Het
Fitnesscentrum
Jaargang: 2013
Profiel van de Fitnesscentra ‘Het Fitnesscentrum’ is een gratis publicatie van Van Spronsen & Partners horeca-advies
in beeld
Inhoudsopgave Even voorstellen… Van Spronsen & Partners horeca-advies Van Spronsen & Partners horeca-advies is onderdeel van de Van Spronsen & Partners groep. Hiertoe behoren tevens de volgende onafhankelijke bedrijven: horecasalarisadministratie, horeca-administratie en gastvrije trainingen. Onder het motto “Anders denken, anders doen” zijn wij al 26 jaar actief binnen de horeca- en leisuremarkt en stellen wij de opdrachtgever en zijn doel centraal.
Werkzaamheden van horeca-advies bestaan voornamelijk uit het uitvoeren van haalbaarheidsonderzoeken, bedrijfsdoorlichtingen, rendementsverbeteringen, het ontwikkelen van nieuwe horecaconcepten, het opstellen van marketing en communicatieplannen en het geven van managementondersteuning. Dit brancheonderzoek ‘Het Fitnesscentrum in Beeld’ is één van onderzoeken die wij gratis op onze website www.spronsen.com publiceren. Wij schrijven onderzoeken, zoals ‘Het Wellnesscentrum in beeld’, ‘De 1- en 2sterrenhotels in beeld’, en ‘Het Sterrenrestaurant in beeld’. Kijk voor meer publicaties op www.spronsen.com/nl/brancheinformatie. Kijk voor meer informatie over onze andere afdelingen op www.salarisspronsen.nl, www.rollemapartners.nl en www.trainingspronsen.nl.
2
Brancheontwikkeling
3
Marktstructuur
5
Fitnessbeoefenaren
7
Horeca- & Fitnessfaciliteiten
8
Interview Peter Loots
10
Trends & Ontwikkelingen
11
Toekomstvisie
Brancheontwikkeling Registratiewijziging
Ontwikkeling
Dichtheid
Fitness is in het dagelijks taalgebruik een verzamelterm voor sportieve activiteiten die ervoor zorgen dat je in een betere algehele conditie komt. In het verleden was het vaak onduidelijk of een sportief aanbod wel tot het fitnessaanbod behoorde. De Kamer van Koophandel is per 1 juni 2008 overgegaan van de BIK-codering (Bedrijfsindeling van Kamers van Koophandel) naar de SBI 2008-codering (Standaard Bedrijfsindeling). Hierbij is gelet op de afbakening van fitnessactiviteiten, het verband van fitnessbeoefening en het voorzieningenniveau van een fitnesscentra. Belangrijk is een drietal typen bedrijven: fitnesscentra, aanbieders van kracht- en vechtsporten en sportscholen. De aanpassing van de registratiewijze van fitnesscentra door de KvK heeft geresulteerd in een trendbreuk tussen 2007 en 2008. Het totale aanbod van fitnesscentra valt hierdoor lager uit dan in eerdere onderzoeken en publicaties werd waargenomen. Volgens het CBS is de categorie fitnesscentra de meest duidelijke definitie: een plaats waar men op allerlei wijze sporten en activiteiten kan bedrijven, zowel individueel als in groepsverband met of zonder gebruik van apparaten, ter bevordering van de spiermassa en de lichamelijke conditie.
Vanaf 1996 tot 2008 groeide het fitnessaanbod explosief tot een aantal van 1.619 fitnesscentra voor de registratiewijziging. In deze periode groeide het fitnessaanbod met maar liefst 86,1% en op jaarbasis gemiddeld met 5,4%. Na de aanpassing van de registratiewijze was het fitnessaanbod bijgesteld tot een aantal van 1.463 fitnesscentra in 2008. In de afgelopen vier jaar is het fitnessaanbod met 12,9% doorgegroeid naar een aantal van 1.652 fitnesscentra Tussen 2010 en 2011 zijn er slechts 20 fitnesscentra bijgekomen, een groei van 1,2%. Wij concluderen dan ook dat de groei aan het afvlakken is.
