BERGWANDELEN
Tekst en fotografie Ronald Naar
De 5 mooiste huttentrektochten in de Alpen
12
4 - 2008
Door een trektocht te maken van berghut naar berghut beleef je de Alpen op hun best. Al sinds jaar en dag is Op Pad-medewerker Ronald Naar op zoek naar de mooiste, eenzaamste, zonnigste huttentrektochten. Hierbij, in willekeurige volgorde, zijn Top Vijf.
Vertrek vanaf Rifugio Agostini (2410 m) voor de Via Ferrata ‘Ideale’, een prachtige oversteek tussen twee relatief ongevaarlijke mini-gletsjers in de Brenta.
4 - 2008 13
TOCHT
1
DE ZONNIGSTE
De feiten
Aankomst bij de Refuge de Valmasque (2221 m).
Frankrijk, door de Mercantour De Mercantour voldoet aan alle voorwaarden voor een tocht op beginnerniveau. Hoge bergen in een lieflijke omgeving. Goede, duidelijke paden. En dat alles in een deel van de Alpen met een zo groot mogelijke kans op goed weer. Zo belandde ik in de Alpes Maritimes, de zuidelijkste uitloper van de Franse Alpen. Een minihooggebergte op geringe afstand van de Middellandse Zee. Een groot deel ervan valt binnen het Parc National du Mercantour. Een beschermd gebied waar de kans groot is om gemzen en steenbokken te zien, met toppen die tot zo’n drie kilometer hoogte reiken en een aangenaam mediterraan klimaat. Ook de paden en de markering zijn uitstekend; de Grande Randonnée 52, een variant op de beroemde GR5, de langeafstandswandeling van Nederland naar Nice, loopt er dwars doorheen. De Club Alpin Francais heeft er op redelijke afstand van elkaar hutten gebouwd. De parel van het Parc National du Mercantour is de Vallée des Merveilles – het Dal van de Wonderen. In de oksel van 14
4 - 2008
deze vallei liggen drie kunstmatig gevormde bergmeren die als gevolg van wiervorming smaragdgroen en azuurblauw zijn gekleurd. Het gesteente is hier rood, deels roestbruin. De hellingen zijn grotendeels met bossen bedekt. De kleurenpracht is uitzinnig.
Karakter Een huttentrektocht voor beginners door een groen, ruig gebergte dat deel uitmaakt van het Nationaal Park Mercantour, gelegen nabij de Middellandse Zee met over het algemeen zeer goed weer. Goede paden die met de Franse slag zijn gemarkeerd. De tocht Vijfdaagse trektocht. Dagelijks 3 tot 5 uur lopen; de laatste dag 6 uur (voornamelijk dalen). De eerste dag 900 meter hoogteverschil, daarna elke dag iets minder. Begin- en eindpunt St.-Martin-de-Vésubie in de zuidelijke Franse Alpen, op anderhalf uur rijden van Nice. Zwaarte/moeilijkheidsgraad Licht tot middelzwaar. Opmerking In juli en augustus kan het in de Mercantour zeer druk zijn en is tijdig reserveren van de hutten gewenst. Vergeet onderweg niet de rotsschilderingen in de Vallée des Merveilles te bezoeken. Beste tijd half juni - half september
Bergmeer aan de voet van de Pas de Ladres (2448 m). De paarden worden in de Franse Zeealpen ingezet als lastdier bij georganiseerde trektochten.
TOCHT
2
DE NATUURVRIENDELIJKSTE
Verzorgde paden leiden naar de Casolari dell’Herbetet (2435 m.), een vroegere alpweide waar wilde steenbokken de koeien en schapen nu hebben verdreven.
