FF snel kijken en dan stemmen!

‘FF snel kijken en dan stemmen!’ Kwalitatief onderzoek naar de kennis en houding van Amsterdamse jongeren in het beroepsonderwijs ten aanzien van de Tweede Kamerverkiezingen

. Henry Kasper Yke Ntoane Anita van der Stap Aissa El Mandili

juli 2012

1

‘FF snel kijken en dan stemmen’ – Buzzz panelonderzoek ‐

Inhoud Samenvatting.................................................................. 2 2. Onderzoeksopzet........................................................ 4 Samenstelling groep geïnterviewden............................. 6 Samenstelling respondenten Facebook mini‐enquête .. 6 Bereik van online dialoog ............................................... 8 3.Bevindingen................................................................. 9 Kennis van de politiek .................................................... 9 Houding ten aanzien van de politiek............................ 11 Politieke activiteit......................................................... 13 Hoe komen jongeren aan hun informatie.................... 15 Welke onderwerpen maken iets los bij jongeren ........ 22 BIJLAGE 1

Mini‐ enquête op Facebook ................. 24

BIJLAGE 2

Itemlijst diepte‐interviews ................... 25

BIJLAGE 3

Literatuur.............................................. 26

Buzzz Bedrijvigheid, Waterrijkweg 378, 1051 PM Amsterdam, m. 06 12 75 34 63, [email protected], KvK 34296459, ING 9112847,www.buzzzweb.nl

1

2


Samenvatting De discussies op Facebook en Twitter door het Buzzzpanel, de uitkomsten van de mini‐enquête op Facebook en tien diepte‐interviews onder Amsterdamse leerlingen van het MBO en HBO, geven ons nieuwe informatie over de kennis en de houding van deze groep jongeren ten aanzien van de Tweede Kamerverkiezingen en de politiek in het algemeen. Opvallend is dat bijna alle jongeren die voor dit onderzoek zijn gesproken en gevolgd weinig kennis bezitten van het politieke systeem en lastig verbanden kunnen leggen tussen verschillende politieke gebeurtenissen. Vaak hebben ze wel iets opgepikt in verschillende media maar wat er daadwerkelijk gaande is, is voor velen niet bekend. De jongeren weten nog redelijk wat landelijke politici en politieke partijen te noemen maar kijkend naar de lokale, Amsterdamse politiek, zijn jongeren nauwelijks op de hoogte. Verschillende uitspraken van jongeren geven maken duidelijk dat jongeren zich pas een paar dagen voor de verkiezingen denken te verdiepen in partijstandpunten en kandidaten. Zij harken dan in korte tijd de voor hen relevante informatie bijeen. Voor veel jongeren zijn hun ouders een belangrijke informatiebron. Daarnaast zijn zij zeer gevoelig voor de informatie die verschillende digitale media hen brengen. Informatie die via leeftijdsgenoten (peers) op social media tot hen komt wordt heel serieus genomen. Maar Amsterdamse MBO en HBO leerlingen hebben wel interesse in allerlei maatschappelijke onderwerpen. Issues als onderwijs, veiligheid en de bezuinigingen, raken hen en houden hen bezig. Toch zien zij deze problemen niet als een reden om een politiek actievere houding aan te nemen. Jongeren laten zich vaak leiden door wat ouders te melden hebben over de politiek. Daarnaast spelen de digitale media een belangrijke rol. Zo is (bijna) iedere geïnterviewde in het bezit van een nieuwsapplicatie op zijn of haar smartphone en zien zij dit als belangrijkste nieuwsbron naast bijvoorbeeld het journaal. Afgezien van Spits en Metro spelen papieren media geen rol van betekenis. Op Facebook praten jongeren soms wel met elkaar over maatschappelijke thema’s die hen direct aangaan zoals de kwaliteit van onderwijs, de hoogte van zorgtoeslag of de wietpas. Ons experiment met een actief panel van ‘Buzzzers’ (jongeren uit de doelgroep zelf) laat zien dat Facebook en Twitter bruikbare media zijn om meningen bij jongeren te peilen, discussies op gang te brengen en zodoende inzicht te krijgen van de belevingswereld van Amsterdamse jongeren.


