Vennootschapsbelasting overheidsondernemingen Jan Willem de Joode, VNG Ton Waars, Gemeente Den Haag/Fiscaal Advies Team
Wat gaan we doen? Het wetsvoorstel: korte schets van het wetsvoorstel
Samenwerking koepels, ministerie van Financiën en Belastingdienst En wat betekent dit voor de gemeentelijke organisatie? Wat kunnen we al doen?
1996
2012/13
2014
2015
2016/17
• 2012: vervolgnotitie MinFin “Belastingplicht overheidsbedrijven” • Activiteiten van de overheid die in de private sector tot vpb-heffing zouden leiden, moeten vpb-plichtig worden • Level playing-field • Indirecte ondernemingsvariant -> verplicht uitzakken van vpb-activiteiten in NV of BV • Consultatieronde MinFin o.a. gemeente Den Haag • 2013: EC -> “het duurt te lang” -> dienstige maatregelen nemen • Stas Fin -> aankondiging -> invoering vpb-plicht per 1 januari 2016
1996
2012/13
2014
2015
2016/17
• 2014 (april): consultatiefase concept-wetsvoorstel • Prinsjesdag 2014: • Definitieve tekst wetsvoorstel bekend • Technische briefing MinFin voor VNG, IPO en UvW: raamafspraken
• Behandelschema Tweede Kamer: • nota nav het verslag • wetgevingsoverleg (15 december) • december 2014 aangenomen in de Tweede kamer • Amendement Dijkgraaf: vrijstelling voor dvo-overheidstaken
1996
2012/13
2014
2015
2016/17
• 10 februari 2015 behandeling in de Eerste Kamer; verslag: 24 februari 2015; MvA 23 maart 2015 • Wet treedt in werking • Voorbereiding invoering vennootschapsbelastingplicht • Implementatiejaar • Openingsbalansproblematiek
• Organiseren aangifte doen
1996
2012/13
• 2016: 1e belastingjaar
• 2017: indienen 1e aangifte
2014
2015
2016/17
1996
2012/13
2014
Rol VNG • • • • •
Raadplegen achterban Overleg met departement (ook kennis bieden) Bestuurlijk overleg Zelfstandig onderzoek (internationaal) Reacties richting kabinet en parlement • Brief aan Stas. Fin. (mei/juli 2014) • Brief aan TK (oktober 2014) • Lobby TK (december 2014) • Brief aan EK (januari 2015) • Samenwerking koepels en Belastingdienst/MvF
2015
2016/17
En wat zijn de hoofdlijnen?
En wat zijn de hoofdlijnen? (2) • Belastingplichtig: publiekrechtelijke rechtspersonen voor zover zij een onderneming drijven => belastingplicht ligt op niveau van de gemeente als geheel => indien meerdere ondernemingen => geacht tezamen één onderneming te vormen
Met uitzondering van de Staat: belastingplichtig zijn de ondernemingen gedreven door ministerie • Drijven van een onderneming • Vrijstellingen
Onderneming B Onderneming A Onderneming C
Belastingplicht voor ondernemingen Wanneer?
1. Organisatie van arbeid en kapitaal 2. Deelname economische verkeer 3. Winst streven/winst maken 4. In concurrentie -> “bescheiden bestaan”
Wel of geen belastingplicht; algemeen Publiekrechtelijk rechtspersoon of stichting/vereniging
BV of NV (volledig beheerst door of 100% in handen van publiekrechtelijk lichaam)
Beoordelen per activiteit
Duurzame organisatie van arbeid en kapitaal
nee
ja
Deelname aan economische verkeer
nee
GEEN BELASTING PLICHT
ja
Worden voordelen beoogd of structurele overschoten behaald?
Potentiele concurrentie met andere belastingplichtigen
nee
ja
ja
Belastingplicht o.g.v. art. 2, lid 1, onderdeel g of art. 2, lid 2
nee
Belastingplich t o.g.v. art. 4
ja
Is bescheiden bestaan mogelijk?
nee
BELASTINGPLICHT
Stap 1: afbakenen activiteiten
• Ten behoeve van de ondernemingstoets • Welke activiteiten genereren opbrengsten van derden? • Waar zijn die activiteiten ondergebracht in de organisatie • Onderste laag in het organogram, activiteiten op het laagste niveau • Logische samenhang met andere activiteiten (bijv. één prijs)? • Functionele indeling (IV3)? • Bedrijfseconomische realiteit? • Keuzes vastleggen en onderbouwen
Stap 2 organisatie van kapitaal en arbeid • Criteria: • omvang van de organisatie • financiële risico • aard van de werkzaamheden • aanwezige kapitaal • duur van de werkzaamheden • Organisatie k+a doorgaans aanwezig • Normaal vermogensbeheer ≠ organisatie k+a Vermogensetikettering: heeft de exploitatie van het vermogensbestanddeel nauwe samenhang met andere activiteiten?
Stap 3 deelname aan het economisch verkeer • Ja, daar waar sprake is van een prestatie tegen een vergoeding • Collectieve goederen uitgesloten • Voorbeeld: ophalen huisvuil, bekostigd uit belastingheffing, niemand uit te sluiten • In “eigen kring”
Stap 4 winst beogen/in concurrentie treden
• Beoordelen op winststreven (subjectief) • Beoordelen op structurele overschotten (fiscaal)
• Hoe is fiscale winst te bepalen, zonder een fiscale administratie op te tuigen? • Ten behoeve van de toetsing op ondernemerschap
• In concurrentie (ten koste van het debiet van een ander) • Bescheiden bestaan?
