Fracturen van de hand Mark de Vries Kim Wilhelm e
Epidemiologie: waar hebben we t over ?
15 20 % van alle 15-20 ll fracturen: f t
Hand fracturen:
59 % 33 % 8%
phalanx fracturen metacarpale t l fracturen f t carpalia
De helft van de patienten:
Fracturen van carpalia, metacarpalia & phalangen
Tussen de 15 en 35 jaar
Meestal val op uitgestrekte hand
Op tweede plaats: sport ongevallen
Impact
De Putter et al, JBJS, 2012: economische impact
Hand en pols letsels ongeveer 20 % van alle letsels op SEH Kostbaarste letsels letsels, nog voor knie en heup # Fracturen van de hand en vingers g “kostbaarste” binnen de g groep p hand en pols letsels !
Mn jonge mensen, vol in werksfeer
Goede behandeling belangrijk !
Altijd…..
Behandeling
Fractuur classificatie
Veel factoren bepalen de uiteindelijke behandeling
Fractuur classificatie
Stabiliteit
Segment
proximaal schacht (diafyse) ( y ) distaal
Fractuur type
stabiel vs instabiel (klinisch / foto)
eenvoudig vs multifragmentair (comminutief) intra- vs extraarticulair
Weke delen
open vs gesloten (met of zonder wond)
Behandeling
Behandeling
Behandeling
Behandeling
De behandeling
= Maatwerk (
vorige slides)
Behandeling varieert net als de fracturen:
van simpele, conservatieve behandelingen
t t ingewikkelde tot i ikk ld ingrepen i
Doel behandeling
Doel:
Herstellen anatomie & functie
Hoe:
Verkrijgen V k ij f t fractuurstabiliteit: t bilit it maak instabiel > stabiel
Snelle mobilisatie !
Behandeling: twee manieren….
Conservatief
Stabiele fractuur Stabiel na gesloten repositie
O Operatief ti f
Opereren
O Operatieve ti b h d li behandeling
vaak bij gedisloceerde fracturen gips g p onvoldoende om repositie p te handhaven
V minimaal Van i i l invasief i i f naar maximaal i l invasief i i f
Percutane K-draden Percutane schroefjes Mini Fixateur externe Intramedullaire K-draden Loops Plaat + schroeven etc
Opereren
G l t Repositie Gesloten R iti Interne I t Fi ti (GRIF / CRIF) Fixatie CRIF):
Fractuur: eenvoudige maar instabiele fracturen Percutane K-draden off schroefjes f Nadeel: niet altijd oefenstabiel
Open Repositie Interne Fixatie (ORIF):
Fractuur: multifragment of rotatie of angulatie afwijking Plaatjes & schroefjes, pennetjes Nadeel: Maximaal invasief, littekenvorming, gewrichtstijfheid, peesadhesies >
K-draden
Algemeen
•Niet
aangedane gewrichten soepel houden ook schouder
•Voorkomen
contracturen (intrinsic plus positie) •Voorkomen
adhesies
•Hypersensibiliteit •Fractuur
verminderen
beschermen
•Warm
houden
•Vegetatieve V t ti
reactie ti
•Oedeembestrijding!
2-4-2013
Educatie oedeem
•
Hoog houden, niet continue
•
Ivm elleboog en schouder
•
Wandelen, verjaardagen en vergaderingen
•
Coban
2-4-2013
1e contact
• Wanneer was trauma • Tendon-Gliding Exercises (TGE)
2-4-2013
Wat geef je mee
• Zonder kracht oefenen eerst rom • Niet door de pijn heen • Geen zware dingen tillen of wringen • Nooit passief starten • Niet in een balletje knijpen
2-4-2013
De vingers (p (phalangen) g )
Phalangen: distale phalanx
Meestal crush letsel Met name weke delen behandeling Fractuur:
Tuft Schacht Intra-articulair
B h d li Behandeling:
Weke delen, nagelbed Fractuur tijdelijke spalk +/ +/- kdraad Spalk: 1 – 3 weken
Phalangen: distale phalanx
Phalangen: distale phalanx
Intra-articulair
Dorsaal fragment: ossale Mallet Extensor
Volair fragment: Jersey finger FDP
Phalangen: distale phalanx
Jersey finger
Altijd operatief Nabehandeling: Kleinert-achtig Kleinert achtig protocol
Phalangen: distale phalanx
Ossale Mallet finger
Meestal spalk Soms operatief (redelijk wat discussie over) Nabehandeling: g Mallet spalk p Ten minste 6 weken Daarna afbouwen mbv fysiotherapie
Phalangen: distale phalanx
Ossale Mallet finger: operatief
Relatief: fragment > 40 % oppervlak Subluxatie distale phalanx
Opties:
Gesloten + K-draden Open + K K-draden draden of schroefjes of microplaatje
Phalangen: distale phalanx
Phalangen: distale phalanx
>>>
Phalangen: distale phalanx •
•
Conservatief, mallet spalk • (k-draad)
Avulsie van edc = ossale mallet •
•
M ll t 6-8 Mallet 6 8 weken k
Weinig g verglijden g j edc en fdp p over distale p phalanx lange g immobilisatie mogelijk • •
Focus is extensie van dip behouden
Naar 10 graden flexie per week streven in dip
Phalangen: distale phalanx
•
• •
NOOIT direct af en flecteren!