Nederland telt gemiddeld 9,9 fitnesscentra per 100.000 inwoners. De provincies Drenthe, Zeeland en Noord-Holland hebben de hoogste dichtheid met respectievelijk 12,8, 11 en 10,9 fitnesscentra per 100.000 inwoners. De provincies Friesland, Groningen en Zuid-Holland hebben de laagste dichtheid met respectievelijk 7,4, 8,3 en 8,9 fitnesscentra per 100.000 inwoners. Het gemiddelde aantal leden per fitnesscentrum bedraagt in Nederland 1.604. Ook hier zijn de regionale verschillen erg groot. Het gemiddelde aantal leden per fitnesscentrum is in Zeeland het laagst met 1.049 en in Utrecht is het gemiddeld aantal leden per fitnesscentrum het grootst met 1.972. A a nt a l f it ne s s c e nt ra in 2 0 0 8
A a nt a l f it ne s s c e nt ra in 2 0 11
Inwo ne rs
D ic ht he id
G e m idde ld a a nt a l le de n
Gro ningen
45
48
579.034
8,3
1.865
Friesland
50
48
647.280
7,4
1.902
Drenthe
64
63
491.342
12,8
1.410
Overijssel
107
119
1.134.434
10,5
1.448
Gelderland
176
210
2.005.298
10,5
1.618
Flevo land
45
50
391.988
12,8
1.310
Utrecht
94
110
1.228.575
9
1.972
No o rd-Ho lland
251
293
2.691.426
10,9
1.569
Zuid-Ho lland
275
313
3.527.453
8,9
1.845
Zeeland
44
42
381.582
11
1.049
No o rd-B rabant
212
245
2.453.936
10
1.534
Limburg
100
111
1.122.631
9,9
1.533
To taal
1463
1652
16.654.979
9,9
1.604
P ro v inc ie s
Bron: CBS en Kamer van Koophandel
Geografische spreiding
Het aantal fitnesscentra in de provincies verschilt sterk per regio. Niet in elke provincie was er in de periode 2008-2011 sprake van groei van het aantal fitnessaanbieders. In drie provincies daalde het aantal vestigingen. In Friesland, Drenthe en Zeeland was sprake van een procentuele krimp van het aanbod , met respectievelijk -4%, -2% en -5%. In de provincies Gelderland, Noord-Holland en Utrecht was de procentuele groei van het aanbod het grootst, met respectievelijk +19%, +17% en +17%. Bron: CBS en Kamer van Koophandel
Ledenbestand
Bron: CBS en Kamer van Koophandel
2
Marktstructuur Fitnessketens Pas na het jaar 2000 kwamen de eerste grote internationale ketens in Nederland in opkomst. Inmiddels telt Nederland ruim 30 ketens. Momenteel maakt circa 20% van de fitnesscentra deel uit van een keten ten opzichte van 15% in 2006. De vestigingen van de fitnessketens zijn voornamelijk terug te vinden in sterk tot zeer sterk stedelijke gebieden (gemiddeld 20% van alle fitnesscentra). In matig tot niet-stedelijke gebieden zijn voornamelijk vestigingen van zelfstandige ondernemers te vinden, hier behoort gemiddeld 7,5% van de fitnesscentra tot een keten. Ketenvestigingen hebben gemiddeld 1.200 leden in hun bestand, tegenover ruim 900 leden bij zelfstandige ondernemers. Het ledenbestand van de ketenvestigingen is dus gemiddeld 24% groter dan bij de overige commerciële centra. Opvallend is dat het inschrijfgeld bij de grotere ketens met gemiddeld € 69,= beduidend hoger ligt dan bij individuele centra (€ 30,=). In het maandbedrag is daarentegen weinig verschil te merken. De zes grootste ketens worden hieronder besproken. Basic-Fit Basic-Fit is momenteel de grootste budget fitnessketen van Nederland met ruim 78 vestigingen. Deze fitnessketen zit vooral in de sterke tot zeer sterke stedelijke gebieden. Voor € 15,95 per maand kan je bij deze keten onbeperkt gebruik maken van alle fitnessfaciliteiten en met het hele gezin, om beurten, op één pas sporten. Health City Health City is met 63 vestigingen de één na grootste fitnessketen in ons land gericht op het luxe segment. Internationaal telt Health City ruim 180 vestigingen verspreid over Nederland, België, Duitsland, Luxemburg, Frankrijk, Spanje en Italië. In 2011 maakte Health City International bekend de budget fitnessketen “Fitness First” te hebben overgenomen. De 23 voormalige Fitness First vestigingen in Nederland zijn inmiddels omgetoverd onder de merknaam Health City. Voor € 62,35 per maand kan je hier onbeperkt gebruikmaken van fitnessfaciliteiten, groepslessen en sauna/ wellness. Curves Curves is en blijft ‘s werelds grootste fitnessketens met ruim 10.000 locaties. Met 58 vestigingen zit Curves bij de top drie grootste fitnessketen in Nederland. Deze van oorsprong Amerikaanse keten biedt circuittrainingen alleen voor vrouwen. Curves is een fitnessprogramma ontworpen voor vrouwen. Curves biedt een compleet trainingsprogramma in slechts 30 minuten. Voor € 39,= per maand mag je onbeperkt deelnemen aan dit fitnessprogramma. Fit 4 Free Fit 4 Free is één van de snelst groeiende budget fitnessketens in Nederland. In 2008 telde Fit 4 Free nog 24 vestigingen en inmiddels zijn het 47 vestigingen. De vestigingen zijn voornamelijk te vinden in de Randstad en het zuiden van ons land. Voor € 16,= per maand kun je bij deze keten onbeperkt gebruik maken van de fitnessfaciliteiten. Achmea Health Center Als onderdeel van Achmea zorgverzekeringen kunnen Achmea-verzekerden hier tegen gereduceerd tarief sporten. Tevens zijn de centra ook toegankelijk voor niet Achmea-verzekerden. De health centers bieden zowel fitness als groepslessen. Inmiddels beschikt Achmea Health Centers over 35 vestigingen verspreid door heel Nederland. Voor Achmea-leden ligt het tarief rond de € 45,= per maand. Voor de niet-leden is dit € 48,50 per maand. Laco Laco biedt 32 vestigingen in Nederland. Opvallend is dat de vestigingen zich niet in de Randstad bevinden maar juist hierbuiten. Het maandelijks abonnement bedraagt tussen de € 32,75 en € 42,75.