2

3


1. Inleiding Met de Tweede Kamerverkiezingen in zicht, buigen tal van onderzoeksbureaus zich deze zomermaanden over de vraag wat de Nederlander denkt te gaan stemmen in september. Het Amsterdamse bureau voor Onderzoek en Statistiek O+S voert in opdracht van het Parool in juni/juli verschillende peilingen uit onder Amsterdamse kiesgerechtigden. Deze peilingen lijken de landelijke trend grotendeels te volgen waar het gaat om voorspelde verliezen voor PVDA en winst voor SP en D66. O+S wil naast de reguliere peilingen extra data verzamelen onder een bijzondere groep Amsterdamse stemgerechtigden, namelijk Amsterdamse leerlingen van het beroepsonderwijs (MBO en HBO). Van deze groep zijn relatief weinig data beschikbaar over hun electoraal gedrag en hun houding ten aanzien van politiek in het algemeen. O+S heeft Buzzz panel daarom gevraagd om een kwalitatief onderzoek uit te voeren onder deze doelgroep. Het onderzoek zou op de eerste plaats meer inzicht moeten bieden in het kennisniveau van deze groep jongeren aangaande het politieke systeem en praktijk. Weten zij dat er in september verkiezingen zijn? Weten zij waarom er in september verkiezingen zijn? Welke politici zijn bij hen bekend? Ten tweede richten de vragen zich op de houding en opinie van Amsterdamse leerlingen van het middelbaar en hoger beroepsonderwijs ten aanzien van ‘de politiek’. Staan Amsterdamse jongeren cynisch ten opzichte van politiek? Verdiepen zij zich überhaupt in bredere maatschappelijke thema’s? Ten slotte richt het onderzoek zich op de vraag op welke manier jongeren zich tegenwoordig informeren over politieke onderwerpen. Om inzicht te bieden op bovenstaande vragen heeft Buzzzpanel in de periode van 20 juni tot en met 12 juli veldwerk verricht. Ten eerste zijn tien face to face interviews gehouden met een tiental willekeurig gekozen Amsterdamse MBO‐ en HBOleerlingen tussen de 17 en 23 jaar. Ten tweede is er gebruik gemaakt van een relatief nieuwe onderzoeksmethode. Een panel van Amsterdamse jongeren uit de doelgroep (het ‘Buzzzpanel’) heeft via hun Twitter en Facebook accounts hun vrienden en volgers gevraagd naar hun mening en ervaringen met betrekking tot politiek en stemgedrag. De aldus ontstane online dialoog tussen jongeren uit de doelgroep is door Buzzz geregistreerd. Daarnaast hebben jongeren uit het Buzzzpanel hun vrienden en volgers gevraagd om een mini‐enquête in te vullen over het onderwerp politiek en verkiezingen. De online verkregen gegevens vanuit het Buzzzpanel vormen een aanvulling op de face to face interviews en geven een indicatie van de wijze waarop er door jongeren onderling wordt gedacht en gesproken over politiek. In deze rapportage bieden wij onze bevindingen aan.


3

4


2. Onderzoeksopzet In dit onderzoek is gewerkt met een mix van onderzoeksinstrumenten om de mening van jongeren over politiek te achterhalen. Ten eerste is een panel van tien jongeren (het Buzzzpanel) via social media actief bezig geweest met het verzamelen van meningen van hun leeftijdsgenoten over politiek en aanverwante thema’s en hun voornemen tot stemmen. Dit gebeurde door het zoeken en initiëren van dialoog met hun vrienden en volgers op Twitter en Facebook, en via het uitzetten van een mini‐enquête via hun persoonlijke Facebookpagina.

Samenstelling Panel Het Buzzzpanel bestaat uit tien jongeren die actief zijn op Facebook en Twitter en die daar voornamelijk jongeren van hun eigen leeftijd als vrienden en volgers hebben. Zij vormen via de inzet van hun eigen persoonlijke accounts een brug tussen jongeren en de doelgroep van dit onderzoek; MBO‐, en HBO‐leerlingen in de leeftijdscategorie 18 t/m 23 jaar. Het Buzzzpanel is divers qua sekse, etniciteit en stadsdeel. Tabel 2.1 Buzzzpanel “Buzzzer’

Aantal volgers Twitter

Aantal vrienden Facebook

Profiel

Activiteit

32

262

Jongen, Zaandam, MBO scholier, 18 jaar

Stagiair, voetballiefhebber,

107

477

Meisje, Amsterdam, MBO scholier, 19 jaar

Macdonalds, Drake fan


4

5


57

277

Meisje, Amsterdam, Havo scholier, Geslaagd!

Fashion liefhebber, Vespa

13

202

Jongen, Amsterdam, HBO scholier

Fanatiek Oranje supporter, IBL, medewerker helpdesk

66

336

Meisje, Purmerend, MBO scholier

Houdt van shoppen, uitgaan

‐

557

Meisje, Amsterdam, MBO scholier

Uitgaan, Fashion, Roken

‐

151

Meisje, MBO/HBO scholier

Ambitieus, werken, studeren

166

456

Meisje, MBO scholier

Roken, Uitgaan, Fashion

811

473

Jongen, MBO Scholier

Swag, Uitgaan, HipHop

80

402

Meisje, Purmerend, MBO scholier

Uitgaan, Fashion, Music

De aldus verkregen informatie is verder uitgediept en aangevuld met een tiental diepte‐interviews. In de samenstelling van de groep geïnterviewden is gestreefd naar een optimale diversiteit in (culturele) achtergrond en opleiding. De geïnterviewde jongeren zijn geselecteerd buiten het netwerk van het Buzzzpanel om een mogelijk paneleffect te vermijden. De interviews vonden plaats aan de hand van een itemlijst (zie bijlage 2)


5

6


Samenstelling groep geïnterviewden In het totaal is bij tien jongeren een diepte‐interview afgenomen. De geïnterviewde jongeren hebben heel verschillende achtergronden en profielen. Tabel 2.2 Samenstelling groep geïnterviewde jongeren Humphrey

Jongen, student MBO (communicatie), 23 jaar, Surinaams

Amsterdam Centrum

Ferry

Jongen, student HBO (microbiologie), 22 jaar, Turks/Nederlands

Amsterdam Centrum

Mohammed

Jongen, MBO (opleiding tot hoofdagent), 20 jaar, Marokkaans

Amsterdam West (Bos en Lommer)

