i938 t e Amersfoort gehouden Landelijk Appel s l e c h t s door ongeveer 120 personen, waaronder tal van ongure t y p e s en menschen van minder a l l o o i , bijgewoond. I n d e toespraken werd o.a. verklaard: "De Koningin e r u i t en H i t l e r e r i n " , Wanneer. d e N.S.N.A.P. verboden wordt moet e r geweld worden gebruikt . €ie$ geringe animo voor deze p a r t i j bleek ook u i t h e t f e i t d a t d e op 14 en i5 J a n u a r i 1939 voorgenomen propaganda marschen en h e t voor h e t voorjaar 1939 aangekondigde Voorjaarsappal door gebrek aan b e l a n g s t e l l i n g n i e t konden doorgaan. Het Landelijk Appèl zou i n 1939 vervangen worden door d r i e Districts-vergaderingen. De e e r s t e werd op i 9 Maart 1939 t e Maastricht gehouden, Aanwezig waren s l e c h t s een 7 0 t a l bezoekers (plm. 30 u i t Zuid-Limburg en plm. 34 u i t Amsterdam, U t r e c h t , Arnhem en N i jmegen) Ook op deze vergadering werden weer u i t l a t i n g e n gebezigd als: 11.. .voor onzen grooten l e i d e r Adolf H i t l e r " . ( 1 . .dat wij Duitsch z i j n en Duitsch b l i j v e n t o t onzen l a a t s t e n ademtooht". " . . . . . d e t i j d z a l komen d a t w i j d o Germanenvlag door d e Nederla ndsche s t r a t e n kunnen l a t e n zwaaien. H e i l H i t l e r 1 I , fl..... ook a l s w i j s t r a k s b i j Duitschland z i j n i n g e l i j f d " . U i t dezo en s o o r t g e l i j k e u i t l a t i n g o n b l o c k woderom d u i d e l i j k h e t l a n d s v e r r a d e r l i j k e k a r a k t e r van ;'de e e r s t e , de s t e r k s t e , d e onvervalschte H i t l e r p a r t i j i n Nederlandri. Met voldoening werd i n den lande dan ook vernomen, d a t h e t houden van d m 2 e d i s t r i c t s d a g , d i e op 28 Mei 1939 t e Nijmegen gehouden zou worden, op l a s t van hooger hand,door d e p o l i t i e verhinderd

.

..

-26-

P

O

hlnderd werd. Intusschen hadden er i n denboezem van d e p a r t i j verscheidene moeilijkheden p l a a t s . A l l e r e e r s t was daar de vraag of de S.A. a l of n i e t opgeheven moest worden. De meeste leden verklaarden zich vódr opheffing. Ook van Ramard was, i.v.m. h e t i r i werking treüen van de wet op de weerkorpsen op 1 Februari 1939, dezelfde m e n i n g toegedaan. Een k r a c h t i g verzet tegen opheffing kwam e c h t e r van de z i j d e van de leden F.Th.Look (geb. t e R'dam 30.3.03) en C,J.Middelman ( g e b . t e Utrecht lS.l2.OO), beiden t e Amsterdam, hetgeen t e n gevolge had,dat beiden i n J a n u a r i 1939 a l s leden van de p a r t i j geroyeerd werden. De S . A . werd met ingang van 1 Februari 1939 ontbonden. Als v o o r t z e t t i n g werd de IISectie Adolf" opgericht waarin de oud S.A.leden werden ondergebracht, exerceeren en het houden van m i l i t a i r e oefeningen werd hen verboden. Aangezien van Rappard het n i e t onmogelijk a c h t t e d a t d e p a r t i j verboden zou worden, s t e l d e hij omstreeks Januari 1939 nieuwe maatregelen vast waarbij het land i n d r i e d i s t r i c t e n werd ingedeeld. t . m . : k r i n g A: Noord West ( d i s t r i c e s l e i d e r J.H.Scharff, geb. t e f Amsterdam 29.8.05 en wonende a l d a a r ; k r i n g B: Zuid Oost ( d i s t r i c t s l e i d e r W.G.Lensink, geb. t e Amsterdam 10.11.18 en wonende t e Utrecht; kring C: 'Centrum (districtsleider G.Kossen, geb. t e AnnaPaulomna 29.7.06 en wonende t e Nijmegen Deze d i s t r i c t s l e i d e r s zouden g r o o t e r e volmaohten k r i j g e n soodet p r a c t i s c h d r i e hoofdfunotionarissen met de l e i d i n g bel a s t werden. Op de op i 9 Maart 1939 gehouden f u n c t i o n a r i s s e n vergadering werden de maatregelen nog u i t g e b r e i d . Het a r c h i e f en de a d m i n i s t r a t i e zouden door I-Cossen b i j betrouwbare leden worden Ondergebracht. B i j een huiszoeking b i j den l e i d e r of den administrateur zou zoodoonde n i e t s gevonden worden. Verder besloot.men een geheel nieuwe strijdmethode t o e t e passen en de a o t i e i n h e t vervolg i l l e g a a l t e voeren. Naar b u i t e n zou zoodoende den indruk gevestigd worden d a t de p a r t i j n i e t meer bestond, Om, i n geval van oorlog, h e t den leden mogelijk t e maken i n den k o r s t mogelijken t i j d naar Duitschland t e vluchten (omdat de leden de wapens n i e t tegen Duitschland w i l l e n opnemen daar d i t verraad tegen Duitschland zou beteekenen) werd aan G.Kossen en J.A.Niks (geb.te Onstwedde 29.6.03) l e i d e r s resp. t e Nijmegen en Arnhem,opgedrageri deze vlucht t i j d i g t e regelen. Als