Normaal vermogensbeheer
Normaal vermogensbeheer (2)
(Directe) onderneming en nu de objectvrijstellingen; schematisch BELASTINGPLICHT NV/BV
BELASTINGPLICHT Interne activiteiten voor het publiekrechtelijk lichaam zelf
ja
nee
Activiteiten in verband met overheidstaak of publiekrechtelijke bevoegdheid
Activiteiten verricht door een samenwerkingsverband?
ja
Activiteiten verricht aan participanten
nee
ja Activiteit leidt niet tot belastingplicht indien zelf verricht?
nee
ja
Activiteiten voor dat publiekrechtelijk lichaam
nee
ja
Concurrentie met andere belastingplichtigen ja
nee
Nee (het leidt wel…)
Ja het leidt niet
Bijdrage aan kosten
nee
ja
Vrijstelling 8e, lid 1, onderdeel a
Vrijstelling 8e, lid 1, onderdeel c 8f, lid 1, onderdeel c
Vrijstelling 8e, lid 1,onderdeel b 8f, lid 1, onderdeel b
Geen vrijstelling
Vrijstelling 8f, lid1, onderdeel a (quasi-inbesteding)
Belastingplicht en objectvrijstellingen
• Gemeente/ GR : belastingplichtig indien en voor zover een onderneming • NV/BV : belastingplichtig vanwege rechtsvorm • Objectieve vrijstelling • Van rechtswege van toepassing
• “keuzemogelijkheid” om af te zien van de vrijstelling • maar voor alle vrijstellingen, voor alle ondernemingen, voor 5 jaar
• Doel van de vrijstellingen is duidelijk, maar extra lasten
Vrijstelling interne activiteiten • Interne activiteiten ten behoeve van de eigen organisatie of een privaatrechtelijk overheidslichaam van dat lichaam • In beginsel niet in het economisch verkeer (in eigen kring), maar.. Zodra ook dienstverlening aan derden en sprake van winst: in beginsel voor het geheel van de activiteiten belastingplichtig • Doel van de vrijstelling is om het interne deel buiten de heffing te laten
IDC
BV 100% gemeente
derde
Amendement Dijkgraaf
• Activiteiten ten behoeve van een ander publiekrechtelijke rechtspersoon of een privaatrechtelijk overheidslichaam • In het kader van een dienstverleningsovereenkomst • Uitvoering van overheidstaken • Ook onder de vrijstelling
DSB (BOA)
Gemeente B
BV 100% gemeente
Overheidstakenvrijstelling • Wettelijke taak: niet in de heffing van Vpb………… • Overheidstaken • Open norm • Aansluiten bij Wet OB, wat valt onder het BTW-compensatiefonds • Voorbeelden • uitgifte paspoorten • parkeren langs de openbare weg (nota n.a.v. verslag) • Dynamische niet-limitatieve lijst VNG?
Samenwerkingsvrijstelling
• Doel van de vrijstelling is om gemeentelijke samenwerking niet fiscaal te frustreren. • Activiteiten worden verricht voor de onmiddellijk of middellijk in het samenwerkingsverband deelnemende rechtspersonen • Activiteiten niet zouden leiden tot belastingplicht indien verricht door
deelnemende rechtspersonen zelf • Door rechtspersonen wordt naar evenredigheid van de afname van de activiteiten
bijgedragen in de kosten van het samenwerkingsverband
Samenwerkingsvrijstelling
Rotterdam
Amsterdam
25%
Den Haag/SZW 25%
25%
Utrecht
25%
Vrijstelling voor Quasi inbesteding
gemeente
BV 100% gemeente
Raamafspraak Ministerie, Belastingdienst en koepelorganisaties
Stuurgroep
Marketing
Fiscale rechtszekerheid
Sub-wg
Implementatie
Toezicht
Producten samenwerking • Ontwikkeling handreiking ten behoeve van inventarisatie en implementatie • Stroomschema afbakening onderneming • In ontwikkeling: • Lijst overheidsactiviteiten en fiscale duiding • Notitie grondbedrijven en vpb • Notitie GGD en vpb • Notitie afval en vpb • ... • Nog op te starten: • Q&A’s, good practices
Waar kunt u mee beginnen?
Waar kunt u mee beginnen? (2)
Voorbeeld
Voorbeeld: vpb-onderneming voor grondexploitaties ….wat zou een goede oplossing kunnen zijn? Normaal vermogensbeheer
Publieke Taak: openbare voorzieningen
NIEGG MVA
winstgevende Vpb onderneming
€ Erfpachtbeheer
€
Verkoop kavels
In beeld brengen verbonden partijen (voorbeeld Den Haag)
WOM Vestia
N.B. : de belastingdienst verwacht 5.000 nieuwe vpb-plichtige entiteiten!
Verbonden partijen • Welke verbonden partijen kent uw gemeente? • Denk ook aan de samenwerkingsverbanden • Welke motieven liggen ten oorsprong van het aandeelhouderschap • Zijn er andere relaties met de onderneming? (leningen etc.) • Is er actieve bemoeienis met de dagelijkse gang van zaken in de onderneming? • Directielid namens de gemeente?
• Detachering van personeel? In samenhang beoordelen, vormt het moeiende aandeelhouderschap misschien
een activiteit voor de ondernemerstoets?
www.vng.nl/onderwerpenindex/belastingen/rijksbelastingen