Mouad

Jongen, MBO (management assistent), 18 jaar, Marokkaans

Amsterdam Nieuw‐West (Slotermeer)

Annouar

Jongen, HBO (communicatie), 20 jaar, Surinaams Hindoestaans

Amsterdam West

Sabirien

Meisje, HBO (SPH) 21 jaar, Surinaams

Amsterdam Nieuw‐West (Slotervaart)

Meryam

Meisje, HBO (recht) 21 jaar, Marokkaans

Amsterdam Nieuw‐West

Thijs

Jongen, HBO (hotelmanagement) 19 jaar, Nederlands

Amsterdam Zuid

Paulien

Meisje, HAVO afgerond, volgend jaar HBO), 19 jaar

Amsterdam Oost

Thijs

Jongen, HBO ICT, 23 jaar

Amsterdam Zuid

Samenstelling respondenten Facebook mini‐enquête De Facebook enquête is uitgezet door een tiental leden van het Buzzzpanel (ook wel Buzzzers) via hun social media netwerk. In het totaal hebben in de periode 12 juni tot 11 juli zeventig jongeren de enquête ingevuld. De jongeren zitten op verschillende opleidingen. De meeste respondenten volgen een MBO‐ of HBO‐opleiding.


6

7

‘FF snel kijken en dan stemmen’ – Buzzz panelonderzoek ‐ Tabel 2.3 Opleiding (N = 68)

Een groot deel van dit netwerk bestaat uit medescholieren van Amsterdamse ROC’s en Hogescholen. Omdat deze een regionale functie hebben zijn niet alle respondenten uit Amsterdam afkomstig. Tabel 2.4 Woonplaats (N = 68)


7

8


Bereik van online dialoog De online dialoog over politiek van het Buzzzpanel heeft in drie weken in het totaal 14802 personen bereikt. Dat wil zeggen dat zij berichten op hun prikbord (Facebook) of tijdlijn (Twitter) voorbij zagen komen. Er deden 58 personen actief mee aan de dialoog op Facebook, en 7 personen actie mee aan de dialoog op Twitter, waarvan sommigen meerdere malen. Tabel 2.5 Netto bereik online dialoog Jongeren in dialoog met Buzzzpanel X1 X2 X3 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Xz bereik Facebook (minimaal) bereik Twitter (minimaal) bereik Twitter en Facebook (minimaal)

aantal deelnames aantal vrienden aantal volgers aan dialoog op op Facebook: op Twitter: Facebook 262 32 202 13 277 57 336 66 323 27 151 N.V.T. 477 107 173 N.B. 96 N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. 542 N.B. 230 N.B. N.B. N.B. 223 N.B. 142 N.B. 305 N.B. 515 N.B. N.B. N.B. 326 N.B. N.B. N.B. 156 N.B. 438 N.B. 557 N.B. N.B. N.B. 458 N.B. 489 N.B. 675 N.B. 267 N.B. 184 N.B. 503 N.B. N.B. N.B. 211 N.B. 435 N.B. N.B. N.B. 207 N.B. N.B. N.B. 55 N.B. 402 N.B. N.B. N.B. 209 N.B. N.B. N.B. 739 N.B. 270 N.B. 498 N.B. 186 N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. 189 N.B. N.B. N.B. 441 N.B. N.B. N.B. 91 N.B. 60 N.B. 299 N.B. 471 811 457 162

4 4 3 4 3 3 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 3

7 2 0 3 1 N.V.T. 7 N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. N.B. 3 3

13527

1275

14802


aantal deelnames aan dialoog op Twitter

8

9


3.Bevindingen Kennis van de politiek Jeugd‐ en jongerenparticipatie staat gedurende geruime tijd op de agenda van beleidsmakers. Scholieren en studenten worden anno 2012 geacht ‘in staat te zijn om mee te denken en mee te beslissen en vooral mee te doen in Nederland’ (Alle kansen voor alle kinderen 2007: 28). Toch blijkt uit vergelijkend onderzoek dat jongeren slecht scoren op actief burgerschap en weinig weten over de democratie (Trouw 21‐06‐2012). Uit onderzoek, uitgevoerd door de International Association for the Evaluation of Educational Achievement (IEA), blijkt dat Nederlandse studenten middelmatig tot matig scoren als het gaat om kennis over het democratisch stelsel. (Trouw 21‐06‐2012 ). In voorliggend Amsterdams onderzoek is de kennis van politiek op verschillende manieren geoperationaliseerd maar de conclusies zijn in lijn met bovengenoemd onderzoek. Over het algemeen lijken de jongeren matig geinformeerd te zijn over de politiek. Zo weet slechts 50 van de 67 Facebook ‐respondenten dat er dit jaar verkiezingen gehouden worden. Tabel 3.1 Weet je wanneer de volgende landelijke verkiezingen zijn (N = 68)