3
Marktstructuur Budget fitnessketens
Bedrijfsfitness
Een aparte groep die zich de afgelopen jaren binnen de fitnessbranche flink heeft ontwikkeld is die van de budget fitnesscentra. Hoewel de groei van het aantal fitnesscentra aan het afvlakken is, zijn het vooral de budget fitnessketens die groeien. Het concept wordt gekenmerkt door het weglaten van wat door budget fitnessketens wordt gezien als ‘onnodige zaken’, bijvoorbeeld een luxe horeca voorziening, gratis handdoeken, kinderopvang et cetera.
In 2008 werd door twee van de drie fitnesscentra bedrijfsfitness aangeboden. Onder bedrijfsfitness vallen de activiteiten die een bedrijf ten behoeve van zijn werknemers organiseert ten einde de gezondheid van de werknemers te bevorderen. Steeds meer bedrijven nemen dit ook op in hun secundaire arbeidsvoorwaarden. De belangrijkste succesfactor van bedrijfsfitness is vooral de lichamelijke fitheid van werknemers. Dit leidt tot een betere mentale en fysieke gezondheidstoestand zowel lichamelijk als psychisch, welke weer gekoppeld kan worden aan het voorkomen van ziekten. Bedrijfsfitness heeft dus niet alleen voordelen voor de werknemers, maar ook voor het bedrijf, bijvoorbeeld lager ziekteverzuim, meer voldoening en een hogere productiviteit. Net als bij de zorgverzekeraars worden ook hier overeenkomsten gesloten met fitnesscentra. Voorbeelden hiervan zijn High Five Health Promotion en het SVB netwerk. Voor bedrijven is dit financieel aantrekkelijk omdat sinds enige tijd de bedrijfsfitness in de werkkostenregeling kan worden ondergebracht.
Volgens het EFAA beschikten de grootste budgetketens in 2006 over 32 vestigingen. In 2008 is het aantal vestigingen gestegen naar 65. Dit is een stijging van 103%. Momenteel beschikken dezelfde vier grootste budgetketens “BasicFit’, “Fit for Free”, “Fit All Day” en “Budget Fitness” samen over 135 vestigingen. Dit is een stijging van 108% ten opzichte van 2008. De gemiddelde oppervlakte per budget ketenvestiging is circa 1.400m2 en het gemiddeld aantal leden per centrum is 2.380 leden. Ten opzichte van de reguliere fitnesscentra benutten budgetcentra het aantal vierkante meters per lid en het gemiddeld aantal werknemers veel efficiënter, waardoor de contributiegelden lager kunnen liggen. De gemiddelde contributiegelden in de budgetcentra liggen tussen de € 9,95 en € 20,- per maand in de budgetcentra. De contributie voor leden van de reguliere centra ligt gemiddeld rond de € 44,- per maand. Uit onderzoek blijkt dat de prijs één van de belangrijkste motieven is voor mensen om niet te gaan fitnessen. Deze budgetcentra met hun lage contributie maken het een stuk aantrekkelijker voor mensen om lid te worden, vooral in deze economische magere tijden. Samenwerking met zorgverzekeraars Fitnesscentra worden steeds meer gezien als partner op het gebied van gezondheidszorg. In 2010 heeft OHRA als eerste zorgverzekeraar in Nederland een vergoeding opgenomen in een collectieve zorgverzekering voor fitness. Met ingang van 2011 werd een zogenaamde ‘beweegkuur’ opgenomen in de basisverzekering van verzekeraars. Deze ‘beweegkuur’ is in eerste instantie bedoeld om diabetes en obesitas aan te pakken, maar tegenwoordig vooral bedoeld om een gezonde leefstijl te bevorderen. Ook vanuit het oogpunt van de vergrijzing en toenemende gezondheidsproblemen is dit een goede preventieve maatregel. Momenteel bieden 16 van de 21 grootste zorgverzekeraars een fitness stimulerende aanbieding in de vorm van bijvoorbeeld korting op de contributie. Overeenkomsten worden gesloten met erkende fitnesscentra en health clubs die aangesloten zijn bij o.a. Nationaal Gezondheidsplan en de brancheorganisatie Fit!Vak. Momenteel zijn er 735 fitnesscentra gecertificeerd met het keurmerk Fitness Basis of Fitness Totaal ten opzichte van 214 in 2004.
