Femke van den Heuvel. Verlangen naar de zomer. herfstgroente op je bord. 4x Italiaanse smaken. Tweede Vega Chef van Europa

herfst 2014

een uitgave van EkoPlaza

Tweede Vega Chef van Europa

Femke van den Heuvel Je lijf is je beste vriendin

Verlangen naar de zomer 4x Italiaanse smaken

herfstgroente op je bord EN MEER: inspiratie, tips en ideeën voor een lekkere en gezonde herfst!

herfst

1

uit de winkel

‘Met EkoPlaza ben ik van ‘alles een klein beetje’ naar ‘alles onder één dak’ gegaan.’ Op 14 november bestaat EkoPlaza

Onze winkel heeft een speciale shop-in-

Wassenaar alweer 1 jaar. Eigenaar

shop voor vitamines en voedingssupple-

Mathijs Vermeulen runde voorheen samen

menten. Door de jarenlange expertise kan

met zijn vader een kleine natuurvoedings-

ons adviesteam je helpen de juiste keuze

winkel. Hij is blij dat deze ruime EkoPlaza-

te maken. Aan de achterkant van de win-

winkel precies heeft wat hij wilde: “Ik ben

kel hebben we een afhaalpunt gecreëerd.

van ‘alles een klein beetje’ naar ‘alles

Heeft de klant betaald, dan pakken wij

onder één dak’ gegaan. Hier kan ik de

de boodschappen in en zetten die achter

producten mooi ruim uitstallen en ver-

klaar. De klant kan nog andere dingen in

kopen, maar we maken pas het verschil

het dorp doen en als hij klaar is, eenvou-

door echt goed advies te kunnen geven.

dig langsrijden om de doos op te pikken.

“In de speciale shop-in-shop voor vitamines en voedings supplementen kan ons adviesteam met hun jarenlange expertise je helpen de juiste keuze te maken.” Van informatie over de producten en een

De koninklijke familie woont natuurlijk in

voedingsadvies bij een bepaald dieet, tot

Wassenaar en ik weet toevallig zeker dat

een uitgebreid voedingssupplementenad-

ze daar wel eens biologisch eten.”

vies dat - naast gezonde voeding - kan bijdragen aan een gezonde lifestyle. De schappen zijn bij ons expres laag gehou-

Eigenaar Mathijs Vermeulen van EkoPlaza Wassenaar.

den, zodat je elkaar kunt zien. Dat geeft sfeer en direct contact met de klant.

Even lekker geiten Van 18 september tot en met 27 september kan iedereen kennismaken met geiten, boeren en heerlijke geitenkaas bij EkoPlaza én steun je boeren in Bangladesh. Bij de kassa kun je voor € 3,- de Even Lekker Geiten-boodschappentas kopen gevuld met informatie over de actie en kortingsbonnen van Ekoplaza ter waarde van € 3,-. Ekoplaza, Bastiaansen Kaas en biologische geitenboeren van De Groene Geit maken dit mogelijk en zorgen samen voor adoptiegeiten voor boeren in Bangladesh. Geiten zijn gulle geefsters van melk en mest. Zo kunnen de boeren zelf werken aan een toekomst zonder armoede. De geiten worden op de plaatselijke markt gekocht, zodat iedereen profiteert. Hoe meer tassen er verkocht worden, hoe meer geiten er komen voor Bangladesh! Meer informatie en lekker geitenkaasrecepten vind je op: oxfamnovib.nl/evenlekkergeiten



lente herfst 2012

3 3

3 6 12





20 29

inhoud Uit de winkel Mathijs Vermeulen van EkoPlaza Wassenaar heeft alles onder één dak

Special 4x Italiaans: penne, tagliatelle, lasagne en spaghetti

Aan Tafel Tips en weetjes voor en door klanten

Supermarktsafari Met voedingscoach Ralph Moorman op safari over zuivelvervangers

Herfst op je bord 5x lekkere recepten met knolselderij, pompoen, spruiten, spitskool en rodekool (op 4 manieren) Rodekoolteler Joris Kollewijn teelt de lekkerste rodekool in de ‘koolschuur van Europa’ Mijn mening Bavo van den Idsert van Bionext over biologische kwaliteitsborging tegen residuen

WOW Chefkok Femke van den Heuvel bereid haar gerecht met louter lokale, biologische ingrediënten Mijn wereld De wereld van ‘de Iceman’: Wim Hof Lekker Snel Recepten met kant-en-klaar producten van EkoPlaza

En verder:

45 51 58 61 63

Proef nu Elise appels, Richard de Leth over Oersterk, Wegwezen, Wijn&Spijs, Sport&Voeding, Waarachtigheidsjournaal: groente thee, Goed Begin, Healthy Planet

4

herfst

Het genieten van voeding geeft ook plezier. In je darmen zit een soort tweede brein, dat rechtstreeks communiceert met het brein in je hoofd. Dus hoe gelukkiger je darmen, hoe blijer jij bent.

Recepten

Georgische bietensalade 7 Knolselderijsoep met gember 13 Pompoencurry 14 Spruitjes met spek, walnoten en honing 15 Roergebakken spitskool met kerrie 16 Roergebakken rodekool met rozijnen 18 Hachee in rodekoolblad 18 Rodekool met appeltjes en koekkruiden 19 Rodekool-bietjessalade 19 Knolselderijflan met oesterzwammen en peterseliesaus 33 Moussaka 34 Pruimentaartjes met romige yoghurtvulling 36 Haver-abrikozenkoekjes 39

Alle recepten zijn voor 2 of 4 personen, let op het icoontje. Penne met spinazie, pesto en gorgonzola Tagliatelle met paddenstoelen Lasagne met pittige sardines en broccolisaus Courgette-spaghetti ‘Alfredo’ met Braziliaanse ginseng Yummie lunchbox Monsterlijk monstertje soep Smoothie met kamille Tortilla’s met blauwe kaas en paddenstoelen Wraps met kipfilet en tikka masala currypasta Tortilla’s met gehakt, chorizo en groenten Italiaanse lamsstoofpot Witlofsalade met gerookte zalm en tomaten Avocado lunchwrap

46 47 48 49 54 55 56 63 64 65 69 73 79 herfst

5

Vraag van een klant

Denise de Groot: “Waarom gebruikt EkoPlaza zoveel verpakkingen?” “Het verpakken van voeding heeft een functie voor het product: het blijft hierdoor veel langer houdbaar en daarmee voorkom je voedselverspilling. Groente en fruit hebben een schil die als verpakking dient. Daarom is bij EkoPlaza vrijwel alle groente en fruit onverpakt – iets waarin wij ons onderscheiden van andere supermarkten. Wij vinden ‘duurzaam verpakken’ zeer belangrijk, vandaar dat veel papieren verpakkingen van gerecycled papier zijn en het plastic van composteerbare folie. Helaas ondervinden onze verpakkers bij nieuwe technieken soms problemen. Zo is composteerbare folie minder sterk

en gaan sommige verpakkingen snel open. Gelukkig worden de technieken steeds beter. EkoPlaza heeft in haar MVO-beleid (te vinden op de website) als doelstelling dat in de toekomst alle producten duurzaam verpakt zijn. Een duurzaam en biologisch product hoort namelijk ook in een duurzame verpakking.” Steven IJzerman is binnen EkoPlaza verantwoordelijk voor het kwaliteitsbeleid en het MVO-beleid. Hierin behandelt hij ook vragen en klachten vanuit consumenten van EkoPlaza. Verder werkt hij aan duurzame projecten, waaronder het doorvoeren van duurzame verpakkingen.

Suiker- en glutenvrij genieten In zijn ambachtelijke mosterd- en sauzenmakerij maakt Ton Schroer al sinds 1979 heerlijke, puur natuurlijke biologische mosterd en sinds enkele jaren ook romige mayonaise. Zoals de Mayonaise fris zuur: zonder kleur-, geur- en smaakstoffen én zonder suiker of gluten. Wel met Hollands bio-eigeel en zonnebloemolie. Al ruim 10 jaar geleden investeerde Ton in zonnepanelen en -boilers. Ook dit potje mayonaise is bereid met 100% zonne-energie! Dat is smullen, met de groeten van Ton!

Veelzijdige dip Deze veelzijdige, pittige dip komt oorspronkelijk uit Syrië, maar wordt ook in de omliggende landen gegeten. Kenmerkende ingrediënten zijn rode paprika’s, walnoten en cayennepeper. De vegan muhammara is lekker in een couscoussalade met fijngesneden komkommer en munt, maar ook als basis in rijst- of pastaschotels. Behoefte aan een lekkere, snelle maaltijd? Neem een vegan- of hamburger op brood met gegrilde aubergine en muhammara. En heb je ’s avonds trek in een snack, dip dan wat groente (of chips) in muhammara!

Zuivelvrij toetje Met Sojade kun je heerlijk 100% zuivelvrij genieten van je toetje. Dit biologische toetje van sojabonen is compleet plantaardig en bevat geen lactose of gluten. Het romige en fruitige toetje is licht verteerbaar en laag in verzadigd vet. Bij EkoPlaza vind je in de koeling nog veel meer verse Sojade biodesserts. 6

herfst

aan tafel

Duo dip

EEN GEZOND EN LEKKER LEVEN VOLGENS... Asja Tsachigova

en falafel. Falafel – de perfecte vleesvervanger – bestaat uit gemalen

“In Tsjetsjenië wor-

kikkererwten met verse kruiden en

den veel seizoens-

specerijen. Ook de romige, smaak-

groenten en fruit

volle hummus bestaat uit gemalen

gegeten.

