FINALE SLEUTEL BUNDEL:

FINALE SLEUTEL VAK:

Engels

NIVEAU:

vmbo

BUNDEL:

4e

De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. ThiemeMeulenhoff ontwikkelt leermiddelen voor: Primair Onderwijs, Algemeen Voortgezet Onderwijs, Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie en Hoger Beroepsonderwijs. Voor meer informatie over ThiemeMeulenhoff en een overzicht van onze leermiddelen: www.thiememeulenhoff.nl © ThiemeMeulenhoff, Utrecht/Zutphen, 2006 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie (PRO), Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp (www.cedar.nl/pro www.cedar.nl/pro). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.

1

Examens met hulp Examen vmbo k 2003-I Tekst 1 • The boypanel Opdrachten 1 2 3 4 5 6

Bliss is een (jongeren)tijdschrift. Hij is verlegen (shy). Vergeet hem maar en zoek iemand anders. Ze moet zelf moeite voor die jongen doen. Omdat ze bang zijn dat ze afgewezen worden. Blijf kalm en geef niet op.

Woordenboekopdracht 7 8

(zich) inbeelden, verbeelden a modeartikelen b buitensporige (hoge) prijs c liefdadigheidsbazaar

Examenvraag bij tekst 1 1

A

Tekst 2 • Who’s fast when it comes to rapid response? Opdrachten 1 2 3

a b c a b 1 2 3

reactie bevestigen, vastmaken, repareren repareren Wegenwacht en Anonieme Alcoholisten (ook: luchtafweergeschut) Wegenwacht B A B

Examenvraag bij tekst 2

Tekst 3 • My anguish over pet horror Opdrachten 1 2 3 4 5 6

De alinea’s springen in / het eerste woord van iedere nieuwe alinea staat niet op één lijn met de andere regels. Vier honden van twee jongeren hebben ’s nachts een kat doodgebeten. Er worden tot verdriet van eigenaars zelfs katten gestolen om door honden te worden opgejaagd. Mensen, houd je katten ’s nachts binnen. A B

2


A

Tekst 4 Opdrachten 1 2 3 4 5

Positief – it’s worth sticking with. Positief – this is still one of the best films made. Positief – one of the funniest sci-fi films / lifts this above the norm. Negatief – Sorry if I didn’t quite buy this film / it was rather unrealistic. Positief – There’s certainly plenty in the film to inspire you / set the video, one viewing won’t be enough.


The Assassin

Tekst 5 • Weirdos & Heroes Opdrachten 1 2 3 4 5 6 7

Omdat het tweede gedeelte van de tekst niets met de vraag te maken heeft. Nee. Nee. Hij heeft een voedselbedrijf (Nestlé) proberen af te persen. Diamanten. Door middel van kleine rugzakjes op duiven. Kleine zendertjes, zodat ze de duiven konden volgen.


D

Tekst 6 • Nature’s balancing act for hedgehogs Opdrachten 1

2 3 4

1 onderbuik: groep 2 2 onderontwikkeld: groep 1 3 onderkleren: groep 2 4 geen volledige baan hebbend: groep 1 5 onderbetaling: groep 1 6 kreupelhout: groep 2 b undernourished ondervoed groep 1 egel weegschaal 1 A 2 B 3 B Een half blik kattenvoer. a


A 3

Tekst 7 • Will Beckham regret his tattoo? Opdrachten 1

2

3

1 negatief 2 positief 3 negatief 4 positief 5 negatief 6 positief 7 negatief Russell Ingram: Ze weten van gekkigheid niet wat ze met hun geld moeten doen. Chris S.: Tatoeages zijn persoonlijk; ik heb niks te maken met mensen die iemand op zijn uiterlijk beoordelen. Rufus J Selvaraj: Tatoeages zijn lelijk en irritant. Melanie: Tatoeages kunnen heel mooi zijn, zelfs kunst. Adam Underwood: Tatoeages zien er allemaal hetzelfde uit (unoriginal). Hannah: Mijn tatoeages zijn allemaal door mijzelf ontworpen en zijn daarom heel dierbaar voor mij. Cameron: Later heb je er spijt van. Nee.


Chris Melanie Hannah

Tekst 8 • First Gear Opdrachten 1

2

a b c d e f g a b c d e f

goed fout goed fout goed fout fout in gevaar brengen zeker maken, verzekeren omcirkelen, een cirkel maken zwak maken, verzwakken vrolijk maken, genieten groter maken, vergroten

Woordenboekoefening 3

a b c d

spullen (kleren) en versnelling eerste versnelling top gear aanpassen aan


C

4

Tekst 9 • Reader’s Digest Laugh lines Opdrachten 1 2 3 4 5 6

primary / school. Die woorden zijn vetgedrukt. middelbare school (high school) Ze waren de verschillende staten op hun landkaart aan het inkleuren. Ze werden lawaaierig / ze waren aan het keten. Over de middelbare school en de basisschool. Om duidelijk te maken dat ze op een hogere schoolsoort zaten en zich niet zo kinderachtig moesten gedragen.


Een antwoord met de volgende strekking: wel erg kinderachtig was voor middelbare scholieren / werk is voor basisschoolleerlingen.

Tekst 10 • Sweet lovers give their verdict Opdracht Fruit and nut delight

Fruits of the forest creme

Christine

–

Gordon

+

Lawrence Yasmin

Hazelnut eclair

Vanilla octagon +

–

+ +

+

Totaal

1

3


D

Tekst 11 • My New Year’s Eve Opdrachten 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

B B A B A A B A A B B B A A

5

2

3 4

a b c

d e f a b c a b

groep I groep II, III en IV groep I: kreet (roep, telefoongesprek) groep II: roepen, noemen groep III: (aan)komen groep IV: terugbellen groep III een beroep doen op eens aankomen alinea 4 alinea 2 alinea 5 Nee!! Absoluut nooit. Nee.

Examenvragen bij tekst 11 11 12 13 14

15 16 17 18 19

A A Ze is de baas / bazin (van Rent-a-Back) (van Barnaby). Een antwoord met de volgende strekking: (het raar is) dat er een week na Kerstmis / op oudejaarsavond / als Kerstmis voorbij is, een kerstboom opgezet moet worden. Indien het tijdselement (Kerstmis / oudejaarsavond / nu nog) ontbreekt: geen punt toekennen. C zij hun/een heup / (hun) botten breken A A 1 juist 2 onjuist 3 onjuist 4 juist Maximumscore: 2 punten Indien vier beweringen juist: 2 punten Indien drie beweringen juist: 1 punt Indien twee of minder beweringen juist: 0 punten

Tekst 12 • Heavy Metal Opdrachten 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

g d e i j n a c b h l f m o k

6

2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

onjuist (regel 7) juist (regel 11) onjuist (regel 14-15) juist (regel 25) onjuist (regel 33-34) juist (regel 41) onjuist (regel 43-44) onjuist (regel 51) juist (regel 15 en 57) juist (regel 60-61) onjuist (regel 70) onjuist (De tekst gaat over het metaal in Chelsea’s oren. Het woord heavy betekent niet alleen letterlijk zwaar door het metaal, maar ook dat die oorknopjes tot een heavy gesprek leiden.)

Examenvragen bij tekst 12 20

21 22 23 24 25

26

Een antwoord met de volgende strekking: – Het is tegen de schoolregels. – Het staat goedkoop/ordinair. Maximumscore: 2 punten D C Een antwoord met de volgende strekking: verkering met Rob. A Een antwoord met de volgende strekking: – kleding (die beter bij een moeder past) / iets dat geschikt is om aan te trekken. – (mooie) (lange) oorbellen. Als één element ontbreekt: geen punten toekennen. regel 25

Tekst 13 • One glorious year free from mowing the grass Opdracht 1

a b c d e f g h

free het is groter dan de andere woorden in de koptekst / het staat in hoofdletters Je gazon wordt één jaar gratis gemaaid. Ze zoeken vrijwilligers die liever hun vrije tijd leuk besteden dan met grasmaaien. onderzoekers, mensen die experimenteren Een volledig automatische robotachtige maaier zal voortaan het gazon maaien. 110 Een jaar lang. Nee, het is gratis.


Voorbeelden van een goed antwoord: – (Je maakt kans op) een jaar lang (gratis) gebruik van een robot- / automatische grasmaaimachine / van Robomow. – (Je kunt) een jaar lang (gratis) je gras laten maaien door een robot- / automatische grasmaaimachine / van Robomow.