4
Fitnessbeoefenaren Fitnessdeelnemers Fitness is in de afgelopen twee decennia ontwikkeld tot een populaire sport in Nederland. Na zwemmen en wielrennen is fitness de derde meest beoefende sport onder de bevolking zo blijkt uit het onderzoek “Trendrapport Fitnessbranche 2012”. Maar liefst 20% van de bevolking van 4 jaar en ouder geeft aan één of meerdere malen in 2011 fitness te hebben beoefend (OBiN 2007 – 2011). Dit houdt in dat ruim 3,2 miljoen personen minimaal één keer per jaar aan fitnessactiviteiten hebben deelgenomen. Ook blijkt dat fitness de meest beoefende hoofdsport was onder de volwassen bevolking in Nederland. Op basis van het aantal fitnesscentra (1.652) en het gemiddelde aantal leden per fitnesscentrum (1.604) telt Nederland in 2011 ruim 2,6 miljoen fitnessbeoefenaren die lid zijn van een fitnesscentrum. Dit is circa 16% van de bevolking ten opzichte van 9% in 2008. Bezoekersprofiel Volgens het rapport “OBiN 2010” van het SCP is fitness vooral populair onder de leeftijdsgroep 26-55 jaar, waar 57% aan fitness doet. Het percentage 55-plussers die aan fitness doen, is tussen 2006 en 2010 gestegen van 16% naar 26%. De leeftijdsgroep 12-25 jaar is met 17% ondervertegenwoordigd. De verdeling man-vrouw is onevenredig. Mannen hebben een fitnessparticipatie van 16% tegenover 23% bij de vrouwen. Mannen zijn vaker alleen lid van een sportvereniging en vrouwen juist vaker van het fitnesscentrum. Vrouwen doen vaker alleen cardiofitness en mannen vaker alleen krachttraining. Ook blijkt dat opleidingsniveau en inkomensniveau, en het beoefenen van sport sterk met elkaar samenhangen: hoe hoger de opleiding en het inkomen, hoe groter de kans dat mensen aan sport deelnemen. In de fitnesssector zien wij de laatste 5 jaar echter het aandeel laag opgeleiden toenemen. De fitnessbeoefenaren kunnen onderverdeeld worden naar drie type gebruikers. Dit zijn particulieren, bedrijven en mensen met een medische noodzaak. Particulieren doen het vooral voor de gezondheid en fitheid. In de bedrijfssector gaat het om gezonde werknemers, die beter presteren en een lager ziekteverzuim hebben. Professionals uit de eerstelijns zorg verwijzen patiënten met bijvoorbeeld obesitas of prediabetes steeds vaker door naar de fitnesscentrum met als doel om de levensstijl te verbeteren door gezonder te eten en meer te bewegen.
5
Fitnessbeoefenaren Bezoekfrequentie Circa 75% van de bezoekers komt minimaal één keer per week trainen, 26% van de bezoekers gemiddeld twee keer per week en 23% zelfs gemiddeld drie keer per week. De avonduren (vanaf 18.00 uur) van maandag tot donderdag zijn het drukst bezocht. Tevens is er een piek om 9.00 uur op doordeweekse dagen. Veel fitnesscentra bieden lagere tarieven tijdens de daluren. Daluren voor fitnesscentra gelden op maandag tot vrijdag tussen 09.00 uur en 17.00 uur. In de ochtend maken vooral vrouwen gebruik van de faciliteiten. De gemiddelde verblijfsduur in een fitnesscentra is circa 1,5 uur per bezoek. Oktober tot en met april zijn de topmaanden waarbij de fitnesscentra het drukst worden bezocht. Sportieve voornemens in januari zijn voor veel mensen reden om naar het fitnesscentrum te gaan. De zomermaanden zijn vaak ook de mindere maanden vanwege het weer en de vakanties. Het huidige verloop onder de leden is groot, mede als gevolg van de toenemende concurrentie in de branche, maar vaak ook door het gebrek aan discipline. Fitnessmotieven
Uit onderzoek van het Mulier Instituut en het Sociaal Cultureel Planbureau blijkt dat zowel bij fitness (88%) als bij andere sportverenigingen (64%) gezondheid, fitheid en lichaamsbeweging het belangrijkste motief is om te sporten. Opvallend is dat bij fitness veel sterker gezondheids-gerelateerde aspecten als een “strak lichaam” of “afvallen” worden genoemd en minder vaak motieven als plezierbeleving of sociale contacten. De belangrijkste reden om niet te fitnessen of weer te stoppen is dat men het niet leuk genoeg vindt voor het geld dat men er voor moet betalen, zo blijkt uit het onderzoek SportMonitor 2008. Koopmoeitebereidheid Fitnesscentra zijn vaak dicht bij huis en goed bereikbaar. De gemiddelde afstand naar de fitnesscentra is minder dan 4 kilometer en bijna de helft van alle bezoekers woont binnen een straal van twee kilometer. 40% van de bezoekers van het fitnesscentra heeft een reisafstand van minder dan 5 minuten, 39% van de bezoekers heeft een reisafstand van hooguit 10 minuten en 19% van de bezoekers tussen 11-20 minuten. Slecht 3% van de bezoekers is bereid langer te reizen dan 20 minuten. De auto is het populairste vervoersmiddel naar het fitnesscentrum. Inspannen doet men immers in het fitnesscentrum en niet op de weg daar naartoe.
6
Horeca- & Fitnessfaciliteiten
Fitnessfaciliteiten
Fitnessactiviteiten
Horeca aanbod
Ruim 90% van de fitnesscentra bieden kracht- en cardiotoestellen aan. Daarnaast zijn de spinningfietsen bijna niet weg te denken in de hedendaagse fitnesscentra. Toch heeft maar 51% van de fitnesscentra spinningfietsen. Naast de faciliteiten in de vorm van fitnesstoestellen, zijn er ook verschillende sport- en andere bedrijfsruimtes aanwezig. Circa 86% van de fitnesscentra beschikken over een dansruimte voor bijvoorbeeld aerobicslessen. Met name de grotere fitnesscentra hebben onder andere zwembaden, squashbanen, teamsporthallen en indoor tennisbanen. Naast de eerder genoemde fitnessfaciliteiten blijken de beautyfaciliteiten redelijk aantrekkelijk te zijn in de fitnesscentra. 59% van de fitnesscentra beschikt over zonnebanken. 47% heeft sauna’s en 42% beschikt over behandelkamers.
