De
Discotheek
Jaargang: 2009
Profiel van de discotheeksector ‘De Discotheek in beeld’ is een gratis publicatie van Van Spronsen & Partners horeca-advies
in beeld
Inhoudsopgave 2
Brancheontwikkeling
6
Consument
8
Trends & ontwikkelingen
9
Toekomstvisie
Brancheontwikkeling Dit brancheprofiel geeft verschillende ontwikkelingen binnen de discotheekbranche weer. Een discotheek is ‘een horecabedrijf waar mensen de gelegenheid geboden wordt om te dansen op opgenomen/gemixte muziek in combinatie met licht en andere effecten onder leiding van een diskjockey en/of veejay’. Categorieën: De discotheken in Nederland zijn in een vijftal categorieën te verdelen (volgens Jan van Hout van MKB adviseurs): 1.
Traditionele discotheek: De discotheek zoals iedereen hem kent. Vaak worden hier verschillende muzieksoorten gedraaid en zijn er extra faciliteiten zoals een café of eetgelegenheid.
2.
Uitgaanscentrum: Heeft meerdere zalen en faciliteiten, is vaak multifunctioneel en heeft een regionale functie.
3.
Gespecialiseerde discotheek: Is gespecialiseerd in één muzieksoort, bijvoorbeeld R&B. Is vaak gevestigd in een (grote) stad, vanwege de grotere doelgroep.
4.
Danscafé: Is overdag een gewoon café en verandert ‘s avonds in een kleine discotheek.
5.
Club: Een discotheek waar voornamelijk club en dance wordt gedraaid.
Discotheek Brothers, Bunnik is een uitgaanscentrum. Foto’s van 123bedrijfsfeest.nl Danssalon In Casa in Leiden valt onder de categorie traditionele discotheken. Foto’s van media.photobucket.com De Matrixx in Nijmegen heeft in 2007 de Nightlife Award van Regio midden Nederland gewonnen. Foto’s van images.google.com
Aanbod In 2008 telde Nederland 312 discotheken. Zuid-Holland is met 56 discotheken de provincie met de meeste discotheken. Flevoland heeft met zeven discotheken het laagste aanbod in ons land. In de tabel hiernaast is het aantal discotheken en de dichtheid per provincie weergegeven. De dichtheid is het aantal discotheken per 10.000 jongeren. Deze categorie is de belangrijkste doelgroep voor een discotheek. Friesland en Zeeland beschikken over de hoogste dichtheid met respectievelijk 2,6 en 2,1 discotheken per 10.000 jongeren. Theoretisch gezien is hier beperkt ruimte voor uitbreiding. Utrecht beschikt over de laagste dichtheid van 0,6 discotheken per 10.000 jongeren. Theoretisch gezien is hier dus nog ruimte voor uitbreiding.
Provincie Friesland Zeeland Limburg Drenthe Groningen Overijssel Noord-Holland Flevoland Gelderland Noord-Brabant Zuid-Holland Utrecht Nederland
Discotheken 29 13 26 10 15 22 48 7 32 39 56 15 312
Dichtheid per 10.000 jongeren 2,59 2,14 1,41 1,34 1,26 1,06 1,02 0,94 0,92 0,91 0,85 0,64 1,05
2
Brancheontwikkeling Ontwikkeling
Daarentegen is er wel een duidelijke stijging te zien in de gemiddelde verkoopoppervlakte per discotheek. Sinds 2003 is er een toename te zien van ruim 23%. Ten opzichte van 1999 is dit zelfs bijna 41%. Met andere woorden; de ‘kleintjes’ vallen om en de ‘grote’ overleven.
490 410
470
390
450
370
430 410
350
390 330
Echter is de dansvloer in een discotheek in de provincie Utrecht het drukst, namelijk 38 jongeren per vierkante meter. In Friesland is de dansvloer het rustigst met elf jongeren per vierkante meter. Gemiddeld delen 22 jongeren een vierkante meter in een Nederlandse discotheek.