De feiten
Italië, rondom Valnontey en Gran Paradiso De grootste attractie van het gebied rondom de 4061 meter hoge berg Gran Paradiso zijn niet in de eerste plaats de besneeuwde toppen, de uitgestrekte ongerepte naaldbossen en de gletsjer, maar een overvloed aan dieren: bergmarmotten, gemzen en steenbokken, de Capra Ibex Ibex. Al in 1820 kregen de dalen rondom de Gran Paradiso een vorm van bescherming toen het de plaatselijke bevolking werd verboden er te jagen. In 1856 werd de streek het jachtrevier van de latere Italiaanse koning Victor Emanuelle II. Het was de bedoeling dat het bestand aan gemzen en steenbokken groot genoeg zou blijven zodat de adel altijd iets zou kunnen blijven afschieten. Hierdoor overleefden een kleine honderd exemplaren van de trotse steenbok, terwijl het dier elders in de Alpen al was uitgestorven. In dit oudste nationale park van Italië (opgericht in 1920) horen eigenlijk geen bemande berghutten;
hun aantal is beperkt tot een handvol verspreid door het gebied. Om dit tekort aan onderdak te compenseren zijn op vijftien afgelegen plaatsen zogenoemde bivacco’s gebouwd. De oudere exemplaren zijn vaak niet meer dan een halve aluminium cilinder aan de binnenzijde met hout afgetimmerd en waarvan de vloer met hooguit vijf matrassen is bedekt. De modernste bivacco’s daarentegen, zoals de Leonessa, zijn kleine houten gebouwtjes met twee tafels,
Karakter Een trektocht door een ongerept berggebied met een grote populatie steenbokken en gemzen. De paden zijn over het algemeen goed herkenbaar en goed gemarkeerd. De tocht Driedaagse tocht die je kunt uitbreiden tot een tocht van een week, maar de moeilijkheidsgraad neemt dan sterk toe doordat de rugzak zwaarder wordt en er gletsjers zullen moeten worden overgestoken. Dagelijks zo’n 5 à 7 uur wandelen, 1200 meter stijgen op de eerste en 1200 meter dalen op de laatste dag. Begin- en eindpunt Cogne en het gehucht Valnontey ten zuiden van het Valle d’Aosta. Zwaarte/moeilijkheidsgraad Omdat je zelf een brander en voedsel moet meenemen, moet je tijdens deze tocht een zwaardere rugzak dragen dan op de andere genoemde tochten. Beste tijd Half juni - half september.
zo’n veertien matrassen en stapels dekens. Er is geen waard, je kunt er geen voedsel of drank kopen en zelfs een kooktoestel zul je er tevergeefs zoeken; er is alleen wat keukengerei. Je moet dus flink meer meedragen dan elders in de Alpen. Maar de beloning is overweldigend: ’s avonds je eigen kostje koken terwijl buiten de gemzen en steenbokken grazen en de ondergaande zon die weerkaatst op de gletsjers boven Valnontey. 4 - 2008 15
TOCHT
3
DE GEMOEDELIJKSTE
Slecht weer bij de Gollinghütte (1641 m.), een bouwkundige herinnering aan hoe bergsport een eeuw geleden bijna overal in de Alpen werd beleefd.
