Reumatoïde artritis van de hand
Reumatoïde artritis van de hand Wat is artritis? Letterlijk betekent artritis 'ontstoken gewricht'. Normaal gesproken bestaat een gewricht uit twee gladde, met kraakbeen bedekte botuiteinden die als een set bij elkaar passen en soepel langs elkaar bewegen. Artritis ontstaat als deze gladde oppervlakken onregelmatig worden, niet meer op elkaar passen en feitelijk 'slijten'. Artritis kan voorkomen in alle gewrichten van het lichaam, maar valt het meeste op als de handen en vingers worden aangetast. Elke hand heeft 19 botten van de middenhand en vingers. Daarbij komen de 8 handwortelbotjes en de twee onderarmbotten die de pols vormen. Artritis van de hand kan zowel pijnlijk als invaliderend zijn. De meest voorkomende vormen van artritis zijn osteoartritis (artrose), posttraumatische artritis (na letsel) en reumatoïde artritis. Andere oorzaken van artritis in de hand zijn infectie, jicht en psoriasis. Reumatoïde artritis van de hand Reumatoïde artritis tast de cellen aan die normaal gesproken de gewrichten bedekken en smeren (het synoviale weefsel). Dit is een systemische aandoening (een aandoening die in het hele lichaam kan voorkomen), wat betekent dat meerdere gewrichten kunnen worden aangetast. Het slijmvlies rond het gewricht (synovium) raakt ontstoken, zwelt op en beschadigt het kraakbeen en het bot. Het gezwollen weefsel kan ook de omliggende gewrichtsbanden oprekken waardoor vervormingen en instabiliteit kunnen optreden. De ontsteking kan zich ook verspreiden naar de pezen, de structuren die de spieren met de botten verbinden. Als gevolg hiervan
kunnen de pezen scheuren of rekken. Reumatoïde artritis van de hand komt het meest voor in de pols en de knokkels van de vingers (de MCP-gewrichten en de PIPgewrichten). Tekenen en symptomen van reumatoïde artritis van de hand en pols Stijfheid, zwelling en pijn zijn symptomen die bij alle vormen van artritis van de hand voorkomen. Bij reumatoïde artritis kunnen sommige gewrichten meer gezwollen zijn dan andere. Vaak is er sprake van een worstvormige (fusiform) zwelling van de vinger. Andere symptomen van reumatoïde artritis van de hand en pols zijn onder meer: ! een zachte bult op de rug van de hand die beweegt met de pezen die de vingers strekken; ! een krakend geluid (crepitatie) tijdens beweging; ! een verandering van de positie van de vingers als gevolg van het wegdraaien uit de richting van de duim; ! zwelling en ontsteking van slijmvlies in peeskokers die pezen die de vingers buigen, waardoor de vinger knakt of op slot raakt als deze gebogen wordt. Of een verdoofd en tintelend gevoel in de vingers door zwelling in de carpale tunnel (carpaal tunnel syndroom); ! een peesscheur waardoor bepaalde vingers of de duim niet meer gebogen of gestrekt kunnen worden; ! instabiele pols-, vinger- en duimgewrichten; ! misvormingen waarbij een buigstand optreedt in het middelste gewricht van de vinger en overstrekking in het eindgewricht (Boutonnière ofwel knoopsgat misvorming) ! overstrekking van het middelste gewricht van de vinger met een gebogen vingertop (zwanenhals misvorming). ! Buigstand met strekverlies van het eindgewricht (malletstand) door rek of beschadiging van de strekpees.
Hoe wordt artritis vastgesteld? Uw arts onderzoekt u en stelt vast of u vergelijkbare symptomen hebt in andere gewrichten en welke gevolgen de artritis zal hebben voor uw leven en bezigheden. Het klinische beeld van de handen en vingers helpt bij de diagnose van het type artritis. Op röntgenfoto's zijn kenmerken van reumatoïde artritis ook zichtbaar, zoals vernauwing van de gewrichtsruimte, zwelling en verminderde botdichtheid bij de gewrichten, en boterosie. Als uw arts vermoedt dat u reumatoïde artritis heeft, kan hij een bloedonderzoek of andere onderzoeken aanvragen om de diagnose te bevestigen. Behandeling vindt vrijwel altijd plaats door de reumatoloog. Behandeling van reumatoïde artritis De behandeling is gericht op pijnverlichting en functieherstel. Als u reumatoïde artritis in uw handen hebt, kunnen geneesmiddelen de ontsteking verminderen, de pijn verlichten en de verergering van de ziekte afremmen. Ontstekingsremmende geneesmiddelen, steroïden en/of cortisoneninjecties kunnen worden gebruikt. Er zijn momenteel nog verschillende andere geneesmiddelen beschikbaar, zoals malariageneesmiddelen, methotrexaat, ciclosporine, goud, en andere nieuwe middelen (Remicade, Enbrel) die het immuunsysteem van het lichaam helpen de ontsteking en pijn tegen te gaan. Deze geneesmiddelen worden voorgeschreven door een reumatoloog, bij wie u onder controle blijft. Uw arts of reumatoloog kan u ook doorverwijzen naar onze revalidatiearts en handtherapeut voor informatie over oefeningen, spalken en warmte- of koudetherapie zoals een paraffinebad (warme was). Daarnaast kunnen zij u uitleggen hoe u uw handen kunt gebruiken op een manier die pijn en druk verlicht en uw gewrichten ontziet. Er bestaan hulpmiddelen die de dagelijkse activiteiten vergemakkelijken. Vaak tast reumatoïde artritis behalve de gewrichten ook de pezen aan. De pezen die ontstoken raken kunnen haperen (klikken) of scheuren. Als dit gebeurt, kunt u mogelijk uw vingers niet meer buigen of strekken en moeite hebben om voorwerpen vast te houden. In bepaalde gevallen kan een specifieke preventieve operatie worden aangeraden, zoals het verwijderen van noduli, of het verminderen van de druk op pezen door het ontstoken weefsel en het gedegenereerde ruwe bot waarlangs de pezen lopen, te
verwijderen of af te vlakken. Als een pees is gescheurd, kan de handchirurg dit repareren door de pees te hechten, mogelijk met een peestransplantatie of door verplaatsing (transpositie)van pezen. Operaties die worden uitgevoerd op door artritis aangetaste gewrichten zijn onder andere het verwijderen van de ontstoken gewrichtsbekleding (synovectomie), het vervangen van het gewricht (artroplastiek), het vastzetten van het gewricht (artrodese), en in sommige gevallen, het verwijderen van beschadigd bot. De specifieke ingrepen zijn afhankelijk van een aantal factoren, zoals om welke gewrichten het precies gaat, de omvang van de beschadiging, de conditie van omliggende gewrichten en uw eigen behoeften. De handchirurg van het Haga Hand- en Polscentrum kan u advies geven over welke behandeling het meest geschikt is voor u. Reumatoïde artritis is helaas niet te genezen, maar operaties kunnen de misvormingen corrigeren, de pijn verlichten en de functie verbeteren. Voor een optimale zorg werken de reumatoloog, de handchirurg, de revalidatie arts, handtherapeut en de patiënt als een team samen. Het is bijzonder belangrijk dat de operatie op het juiste moment plaatsvindt, zodat de balans van de hand wordt hersteld en de gewrichten zo lang mogelijk behouden blijven voordat de ontwikkeling van ernstigere misvormingen optreedt.
Adres: Haga Hand- en Polscentrum Sportlaan 600 2566 MJ Den Haag Telefoon 070-2102221 Voor meer informatie gaat u naar: www.hagahandenpolscentrum.nl