Onderstaand cirkeldiagram geeft de verdeling weer in de verdeling in de grootte van de discotheken. Circa 55% van de discotheken heeft een gemiddelde oppervlakte tussen 100 en 400 vierkante meter. Opvallend is dat maar liefst 11% in de discotheken tot en met 100 vierkante meter valt, wat voor een discotheek een kleine ruimte is.
370
310
350
290
11%
21%
t/m 100m2
330
101 t/m 200m2
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Aantal discotheken
28%
13%
Gem. verkoopoppervlakte
201 t/m 400m2 401 t/m 600m2 Meer dan 600m²
27%
Oppervlakte De gemiddelde verkoopoppervlakte van een discotheek in Nederland, bedraagt 473 vierkante meter. In de tabel hiernaast is de gemiddelde verkoopoppervlakte per provincie weergegeven. Overijssel beschikt over de grootste discotheken met een gemiddelde oppervlakte van 631 vierkante meter en in Zeeland zijn de discotheken het kleinst met gemiddeld 182 vierkante meter per discotheek.
Oppervlakte
Aantal
De grafiek hiernaast geeft de ontwikkeling van het aantal discotheken over de afgelopen tien jaar weer. Het aantal discotheken is ten opzichte van vijf jaar geleden met 17% gedaald. Ten opzichte van tien jaar geleden is dit aantal zelfs met bijna 24% gedaald. In 2007 is er sinds lange tijd een toename in het aanbod te zien, er zijn drie discotheken bijgekomen. Echter is er in 2008 weer een duidelijke afname te zien van 14 discotheken, wat neer komt op een daling van ruim 4%.
Verdeling oppervlakte
Aantal discotheken en gemiddelde verkoopoppervlakte
Provincie Utrecht Noord-Brabant Zeeland Drenthe Zuid-Holland Flevoland Gelderland Groningen Noord-Holland Overijssel Limburg Friesland Nederland
Totaal aantal m² 6.119 16.457 2.363 3.306 29.320 3.411 16.314 5.596 22.706 13.882 15.463 10.410
Gem. opvl. in m² 408 422 182 367 506 426 510 509 494 631 595 372
Aantal jongeren per m² 38 26 26 23 22 22 21 21 21 15 12 11
145.347
473
22
Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering
3
Brancheontwikkeling Omzet daling Volgens het onderzoek ‘Effecten rookvrije horeca’ van Synovate uit oktober 2008 zijn de effecten van het rookverbod duidelijk merkbaar in de discothekensector. De omzet is fors gedaald. De totale omzet in de maanden juli en augustus is ten opzichte van dezelfde maanden in 2007 met circa 22% gedaald. Wanneer men kijkt naar de mutaties van de omzet in de eerste helft van het jaar (voor het verbod), dan is de gemiddelde omzet met 6,4% gedaald. Het rookverbod heeft de discothekensector blijkbaar hard getroffen. Van alle ondernemers in de discotheeksector overweegt 20% serieus te stoppen. Daarnaast geven zes op de tien horecaondernemers aan een afname van de gezelligheid op te merken sinds het rookverbod. Club Judge Het keurmerk voor discotheken en clubs is de Club Judge. Sinds 2004 beoordeelt deze organisatie discotheken en clubs aan de hand van twaalf kwaliteitscriteria. Een aantal van deze criteria zijn: de locatie, de entreeprijs, DJ/muziek, de veiligheid, de hygiëne en de service. Met behulp van enquêtes onder personen tussen de 18 en 35 jaar oud wordt bepaald welke clubs gejudged worden. Ook zijn op die manier de criteria vastgesteld. De clubs die gejudged worden, worden minimaal één keer per maand bezocht op de verschillende openingsdagen. Op dit moment staat de Bozzini (Kerkrade) op de eerste plaats, daarna volgt de Escape Venue in Amsterdam en op de derde plaats staat de Hollywood Music Hall (Rotterdam). Concurrentie Rond 2000 kwamen de grote dancefestivals op. Deze groeiden vooral omdat het publiek het wel een beetje had gezien met de discotheken. De dancefestivals zoals, Sensation, Dance Valley en Thunderdome zijn nog steeds erg populair en vormen een grote concurrent voor discotheken, deze events hebben in 2007 ruim 2 miljoen bezoekers getrokken. Dat is tien procent meer bezoekers dan in 2006. Naast deze festivals zijn regelmatig terugkerende feesten in de trendy en hippe clubs ook in opkomst. Deze feesten worden georganiseerd door partyorganisatoren en vinden meestal plaats in verschillende steden. Voorbeelden hiervan zijn Sneakerz en Housequake.