Van de alle tien persoonlijk geïnterviewden weten drie dat er in het najaar verkiezingen plaatsvinden. Twee van hen wisten de reden van de verkiezingen te noemen. „Omdat het kabinet is gevallen. Waarom, dat ben ik even vergeten... Geert Wilders had de stekker er uit getrokken! Dat was ‚m.“Mouad Jongeren geven vaak aan zich „nog niet“ te hebben verdiept in verschillende standpunten van de partijen. „Nee, ik heb nog geen voorkeur en dat is simpelweg omdat ik me er dit jaar niet zo in heb verdiept maar daar komt verandering in“ Thijs „Ja ik moet me nog even verdiepen in alles, de campagnes zijn nog niet echt begonnen maar dat is ook niet echt te vertrouwen maar dan heb je wel een beeld van wie wat belangrijk vindt“ Meryam „Ik zal dan (vlak voor de verkiezingen‐ AS) kijken waar elke partij voor staat en dan kiezen en dan gaan stemmen“ Mohammed


9

10


Enige oppervlakkige kennis van de politiek lijkt bij de meeste respondenten wel aanwezig maar er zijn wel grote onderlinge verschillen. Jongeren lijken over het algemeen de belangrijkste politieke partijen wel te kennen. Op de vraag in de Facebook mini‐enquête „Wat is je favoriete partij?“ geven 47 respondenten blijk van tenminste enige kennis van de politieke partijen die deelnemen aan de verkiezingen. Tabel 3.2. Wat is je favoriete politieke partij? (N=66)

PVD A ‐ 16 SP ‐ 1 0 Gr. Links ‐ 5 PVV ‐ 6 VVD ‐ 6 D66 ‐ 4 Overig ‐ 3 Weet niet ‐ 14

Het wordt voor een aantal deelnemers van de enquête al lastiger om met namen te komen wanneer er naar hun favoriete politicus gevraagd wordt. Tien van de 62 respondenten heeft ‘geen idee’. Tabel 3.3 Wie is je favoriete politicus? (N=62)


10

11


In de Facebook mini‐enquête wordt Wilders het vaakst (namelijk 7 keer) spontaan genoemd als favoriete politicus. Tabel 3.4 Wie is je favoriete politicus?(N=62)

In de interviews is ook gevraagd naar bekendheid met politici. Opvallend gegeven is hierbij dat lokale politiek en politici relatief onbekend zijn. Een enkeling weet een lokale politicus te noemen. Dit zijn de huidige burgemeester van der Laan, oud‐burgemeester Cohen en oud stadsdeelvoorzitter Ahmed Marcouch. “Jaa lokale politici, nee eigenlijk ook niet” “Ja, de burgemeester ken ik en ehm ik ken er wel meer hoor maar ik weet dan gewoon niet of ze van Amsterdam zijn of niet...”Humphrey “Ik ken ze wel van gezicht maar niet bij naam. Als ik in Amsterdam een naam hoor dan weet ik wel bij welk stadsdeel die hoort maar als ik het zelf moet zeggen dan weet ik het niet. Ik ben daar niet zo heel veel mee bezig.”Mouad „Ik volg het totaal niet. Misschien als er lokale verkiezingen zijn, dan wel.“ Paulien De reactie van Paulien maakt duidelijk dat pas wanneer het speelt (pas als er lokale verkiezingen zijn) jongeren bereid zijn zich te verdiepen. Eerder niet. Op de vraag ‘ Wat weet je van de Amsterdamse politiek?’ antwoordt Annouar, die veel landelijke politici bij naam wist te noemen “Ik heb hier in Amsterdam niks met politici te maken”

Houding ten aanzien van de politiek Politiek cynisme groter onder jongeren? Uit onderzoek is gebleken dat naarmate jongeren ouder worden zij meer politieke kennis bezitten (Aalberts 2004). Toch is politieke kennis niet alleen het onthouden van feiten, het gaat ook om het begrijpen van de politiek en de meerderheid van de jongeren geeft aan de politiek (het politieke proces) niet goed te begrijpen (Bhavnani 1991 in Aarts 2004). Aarts stelt ook dat jongeren die wel over veel politieke kennis beschikken relatief veel vertrouwen hebben in de politiek en een positieve houding hebben.


11

12


Met houding en vertrouwen wordt vaak verwezen naar politiek cynisme: ‘het hebben van een negatieve houding ten aanzien van de politiek, gebaseerd op de overtuiging dat de bij de politiek betrokkenen instituties en het politieke systeem immoreel en incompetent zijn’ (website Universiteit Leiden). Bijna een derde van de jongeren in Nederland is cynisch blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Leiden. Uit de Facebook mini‐enquête komt naar voren dat de Amsterdamse jonge respondenten toch een vrij genuanceerd beeld van de politiek hebben. Zo is een grote meerderheid van de jongeren (48 van de 66 respondenten) het niet eens met de volgende kwalificatie: “Alle politieke partijen zijn een pot nat“ Tabel 3.5 Eens of oneens met stelling “Alle politieke partijen zijn een pot nat“ (N=66)