Met deze Dip-It haal je twee heerlijke klassiekers in huis: hummus

kikkererwten, maar daaraan is tahin (sesampasta) toegevoegd. De kikkererwt is behalve een voedzame peulvrucht ook heel gezond. De Dip-It is makkelijk mee te nemen als gezond tussendoortje.

Vandaar

dat dit ook de belangrijkste

basis

van De Levensstijl Methode is. Deze methode richt zich op het herstellen van de spijsvertering en stofwisseling. Zo breng je jouw gezondheid op topniveau en bereik je je ideale gewicht. Bij gezond eten is de voe-

Tjetsjeense bietensalade

dingswaarde heel belangrijk. Daarom kies ik graag voor volwaardige biologische voeding. Van huis uit ben ik dol

4 middelgrote verse aardappelen • 3 gekookte bietjes, in blokjes • 250 g zuurkool, uitgeknepen en fijngesneden • 5 zure augurken, in blokjes • 1 middelgrote ui, in kleine reepjes • 1 klein potje doperwten • 1 eetl peterselie • 4 eetl olijfolie • zeezout en versgemalen peper

op graangerechten en mijn kinderen zijn dol op boekweit en havermout. Daar kun je ook heerlijke gerechten van maken! Qua groenten zijn bij ons

1. Kook de aardappelen in de schil. Haal de schil eraf en snijd in kleine blokjes. 2. Doe alle ingrediënten in een grote kom en roer goed door elkaar. 3. Lekker als salade of als lunchgerecht.

vooral bietjes populair. Ze verbeteren de darmwerking en de stoelgang. Ook in dit bekende, populaire Russische recept zijn ze verwerkt.” Asja Tsachigova (40) groeide op in Grozny, de hoofdstad van het door oorlog geteisterde Tsjetsjenië (Rusland). In 2000 vluchtte ze met haar dochtertje naar Nederland. Hier ontwikkelde ze De Levensstijl Methode, waarbij gezonde voeding een grote rol speelt. Asja is voedingsdeskundige, lifestylecoach en schrijfster. Ze

Heb jij een buitenlands recept dat je met ons wilt delen? Mail dan naar [email protected]

heeft vijf (kook)boeken geschreven over gezonde voeding en levensstijl, verkrijgbaar bij EkoPlaza. www.delevensstijl.nl.



herfst

7

Even échte ruzzzzt….

Take it slow Al bekend met de

Wil je een écht moment voor jezelf, dan is deze ergonomische

slowjuicer? Dit is

Terapy zitzak ideaal. Dankzij de zachte, rekbare katoenen hoes

een speciaal ap-

vormt de zak zich volledig naar je lichaam: door de versprei-

paraat om sappen

ding van drukpunten verlicht de druk in je rug. Volgens fysio-

mee te maken. Bij

therapeut Jan Veen een uitkomst voor mensen met stressgerelateerde klachten. Ook op EkoTown konden bezoekers languit genieten in Terapy. Als in een cocon kon men alle indrukken en gedachten even lekker

het juicen wordt al het sap uit de vezels van het fruit en de groente geperst. Dit gebeurt zo langzaam dat de vitaminen en enzymen behouden blijven, doordat ze

laten varen. www.terapy.eu. Krijg tot

niet warm worden. Een heerlijke ma-

en met 31 december 2014 10% korting

nier om je lichaam snel energie te ge-

met de code: lekkerweten.

ven wanneer je dit nodig hebt, bijvoorbeeld voor of na het sporten. Meer recepten nodig voor supersnel herstel? Het boek Supersnel Herstel van WK roeister Janneke van der

Tortellini: culinair eerbetoon In het Italiaanse Emilia Romagna maakt een familiebedrijf al generaties lang heerlijke klassieke ei-tortellini’s met verse vulling. Tortellini zou zijn ontstaan in de Middeleeuwen, toen een herbergier door het sleutelgat van de kamer de blote navel van Venus zag. Als culinair eerbetoon aan de meest perfecte navel creëerde hij daarop tortellini. LA BIO IDEA heeft drie vegetarische soorten in het assortiment: Tortellini al formaggio met ricotta en mozarella, Tortellini pomodoro & mozzarella met tomaat en mozzarella en Tortellini ricotta & spinaci met ricotta kaas en spinazie.

8

herfst

Meulen is voor €14,95 verkrijgbaar bij jouw EkoPlaza.

aan tafel

Dat smeert lekker! Brinkers, opgericht in 1889, maakt al decennialang de allerlekkerste biologische chocoladepasta’s. In de nieuwe Nuscobio hazelnoot- en melk- & hazelnootduopasta is 100% UTZ-gecertificeerde cacao verwerkt. UTZ is een keurmerk voor maatschappelijk verantwoord geproduceerde cacao. De organisatie stimuleert de boeren voor het doorvoeren van sociale, economische en milieutechnische verbeteringen. Voorbeelden hiervan zijn een duurzamer gebruik van de grond, het weren van milieuonvriendelijke bestrijdingsmiddelen en het naleven van arbeidswetgeving.

Veganistische bak & braad Healthy Planet Bakken & Braden is 100% plantaardig. Bevatten de meeste ‘plantaardige’ margarines vitamine D3 gemaakt van schapenwolvet, deze margarine bevat de plantaardige vorm, namelijk vitamine D2. In alle recepten waar je gesmolten boter voor nodig hebt, kun je dit eenvoudig vervangen door deze vloeibare bak- & braadvariant.

Frisse honing In Asiago, een dorp in Italië, maakt de familie Rigoni al sinds 1921 honing. Deze koudgeslingerde honing wordt onverwarmd verwerkt, waardoor de smaak gegarandeerd en de goede eigenschappen van de honing intact blijven. Deze lichte, smaakvolle citroenbloesemhoning is lekker op brood, als zoetmaker in je thee of te gebruiken als topping voor cakes en taarten.



herfst

9

▲ De meeste margarines hebben als basis palmolie. De vrucht van de palmboom is rood vanwege de carotenen. Maar... waarom kom je geen enkele rode margarine tegen? Antwoord: omdat margarines gebruik maken van geraffineerde palmolie. Talloze nutriënten, waaronder de rode carotenen, sterolen en vitamine E, worden eruit geraffineerd en verkocht als supplementen.

Extra vierge kokos-olijf-rode palm oliemix van Amanprana, de gezonde (natuurlijke) margarine! Houd van je hart en leef gezond met Cocos+Olive+Palm Met Cocos+Olive+Palm combineert Amanprana de beste extra vierge oliën uit drie werelden: koudgeperste kokosolie uit Azië, extra vierge olijfolie uit Spanje en ongeraffineerde palmolie uit Colombia. Omdat vetten in hun natuurlijke staat over unieke componenten Bio kokosolie van ‘eerlijke handel’ voor een duurzame, ethische en sociale wereld beschikken, bevorderen ze onze vitaliteit en gezondheid. Smeer ze op je brood ter vervanging van Rode palmolie voor een duurzaam margarine. Extra vierge kokosolie regenwoud en faire mensenrechten bulkt van de MCT’s (middellange vetzuurketens). Lichtverteerbaar, “De producten van Amanprana behoren tot de antiviraal en antibacterieel. De absolute top en ondersteunen extra vierge olijfolie heeft veel mijn levensmotto: het leven polyfenolen en een gezonde pijis te kort om middelmatige ler van de Mediterrane levensproducten te gebruiken.” wijze. Extra vierge rode palmolie bevat veel vitamine E en caroDorien in ‘t Hout, tenen die een weldoend effect Wilnis, Nederland hebben op lichaam, geest en huid. Deze oliemix bevat van nature veel sterolen, zonder dat die eraan toegevoegd moeten worden. In de koelkast bewaard, is Cocos+Olive+Palm meteen smeerbaar. Bak en wok ermee en je bent supergezond bezig. En het is lekker.

FAIR TRADE

DUURZAAM

“

Gangbare margarine is niet natuurlijk Alle margarines zijn gemaakt van geraffineerde oliën. Het chemisch raffinageproces heeft als doel de aanmaak van geurloze en goedkope vervangboter. De olie wordt met solventen of oplosmiddelen bekomen. Ze wordt ontgomd en met basische stoffen bewerkt. Gebleekt om de grijze grauwe kleur te verwijderen. Ontgeurd om de stank weg te nemen. In het productieproces worden vaak gasmaskers gebruikt. Mineralen en vitamines (E, D en K) gaan verloren. Het toxische hexaan, nikkel of cadmium worden in het verwerkingsproces gebruikt. Nevenproducten ontstaan waaronder schadelijke PAK’s, vrije radicalen en transvetzuren. Emulgatoren worden toegevoegd. Er zit vaak water in margarine om het nog goedkoper te maken. Kleurstoffen en conserveermiddelen worden toegevoegd (emulgator E491, chemisch bekomen mono- en di-glyceriden als emulgator E471, conserveermiddel E200, voedingszuur E330, chemische bewaarmiddel E320 en kleurstof E160). Soms toegevoegd zijn chemische varianten van vit E, D en A.met oliën, is de boodschap. Cocos+Olive+Palm bevat: ✔ polyfenolen ✔ sterolen ✔ carotenen ✔ vit. E (7x) ✔ squaleen ✔ co-Q10 ✔ chlorofyl ✔ 100% extra vierge oliemengeling

▼ Varieer met olie en ontdek van Amanprana de 3 variëteiten: Cocos, Red Palm, Cocos+Olive+Palm. Heerlijk!