7

Tekst 14 • Action girl Opdrachten 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

klein dorp Het landschap werd verwoest omdat er een weg werd aangelegd. Kitty vond het verschrikkelijk en wilde er wat tegen doen. In maart, toen ze met haar moeder naar een protestbijeenkomst ging. de aanleg van een vierbaansweg tegenhouden De koude rillingen liepen haar over de rug. Ze verwachtte een mooi stukje natuur te zien met oude bomen en allerlei planten en dieren, maar ze zag gigantische graafmachines het land aan stukken scheuren. Actievoerders sprongen boven op de werklui. Nee. Een stopte zelfs met zijn werk, zodat wat planten gered konden worden. Op zaterdagen. Dan kwamen veel studenten en plaatselijke bewoners meehelpen. Nee. Ze hadden de verwoestingen niet met eigen ogen gezien. Verspil je tijd niet. Je wint het toch nooit. Als je nu niet gemotiveerd bent, wanneer ben je dat dan wel later in je leven? De situatie verergerde. De actievoerders hingen hangmatten en netten in de bomen en gingen daarin wonen om te voorkomen dat de bomen omgehakt werden. De beveiligingsmensen vonden dat niet leuk. Ze probeerden de actievoerders uit de bomen te halen. Maar dat lukte niet erg. Ze zat ook een paar uur in een boom. Nee. Alle bomen zijn uiteindelijk neergehaald. Aan de ene kant verdrietig, boos en leeg. Aan de andere kant trots omdat de actievoerders toch maar mooi het werk met twee dagen hadden kunnen tegenhouden. Omdat er nu meer mensen over dit probleem nadenken. beter openbaar vervoer Ze geeft niet op. Ze blijft actie voeren.

Examenvragen bij tekst 14 29 30 31 32 33 34 35 36 37

A C D D A B B B E

Tekst 15 • I am in the money Opdrachten 1

1 2 3 4 5 6 7

B A A A B B B

8

2

a b c d

juist onjuist juist juist

Examenvragen bij tekst 15 38 39 40 41 42

D C Een antwoord met de volgende strekking: Ze/Tracey verwacht niet nog een keer iets (veel geld) (in de loterij) te winnen. D – Philip uitspraak nr. 4. – Ed uitspraak nr. 3. – Rachel uitspraak nr. 1. Maximumscore: 3 punten

9

Examen vmbo gt 2003-I Tekst 1 • The Indispensable Black Travel Dress Opdrachten 1 2 3 4

5 6 7

Je kunt niet zonder die jurk. a Hij is kreukvrij; je kunt hem in elk hoekje van je koffer proppen. b Doe er een leuke versiering bij, bijvoorbeeld pareltjes, of draag schoenen met een platte hak en je kunt hem bij iedere gelegenheid dragen. Reisbenodigdheden die je niet overal kunt vinden. 1 met veel toepassingsmogelijkheden, ruim toepasbaar 2 kreukvrij 3 lichtgewicht 4 handig in te pakken 5 snel droog Geschikt voor overdag (als je bezienswaardigheden bezoekt) en ’s avonds (als je uitgaat). De producten van TravelSmith zijn zodanig ontworpen dat alle ongemakken onderweg gemakkelijk overwonnen kunnen worden. Dan krijg je je geld terug. a confidently: vol vertrouwen b fully: geheel, helemaal, volledig c totally: volkomen


C

Tekst 2 • Picture Line Opdrachten 1 2 3 4 5

Wat zouden die Russische soldaten (die met een temperatuur van ver onder nul aan een parade moeten meedoen) tegen elkaar zeggen? een tekstballon Op een briefkaart (voorzien van naam en adres). de volgende week Joan Milligan


Een antwoord met de volgende strekking: Door een onderschrift / tekstballon bij de foto te verzinnen (en) / in te sturen.

10

Tekst 3 • ‘I was bulimic but nobody knew’ Opdrachten 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

ziekelijke honger, vreetzucht Hij was bezeten van eten; hij kon aan niets anders meer denken dan aan eten. Zijn gevoel van eigenwaarde kreeg een enorme oppepper. Zijn gewicht, zijn figuur. 1 Hij begon vetarme producten te eten. 2 Hij at geen dikmakende producten, zoals friet en chocolade. Hij lette voortaan scherp op het vetgehalte en op de calorieën. Hij wilde net zo’n perfect figuur hebben als Sarah. Calorietjes tellen alleen hielp niet. Hij begon weer het soort voedsel te eten dat hij al een tijdje had vermeden. Nee. Hij had alleen een hamburger met wat friet op. Hij was dat voedsel niet meer gewend. Hij zou zich een stuk beter voelen als dat eten niet meer in zijn lichaam zou zitten. Hij sloop stiekem naar de wc en stak zijn vinger in zijn keel om ervoor te zorgen dat hij ging overgeven. Als zijn moeder gekookt had, ging hij daarna op het veldje achter het huis overgeven. Door kauwgum te eten. Hij viel op zijn werk flauw. De dokter vroeg of hij wel goed at. Omdat Jonathan er ondervoed uitzag. Hij gaf een eerlijk antwoord en zei dat hij zichzelf liet overgeven. Hij zou er best aan kunnen doodgaan, want het lichaam kreeg op deze manier geen brandstof meer. Hij had zich nooit gerealiseerd dat boulimia zo gevaarlijk kon zijn. Hij schrok heel erg. Om eens met een goede vriend of familielid te gaan praten. Tegen Sarah en daarna tegen haar tante. Nog niet. ‘I know I’ve still got problems’. Om tevreden te zijn met zichzelf.

Examenvragen bij tekst 3 3 4 5 6 7 8 9

C C C B A B D

Tekst 4 • Sheriff with a mission doles out rough justice Opdrachten 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

S G L E A P Q I D H

11

2

3

4

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 A B C D E a b c d e a b c d

K F R M C T U J B N O zwaarder wegen dan overtreffen, overwinnen meer uitgeven dan verder vliegen dan te boven gaan, overtreffen, overschrijden alinea 11 alinea 7 alinea 14 alinea 5 alinea 10 onjuist juist onjuist juist

Examenvragen bij tekst 4 11 12

13 14 15 16

17 18

C 1 juist 2 onjuist 3 juist 4 onjuist Maximumscore: 2 punten Indien vier antwoorden juist: 2 punten Indien drie antwoorden juist: 1 punt Indien twee of minder antwoorden juist: 0 punten ‘Nobody should … do outside.’ (alinea 5) B A 1 onjuist 2 onjuist 3 onjuist 4 juist Maximumscore: 2 punten Indien vier antwoorden juist: 2 punten Indien drie antwoorden juist: 1 punt Indien twee of minder antwoorden juist: 0 punten Een antwoord met de volgende strekking: Hoe harder je jeugdige misdadigers aanpakt, hoe kleiner de kans om ze op het rechte pad te brengen. A

12

Tekst 5 • Movie planner Opdrachten 1 2

lawyer (sollicitor, barrister)

Titel film

advocaat: ja

advocaat: nee

Innocent Moves

X

Executive Target

X

Blue Murder at St Trinian’s

X

Hello Again

X

Inside Daisy Clover

X

Rent-A-Kid

X

Hellinger’s Case

X

The Bedford Incident

X

The Defiant Ones

X

Mr Majestyk

X


Hellinger’s Case

Tekst 6 Opdrachten 1 2 3 4 5 6 7

Jessica Theresa Christel Theresa Jessica Theresa Christel


C

Tekst 7 • Moon rises again after almost total eclipse Opdrachten 1 2

3 4

In deze opdracht is stiekem leertip 6 verwerkt. De antwoorden van 1 t/m 10 zijn allemaal B. A te eerzuchtig B te bezorgd C te actief D te veel zelfvertrouwen E te aardig Een soldaat die de landmijnen die daar zijn gelegd juist moet opruimen. Alinea 1: startschot en explosie Alinea 3: inspanning en doorzetter Alinea 5: overlevingsdrang en diep ingegraven mijn

13


23 24 25 26 27

A Een antwoord met de volgende strekking: – Omdat het paadje niet echt ‘explosieven-vrij’ of ‘veilig’ was / bleek te zijn. – Omdat hij toch werd opgeblazen. – Omdat het ironisch bedoeld is. A B B C Een antwoord met de volgende strekking: Dat er nou eenmaal vervelende dingen gebeuren (in een leven).

Tekst 8 • Stores hoodwink customers with false ‘sale’ tags Opdrachten 1

2 3 4

1 stores 2 falsely 3 illegal 4 fixing 5 published 6 microwaves etiketten met daarop het woord (uit)verkoop Warenhuizen neppen de klanten door op artikelen valse uitverkoopetiketten te bevestigen. Met andere woorden: ze suggereren dat de klanten een product goedkoop kunnen kopen, terwijl dat in werkelijkheid niet het geval is. Journalisten hebben de uitverkoopprijzen opgeschreven en vaak waren de prijzen hetzelfde of hoger dan vroeger.


B

Tekst 9 • Royal Mail Opdrachten 1 2 3

Hoe moet ik actie ondernemen? ‘If you … be made’ a Stuur de beschadigde envelop op. b Stuur daarbij ook het plastic zakje op.