Politiek cynisme is te bespeuren bij een deel van de geïnterviewde jongeren die aangeven weinig vertrouwen in de politiek te hebben. Zij vinden dat politici allereerst met hun eigen agenda bezig zijn. HBO(communicatie) student Humphrey heeft geen hoge pet op van politiek. “Als ik aan politiek denk , dan denk ik gewoon aan fraude” Humphrey Sabirien, studente SPH, denkt wel te begrijpen waarom een deel van de jongeren cynisch is over politiek. “Partijen wisselen steeds van standpunten en hebben daarnaast ook weer veel overeenkomsten. Ook doen ze vaak niet wat ze beloven maar zelf ben ik het niet echt met die stelling eens.” Sabirien Mohammed (MBO, 20 jr.) wil zich niet verdiepen in politiek. Hij vindt politiek iets voor oudere mensen. Hij sluit niet uit dat het hem later wél gaat interesseren. “Ik denk dat het te maken heeft met ouder worden. Jongens die heel speels zijn en naar mate ze ouder worden dan gaan ze serieus doen en serieuzer handelen ik denk dat het daar mee te maken heeft. Nu boeit het mij niks maar misschien over 2/3 jaar wel. Dat ik denk heee dat is toch wel belangrijk. Je moet die groei meemaken.” Mohammed Ook Sabirien denkt dat jongeren te veel bezig zijn met andere dingen. „ Ik zelf verdiep me er ook niet super in maar ik denk dat veel mensen denken van ‘wat maakt het uit’. Annouar wijt het politiek cynisme van jongeren liever aan onbegrip. “Ik kan wel zeggen dat het een potje nat is maar ik weet er ook niet genoeg van maar ik kan me wel indenken dat ze het denken omdat ze sommige partijen niet mogen of het niet goed


12

13


snappen. Niet iedereen vindt de PVV leuk en omdat Rutte toch met ze samenwerkte, dat vond ik zelf ook raar. “ Annouar

Politieke activiteit Wel van plan om te stemmen! De intentie om te gaan stemmen onder jongeren lijkt groot. Dit komt bijna overeen met het percentage Nederlanders dat vooraf aan de verkiezingen in 2010 het voornemen had te gaan stemmen (bron: BMC, 2010) In de Facebook mini‐enquête zegt bijna driekwart van de respondenten zeker te gaan stemmen. Tabel 3.6 Zou je gaan stemmen als dat mag?(N=68)

ja, zeker

50

misschien

12

nee

6 0

10

20

30

40

50

60

De intentie hebben om te stemmen is niet hetzelfde als daadwerkelijk gaan stemmen, relativeert ook Y. (op Twitter)de uitkomst van de Facebook mini‐enquête.

Van de geïnterviewde jongeren zegt eveneens de overgrote meerderheid zéker te gaan stemmen. „Ik ben zeker van plan om te gaan stemmen want als je dat niet doet vind ik ook niet dat je mag klagen over de beslissingen die worden genomen“Thijs Opvallend is dat ook de jongeren die zich cynisch uitten over politiek en politici aangeven wel te gaan stemmen. “Ja, stemmen doe ik altijd. Omdat ik het wel belangrijk vind dat mijn stem uitgaat naar iemand waarvan ik zeg: Oké hij verdient het.”Humphrey Ook in de online dialogen vinden jongeren het wel belangrijk en soms ook gewoon normaal om te gaan stemmen. Op de Facebook post „Waarom zou je gaan stemmen zodra je 18 wordt?‘ antwoordt N.: Omdat het kan! M. brengt daartegenin dat hij denkt dat “Een stem toch weinig zal uitmaken”


13

14


Voor Mouad is het bestaan van de PVV een belangrijke reden om wél te gaan stemmen. “Waarom ik ga stemmen? Ik vind het belangrijk, ik ben zelf een moslimjongere en de PVV haat moslims, dat is een groot nadeel wat ik van hem vind dus ik ga wel stemmen want straks word ik het land uitgekickt ofzo. Maar daarnaast heeft hij ook wel goeie punten. Tegen bezuinigen bijvoorbeeld” Mouad Ook Annouar stemde eerder omdat hij tegenwicht wilde bieden tegen de PVV. Interessant is om te zien dat hij zich echter nu geen zorgen meer maakt. “Ik heb wel eens gestemd, vorig jaar. Omdat ik niet wil dat partijen zoals de PVV aan de macht komen.... Eigenlijk niet, het zou me niet zoveel boeien als de PVV aan de macht komt, ik zou me er niks van aantrekken. Ik maak me er geen zorgen meer om.”Annouar Jongeren geven dan wel regelmatig te kennen het nog “wel uit te zoeken voor de verkiezingen“ maar lijken over het algemeen niet erg goed geïnformeerd te zijn. “De jongeren hebben zoiets van dat is niet belangrijk, ze tonen geen interesse pas als het hun gaat treffen zoals misschien met Geert Wilders dan heb je er wel wat aan en dan gaat er een lampje branden van we moeten stemmen” Mouad Er is soms wel discrepantie tussen wat jongeren denken dat juist of wenselijk gedrag is (wat zou moeten) en hun eigen gedrag. Buzzz Bedrijvigheid, Waterrijkweg 378, 1051 PM Amsterdam, m. 06 12 75 34 63, [email protected], KvK 34296459, ING 9112847,www.buzzzweb.nl

14

15


“Ik vind het belangrijk dat jongeren zich er mee bezig moeten houden. Ik ben een slecht voorbeeld maar het is wel belangrijk.“Annouar

