34
Figuur 1 Ligging in Nieuwegein Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
3 Wijkkar akteristiek en Wijkkarakteristiek akteristieken 3.1
Park Oudegein en Hoge Landen
Park Oudegein en Hoge Landen liggen in het zuidwestelijk deel van Nieuwegein. In het noorden grenst het park aan het Stadscentrum en Merwestein. De wijken worden van elkaar gescheiden door de Wijkerslootweg. In het westen ligt de woonwijk Doorslag met daartussen de De Doorslag (voorheen Hollandse IJssel). Hoge Landen grenst in het westen ook nog aan de A2. Aan de zuidzijde grenzen Park Oudegein en Hoge Landen aan de woonwijk Hoogzandveld en in het oosten aan de woonwijk Fokkesteeg. De ´s Gravenhoutseweg scheidt Park Oudegein van Fokkesteeg Het beeld van het gebied wordt bepaald door de Kromme IJssel, Parkhout , het tramtracé, het natuurgebied Hoge Landen en de cultuurhistorische waterpartijen. Het gebied is belangrijk als groene zone binnen het intensief bebouwde grondgebied van Nieuwegein. De recreatiemogelijkheden spelen daarin een belangrijke rol. Hoge Landen en Park Oudegein worden gescheiden door de loop van de Kromme IJssel.
Park Oudegein
Hoge Landen Hoge Landen is belangrijk als natuurgebied. Het terrein bestaat uit bos, moeraslanden en agrarische gronden. Langs de westelijke rand van het gebied loopt naast de A2 de Parallelweg met daaraan een klein aantal woningen. Aan de oostelijke kant loopt de weg Geinoord, een weg die Doorslag met Hoogzandveld verbindt en toegang geeft tot de ijsbaan. Langs de noordkant van Hoge Landen loopt het Hollands Jaagpad. Aan deze weg ligt een pompstation van waterleidingsmaatschappij Hydron. Het complex bestaat uit enkele bedrijfsgebouwen en een kenmerkende watertoren. In het gebied wordt nu nog steeds drinkwater gewonnen. Park Oudegein Park Oudegein, voornamelijk stadspark, wordt intensief gebruikt voor recreatie, sport en cultuur. Het stadspark ligt centraal in Nieuwegein en heeft een deels besloten en deels open karakter. Er zijn zowel grasvlakten en waterpartijen als bossages en boompartijen. Landgoed Oudegein ligt aan de noordzijde van het stadspark en is cultureel erfgoed. De in landschappelijk stijl aangelegde tuin in de directe omgeving van het hoofdgebouw is nog in gave staat en niet toegankelijk voor het publiek. Het museum en kinderboerderij van Landgoed Oudegein zijn sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw samen ondergebracht in een 17e eeuwse krukhuisboerderij Warsenhoeck. Deze boerderij hoort bij het landgoed Oudegein. Er hebben in de vorige eeuw meerdere aanbouwen plaatsgevonden. Sinds de jaren tachtig wordt het gebouw gebruikt voor recreatieve doeleinden: In 1987 is het pand als kinderboerderij ‘IJsselstee’ gerestaureerd en twee jaar later werd de restauratie voltooid door een verbouwing van de boerderij tot een woning en tentoonstellingsruimte.