De (beschadigde) envelop en het (plastic) zakje / verpakking retour (naar de Royal Mail) sturen. Opmerking: zowel de envelop als het zakje moeten genoemd worden. Bij het noemen van slechts een van beide: geen punt toekennen. Bij het gebruik van ‘wrapper’ of envelop in plaats van plastic zakje: geen punt toekennen.

14

Tekst 10 • What does she have to do to get a job? Opdrachten 1 2 3

4 5

allochtone vrouwen Er worden steeds meer allochtone vrouwen hoger opgeleid, maar slechts een klein deel krijgt uiteindelijk een goede baan. – ze zijn talentrijk, begaafd – ze zijn toegewijd – ze zijn eerzuchtig – ze zijn bevoegd, ze hebben hun diploma’s Omdat de maatschappij seksistisch en racistisch is. werkgevers, managers, leidinggevenden


D

Tekst 11 • Reader’s Digest Laugh lines Opdrachten 1

2 3 4 5

a 2 b 2 c 1 d 1 e 1 f 2 sherry de fles brak een nieuwe fles kopen Nee. De bediende liet blijken dat de winkel laat open bleef, zodat de klant tot die tijd nog meer flessen sherry kon kopen. Dat zegt hij alleen maar als volgens hem de klant stevig doordrinkt.


B

15

Examen vmbo gt 2004-I Tekst 1 • Are you holding the future of the rainforests in your hands? Opdrachten 1 2 3 4 5 6

Een antwoord met de volgende strekking: Ben jij verantwoordelijk voor de toekomst van het regenwoud? Nee. Omdat tropisch hardhout niet geschikt is om papier van te maken. Oud papier. Omdat die bomen komen uit speciaal daarvoor aangelegde productiebossen en snoeihout. So read on with a clear conscience. A (vezelachtige stof)

Examenvraag bij tekst 1

Tekst 2 • Electronic explorer Opdrachten 1

2

a www.travlang.com b www.bananabungalow.com c www.mardigrasneworleans.com d www.boutiquehotels.com e www.llbean.com f www.homexchange.com g mercurio.iet.unipi.it Nee! De vraag is: welk internetadres. Een antwoord als ‘tekst 5’ (op zichzelf goed), wordt daarom fout gerekend.


www.homexchange.com Maximumscore: 2 punten

Tekst 3 • Start Rites Opdrachten 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

c h b i m e k r a o s g t w

16

2 3 4

u v l d j f n q p plechtigheid, een steeds terugkerende plechtige handeling Een antwoord met de volgende strekking: Wanneer je met iets (belangrijks) begint, doe je vaak dezelfde plechtige handelingen. (bijgeloof) voor belangrijke wedstrijden om zich mentaal (geestelijk) voor te bereiden regel 12 (And this behaviour is not unusual.) Omdat na alle voorbereidingen alles is gericht op die ene kortstondige prestatie. onjuist juist juist nee je wordt mentaal scherper (it’s about your mental state) regel 48 strong fixed routine Nee, niet zo belangrijk als bij beroepssporters. Zijn geest geeft dan een teken (‘a mental trigger’) dat hij kan beginnen. stumbling block (struikelblok) negatief ‘It puts performance at risk.’

15 16 17 18 19 20 21 22 23 a b

D a b 5 a b 6 a b c 7 a b 8 a b 9 a b 10 a b c

Examenvragen bij tekst 3 3 4 5

6

7

C A Een antwoord met de volgende strekking: omdat zij denken / geloven dat een handeling hen (eerder) heeft geholpen bij het winnen / dat een bepaalde handeling hun geluk / succes heeft gebracht / brengt Maximumscore: 1 punt Een antwoord met de volgende strekking: omdat hun (leef)omgeving steeds wisselt Maximumscore: 1 punt A

Tekst 4 • Anita’s problems could only be solved by an economist. So she became one Opdrachten 1 2 3 4

6 jaar borduurwerkjes in warenhuizen in Europa en Amerika a een tussenpersoon b gewetenloos c omdat hij bijna al het geld zelf inpikte

17

5 6 7 8

a ze ging naar de avondschool b Save the Children c marktprijzen, boekhouden en hoe je producten moet verkopen Ze kapte met de tussenpersoon en ze verhoogde haar winstmarge. door ze te helpen zelf een redelijk inkomen te verdienen a odd: 1 vreemd, eigenaardig; 2 oneven; 3 ongeregeld b odds: 1 verschil, ongelijkheid; 2 onenigheid, geschil; 3 voordeel; 4 overmacht; 5 voorgift; 6 statistische kans c om aan te geven dat hierna een nieuwe betekenis komt d verschil, ongelijkheid e 1 ruzie hebben 2 het maakt geen verschil 3 rommel, allerlei karweitjes


C

Tekst 5 • The good gear guide Opdrachten 1

a b

veter een trektocht maken

2 Merk schoenen

Geschikt voor

Vermelding bergen beklimmen

Opmerking over veters

Burma

comfort-trekking

nee

ja

Fell Lite

tough trekking

nee

nee

Cross Mountain Mid

multiactivities

ja

ja

Storm

hot and wet trekking

nee

nee

Brasher Hillmaster

all-terrain trekking

nee

nee

3

Nee! Gevraagd wordt het nummer op te schrijven.


nummer 3 (Cross-Mountain Mid) Maximumscore: 1 punt

Tekst 6 • An Icon From Our Sponsor Opdrachten 1 2 3 4 5 6 7

Alle antwoorden: B. Leertip 6 gaat over steeds maar hetzelfde antwoord. a slecht b computers, krachtige server, internet, lerarentraining c Ja, de school moest reclame op het scherm accepteren. a dat school en zakenwereld niet samenwerkten b ‘High’ geeft een waardeoordeel en betekent: hoogstaand. Veel scholen doen hun uiterste best om geld en computers binnen te halen. Nee, de computers kunnen alleen gebruikt worden met ZapMe Netspace. a Het scherm wordt steeds gevuld met een flink portie reclame. b verlokkelijk, beweeglijk en groot (5 bij 10 cm).

18

8 9 10 11 12 13

a vier uur b Het doel is leerlingen langdurig aan reclame bloot te stellen. a Nee, vaak merken ze niet eens dat er reclame op het scherm is. b Leerlingen waren druk aan het e-mailen met hun correspondentievriend(in) in Berlijn (regel 46-52). Nee, hij vindt het schandelijk. a Frank Vigil is niet onder de indruk. b Hij zegt dat ZapMe een oplossing biedt voor de financiële nood op scholen. Nee. a Scholen in Boston gaan grootschalig samenwerken met andere bedrijven. b Hij is het er niet mee eens. c Een antwoord met de volgende strekking: Hij is niet gelukkig met het commerciële aspect. / We moeten (een stap terug doen en) kijken of we dit willen voor onze leerlingen. / Kunnen we dit niet op een andere manier aanpakken?

Examenvragen bij tekst 6 11 12 13 14 15

B C A B B

Tekst 7 • Breaks with a difference Opdrachten 1

2

a b c d e f g a b c d e f

onjuist (voor mensen met honden) juist juist onjuist (geen sterren, maar botten) juist juist (aromatherapy) juist (package) mogelijk maken, in staat stellen een cirkel maken, omringen moedig maken, bemoedigen gevaarlijk maken, in gevaar brengen zwak(ker) maken, verzwakken groter maken, vergroten


B Een antwoord met de volgende strekking: over wat er allemaal (voor honden en hun bazen) (in de hotels) (aan faciliteiten / te doen) is Maximumscore: 1 punt

19

Tekst 8 Opdrachten 1

2

3 4

Wie: ambtenaar en asielzoeker. Waar: gebouw waar pas aangekomen asielzoekers ondervraagd worden. Wat: de ambtenaar stelt de asielzoeker een vraag. Hoe: alles is negatief, de houding van ambtenaar en asielzoeker, de twee bordjes ‘OUT’ en het bordje ‘EXIT’. hostile = vijandig ignorance = domheid prejudice = vooroordelen (eventueel: regime) out en exit Een antwoord met de volgende strekking: De ambtenaar is erop gericht asielzoekers zo snel mogelijk af te wijzen.