.

b

i

-

-27-

Als gevolg van de moeilijkheden d i e de r e d a c t e u r en zeer vooraanstaand l i d Johannes Hepp, ( g e b . Antwerpen 9.6.06) wonende t e S o e s t , van d e z i j d e van z i j n patroons (een d r u k k e r i j ) , d i e d e christelijke beginselen z i j n toegedaan, ondervond,bepaalde van Rapparg dat Hopp i n h e t vervolg n i e t meer o p e n l i j k a l s r e d a c t e u r zou optreden. I n d e op 26 A p r i l 1939 t e Amsterdam gehouden c o n f e r e n t i e van d e l e i d i n g van d e N . S . N . A . P . werd besloten om h e t p a r t i j bureau t e l i q u i d e e r e n , en wel om h e t d e r e g e e r i n g onmogelijk t e maken z i c h i n het b e z i t t e s t e l l e n van h e t geheele p a r t i j apparaat. O f f i c i e e l stond op deze manier de l e i d i n g b u i t e n de a c t i e , welke door d e afdeelingen geheel z e l f s t a n d i g ( f l nancieële en leden-administratie inbegrepen) gevoerd zou worden Vermoedelijk a l s d i r e c t gevolg van h e t reeds vermelde p o l i t i o n e e l optreden tegen het houden van een d i s t r i c t s vergadering t e Nijmegen op 28 Mei 1939 deelde van Rappard begin Juni 1939 p e r "Bekendmaking" aan de leden o.a. mede: " H e t schandelijk en leugenachtig g e h e t s , d e bewuste, s t e e d s tegen beter weten i n volgehouden v e r d r a a i i n g van ons s t r e v e n , d e s t e e d s herhaaläe en ondanks ingediende klachten nooit vervolgde of g e s t r a f t e beleediging van "landverraad&{, 4 h e e f t den bodem voorbereid voor maatregelen, d i e een rechtmat i g bestaande en c o r r e c t werkende p a r t i j e l k e bovengrondsche a c t i v i t e i t onmogelijk maken". "Als p r o t e s t t e a e n deze willekeur van r e g e e r i n w i n s t a n t i e s heb i k b e s l o t e n het functioneeren der N . S . N . A . P . met imam van 1 6 J u n i 1939 t o t nader o r d e r t e doen s t a k e n " . Zelf v e r t r o k h i j 1 J u l i 1939 m e t z i j n gezin n a a r Dusseldorf waar h i j w a a r s c h i j n l i j k een betrekking aanvaardde b i j de W öl k i s che r Beoba ch t er ( I Een en ander bracht onder z i j n ex-medewerkers groote ontstemming teweeg. Deze ontstemming v i n d t voornamelijk haar oorzaak i n de omstandigheid, d a t na z i j n v e r t r e k naar Duitschland is gebleken, d a t h i j de p a r t i j - f i n a n c i ë n voor p a r t i c u l i e r e doeleinden h e e f t aangewend. I n herinnering wordt voorts gebracht, d a t , na h e t verzenden van d e "Bekendmaking" door van Rappard, w a a r b i j de s t a k i n g d e r werkzaamheden werd bevolen, d e vraag ;#opheffing van d e N . S . N . A . P . dan . w e l v o o r t z e t t i n g daarvan onder een anderen naam", op d e na dien d a t w n d o o r de ex-medewerkers gehouden c o n f e r e n t i e s , een punt van bespreking h e e f t uitgemaakt.

.

Zoowel --

-20-

Zoowel voor de opheffing van d e N . S . N . A . P . , a l s voor d e voortzetting daarvan onder een anderen naam bleken toen voorstand e r s t e z i j n . H e t is nadien n i e t mogen gelukken deze b e i ä e stroomingen t e vereenigen. H e t g e v o l g hiervan i s geweest, d a t de voorstanders van de opheffing van de N . S . M . A . P . - Hem C.S. z i c h op 1 2 J u l i 1939 met een s c h r i j v e n t o t de g r o e p s l e i d e r s van de N . S . N e A . P . hebben gewend, waarin dezen wordt verzocht z i c h aan t e s l u i t e n b i j h e t Verbond van Vrienden van Duitschland". D i t verbond werd 25 Augustus 1933 t e Soest opgericht en stond i n i936 i n r e l a t i e m e t d e IIDeutsche Fichtebund". Moment e e l is le s e c r e t a r i s Joh.Heup ( d i e reeds b i j d e o p r i c h t i n g 8 8 c r e t a r i s -penningmeester ma s ) en v o o r z i t t e r J. Lens ink. ( 20- 12-10) Naar verluidt zbuden a l l e e n de leden van d e a f d e e l i n g Utrecht zich b i j het Verbond hebben aangesloten. Eenige d e r belangri j k s t o "standregelen" z i j n : A r t e l . Het Verbond van Vrienden van Duitschland is een onpol i t i e k e a a n e e n s l u i t i n g van Nederlandsche vrienden van h e t Duitsche volk.