35
Kasteel Oudegein
Watertoren van waterzuiveringscomplex Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
36
Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
In het noorden is een tenniscomplex, in het zuiden liggen twee sportcomplexen met verschillende voetbalvelden, een korfbalveld, een hockeyveld, honkbal- en softbalveld een ijsbaan, een fietscrossbaan en een kanovijver. Verder zijn er een cultuurhistorisch waardevolle wipwatermolen (een verplaatste molen uit Merwestein), een kinderboerderij, het Milieu Educatief Centrum (MEC) en een restaurant in het park te vinden. Functies In Park Oudegein en Hoge Landen wordt nauwelijks gewoond. De in Oudegein gelegen woningen zijn vrijwel allemaal (half )vrijstaande woningen. In Hoge Landen staan enkele woningen langs de Parallelweg, achter de geluidswal van de A2. Sport en recreatie zijn in dit gebied ruimschoots vertegenwoordigd. De grootste sportvoorzieningen liggen in het zuidoostelijke deel van het plangebied tegen de ’s Gravenhoutseweg aan. Voorts zijn er nog verschillende recreatieve voorzieningen. Eén daarvan is het Milieu Educatief Centrum (MEC). Het MEC is een centrum voor natuur- en milieueducatie en een onderdeel van de afdeling Milieu van de gemeente Nieuwegein. Tevens biedt het MEC onderdak aan de Nieuwegeinse groepen die actief zijn op het gebied van natuur en milieu. Zij gebruiken het gebouw voor hun verenigingsactiviteiten en participeren in de activiteiten van het MEC.
De ijsbaan
Andere voorzieningen zijn het Historisch Museum Warsenhoeck, bouwspeeltuin Watergein en de kinderboerderij. In het park is één horecavestiging aanwezig, Jack’s Grillhouse. Het restaurant ligt aan de westelijke rand van het park naast De Doorslag (voorheen Hollandse IJssel). Ve r k e e r Park Oudegein profiteert net als de rest van Nieuwegein, van de ligging tussen twee snelwegen. De A2 is vanuit het gebied eenvoudig te bereiken. Tennispark Oudegein en het landgoed Oudegein hebben een directe verbinding met de Zuidstedeweg, die uitkomt op de A2. De sportcomplexen ten zuidoosten van het park hebben een aansluiting op de Zandveldseweg die direct toegang tot de A2 geeft. Ook Parkhout is belangrijk voor de bereikbaarheid van het gebied. De cultuurhistorisch waardevolle locatie ’t Gein is bereikbaar via Geinoord. Deze weg geeft ook toegang tot de IJsbaan en de Kanovijver en komt uit op het Hollands Jaagpad en de Parkhout. De woningen aan de Parallelweg zijn via het Hooglandse Jaagpad of via de wijk Hoogzandveld te bereiken.
37
Fietspad langs Parkhout
Het stadspark is goed te voet en met de fiets te bereiken. De fietspaden door het stadspark zijn niet toegankelijk voor brom- en snorfietsen. De weg Parkhout heeft vrijliggende fietspaden. De wijken Fokkesteeg en Zandveld zijn via drie fietstunnels onder de ´s Gravenhoutseweg bereikbaar. Het stadspark is bereikbaar via drie tramhaltes: te weten Wiersdijk Merwestein en Fokkesteeg. Het stadspark heeft geen halteplaatsen voor de bus. De bus rijdt wel over de weg Parkhout, maar stopt vlak voor het park in de wijk Doorslag en vlak na het park in de wijk Hoogzandveld.
Jack’s Grillhouse Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
38
Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
Groen In Park Oudegein wordt intensief gebruikt voor recreatie, sport en cultuur. In het park is een afwisseling tussen grasvlakten, waterpartijen, bossages en boompartijen. Ook zijn er een aantal monumenten. Aan de westzijde van het park ligt De Doorslag (voorheen Hollandse IJssel). Ook zijn er waterpartijen te vinden met een unieke structuur. Landgoed Oudegein ligt aan de noordzijde van het stadspark en is cultureel erfgoed. De in landschappelijk stijl aangelegde tuin in de directe omgeving van het hoofdgebouw is nog in gave staat en niet toegankelijk voor het publiek. In het souterrain is een restant te zien van de 13e eeuwse woontoren. Het gebied Hoge Landen is in hoofdzaak een gebied met natuurwaarden. Het nauwelijks door wegen doorsneden terrein bestaat uit bos, moeraslanden en agrarische gronden. Kenmerkend voor het waterzuiveringscomplex in het noordelijk deel van Hoge Landen is de watertoren uit 1911. Bijzonder aan de toren is de constructie. Het is de enige resterende watertoren in Nederland die is gebouwd volgens het systeem van de Belg Dumas. Het komt er op neer dat de toren in systeembouw werd opgetrokken, waarbij kleine betonnen elementen ter plekke werden samengevoegd. De toren is nu een rijksmonument.