SUPER VOEDING

info www.noble-house.tk

RAW FOOD

0% JUNK

• Tel. 00 32 3 653 25 41 • www.noble-house.tk •

AMAN PRANA SERENE LEVENSKRACHT

proef nu

Malus domestica ‘Elise’

1

‘Elise appel’

3

2

4 1. In Nederland hebben zo’n 300.000 mensen last van een appelallergie. De knapperige, zoete Elise gewonnen uit een kruising van Septer met Cox Orange Pippin - is een hypoallergene appel en kan in principe veilig gegeten worden. 2. Een appel bevat veel flavonoïden, een antioxidant die beschadiging door vrije radicalen tegengaat. Verder voedingsvezels, die zorgen voor een goede spijsvertering en helpen bij de opname van andere belangrijke voedingstoffen. En natuurlijke suikers, die langzaam worden opgenomen en langer energie geven. 3. Appels zijn stootgevoelig - dus voorzichtig behandelen - en je bewaart ze het beste op een koele, donkere plek. Leg niet teveel appels tegelijk op de fruitschaal: door de ethyleen die ze produceren worden ze snel overrijp en ze beïnvloeden hierdoor het overige fruit nadelig. 4. Behalve als handig en gezond tussendoortje kun je appel in tal van gerechten gebruiken, zoals in salade, gebakken bij vleesgerechten, in chutneys, stoofschotels of als compote. Gerard van Noord runt samen met zijn vrouw Lourdes 13 hectare biologische fruitboomgaarden in de Betuwe: “In 1981 kwam ik bij mijn vader in het bedrijf en in 2000 schakelde ik over op biologisch. Ik ben nu veel meer met de natuur bezig. Om het bodemleven te bevorderen, hebben we wormen uitgezet. Door hun gangenstelsel wordt het water ook beter afgevoerd en de bladvertering onder de bomen wordt versneld. Belangrijk, want op het oude blad zitten schurftsporen die in het vroege voorjaar weer infectie kunnen geven op het nieuwe blad.”



herfst

11

Herfstgroente Knolselderij, pompoen, spruiten, spitskool en rodekool

Super gezond (Rode)kool is super gezond. Het bevat veel salvestrolen: stoffen die ons kunnen beschermen tegen chronische ziekten, mits je ze onbespoten eet. Ook bevat kool veel vitamine C en foliumzuur. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat het eten van kruisbloemige groenten, zoals kool, het risico op kanker kan verlagen. Met name kankers die voorkomen in het spijsverteringsstelsel, zoals maag-, darm- en rectumkanker. Vandaar dat het Wereld Kanker Onderzoek Fonds kool in de top 20 van rijke voedingsbronnen voor kankerpreventie zet. Bron: wrcf.org en ‘Weten van (h)eerlijk eten’, te koop bij jouw EkoPlaza.

12

herfst

herfst op je bord

Knolselderijsoep met gember 1 flinke knolselderij, vlak voor bereiding geschild en in stukken gesneden • ca. 600 ml groentebouillon • 2 uien, gesnipperd • 5 teentjes knoflook, fijngesneden • 2 theel geraspte gemberwortel • olijfolie om in te bakken • 2 theel gembersiroop • 200 ml slagroom • gemalen peper (+ zout, naar smaak) • 1 theel worchestershiresaus • phêt-so red hot pepper sauce (naar smaak) • 1 lente-uitje, in kleine stukjes • brood (voor erbij) 1. Leg de stukken knolselderij in een pan en giet er zoveel bouillon bij dat ze net onderstaan. Breng aan de kook en kook gaar in ca. 15 minuten. 2. Fruit ondertussen in een koekenpan de ui met de knoflook en de gemberwortel in een beetje olijfolie in ca. 10 minuten zacht maar niet bruin. 3. Giet de gare knolselderij af (bouillon bewaren) en pureer samen met het uimengsel en een scheutje van de bouillon in de keukenmachine of met de staafmixer glad. Meng met de overgebleven bouillon. 4. Verwarm de soep opnieuw en voeg de gembersiroop en de slagroom toe. Maak verder op smaak met peper, worchestershiresaus en hot pepper sauce. Proef op zout en bestrooi voor het serveren met lente-ui. Serveer met brood.

Wijntip Villa Catleya Sauvignon Blanc Wijn met frisse stijl met toch de nodige body en iets voller dan een standaard Sauvignon Blanc. Sluit perfect aan bij deze soep.

Raw voordelen Knolselderij bevat veel gezonde voedingsstoffen, zoals de vitamines C – voor een gezonde weerstand – en B11 (foliumzuur), dat kan helpen bij een gezond zenuwstelsel. Ook de mineralen calcium, magnesium en ijzer zijn goed vertegenwoordigd. Zij kunnen bijdragen aan een goede bloeddruk en sterke botten. De stof choline kan een ontgiftende werking hebben en is cholesterolverlagend. De goede eigenschappen zijn het grootst wanneer je de knol rauw eet, bijvoorbeeld als selderijsalade: rasp de knolselderij en meng met wat zure mayonaise en verder wat je lekker vindt: stukjes appel, kappertjes, augurkjes of gerookte paprikapoeder.



herfst

13

Pompoencurry 1 eetl kokosolie • 2 uien, in kleine stukjes • 4 teentjes knoflook, fijngesneden • 1 theel geraspte gemberwortel • 1 theel gemalen komijnzaad • 1 theel gemalen korianderzaad • 100 g champignons, in plakjes • 1 courgette, in blokjes • 1 rode paprika, in blokjes • 1 rode chilipeper, in dunne reepjes • 1 kleine pompoen, geschild, zaadlijst verwijderd en vruchtvlees in blokjes • 200 ml kokosmelk • citroensap • chilipoeder en sambal naar smaak 1. Verwarm de kokosolie in een pan en fruit de ui en knoflook glazig maar niet bruin (ca. 5 minuten). 2. Voeg gember, komijn en koriander toe en bak even mee. Meng er de champignons, courgette, paprika, chilipeper en blokjes pompoen door. 3. Giet de kokosmelk erbij, roer goed door en laat sudderen tot de pompoen gaar is (10-15 minuten). 4. Voeg naar smaak citroensap, chilipoeder en sambal toe. Serveer met rijst.

Wijntip Gustavshof Grauburgunder Om het licht pittige te blussen, is het goed om een wijn te kiezen met een heel fijn restzoetje zoals deze Grauburgunder. De wijn heeft een uitbundige complexe geur en een dito smaak met tonen als lychee en bloemen. In combinatie met een opvallende frisheid past de wijn heel goed bij dit gerecht.

No Waste Pompoen op het menu? Gebruik ook de pitjes; rooster ze! Maak de pitjes zo goed mogelijk schoon en droog ze 2 dagen op een theedoek op de verwarming. Verwijder eventuele restjes gedroogd vruchtvlees. Meng de pitten met zout (of kruiden) en olie. Bak de gekruide pompoenpitten op een met bakpapier bekleedde bakplaat in een voorverwarmde oven op 150°C ongeveer 45 minuten, tot ze licht krokant en lichtbruin zijn. Laat afkoelen en serveer ze ongepeld als snack en gepeld in de salade of ander recept. Ook lekker: zoete pitjes met kaneelpoeder en rietsuiker voor op een dessert. 14

herfst winter 2012

herfst op je bord

Wijntip Gustavshof Dornfelder De Dornfelder is een onbekende druif maar wel een zeer smaakvolle! Hij heeft een volle rode kleur. De smaak van frisse rode bessen en elegante zuren zonder al te veel tannine, maakt van deze wijn een heerlijke aperitiefwijn of een mooie combinatie bij dit gerecht.

Spruitjes met spek, walnoten en honing 500 g schoongemaakte spruitjes • 100 g ontbijtspek, in kleine stukjes gesneden • 3 teentjes knoflook, zeer fijn gesneden • klein beetje olie of boter om in te bakken • 2 eetl honing • zout en peper • 4 eetl gehakte walnoten 1. Kook de spruitjes beetgaar in een laagje kokend water. Giet af en laat uitdampen. 2. Bak ondertussen het spek met de knoflook uit in een beetje olie of boter op matig vuur.

3. Schep de spruitjes bij het spek en voeg de honing toe. Verwarm al roerend maar pas op voor aanbranden. 4. Breng op smaak met zout en peper (weinig zout, het spek is ook al zout). Bestrooi voor het serveren met gehakte walnoten.



winterherfst 2012

15

Wijntip Elemental Chardonnnay Gember, kerrie en knoflook zijn dominante smaken die perfect passen bij de ietwat neutrale spitskool. De wijn die hiermee het best combineert is een Chardonnay uit de koele Casablanca Valley met zijn rijpe fruit en elegante zuren.

Roergebakken spitskool met kerrie 1 eetl kokosolie om in te bakken • 5 teentjes knoflook, zeer fijn gesneden • 1 eetl kerriepoeder (naar keuze mild of scherp) • 1 spitskool, harde stronk verwijderd en in dunne reepjes gesneden • 2 rode chilipepers, in dunne reepjes • ca. 2 eetl kokosmelk (blikje) • zout en peper • eventueel een beetje fijngehakt selderijblad of koriander

1. Verwarm de kokosolie in een hapjes- of braadpan en fruit hierin op laag-matig vuur de knoflook met de kerrie. 2. Voeg de spitskool en de chilipeper toe, schep om, giet de kokosmelk erbij en bestrooi met zout en peper naar smaak.