Bedrijfsfitness, vrije gewichten en afslankprogramma’s behoren allemaal tot de activiteiten die door de meeste fitnesscentra worden aangeboden. Daarnaast bieden fitnesscentra vaak ook groepsactiviteiten aan in allerlei vormen of formules. Ruim 91% van de fitnesscentra biedt groepsfitness aan. Iets meer dan de helft van de fitnesscentra (55%) doet dit volgens een formule zoals Les Mills, Bodypump of Club Joy. 83% van de fitnesscentra biedt groepsactiviteiten aan die niet binnen een formule vallen. De spinninglessen, seniorenfitness, steps en aerobics blijven de populairste groepsactiviteiten binnen de fitnesscentra. Volgens het trendrapport “fitnessbranche 2012” combineren bijna zes op de tien fitnessers kracht- en cardiotraining. Ruim een derde doet alleen cardiotraining en één op de twintig richt zich alleen op krachttraining. Een kwart van de fitnessers combineert individueel training met groepsactiviteiten en nog eens een kwart doet uitsluitend groepsactiviteiten.
In 64% van de fitnesscentra is een traditionele bar/kantine aanwezig. In 40% van de fitnesscentra is er een koffie- /theeautomaat aanwezig en 24% heeft alleen een frisdrankenautomaat. Bij 7% van de fitnesscentra is er zelfs een restaurant aanwezig. Circa 15% van de sporters maakt veelvuldig gebruik van de horecavoorziening in het fitnesscentrum. 41% van de fitnessers geeft aan hier nooit gebruik van te maken. Naast de contributiegelden bedraagt de horecaopbrengsten circa 5-15% van de totaalomzet. De gemiddelde omzet van een fitnesscentrum is ruim € 400.000,- waarvan € 20.000,- tot € 60.000,- uit horecaopbrengsten. De horeca-omzet wordt voor een fitnesscentra wel steeds interessanter, maar het blijft een uitdaging om deze rendabel te maken.
7
Interview Peter Loots Achmea Health Center Achmea Health Center in Tilburg is een fitnessketen met 35 vestigingen in Nederland. Het fitnesscentrum heeft een ruim opgezette fitnessruimte voorzien van de meest moderne apparatuur en beschikt ook over luxe spa faciliteiten. Ook na het sporten kunnen leden lekker nagenieten in de gezellige bar en lounge gedeelte. Peter Loots (clubmanager van Achmea Health Center Tilburg) geeft in een interview zijn idee weer achter het concept en zijn visie op de ontwikkelingen in de fitnessbranche
Hoe zou u het concept kunnen omschrijven? “Achmea Health Centers is een landelijke fitnessketen met meer dan 35 vestigingen in Nederland. Achmea Health Centers is een 100% dochteronderneming van zorgverzekeraar Achmea Zorg en is ook het verlengstuk van het zorgsegment voor zorgverzekeringen. Het idee achter Achmea Zorg is om naast de beste zorg aan te bieden, ook een gezonde leefstijl te stimuleren door fitnessmogelijkheden te faciliteren. In samenwerking met andere zorgaanbieders probeert Achmea een bijdrage te leveren aan een gezonde en energieke levensstijl van de zorgverzekerden. Dit doen zij door kortingen en speciale vergoedingen te verstrekken aan de verzekeringsnemers. De Health Centers zijn dus toegankelijk voor zowel Achmea als niet-Achmea zorgverzekerden. Op deze manier probeert Achmea het sporten extra aantrekkelijk te maken. Ook mensen met speciale klachten zoals spier-/ gewrichtsproblemen en of overgewicht kunnen vanuit hun zorgverzekering bij ons terecht. Eigenlijk het hele plaatje van de zorg.”
Wat is de visie en strategie van Achmea Health Centers? “De missie en visie van Achmea Health Centers is om mensen te inspireren om met regelmaat te bewegen, mentaal te ontspannen en verantwoord te eten. Wij zijn ook van mening dat dit de basis is voor een gelukkig en gezond leven. Dit doen wij door samen met onze leden doelen te stellen en te bereiken. Vanuit deze gedachte ondersteunen en begeleiden wij mensen persoonlijk bij hun oefeningen. Natuurlijk bereikt iedereen dit het beste op zijn eigen manier. De één heeft natuurlijk meer of minder motivatie nodig dan de ander. Maar persoonlijke aandacht is er wel bijna altijd. Met onze doelgerichte pakketten kunnen leden ook zelf bepalen waar en wanneer ze sporten. Vandaar ook ons motto: “Beweeg je vrijer.”
Is Achmea Health Center lid van een branchevereniging en wat is het voordeel hiervan? “Achmea Health Centers is aangesloten bij de Fit!vak, de Nederlandse brancheorganisatie voor erkende sport- en bewegingscentra. De Fit!vak bevordert de ontwikkeling, de kwaliteit en de maatschappelijke positie van fitnesscentra. Zij zorgen ervoor dat kennis, informatie en expertise toegankelijk wordt voor diverse gebruikers. Voor fitnesscentra is dit wel een belangrijke garantie voor zekerheid en kwaliteit. Onze centers zijn ook voorzien van een erkend keurmerk van de stichting Landelijke Erkennings Regeling Fitness (LERF). Dit is een onafhankelijke stichting die alle keuringen in de fitnessbranche in Nederland regelt.