Park Oudegein
In Nieuwegein gaan veel speellocaties verdwijnen in de komende jaren. Er is een kaart gemaakt van de huidige speellocaties. In Park Oudegein zullen de komende jaren een wellicht enkele speel/sportlocaties verdwijnen (zie Raadsbesluit 28 januari 2005).
39
De Doorslag
Sportcomplex Parkhout Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
40
Figuur 7 Ligging in Nieuwegein Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
3.2
Plettenburg-de Wiers
Bedrijventerrein Plettenburg-de Wiers ligt in het oostelijk deel van Nieuwegein. In het noorden grenst het bedrijventerrein aan bedrijventerreinen Westraven (gemeente Utrecht) en Laagraven-Liesbosch. De bedrijventerreinen worden van elkaar gescheiden door het kruispunt van waterwegen Amsterdam-Rijnkanaal en het Merwedekanaal. In het westen liggen de woonwijken Huis de Geer, Zuilenstein, Jutphaas-Wijkersloot, Merwestein en Fokkesteeg met daartussen het Merwedekanaal. Aan de zuidzijde grenst Plettenburg-de Wiers aan de WiersZuid (behorende tot de wijk Vreeswijk) en in het oosten aan bedrijventerrein Het Klooster. Het Lekkanaal scheidt Plettenburg-de Wiers van Het Klooster. Plettenburg en De Wiers worden van elkaar gescheiden door de Schalkwijksewetering. Belangrijkste wegen op dit bedrijventerrein zijn de noord-zuid gerichte Plettenburgerbaan en de Structuurbaan/Hollandhaven/Nijverheidsweg. De Martinbaan en de Graaf Florisweg/ Ambachtsweg/Weg van de Binnenvaart verbinden deze wegen met elkaar.
Avaya aan de Plettenburgerbaan
Op het bedrijventerrein zijn twee oost-west gelegen historische linten: de Schalkwijksewetering en de voormalige Overeindseweg (thans Malapertweg en Rond het Fort). Bijzonder in dit gebied zijn ook Fort Jutphaas, woonenclave de Malapertweg en het monumentale kasteel Rijnhuizen. Twee belangrijke groengebieden zijn de zone langs het Lekkanaal en de westelijke zone met o.a. het kantorencomplex Rijnhuizen, sportcomplex Rijnhuizen en begraafplaatse Noorderveld. Het bedrijventerrein is verdeeld in een kantorenzone in het westelijk deel met aan weerszijde van de Plettenburgerbaan hoogwaardige en representatieve kantorengebouwen (waaronder het tijdelijke gemeentehuis) en in het oostelijk deel een bedrijvenzone die doorloopt in het bedrijventerrein De Wiers-Zuid. Kenmerkend zijn de grote loodsachtige bedrijfscomplexen. Opvallend is vooral het grootschalige bedrijfscomplex van Corus in het uiterste zuiden.
41
Kasteel Rijnhuizen
Bedrijf Heveck aan de Structuurbaan Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
42
Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
Functies Het bedrijventerrein Plettenburg-de Wiers bestaat uit twee functioneel verschillende onderdelen: het bedrijventerrein Plettenburg-de Wiers en het kantorenterrein Rijnhuizen.
