NGV 20-09-2014
Nederlandse Geologische Vereniging (NGV) Thema: “fossiele vertebraten”
Fossiele knaagdieren uit Zuidoost Europa Servië en Bosnië & Herzegovina Wilma Wessels
Departement Aardwetenschappen Universiteit Utrecht
Waarom fossielen ? Waarom fossiele knaagdieren ? Waarom zuidoost Europa? Vindplaatsen Verzamelen en bewerken
Resultaten
Hans en Jes de Bruijn Universiteit Utrecht Zoran Marković Natural History Museum Belgrade Milos Milivojević Natural History Museum Belgrade Gudrun Höck Museum of Natural History Vienna Oleg Mandic Museum of Natural History Vienna
Waarom fossielen ? Vergelijken van fauna’s: Relatieve datering van aardlagen - biostratigrafie Reconstructies van de paleogeografie
X Paratethys
X
Verdeling van de continenten tijdens het Eoceen 50 miljoen jaar geleden http://cpgeosystems.com/mollglobe.html
Waarom fossielen ?
Paratethys
Reconstructie van de paleogeografie van Eurazië Vroeg Mioceen 20-19 miljoen jaar geleden Popov et al., 2004
Waarom fossielen ?
Biostratigrafie Popov et al., 2004
Waarom fossiele knaagdieren ?
Snelle evolutie sinds 50 miljoen jaar geleden. Veel soorten, veel verschillende leefomgevingen en zeer gespecialiseerde aanpassingen aan voedsel http://www.brainpickings.org/index.php/2012/05/29/trees-of-life-a-visual-history-of-evolution/
Waarom fossiele knaagdieren ?
Snelle generatie wisselingen Snelle reproductie = veel individuen Mogelijk snelle evolutie
Tanden zijn hard, blijven goed bewaard in de aarde
Meestal geïsoleerde gebitselementen 16-28 verschillende gebitselementen per individu (excl. melkgebit)
Waarom fossiele knaagdieren ?
Migraties Verspreiding http://priyadarshi101.wordpress.com/2011/05/08/mice-migration-and-human-migration-two-linked-journeys/
http://en.wikipedia.org/wiki/File:House_mouse.jpg
Waarom fossiele knaagdieren ?
Localiteiten met vnl. knaagdieren
Meer dan 160 localiteiten
Laat Oligoceen t/m Plioceen
adapted from: Maridet et al, 2006
Ünay et al, 2003
Waarom fossiele knaagdieren ? |-----------Mioceen----------|
West Europa Oost Europa
Waarom zuidoost Europa?
Localiteiten met vnl. knaagdieren
Meer dan 160 localiteiten
Laat Oligoceen t/m Plioceen
adapted from: Maridet et al, 2006
Ünay et al, 2003
Waarom zuidoost Europa?
Paratethys
Vroeg Mioceen 20-19 miljoen jaar geleden Hoe en wanneer zijn fauna uitwisselingen geweest? Popov et al., 2004
Waarom zuidoost Europa?
Geologische kaart Bosnië & Herzegovina
http://www.visitmycountry.net/bosnia_herzegovina/en/index.php/geography/27-vmc/geografija/225-geologija-bosne-i-hercegovine
Waarom zuidoost Europa?
Belgrado
Geologische kaart Servië
Waarom zuidoost Europa?
Zuidoost Spanje, Laat Miocene sedimenten (Sorbas) http://props.eps.mcgill.ca/courses/spain2014.html
Waarom zuidoost Europa?
turkije
Turkije, vroeg Miocene sedimenten (Hayranlı)
Waarom zuidoost Europa?
Servië en Bosnië & Herzegovina
Vindplaatsen Bosnië & Herzegovina
Vindplaatsen Servië
Vindplaatsen Bosnië & Herzegovina
Servië
Vindplaatsen
Localiteiten met vnl. knaagdieren
Meer dan 160 localiteiten
Laat Oligoceen t/m Plioceen
(adapted from: Maridet et al, 2006)
(Ünay et al, 2003)
Verzamelen en bewerken
Verzamelen en bewerken
Verzamelen en bewerken
Resultaten Bosnië & Herzegovina Banovići
Magnetostratigrafie
2000 kilo sediment ~550 tanden en kiezen van Rodentia, Insectivora en Lagomorpha
Resultaten
Samenstelling fauna:
Datering MP30 / MN1
Publicaties: De Leeuw et al., 2012; de Bruijn et al., 2013
Resultaten
de Paleogene knaagdieren van Bosnia & Herzegovina Biostratigrafisch relevante soorten Palaeosciurus aff. feignouxi, 1: D4, 2: M1-2, 3: M3. Ratufa obtusidens, M3.
Bransatoglis fugax, 5: P4, 6: M1, 7: M2, 8: M3, 9: p4, 10: m1, 11: m2, 12: m3. Microdyromys cf. monspeliensis, 13: P4, 14: M1-2, 15: M1-2, 16: M3, 17: p4, 18: m1, 19: m2, 20: m3. Mirrabella aff. anatolica, 21: m1, 22: m2, 23: M2. Eumyarion microps, 24: M1, 25: M2, 26: M3, 27: m1, 28: m2, 29 m3.
Resultaten
Laat Oligocene paleogeografie 34-23 Ma
? ?
?
? ?
?
?
?
?
(Popov et al., 2004)
Resultaten
1 mm
de Paleogene knaagdieren van Servië
Heterocricetodon
Pseudocricetodon montalbaniensis
Resultaten
de Paleogene knaagdieren van Servië en Bosnië & Herzegovina
In Servie meer dan 10 nieuwe soorten en zelfs nieuwe genera, slechts 5 soorten zijn bekend uit het: Vroeg Oligoceen van Turkije (2) Oligoceen van West Europa (2) Oligoceen van China (1)
Resultaten
Laat Eocene paleogeografie 37-34 MA
W. Europa Endemische faunas
Azië Grote fauna veranderingen
Migratie van dieren in het Eoceen? of Ontstaansgebied van nieuwe soorten? Popov et al., 2004
Resultaten
Laat Oligocene paleogeografie 34-23 Ma
? ? ?
? ?
?
?
?
?
(Popov et al., 2004)
“Werk in uitvoering”
Meer fossielen Taxonomie Fylogenie Nieuwe lokaliteiten Datering van aslagen