Hoe komen jongeren aan hun informatie Even aan mijn moeder vragen? Het hebben van voldoende kennis om een keus te kunnen maken speelt, net als hierboven, in meerdere online dialogen een rol. Niet goed weten waarop je moet stemmen kan ook een reden zijn om uiteindelijk wellicht niet te stemmen. Stemgedrag wordt in volgorde van beïnvloeding bepaald door ouders en internet omgeving (Twitter en Facebook posts). Een enkele respondent heeft kennis van de Stemwijzer of het Kieskompas. Vaak is deze via school hen aangeraden. “We hebben het een keer met de klas gedaan maar bij best wel veel mensen kwam er een hele andere partij uit dan waar ze normaal op zouden stemmen.” Sabirien “Ik luister gewoon een beetje om me heen; m’n moeder, vrienden en dan ga ik het stemhokje in.”Humphrey Ook Mouad, Annouar en Ferry geven aan dat zij hun stemkeuze voor het grootse deel laten (of lieten) bepalen door hun ouders. “ Ja, door mijn ouders, want zij stemmen al veel langer en ik kan niet alles weten, zij weten wat het verleden van een partij is en wat de toekomst zou kunnen zijn...” Mouad “Ik vond de PvdA altijd wel goed want ik ben opgegroeid in een PvdA cultuur en ja toen ging het altijd goed.”Humphrey “ Ja omdat mijn ouders ook op de PvdA stemden en had toen ff gelezen waar zij voor staan: Partij voor de arbeid en ja ik vond dat wel een goede partij.... “Ferry Ook online is door jongeren met het Buzzzpanel gepraat over stemkeuze. Op de vraag van Buzzzpanel lid A. op wie hij moet stemmen, antwoordt M. haar stem uit te brengen op de partij waar haar ouders op stemmen. Buzzz Bedrijvigheid, Waterrijkweg 378, 1051 PM Amsterdam, m. 06 12 75 34 63, [email protected], KvK 34296459, ING 9112847,www.buzzzweb.nl

15

16


Via de social media communiceren jongeren echter vaker dat zij zélf hun keuze bepalen. Zoals F. die op Facebook zegt dat je als jongere je eigen keuze moet maken.

Off en Online nieuwskanalen De vraag hoe de houding die jongeren hebben ten opzichte van de politiek wordt bepaald, is ook onderzocht. In de persoonlijke interviews is de jongeren expliciet gevraagd hoe zij zich informeren. Uit eerder onderzoek is gebleken dat de beeldvorming uit de media voor jongeren zeer bepalend is (De Heus en Smeulders 2008). Jongeren zijn gevoelig voor invloeden vanuit de media omdat zij minder sterke banden hebben met politieke partijen en minder politieke kennis en ervaringen met zich meedragen (Adriaansen, van Praag & de Vreese 2010). Toch is het aantal jongeren dat daadwerkelijk de media (televisie, radio, kranten en internet) gebruikt voor politieke informatie laag (Dekker et al). Hoe valt dit met elkaar te rijmen? Voorliggend Amsterdams onderzoek laat zien dat jongeren selectief en opportunistisch handelen. Internet stelt hen in staat om in korte tijd veel informatie over een bepaald onderwerp te verkrijgen dat op dat moment hun aandacht heeft. Uit dit onderzoek onder Amsterdamse MBOérs en HBOérs blijkt dat digitale media voor jongeren de belangrijkste bron van informatie over politiek en aanverwante thema’s is. Ze lezen het nieuws via applicaties op hun smartphone en krijgen nieuwtjes geplaatst op hun Facebook wall door vrienden. “Weet je waardoor ik echt goed geïnformeerd wordt? Facebook. Als ik daar op zit dan zie ik veel meer, veel eerder het nieuws dan in kranten. Bijvoorbeeld in Amsterdam dan, regionaal nieuws.“ Humphrey


16

17


“Mijn broer had bijvoorbeeld een ding (post‐ AS) op zijn Facebook over eigen risico 400 euro en dan zie je ook gelijk die reacties van eh zijn ze gek geworden en dat pakt je ook wel echt erg.“ Mouad “Ik lees geen andere kranten want dat heb ik allemaal op mijn mobiel. Die apps heb ik en ik ga ook op de websites dus ik vind het niet nodig om ook nog de krant te kopen.” Meryam Kranten worden bijna niet in papieren vorm gelezen, met uitzondering van Spits en Metro. Op de vraag van de interviewer of, en welke kranten hij leest, antwoordt Mouad: “Ja, voor ik naar school ga pak ik gewoon de Spits of de Metro als er iets in mijn wijk is gebeurd dan haal ik even het Parool erbij. Bijvoorbeeld afgelopen jaar was.” Mouad Als het gaat om televisie, hebben veel geïnterviewden een voorkeur voor nieuwsprogramma’s via de lokale nieuwskanalen als AT5, Parool en RTV Noord Holland. “Ik kijk wel eens naar RTV Noord‐Holland, en AT5. Ik kijk ook wel eens naar NOS journaal of RTL nieuws maar alleen als het me boeit.... Als het juist niet over de politiek gaat dan boeit het me.”Mouad “Maar ik lees geen NRC ofzo, het Parool hadden we een project over het Parool dat is wel een goeie krant maar je betaalt er voor en je leest het maar er is tegenwoordig zoveel nieuws op internet en op de televisie.“ Annouar Naast het journaal wordt ook het programma De Wereld Draait Door genoemd door jongeren als nieuwsbron. “Omdat het daar gewoon heel leuk is, met muziek er bij het wordt gewoon opgefleurd enzo”. Humphrey Politici worden op Twitter niet gevolgd met uitzondering van één geïnterviewde. “ Ik volg Marcouch, ik heb de heer Wilders, nog een aantal leden van de PVV, GL500 heb ik net toegevoegd, mensen die gewoon leuke dingen zetten dan ga ik ze volgen.”Ferry De personages Voor sommige jongeren geldt dat de politiek zich vernauwt tot de kopstukken van de politieke partijen. Het beeld van politiek wordt voor Ferry met name bepaald door de ‘poppetjes (of ‘personages’ zoals hij ze zelf noemt) Op de vraag van de interviewer “als je aan de politiek denkt, wat zie je dan voor je? Waar denk je dan aan?” antwoordt hij: “ Ik denk dan aan personages. Typetjes, ik denk aan Rutte, ik denk aan Wilders ehm Diederik Samson zelfs, dat vind ik wel een goeie, ja dat soort types. “Ferry, HBO Naarmate jongeren beter geïnformeerd zijn over standpunten van de partijen, doen de poppetjes er minder toe, zo laat de onderstaande uitspraken van Sabirien en Thijs zien.