4
Foto is afkomstig van www.arminvanbuuren.com De belangrijkste onderscheiding voor DJ’s wordt in Amerika uitgereikt: de Mag award voor de beste DJ van de wereld. In 2008 is deze award naar voor de tweede keer op rij de Nederlandse DJ Armin van Buuren gegaan, nadat hij vijf jaar in de top tien heeft gestaan. Hij is niet de eerste Nederlander die deze award wint. DJ Tiesto heeft deze award al drie keer gewonnen en is in 2008 op de tweede plaats geëindigd.
Consument Daling in het aantal jongeren In de tabel hiernaast is de verwachte ontwikkeling van de bevolking tussen de 15 en 29 jaar weergegeven. De belangrijkste doelgroep voor discotheken zijn de jongeren tussen de 15 en 29 jaar, zij zorgen voor 90% van de omzet. Volgens cijfers van het CBS zal het aantal jongeren tot 2050 fluctueren en uiteindelijk zelfs licht afnemen. Tot 2020 groeit het aantal jongeren licht. Na 2020 zal het percentage jongeren van de totale bevolking licht afnemen. Bestedingspatroon De gemiddelde besteding per discotheekganger is aan het afnemen. Volgens het CBS lag de gemiddelde besteding in 2005 op € 20,30 per persoon per bezoek. In 2008 lag het gemiddelde op € 16,20 per persoon per bezoek. Dit is een daling van ruim 20%. Jaarlijks daalt de besteding gemiddeld met 7%. Kenmerken jongeren Jongeren zijn een complexe doelgroep. Hieronder volgen een viertal kenmerken, waarmee rekening gehouden dient te worden door discotheken. 1.
Jongeren zijn door individualisering niet meer te voorspellen en moeten als heterogeen gezien worden. Ook zijn ze moeilijk te bereiken en veranderen relatief snel van voorkeur;
2.
Jongeren zijn mondig en kritisch en worden door verschillende media overspoeld met informatie over producten en diensten, hierdoor weten ze wat er allemaal speelt. Onder jongeren staat zowel een gevoel van saamhorigheid als het gevoel individueel onderdeel te zijn van een unieke belevenis;
3.
De visie voor de komende jaren is dat meer behoefte zal ontstaan aan gezelschap, veiligheid, diversiteit en zingeving. Loyaliteit is pas zinvol voor jongeren als het ze iets oplevert;
4.
Jongeren zijn vaak erg gevoelig voor trends en ontwikkelingen. Daarom is het belangrijk dat discotheken hier op in spelen. Door dat te doen kan er een langdurige indruk achter gelaten worden. Is deze positief, dan komen jongeren zeker terug.