16

zomer herfst

3. Zet het vuur hoog en bak de kool al omscheppend enkele minuten tot het rauwe ervan af is. Het moet lekker knapperig blijven. 4. Serveer de kool in een (voorverwarmde) schaal en bestrooi eventueel met selderij of koriander.

Rodekool op 4 manieren

Stellar Firefly Red: Rode kool is niet de meest gemakkelijke groente om wijn mee te combineren. Deze Zuid-Afrikaanse rode wijn is voornamelijk gemaakt van Shiraz en past door zijn gulle zwoele fruit lichte kruidigheid en zachte tannine uitstekend bij dit gerecht.

Azul Y garanza tinto: Deze wijn uit Narvarra (Spanje) komt uit een gebied met heel weinig neerslag waardoor de druiven klein blijven en zeer geconcentreerd worden. Dit geeft een complexe, rijke wijn met tannine, leer, kersen en vanille. Een mooi duo met de hachee.

Roergebakken rodekool met rozijnen

Hachee in rodekoolblad

3 eetl olijfolie • 1 rodekool, harde stronk verwijderd en in reepjes gesneden • 2 eetl rozijnen • 2 eetl rode wijnazijn • 1-2 eetl kokosbloesemsuiker (of ahornsiroop) • zout

ca. 750 g hacheevlees (of riblappen), in dobbelstenen • 50 g boter • 3 grote uien, gesnipperd • 2 laurierblaadjes • 4 kruidnagels • 3 eetl rode wijnazijn • 2 eetl stroop (bijvoorbeeld dadelstroop van Horizon) • 1 groentebouillontablet • 400 ml water • 4 dikke plakken ontbijtkoek • zout en peper • 8 grote rodekoolbladeren

1. Verhit de olijfolie in een wok en roerbak de rodekoolreepjes een paar minuten op hoog vuur. 2. Voeg de rozijnen, wijnazijn, suiker (of ahornsiroop) en zout naar smaak toe. Roer goed door en haal van het vuur. Meteen serveren.

1. Schroei het vlees rondom bruin in de boter (ca. 5 minuten). 2. Doe de uien erbij en bak nog eens 5 minuten. Schep regelmatig om. Voeg de laurierblaadjes, kruidnagels, azijn, stroop en de bouillontablet toe en giet er 400 ml water bij. Breng aan de kook, zet het vuur laag en stoof ca. 2 uur tot het vlees heel mals is. Voeg tussentijds eventueel wat extra water toe. 3. Verkruimel de ontbijtkoek boven de pan en laat nog 5 tot 10 minuten sudderen zodat de ontbijtkoek oplost en de saus bindt. 4. Kook intussen de rodekoolbladeren in een grote pan water met een scheut azijn in 10 minuten gaar. Laat uitlekken. 5. Zet in elk van 4 schaaltjes 2 koolbladeren als kommetjes en vul deze met de hachee.

18

herfst

4x rode kool

Villa Catleya Rouge: Deze Franse wijn uit het zonnige Languedoc heeft voldoende genoten van de Franse zon, waardoor hij wat voller en rijper overkomt. Dit is ideaal voor de rode kool en de gembersiroop. De wijn is daarnaast licht kruidig en heef t-heel belangrijk- niet te veel tannine

Santa Tressa Frappato: Bij dit gerecht zoeken we een wijn met veel fruit, elegante zuren en weinig tot geen tannine. Ideaal is de Frappato uit Sicilië. De rode bieten en balsamico-azijn geven het gerecht een frisse toets en daarbij past het elegantie van de Frappato heel goed.

Rodekool met appeltjes en koekkruiden

Rodekool-bietjessalade

1 rodekool, stronk verwijderd en in repen gesneden • 3 appels, geschild en in stukjes • 50 g gedroogde abrikozen • 2-3 theel koekkruiden• 1 eetl gembersiroop • 1 theel gemalen kardemom• 2 eetl appelazijn • 1 eetl honing • 1½ theel omega 3-6-9-olie p.p.

1 eetl lijnzaadolie • 1 theel ahornsiroop • scheutje balsamico-azijn • 1 teentje knoflook, uit de pers • ½ rode kool, zonder stronk en in fijne reepjes • 1 rode ui, in dunne halve ringen gesneden • 2 verse rode bietjes (ongekookt), geschild en geraspt • 1 eetl sesamzaadjes, goudbruin geroosterd in een droge koekenpan

1. Breng de rodekoolrepen met de appel en abrikoos met een laagje water aan de kook. 2. Voeg de koekkruiden, gembersiroop, kardemom, azijn en honing toe en roer goed door. Voeg eventueel nog wat azijn en/of honing toe. 3. Besprenkel iedere portie rodekool aan tafel met een beetje omega 3-6-9-olie.

1. Roer een dressing van lijnzaadolie, ahornsiroop, balsamico en knoflook. 2. Vermeng in een schaal de rodekool, ui en bietjes en schep de dressing er voorzichtig door. 3. Bestrooi voor het serveren met sesamzaad.

recept van Rineke Dijkinga: Weten van (h)eerlijk eten

Tip: Rodekool heeft een hoge voedingswaarde maar kan gekookt voor sommigen moeilijk verteerbaar zijn. Als je hier gevoelig voor bent kun je een mespunt baksoda toevoegen om maagzuurvorming tegen te gaan of het kookwater meerdere keren verversen. Ook de toevoeging van specerijen maakt de kool beter verteerbaar. Maar het belangrijkste is dat rodekool niet te lang kookt.



herfst

19

Rodekool:

van rauw tot kort gekookt het lekkerst! Bij De Lepelaar in ’t Rijpje teelt Joris Kollewijn rodekool voor EkoPlaza. Dit deel van Noord-Holland wordt ook wel de koolschuur van Europa genoemd. Je vindt hier veel koolboeren, omdat de weersomstandigheden en de zware Westfriese kleigrond hier goed geschikt voor zijn. Met biologisch-dynamische koolteelt is De Lepelaar de enige in het gebied.

Joris: “Bij de biologisch-dynamische teelt is een gezonde bodem heel belangrijk. Wij werken daarom intensief samen met een biologische veehouder uit de buurt. Wij leveren hem voeraardappelen en grasklaver, wij krijgen in ruil stalmest die we deels laten composteren om deze stabieler en sterker te maken. Door de gecomposteerde mest voor de winter in te laten werken op de grond, kan deze zoveel mogelijk voedingsstoffen en organisch materiaal opnemen. In de lente kunnen de planten de voeding uit de bodem halen en hoeft de mest niet direct op de planten verspreid te worden. Ook gebruiken we soms stukken land van deze boer om kool op te telen. Door deze ruil is er een ruimere vruchtwisseling mogelijk. Over smaak valt te twisten, maar ik ben ervan overtuigd dat deze manier van telen zo dicht mogelijk bij de natuurlijke situatie staat en een gezondere voeding oplevert.”

Puur natuur Op het perceel van De Lepelaar staat een schuur met een eigenzinnig ontwerp: “Hierin is een koolschoon-lijn die de kolen met behulp van een blaasapparaat schoonmaakt. In de twee koelcellen is onder meer plaats om zo’n 700.000 kilo kool te laten overwinteren. Om het zover te laten komen,

20

herfst

wordt het rodekoolplantje eerst bij de kweker gezaaid. Na een aantal weken planten wij die bij ons in de grond, waarbij elk plantje door de hand gaat. De vroege kolen gaan begin april in de grond en na zo’n zes keer geplant te hebben, gaan de late kolen eind mei de grond in. Bij een gezonde grond en goed weer, doet de natuur eigenlijk de rest. We gebruiken geen middelen om de teelt te versnellen.”

Bewaartijd Voor een teler is de bewaarkwaliteit van kool heel belangrijk. Daarvoor moet de kool langzaam groeien: “Een te snel gegroeide kool is slap en heeft een slechte bewaartijd. Bovendien wil de consument een kool die rond de 1 kilo weegt. Groeit de plant te snel, dan ontwikkelt zich een grote kool. Het is niet voor niets dat hier veel kolentelers zitten. Behalve de zware grond, waar het moeilijk groeien is voor de kool, zitten we ook aan de kust met relatief veel wind en een beetje zoute zeelucht. Dat is voor schimmels en insecten geen lekker klimaat. De kool kan dus heel rustig groeien met zo min mogelijk stress.”

Handwerk Begin juli is de eerste oogst, begin december de laatste: “Elke kool wordt met de hand afgesneden. Wij telen zo’n 500.000 kolen per jaar en elke kool is – vanaf het plantje tot de oogst – wel vijf keer door mijn handen gegaan. ’s Zomers gaan de kolen vanaf het land zo de winkel in. De kwaliteitscontrole gebeurt bij het afsnijden. De latere bewaarkolen gaan in de koelcel en blijven zo

telers

lang goed, dat we tot aan de nieuwe teelt rode kool kunnen leveren. Voordat deze late kolen de winkel ingaan, snijden we de stronk bij, halen we de minder mooie buitenbladeren eraf en wordt de kool schoon geblazen. We sorteren ze met de hand en zetten ze weg voor vervoer naar de winkel of snijderij.”