Plettenburg De Wiers Het bedrijventerrein Plettenburg-De Wiers is sinds de jaren tachtig ontwikkeld en biedt werk aan ruim 13.000 fulltime arbeidsplaatsen, verdeeld over zo’n 500 ondernemingen. Het terrein is met het bedrijventerrein Lage Weide (Utrecht) één van de grotere bedrijventerreinen in de regio Utrecht. Het bruto oppervlak omvat circa 140 ha. Plettenburg-De Wiers is een gemengd bedrijventerrein. Het biedt plaats aan (lichte) industrie, groothandel, autoreparatie en autoshowrooms, logistieke bedrijven, bouwnijverheid en opslag. Een bijzondere functie is de Watertransportmaatschappij Rijn-Kennemerland (WRK). De WRK levert gezuiverd oppervlaktewater als grondstof voor drinkwaterbedrijven en industrie. Opvallend is het pand waarin op dit moment het gemeentehuis is gevestigd: een markant kantoorgebouw met een bouwhoogte van 25 meter. Dit gebouw vormt door zijn vorm, hoogte en ligging een herkenningspunt op het bedrijventerrein.
Bedrijven aan de Structuurbaan
Rijnhuizen In het noorden van het gebied (globaal ten westen van de Plettenburgerbaan) ligt het kantorenterrein Rijnhuizen. Deze kantorenlocatie is onderdeel van het bedrijventerrein Plettenburg-de Wiers. Dit terrein biedt plaats aan circa 6.100 fulltime arbeidsplaatsen en 160 ondernemingen. Rijnhuizen is in een parkachtige omgeving ontwikkeld. Op het kantorenterrein zijn diverse laboratoria, wetenschappelijke instellingen en overige gebruikers in de zakelijke en financiële dienstverlening gevestigd. Daarnaast zijn er diverse opleidingsinstituten zoals Het Oosterlicht (school voor middelbaar onderwijs). In het totale gebied zijn aan aantal voorzieningen, zoals begraafplaats Noorderveld, het crematorium Nieuwegein, een volkstuinencomplex, het sport- en recreatiecomplex Rijnhuizen met tennis-, cricket- en hockeyvelden, een manege en scholen/opleidingsinstituten. Fort Jutphaas heeft een toeristisch recreatieve functie. Daarnaast maakt de scouting gebruik van de gebouwen.
43
Corus aan het Merwedekanaal
Ondanks dat Plettenburg-de Wiers een bedrijventerrein is, staan er toch nog circa 50 (bedrijfs)woningen in het gebied. Het gaat om woningen rond het Fort, de Malapertweg en verder verspreid over het bedrijventerrein.
Kantorencomplex Rijnhuizen Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
44
Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
Ve r k e e r Het gebied ligt centraal nabij knooppunten van snelwegen, waardoor de bereikbaarheid optimaal is. De Plettenburgerbaan is één van de toegangswegen en geeft aansluiting op de A12 en A2. Via de Structuurbaan en de Weg van de Binnenvaart is de A27 bereikbaar. Belangrijke wegen die het bedrijventerrein ontsluiten zijn de Plettenburgerbaan en de Structuurbaan/Hollandhaven. Vanaf deze wegen zijn de meeste bedrijven gemakkelijk te bereiken. Langs de wijkontsluitingswegen liggen fietspaden. Verder zijn er enkele vrijliggende fietspaden op het bedrijventerrein aanwezig, die voor zowel recreatieve als reguliere doeleinden gebruikt worden. Langs Fort Jutphaas gaat een recreatieve fietsroute: de Hollandse Waterlinieroute. De busdiensten die Plettenburg De Wiers aandoen rijden via de Plettenburgerbaan, Structuurbaan, Hollandhaven, Perkinsbaan en Marconibaan en verbinden het gebied met onder meer Utrecht, Vianen, Houten, Bilthoven en het centrum van Nieuwegein. Groen Op het bedrijventerrein Plettenburg-De Wiers komt veel groen voor, en er zijn enkele kenmerkende historische gebouwen. Rondom het Fort Jutphaas, langs de Malapertweg en langs de Schalkwijksewetering komen hoog opgaande beplantingszones voor. Rondom het kasteel Rijnhuizen bevindt zich grootschalige bosbeplanting. Naast dit ‘historische