C

Tekst 9 • Blondes. Do they really have more fun? Opdrachten 1

2 3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 a b c a b c d e

A B A A A B B B B A 2 en 4 2 en 3 1 en 2 alinea 3 alinea 5 alinea 4 alinea 7 alinea 6

20

Examenvragen bij tekst 9 20

21 22 23 24 25

26

Een antwoord met de volgende strekking: Ze wilde indruk maken op een man (die ze leuk vond). Maximumscore: 1 punt Opmerking: Voor ‘Ze wilde opvallen voor mannen’ geen punt toekennen. D C D C Antwoorden met de volgende strekking: – Je wordt minder serieus genomen (in je werk). – Je moet andere (kleuren) kleding aanschaffen / je kleding past niet (meer) bij je haarkleur. Maximumscore: 2 punten D

Tekst 10 • Sainsbury’s is against animal testing Opdrachten 1 2

Deel 1: Sainsbury’s is against animal testing Deel 2: animal tests: past and present Deel 3: Check the label a deel 2, alinea 1 b deel 3, alinea 1 c deel 1, alinea 1 d deel 2, alinea 2 e deel 1, alinea 2 f deel 3, alinea 1 g deel 2, alinea 3 en 4 h deel 3, alinea 1 i deel 3, alinea 2


Antwoorden met de volgende strekking (twee van de volgende): – Ze geven geld voor nieuwe testmethodes zonder dieren / dierproeven. – Ze nemen producten die wel op dieren zijn getest niet onder eigen ‘label’ / naam op. – Ze geven hun standpunt weer op de verpakking van hun eigenmerkartikelen / artikelen met hun eigen ‘label’ / naam. Maximumscore: 2 punten Per juist antwoord: 1 punt

21

Examen vmbo gt 2005-I Tekst 1 • Anne Bilson: films of the week Opdrachten 1 2

– recensie 2: slushy (sentimenteel), magical, passionate recensie 3: surprisingly amusing, very funny recensie 4: teen movie, locks, detention, blame recensie 5: overripe, melodrama, ruthless, poor but honest, rude 3 Nee! Gevraagd wordt het nummer op te schrijven. In examens van de afgelopen jaren is deze zaak vaak onderwerp van discussie geweest, maar het eindoordeel was altijd : fout rekenen.


3

Tekst 2 • Bronx’s baby pitcher on the run from truancy charges Opdrachten 1 2 3 4 5 6 7

C: truancy (spijbelen) ze zijn ’m gesmeerd ze waren een onderzoek begonnen naar Danny en zijn vader ‘non-attendance at school’ Danny’s vader en zijn team hadden gelogen over zijn leeftijd / hadden gezegd dat hij 12 jaar was in plaats van 14. Danny had dus niet mogen meespelen. Nu worden alle overwinningen van het team ongeldig verklaard. Hij vindt het ‘callous’ (harteloos, wreed) en ‘despicable’ (walgelijk).


Antwoorden met de volgende strekking: – Hij heeft (18 maanden / heel lang) gespijbeld (van school). – Hij heeft gelogen over zijn leeftijd / deed zich jonger voor dan hij was. Opmerking: als een leerling schrijft dat hij zich ‘ouder’ (i.p.v. ‘jonger’) voordeed, geen punten toekennen.

Tekst 3 • Ms Dynamite Opdrachten 1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

l p k j m a h c n f b e o

22

2

14 15 16 a b c d e f

g d i 3 7 1 8 5 4

Examenvragen bij tekst 3 3 4 5

6 7

A Een antwoord met de volgende strekking: Dat het belangrijk is een diploma te halen / een goede opleiding te hebben. / Goede cijfers zijn belangrijk. Een antwoord met een van de volgende strekkingen: – Ze ziet haar familie nauwelijks meer. – Ze vindt het moeilijk om aan alle verwachtingen / eisen te voldoen. D Een antwoord met de volgende strekking: (Dat ze zo ver gekomen is ondanks het feit) dat niemand in haar geloofde (en dat ze nu toch succes heeft). / Dat het goed is dat ze haar eigen weg heeft gekozen / niet naar anderen heeft geluisterd. / Veel mensen dachten dat ze het niet zou maken.

Tekst 4 • A helping hand for dance floor casualties Opdrachten 1

2

3 4

ziek worden verliefd worden 1 uiteenvallen, zijn zelfbeheersing verliezen 2 achteruitgaan 3 mislukken 4 de wind gaat liggen 5 achterop raken, niet meekunnen met 5 beginnen te huilen 6 te kort schieten, opraken a bijna; nauw b 1 bijna volmaakt 2 een bijna-dood-ervaring 3 een bijna-ongeluk 4 een bijna bereikte overwinning 5 een bijna-voltreffer 6 nauw verwant Deze oefening heeft met leertip 6 te maken (steeds maar hetzelfde antwoord). Alle antwoorden zijn B, behalve de laatste (nummer 18), dat is A. a onjuist (regel 9-13) b juist (regel 34) c juist (regel 41-42) d onjuist (regel 59-61) a b c

23

Examenvragen bij tekst 4 8 9 10 11 12 13 14 15

Een antwoord met de volgende strekking: Ze hebben (hun eigen) een eerste-hulppost / medisch team (in de nachtclub) opgericht. C Een aanvulling met de volgende strekking: is (veel) professioneler / uitgebreider / gespecialiseerder / beter D C C C C

Tekst 5 Opdracht Welke baan

Voor lange of korte duur

advertentie 1

housekeeper (huishoudster, dienstbode)

lang

advertentie 2

nanny (kinderjuffrouw)

lang

advertentie 3

nursery workers / nannies / mother’s help

lang

advertentie 4

classroom assistant

lang

advertentie 5

childcare (kinderoppas)

kort (day to day work, from 1 day)

advertentie 6

nanny

lang (at least 12 months)


5

Tekst 6 • Check it out Opdrachten 1 2 3 4 5 6 7 8

Controleer het / alles (goed). om de dieren in het wild te beschermen juwelen, kammen, versieringen (decoraties, accessoirs) en zonnebrillen handtassen, riemen, jassen en doosjes (kistjes, koffertjes) Een antwoord met deze strekking: Weersta de verleiding om te smokkelen. Je spullen worden door de douane in beslag genomen en je krijgt bovendien een flinke boete. Een antwoord met deze strekking: Voor veel producten heb je een vergunning nodig (om ze in te voeren). voordat je vertrekt / voor je wegvliegt / voor je op vakantie gaat Onder het tasje. Daar gaat de vraag ook over.


A

24

Tekst 7 • The return of E.T. 20 years young Opdrachten 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

Hoeveel ze had genoten van de film E.T. Het idee dat Tanya’s generatie nu zelf kinderen heeft. Ze brachten een vernieuwde versie van E.T. uit. Omdat een complete nieuwe generatie deze film nog nooit (in de bioscoop) gezien had. De kinderen reageerden even enthousiast als kinderen 20 jaar geleden. Nee. Hij wilde een vernieuwde versie in omloop brengen. Een antwoord met de volgende strekking: Omdat ik een perfectionist ben, doe ik mezelf een groot plezier als ik die film vernieuw. E.T. kon nu echt rennen. met digitale technieken (die er 20 jaar daarvoor nog niet waren) eruit knippen weer in de film opnemen de geboorte van zijn zoon Max Hij werd een stuk serieuzer. Die vond hij totaal ongeschikt, niet meer passen. uitgebreide, verbeterde, vernieuwde versie Dat hij onlangs de vernieuwde film gezien heeft. dat de film niet alleen sprookjesachtig, maar ook grappig en ontroerend was Nee, die gevoelens waren dezelfde. De tranen stroomden over zijn gezicht. omdat E.T. maar een rubberen pop is Een antwoord met de volgende strekking: Toch ging ik door met huilen.

Examenvragen bij tekst 7 18 19 20 21 22 23

C B A C B D

Tekst 8 • Student may be charged for smelly hair Opdrachten 1

2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 a b c

B A B B B A A A B A A klacht en overtreding belachelijk en gestraft openbare gebouwen en actie

25

3 4

a b c a b c

... dat haar zoon goed voor zijn hygiëne zorgt en daarvoor gestraft wordt (alinea 4). ... dat 10 leerlingen dat jaar al geschorst waren (alinea 5). ... dat het verstandig is geen cosmetische artikelen met een geurtje te gebruiken (alinea 6). onjuist juist onjuist

Examenvragen bij tekst 8 24 25 26 27

B A regel 14 (a lot of kids, I think, don’t see the seriousness of it) A

Tekst 9 • Win! Four fab days in LA! Opdracht Handtekening ouders

Slagzin

Streepjescode Fanta

Persoonlijke gegevens

Deel 1

nee

nee

nee

nee

Deel 2

nee

nee

nee

nee

Deel 3

ja

nee

nee

ja


1 wel (meesturen) 2 niet (meesturen) 3 niet (meesturen) 4 wel (meesturen) Maximumscore: 2 punten Indien vier beweringen juist: 2 punten Indien drie beweringen juist: 1 punt Indien twee of minder beweringen juist: 0 punten Opmerking: Als de leerling het foute antwoord doorstreept in plaats van het goede te omcirkelen, dient u dit goed te rekenen.