Gesneden kool voordeel “Kool is een levend product. Ook in de koelcel produceert deze nog vitamines. Zodra we de kool uit de koeling halen, loopt deze ook weer uit. Volgens onderzoekers van de Wageningen Universiteit nemen de gezondheidsbeschermende glucosinolaten in gesneden rodekool zelfs aanzienlijk toe na twee dagen. Het snijden lijkt voor de plant op insectenvraat, zodat de plant – net als in de natuur – extra glucosinolaten aanmaakt om zichzelf te beschermen. Bij proefdieren hebben deze stoffen laten zien dat ze bescherming bieden tegen het ontstaan van kanker. Het industriële snijden van rodekool tot panklaar product is dus zelfs nog beter dan de kool aan te snijden vlak voor gebruik.”

‘Het is écht een fabel dat kool lang moet koken. Ik eet mijn kool het liefst heel fijn geschaafd als salade. Maar ’s winters is kort gekookt ook heel lekker. Als er maar een zoetje en iets pittigs bij zit – dat heeft de kool ook in zich – smaakt rodekool altijd goed!’

Wist je dat de dieppaarse kleur van rodekool wordt veroorzaakt door het antioxidant anthosyaan. Deze heeft een behoorlijke ontstekingsremmende werking, met name in het spijsverteringskanaal en het vaatstelsel. Bovendien zorgt deze antioxidant ervoor dat de bloeddruk tijdelijk verlaagt.



herfst

21

Het lekkerste kopje thee zet je zo

De watertemperatuur hangt af van het soort thee dat je gebruikt. Kook (gefilterd) water tot het kookt. Bij zwarte en kruidenthee giet je het water direct in de voorverwarmde pot en laat dit vervolgens 3 – 5 minuten trekken. Groene thee smaakt het beste bij 80℃ en een trektijd van 1 – 3 minuten. Voor delicate witte theesoorten gebruik je water van 65 – 80 ℃ en een trektijd van 1 – 2 minuten. Haal het zakje uit de pot voordat je de thee inschenkt.

22

herfst

Pure aandacht voor thee Over de hele wereld drinkt men dagelijks miljoenen kopjes thee: als dorstlesser, om even tot jezelf te komen, bij te praten met vriendinnen of rustig de dag door te nemen met je kind dat net uit school komt. Niet alleen het moment verdient aandacht, ook de thee die je drinkt. Kies daarom voor kwalitatief goede producten van biologische oorsprong met een eerlijk verhaal.

Neem Piramide - één van de oudste merken binnen de natuurvoedings- en reformbranche. Dit merk is ontstaan vanuit het praktisch idealisme van de toenmalige directeuren. Zij kozen passievol voor kwalitatief goede producten van biologische oorsprong. De naam is afkomstig van het album Pyramid van The Alan Parsons Project - hun favoriet - dat verwijst naar vele antieke wonderen, waaronder de Egyptische piramides.

Egypte Een groot gedeelte van het assortiment kruiden en specerijen die Piramide gebruikt, komt nog steeds van handelspartner Sekem in Egypte. Opgericht in 1977 is in dit inmiddels grote bedrijf veel aandacht voor biologische-dynamische landbouwmethode, de hiervan afkomstige producten en de mensen die bij dit project werken. Twee van de belangrijkste producten zijn kamille en pepermunt. Dankzij het goede klimaat en de lange ervaring die nodig is om producten van goede kwaliteit te kunnen produceren, is de smaak hiervan optimaal.

Project Sekem Sekem hecht veel waarde aan de educatie en het welzijn van de mensen: • 260 kinderen krijgen vanaf de kleuterschool tot aan de middelbare school les. • 160 volwassenen zijn in opleiding in het trainingscentrum. • Er is een medisch centrum voor de 15.000 inwoners van Sekem, maar ook voor de omliggende gebieden. • Er werken en leren ongeveer 2.000 mensen bij Sekem, veelal vrouwen, die anders weinig kans zouden hebben op werk in Egypte. Het Sekem initiatief en de oprichter. Dr Ibrahim Abouleish waren genomineerd voor de ‘Right Livelihood Award’, ook wel bekend als de alternatieve Nobelprijs voor de benadering van sociaal verantwoord ondernemen.



herfst

23

“Dat geeft je kopje thee toch heel wat meer betekenis mee!” Vietnam Sinds 1997 begeleidt Piramide ook grote thee-, kruiden- en specerijenprojecten in Vietnam. Via Vivang company worden onder meer groene thee, gember, kaneel en steranijs aangekocht. Dit bedrijf werkt nauw samen met honderden boeren in drie noordelijke provincies in Vietnam. Ze begeleiden onder meer de certificering van deze boeren, die veelal in bergdorpen wonen die vaak slechts per brommer of soms alleen te voet bereikbaar zijn. Doordat de boeren samenwerken en de bewerking lokaal plaatsvindt, zijn hele dorpen betrokken bij dit proces. Vivang company ondersteunt deze lokale verwerking en draagt bij aan goede watervoorzieningen en verwerkingsplaatsen, wat de goede kwaliteit waarborgt.

Toekomst Mooi voorbeeld is het Vietnamese dorpje Suoi Bu, waar de groene thee vandaan komt. Voordat hier groene thee werd ontdekt, was het bergdorpje van de buitenwereld afgesneden. De bevolking, zo’n 50 gezinnen, was erg arm en men gebruikte veel opium. Met kleinschalige landbouw hield men het hoofd zo goed en zo kwaad als het ging boven water. De ontwikkeling van de theeproductie maakte een einde aan deze uitzichtloze situatie. Door de begeleiding, praktische trainingen en opleidingen van theeproductie die Piramide geeft, heeft vrijwel iedereen nu werk en inkomen. Zo profiteert het hele dorp van de theeproductie en heeft men zicht op een zekere toekomst.

24

herfst

Piramide: biologisch genieten

Bij Piramide houdt men zich al bijna 35 jaar bezig met biologische thee, kruiden en specerijen. De gedrevenheid waarmee ze dat doen en de kennis die ze in de loop der jaren opdeden, staan garant voor (h)eerlijke biologische producten. De Piramideexperts weten precies waar de beste biologische kruiden en specerijen groeien en begeleiden projecten over de hele wereld om de kwaliteit ervan te optimaliseren. Hierdoor verkrijgen ze niet alleen kwaliteitsproducten, ook de economische situatie ter plaatse verbetert. Er is er veel aandacht voor de sociale en hygiënische omstandigheden van de lokale bevolking en er wordt uiteraard met respect voor milieu en dierenwelzijn gehandeld.

OERSTERK in 4 stappen Richard de Leth (31) is getrouwd met Renate en vader van zoon Noah (4). Hij studeerde geneeskunde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en heeft een praktijk voor Integrale Geneeskunde in Heemskerk. Zijn visie is dat ziekte voortkomt uit verloren gezondheid. Hij verdiepte en specialiseerde zich in verschillende behandelvormen, van voeding, orthomoleculaire geneeskunde en fytotherapie tot aan kinesiologie, psychologie en psychoneuroimmunologie (PNI). www.richarddeleth.nl

3

Geestige voeding

“Binnen een gezonde leefstijl wordt de psychologie die bij voeding komt kijken vaak vergeten. Het aanpakken van overtuigingen of emotionele pijn is ook niet altijd leuk, maar alles wat je denkt en voelt heeft grote invloed op jouw lichaamsprocessen.

Emotie-eter Waar voeding een grote invloed op je hersenen heeft, heeft je geest grote invloed op je voedingskeuze. Zo kies je eerder voor biologisch, vitaal voedsel als je een vitale geest en positief zelfbeeld hebt. Heb je negatieve emoties, dan ben je eerder geneigd om te gaan ‘emotie-eten’. Kunstmatige suikers zorgen voor een toename van dopamine in je hersenen en daardoor voel je jezelf tijdelijk iets beter. De emotionele pijn is echter niet opgelost. De uitdaging is om deze pijn niet tijdelijk weg te eten, maar te doorvoelen en op te lossen.

Claims Bij de regulatie van je stemming spelen hormonen in je hersenen - neurotransmitters - een belangrijke rol. Voor de productie hiervan zijn veel voedingsstoffen nodig, waaronder eiwitten, vetzuren, vitamines en mineralen. Goedkoop voedsel, de geraffineerde koolhydraten, zijn echter lege calorieën die ook op je hersenen en je stemming een verstorend effect hebben. Eigenlijk zouden juist vitale, biologische voedingsmiddelen de slogan ‘goed voor hart- en bloedvaten’ mogen claimen en geraffineerde koolhydraten de slogan ‘bevordert het ontstaan van depressie en neerslachtigheid’.

Hersenvoedsel Geraffineerde, arme voeding onttrekt energie aan jouw lichaam en doet je flexibiliteit afnemen. Deze voeding staat haaks op onze natuur. Nuttig je hier af en toe iets van, dan hoeft dit geen probleem te zijn, maar een constant kunstmatig voedingspatroon geeft op de lange termijn, zowel lichamelijke als geestelijke klachten. Het zou vanuit de politiek en industrie een uitdaging moeten zijn om overal vitaal hersenvoedsel verkrijgbaar te maken: zeevoedsel (waaronder algen), noten, zaden, olijfolie, gevogelte, roomboter, kokosolie, groente, fruit, kruiden en specerijen.