Perioden 2005 2006 2007 2008 2010 2020 2030 2040 2050
Bevolkingsprognose % van totale 15-29 jarigen bevolking 2.941.662 18,0% 2.947.661 18,0% 2.954.000 18,1% 2.972.189 18,1% 2.987.581 18,1% 3.101.506 18,2% 2.930.402 16,9% 2.863.463 16,4% 2.957.581 17,1%
Perioden 2005 2006 2007 2008
Besteding per persoon per bezoek € 20,30 € 17,40 € 16,50 € 16,20
Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering
6
Consument Bezoekfrequentie en motieven De tabel hiernaast geeft de bezoekfrequentie per jaar aan. Er is een duidelijk verschil tussen het uitgaansgedrag van jongeren in de vier grote steden en in Zuid-Nederland in vergelijking met de rest van Nederland. Jongeren in de vier grote steden gaan bijna twee keer zo vaak naar een discotheek dan jongeren in het Noorden. Bezoekmotieven In de tabellen hiernaast staan de bezoekmotieven, bezoekfrequentie en besteding weergegeven. De voornaamste reden voor jongeren om een discotheek te bezoeken is omdat vrienden ook naar deze discotheek gaan. Opvallend is dat de soort muziek zowel een motief is om wel te gaan, als om niet te gaan. Motieven om wel te gaan 1. Uitgaan met vrienden 2. Om te dansen 3. Soort muziek 4. Leuke gezellige sfeer 5. Drankje drinken
Motieven om niet te gaan 1. Soort muziek 2. Entreeprijs 3. Consumptie prijs 4. Prijskwaliteit 5. Bereikbaarheid
Regio Frequentie Grote steden 31,6 Zuid 27,2 Oost 18,0 Overig west 17,2 Noord 16,8
7
Trends en ontwikkelingen Toename veiligheid Het belang van veiligheid gaat steeds meer voorop staan in onze samenleving. Nieuwe ontwikkelingen en technologieën zullen zorgen voor een beter en veiliger deurbeleid. Het streven is naar minder agressie, vandalisme, drankmisbruik en drugsmisbruik. Zo zijn er al meerdere succesvolle proeven geweest met goed verlichte parkeerplaatsen. Daarnaast is er afgelopen jaar een proef geweest met het uitdelen van chocolade onder de discotheekbezoekers. Dit om het agressieniveau te verlagen. In Engeland heeft dit experiment al tot positieve resultaten geleidt. Interactieve media De mobiele telefoon heeft een steeds grotere invloed, zo ook in de discotheken. Naast sms-promotie kan het publiek ook stemmen op nummers met de mobiele telefoon via bluetooth of sms. Zo maakt discotheek Brothers in Bunnik al gebruik van Narrow Casting. Bezoekers krijgen bij binnenkomst een bericht op de mobiele telefoon met daarin de agenda voor de betreffende avond en de komende periode. In de toekomst kunnen we ook het mobiel betalen via de telefoon verwachten. Nederlandse banken zijn bijvoorbeeld net gestart met de test hiermee. De nieuwe vorm van interactie is de iBar (interactieve bar). Hier kan door middel van een aanraakgevoelig oppervlak ‘gespeeld’ worden met de bar. Daarnaast kunnen creatieve kunstzinnige visuele effecten worden gecreëerd. After work party Voor zakenmensen die een gezellige uitgaansavond willen hebben is de After Work Party een uitkomst. Het concept bestaat uit een doordeweekse openingsavond vanaf ongeveer vijf uur ‘s middags tot half twaalf ‘s avonds, waarbij vaak de regel geldt dat mensen na negen uur niet meer binnen mogen komen. Deze doelgroep is ideaal voor discotheken vanwege het hoge bestedingsniveau en inkomensniveau. Oorspronkelijk is het concept in België ontstaan. In Nederland is dit concept in onder andere de Baja Beach Club in Rotterdam al ingevoerd. Inbreiding Mede door de opkomst van swingcafés, strandtenten, grand cafés en andere events, staat de traditionele discotheek onder druk. Om continuïteit te kunnen waarborgen is het uitbreiden van de gebruiksmomenten van belang. Dit kan bijvoorbeeld door de discotheek open te stellen voor vergaderingen, kinderopvang, workshops en dergelijke. De voorwaarde voor een kinderopvang is wel dat er voldoende daglicht aanwezig moet zijn en dat de ruimte rookvrij is. Deze laatste voorwaarde is met het rookverbod al opgelost. Een andere vorm is de samensmelting van retail en horeca. V.I.P Corners De laatste jaren zijn V.I.P Corners steeds meer in opkomst. Privé-ruimten zijn af te huren waarbij verschillende dranken in fles te bestellen zijn. Gasten zijn bereid groot af te nemen in ruil voor extra service en beleving.