-

1

Art.2. Doel. Het WD s t e l t z i c h t e n d o e l nauwe en vriendschappelijke b e t r z i n g e n tusschan b e i d e stamvcrwante volken, h e t Nederlandsche en h e t Duitsche, t e bevorderen.

Art.3*

HL e WD s t e l t z i c h v o o r , z i j n bereiken: wegen-

doel langs de volgende

to

o

1) b i j ons volk do waarheid bekend. maken over en begrip wekken voor het vernieuwde Duit schland; 2)'bevordering van d e i n d i v i d u e e l e aanraking met h e t leven en de u i t i n g e n van h e t Duitsche volk; 3 ) v e r s t e r k i n g der bestaande banden op c u l t u r e e l en economisch gebied en h e t s t r e v e n naar nieuwe; 4) h e t tegengaan van onware en haatzaaiende p u b l i c a t i a s over Duitschland en voorts van a l l e s , wat de verhouding t u s schen belde volken v e r g i f t i g e n kan.

Y

A r t . 4 . Middolen.

De middelen, waarmee h e t WD z i J n doel t r a c h t t e b e r e i ken, z i j n : h e t verspreiden van g e s c h r i f t e n ; h e t doen houden van lozingen; h e t oprichten van boekerijen; h e t organiseeren van e x c u r s i e s ; d e bevordering van h a t toerisme tusschen beide landen; h e t vertoonen van f i l m s ; h e t houden van t e n t o o n s t e l l i n g e n ; h e t oprichten van algemeene en p l a a t s e l i j k e werk- ei1 studie-groepen; 9 ) d e bevordering van d e 'gelegenheid t o t h e t l e e r e n van d e Hoogduitsche t a a l , en v o o r t s alle andere d o e l t r e f f e n d e , w e t t i g e middelen. Art .7.

.-

1

-29

-

mt.7. beden.

--

Alleen leden van den Nederlandschen stam kunnen t o t h e t Verbond t o e t r e d e n , m i t s z i j hun instemming betuigen met het d o e l van h e t WD en behoudens goedkeuring van h e t Dagelijksch Verbond'sbestuur.

Art.9. ODhouden van het lidmaatschag.

Behalve door bedanken en o v e r l i j d e n kan e en l i d h e t lidmaatschap v e r l i e z e n d o o r u i t w i j z i n g . Tot u i t w i j z i n g wordt b e s l o t e n door h e t hlgemeen Verbon&itmtuur op voors t e l van de P l a a t s e l i j k e Groep, waartoe h e t betrokken l i d behoort, van den V o o r z i t t e r van d i e Groep of op voors t e l van h e t Dagelijksch Verbondsl;astuur, op g m n d van een houding of a c t i e , welke e r t o e s t r e k t h e t o n p o l i t i o k e k a r a k t e r van h e t Verbond t e ondermijnen o f anderszins n a a r h e t oordeel van h e t Algemeen Verbondsbestuur i n strijd i a n e t bf t e n nadeele van h e t VerboncSbëLang en h e t door h e t Verbond nagestreefde doel.

De aanhangers van h e t standpunt "VOORTZETTING VAN DE N . S . N . A . P . " kwamen op 9 J u l i 1939, t e n huize van G. KOSSEN, t e Nijmegen, b i j e e n . Het r e s u l t a a t van deze c o n f e r e n t i e is geweest, d a t beslot e n werd, de door van Rappard uitgevaardigde, "Bekendmaking" i n t e trekken, m.a.w. dat de N.S.N.A.P. haar werkzaamheden onder een nieuwe l e i d i n g z a l voortzetten. De Bfdeelingen Nijmegen, Arnhem, kmsterdam, Breda en T i l burg hebben z i c h b i j de N.S.N.A.P. aangesloten. I n e l k van deze p l a a t s e n , z u l l e n 3 personen, d i e verantwoordelijk m l l e n worden g e s t e l d voor den gang van zaken, worden aangewezen. Z i j zullen r e s p . de f u n c t i e van "groepsleider", "administrateur" en "beheerder" vervullen, De afdeelingen z u l l e n z e l f s t a n d i g actie voeren, waarbij h e t progranuna, zooals d i t door Van Rappard i s v a s t g e s t e l d , a ï s l e i d r a a d z a l dienen. De afdeelingen z u l l e n ook aan de l a n d e l i j k f i n a n c i e e l e v e r p l i c h t i n g e n hebben. Het afdrage t i e s o f g e d e e l t e n daarvan z a l n i e t behoeven t e geschieden. V o o r t s werd b e s l o t e n t o t de uitgave van een orgaan i n bescheiden vorm. H i e r t o e zal n i e t eerder worden overgegaan, dan wanneer de hierboven genoemde afdeelingen z u l l e n hebben gemeld, hoeveel exemplaren z i j kunnen afnemen.