Geestige voeding Tenslotte: voel je goed in je eigen lichaam. Er zijn al teveel (fictieve) rolmodellen en ‘normen’. Wees wie je bent, luister naar je lichaam, eet eerlijke, gezonde biologische en vitale voeding en geniet van jouw, unieke leven. Elke dag is een kans om jezelf - fysiek en mentaal - te versterken. Eet regelmatig met vrienden waarbij je vitale voeding en humor combineert: dit zorgt voor echte geestige voeding!” In oktober en november gaat Richard weer ‘on tour’ met een nieuwe lezing ‘Gelukkig gezond en gezond gelukkig’. www.oersterk.nu/lezingen

In Lekker Weten winter het laatste deel van dit feuilleton.

herfst

25

waar voor je geld 10% KORTING Smakelijck eten Steeds meer mensen willen gezonder eten, maar denken vaak dat dat minder lekker is, meer tijd kost of lastig is. Chefkok Roland Bruggeman van Restaurant Smakelijck laat zien dat dit niet zo is. In zijn restaurant kookt hij volgens de Smakelijck-boeken van Williene Klinck (deel 1: ‘Gezond & gevarieerd’, deel 2: ‘Groenten voor elk moment van de dag’): vrij van E-nummers, witmeel en suikers. Geniet van een variëteit aan klassiekers of eigentijdse culinaire hoogstandjes, onder het genot van een goed glas wijn bij de open haard. Met je EkoPlazavoordeelkaart profiteer je bovendien van 10% korting op je rekening tot en met april 2015! www.restaurantsmakelijck.nl in Putten (0341) 351256. Zie www.smakelijck.nl voor Williene’s blog!

EXTRA VOORDEEL MET JE KAART

WIN! ETEN ALS EEN BEEST Deze vrolijke kinderbordjes en bekers maken van elke maaltijd een feestje. Het servies is gemaakt van 100% biologisch materiaal – bamboe en maïs – en is vaatwasbestendig. Verkrijgbaar in vier verschillende designs. Win jij met jouw klantkaartnummer een bord met bijpassende beker? Check het snel hieronder en haal je cadeau op bij jouw eigen EkoPlaza: • 260025057448 • 2600250555299 • 260025025607 • 2600250184260 • 2600250481673 Hungry Kids Cups & Plates, € 5,95 beker (250ml), € 6,95 bord (D20).

GENIET VAN EXTRA KORTING

Met de EkoPlazavoordeelkaart Met de EkoPlazavoordeelkaart krijg je behalve korting op je boodschappen, elke editie ook nog leuke extra’s speciaal voor kortingkaarthouders. De kaart kost eenmalig €10,- en is gemaakt van biologisch afbreekbaar plastic.

Jouw boodschappenvoordeel: 2% korting bij besteding vanaf € 25,3% korting bij besteding vanaf € 50,4% korting bij besteding vanaf € 100,5% korting bij besteding vanaf € 200,-

voordeelkaart www.ekoplaza.nl

Vers nieuws

Iedere week de laatste ‘verse’ EkoPlaza aanbiedingen in je mailbox? Schrijf je via www.ekoplaza.nl in voor onze nieuwsbrief.

EkoPlaza kiest voor: 1. Betaalbaar biologisch. 2. Lekker eten. 3. Persoonlijk en dichtbij. 4. Verrassend en gevarieerd in bio. 5. Eerlijke samenwerking.

26

winter herfst

Assortiment

EkoPlaza is als enige supermarktketen EKO gecertificeerd. EkoPlaza streeft ernaar om een maximaal assortiment biologisch aan te bieden. Dus niet alleen producten met een hoge omloopsnelheid, zodat de prijs gedrukt kan worden.

BIOLOGISCH BEREIKBAAR VOOR IEDEREEN

Gemakkelijk winkelen!

De EkoPlaza webshop biedt het grootste bio-

Budget Bio met Multivoordeel

logische assortiment van Nederland. Snel en makkelijk thuis bestellen, ook via mobiel en tablet. Kijk snel op webshop.ekoplaza.nl

Biologisch boodschappen doen wordt nu nog leuker met multivoordeel bij EkoPlaza. Koop je een bepaald product bij ons, dan krijg je extra korting wanneer je een groter aantal van dit product koopt. Besluit je 2 of 3 producten van dit artikel mee te nemen, en de aanschafprijs ligt onder de € 3,49, dan krijg je korting van 4%. Koop je 3 keer het product, dan krijg je zelfs een korting van 7%! Dus stel je koopt de bouillonblokjes van Healthy Planet, dan kun je er beter een paar extra op voorraad kopen. Het moeten wel dezelfde producten zijn, mixen binnen een merk is niet mogelijk.

Korting

Bij artikelen met een aanschafprijs boven de € 3,49 krijg je bij 2 stuks 3% korting en bij 3 stuks 5% korting.

Merken

Alkmaar • Almere • Amersfoort • Amstelveen • Amsterdam (11) • Apeldoorn • Arnhem (2) • Assen • Bergen op Zoom • Bilthoven • Breda • Bussum • Capelle aan den IJssel • De Bilt • Delft • Den Bosch • Den Haag (4) • Deventer • Eindhoven (2) • Enschede • Groningen (2) • Haarlem • Harderwijk • Haren • Heereveen • Heiloo • Helmond • Hengelo • Hoofddorp • Hoorn • Leeuwarden • Leiden • Meppel • Nieuwegein • Nijkerk • Nijmegen • Oss • Roermond • Rijswijk • Rotterdam • Schoorl • Soest • Texel • Tilburg • Uden • Utrecht (2) • Veenendaal • Veldhoven • Wassenaar • Winschoten • Winterswijk • Zaandam • Zwolle

Multivoordeel is van toepassing op de volgende merken of producten: Amaizin, Healthy planet (bouillons, spreads en diksappen), Ombar, Yogi Tea, Het dichtste bij de natuur (alleen melen), De Klok, Natumi, Jessenhofke, Fruiss, KSF, Billy´s Farm, Biobim, Lieke is vrij, Lubs, Vivani, Bionade, Bonvita DKW*, De Halm, Lovechock, De Traay DKW, Ecoforce, Royal Green DKW, Höllinger, Yarrah en de Proef Holland sappen. Kortom, in bijna ieder schap wat wils! *Droge kruidenierswaren

EkoPlaza Arnhem Gele Rijderspein sluit eind september en gaat begin oktober weer open op Velperplein, Looierstraat 6. EkoPlaza Eindhoven Geldropseweg sluit eind september en gaat eind september weer open op Stratumsedijk 34. Begin oktober opent er een nieuwe EkoPlaza in Heiloo op Stationsplein 28.

Het laatste nieuws en de exacte adressen zijn te vinden op www.ekoplaza.nl



herfst

27

Kies bewust en draag bij

aan een schoner milieu Ecover

‘Je oogst wat je zaait’, daarom halen ze bij Ecover – zowel voor de producten als de bedrijfsfilosofie – al 35 jaar hun inspiratie uit de natuur. Met een nieuwe look & feel evolueren ze mee met de tijd. Zo hoopt Ecover nog meer consumenten te overtuigen om ecologisch te wassen en te reinigen. Met een verpakking op basis van suikerriet en gerecycleerd plastic en met ingrediënten van natuurlijke oorsprong.

28

herfst

Wist je dat met de keuze van je schoonmaakmiddel het milieu kunt sparen? Let je er vervolgens op dat je bij het schoonmaken watervervuiling beperkt, afval voorkomt en zuinig omgaat met energie, dan scheelt dat verbruik van fossiele brandstoffen (dat bijdraagt aan het broeikaseffect en klimaatverandering). Neem water: de zuivering van water is een langdurig proces dat veel energie kost. Door onder meer stoffen uit de chemische industrie, waaronder schoonmaakmiddelen, wordt het reinigen van ons water steeds ingewikkelder. Verwacht wordt dat drinkwater in de toekomst schaarser en duurder zal worden. Reden te meer dus om bewust en duurzaam te kiezen als het gaat om schoonmaakmiddelen. Bovendien: gebruik je schoonmaakmiddel op natuurlijke basis, dan kun je het spoelwater gewoon gebruiken voor de planten in de tuin. En wist je dat een schoonmaakproduct niet hoeft te schuimen om zijn werk te doen? De schuimversterkers zijn wel extra belastend voor het milieu!

Wist je dat

• De Nederlander gemiddeld per jaar 9 kilo aan wasmiddelen en wasverzachters koopt? Ruim 5 kilo aan andere schoonmaakmiddelen en bijna 3 kilo aan afwasmiddel. • In totaal voor 278 miljoen kilo aan schoonmaakmiddelen wordt gekocht? • 21% van onze elektriciteit in huis gaat naar schoonmaken en reinigen? • Zo’n 18% van ons watergebruik gaat naar diverse schoonmaakactiviteiten? Bron: www.milieucentraal.nl

Reeds jaren tonen analyses op voedingsproducten aan dat biologische producten niet of nauwelijks resten van bestrijdingsmiddelen - residuen - bevatten. Dat is logisch, want de biologische boer mag geen chemischsynthetische middelen spuiten. Toch worden er ook in biologische producten soms residuen aangetroffen. Hoe kan dat en wat doet de biologische sector om dit te voorkomen?

Mijn mening over…

producten onder meer door producten op residuen te analyseren. Bij een analyseresultaat boven de actiewaarde wordt de handel in het product stopgezet en vindt onderzoek plaats naar de oorzaak van de besmetting. Meestal leidt dit tot een definitieve afkeuring. Alleen bij een ongevaarlijke besmetting waarvoor de boer niet verantwoordelijk gesteld kan worden, mag het product alsnog als biologisch verhandeld worden.

Biologische kwaliteitsborging tegen residuen

Biologische landbouw vindt niet op een eiland plaats. Biologische boeren hebben vaak gangbare boeren als buur. Als die spuit, dan kan er wel eens wat overwaaien of in de sloot terechtkomen. Ook in het vervoer en de opslag zijn er risico’s. En soms zit er een vervuiling in de grond waar voorheen gangbaar geteeld is. Er zijn middelen bekend die, eenmaal in de bodem aanwezig, langer dan 20 jaar vervuiling kunnen veroorzaken.

