edemocratie: Lessen uit Europa

eDemocratie: Lessen uit Europa V-ICT-OR Kenniscentrum Seminarie Inspraak en Participatie / e-Democratie 26 juni 2007

Leo Van Audenhove 29/06/07 | pag. 1

Studies over Media, Informatie en Telecommunicatie (SMIT) Interdisciplinair instituut voor BreedBand Technologie (IBBT)

Inleiding • Europees debat – Gebruik ICTs burgerparticipatie in beleidsvorming – Aantal landen experimenteert sterk met eDemocratie

• Vlaanderen/België ad hoc initiatieven – – – –

Kleurrijk Vlaanderen (14.000 bijdragen) Kafka (220.000 bezoekers; 3.800 bijdragen) Debat Kwaliteitszorg in het Onderwijs Plan 2004

• Kenmerken – Ad Hoc – Geen kader eDemocratie 29/06/07 | pag. 2

- Uitgaand executieve - Beperkte institutionele capaciteit

Studie voor viWTA • Studie – Overzicht recente literatuur – Analyse van Europese discussie – Analyse van Europse cases • Nederland, Groot-Brittannië, Duitsland, Etc.

– 4 Vlaamse cases

• Systematisatie naar – Mogelijkheden/Voordelen – Beperkingen/Nadelen eDemocratie 29/06/07 | pag. 3

Presentatie • • • • •

Wat is eDemocratie? ICT gebaseerde instrumenten? Direct versus deliberatieve democratie? Mogelijkheden/Voordelen Problemen/Beperkingen

eDemocratie 29/06/07 | pag. 4

Wat is eDemocractie?


eGovernance

• Governance – Tradities, instituties en processen die het gebruik van macht in de samenleving bepalen en die uitzetten hoe burgers deelnemen aan beleidsvorming

• eGovernance – e- geeft gebruik van ICTs aan in het veld achter de e– Geen goed afgebakend concept • Vaak beperkte ideologische invullung (Rheingold) • Geloof in nieuw governance paradigma gebaseerd op ICTs

– Verandering governance als gevolg evolutie naar IS eDemocratie 29/06/07 | pag. 6

eGovernment

• UN World Public Sector Report over eGovernment – ‘We put the “e” in front of “government” to recognize that a public service is in the process of transforming its internal and external relations with the use of modern ICTs (UN, 2000)’ • Verwijst naar interne herstructurering en externe relaties

• Doelstellingen van eGovernment – Verhogen kwaliteit van publieke dienstverlening – Verlagen kosten op niveau van de administratie – Verlagen kosten voor gebruikers—individueel en bedrijven— in hun relatie met overheid en administratie eDemocratie 29/06/07 | pag. 7

eDemocratie

• Studie voor Europees Parlement – ‘eDemocracy consists of all electronic means of communication that enable/empower citizens in their efforts to hold rulers/politicians accountable for their actions...’ (2003)

• eDemocratie gebruikt ICTs om: – De transparantie van het politieke proces te vergroten – De kwaliteit van meningsvorming te verbeteren door nieuwe velden van informatie en discussie te stimuleren – Directe participatie van burgers in beleidsvorming te versterken

• Doel van onze studie – Hoe ICTs inzetten om burgers te betrekken bij beleidsvorming? eDemocratie 29/06/07 | pag. 8

Twee logica’s

• eGovernment – Op niveau van de administratie – Gericht op reductie kosten en verhoging efficiëntie

• eDemocratie en participatie – Op het niveau van het politieke en het beleidsproces – Kan kosten verhogen – Kan beleidsproces verlengen

• Eerste kritische opmerking – In vele landen dezelfde instelling verantwoordelijk voor beide • eEnvoy in GB; DG Information Society Europese Commissie

– Argument om bevoegdheden niet te vermengen eDemocratie 29/06/07 | pag. 9

eInstrumenten: Gebruik makend van ICTs Techniques and Instruments • Politieke instrumente – Stemmen, Referenda, Petities

• Internetgebaseerde instrumenten – Chat, online discussie fora, weblogs, streaming & webcasting, FAQ

• Bestaande bevragingsinstrumenten – E-surveys, e-polls, e-petitions, e-referenda

• Besluitvormingsondersteunende instrumenten – Multicriteria-analyse, mind mapping, dynamisch bevraging, virtuele werkomgevingen, simulaties (vaak gebruikt in ruimtelijke ordening), etc. eDemocratie 29/06/07 | pag. 10

Concepten van democratie en inzet van ICTs • Inzet ICTs niet los te zien van: – Politieke visie op democratie en participatie

• Vormen van pariticipatie – Informatie • Betrouwbare info voorwaarde voor participatie • Verhoogt transparantie beleidsprocessen

– Consultatie • Overheid vraagt input rond vooraf gedefinieerde vraag • Verworven kennis input voor beleidsvorming

– Participatie • Burger kan zelf vragen bepalen • Input maakt integraal deel uit van beleidsvorming eDemocratie 29/06/07 | pag. 11

Directe Democratie democracy • Droom van Direct Atheense Democratie – Constante en direct consultatie over alle issues – In principe technisch haalbaar (eID)

• Bindend: eVoting en eReferenda – Technische uitdagingen • Identificatie, authentificatie en veiligheid

– Experimenten in Zwitserland en GB • Gebruik Internet, mobiel (SMS), telefoon, kiosken, etc. • Geen overkombare problemen • Hoge kost voor beperkt resultaa (Licht hogere opkomst)

• Niet bindend: ePetities en ePolls eDemocratie 29/06/07 | pag. 12

Deliberatieve democratie Deliberative Democracy

• Filosofie en doelstelling

– Argumentatie van beleid centraal – Participatie in beleidsvorming • Via dialoog en mappen van onenigheid

