FLANDERS INVESTMENT & TRADE MARKTSTUDIE

DE G

E H D EZON

R O T C E S S ID

E D G I N E R N E E V T A E IN D ISCHE EMIR ARAB FLANDERS INVESTMENT & TRADE MARKTSTUDIE

DE GEZONDHEIDSSECTOR IN DE VERENIGDE ARABISCHE EMIRATEN

Flanders Investment & Trade - Belgian Trade Center World Trade Center Sheikh Zayed Road 14th floor Dubai United Arab Emirates

INHOUD CIJFERS ..................................................................................................................................................... 5

AANBOD .................................................................................................................................................. 6

UITDAGINGEN ......................................................................................................................................... 7

REGLEMENTERING................................................................................................................................... 8

OPPORTUNITEITEN EN UITDAGINGEN .................................................................................................. 10

PRAKTISCH ............................................................................................................................................. 12

BRONNEN .............................................................................................................................................. 12

BIJLAGE 1 ............................................................................................................................................... 13

BIJLAGE 2 ............................................................................................................................................... 19

De gezondheidssector in de Verenigde Arabische Emiraten I februari 2015

3

CIJFERS De VAE is, naast Qatar, een van de snelst groeiende markten op het gebied van gezondheidszorg in de regio. Vorig jaar werd de uitgave geschat op 11,3 miljard US$. Dit is ongeveer een vierde van de Belgische jaarlijkse uitgave. Aan een verwachte jaarlijkse groei van 13,1%, zou in de VAE tegen 2018 een jaarlijkse uitgave van 18,6 miljard US$ worden bereikt. 2013

2014

2016

2018

Totale markt 10,0 (US$miljard)

11,3

14,4

18,6

In-patiënt markt 3,1 (US$ miljard)

3,5

4,5

5,8

Out-patiënt 6,9 markt (US$ miljard)

7,8

9,9

12,8

Aantal bedden

19.811

20.463

21.357

19.602

Factoren die bijdragen aan deze enorme groei:  almaar groeiende bevolking: 5,5 miljoen inwoners in 2012, tegenover 3,2 miljoen in 2002  verder stijgende levensverwachting (74,7 voor mannen en 80,1 voor vrouwen in 2015) en een groeiende groep 65-plussers  groeiende inkomens met prevalentie van welvaartsziektes zoals diabetes, cardiovasculaire aandoeningen, obesitas, kanker, … tot gevolg  groeiende kost van zorg te wijten aan de aanwezigheid van meer moderne medische technologieën  groeiende kost van zorg te wijten aan langer verblijf van de patiënt, door de betere medische faciliteiten  groeiend medisch toerisme, vooral in Dubai HealtCare City (DHCC). In 2013 werden 100,000 medische toeristen geteld – vooral afkomstig uit de GCC en andere Arabische landen. Deze waren goed voor een markt van 1,7 miljard US$. Men hoopt tegen 2016 170.000 buitenlandse patiënten aan te trekken.  verdere uitbouw van de legislatie  indrukwekkend aantal investeringen in de sector (overheid, M&A’s, PPP’s)  het ontstaan van steeds meer gespecialiseerde (dure) centra


5

 veranderingen inzake medische verzekeringen: Sinds 2013 wordt in Dubai in fases gewerkt aan een verplichte medische verzekering. Grotere bedrijven zijn momenteel al verplicht om een medische verzekering te verschaffen aan hun werknemers. Tegen midden 2016 zullen kmo’s dat ook moeten doen. In Abu Dhabi werd een dergelijke verplichting al een tijdje geleden ingevoerd. Er blijft nog steeds ruimte voor groei: de uitgave per capita is nog steeds laag, met 1789 US$ in 2014 en een voorspelde 2017 US$ voor 2015. (Ter vergelijking: in België ligt dit tussen de 3500 en 4000 US$). Ook het aantal artsen, verplegend personeel en ziekenhuisbedden per 1000 inwoners ligt nog ver beneden de Westerse standaard. In de GCC zijn er per 1000 inwoners 1,5 artsen en 2,1 ziekenhuisbedden; tegenover 3,3 artsen in Europa en 6,6 bedden in Frankrijk en 13,7 bedden in Japan.