Tekst 10 • HELP! Mrs Mills solves all your problems Opdrachten 1

a b

2

a b c d e

probleem en vliegreis Een antwoord met deze strekking: In het vliegtuig zat een medepassagier die voortdurend probeerde te kletsen met de briefschrijfster. Ze moet zeggen dat ze geen Engels spreekt. ‘I should have paid more attention at school.’ In zeer correct Engels. De medepassagier zal in opperste verwarring raken. (thoroughly) bewildered – (not a little) disturbed – (mental balance)


A A

26

Examens zonder hulp Examen vmbo gt 2004-II Tekst 1 • Free preview tickets to see The Pledge 1

Tickets are … seat availability / served basis. Maximumscore: 1 punt

Tekst 2 • Saddle up to promote road safety

Tekst 3 3

B

Tekst 4 • Pedal power TV to uproot couch potato Een antwoord met de volgende strekking: – Je valt ervan af. / Kinderen/Ze vallen ervan af. – Je kijkt veel minder tv. / Kinderen/Ze kijken veel minder tv. Maximumscore: 2 punten Per juist antwoord: 1 punt

Tekst 5 • Even young wizards have a lot to learn 5 6 7

8

9 10

D E Een antwoord met de volgende strekking: Ieder kind krijgt (relatief) veel aandacht (van zijn/haar docent.) / Ze krijgen les in kleine groepjes (van 3 of 5 leerlingen.) Maximumscore: 1 punt. Antwoorden met de volgende strekking: – Ze krijgen individuele opdrachten / ieder hun eigen werk / verschillend werk. – De opdrachten zijn gemaakt door hun eigen school. Maximumscore: 2 punten Per juist antwoord: 1 punt C B

Tekst 6 • Require volunteers

Tekst 7 • Laughfinder 12

A

27

Tekst 8 • Why teenagers need mobiles 13 14 15 16 17 18

D A C B D C

Tekst 9 • Hello boys, we can beat you at your own game 19 20 21 22 23 24 25 26

A D B A A D C Een antwoord met de volgende strekking: Ze hebben alle drie een typisch mannenberoep / ‘stoer’ beroep. / Ze zijn niet bang voor zwaar lichamelijk werk of echte uitdagingen. Maximumscore: 1 punt Opmerking: Voor ‘Ze hebben alle drie een gevaarlijk beroep’ geen punt toekennen.

Tekst 10 • Parents give blood 27

The move … (a) blood transfusion. Maximumscore: 1 punt

Tekst 11 • How bad are burgers? 28

2 Maximumscore: 1 punt

Tekst 12 • Pembrokeshire Watersports Antwoorden met de volgende strekking: – Je doet een aanbetaling van 5 pond (per persoon). – De rest van het bedrag betaal je bij het begin van de tocht. Maximumscore: 2 punten Per juist antwoord: 1 punt

28

Examen vmbo gt 2005-II Tekst 1 • Jailhouse rockery 1

Een antwoord met de volgende strekking: Ze zitten (allebei) in de gevangenis. Maximumscore: 1 punt

Tekst 2 • Pet ID 2

1 juist 2 juist 3 onjuist 4 onjuist Maximumscore: 2 punten Indien vier beweringen juist: 2 punten Indien drie beweringen juist: 1 punt Indien twee of minder beweringen juist: 0 punten

Tekst 3 • Letts make revision easier

Tekst 4 • Payout for missing dates 4

Een antwoord met de volgende strekking: Ze had te weinig / maar twee in plaats van 14 afspraakjes aangeboden gekregen door (het bureau) Perfect Partners. / Het bureau was zijn belofte niet nagekomen. Maximumscore: 1 punt

Tekst 5 • And here’s one that was stolen earlier 5 6 7

8 9 10 11

12

C B Een antwoord met de volgende strekking: Omdat de (meeste) fietsen die daar staan (waarschijnlijk) juist gestolen zijn (ze waren dus al aantrekkelijk voor dieven). Maximumscore: 1 punt C B A Een antwoord met de volgende strekking: Omdat ze bang was dat ze (misschien wel) een miskoop had gedaan / een waardeloze fiets had gekocht / omdat ze de fiets van tevoren niet goed bekeken had. Maximumscore: 1 punt C

Tekst 6 • This week’s new releases Tubular Bells 3 / Mike Oldfield: Tubular Bells 3 Maximumscore: 1 punt

29

Tekst 7 • Should tobacco ads be banned?

Tekst 8 • Life changing holidays 16 17 18 19 20 21

C C D B A B

Tekst 9

Tekst 10 • Peggy 23

Een antwoord met de volgende strekking: Ze zou haar vriendschap kunnen beschadigen / in gevaar kunnen brengen (door tegen haar vriendin over dit probleem te beginnen). Maximumscore: 1 punt

Tekst 11 • Guess who’s coming to dinner Een antwoord met de volgende strekking: – Beren (die zich in woonwijken begeven) worden gemerkt (en weggebracht). – Gemerkte beren worden doodgeschoten als ze zich weer (in een woonwijk) vertonen. Maximumscore: 2 punten Per juist antwoord: 1 punt

Tekst 12 • Maths genius won’t go back 25 26 27 28

D C C (a) ‘living hell’ Maximumscore: 1 punt

Tekst 13

Tekst 14 For ... tomorrow. Maximumscore: 1 punt

30

Examen vmbo gt 2006-I Teksten 1 tot en met 4 1 2 3 4

A 2 (Berghaus Activity fleece) Maximumscore: 1 punt Megan Maximumscore: 1 punt C

Tekst 5 5 6 7 8 9

C (alinea) 6 Maximumscore: 1 punt D B 1 onjuist 2 juist 3 onjuist 4 juist Indien vier beweringen goed: 2 punten Indien drie beweringen goed: 1 punt Indien twee of minder beweringen goed: 0 punten Maximumscore: 2 punten

Tekst 6 10 11 12 13 14 15 16 17 18

C B C (With their ... or back in the car boot) next to their common sense Maximumscore: 1 punt A E B C In het antwoord moet tot uitdrukking komen dat Peak time verwijst naar – de berg(en)/bergtoppen/(berg)spitsen: 1 punt – de drukste tijd (van het jaar)/spitstijd: 1 punt Maximumscore: 2 punten

Teksten 7 tot en met 13 19 20

21

A Antwoorden met de volgende strekking: – het aantal ‘Wotsits’ (dat men) in een voetbal (gestopt heeft): 1 punt – (de naam van) de nieuwe ‘Wotsits’ smaak: 1 punt Maximumscore: 2 punten (alinea) 5 Maximumscore: 1 punt

31

22

23 24 25 26 27

28 29

Een antwoord met de volgende strekking: Dat niemand (/een onbekende niet/buitenstaanders niet) zomaar een extra tas (met drugs) bij de bagage van schoolkinderen kan leggen. / Dat er door buitenstaanders geen drugs meer gesmokkeld kunnen worden via de bagage van schoolkinderen. Maximumscore: 1 punt A C A A Een antwoord met de volgende strekking: een financieel probleem/geldgebrek / dat er geen/niet genoeg geld meer was voor het levensonderhoud van de dolfijnen Maximumscore: 1 punt D C

32

Schrijfopdrachten met hulp Aan het einde van deze sleutel staan de beoordelingsvoorschriften, richtlijnen voor beoordeling, scorelijst en een extra schrijfopdracht van het CITO met voorbeeldbeoordelingen. Deze richtlijnen en voorschriften kunnen op elke schrijfopdracht toegepast worden.

Opdracht 1 Schrijfplan – – – –

Het onderwerp van de tekst: De Movieplanner. De hoofdgedachte van de tekst: De Movieplanner is onbruikbaar als er zonder aankondiging programma’s vervallen. Het doel van de brief: Overtuigen en overhalen, jij wilt dat dit soort dingen niet meer gebeurt of dat je in elk geval een verklaring ervoor krijgt. Aan wie is de brief gericht: De afdeling Public Relations van de BBC.

Inhoudselementen 1 2 3 4 5 6 7

Vermelden van naam, leeftijd en school. Zeggen dat je de Movieplanner vaak gebruikt. Klagen dat in de week van 25-31 mei aangekondigde films of series zonder opgave van reden zijn vervallen. De naam van de twee programma’s die je gemist hebt. Vertellen dat dit al de derde keer is in een periode van twee maanden. Beleefd om een verklaring of uitleg vragen. Passende slotzin.

Uitwerking eigen adres eigen postcode en plaatsnaam The Netherlands BBC Programme Complaints Unit c/o Mr. Fraser Steel BBC Broadcasting House 27 Leicester Square London W1A 1AA Great Britain Datum (bijv. 8 June 2007) Dear Mr. Fraser Steel, My name is ... [eigen naam], I am ... [leeftijd] years old and a student of ... [ naam van de school] in ... [plaatsnaam]. I am a frequent user of your Movieplanner which is published weekly in my newspaper. In the period from May 25th up to May 31st two programmes mentioned in the Movieplanner were cancelled without a proper explanation. The programmes I couldn’t watch in this way were ... [naam Engels programma] and ... [naam Engels programma]. Actually I am a bit fed up that such things can happen. Unfortunately, it has been the third time in two months that this has happened. As you will understand, it is very inconvenient for a regular viewer like me. Could you please explain how this could happen and especially what you are going to do about it, so that I don’t have to miss my favourite programmes?