--

I

Ook t e Amsterdam had op i3 J u l i 1939, onder l e i d i n g van B.C. Pauwels (geb. 15-6-1910 t e Hoorn) wonende t e Amsterdam, een vergadering m e t hetzelfde doel plaata. Na u i t v o e r i g e d i a cussies werd d o o r de aanwezigen (12 personen) besloten Be

L

-30voort te zetten. Hls leiders van deze afdeeling werden gekozen: d.G,Jauwels, groepsleider, g.H. Scharff, administrateur en B. berkens (geb. 9-10-1918 te kmsterdam) wonende te materdam, beheerder. N.S.N.H.P.

&enige der aanvaarde richtlijnen luiden: 1, De N . S . N . A . P . beweegt zich op politiek gebied in de lijn zooals in de partij Dr. v. Rappard werd voorgestaan en omschreven, n. 1. “GROOT DUITSCHE BEWEGING”. 2. Onze algeheele lijn en houding zal z i c h bepalen naar de richtlijnen ons gegeven door Adolf Hitler,die wij als eenigste en algemeen leider erkennen.

e

3 . De N . S . N . A . P . zal dit üoel propageeren en voorstaan met al de haar ten dienste staande middelen1 4. De afdeeling Amsterdam wordt geleid door een staf van 3 per-

d

sonen, die verantwoordelijk zijn voor de goede gang van zaken. Deze personen zijn:a. Groepsleider, b. Administrateur, c , Beheerder

.

9. Lid kunnen zijn mannen en vrouwen van hitschen bloede en vrij van smetten1 12. De leden verplichten zich ap alleszins bevredigende wijze aan de acties deel te nemen die worden gevoerd en zijn gehoorzaamheid verplicht aan de leiding. .f

i5. blogelijke landelijke aaneensluiting zal worden overwogen “met bestaande of in de txrekornst op te richten afdeelingenl“ Deze aansluiting mag niet in s t r i j d zijn met deze richtlijnen.

16. DE KWESTIE LEIDERSCHAP b

VOOR DE GEHEXLE BEWEGING IS NIET DRINGEND, DAAR VOLDOENDE IS GEBJSKEN DAT GESCHIKTF: PERSONEN HIER NIET AANWEZIG ZIJTJI ADOLF HITLER GEEFT ONS DE RICHTLIJNEN DIE W I J AANHOUDEN, TOT DAT DEZE ONS EEN U I D E R AfNWIJST.

ID

Wat de samenwerking van de N . S . N . A . P . met buitenlandsche prnanisaties betreft, kan het volgende worden medegedeeld. Omstreeks Juli i938 bleek dat e r tusschen de N . S . N . A . P . en de Nationaal-socialistische Vlaamsche Arbeiders Partij (N.S.V.A.P.] een overeenkomst bestond. De Vlaamsche organisatie was n.1. aangesloten b i j de beweging van van Ramard, welke door A*hd,J. Segers (geb. 8-7-1920 te Borgerhout,wonende te Antwerpen, leider der Nat. Social. Vlaamsche Arbeiders P a r t i j ) beschouwd werd als de officieele vertegenwoordi-

,

aintir

-31-

I

4

*

b

0

vertegenwoordiging van h e t Hitler-regime voor h e e l de z . g . Nederduitsche Nederlanden (Nederland en Vlaanderen). Door deze a a n s l u i t i n g v e r l o o r de Vlaamsche partij haar z e l f s t a n d i g h e i d e c h t e r n i e t . Propagandamateriaal, i n s i g n e s enz. werden van van Rappard betrokken. De correspondentie voor van Rappard werd door Segers veil i g h e i d s h a l v e gezonden aan A.J.H. Hinderàael (geb. 11-3-1877 te Gent) wonende t e b o e s t , u i t g e v e r van "De Hollandsche Poat", d i e a e e r bevriend i s met den toenmaligen voorman van de N . S . N . A , P , , Joh. Hem. De copie woor h e t orgaan van de N.S.V.A.P. "Vaderland en Arbeid" ontving Segers grootendeels van genoemdenHepp. Allengs werd e c h t e r h e t c o n t a c t tusschen Segers en van Aappard minder en voelde laatstgenoemde z i c h meer aangetrokken t o t een s o o r t g e l i j k e t e kntwerpen opgekomen o r g a n i s a t i e , de Vlaamsche Arbeiders Partid, waarvan A.H.A. Goossens ( geb. 11-1-1911 te Antwerpen) wonende t e kntwerpen, l e i d e r i ~ . Hoewe'l er tusschen de N.S.V.H.P. van Seaers ( t h a n s is l e i d e r Frans van Di;ick, geb. t e N i j l e n (B.) 5-1-1913, wonende t e Nijlen) en de V . H . P . van h o s s e n 6 geen c o n t a c t b e s t a a t ,