De feiten
Oostenrijk, door de Schladminger Tauern Het maken van huttentrektochten is, zeker in een land als Oostenrijk, een way of life. Het lopen van de ene naar de andere hut geeft een extra dimensie aan het beleven van de Oostenrijke Alpen en een uniek gevoel van vrijheid. Dat geldt zeker
16
4 - 2008
voor de Schladminger Tauern waar de dichtheid aan hutten zo groot is dat achter elke berg een gastvrije berghut is ingericht. De Schladminger Tauern vormen eigenlijk het einde van de Alpen. Of het begin ervan, afhankelijk van hoe je ernaar kijkt. Ten westen van de Tauern beleven de Alpen hun oostelijke hoogtepunt in de Grossglockner. Volg je de Alpenkam vanaf die piek in oostelijke richting, dan wordt ze alleen maar lager. Oostelijk van de stokoude, granieten Schladminger Tauern is het gebergte zo ver afgesleten dat ze overgaat in afgeronde en met bossen overwoekerde heuvels en het hooggebergte verdwijnt. Groen is de overheersende kleur van de Schladminger Tauern. Zoals voor de hand ligt, zijn de naaldbossen en de alpweiden groen; maar daarnaast stuit je hier ook op smaragdgroene bergmeren en helgroen bemoste kliffen. Op maar weinig plaatsen is ruimte voor een afwijkende tint of het zou het roestbruin of staalgrijs van vers gebroken rots moeten
Karakter Relaxte trektocht langs kleine en gezellige berghutten door een gebergte dat is verstoken van gletsjers, maar een hoge dichtheid aan berghutten heeft. Redelijke tot goede paden, met goede bewegwijzering. De tocht Vijfdaagse tocht (of zoveel minder als je wilt omdat je telkens kunt afdalen naar het beginpunt of met behulp van een spoorverbinding daar naartoe kunt terugreizen). Het is mogelijk sommige dagtrajecten in tweeën te splitsen, omdat je op sommige dagen ook halverwege de dag een berghut passeert. Dagelijks 5 - 7 uur wandelen. Tijdens de eerste dag lopen moet je een hoogteverschil van 850 meter overbruggen, maar tijdens de volgende trajecten is dit minder. Begin- en eindpunt Schladming aan de noordoostkant van de Hohe Tauern. Zwaarte/moeilijkheidsgraad Licht tot middelzwaar. Beste tijd Half juni - half september.
zijn. Nergens zijn de bergen in de Schladminger Tauern zo hoog dat zich gletsjers hebben kunnen vormen. Het gebied heeft alles voor de bergwandelaar die zich niet elke dag een breuk wil lopen. Alle hutten zijn heel klein en gemoedelijk en in honderd jaar niet veranderd. In tegenstelling tot de joekels elders in Oostenrijk. Er heerst een hele leuke, gezellige sfeer.
TOCHT
4 DE SPECTACULAIRSTE De feiten
In de Via delle Bocchette zitten korte passages waarin je door middel van ladders en met behulp van staalkabels van lagere naar hogere richels klimt.
Italië, Via delle Bocchette, Brenta Dolomieten De Brenta Dolomieten vormen echt een surrealistische wereld. Tussen beweeglijke nevelflarden stuit je op in de berg uitgesleten spelonken, oranjerode rotswanden en slanke pieken. Net slotgrachten, kasteelmuren en –torens. Alles doet denken aan de vestingstad Minas Tirith uit Lord of the Rings. Deze verticale wereld werd ooit gevormd op de bodem van een zee. In de tijd dat op deze plaats miljoenen jaren geleden brak water lag, stapelden zich skeletten van vissen en schelpdieren op. Na het verdwijnen van de zee werden deze geperst tot een massieve koek van kalksteen. Weer en wind braken dit gigantische zeekerkhof vervolgens weer af en lieten messcherpe pieken achter. Wat de Brenta Dolomieten zo uniek maakt, is dat de vroegere zeebodem hier bijna perfect gelaagd is. Zachtere horizontale verbindingslagen werden in de loop der tijd weggesleten, waardoor een netwerk ont-