groen’ zijn er nog enkele groenzones. Aan de oostzijde loopt een groene randzone vanaf de uiterste noordpunt langs het Lekkanaal tot aan de Lek. Aan de westkant bevinden zich groene zones nabij de begraafplaats Noorderveld, het crematorium Nieuwegein, een volkstuinencomplex en het sport- en recreatiecomplex Rijnhuizen. In het zuidelijk deel van de groenzone zijn enkele grootschalige bedrijfskantoren gevestigd, omringd door dichte bosbeplanting en doorlopende bomenrijen langs het Merwedekanaal. Historische gebouwen Er zijn een aantal monumenten in het gebied aanwezig. Kasteel Rijnhuizen is een buitenplaats uit 1637, gebouwd in Hollands-classicistische stijl. Bij het complex horen ook het koetshuis, de oranjerie, de schuur, het theehuis aan de Vaartse Rijn (nu Merwedekanaal), een toegangshek en een park in Engelse landschapsstijl. Vervolgens ligt nabij kasteel Rijnhuizen Fort Jutphaas, een fort uit de 19e eeuw, bestaande uit aardwerk, reduit, remises en bergplaatsen. Op het terrein zijn resten van huis Plettenburg te vinden. Verder zijn aan de Malapertweg nog verschillende monumentale huizen en waardevolle objecten te vinden. De Schalkwijksewetering is een beschermde landschappelijke structuur. De wetering is gegraven voor ontwatering tijdens de ontginning van dit gebied in de 11e eeuw. Langs de wetering ligt een landschappelijk karakteristiek pad.
Malapertweg
45
Lekkanaal met Plofsluis
Groen rondom Fort Jutphaas Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
46
Figuur 12 Ligging in Nieuwegein Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
3.3
Laagraven-Liesbosch
Bedrijventerrein Laagraven-Liesbosch ligt in het noordoostelijk deel van Nieuwegein. In het noorden grenst het bedrijventerrein aan Utrecht met daartussen de A12 . In het westen liggen Westraven (bedrijventerrein behorende bij Utrecht) en de woonwijken Huis de Geer en Blokhoeve met daartussen het Merwedekanaal. Aan de zuidzijde grenst Laagraven-Liesbosch aan bedrijventerrein Plettenburg-de Wiers, gescheiden door het Amsterdam-Rijnkanaal. In het oosten ten slotte grenst het gebied aan de Gemeente Houten. Laagraven bestaat deels uit bedrijven en is deels agrarisch gebied, terwijl Liesbosch volledig uit bedrijven bestaat. De twee bedrijventerreinen worden gescheiden door de Laagravenseweg. Deze weg is de toegangsweg van het bedrijventerrein en verbindt Nieuwegein met de stad Utrecht. De Laagravenseweg sluit aan op de A12. Belangrijk zijn het recreatieve gebied in het oostelijke deel van het gebied, de groene beplanting van de Laagravenseweg, het inundatiekanaal en de oevers van het Merwedekanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal. In het oosten ligt een recreatiegebied met recreatieplas (in aanleg), een volks-/ recreatietuinencomplex en een golfbaan.
Recreatiegebied
Door het gebied loopt de historische Overeindseweg, vroeger een verlengde van de Nedereindseweg. De Nedereindseweg/Overeindseweg wordt nu doorbroken door het Amsterdam-Rijnkanaal. Verder zijn in het gebied nog restanten van de Hollandse Waterlinie zichtbaar. Het inundatiekanaal aan het Tweede Veld, de Plofsluis in het Amsterdam-Rijnkanaal en Kasteel Heemstede (Gemeente Houten) waren hier onderdeel van.
47
Het bedrijventerrein kent verschillende soorten bedrijven zoals groothandels-, distributie en industriële bedrijven. Bijzonder zijn de penitentiaire inrichting en het veilingcomplex (niet meer als zodanig in gebruik). Ballast Nedam
Hornbach Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
48
Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
Functies Het bedrijventerrein heeft bijna 290 bedrijven en biedt plaats aan bijna 6.600 fulltimers.