17

18


“De politici van een partij doen er niet echt toe, het gaat mij echt om de standpunten. De standpunten waar het mij dan echt om gaat zijn die over de sector zorg en welzijn, studie financiering want ja, wij jongeren zijn wel de toekomst!” Sabirien „Ik kies niet voor een politicus maar voor de partij. Ja, als het een drol is die geen charisma heeft dan wordt het lastig. Als ie slecht opereert zeg maar. Dan schaadt dat een partij.“ Thijs Annouar vindt dat partij én leider belangrijk zijn voor zijn stemkeuze. Hij zal daarom stemmen voor Diederik Samson. “ik kijk naar de leider en naar de partij. Je kijkt naar iemand en als die man schittert en hij heeft charisma, hij is vriendelijk en komt goed over dan geeft dat ook een prettig gevoel tegenover de kiezer. En dan zet je de stap van ik stem op hem.“ Annouar Met je vrienden over politiek praten? Ook vrienden of ‘peers’ en klasgenoten kunnen een belangrijke bron van politieke informatie zijn voor jongeren. In de Facebook mini‐enquête zegt de helft van de jongeren dat er verschillende meningen vertegenwoordigd zijn in hun klas. Het feit dat zij dit zeggen zou mogelijk betekenen dat zij wel degelijk met elkaar praten over politieke onderwerpen en zich bewust zijn van verschillende standpunten. Tabel 3.7 Hebben jouw klasgenoten dezelfde mening over politiek als jij? (N = 70)

De persoonlijk geïnterviewde jongeren vertellen dat zij met vrienden (niet klasgenoten – AS) niet of nauwelijks over politiek praten. “Met vrienden over politiek praten? Nee, nee ik ben niet echt vaak buiten, was hard bezig met school, stage, werk als ik ze dan zie dan ga ik dat niet met ze bespreken.” Mouad Een respondent geeft aan wel met zijn klasgenoten over politiek te praten. „Ik praat regelmatig met mijn klasgenoten over politiek en er zijn altijd meningsverschillen“Thijs Politieke chatters Facebook lijkt een goed podium te zijn voor jongeren om met elkaar in discussie te gaan over politieke thema’s. Naar aanleiding van één vraag van Buzzzer J. wordt urenlang intensief gediscussieerd op haar Facebook pagina over de vraag op wie te stemmen en op welke partij door negentien verschillende jongeren (aan de discussie doet éen volwassene mee). Buzzz Bedrijvigheid, Waterrijkweg 378, 1051 PM Amsterdam, m. 06 12 75 34 63, [email protected], KvK 34296459, ING 9112847,www.buzzzweb.nl

18

19



19

20



20

21



21

22


De jongeren motiveren vrijuit hun stemkeuze . Zo is J. vast van plan om op de VVD te stemmen en geeft N. haar stem liever aan de SP. De visie die beide jongeren etaleren op de werking van de arbeidsmarkt sluit goed aan bij de politieke keuze die ze daarmee motiveren. Deze jongeren weten dus vrij goed hoe de partij die hun voorkeur heeft over dit onderwerp wat ze aan het hart gaat denkt.