Niet in een balletje knijpen!!
Kracht pas opbouwen als er bijna volledige rom is anders risico voor pees # aanwezig Nagel en huid
• •
Pip vrij laten
Let op pip
•
Hoe lang is spalk om?
•
V k stijf Vaak tijf pip i
•
Met spalk pip flexie zowel actief als passief
•
Swanneck dorsaal pip spalk
•
Bekijk mcp flexie
Phalangen: Intra articulaire dip fractuur •
Lange g immobilisatie kan contractuur van oblique q retinacular ligament (ORL) •
extensie contractuur dip opleveren •
•
Nieuw ontstane hematoom
Tegen de zwaartekracht in oefenen is te zwaar •
Glijden door pip en mcp flexie • •
bij 30 functioneel
Is er schade in gewricht
Phalangen: mid & proximale phalanx
Schacht fracturen
angulatie rotatie
Intra-articulaire fracturen
Distaal (condylair) Basis Meestal luxatie fracturen
Phalangen: mid & proximale phalanx
Phalangen: mid & proximale phalanx
Rotatie
Evaluatie rotatie (1)
Evaluatie rotatie (2)
Nagels parallel aan onderliggende handpalm
Phalangen: mid & proximale phalanx
Conservatief:
Niet/minimaal verplaatst, stabiel Stabiel na repositie
Operatief:
Open fracturen (met wond) Instabiele fracturen Niet te reponeren p fracturen Falen van repositie Intraarticulaire fracturen (onverplaatst ?)
Phalangen: mid & proximale phalanx
Conservatief:
Niet/minimaal verplaatst, stabiel Stabiel na repositie Functioneel: buddy tape Statisch: gips(spalk)
Maximaal 3-4 weken (immobiliseren) !
Rontgencontrole
Let op: fractuur nog lang zichtbaar !!
Oefentherapie
Phalangen: mid & proximale phalanx
Operatief:
O ORIF
Van minimaal naar maximaal invasief Percutane K K-draden draden of schroefjes ORIF ((dynamische) y ) fixateur externe / Suzuki frame
“direct” oefenstabiel !
CRIF
Vaak nabehandeling met spalk
Behandeling
Phalangen: uni- of bicondylair
Phalangen: uni- of bicondylair
Conservatief
Echter: vaak instabiel
Zelfs onverplaatste fractuur
Meestal operatie
Niet verplaatste, stabiele fractuur
crif (schroefjes/k-draad) orif (schroefjes/plaatje) Mini fixateur externe
N b h d li Nabehandeling
Streven naar oefenstabiel ! Oefentherapie
Phalangen: uni- of bicondylair
Phalangen: uni- of bicondylair
Phalangen: benaderingen
Phalangen: benaderingen
Phalangen: benaderingen
Phalangen: benaderingen
Phalangen: uni- of bicondylair
Phalangen: schacht
Phalangen: schacht
Conservatief:
Stabiele, niet verplaatste fractuur Stabiel na repositie
Tijdelijke immobilisatie (paar dagen) daarna gecontroleerde oefeningen
Buddy tape Beschermende spalk etc
Phalangen: schacht
Operatief:
K-draden Schroeven Plaat + schroeven Fix Ex
Phalangen: benaderingen
ORIF
Dorsale benadering Goed overzicht maar kans op adhesies extensor
Laterale benadering Beperkt overzicht maar minder kans op adhesies extensor
Phalangen: schacht
Phalangen: schacht
Phalangen: basis
V l l iin combinatie Veelal bi ti mett lluxaties ti
Simpel vs comminutief
Simpel:
Comminutief:
Conservatief: extensie block spalk etc + oefentherapie Veelal operatief PIP: dynamische fixateur of orif (lastig !) Hemihamatum plastiek
Nabehandeling liefst zsm oefentherapie !
Phalangen: basis
Phalangen: basis
Phalangen: basis
Phalangen: basis
F/E 90/0/5 !