AANBOD Momenteel is de medische verzorging in publieke ziekenhuizen gratis voor Emiratis. Indien expats een beroep doen op een publiek ziekenhuis, moeten ze wel te betalen. Publieke ziekenhuizen zijn steeds goedkoper dan de privé-hospitalen, die zowel door expats als Emiratis bezocht worden. In 2013 waren er 13.347.787 patiënten (4,8 miljoen in de publieke ziekenhuizen en 8,5 miljoen in de private ziekenhuizen). 97,4% van de patiënten zijn dagpatiënten. In 2013 waren er in totaal 3196 ziekenhuizen/praktijken, waarvan 269 publieke en 2927 private. 88,6% van de ziekenhuizen biedt ‘algemene zorg’. Andere noemenswaardige specialisaties zijn: diagnostiek (2,3%) verloskunde en pediatrie (2,3%) psychiatrie (2,3%), oftalmologie (1,1%), 1,1% neurologie (1,1% ) en dagziekenhuizen chirurgie (2,3%). Zoals reeds eerder aangegeven is er een groeiend aantal gespecialiseerde centra in de VAE. Enkele voorbeelden:  Burjeel Hospital (Abu Dhabi), opgericht in 2012, heeft ‘centers of excellence’ voor cardiologie, diabetes en fertiliteitsbehandelingen.  Al Noor Hospitals Group is de grootste private speler in Abu Dhabi, kocht het GICC Gulf International Cancer Center, dat gespecialiseerd is in de diagnose en behandeling van kanker.  Al Jalila Children’s Speciality Hospital is het eerst gespecialiseerde pediatrische ziekenhuis in de VAE. Daarnaast worden er ook steeds meer ‘wellness clinics’ en praktijken voor cosmetische behandelingen geopend. Het aanbod wordt, zoals gezegd, steeds verder uitgebreid. In bijlage 1 een overzicht van aan de gang zijnde of recente grote investeringen in de sector.

6

UITDAGINGEN Onhoudbare financiële last voor de overheid De overheid is nog steeds de belangrijkste financierder/investeerder in de gezondheidssector, maar gezien de steeds verder toenemende bevolking en de groeiende kost van de zorg, blijft dit ook voor haar niet houdbaar. Men past verschillende strategieën toe om de financiële last te verminderen. a) Door het opzetten van PPP’s (public private partnerships) in de gezondheidszorg. Voorbeelden hiervan zijn: * de associatie van SEHA (Abu Dhabi Health Services- publiek) met het Amerikaanse John Hopkins voor het runnen van het Al Rahba Hospital * de associatie van Mubadala (publiek) met Cleveland Clinic US, in Cleveland Clinic Abu Dhabi * de associatie van NMC Health & het UAE Ministry of Presidential Affairs in het Sheikh Khalifa General Hospital * de associatie van Dubai Health Authority en Interhealth Canada in het Rashid Hospital Trauma Center b) Door M&A’s (Mergers & Acquisitions). Voorbeelden van de laatste 2 jaren zijn: * Anglo Arabian Healthcare (UAE): 97% verworven door Waha Capital (UAE) * CSH Investment (UAE): 100% verworven door Centurion investment (UAE) * Medical-Pathology Laboratories (UAE) 100% verworven door Mediclinic Middle East * Manchester Clinic (UAE): 75% verworven door Al Noor Hospitals Group