Welke onderwerpen maken iets los bij jongeren Het feit dat jongeren zich niet voor partij politiek zeggen te interesseren houdt niet automatisch in dat zij geen interesse hebben in actuele maatschappelijke problemen of vraagstukken. Wanneer politieke beslissingen en (voorgenomen) nieuwe wetgeving hen direct raken, zoals veiligheid, een anti‐moslim houding of studiefinanciering, willen respondenten zich wel verdiepen in politieke thema’s. Sabirien heeft geen idee wanneer of waarom er tweede Kamerverkiezingen zijn. Toch geeft ze aan zich druk te maken over de bezuinigingen in de zorgsector. „Ik werk op een kinderopvang dus zie het veel om me heen en word er in mijn werk dagelijks mee geconfronteerd. Maar ook de bezuinigingen in het onderwijs, daar houd ik me als student ook mee bezig.“ Sabirien En ook vindt ze de (on)veiligheid in haar buurt ook een belangrijk probleem en ziet dit wel als taak van de politiek. “we hadden hier bijvoorbeeld straatcoaches in de buurt waardoor hier een stuk minder hangjongeren rondhingen maar daar is nu geen subsidie meer voor. Ik vind dat de politiek daar zeker wel een aandeel in heeft om het hangjongeren probleem op te lossen.”Sabirien Ook toont Mohammed, die eerder in het interview aangaf zich in het geheel niet te interesseren voor politiek, zich later in het interview zeer betrokken bij het thema veiligheid. “Veiligheid, veiligheid op straat daar zit ik in ieder geval in dat vind ik heel belangrijk.” Mohammed Annouar is ook een voorbeeld van een jongere die zegt dat hij weinig van politiek weet en dat het hem niet interesseert maar zich wel degelijk druk maakt over de bezuinigingen in het onderwijs. “de mensen in de politiek hebben zelf ook gestuurd en nu nemen ze maatregelen wat het moeilijk maakt om een keuze te maken en mensen die in het onderwijs werken worden nu ook onder druk gezet. Ik snap niet waarom ze dat doen want ze hebben zelf ook ooit gestudeerd en toen zaten ze ook niet in zulke situatie. Onderwijs is het belangrijkste”Annouar Wanneer het op Twitter of Facebook gaat over concrete politieke onderwerpen die jongeren zelf belangrijk vinden, blijken veel jongeren wel betrokken bij regel‐ en wetgeving. Er worden levendige discussies gevoerd over onderwerpen als de wietpas, de verhoging van de minimumleeftijd waarop alcohol gekocht mag worden en een mogelijke verhoging van studiekosten. Daarbij blijft de argumentatie niet beperkt tot het eigen ongemak maar worden ook andere maatschappelijke effecten besproken. Buzzz Bedrijvigheid, Waterrijkweg 378, 1051 PM Amsterdam, m. 06 12 75 34 63, [email protected], KvK 34296459, ING 9112847,www.buzzzweb.nl

22

23


Op sommige van deze discussies wordt 20 keer of vaker gereageerd. Over de onderwerpen die direct betrekking op jongeren hebben zijn de deelnemers van de online discussies over het algemeen wat beter geïnformeerd, zoals de ophoging van leeftijdsgrens voor het mogen kopen van alcohol naar 18 jaar, een mogelijke verhoging van studiekosten en de wietpas.


23

24


BIJLAGE 1 Mini‐ enquête op Facebook 1. ‘’Alle politieke partijen zijn 1 pot nat’’ Wat vind jij daarvan? A. Ja, mee eens B. Nee, niet mee eens 2. Zou jij gaan stemmen (als dat mag)? A. Ja zeker B. Misschien C. Nee 3. Wat is je favoriete politieke partij? 4. Wie is je favoriete politicus? 5. Hebben jouw klasgenoten dezelfde mening over politiek als jij? A. Er zijn in onze klas verschillende meningen. B. We hebben dezelfde mening over politiek. C. Ik heb geen idee. 6. Weet je wanneer de volgende landelijke verkiezingen zijn? A. Ja, in 2012 B. Ja, in 2013 C. Ik heb geen idee. 7. Leeftijd. A. 13‐17 B. 18‐22 C. 23+ 8. Woonplaats. A. Binnen Amsterdam B. Buiten Amsterdam 9. Opleiding. A. VMBO D. HBO B. MBO E. Universiteit C. HAVO/VWO


24

25


BIJLAGE 2 Itemlijst diepte‐interviews Houding en opinie 

Interesse in maatschappelijke vraagstukken



Interesse in politiek



Stemintentie



Voorkeur voor partij of politicus

Kennis van de politiek 

Datum verkiezingen



Kennis partijen en politici, landelijk en lokaal

Bronnen van politieke informatie 

Krant



Nieuwsprogramma’s



Internetsites, accounts, podcasts



Ouders, vrienden, klasgenoten

Achtergrond


25

26


BIJLAGE 3 Literatuur ‐ Adriaansen, M.L., Praag, van, P. & Vreese, de, C.H. (2010) ‘Substance Matters: How news content can reduce political cynism’ in International Journal of Public Opinion Research, Vol. 22, No. 4 ‐ Alle kansen voor alle kinderen. Beleidsprogramma 2007‐2011 van Jeugd en Gezin Programmaministerie. Online beschikbaar via: www.rijksoverheid.nl ‐ Aalberts, C., ‘Politieke betrokkenheid en politieke sensitiviteit onder jongeren’, Workshop Kwaliteit van het leven en politieke attitudes: methodologische vraagstukken en empirische analyses, Gepresenteerd tijdens het politcologenetmaal te Antwerpen, mei 2004 ‐ BMC onderzoek, ‘De kiezer op het Pluche Tweede Kamerverkiezingen 2010 in zicht’, juni 2010 ‐ Heus, C. M., de, & Smeulders, P. H. M. (2008) ‘Leren van democratie. Een onderzoek naar waar en hoe jongeren kennis, houding en vaardigheden opdoen ten aanzien van politieke partijen en Godsdienstvrijheid’, Afstudeeronderzoek uitgevoerd bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Den Haag ‐ Obbink, H. ‘Scholieren scoren slecht op burgerschap’ op website Trouw 21‐06‐2012 ‐ Obbink, H. ‘Scholier zakt voor burgerschap’ op website Trouw 21‐06‐2012 ‐ Website Universiteit Leiden: http://www.leidenuniv.nl/nieuwsarchief2/1101.html, geraadpleegd op 21‐06‐2012


26

FF snel kijken en dan stemmen!

Recommend Documents