33

Hoping that you will take my complaint seriously I would be happy to hear from you as soon as possible. Yours faithfully, Eigen naam

Opmerkingen 1 2 3 4 5

Het aantal woorden bedraagt zonder namen 143 (27 in alinea 1, 44 in alinea 2, 56 in alinea 3 en 16 in alinea 4). De aanhef ‘Dear Sir / Madam’ of ‘Dear Sirs’ is niet zo’n beste oplossing. Want de naam van de geadresseerde is bekend, namelijk Mr Fraser Steel! De aanhef Dear Sir Fraser Steel is in ieder geval onjuist. Bij het invullen van de naam van de school: geen ‘the’ invullen! Het Picasso College wordt: ‘Picasso College’. Invullen Engelse tv-programma’s: zelf thuis in krant of programmablad laten opzoeken. Of de docent heeft een paar titels paraat. Invullen datums in alinea 2: om fouten te voorkomen is het misschien beter om ‘25 May’ en ‘31 May’ te laten gebruiken. Maar de naam van de maand moet in ieder geval met een hoofdletter.

Tip Leerlingen kunnen in kleine groepjes (2-3 leerlingen) ook per alinea werken. Opdracht is dan: maak een alinea met inhoudselementen 1 en 2. Gemakkelijk voor de docent om dat even te controleren. Daarna een volgende alinea met de inhoudselementen 3 en 4. Als op deze manier de alinea’s zijn geschreven, dan de gehele brief in het net schrijven met adressen, namen, aanhef enzovoort.

34

Opdracht 2 Schrijfplan – – – –

Het onderwerp van de tekst: Save the Children. De hoofdgedachte van de tekst: De organisatie Save the Children kan arme en uitgebuite kinderen een nieuwe kans geven in het leven. Het doel van de brief: Vragen om informatie en materiaal om de organisatie in Nederland te steunen. Aan wie is de brief gericht: Het hoofdkantoor van Save the Children in Groot Brittannië.

Inhoudselementen 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Vermelden van naam, leeftijd en school. Vertellen hoe je in Save the Children geïnteresseerd raakte. Vertellen wat je vindt van deze actie. Het erg vinden dat de kinderen op aarde niet overal dezelfde kansen hebben. Het voornemen hebben om op school een presentatie over dit onderwerp te houden. Vragen om informatie en materiaal om de presentatie te ondersteunen. Zeggen dat je ook in Nederland de organisatie gaat steunen. Vragen of er een Nederlandse afdeling is en waar je die kunt vinden. Passende slotzin.

Uitwerking eigen adres eigen postcode en plaatsnaam The Netherlands Save the Children 224 Trafalgar Road Greenwich London SE10 9ER Great Britain Datum (van de dag waarop je de brief schrijft) Dear Sirs, My name is ... [eigen naam], I am ... [leeftijd] years old and a student of ... [naam school] in ... [plaatsnaam]. Last year when I was in London, I met some people of the organisation Save the Children. I got into conversation with some of them and was deeply impressed by their idealism. I think it is awful that children don’t have the same chances here on earth. That’s why I want to make a presentation about this subject for my classmates, so that they get involved too. Could you please help me a little by sending (me) some information and material which I can use for my presentation? I want to support Save the Children in my country. Do you know by any chance if there is such an organisation in The Netherlands. If so, where can I find the address? I thank you in advance for the trouble you take to help me. Yours faithfully, Eigen naam

35

Opmerkingen 1 2 3 4 5

Het aantal woorden bedraagt zonder namen 142 (44 in alinea 1, 56 in alinea 2, 29 in alinea 3 en 13 in alinea 4). De aanhef: ‘Dear Sir / Madam’ is ook goed. De naam van de geadresseerde is niet bekend, wel de organisatie. In alinea 2: ‘a bit’ in plaats van ‘a little is ook goed. In alinea 3: ‘I would like to’ in plaats van ‘I want to’ is ook goed. Let op de spelling van ‘address’!

Tip Ook deze brief kan door groepjes leerlingen per alinea gemaakt worden. Zie schrijfopdracht 1.

36

Opdr a c h t 3 ( u i t e x a m e n v m b o g t 2 0 0 3 - I ) Schrijfplan – – – –

Het onderwerp van de tekst: Een envelop per post (Royal Mail) bezorgd is beschadigd. De hoofdgedachte van de tekst: Royal Mail biedt excuses aan en wijst op de mogelijkheid om te klagen als uit de envelop iets is verdwenen. Het doel van de brief: Klagen dat twee dure kaartjes voor een musical zijn verdwenen en vragen om schadevergoeding. Aan wie is de brief gericht: Royal Mail International.

Inhoudselementen 1 2 3 4 5 6 7 8

Jezelf voorstellen (naam, leeftijd, school). De reden voor het schrijven je brief noemen. Informatie geven over de verdwenen inhoud van de beschadigde envelop. Vertellen wat de kaartjes waard zijn. Melden dat je een kopie van de brief van het Ticket Office hebt bijgevoegd. Informeren naar de mogelijkheid tot schadevergoeding. Vragen of de Royal Mail jouw klacht snel wil behandelen (in verband met je reisplannen). De brief op een passende manier afsluiten.

Uitwerking eigen adres eigen postcode en plaatsnaam The Netherlands Royal Mail International King Edward Building King Edward Street London EC1A 1AA Great Britain Datum (van de dag waarop je de brief schrijft) Dear Sirs, My name is ... [eigen naam], I am ... [leeftijd] years old and a student of ... [naam school] in ... [plaatsnaam]. Some days ago I received this damaged envelope from the Royal Mail with a lot of apologies. But two tickets for a musical in London were missing. These tickets were very expensive. I paid eighty pounds for them. As (solid) evidence I have included a copy of the letter which (that) the Ticket Office sent together with the tickets. I would like to know if there is a possibility for compensation. As I will go to London in three weeks, I would really appreciate if you deal with (handle) my complaint at short notice. I hope that you will consider my request positively (favourably). I would certainly be glad to hear from you soon. Yours faithfully, Eigen naam

37

Opmerkingen 1 2 3 4 5 6

Het aantal woorden bedraagt zonder namen 121 (39 in alinea 1, 29 in alinea 2, 34 in alinea 3 en 19 in alinea 4). In de aanhef mag ook ‘Dear Sir / Dear Madam’ gebruikt worden. In alinea 3 mag ‘As’ ook vervangen worden door ‘Since’, maar het gebruik van ‘Because’ is hier onjuist. In alinea 3: na ‘appreciate’ geen ‘it’. In alinea 3: in plaats van ‘at short notice’ mag ook gebruikt worden ‘as quickly as possible’ of ‘as soon as possible’. In alinea 4 kunnen de twee zinnen ook samengevoegd worden: Hoping ... I would certainly ...

Tip Ook deze opdracht kunnen de leerlingen per alinea maken. De docent kan op deze manier het schrijfproces goed sturen.

38

Opdr a c h t 4 ( u i t e x a m e n v m b o g t 2 0 0 4 - I ) Schrijfplan – – – –

Het onderwerp van de tekst: Sainsbury’s campagne tegen dierproeven. De hoofdgedachte van de tekst: Afschuw van dierproeven. Het doel van de brief: Informatie verzamelen voor een presentatie. Aan wie is de brief gericht: Het kantoor van supermarkt Sainsbury’s.

Inhoudselementen 1 2 3 4 5 6 7 8

Jezelf voorstellen (naam, leeftijd, school). Vertellen hoe je aan de informatie bent gekomen over Sainsbury’s campagne tegen dierproeven. Schrijven wat je vindt van deze campagne. Vermelden dat je het erg vindt dat die afschuwelijke dierproeven nog steeds gebeuren. Zeggen dat je op school een presentatie wilt houden over dit onderwerp. Vragen of er in Nederland ook warenhuizen van Sainsbury’s zijn. Vertellen dat je graag iemand van Sainsbury’s zou willen interviewen voor je presentatie. Een passende slotzin.