Gebrek aan gekwalificeerd medisch personeel Hoog gekwalificeerd medisch personeel moet nog steeds van buiten de VAE worden aangetrokken, tegen een steeds hogere kost. Men heeft te kampen met een chronisch tekort aan en een hoog verloop van artsen, verplegers, tandartsen, vroedvrouwen en ondersteunend personeel. Dit heeft te maken met het gebrek aan voortgezette opleidingen en trainingen, ingewikkelde procedures voor licenties, enz. De overheid onderkent dit probleem en probeert investeringen in medische opleidingen en onderzoek te stimuleren. Al Jalila Foundation is een non-profit organisatie opgericht door HH Sheikh Mohamed bin Rashid Al Maktoum, de Eerste Minister van de VAE en Ruler van Dubai, met als oogmerk medisch onderzoek een


7

onderdeel te maken van de lange termijn strategie op gebied van gezondheidszorg. Het Al Jalila Foundation Research Centre zal geopend worden in 2016 en had in november 2014, 4 miljoen AED (940.000 euro) aan onderzoeksbeurzen toegekend aan 15 onderzoekers in de VAE. De beurzen zullen worden gebruikt voor onderzoek op het gebied van kanker, cardiovasculaire aandoeningen, mentale gezondheid en diabetes. Ook Dubai Healthcare City (DHCC) investeert in opleiding en onderzoek, met als doel het werken aan een duurzame poule van medisch gespecialiseerd personeel. Het Mohammed bin Rashid Academic Medical Center (MBR-AMC) is de opleidings- en onderzoekstak van DHCC en wil een geïntegreerd academisch en klinisch platform voor zorg, opleiding en onderzoek bieden. Volgende faciliteiten maken deel uit van het MBR-AMC: Al Maktoum Medical Library, Khalaf Ahmed Al Habtoor Medical Simulation Center, Ahmed Seddiqi Conference Center, Easa Saleh Al-Gurg Case Method Hall.

Kwaliteitsnormen Door het gebrek aan duidelijke regelgeving blijven ook duidelijke kwaliteitsnormen in de sector achterwege.

Patiënten verkiezen nog vaak zorg in het buitenland Ondanks de vele investeringen en onder meer wegens het gebrek aan kwaliteitsnormen, verkiest nog steeds een groot aantal patiënten behandeling in het buitenland. Dit geldt niet alleen voor expats, maar ook voor Emiratis. Bovendien is het zo dat de overheid instaat voor de totale kost van behandeling (inclusief reis en verblijf van familie) in het buitenland, indien blijkt dat een bepaalde behandeling in de VAE niet mogelijk is. Dit betekent voor de overheid een gigantische jaarlijkse kost, die zou kunnen vermeden worden door meer investeringen in de sector en verdere gespecialiseerde centra.

REGLEMENTERING Een van de grootste problemen van de medische sector in de VAE, is de onduidelijke verdeling van bevoegdheden tussen de vele verschillende autoriteiten. Hieronder een kort overzicht:

Federaal Niveau Het Ministerie van Gezondheidzorg: UAE Ministry of Health (MOH), www.moh.gov.ae Het MoH streeft het verduidelijken, stroomlijnen en unificeren van de sector na. Het ministerie heeft hoofdzakelijk een regulerende en legislatieve functie. Daarnaast waakt ze over de kwaliteit van en de toegankelijkheid tot gezondheidszorg over het hele land. Licenties van laboratoria en hospitalen in de private sector over het hele land dienen te worden gegeven door MoH. Het MoH beheert verschillende hospitalen en medische centra in de Noordelijke Emiraten. Het Ministerie heeft een algemene ‘purchasing afdeling’ die instaat voor alle aankopen voor de instellingen die onder het Ministerie ressorteren. Leveranciers moeten geregistreerd zijn bij het Ministerie, vooraleer ze hun producten kunnen aanbieden. Meer info hierover is te vinden op de

8

website van MoH. Daar vindt u ook meer informatie over de aankoop, registratie, licenties en tenders van medicijnen en medische licenties, registratie van zorgverstrekkers, enz.