stond van smalle richels langs loodrechte en door soms overhangende bergwanden. Al voor de Tweede Wereldoorlog werden de mogelijkheden van deze richels ontdekt. Bergbeklimmers uit Trentino bouwden op vernuftige wijze een ‘wandelpad’ door dit ontoegankelijke, verticale terrein, waarbij - waar mogelijk - de richels werden gevolgd. Omdat die vaak maar handbreed zijn, werden er staalkabels langs de klif gespannen. En daar waar de richels oplossen in de bergwand werd met behulp van kabels een ‘uitweg’ gezocht naar een hoger- of lagergelegen richel. Als die ‘uitweg’ te steil was, werden de rotsen begaanbaar gemaakt met behulp van stalen ladders en pinnen. Vandaag de dag leidt een opeenvolging van richels, stalen ladders, pinnen en kabels de bergwandelaar langs loodrechte kliffen van de ene berghut naar de andere, en dat via een reeks kleine bergpassen, Bocca’s – ‘pasje’
Karakter Een trektocht over ‘paden’ die met staalkabels, pinnen, ladders en dergelijke begaanbaar zijn gemaakt en onderweg langs verticale kliffen leiden. Anders gezegd: een huttentrektocht die vrijwel uitsluitend van Via Ferrata gebruik maakt. De omgeving bestaat uit indrukwekkende gele, oranje en gitzwarte kalkrotsen en -torens. De tocht Zes halve dagetappes. Per dag 2 etappes mogelijk. De langste etappe is de Via delle Bocchette Alta. Deze vergt ongeveer zes uur en gaat almaar omhoog en omlaag. Begin- en eindpunt Madonna di Campiglio, iets ten noordwesten van het Gardameer. Navigatie Verfstreken op de paden en in de bergwanden gewoon het ijzer volgen. Zwaarte/moeilijkheidsgraad Zwaar. In het bijzonder bij de Via delle Bocchette Alta moet je veel loodrechte en soms zelfs licht overhangende ladders passeren, hetgeen een redelijke aanslag op de armspieren is. Niet aan deze tocht beginnen als je last hebt van hoogtevrees. Kunnen omgaan en meenemen van een klettersteiggordel en helm is noodzakelijk. Beste tijd Half juni - half september
in het Trentiner dialect. Vandaar de naam ‘Via delle Bocchette’ – ‘Weg van de Bergpasjes’. Er zijn bedevaarten die je niet mag overslaan en de Via delle Bocchette is er één van. Het is de meest spectaculaire huttentrektocht in de Alpen – niet moeilijk of gevaarlijk, maar je moet er wel stalen zenuwen voor hebben. Het masterpeace is de Via delle Bocchette Alta met een honderden meters lange richel van nog geen halve meter breed die bovenlangs een deel overhangende afgrond leidt. 4 - 2008 17
TOCHT
5
DE LANDSCHAPPELIJK MOOISTE
De feiten
Ingehouden adem op een rotsklif boven de Täschhütte (2701 m.), de meest noordelijke hut in het ‘Hoefijzer rondom Zermatt’.
Zwitserland, het Hoefijzer van Zermatt Kijken naar de weerspiegeling van de Matterhorn in een bergmeer, lopen over de grijsblauwe ijskristallen van de Gorner gletsjer, dommelen in een slaapkamer met uitzicht op de majestueuze Weisshorn, staan op een bergtop waar je oog in oog komt te staan met de machtige Dom, of een diner aan gedekte tafels terwijl op de achtergrond het alpengluhen wegsterft achter de gletsjers van de Rothorn. Niets moet, alles kan. Zoals de Via delle Bocchette de bergwandelaar in een verticale wereld brengt die anders voor hem onbereikbaar zou blijven, zo leidt het ‘Rondje Zermatt’ de bergwandelaar op tastafstand langs de vergletsjerde vierduizenders van het Wallis. Eigenlijk is het Hoefijzer van Zermatt geen huttentrektocht in de klassieke zin. Het is eigenlijk meer een grabbeldoos waaruit je kunt nemen wat je begeert. Niets moet, alles kan. Tegen de berghel18
4 - 2008