Uitwerking eigen adres eigen postcode en plaatsnaam The Netherlands Sainsbury’s 14-16 Stamford Road London SE1 9LL Great Britain Datum van de dag waarop je de brief schrijft Dear Sirs, My name is ... [eigen naam], I am ... [leeftijd] years old and a student of ... [naam school] in ... [plaatsnaam]. Last year I was on holiday in England with my family. During my stay I visited one of Sainsbury’s supermarkets. It was there that I got a flyer about animal testing and cosmetics. In my opinion, Sainsbury’s is absolutely right to launch such a campaign. I am shocked (and angry) that those horrible experiments on animals are still applied. And that for the sake of developing cosmetics! I am highly motivated to fight against this wrong. Therefore, I would like to give a presentation about this matter at school. But I must come out well documented. Could you tell me if there are (any) Sainsbury’s supermarkets in The Netherlands? It might be very helpful to interview somebody of the management here for my presentation. Thank you in advance for your (help and) information. Yours sincerely, Eigen naam

39

Opmerkingen 1 Het aantal woorden bedraagt zonder namen 135 (42 in alinea 1, 33 in alinea 2, 53 in alinea 3 en 7 in alinea 4). 2 Alinea 1: ‘relatives’ in plaats van ‘family’ is toegestaan. ‘Folks / people’ is te informeel, dus niet goed. 3 Alinea 1: ‘brochure’ of ‘leaflet’ in plaats van ‘flyer’ is toegestaan. 4 Alinea 2: ‘start’ in plaats van ‘launch’ is toegestaan. 5 Alinea 2: in plaats van ‘horrible’ kan ook ‘awful’, ‘hideous’ of ‘dreadful’ gebruikt worden. 6 Alinea 3: ‘abuse’ in plaats van ‘wrong’ is toegestaan. 7 Alinea 3: ‘subject’ in plaats van ‘matter’ is toegestaan. Tips – Zoals bij de vorige opdrachten is het aan te raden de leerlingen de brief per alinea te laten schrijven. – Ook bij deze opdracht kan de docent een naam bij de geadresseerde toevoegen, bijvoorbeeld c/o Mr. Peter Zagni. De aanhef is dan: Dear Sir.

40

Schrijfopdrachten zonder hulp Opdracht 5 (uit examen vmbo gt 2004-II) Inhoudselementen 1 2 3 4 5 6 7 8 9

vragen naar informatie waar je woont en leeftijd belangstelling voor driedaagse tocht vragen naar mogelijkheid kanotocht vakantiedata geven informeren naar kampeermogelijkheden in de buurt verzoek om een spoedig antwoord in verband met plannen maken passende afsluiting van de brief

41

Opdr a c h t 6 ( u i t e x a m e n v m b o g t 2 0 0 5 - I ) Inhoudselementen 1 2 3 4 5 6 7 8 9

vermelden hoe je aan het blad bent gekomen verwijzen naar de prijsvraag informeren naar de mogelijkheid vanuit Nederland mee te doen affiniteit met films en filmsterren uitdrukken reisgeno(o)t(e) vermelden reden voor keuze vriend(in) geven vragen om een snel antwoord naar opgegeven e-mailadres uitleggen waarom passende slotzin

42

Opdracht 7 (uit examen vmbo gt 2005-II) Inhoudselementen 1 2 3 4 5 6 7 8 9

vertellen waar je de advertentie hebt gelezen uitleggen wat je in de zomervakantie gaat doen schrijven dat je vakantiewerk zoekt zeggen waarom het werk in deze advertentie je zo leuk lijkt duidelijk maken wanneer je beschikbaar bent zeggen dat je volgens jou geschikt bent voor deze baan noemen van werkervaring en kennis van de Engelse taal vragen of telefonisch solliciteren tot de mogelijkheden behoort passende slotzin

43

Opdr a c h t 8 ( u i t e x a m e n v m b o g t 2 0 0 6 - I ) Inhoudselementen 1 2 3 4 5 6 7 8 9

waar informatie gelezen? reden voor schrijven namens Sean geven talent en ambitie van vriend vermelden vragen naar minimum leeftijd reden voor bijvoegen DVD vermelden hoop op positieve afloop uitdrukken uitnodiging s.v.p. naar jouw adres en passende slotzin

44

Beoordelingsvoorschrift Bepaal de scores voor ‘taalgebruik’ en ‘communicatieve effectiviteit’ door werkstukken te vergelijken met de bijgevoegde voorbeeldopdracht (How long was your dog in the window) en de drie voorbeeld-beoordelingen daarbij (zie bijlage 1 en 2). Maximaal te behalen: 13 scorepunten. (Zie ook de toelichting onder ‘richtlijnen’.) Criterium

Beoordelingstaak

Scores

Specifieke conventies

Beoordeel – het juist vermelden van adressen, datum, aanhef, slotgroet en naam.

0 ft: 1pt 1 of meer ft: 0pt

Beoordeel taalfouten in de uitwerking van de conventies bij taalgebruik. Taalgebruik

Beoordeel op – zinsbouw – woordgebruik en -volgorde – grammatica – spelling – gebruik hoofd- en kleine letters – gebruik interpunctie. Fouten zijn niet altijd even ernstig of communicatief storend. Zo zijn bijvoorbeeld fouten m.b.t. zinsbouw en woordgebruik meestal ernstiger/storender dan grammaticale fouten. De volgorde waarin de te beoordelen aspecten hiervoor genoemd zijn, is maatgevend voor het gewicht van de fouten. N.B. Geef geen ‘één voor de moeite’.

goed: 4pt redelijk: 3pt matig: 2pt zwak: 1pt zeer zwak: 0pt Vermenigvuldig de toegekende score met 2. (De uiteindelijke score is hier dus altijd een even getal.)

Inhoud

Beoordeel of elk element van de opdracht, ongeacht eventuele taalfouten, in de uitwerking is terug te vinden. (Zie het overzicht van inhoudselementen in het beoordelingsmodel.) Taalfouten komen bij het criterium ‘taalgebruik’ aan de orde.

Aanwezig: 9 elementen: 2pt 8 elementen: 1pt 7 of minder: 0pt

Communicatieve effectiviteit

Beoordeel of de schrijver – helder en goed op de lezer gericht schrijft, dus echt communiceert en niet ‘slechts’ de opdracht uitvoert. – wat structuur betreft, zorgt voor een samenhangend en goed lopend geheel, o.m. door correct gebruik van verbindende en verwijzende woorden en door te zorgen voor een correcte indeling in alinea’s. – gevarieerd formuleert, dus ‘en-toen-stijl’ weet te vermijden.

goed: 2pt redelijk: 1pt matig/zwak: 0pt

Let bij dit criterium niet op taalfouten.

Richtlijnen voor beoordeling schrijfopdracht AANBEVOLEN WERKWIJZE 1 Lees deze richtlijnen goed door. 2 Lees de opdracht en enkele werkstukken door om een indruk te krijgen van de prestaties. 3 Bestudeer het beoordelingsvoorschrift. 4 Bestudeer de voorbeeldopdracht en -beoordelingen. NB het voorbeeld is standaard en geen uitwerking van de schrijfopdracht in dit examen.

45

5 6 7

Beoordeel vervolgens alle werkstukken aan de hand van het beoordelingsvoorschrift. Gebruik bij het toekennen van de scores alleen hele scorepunten. Er wordt niet met aftrekpunten gewerkt. Vul de scores die zijn behaald in op de scorelijst en bepaal het totaal. Vul éérst de naam en het nummer van de kandidaten in. Let er op dat de juiste score achter de goede naam komt. Deze lijst is een hulpmiddel voor de docent en hoeft niet gebruikt te worden.

De beoordelingstaak bestaat uit 4 criteria: SPECIFIEKE CONVENTIES Beoordeel of de leerling de conventies heeft toegepast. Dus bij een brief: – vermelding van afzender [straat, huisnummer, postcode, woonplaats, land] – datum [mag hier] – vermelding geadresseerde [naam, straat, huisnummer, woonplaats, postcode, land - postcode mag ook na het land] – datum [mag ook hier] – aanhef (en komma) – afsluiting (en komma) – witregel: na aanhef en voor afsluiting Als afsluiting moeten ‘Yours faithfully, Yours sincerely, Yours truly en Sincerely yours’ goed gerekend worden. Dit, omdat deze conventie in de Angelsaksische landen op verschillende manieren wordt uitgewerkt en, daarnaast, omdat deze steeds minder strikt wordt gehanteerd. Bij aanhef en afsluiting dient u het weglaten van de komma te laten passeren. Let op: de ‘afsluiting’ moet altijd nog toegevoegd worden en geldt niet als een inhoudselement. Taalfouten binnen het uitwerken van de conventies komen bij taalgebruik aan de orde. Bijvoorbeeld: de leerling zet bij datum: 31 may 2005. Hier wordt voldaan aan een aspect van de conventies, maar rekent u ‘may’, zonder hoofdletter, tot de spelfouten. TAALGEBRUIK Beoordeel op zinsbouw, woordgebruik en woordvolgorde, grammatica, spelling, gebruik hoofd- en kleine letters en interpunctie d.w.z. hoofdletter aan het begin en een punt of vraagteken aan het eind van een zin. Fouten zijn niet altijd even ernstig of communicatief storend. Zo zijn bijvoorbeeld fouten m.b.t. zinsbouw en (passend) woordgebruik meestal ernstiger en/of storender dan grammaticale fouten. De volgorde waarin de te beoordelen aspecten hiervoor genoemd zijn, is maatgevend voor het gewicht van de fouten. Aarzel niet om voor taalgebruik een 0 te geven als het werk daartoe aanleiding geeft. Bedenk dat het hier niet om een cijfer gaat, maar om een score voor een criterium. De bekende ‘één voor de moeite’ is hier dus niet van toepassing. Deze wordt voor het examen als geheel al in de N-term verwerkt. U mag alleen hele scorepunten geven. Vermenigvuldig de behaalde score met 2. De uiteindelijke score is daardoor altijd een even getal. INHOUD Het gaat hier over de boodschap die moet worden uitgedrukt. Beoordeel of elk inhoudselement volledig en correct is uitgewerkt. Een element is correct als de boodschap duidelijk is. Zie het gegeven overzicht om te bepalen welke inhoudselementen moeten worden uitgewerkt. Als een kandidaat in plaats van de opdracht iets anders uitwerkt, dan wordt dit gezien als een niet correct uitgewerkt element. N.B. Kijk hier niet naar spel- of andere fouten, die worden bij taalgebruik beoordeeld. Vink op de scorelijst de uitgewerkte elementen af en zet de behaalde score in de kolom ernaast. COMMUNICATIEVE EFFECTIVITEIT Bij dit criterium gaat het om toekenning van punten voor de geleverde prestatie t.a.v. het communicatieve aspect van de brief. Niet alle werkstukken zullen voor punten in aanmerking komen. Een redelijke prestatie – een brief die er niet in positieve of negatieve zin uitspringt – krijgt 1 punt. Beoordeel de prestatie op het vlak van de structuur (verwijzingen, onderlinge aansluiting zinnen en alinea’s, begin en afronding tekst), inhoud (samenhangend, pakkend) en woordkeus (verrassend, treffend, gevarieerd.) Alinea-indeling: als de kandidaat geen witregels tussen de alinea’s zet, maar de indeling op een andere manier duidelijk is, bijvoorbeeld door inspringen of niet uitvullen, dan dient u de alinea-indeling goed te rekenen.