8
Toekomstvisie Aanbod De laatste tien jaar is het aantal discotheken met 24% gedaald. Het leek erop dat het tij zich zou gaan keren vanaf 2007, maar ook was 2008 weer een slecht jaar voor de discotheken. Wat betreft de jongeren, zal het aantal tot 2020 stijgen. Dit heeft een positieve invloed op het discotheek bezoek. Echter zijn de effecten van het rookverbod op de discotheeksector zo groot geweest en is de sfeer onder de ondernemers grimmig, dat wij verwachten dat het aantal discotheken in de nabije toekomst zal gaan dalen tot onder de 300 bedrijven. Nieuwe doelgroepen Uit cijfers van het CBS blijkt dat het aantal jongeren tussen de 15 en 29 jaar in de toekomst zal blijven toenemen. Hierdoor is het aannemelijk dat de vraag naar discotheken stabiel zal blijven. Naast de reguliere doelgroep zal er ook vraag komen vanuit doelgroepen die voor de discothekenbranche niet zo vanzelfsprekend zijn. Hierbij kan gedacht worden aan senioren, gehandicapten en kinderen. Deze doelgroepen kunnen ook goed gecombineerd worden met de dagen die normaal gesproken niet rendabel zijn voor een discotheek. Bijvoorbeeld een kinderdisco op woensdagmiddag. Wij verwachten ook een grote vraag vanuit de zakelijke kant. Zakenmensen die na werk een leuke avond willen hebben, is een kansrijke doelgroep voor de discotheken, gezien het inkomensniveau en het bestedingsniveau. Belevingsaspect De beleving van een product wordt steeds belangrijker. In discotheken is dit al te zien aan bijvoorbeeld de mogelijkheid tot het afhuren van een V.I.P Corner. Flessen drank en extra service horen hier ook bij. Daarnaast komt het belevingsaspect in een discotheek ook vooral terug in het interieur en de verlichting
Brandstretching In de toekomst zullen we steeds meer gaan zien dat retail en horeca zich gaan vermengen. Nu verkopen al veel discotheken merchandises in de vorm van kleding en tassen. In de toekomst kan dit ook om gaan draaien; kledingmerken die een horecagelegenheid gaan runnen. Een voorbeeld hiervan is het Brunotti Beach House in Scheveningen. Hier loopt het personeel in de nieuwste kledinglijnen van Brunotti. Voor kledingmerken is samenwerken met een discotheek een goede optie, omdat deze op dezelfde doelgroep is gericht.
Foto afkomstig van www.good2be.nl - Club NOA Leeuwarden
9
Bronnenlijst: Nightlife magazine www.kenniscentrumhoreca.nl
Deze uitgave is van Van Spronsen & Partners horeca-advies, onderdeel van de Van Spronsen & Partners Groep.
Van Spronsen & Partners
www.dreamstime.com www.nightlifeawards.com www.djmag.com www.arminvanbuuren.com www.secondlife.nl www.baja.nl www.cbs.n www.clubjudge.com
Hiertoe behoren tevens de volgende onafhankelijke bedrijven: personeel en salarissystemen, administratieve dienstverlening en trainingen. Onder het motto “Anders denken, anders doen” zijn wij al 22 jaar actief binnen de horeca- en leisuremarkt en stellen wij de opdrachtgever en zijn doel centraal. De werkzaamheden van horeca-advies bestaan voornamelijk uit het uitvoeren van haalbaarheids-onderzoeken, bedrijfsdoorlichtingen, rendementsverbeteringen, het ontwikkelen van nieuwe horecaconcepten, het opstellen van marketing-communicatieplannen en het geven van management-ondersteuning. Voor een compleet overzicht van ons dienstenpakket verwijzen wij u graag naar onze website www.spronsen.com. Hier kunt u tevens terecht voor dagelijkse horeca-gerelateerde nieuwsberichten, diverse horecakennisdocumenten, een lijst van onze referenties en alle eerdere uitgaven van onze brancheprofielen