Phalangen: basis
>>>
Phalangen: mid & proximale phalanx
Snelle mobilisatie p • Oefenstabiel komen patiënten • Wanneer was trauma, liefst binnen 1 week starten • Buddy tape, niet over pip of dip • Soort pijn
Phalangen: Buddy
Phalangen: Buddy
Phalangen: mid & proximale phalanx
Gips met/zonder GRIF/CRIF • Start na 3/ 4 weken • Oedeem en adhesie • Altijd actief beginnen sneller naar passief • Artrogeen g veel vaker beperkt p ORIF Start 2 dagen na OK • TGE en adhesie • Geen zware dingen en wringen Na 3 maanden pas goede consolidatie •
•
Phalangen: mid phalanx
•
•
Trage genezingstendens • Meet oedeem
Adhesie FDP/FDS chiasma van Camper • TGE is lastig • pf/df, mcp
Phalangen: proximale phalanx
•
• •
Na repositie meer adhesies • TGE
Oedeem coban, Oedeem, coban drukhandschoen
Bij verkorting mogelijk extensie lag pip • Dip flexie
Phalangen: •
Intra articulaire pip fractuur
Zijn j er onregelmatigheden g g aanwezig g •
Oedeem, coban en hoog houden •
•
Niet tillen
Is er peesbenadering: eerst immobiliseren • •
Actief onbelast oefenen
Rom zeer rustig opbouwen •
Boutonniere •
Avulsie
Metacarpalia
Metacarpalia
Metacarpalia: kop
Vaak comminutief Indien mogelijk: orif en snel mobiliseren Alternatief: k-draden / gips of fixateur externe
Metacarpalia: kop
Metacarpalia: schacht / subcapitaal
Meestal als gevolg van directe klap
Fractuur
Boksers
Dwars, D ars schuin, sch in spiraal Subcapitaal
Meest bekende: Boksers fractuur
10 % van alle fracturen in de hand
Metacarpalia: schacht / subcapitaal
Metacarpalia: subcapitaal / schacht
Meestal conservatief
Functioneel: subcapitaal
Gips 3-4 weken, daarna snel oefenen Ook hier: rontgen g foto “loopt p achter” op p kliniek !!
Metacarpalia: repositie
Metacarpalia: schacht / subcapitaal
Operatief
CRIF Percutane K-draden of schroefjes Pro: minimaal invasief Contra: vaak niet oefenstabiel, “acceptabele stand” ORIF Pro: anatomische repositie, oefenstabiel Contra: maximaal invasief
Metacarpalia: CRIF
Metacarpalia: schacht / subcapitaal
Metacarpalia: schacht / subcapitaal
Metacarpalia: schacht / subcapitaal
Metacarpalia: schacht / subcapitaal
Metacarpalia: schacht / subcapitaal Langs de extensorpezen ….. Itt door de pees bij phalanx
Metacarpalia: schacht / subcapitaal ORIF: ook van minimaal (schroefjes) naar maximaal (plaat).
Metacarpalia: proximaal / basis
Proximale fracturen: CMC
Meestal stabiel en conservatief te behandelen Soms met CMC luxatie Veel kracht nodig: let op aanvullende letsels
Metacarpalia: proximaal / basis
Bennett fractuur
Metacarpalia: proximaal / basis
Rolando fractuur
Metacarpalia: proximaal / basis
Reversed Bennett (basis MC 5)
Meestal K-draden, soms ORIF MC 5 zeer mobiel: arthrose CMC 5 !
“Gaat t altijd goed ?”
Malunion Pseudarthrose Last van OSM Uitbreken OSM Infecties Pees adhesies / ruptuur Stijfheid PIP / MCP
Problemen en complicaties
Pees adhesies
Mn na orif (plaat) prox en mid phalanx Titanium !
Vaak verwijderen OSM + tenolyse
>>>
+/- arthrolyse
Metacarpalia
• • •
Compartiment syndroom Testen van mm. Interossei
Oedeem drukhandschoen/hoog houden •
Nooit passief beginnen
Snelle mobilisatie: • Oefenstabiel komen patiënten • Wanneer was trauma, liefs binnen 1 week starten • Buddy soms alleen over proximale phalanx • Soort S t pijn ij
Metacarpalia Gips met/zonder GRIF/CRIF
•
•
Start na 3/ 4 weken
•
Oedeem en adhesie
Altijd actief onbelast beginnen sneller naar passief •
Artrogeen digiti veel vaker beperkt
ORIF •
Start 2 dagen na OK, zijn oefen stabiel •
Geen zware dingen en wringen Na 3 maanden pas goede consolidatie •
•
TGE en adhesie
Metacarpalia:
• •
Reversed bennet fractuur
Luxatiefractuur van basis van os metacarpale 5
Tractie van m.extensor carpi ulnaris naar proximaal •
Adhesie door kk-draad draad (ORIF) • •
Training g ecu
Verloop ecu door 6e loge •
Pro- en supinatie
Doggie bag: take home message
Snelle mobilisatie = essentieel voor goed resultaat !
Liefst conservatief (functioneel of brace)
Met goede buddy tape Niet in balletje knijpen
Niet/minimaal verplaatste fracturen Stabiel na repositie
Indien toch operatief
Van minimaal naar “maximaal” invasief Overleg operateur tav “oefenstabiel”