Foto afkomstig van http://www.achmeahealthcenters.nl/vestigingen/sportschool-tilburg/
“Het keurmerk houdt in dat fitnesscentra moeten voldoen aan bepaalde kwaliteitseisen op het gebied van fitnessapparatuur, de dienstverlening, human resource en nog veel meer. Lid worden bij een branchevereniging heeft wel degelijk z’n voordelen. Zo garanderen wij onze leden van een veilige en hygiënische sportomgeving, verantwoorde en effectieve trainingsprogramma’s en adviezen. Wij gebruiken daarom ook alleen gecertificeerde en gediplomeerde sportinstructeurs. Medewerkers die weten hoe het lichaam werkt, een trainingsprogramma kunnen opstellen en voedingsadvies kunnen geven. Goed en professionele instructeurs zijn voor ons zeer belangrijk, want zij moeten uiteindelijk onze visie uitdragen aan onze leden.”
Welk strategie gebuikt Achmea Health Center om haar leden te behouden? “Bij ons is het mogelijk je eigen sportpakket samen te stellen afhankelijk van je eigen trainingsbehoeften. Of je nou wilt afvallen, spieren kweken of gewoon fit wilt blijven, voor elke trainingsbehoefte hebben we wel een speciaal trainingsprogramma. Daarom wordt altijd een intakegesprek gevoerd met een nieuw lid. Samen gaan we kijken wat de persoonlijke doelen en wensen zijn. Er wordt een speciaal trainingsprogramma aangeboden. Ook een voedingsschema dat wordt samengesteld door een diëtist behoort tot de mogelijkheden, evenals intensieve begeleiding door je eigen coach. Je merkt dat dit mensen aanspreekt en zodoende ook langer bij je sportcenter blijven. Dit is echt een effectieve manier om je leden te behouden.” “Ook onze fitnessfaciliteiten zijn voor onze leden een reden om hier te trainen. Leden hebben hier de beschikking over fitness- en cardioapparatuur. Ze kunnen meedoen moet leuke groepslessen. En na de training, kunnen ze nagenieten in het zwembad, de whirlpool of de sauna. Wij zijn dus niet alleen een fitnesscenter, maar ook een wellnesscenter met health en spa faciliteiten.”
8
Interview Peter Loots “Het is vooral onze persoonlijk benadering. Mensen vinden dit erg prettig en dat hoor je ook vaker van onze leden. Het is hier persoonlijker en gezelliger. Persoonlijk in de zin dat we ook mensen zullen opbellen als ze een tijdje niet meer zijn geweest. Leden aanmoedigen en stimuleren tijdens hun trainingen. Sommige mensen hebben gewoon een duwtje in de rug nodig. Leden komen en gaan. Mensen die van de budgetfitness afkomen of die juist overstappen naar de basicfitness. Maar uiteindelijk zie je dezelfde gezichten terug.”
Hoe zal de concurrentie zich ontwikkelen de komende jaren? “Wat je dus inderdaad ziet, is dat er tegenwoordig veel budgetfitnesscentra zijn bijgekomen. Onbeperkt fitness voor een vast laag bedrag. Daar heb je natuurlijk veel minder begeleiding en persoonlijke aandacht. Maar daar maak ik me niet zoveel zorgen om. Wij richten ons op een ander soort doelgroep. Onze leden zitten in de leeftijdscategorie van 30 jaar tot 55-plussers, Achmea en niet Achmea-zorgverzekerden. Achmea Zorg heeft ruim vijf miljoen zorgverzekerden. Als bij wijze 10% hiervan gaan fitnessen, dan heb je al een behoorlijke groep. Ze krijgen vanuit hun zorgverzekering kortingen en vergoedingen, dit maakt het voor hun aantrekkelijker om bij ons te fitnessen.” “Het gaat vooral om de locatie. Wij zitten hier in Tilburg midden in de centrum. Qua huur zitten wij al op zo’n half miljoen per jaar. Maar we zitten dan ook op een toplocatie. We zijn een grote fitnessketen met genoeg leden en kunnen dat ons veroorloven. Maar ik kan me voorstellen dat sommige fitnesscentra moeite zullen hebben met deze huisvestingskosten. Ik denk dat kleine buurtfitnesscentra met lagere huurkosten het waarschijnlijk wel zullen redden.”
Foto’s afkomstig van http://www.achmeahealthcenters.nl/vestigingen/sportschool-tilburg/
Wat is uw visie en verwachting voor de toekomst? “Gezien de ontwikkelingen zal het vooral moeilijk worden voor nieuwe fitnesscentra. Met name kleine fitnesscentra met beperkte middelen. Er zullen wel steeds meer budget- en basicfitnesscentra bij komen. Ik denk dat in de komende jaren een tweedeling zal ontstaan. Enerzijds van fitnesscentra die zich vooral richten op basisfitness. Bij dit soort centra zal de focus voornamelijk liggen op het aanbieden van fitnessruimte en apparatuur en in veel mindere mate op persoonlijke begeleiding. Ik denk dat dit vooral veel jonge mensen aanspreekt. Anderzijds zie je dat fitnesscentra zich ontwikkelen tot een compleet leisure center, waar je naast sporten ook heerlijk kan ontspannen in een wellnesscenter compleet met zwembad, sauna en stoombaden. Je komt hier dus niet alleen om te sporten, maar ook echt om tot rust te komen.” “Ik denk ook dat er veel meer samenwerking gaat ontstaan tussen fitnesscentra en zorgverzekeraars. Tegenwoordig zijn mensen zich meer bewust van een gezonde leefstijl. Zowel zorgverzekeraars als fitnesscentra spelen hier goed op in. Ook de samenwerking tussen fitnesscentra en bedrijven was een tijdje in opkomst. Alleen merk ik dat dit de laatste tijd wat minder is geworden. Werkgevers hebben meer de hand op de knip in deze tijden. Ik denk daarom ook dat dit in de komende jaren iets zal teruglopen.” “Maar inderdaad, aan de professionaliseringslag die veel fitnesscentra nu maken, merk je dat de fitnesssector een volwassen branche aan het worden is.”