,

s t r e e f t d e ' V . A . P . dezelfde doeleinden na als de N.S.V.A.P. Van Goossens is bekend, d a t h i j i n nauwe betrekking staat met n a t i o n a a l s o c i a l i s t i s c h e kringen i n Duitschìand en m e t den "Fichte Bund" t e Hamburg. Ook staat hij i n verbinding met den Nelhekenden M L , H . C . J . NLibacker (geb. den Haag, 6-9-1911) te '+Gravenhage, v e r s p r e i d e r van v l u g s c h r i f t e n van den "Fichte Bund", Lensink t e U t r e c h t , vooraanstaand l i d N.S.N.A.P., G, Becker (geb. t e Amsterdam, 3-7-1908] t e Z e i s t , l i d van " Z w a r t Front" en van de " S t i c h t i n g Noord-Nederland-Vlaaderentt Het s t r i j d o r g a a n van de V.A.P. is "De Nationaal S o c i a l i s t t l .

.

De i n J a n u a r i 1939 u i t de N . S . N . A . P .

geroyeerde leden Look en Middelman vormden spoedig na hun royeering u i t de N.S.N.A.P. een nieuwe groep !'De I J z e r e n Garde" met a l s hoofddoel hat plegen van terreurdaden tegen Joden. H e t optreden zou a c t i e v e r zijn dan toen Look en Middelman nog d e e l uitmaakten van de N , S . N & . P . en o.a. r e 1 1 4 t j e s i n de Bijenkorf t e m s t e r dam werden verwekt. Dat

-

1

I

-32-

Dat de daad bij het woord werd gevoegd bleek spoedig toen b i j verscheidene Joodsche ingezetenen te msteräam ruiten werden ingegooid, Na korten t i j d werden de daders echter op heeterdaad betrapt bij het inwerpen van ruiten van het gebouw van het Joodsche Vluchtelingen Comité te &nsterdam. Omstreeks Maart 1939 werd “De IJzeren Gardell door Look omgevormd tot een partij onder den naam ttNEDERDUTSCHEV0LK-i SCHE BEiVJ3GINQ” H e t partijorgaan, het maandblad @@Bloeden Bodem” is volgens de aankondiging bedoeld als f t kampblad voor Nederduitsch volksbewustzi&P. Het eerste nummer verscheen in fipril 1.939, doch nadien niet meer. A l s hoofdopateller wordt in den kop van het blad, waarin twee hakenkruizen staan, book veme Id. D a t het in het voornemen lag het orgaan ook in Beìgië te verspreiden blijkt uit de vermelding “leesgeld voor ZuidNederland voor losse no’s f’rs. 1.- en per jaar es. 1 6 . 4 Medewerking ?OU aldaar verleend worden door Frans van Di;Zck (geb. te Nijlen, 5-1-1913)te Nijlen (B.) ,den tegenwoordigen leider van de N.S.V.A.P. Het doel van de N.D.V.B. is in het kort samengevat: t -de Hederdu4tsche wedergeboorte in Nederduitschen geest tot Nederduitsche vrijheid. De beweging heet te zijn een kultureele en volkspolitieke organisatie die z i c h stelt op h e t standpunt der volksche gedachte. Z i j erkent slechts als Nederduitscher al diegenen, behoorende tot den Nederduitschen volksstam (van Duitschen bloede) zoowel in Zuid- a l s Noord-Nederland als elders. Verder streeft zij naar bewustmaking van alle Nederduitschers van hun Nederduitschen volksaard, verbroedering van alle Nederduitsche volksstammen teneinde met een bewuste Nederduitsche voJksgerneenschap den pondslag te leggen voor een gezonde volksche staatsopvatting door ontwikkeling van haar traditioneele zelfstandigheids- en vrijheidszin voor de wedergeboorte van een Groot Nederdûitschland, teneinde hierdoor gelijkwaardig deel t e nemen aan de groote Germaansche heropstanding. De groet van de nieuwe beweging, die fel anti-semitiach is, is Weil Hitler“. Op een op 19 A p r i l 1939 te Hmsterdam gehouden vergadering verklaarde t o o k , dat bij de vrijmaking van het Nederlandsche volk alle middelen, ook geweld, zullen moeten worden aangewendi Verder

.

0

‘II

i

b

Q

.-

.