46

Aantal woorden: de minimale en maximale aantallen woorden zijn een aanwijzing voor de kandidaat. Een goede brief die ‘te veel’ of ‘te weinig’ woorden bevat, dient niet afgestraft te worden. Vaak zal een te groot of te klein aantal woorden al negatieve gevolgen hebben voor andere criteria, zoals meer taalfouten of het weglaten van inhoudselementen. Alleen als een kandidaat nodeloos extreem uitweidt of minimaliseert, dient u hier minder punten toe te kennen. N.B. Hier spelen zaken als foutieve spelling en/of grammatica geen rol meer!

Oefenschrijfopdracht CITO ‘How long was your dog in the window?’ met voorbeeldbeoordelingenv voorbeeldbeoordelingen Bijlage 1 SCHRIJFOPDRACHT: How long was your dog in the window? (Maximaal 13 punten).

Inleiding In de opdracht hiervoor heb je een tekst gelezen over het onderzoek van Dr Sheldrake. Hij gaat zijn experiment ook in Nederland en Duitsland doen en is hiervoor op zoek naar bazen en honden. Je denkt meteen aan je eigen hond, die je vorig jaar uit het asiel hebt gehaald! Het is een grappig hondje en vast ook telepathisch, want je moeder zegt dat hij altijd al een kwartier voordat je thuiskomt bij de voordeur zit. Het lijkt je heel leuk om met je hond mee te doen aan een van Dr Sheldrakes experimenten. Voorwaarde is wel, dat je niet te ver hoeft te reizen en dat je je onkosten vergoed krijgt. Je besluit Dr Sheldrake een brief te schrijven. Adres: BM Experiment London WC1N3XX Great Britain

Opdracht Gebruik de informatie uit de inleiding bij het uitwerken van onderstaande punten. Maak de brief eerst in het klad. – Zeg hoe jij aan de informatie komt over wat Dr Sheldrake doet en – wat je ervan zou vinden om mee te doen. – Geef aan welke bijzondere eigenschap je hond heeft. – Geef informatie over hoe je hond eruitziet en – hoe lang je hem al hebt. – Vraag waar het experiment in Nederland plaatsvindt. – Schrijf op hoe je denkt over reisafstand en – onkosten.

Aanwijzingen Maak een logische alinea-indeling en sla na elke alinea een regel over. Denk aan je eigen adres en dat van Dr Sheldrake, de datum, de aanhef en de afsluiting. (Om je te helpen staat op de volgende pagina een lijstje met adresconventies.) Gebruik tussen 100 en 140 woorden: datum, adres en aanhef tellen niet mee. Noteer het aantal woorden van de inhoud van de brief linksboven in de kantlijn.

Beoordeling Bij de beoordeling wordt er niet alleen op gelet of je taalfouten gemaakt hebt, maar ook of je brief voor de lezer duidelijk en een goedlopend geheel is. Verder wordt beoordeeld of je alle elementen (8) van de opdracht hebt uitgevoerd. Je mag ook best zelf iets (zinvols) toevoegen, maar gebruik niet veel meer dan 140 woorden. Succes!

Inhoudselementen 1 2 3

hoe informatie verkregen vermelden dat het je leuk lijkt mee te doen bijzondere eigenschap hond

47

4 5 6 7 8

beschrijven uiterlijk hond hoe lang al in bezit waar gaat experiment plaatsvinden niet te ver reizen onkosten vergoed

Bijlage 2 VOORBEELD-BEOORDELINGEN schrijfopdracht How long was your dog in the window? (Zie bijlage 1 voor opdracht.) 1 Grotestraat 60 2587 EK The Hague Holland BM Experiment London WC1N3XX Great Britain 21st March, 2001 Dear Dr Sheldrake, I have read something about your experiments in The Observer. I read that you are coming to Holland and that you are looking for a dog with his owner. I would like to take part in your experiment with my dog. My dog has got very good characteristics, because my mother tells me, that when I come home he always sits near the door 15 minutes before I come in. My dog is big, black and he is very obedient. I have just had him for one year. I would like to ask where in Holland the experiment will take place and how long it will take. My condition is, that I do not want to travel a long distance and I would like my expenses to be refunded. I will end up this letter now and I am looking forward to your reply. Yours sincerely, Warsha Janssen (144 woorden) Beoordeling: Conventies: 1 Taalgebruik: 4 (x 2) (paar hele kleine foutjes) Inhoud: 2 Communicatieve effectiviteit: 2 Totaal: 13

48

2 BM Experiment London WC1N 3XX Great Britain Lonnekerstraat 12 2541 TT Den Haag The Netherlands The Hague, 26 th March 2001 Dear Sir Sheldrake, I saw you ad in the newspaper, and I would like to be a part of the research. My dog has special qualities. He can do a lot of tricks and has a lot of energy. His name is Symphony and he’s 5 years old. He’s got braun eyes and a beautiful black-whited fur. My grandmother gave him to me when he was 7 months old. I would like to know where the experiment will take place. The condition is that I won’t have to travel to far and I would like to have the expenses payed for. Yours sincerly, Carlos P.S. Please write back soon. (103 woorden)

Beoordeling: Conventies: 0 (volgorde adressen, naam afzender, aanhef) Taalgebruik: 3 (x 2) Inhoud: 0 (elementen 3 en 5 verkeerd uitgewerkt) Communicatieve effectiviteit: 1 Totaal: 7 3 BM Experiment London WC1 N 3XX Great Britain Cornelis Kuijtstraat 101 2515 PX The Hague Holland The Hague, 26th March 2001 Dear Dr. Sheldrake, I red your ad in the Observer about you experiment to research dog’s senses and telepathic. I love join you with this experment. My dog obients and likes to play. I have a pitbull. It’s a female dog and her nam is Lady. She haves a brown fur and short tail. I have him for six years and I got him from the asylum.

49

I like to now were the experiment gonna take place and how long will it take to travel. The Distance must not be very long and I like to be payed for the travel expenses I like to get your anwser soon as possible your faithfull Amit (108 woorden)

Beoordeling: Conventies: 0 (volgorde adressen, naam afzender, slotgroet) Taalgebruik: 1 (x 2) Inhoud: 0 (elementen 3 en 5 verkeerd uitgewerkt) Communicatieve effectiviteit: 0 Totaal: 2

50

Scorelijstvv Scorelijst N.B. MAAK KOPIEËN VAN DIT FORMULIER ALS U MEERDERE KLASSEN HEEFT SCHRIJFVAARDIGHEID ENGELS GL en TL 2006 tijdvak 1 NAAM DOCENT: KLAS: Nummer kandidaat

Naam kandidaat

Conventies

Max 1

Taalgebruik (score x 2) Max 8

Inhoudselementen Kruis hieronder de elementen aan die de kandidaat heeft uitgewerkt. Zet de behaalde score in de kolom hiernaast. 9=2 8=1 7=0 1

2

3

4

5

6

7

8

Inhoudselementen

Communicatieve effectiviteit

Totaal

Max 2

Max 2

Max 13

9

51

FINALE SLEUTEL BUNDEL:

Recommend Documents