9
Trends & Ontwikkelingen Bootcamp clubs Bootcamp Training is begin deze eeuw ontstaan in de Verenigde Staten, een sportmethodiek gebaseerd op de trainingsroutine van het Amerikaanse leger. Gecertificeerde trainers onderwerpen hun sporters in groepsverband aan een intensief cardiovasculair en spierversterkende full body workout. Hardlopen, intervaltraining en fitnessoefeningen in de natuur. Conditie, kracht, souplesse en explosiviteit. En dat zonder toestellen. Bootcamp Training is er voor alle (fitness)niveaus. F4F app De grote sportschoolketen Fit For Free heeft een app voor zijn leden uitgebracht. Met Fit For Free kun je groepslessen reserveren, de trainingswijzer en je persoonlijke trainingsschema zien en handige sportinstructies bekijken. De sportinstructies in de app beschrijven op welke manier je een spier het beste kunt trainen. Je kiest een spier en krijgt direct een overzicht met oefeningen en bijbehorende foto’s en instructies.
Groene sportstroom Sinds kort kan je ook je eigen energie opwekken in de sportschool. SportsArt Nederland heeft een energieopwekkend cardio-apparaat ontwikkeld dat sportenergie kan omzetten naar bruikbare stroom. De groene stroom die wordt opgewekt, wordt volledig gebruikt in het fitnesscentrum. Eén Go Green fitnessapparaat kan, bij een gemiddeld gebruik van 10 uur per dag, circa 2.000 Watt per dag opleveren. Momenteel hebben slechts 5 fitnesscentra deze apparaten. Dat zijn Koster in Delft, Rhytm Sports in Den Haag, Flexifitness in Ermelo en Sport & Gezondheidscentrum Gunther’s Family Fit in Culemborg en Sporthuysch Amsterdam.
Functionele /Core training
Embedded fitness
Functioneel en Core training is een opkomende trend waar de oefeningen niet alleen zorgen voor een betere vorm en een gezondere levensstijl, maar ook voor het makkelijker maken van de dagelijkse werkzaamheden. Je combineert krachttraining met balans, coördinatie en uithoudingsvermogen. Voorbeelden van functionele en Core training zijn oefeningen met trainingsmiddelen zoals kabels, elastieken, dumbells en gymbal. Maar je kunt bepaalde oefeningen ook prima zonder hulpattributen doen. Deze training kan een bijdrage leveren aan de eisen van de activiteiten in het dagelijks leven en voor de prestaties van verschillende sporten.
Embedded Fitness in Eindhoven is een bedrijf dat een nieuw innovatief bewegingsconcept heeft geïntroduceerd. E-fitness is een combinatie van sporten en gamen. Door beweging aan te bieden in de omgeving van een computergame met levels en scores, vinden kinderen (en volwassenen!) het extra leuk om mee te doen. E-fitness is daardoor een goede manier om de conditie, oog-hand coördinatie en evenwicht te verbeteren. Het concept is geschikt voor kinderen met sociaal-motorische problematiek, voor revalidatie, maar ook voor mensen met fysieke beperkingen.
10
Toekomstvisie Marktverzadiging / volwassenheid
Houd de klant vast
De cijfers wijzen erop dat de fitnessbranche bijna zijn hoogtepunt heeft bereikt. Met name de afvlakking van de groei in de afgelopen vijf jaar duidt erop dat de fitnessbranche in haar volwassenheidsfase zit. De professionalisering, de toename van het aantal gecertificeerde fitnesscentra en een sterke branchevereniging zijn eveneens kenmerken voor een volwassen branche.
Het verloop is bij de meeste fitnesscentra nog hoog. Veel leden haken al snel weer af omdat de motivatie ontbreekt en men het eigenlijk gewoon niet leuk genoeg vindt. In een minder snel groeiende markt zullen fitnesscentra in de nabije toekomst meer aandacht moeten gaan schenken aan klantbehoud. Uit onderzoek blijkt dat aspecten als een intakegesprek, goede en frequente begeleiding en training door bekwame instructeurs helpt. Alles draait om persoonlijk contact om loyaliteit te creëren. Een kaartje of e-mailtje als je te lang niet bent geweest, een verjaardagskaart, wat extra aandacht bij het inchecken of een berichtje over je fysieke vorderingen in relatie tot de gestelde doelen. Dat alles kan via apps, internet of gewoon via ‘oude’ technieken. Budgetcentra zullen dit zoveel mogelijk automatiseren. Maar hier telt de menselijke maat ook. Begroet gasten die bijvoorbeeld inchecken via social media middels een berichtje. Ontwikkel software hiervoor en blijf inzetten op innovaties om de klant op deze manier te blijven boeien. Blijft vooruitlopen op consumentensoftware op dat gebied. Voor de komende jaren zal de nadruk voornamelijk liggen op de beleving en wensen van de leden. Daar moet op worden ingezet.