Liesbosch Globaal kan er onderscheid worden gemaakt in groothandels- en distributiebedrijven en industriële bedrijven. Langs de ontsluitingsweg Ravenswade is een concentratie van kleine bedrijfspercelen. In het noordwestelijk deel van het gebied staan een aantal kantoren. Bijzondere vestigingen ten noorden van de Ravenswade zijn het veilingcomplex (niet meer als veiling in gebruik) en een penitentiaire inrichting (huis van bewaring) met een capaciteit van ruim 300 cellen. In het zuiden van Liesbosch zijn het distributiecentrum van PTT-post , een Praxis-bouwmarkt en een Hornbach (tuincentrum) gevestigd, alsmede een bedrijf voor bewerking en opslag van afvalstoffen (bouw- en sloopafval en chemisch afval). Op de hoek van de Ravenswade en de Laagravenseweg is een een Mc Donaldsvestiging. Laagraven Laagraven bestaat uit bedrijven in het noordelijk deel en groen en recreatie in het zuidelijk deel. Ten noorden van de Ravensewetering liggen detailhandels- en groothandelsbedrijven zoals Gamma en Lukas Klamer. De rest van het gebied is voornamelijk in gebruik voor recreatieve en agrarische doeleinden. Ve r k e e r Ten noorden van de bedrijventerreinen ligt de A12. De Laagravenseweg sluit hier direct op aan. De Laagravenseweg en de brug over het Merwedekanaal, de Liesboschbrug, maken de bedrijventerreinen Laagraven en De Liesbosch goed bereikbaar. De Houtenseweg verbindt het gebied met Houten. Vanuit de Utrechtse wijk Hoograven loopt een vrijliggend fietspad richting Nieuwegein. Deze loopt langs de Laagravenseweg via de Nieuwegeinse brug door langs de Plettenburgerbaan naar het stadscentrum. Er is een busverbinding over de Laagravenseweg terwijl in het aangrenzende Westraven een tramhalte ligt van de sneltram van Utrecht naar Nieuwegein/IJsselstein.
49
Groen Hoewel Laagraven en De Liesbosch vooral bedrijventerreinen zijn komt in het gebied ook veel groen voor: de beplanting van de Laagravenseweg, het inundatiekanaal en de oevers van het Merwedekanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal. Het oostelijke deel van dit gebied is ingericht voor recreatie en groen. Tussen de Ravensewetering en de Houtenseweg liggen onder andere een volks-/recreatietuinencomplex, een boomgaard en een recreatieplas. Het deel ten zuiden van de Houtenseweg wordt voornamelijk gebruikt voor recreatieve en agrarische doeleinden. De inrichting wordt bepaald door boomgaarden, een golfterrein, het inundatiekanaal aan het Tweede Veld en historische bebouwing langs de Overeindseweg. Het inundatiekanaal vormde samen met Fort Heemstede een onderdeel van de Hollandse Waterlinie. Van Fort Heemstede is het zuidelijk deel gesloopt voor de aanleg van het Amsterdam-Rijnkanaal. Het fort hoort bij de gemeente Houten en staat nu bekend onder Kasteel Heemstede. Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
Bronvermelding Afdeling Statistiek & Onderzoek Leefbaarheidsonderzoek Nieuwegein 2004 Kijk op de Wijk 2006 http://cijfers.nieuwegein.nl/ Afdeling WEZ Gegevens bedrijven Afdeling SRO Bestemmingsplannen Stadsbeheer Speellocaties Fietskaart Nieuwegein Provincie Utrecht Utrecht fietsprovincie (alle bewegwijzerde fietsroutes)
50
Wijkjaarplan Niet-woonwijken
april 2006
Gemeente Nieuwegein