Niveau van de Emiraten Dubai Health Authority (DHA), www.dha.gov.ae DHA is de strategische en regulerende entiteit in het Emiraat Dubai. DHA is verantwoordelijk voor de fondsen en strategie van de publieke gezondheidszorg en de reglementering van zowel de publieke als de private sector. DHA bestaat naast het MoH op federaal niveau en naast HAAD en FHA op het niveau van de Emiraten en is dus verantwoordelijk voor alle aspecten van de gezondheidszorg in Dubai, behalve de zaken die gezien worden als federale materie, zoals de reglementering inzake farmaceutische producten. Hospital Services Sector (HSS) HSS is een departement van DHA en is verantwoordelijk voor de dienstverlening van de publieke medische instellingen binnen het Emiraat Dubai en gaat o.a. over volgende centra en ziekenhuizen: Dubai Gynaecology and Fertility Centre, Dubai Diabetes Center, Department of Quality and Performance, Rashid Hospital, Dubai Hospital, Latifa Hospital, Hatta Hospital, ... Shared Support Services Onder ‘Shared Support Services’ van DHA vallen onder meer ‘purchasing and contracts’ voor alle medische instellingen die worden beheerd door DHA. Ook hier moeten leveranciers vooraf geregistreerd zijn. Meer info op de website van DHA. Health Authority Abu Dhabi (HAAD), www.haad.ae Sinds 2006 is een nieuw gezondheidszorgsysteem in voege in Abu Dhabi, waarbij iedere inwoner van Abu Dhabi een verplichte medische verzekering heeft. Deze verplichting zorgt voor de financiering van het nieuwe systeem, waarbij iedereen toegang heeft tot medische zorg met vrije keuze van de zorgverlener. De zorgverleners zijn onafhankelijk en veelal privaat. HAAD is verantwoordelijk voor licenties van hospitalen en medisch personeel, tenders, professionele examens, enz. IPC - International Patiënt Care is de afdeling binnen HAAD die verantwoordelijk is voor de behandeling van patiënten in het buitenland. Abu Dhabi Health Services Authority (SEHA), www.seha.ae SEHA werd gecreëerd ter ontwikkeling van en het toezicht over de activiteiten van de publieke sector in Abu Dhabi. SEHA bezit en beheert verschillende hospitalen en instellingen, al dan niet in samenwerking met private bedrijven.


9

Private Sector Dubai Healthcare City, www.dhcc.ae DHCC is de eerste medische vrijhandelszone ter wereld en overkoepelt 2 hospitalen en meer dan 120 medische centra en laboratoria. DHCC beoogt een platform voor de provisie van gezondheidszorg, medische opleidingen en research te bieden, binnen een adequaat uitgewerkt reglementair kader. De reglementering binnen DHCC is voor een groot deel onafhankelijk van DHA of MoH. Het Center for Healthcare Planning and Quality (CPQ) is een onafhankelijk regelgevend orgaan binnen DHCC, verantwoordelijk voor de implementatie van kwaliteitsnormen, inzake zorg en behandeling binnen DHCC, geënt op internationale ‘best practice’ inzake normen, regulering, richtlijnen, enz... Onder CPQ valt ook een ‘registration and licensing department’ voor alle entiteiten gevestigd in DHCC. Daarnaast... Naast de ziekenhuizen die geopereerd worden door DHA, MoH of HAAD zijn in de Emiraten ontelbare privépraktijken en privé-ziekenhuizen, die wel allemaal onder de reglementering van DHA, HAADen MoH vallen. In bijlage 2 werden de bedrijfsprofielen van enkele grote private spelers opgenomen.

Accreditatie De overheden in Abu Dhabi en Dubai geven medische faciliteiten meestal de keuze om zelf een accreditatie standaard te kiezen, zolang deze internationaal erkend zijn: JCI, TAS, CCKL, ...