‘Regelmatig zijn er vervuilingen waarneembaar veroorzaakt door de labs zelf. Dit was het geval bij een analyse van een EkoPlaza bio quinoa, gedaan door een niet-geaccrediteerd lab.’ Kortom, er liggen heel wat gevaren op de loer waar een biologische boer en verwerker rekening mee moeten houden.

Residu-analyses Hoewel de biologische sector het probleem niet veroorzaakt, moet men zich wel wapenen tegen het gif van buitenaf. Daarom worden er met grote regelmaat in opdracht van bedrijven die samenwerken in het Biokapsysteem (www.biokap.nl), zoals EkoPlaza, residu-analyses gemaakt door labs. Meestal wordt er niets gevonden en is dit wel het geval, dan is het meestal zeer weinig: minder dan 10 deeltjes op een miljard delen. Dat is de actiewaarde die de biologische sector hanteert.

Definitieve afkeuring Skal - de biologische certificeringsorganisatie - controleert de kwaliteit van biologische

Nooit meer residubesmetting Ons wordt wel eens gevraagd waarom de biologische sector niet alles afkeurt met een lichte residubesmetting. Zoals gezegd: biologische landbouw vindt niet op een eiland plaats en je kan de boer niet verantwoordelijk maken voor de schade die hij door een ander lijdt. Bovendien meten we voor biologische producten op het laagst denkbare niveau: op miljardste deeltjes. Uit vergelijking van verschillende lab-analyses van hetzelfde monster zien we regelmatig dat er grote afwijkingen zijn en dat er regelmatig vervuilingen waarneembaar zijn die de labs zelf veroorzaken. Dit was het geval bij een analyse van een EkoPlaza bio quinoa, gedaan door een niet-geaccrediteerd lab dat door tv-programma Radar was ingeschakeld. Overigens, als iedereen biologisch gaat eten, dan hebben we nooit meer residubesmettingen!

Bavo van den Idsert Directeur van Stichting Bionext, de ketenorganisatie voor duurzame, biologische landbouw en voeding, www.bionext.nl



herfst

29

Santa Tresa:

Mad about Sicily! Op Sicilië heeft wijn altijd een belangrijke rol gespeeld. Het heuvelachtige, mediterrane eiland heeft één actieve vulkaan: de Etna. Juist de vulkanische grond, de brandende zon en een verkoelende zeebries maken de wijnen van Sicilië zo eigen. De biologische Santa Tresa wijnen die hier vandaan komen, hebben een lange geschiedenis.

30

herfst

Het wijndomein Santa Tresa Estate heeft haar wortels in het verleden. Qua wijn maken wordt veel nog op exact dezelfde wijze gedaan als tijdens de start in 1697. Hoewel het respect voor de historie groot is, staan ze bij Santa Tresa open voor nieuwe ontwikkelingen. Zo wordt sulfiet tot een minimum beperkt om een wijn te produceren die meer van de regio en de druif laat zien.

Mad about nature Wie biologisch werkt, houdt ook van de natuur. Santa Tresa is trots op de zeldzame vogels die zich hebben genesteld op de Estate. Ook is er een vossenfamilie en tussen de wijngaarden staan tuinen met lokale Siciliaanse kruidenplanten om insecten weg te lokken bij de wijngaarden. De bijenkasten zorgen voor de bestuiving van de kruidenplanten. Uiteraard gebruikt men geen pesticiden bij de teelt, wat resulteert in gezonde en sterke druiven. Omdat kunstmest verboden is, blijft de bodem in balans. De wijnstokken krijgen middels ondergrondse irrigatie water, wat een besparing van 30% oplevert ten opzichte van traditionele irrigatie boven de grond. Bovendien zorgt het ervoor dat de wijnstokken geen waterstress krijgen. Om de bodem toch de voeding te geven die het nodig heeft, groeit de lokale boon favino tussen de wijngaarden.

De lokale boon favino groeit tussen de wijngaarden

Santa Tresa

Mad about wine Het werk in de wijngaard is belangrijk. Met slechte druiven kun je onmogelijk goede wijnen maken. De kwaliteit wordt gemaakt in de wijngaard, vandaar dat er bijna elf maanden in de wijngaarden wordt gewerkt en ‘slechts’ zes weken in het wijnhuis. De ideale ligging van de wijngaard - 8 km van de kust - zorgt voor een verkoelende zeebries. In combinatie met de hogere ligging van de wijngaarden en de perfecte mix van bodemsoorten, zorgen de passievolle wijnmakers voor de allerbeste wijn. Bijenkasten voor de bestuiving van de kruidenplanten



herfst

31

Santa Tresa Frappato Het Frappato druivenras is voornamelijk aangeplant op Sicilië en brengt over het algemeen lichte elegante rode wijnen voort. De druif wordt meestal eind september met de hand geplukt. Daarna ontsteelt men de trossen en perst ze vervolgens zachtjes. De fermentatie vind plaats in stalen tanks waar het sap regelmatig over de schillen heen wordt gepompt. De rode wijn heeft een kleine paarse rand, een frisse geur en smaak. De wijn bevat weinig tot geen tannine. Perfect in combinatie met een pasta op basis van tomatensaus.

Santa Tresa Grillo Viognier De combinatie tussen de twee druivenrassen Grillo en Viognier geeft een bijzondere wijn! De druiven worden met de hand geplukt, ontsteelt en zachtjes geperst. De druiven worden apart van elkaar gefermenteerd, waarbij 50% van de Grillo een houtopvoeding krijgt van 3 tot 4 maanden. In januari blendt men de twee wijnen tot één wijn. Deze heeft een geur vol met tropisch fruit en vanille en een opvallend frisse en mooie lange zwoele afdronk. Perfect in combinatie met gegrilde vissoorten.

Santa Tresa Cerrasuolo di Vittoria Deze eerste en enige DOCG (zeer hoge wijnkwalificatie) van Sicilië is altijd een combinatie van de Nero d’Avola en Frappato druif. De druiven worden met de hand geplukt, ontsteelt en zachtjes geperst. De Frappato druif geeft de wijn veel frisheid en een levendig karakter, de Nero d’Avola druif maakt de wijn wat voller en krachtiger. Juist de combinatie van deze twee inheemse Siciliaanse druivenrassen maakt de wijn zo bijzonder. Perfect bij gegrild rood vlees of pasta op basis van tomatensaus.

32

herfst

wijn en spijs Wijntip Elemental viognier: Een viognier is een druivensoort in opkomst! Zo ook in Chili. Gelukkig staat deze Viognier aangeplant in een wat koelere regio (Cassablanca). Dit geeft de wijn net voldoende frisheid om te kunnen combineren met de knolselderij. De wijn is zacht, vol met geur van bloemen en perzik en heeft in de smaak een perfecte balans.

Knolselderijf lan met oesterzwammen en peterseliesaus Benodigdheden: 4 soufflévormpjes van 4-5 cm Ø en 6 cm hoog. • Voor de flan: 300 g knolselderij (schoon gewicht); kan ook met andere groenten, b.v. koolrabi, broccoli. • 40 g boter • Snuf zout, peper en nootmuskaat • 25 cl melk • 3 eieren • Voor de oesterzwammen: 250 gram kleine oesterwammen • 2 eetl boter • 1 sjalot, gesnipperd • 5o ml witte wijn • Snuf zout en vers gemalen witte peper • 20 cl slagroom of crême fraiche • bosje peterselie 1. Maak de knolselderij schoon, schil en snijd in 2 cm grote blokjes. 2. Verwarm ruim de helft van de boter in een hoge pan en smoor de knolselderijblokjes 5 minuten al omscheppend. Breng op smaak met zout, peper en nootmuskaat. 3. Giet de melk erbij en laat de knolselderij op laag vuur in 15-20 minuten gaar worden. 4. Neem de deksel van de pan en laat het vocht inkoken. 5. Verwarm de oven voor op 150ºC en zet er een lage (ovenvaste) schaal in gevuld met kokend water. 6. Pureer de knolselderij fijn. Laat de puree iets afkoelen en roer de eieren erdoor tot een egale massa. Bestrijk de vormpjes met boter en vul tot iets onder de rand met de knolselderijpuree.

7. Zet de vormpjes in het waterbad (water niveau tot 1 cm onder de rand van de vormpjes) en laat ze ongeveer 15 minuten garen. 8. Maak de oesterzwammen schoon (niet in water) en scheur zo nodig in wat kleinere stukken. 9. Verwarm de boter in de koekenpan en bak de sjalot in de hete boter glazig. Voeg de oesterzwammen toe en laat ze even meebakken. Kruid met zout en peper. Blus af met de witte wijn en voeg de slagroom toe. Laat zachtjes inkoken tot het vocht bindt. Hak de peterselie fijn en voeg deze toe. 10. Schep de oesterzwammen op voorverwarmde borden. Haal de flans voorzichtig uit de vormpjes en leg op de oesterzwammen. Serveer direct.

herfst

33

Moussaka 3-4 aubergines, in plakken • olijfolie • 2 grote uien, fijngesneden • 4 teentjes knoflook, fijngesneden • 600 g gehakt • 400 g gepelde tomaten • 140 g tomatenpuree • zout en gemalen peper • 1 theel komijnzaad, gemalen • ¼ theel speculaaskruiden • 2 theel cayennepeper • 3 theel gedroogde oregano • 2 eieren • 250 ml kwark • 100 g oude kaas, geraspt 1. Verwarm de oven voor op 200ºC. 2. Leg de aubergineplakken in een vergiet en bestrooi ze met zout. Zet een half uur weg. 3. Dep de plakken droog en bestrijk ze met olijfolie. Bak ze in een pan aan beide kanten goudbruin. 4. Bak de uien en knoflook glazig. Voeg het gehakt toe. Roer de gepelde tomaten, de tomatenpuree, zout, peper, komijn, speculaaskruiden, cayennepeper en oregano erdoor en laat een kwartiertje sudderen. 5. Leg de helft van de aubergineplakken in een ingevette ovenschaal, schep de helft van het gehaktmengsel erover, dek daarna af met de overgebleven aubergine en eindig met een laag van de rest van het gehakt. 6. Klop de eieren los met de kwark, kaas en gemalen peper en schep op de aubergineschotel. Bak de moussaka in ca. 20 minuten goudbruin in de oven.