lingen boven Zermatt liggen vijftien onderkomens: vier officiële berghutten van de Zwitserse Alpen Club en elf berghotels. Deze veelal statige gebouwen zijn onderling verbonden door een netwerk van paden van goede kwaliteit. In een week tijd kun je, afhankelijk van je wensen, een trektocht uitzetten waarbij je elke nacht op een andere plek slaapt. Voor wie dit niet opwindend genoeg is: in het netwerk zitten ook twee heuse wandeltoppen van meer dan drie kilometer hoog, en voor wie dat ook eens wilt meemaken: één betrekkelijk ongevaarlijke gletsjerovergang. Een enkele keer kun je tijdens het wandelen over het wandelnetwerk gebruiken maken van een metro die dwars door de berg leidt, een gondelbaan, een tandradtrein of een stoeltjeslift. Daarmee kom ik meteen op het enige nadeel van deze trektocht: je passeert nogal eens als gevolg van de wintersport beschadigde hellingen
Karakter Relatief luxe trektocht over uitstekende paden, die voorbeeldig zijn bewegwijzerd en gemarkeerd. Het uitzicht onderweg is een van de mooiste in de gehele Alpen. De hutten zijn hier meestal berghotels, waardoor de luxe over het algemeen groter is dan bij een ‘gewone’ huttentrektocht. De prijs van de overnachting is navenant hoger. Uitstekende paden en voorbeeldige bewegwijzering en markering. De tocht Vijfdaagse tocht (of zoveel minder omdat je vanuit elke hut naar het beginpunt Zermatt kunt afdalen; of zoveel meer omdat er maar liefst vijftien hutten en berghotels aan en rondom de route liggen). Dagelijks gemiddeld 5 uur lopen, maximaal hoogteverschil 700 meter. Begin- en eindpunt Zermatt in het Zwitserse Wallis. Zwaarte/moeilijkheidsgraad Licht tot middelzwaar. Ideaal voor beginners die enig comfort op prijs stellen. Bijzonderheden Aan de route liggen twee ‘wandeltoppen’: de Mettelberg van 3406 meter en de Oberrothorn van 3414 meter. Beide toppen hebben een vrijwel ongeevenaard panorama over de 4000ers van het Wallis, maar gelden als middelzwaar tot zwaar. Het is verstandig voor beide tochten een extra dag uit te trekken. Beste tijd Half juni - half september
en op veel plaatsen kunnen ook ‘gewone’ toeristen komen. Maar dat alles kun je wegstrepen tegen dat ene supervoordeel: overal kun je hier uitkijken op de vele tientallen zogenoemde vierduizenders van het Wallis. Dit alles maakt deze trektocht tot de mooiste en de meest luxueuze van mijn selectie.
Alpen met korting Alpen
Voor lezers van Op Pad heeft SNP een 8-daagse individuele wandeltocht langs gîtes d’étape, chambres d’hôtes, hotel en berghut in de Mercantour samengesteld. Een afwisselende voettocht over gemarkeerde paden door de Haute Vallée du Var en het Parc National du Mercantour. Het ongereptste deel van de Alpes Maritimes met een zeer rijke flora en fauna. Een prachtig berglandschap van kalksteentoppen tot boven de 3000 meter, door gletsjers uitgesleten dalen, veel meren en veel zon. Reissom vanaf € 625,- p.p. (reiscode 304190). Op Pad-lezers ontvangen € 50,- korting p.p. Deze aanbieding geldt voor heel 2008, maar moet wel geboekt zijn voor voor 1 juli 2008. Meer info/boeken: (024) 32 77 000, www.snp.nl/oppad. Geef aan dat u gebruik wilt maken van de speciale Op Pad-korting. Op Pad heeft een samenwerkingsverband met SNP. Abonnees kunnen daardoor in elk nummer profiteren van speciale aanbiedingen.
Zelf één van de vijf huttentrektochten maken? Wil je één van de huttentochten maken, dan hebben we alle benodigde informatie voor je op een rij gezet in een pdf op onze website. Hierin vind je onder meer welke kaarten en gidsen je nodig hebt, adressen van de hutten en veel meer. En voor wie niet genoeg is: hierin tippen we óók nog 10 andere mooie huttentochten in de Alpen!
oppad.nl
Jh[aFeZ
Download de pdf met praktische informatie van onze website
MMM$EKJ:EEH:79>J$DB ;gk_fc[djXoJ[Y^deboj
;#ikd
WANDERLUST
:[][^[b[d_[km[Yebb[Yj_[dkj[p_[defedp[m[Xi_j[ LhWW]Z[d_[kmij[EkjZeehZWY^j YWjWbe]kiWWd OSRAM
TECHNOLYT BV INDUSTRIEWEG 35 1521 NE WORMERVEER T +31 (0)75 6474547 F +31 (0)75 6213663
[email protected] WWW.TECHNOLYT.NL 4 - 2008 19