OPPORTUNITEITEN EN UITDAGINGEN Opportuniteiten a) Farmaceutische markt De farmaceutische productie in de VAE is beperkt. Dit biedt buitenlandse leveranciers uiteraard goede onderhandelingskansen. De voornaamste leveranciers zijn het VK, Duitsland en Zwitserland. Er zijn een klein aantal lokale producenten, waarvan de meest noemenswaardige Julphar. Veel grote farmaceutische bedrijven doen aan contractproductie in de VAE of hebben er distributie afspraken. b) Medische apparatuur en toelevering 92,5% van het medisch materiaal wordt ingevoerd, dus ook hier zijn opportuniteiten. De voornaamste handelspartners zijn momenteel de VSA, Duitsland, Nederland en het VK.

10

c) Gespecialiseerde centra Er zijn opportuniteiten voor gespecialiseerde zorg en ‘centres of excellence’ die het hele aanbod van diagnose tot rehabilitatie beslaan. Naast eerder genoemde voorbeelden, zijn ook vermeldenswaardig: Imperial College Diabetes Center, Dubai Bones & Joints Center, Abu Dhabi Knee and Sport Centre, ... d) Zorgcentra Gezien de sterke familiale cultuur in de VAE is het aanbod aan faciliteiten die lange-termijn zorg bieden voor niet acute aandoeningen (preventie, therapie, rehabilitatie) erg beperkt. De nood aan dergelijke instellingen groeit wegens het veelvuldig voorkomen van een aantal chronische ziektes en naarmate de bevolking veroudert. Types patiënten die dergelijke zorg nodig hebben zijn:  ouderen, het toenemend aantal Alzheimer patiënten  hoog aantal verkeersslachtoffers en slachtoffers van werkongevallen (constructie)  patiënten met neurologische aandoeningen (bv. ALS)  hoog aantal kinderen met aangeboren afwijkingen e) Medisch personeel en opleiding Zoals hierboven vermeld is er een tekort aan goed opgeleid medisch personeel en aan lokale opleidingen voor het bestaande personeel.

Uitdagingen a) Toegankelijkheid van de markt Moeilijk toegankelijke markt onder meer door onduidelijke regelgeving, gebrekkige werking van de administratie bij de bevoegde diensten, enz. b) Overheidscontracten Veel van de huidige investeringen in de gezondheidszorg worden gedaan door een van de bevoegde overheden. Het is dan ook niet onbelangrijk te weten dat enkel lokaal gevestigde bedrijven kunnen meedingen naar contracten die worden uitgeschreven door de overheid. Een Vlaams bedrijf kan hiertoe een partnership aangaan met een lokale sponsor. c) Concurrentie Zoals voor alle sectoren in de VAE, geldt ook voor de gezondheidszorg dat de internationale concurrentie groot is. Veel van uw concurrenten zijn waarschijnlijk al aanwezig op de markt.


11

PRAKTISCH Op de hoogte blijven van tenders en projecten:  www.middleeasttenders.com  www.tradearabia.com  www.meedprojects.com  www.gulfnews.com  www.khaleejtimes.com  www.tejari.com  www.arabianbusiness.com/healthcare  www.constructionweekonline.com

BRONNEN  Zawya Projects, www.zawya.com  Alpen Capital, GCC Healthcare Sector, april 22, 2014  Colliers International, United Arab Emirates Healthcare Overview, Q4 2013  Colliers International, Dubai Healthcare Overview- Growth Potential in a Competitive Market Environment, Q4 2014  UAE Ministry of Health, www.moh.gov.ae  Dubai Health Authority, www.dha.gov.ae  Health Authority Abu Dhabi, www.haad.ae

12

BIJLAGE 1


13

14


15

16


17

18

BIJLAGE 2


19

20


21

22


23

24


25

26


27

FLANDERS INVESTMENT & TRADE MARKTSTUDIE

Recommend Documents