I

-33Verder propageerde hij een onmiddellj,ike aansluiting bij Duitschland. "Nog is de tijddaar, dat de liederduitschers zichzelve kunnen annexeeren, waardoor voorkomen wordt, dat zij met I geweld zullen worden geannexeerd. De leden zijn meerendeels jongelieden van i6 à 20 jaar en oude Kruyt- en van Rappard-leden,terwijl ook jongere N.S.B.ers zich aanmeldden. Daar Loak een absolute macht over zijn menschen uitoefent en h i j zelf tot het plegen van terreurdaden in staat wordt geacht, moet de N.D.V.B. als gevaarlijk worden beschouwd. Zoo werd ten tijde van de verkiezingen in 1939 vernomen, dat hij trachten zou door middel van chemische stoffen o f ontbrandingsmiddelen den inhoud van stembussen te laten vernietigen. ueze daad werd niet uitgevoerd, doch op i9 April1939 weigerde hij zijn stembiljet in de stembus te werpen of aan den voorzitter te overhandigen, waarna zijn aanhouding terzake overtreding van artikel 79 2e lid van de Kieswet volgde, Ook in deze partij ontstond weldra tweedracht. Eenige leden konden er n.1. hun goedkeuring niet aan geven, dat Look de ontvangen gelden van verkochte couranten, brochures en contributies ten eigen bate aanwendde, den drukker van "Bloed en Bodeml' niet betaald had, zoodat het 2e nummer niet verschijnen kon, en zelf met een Joodsche vrouw gehuwd geweest was, zoodat hem, volgens deze leden, het recht ontbrak, te 8preken o f te schrijven over het rassenvraagstuk. De aanvoerder van deze oppositie was LJ. Slui,imers (geb. te Den Helder, 24-4-1908) oud N.S.B.-er, wonende te Amsterdam. Op 11 Mei 1939 namen genoemde leden het besluit Look uit de partij te verwijderen en werd de leiding opgedragen aan: Slui.imers voornoemd, bijgestaan door: H.J.J.H. Ahlers (geb. te Amsterdam, 26-8-1895] wonende te Amsdam, als secretaris en F.H. Feldman (geb. te Amsterdam, ll-l2-l9OO) eveneens wonende te &sterdam, als penningmeester.(laatstgenoemde bedankte spoedig als lid). Het orgaan "Bloed en Bodemttzou worden voortgezet, echter met verwijdering van de hakenkruizen uit den kop. Een ontwerpprogram van actie werd vastgesteld. De door deze oppositie-groep uitgeschreven buitengewone ledenvergadering op 24 Mei 1939 werd op last van den P.G. te &-naterdam*verhinderd. Eeniae

,

....

-34

.

-

Eenige dagen l a t e r werd ten huize van Sluijmers een b i j eenkomst gehouden teneinde de r i c h t l i j n e n v o o r de verdere a c t i e vast t e a t e l l e n . Besloten werd aan de beweging een anderen naam te geven daar de actie geheel l o s zou staan van die van de N.D.V.B. en dat de t e voeren s t r i j d hoofdzakelijk tegen de N.S.B. en Look gericht zal zijn.

i

i

e

-35-

IV *

_.* , es

t>

EEN NIEWJE RADICALE NATIONAAL-SOCIALISTISCHE PARTIJ.

De aandacht wordt gevestigd op pogingen, welke d o o r pr. Willem, Dimus van RENFSq (geb. t e 's-Gravenhage, 10-6i877), tandarts, wonende Laan va.n Meerdervoort 712 te 's-Gravenhage, i n h e t werk worden g e s t e l d , om t e komen t o t de opr i c h t i n g van een nieuwe r a d i c a l e n a t i o n a d - s o c i a l i s t i s c h e pa'tij, waartoe h i j z i c h reeds eenige malen naar Duitschland h e e f t begeven. B i j deze r e i z e n zou u i t w i s s e l i n g van g e s c h r i f t e n hebben p l a a t s gehad. Voorts werd vernomen, d a t h i j b e z i g is met h e t vormen van een groep onder den naam "De Dietsche Stam". Deze D r . van Renesse was i n i936 vooraanstaand l i d van de N.S.N.A.P. van Kruyt en is overtuigd anti-semiet, waarvan h i j h e r h a a l d e l i j k g e t u i g e n i s a f l e g d e i n het blaadje "De Volksche Herautt1, welk b l a a d j e min of meer als Haagsch kringblaadje van de N . S . N . A . P . w a s t e beschouwen. Van Renesse fûngeerde als red a c t e u r ( h o o f d o p s t e l l e r ) onder den schuilnaam: " D i r k van Scouwell. I n Mei 1937 trad van Renesse met eenige andere vooraanstaanden, o.a. D r . A.K.H.J. S c h i l l i n g t e Ginneken,uit de partij, zulks 1 u i t mianoegen over h e t wanbeheer en de slappe l e i d i n g van den leider. Van Renesse nam daarna met S c h i l l i n g , de e x p l o i t a t i e van "De Volksche Heraut" i n eigen beheer en s t r e e f d e toen r e e d s , b l i j k e n s enkele a r t i k e l e n i n de Augustus-nummers 1937, n a a r de o p r i c h t i n g van een ttNationaal-Sociaiistisch Nederlandsch Arbeiders Frontvt, T o t een o p r i c h t i n g hiervan is h e t e c h t e r n i e t gekomen. De u i t g i f t e van het blaadje werd daarop g e s t a a k t , vermoedelijk i n verband met de o p r i c h t i n g ( e i n d 1937) van h e t '%omit& t o t bestudeering van h e t Joodsche vraa.gstWt welk comité, onder l e i d i n g van D r , P. Molenbroek en g. Ni.isse spoedig daarna overging t o t de u i t g i f t e van h e t blaadje "De Misthoorn", waarin op meer i n t e n s i e v e wijze, dan in''De Volksche Heraut" het anti-semitisme werd gepropageerd. Van betrouwbare z i j d e werd vernomen, dat D r . van Renesse met een abonnement op de Nederiandsche Spoorwegen, verschilken-

de p l a a t s e n i n Nederland bezoekt en besprekingen v o e r t met personen, t e n opzichte van w i e h i j z i c h tevoren overtuigd h e e f t , dat z i j betrouwbaar- en n a t i o n a a l s o c i a l i s t zijn. H i j t r a c h t dan deze personen voor z i j n plannen t e winnen. U i t een gesprek,