De verwachting is dat er in 2020 3 miljoen leden aangesloten zijn bij een fitnesscentrum. Dat betekent ongeveer een participatie van 20% van de Nederlandse bevolking. Veel zal afhangen in welke mate men er in zal slagen de deelname van de ouderen (55 +) in deze periode te laten stijgen. Deze groep wordt immers in omvang steeds belangrijker. Het aantal fitnesscentra zal ondanks de afvlakking de komende jaren licht toenemen tot zo’n 1.700 bedrijven. De verwachting is dat de groei voornamelijk zal plaatsvinden in de stedelijke gebieden in de vorm van basis- en budgetfitness. Verschuiving van driedeling naar tweedeling Van de huidige driedeling zien we momenteel de verschuiving naar een tweedeling. De basis- en budgetcentra zullen naar verwachting de rol en functionaliteiten van reguliere centra overnemen. Deze centra zullen zich echter wel blijven presenteren als budgetcentra. De reguliere centra zullen daarentegen doorontwikkelen richting de multifunctionele centra door de vervaging tussen fitness en wellness. Het aantal multifunctionele centra zal licht gaan stijgen. In de afgelopen jaren zijn vooral de fitnessketens flink ontwikkeld. Naar verwachting zal het aantal ketenvestigingen in de toekomst verder toenemen tot een aantal van circa 600 in 2015. Deze fitnessketens zullen zich voornamelijk richten op basis-, budget- en bedrijfsfitness gezien de vraag naar goedkoop fitnessen en de stimulans vanuit het bedrijfsleven. Samenwerking De samenwerking tussen de zorgverzekeraars, het bedrijfsleven en fitnesscentra is in de afgelopen jaren volop in gang gezet. De meeste zorgverzekeraars hebben dan ook een aanvullend pakket met vergoeding op gebied van sportzorg bij erkende fitnesscentra. Ook vanuit het bedrijfsleven is de toenemende aandacht gevestigd op gezonde en fitte werknemers. Fitnesscentra worden hiermee steeds meer erkend als partner op gebied van gezondheidzorg. Momenteel zijn er 735 fitnesscentra die gecertificeerd zijn volgens het keurmerk Fitness Basis of Fitness Totaal. De verwachting is dat steeds meer fitnesscentra deze professionaliseringslag zullen maken. Daarnaast zullen zij vaker inspelen op ziektepreventie en overgewicht en steeds meer dieet- en afslankprogramma’s aanbieden.
Kansen: Fit for kids & Vitale oldies Hoewel de ontwikkelingen in de fitnessbranche wijzen in de richting van een marktverzadiging, liggen er nog veel kansen voor fitnesscentra. Het bereiken van een verzadigingspunt hoeft niet te betekenen dat ook de fitnessdeelname zijn top heeft bereikt. Een enorme kans biedt het lager onderwijs. Jonge kinderen kampen steeds meer met overgewicht en slechte motoriek door te weinig beweging. In het lager onderwijs is lichamelijke opvoeding een sluitpost en de daluren in fitnesscentra zijn overdag tussen 9.00 en 17.00 uur. Juist nu ook de politiek zich met dit onderwerp gaat bezighouden, is dit een uitgelezen kans voor de branche. Ontwikkel programma’s voor lagere scholen en ga in overleg met de overheid en de zorgverzekeraars voor financiering van dergelijke programma’s. De branche heeft de expertise, zorgt dat kinderen gezonder worden en benut de capaciteit beter. Een enorme kans voor de toekomst. De tweede grote kans is de vergrijzing. De groep 55+ heeft weliswaar een stijgende maar nog steeds een lage participatie. Verdiep u in deze doelgroep, inventariseer hun behoeften en wensen en maak programma’s speciaal voor hen. Mogelijk door speciale uren of trainers die de taal van de doelgroep beter spreken en hun beter begrijpen. Ook hier geldt en waarschijnlijk nog meer dat aandacht een belangrijk aspect is om deze groepen te binden en te boeien.
11
Bronnenlijst: Trendrapport fitnessbranche 2012, P. Hover, S. Hakkers, K. Breedveld, Mulier Instituut, 2012 Rabobank Cijfers en Trends, 2012 OBiN 2010” van het Sociaal en Cultureel Planbureau De fitnessbranche in beeld 2008, Jo Lucassen/Marieke van Schendel, W.J.H. Mulier Instituut/ARKO SportsMedia Nieuwegein 2008 Rapportage Sport 2008, Sociaal en Cultureel Planbureau Fitnessbeoefenaars onder de loep, Times Jongert c.s., Sportgericht nr. 4-5, 2007 “Ontspannen door inspannen” – 2007, NRIT “IHRSA Global Report 2005” - IHRSA Nationale Atlas Volksgezondheid, www.rivm.nl www.fitvak.com www.efaa.nl www.cbs.nl www.kvk.nl www.ihrsa.com www.basicfit.nl www.healthcity.nl www.achmeahealthcenters.nl www.curves.nl www.laco.eu www.sportcity.nl www.acsm.org www.fitnessmonitor.nl
Bekijk ook onze andere publicaties op www.spronsen.com Dit branceonderzoek is samengesteld door Guido Verschoor. Voor meer informatie en/of reacties of vragen over het onderzoek kunt u contact opnemen met Guido Verschoor, adviseur Van Spronsen & Partners horeca-advies, tel. 071 541 88 67 of e-mail:
[email protected].