– Verhogen van acceptatie van beleid • Discusie en wederzijds begip van diversiteit • Consenusvorming en acceptatie van diversiteit

– Verhogen van participatie aan proces

• Tools – E-fora, e-discussie, e-delphi, e-surveys, chat, etc. eDemocratie 29/06/07 | pag. 13

Beleidscyclus en Vlaamse Initiatieven


Voordelen en Mogelijkheden • Tijd en ruimte – – – –

Participatie minder afhankelijk van plaats en ruimte Psychologische barrieres voor participatie lager Participatie op meer permanente basis wordt mogelijk Past beter in leven in de informatiesamenleving • Aspiraties om te participeren • Weinig tijd voor permanent committment

• Interactiviteit – Interactieve discussie in grote groepen mogelijk – MAAR hangt af van gedegen moderatie eDemocratie 29/06/07 | pag. 15

Voordelen en Mogelijkheden • Verbreding of verdieping – Kan bijdragen om nieuwe (grotere) groepen te betrekken • Maar beperkt bewijs dat dit effectief op lange termijn gebeurt

– Kan bijdragen om bestaande participatie te verdiepen • Zeker in kleinere groepen • Gebruikers positief over ervaring


Voordelen en Mogelijkheden • MAAR trade off tussen doelstellingen – Instrumenten zoals e-poll, e-serveys • • • •

Genereren grote respons Relatief goedkoop Minder geschikt om kennis te verdiepen Mogelijk gekleurde uitkomst

– Instrumenten zoals e-fora, e-discussions • Genereren veel minder respons • Goed voor opinivorming • Duur (moderatie en verwerking data) eDemocratie 29/06/07 | pag. 17

Voordelen en Mogelijkheden • Inzicht in leven en zienswijze burgers – – – –

Mensen interageren vanuit hun wereld en in hun taal Geeft inzicht over perceptie van problemen Niet vaak gebruikt als bron van informatie Interessant vanuit kwalitatieve analyse

• Better beleid – Eigenlijke doel moet beter beleid zijn • Gedragen door grote groepen in samenleving • Rekening houdend verschillende aspiraties groepen • Rekening houdend met complexiteit samenleving eDemocratie 29/06/07 | pag. 18

Nadelen en Beperkingen • Institutionalisering – Zo ver enkel pilootprojecten – Vraag blijft: hoe organiseren op breder niveau – Institutionalisering onontbeerlijk • • • •

Wettelijk kader (mogelijjk problematisch) Ondersteund door voldoende institutionele capaciteit Executieve versus legislatieve Wat is de rol van de media

• Schaal – Enkel fractie van bevolking neemt deel – Hoe brede participatie bereiken zonder verlies dynamiek eDemocratie 29/06/07 | pag. 19

Nadelen en Beperkingen • Representativiteit – Participatie niet representatief voor gehele bevolking • Jong, Man, Single • Beetje in lijn met (vroegere) internetpopulatie

– Geremd door digitale kloof – Mogelijk enkel interesse door reeds politiek geïnteresseerde • Gebrek aan goed onderzoek op dit vlak • Beperkt bewijs voor bereiken gedesinteresseerde burger

Stelt herleven democratische participatie in vraag Kan leiden tot verdere dualisering van samenleving eDemocratie 29/06/07 | pag. 20

Nadelen en Beperkingen • Neutraliteit – Gevaar gebruik eDemocratie voor politieke doeleinden • Mogelijk indien vooral excecutieve initiatief neemt

– Gevaar politieke sturing van het proces • Op het niveau van vraagstelling en rapportering

– Parlement kan een belangrijke rol spelen • Zelf initiatief nemen • Ontwikkelen van richtlijnen en kader • Opstellen aparte cel die participatie bevorderd en begeleid


Nadelen en Beperkingen • Proces – Gebrek aan procesgeoriënteerde aanpak – Gebrekkige integratie in beleids- en politiek proces • Te vaak window dressing • Start niet van specifieke doelstelling, maar ‘moeten iets doen’

– Kan belangrijke consequenties hebben: • Kan tot frustratie leiden • Verdere afkeer van politiek mogelijk • Vooral bij geïnteresseerde burger


Uitdagingen • Methode – Offline participatieve methode vaak interessanter • Sinds jaren 80s veel werk gedaan in dit gebied – Foresight, Technology Assesment, etc.

• Ruimte voor innovatie in eDemocratie

– Koppeling van offline en online methodes interessant • MAAR weinig gebruikt • Ervaring toont ook moeilijk te organiseren

– ICTs geen doel op zich • E-Instrumenten moeten deel uitmaken van een breder nadenken over participatie van burger aan beleidsvorming eDemocratie 29/06/07 | pag. 23

Uitdagingen • Politieke participatieve cultuur – Europese voorbeelden • Vaak uit landen met sterke participatieve politieke cultuur – Scandinavische landen, Nederland, Duitsland

– Hoe in Vlaanderen politieke participatie stimuleren • Op welke niveaus: lokaal, regionaal • Via welke middelen

– E-democratie geen doel op zich • Moet deel uitmaken van een ruimer denken over betrekken burger bij beleidsvorming eDemocratie 29/06/07 | pag. 24

Contact & Info Contact • Leo Van Audenhove – [email protected]

• Website SMIT – http://smit.vub.ac.be/

• Website viWTA – http://www.viwta.be/ – Op deze website staat het originele rapport. e-Democratie voor Vlaanderen. Stand van zaken


edemocratie: Lessen uit Europa

Recommend Documents