&&

-

-

-36dat h i j met een a d s p i r a n t - l i d voerde, werd h e t volgende mede_gedee Id : D r . van Henesse is overtuigd d a t v e l e personen h e t nationaal-socialisme i n liederland w i l l e n brengen. Deze menschen z i j n verdeeld over v e r s c h i l l e n d e thans bestaande o r g a n i s a t i e s . Geen van deze vereenigingen z a l volgens v. Henesse, o o i t aan de macht komen, doch z i j b e s t r i j d e n elkander inplaats van gezamenlijk r e c h t op h e t einddoel af t e gaan. D r . van Henesse h e e f t daarover met Ma.ioor K r u a , Arnold MeLier en D r . van R a pard besprekingen gevoerd, waarbij de onderlinge t w i s t duidel i j k bleek. Daarna z i j n eenige bekende n a t i o n a a l - s o c i a l i s t e n b i j e e n gekomen om den toestand t e bespreken. E r is b e s l o t e n om i n h e t geheim 2000 personen i n Nederland b i j e e n t e zoeken, d i e b e r e i d zouden z i j n t o t daden. Hierover kon Dr. van Renesse z i c h n i e t nader u i t l a t e n , doch ter v e r d u i d e l i j k i n g verwees h i j naar I e r l a n d . Om z i j n menschen t e verzamelen, zoekt D r . van Henesse b i j de bestaande groepeeringen de g e s c h i k t s t e personen u i t ( H i j werd d i k w i j l s gezien op vergaderingen van de N.S.N.A.P. ,groep I(ru?rt,,en van h e t comité tot bestudeering van h e t Joodsche vraags t u k , van' welke groepen h i j l i d zou zijn), Z i j d i e n i e t s hebben t e v e r l i e z e n en wel w a t durven, hebben de voorkeur. Men w o r d t U d door aan een ander l i d een g e l o f t e af t e leggen. Daarna zoekt d a t l i d z e l f weer een nieuw l i d , enz. br worden geen vergaderingen belegd, noch kringhuizen o p g e r i c h t , om spionnage t e voorkomen. Zoodra men l i d i s geworden, ontvangt men een nummer. Namen worden n i e t meer genoemd. E r z a l v i a een postbox worden gecorrespondeerd. Het lidmaatschap bedraagt f.2.- per d r i e maanden, V o o r t s moet i e d e r , d i e t o e t r e e d t , een k l e i n e som gelds b e t a l e n voor kosten van propaganda enz. Door s t r e n g e sel e c t i e hoopt D r . van Hepesse binnen eenigen t i j d over voldoende krachten, waarop h i j kan bouwen, t e beschikken. Alleen de hoofdleiding zal weten, hoeveel personen z i j n toegetreden. De leden z u l l e n a l l e e n op een bepaald oogenblik te weten komen, dat e r t o t daden z a l worden overgegaan, Daarvoor i s a l l e s r e e d s gerege I d hr moet, volgens v. Renesse, v e e l aandacht worden geschonken aan de m i l i t a i r e n . Z e l f r e i s t Dr. van Renesae van en n a a r Garnizoensplaatsen om de stemming onder de m i l i t a i r e n t e peilen. Eeniae

,

c: d

.

r'.

f,

.

-

-37Eenige o f f i c i e r e n zouden d o o r D r . van lienesse r e e d s z i j n aangeworven. up vragen over den s t a n d van zaken wilde Dr. van Renesse geen antwoord geven. Alleen deelde h i j nog mede, d a t e r r e e d s d r i e maanden aan z i j n p l a n gewerkt was en de r e s u l t a t e n bevredigend waren t e noemen. Ter voorkoming van v e r r a a d wilde h i j z i c h n i e t verder u i t l a t e n . Wel zeide h i j nog, dat degene, d i e v e r r a a d p l e e g t , l a t e r de afrekening z a l k r i j g e n .

t d

Van andere ( a n t i - f a s c i s t i s c h e ) z i j d e , hoewel n i e t a l l e s z i n s betrouwbaar, werd een en ander vernomen omtrent de plannen van Dr. van Renease, d a t t e r bevestiging van h e t vorenstaande kan dienen. Volgens deze mededeelingen zou or. van Renesse een fam i l i e l i d z i j n van h e t N.S.B.-2e Kamerlid W. M.M. Rost van Tonningen. H i j wordt zwaar Germmophiel genoemd en zou z i j n b r i e v e n aan Duitsche r e l a t i e s s t e e d s onderteekenen met "Heil H i t l e r I' Omtrent de plannen t o t o p r i c h t i n g van de nieuwe partij wordt v o o r t s gemeld, d a t h e t voornemen b e s t a a t een 14-daagsch blad u i t t e geven, dat nauw z a l samenwerken met "De Misthoorn'', . d i e e c h t e r h a a r I'onafhankelijk karakter" z a l bewaren en z i c h buiten de p o l i t i e k zal b l i j v e n houden. Voorts moet van henesse v e r k l a a r d hebben, dat er e i g e n l i j k m a a r &n uitkomst is voor Nederland, en wel een i n n i g e samenwerking met Duitschland. H i j meende, dat h e t voor h e t rassenbewustzijn van ons volk misschien voor h e t oogenblik maar h e t b e s t e was, a l s Nederland onder Duitsch p r o t e c t o r a a t kwam, a l was h e t m a a r voor een paar jaar.

-

.

C Y

c)

Hieronder volgt een afschrift van de door den promotor

voor z i j n nieuwe p a r t i j opgestelde grondbeginselen. GRONDBEGINSEmN

De n a t i o n a a l s o c i a l i s t i s c h e wereldbeschouwing ligt i n de z i e l van ons RAS van Noordschen bloede, i s d a a r i n ontkiemd, geg r o e i d en d o o r fidolf H i t l e r i n Duitschland t o t overwinning g e voerd. D e k u l t u u r van een volk i s bepaald d o o r de eigenschappen van de ZIEL VAN HLT M S .

mr

-30HET RASBEGINShL I S DE GROKDSLAd VOOR OWE "JE;RELDBESCHOUWING.Het doel waarnaar wij streven is een 'vederland voor volksgenooten van den NEDERDUITSCHEN STAM. ket het oog op de steeds toenemende verbastering van ons volk en de overwoekering met rasvreemde elementen, moeten wij streven naar OPNOORDING ( ontwikkeling naar het Noordsche). W i j willen dus zorgen: lo. dat door een HWNE,LIJKSiiETGLVING iedere verdere Verbastering van ons volk met andere rassen(Joden, andere Aziatische rassen, negers, enz.) ophoudt. 20. dat geen menschen, die tot een dier vreemde rassen behooren, worden toegelaten tot BETREKKINGEN IN OVERHEIDSLICHABIIEN of tot het ONDERWIJS. In de Ned. Indische koloniën kunnen hierbij voor Indo's uitzonderingen gemaakt worden. Wij zullen strenge maatregelen nemen tegen het werk van alle INTERNATIONULE MACHTEN (Jodendom, Vrijmetselarij, OddFellows, Rotarybeweging, Schlaraffenbund, Komintern, politieke kerkmachten enz. Alle PARTIJEN en de PARLEMENTEN moeten worden opgeheven. De RECHTSPRAAK en het BELASTINGSTELSEL moeten grondig herzien worden. 4 Het Nederlandsche volk worde bestuurd door een naar karakter en kunnen bevoegden LEIDER, bijgestaan door gelijkwaardige leiders in alle takken van dienst. GODSDIENSTIGE-,KERK-,PHILOSOPHISCHE- en ANDERE GENOOTSCHAPPEN hebben zich volkomen te onthouden van iedere bemoeiing met de leiding van den staat. Godsdienst mag nooit verdeeldheid brengen in het volk en zeer zeker niet bij de jeugd. Hieruit volgt onmiddellijk, dat er maar EEN ONDERWIJS bestaat voor alle kinderen van den Nederduitschen stam. Dit ONDERWIJS is gericht op den groei en bloei van den 14ederduitschen stam, de volksche kultuur en de volkswelvaart. VOOR IEDEREN VOLKSGENOOT STAAT DE WEG I N DE MAATSCHAPPIJ OPEN, AL NAAR Z I J N AIINLEG. HET HEIL VAN HET VOLK IS HET HOOGSTE DOEL en staat boven persoonlijke belangen. Klassenstrijd mag niet bestaan. WOEKER en KAPITAALOPHOOPING, waaronder natuurlijk ook het WARENHUISSTELSEL valt, worden tegengegaan. H e t einddoel is de HEERSCHAPPIJ VAN DEN ARBEID en de vernietiging uan de renteslavernij. Alle

.

1

i

\

G

4

1

-39-

c.

o

Alle ONTHARDING VAN HET VOLKSCHE wordt met kracht bestreden, De'KüNSTwordt beschermd tegen ontaarding, de taal tegen verminking (KOUEtVIJN, MARCHANT, enz. en de verbastering (vreemde woorden). De nederduitsche stam zal een band van onverbrekelijke VRIENDSCHAP SLUITEN MET den hem NAASTVERWANTEN DUITSCHEN STWI en daarmede zoowel kultureel in den ruimsten zin a l s o o k oeconomisch en politiek samenwerken. De WERELDBESCHOUWING van het Nederlandsche volk zal in overeenstemming zijn met de NATIONAALSOCIALISTISCHE van het stmverwante Duitsche volk, Z i j , die behooren tot het JOODSCHE RAS OF ANDERE NIETARISCHE RASSEN kunnen geen Nederlandsche staatsburgers zijn en worden dus al8 vreemdelingen beschouwd. Vreemdelingen, die trachten in het Nederlandsche volk een kultureelen, politieken of oeconomischen invloed of overwicht te krijgen, worden verbannen,

.I

"

I

i