Lekker met frisse groene salade.

34

Veilige keus

Klassieke keus Spannende keus

Castano Ecologica Monastrell: Uit het zuiden van Spanje in de regio Yecla (Alicante) groeit een lokaal druivenras: Monastrell. Deze is bestand tegen de hitte en de zon door zijn dikke schil! Het is die schil en de zon die de wijn zo’n typisch karakter geeft! Krachtig, rijp zwoel fruit met opvallende mooie zuren. Ideaal voor bij de moussaka.

Chianti classico: Een niet voor de hand liggende keuze een Chianti bij moussaka. Deze Chianti heeft echer veel meer dan je zou verwachten. De wijn is complex en door het drinken van deze wijn juist bij dit gerecht zal de wijn je positief verrassen!

herfst

Purato Rosé: Rosé bij een moussaka, het kan. Alleen dan geen Provence rosé maar eentje met iets meer body zoals de Purato uit Sicilië. Rijp fruit, licht kruidig met voldoende zuren.

wijn en spijs

Lecker genieten van bokbier

De oogst: transformatie van druif naar wijn

De Rode Toren, een robuust roodbruin bokbier van Brouwerij De Leckere, heeft door de jaren heen meerdere prijzen gewonnen. Het bier heeft een krachtige geur van roostertonen en zoete mout in de smaak. Lecker voor gure, donkere seizoenen! (6,5%), 30cl.

Afhankelijk van het klimaat, start de wijnoogst begin september. Er is dan heel wat werk te verrichten in de wijngaard: de plek waar de kwaliteit van de wijn wordt bepaald. De familie Diwald plukt pas als de druiven ‘fysiologisch’ rijp zijn: de druivenpitjes zijn bruin, de Gruner Veltliner-druif een beetje geel en de nachten zijn koel geweest. Tijdens de oogst een onrustige tijd - zijn de wijnmakers soms 24/7 aan het werk. Doordat 90% van alle druiven met de hand wordt geplukt, kan zo de eerste selectie van de beste druiven worden gemaakt. Goede druiven worden geperst en de schillen blijven nog enkele uren in contact met het sap. Daarna scheidt men het sap en de schillen van elkaar en wordt het druivensap met natuurlijke gist van eigen wijngaard die de authenticiteit van de regio meegeeft - getransformeerd tot wijn. Daarna zit de wijnmaker veel in de wijnkelder waar hij de fermentatie controleert, de wijnen filtert en de definitieve blend maakt om zo de wijn te kunnen bottelen in het voorjaar. Martin Diwald in zijn wijngaard

Puur biologisch kokossap rechtstreeks uit de noot

De jonge kokosnoot levert een ware schat van de natuur: vers en helder kokossap. Je neemt een slok – zacht en heerlijk verfrissend. Een tikkeltje zoet, zeer mild met een vleugje kokos… Dit sap is een ware belevenis. En het is van nature puur: hypoallergeen en natuurlijk niet genetisch gemanipuleerd. Het bevat geen vet en heeft een mineraalgehalte dat overeenkomt met dat van je lichaam. Let echter op de kwaliteit: Dr. Antonio Martins bevat uitsluitend het sap van de jonge kokosnoot en is nooit van concentraat zoals vaak andere kokoswaters wel zijn. En alleen dat sap is zo waardevol en lekker: Original Dr. Antonio Martins Coco. In bio-kwaliteit van zorgvuldig geselecteerde plantages. Dit heldere sap is heerlijk om puur te drinken maar ook perfect als basis voor een heerlijke smoothie met bijvoorbeeld rauwe cacao, mango, munt en avocado. Heerlijk als ontbijt of lunch.



herfst

35

Fruitfestival met pit

De Fruithof wil met de fruittentoonstelling ‘Souvenirs van Eeuwen’ het belang van het bewaren en kweken van oude fruitrassen onder de aandacht brengen. De tentoonstelling is ‘Een fruitfestival met pit’, waar je informatie, workshops en demonstraties vindt, maar je kunt ook proeven van al het lekkers dat fruit voortbrengt, zoals sap, jam en appelpannenkoeken. Er is een rondleiding door de boomgaard - met 700 oude fruitrassen - in de druivenkas en de bessenhoek. De boomdokter beantwoordt al je vragen en je kunt zelfs de appels uit jouw eigen tuin laten persen. Daarnaast is er een markt met stands gerelateerd aan het thema fruit. Souvenirs van Eeuwen, zaterdag 4 en

zondag 5 oktober in Frederiksoord. Neem Lekker Weten mee, dan krijg je € 1,50 korting op de toegangsprijs. www.souvenirsvaneeuwen.nl

Pruimentaartjes met romige yoghurtvulling Voor de deegbodems: • 60 g zachte boter • 30 g suiker • 1 ei • 90 g bloem • 4 eenpersoonsvlaaivormpjes, ingevet • Voor de vulling: 4 grote pruimen • 4 eetl ahornsiroop • 6 eetl volle yoghurt • 3 eetl geslagen slagroom • 2 eetl suiker

36 herfst editie herfst 2012

1. Klop de boter met de suiker luchtig. Klop het ei erdoor en voeg de bloem toe. Kneed tot een samenhangend deeg. Laat even opstijven in de koelkast. 2. Rol het deeg uit op een met bloem bestoven werkbank en bekleed er de vormpjes mee. Zet minimaal 10 minuten in de koelkast. 3. Verwarm de oven voor op 160°C. 4. Bak de bodems ± 15 minuten blind, verwijder de vulling en bak de taartjes daarna nog eens 15 minuten tot ze mooi goudbruin van kleur zijn. Laat ze helemaal koud worden voordat je ze gaat vullen. 5. Snijd de pruimen doormidden en verwijder de pit. Leg de pruimen met de snijkant boven in een ingevette ovenschaal en druppel de ahornsiroop erover. Zet 10 minuten in de oven. De pruimen moeten hun vorm goed behouden. 6. Meng de yoghurt, slagroom en suiker door elkaar. Vul de taartbodems met dit mengsel. Snijd de pruimen in plakjes en leg bovenop de vulling. Druppel het kookvocht erover.

wegwezen

Credit: Giel Tange

Fietsen langs biologische adresjes

Lopen door de Gouden Eeuw

Lopen langs de mooiste plekken in Den Haag doe je op zondag 21 september tijdens de VredesMarathon. Behalve een ultra (60 km), hele (42 km) of halve marathon (21 km), kun je ook de toeristrun van 2 km lopen. Je maakt kennis met de historie van Den Haag voor en in de Gouden Eeuw. Geen zin om zelf te lopen? De marathon is een mooi event om van dichtbij mee te maken. Bovendien zijn er activiteiten in de nabijheid van het parcours.. Kijk voor aanvangstijden en prijzen op www.denhaagmarathon.nl

Fotografie: Anne Claire de Breij

Afgelopen zomer kon je bij diverse biologische boeren een kijkje nemen tijdens de ‘Lekker naar de boer dagen’. Heb je dit gemist, maar wil je wel eens zien hoe de boeren wonen? Kijk dan op www.lekkernaardeboer.nl. Hier staan diverse fietsroutes door het platteland. De meeste boeren hebben ook een boerderijwinkel, dus onderweg kun je je fietstas volladen met lekkers van de boerderij. Er zijn fietstochten uitgestippeld van de stad naar de boer in de buurt.

Duurzame stadsjungle

Aansluitend op de Dag van de Duurzaamheid op 10 oktober, tovert Strawberry Earth de Tolhuistuin in Amsterdam om tot een duurzaam walhalla. Op deze fair vind je het nieuwste op het gebied van duurzame mode, design, film, eten en een inhoudelijk programma gericht op innovatie in de mode- en designindustrie. Hier kun je zien dat duurzaam leven samen kan gaan met esthetiek en genieten. Er is een talkshow over de toekomst van de mode-industrie, een expositie van jong ontwerptalent en er zijn live optredens van internationale artiesten. Laat geworden? Zondagochtend is er een hangover ontbijt. Strawberry Earth, zaterdag 11 en zondag 12 oktober in Amsterdam. Dagkaart € € 9,- www.strawberryearth.com

Boonappetite

Peulvruchten zijn fantastisch voedsel, gezond en duurzaam. Daarom is het thema van de Week van de Smaak - van 27 september tot en met 5 oktober - peulvruchten. Gezien de rijke variatie aan rassen die oorspronkelijk in onze omgeving werden geteeld, behoren bonen en peulvruchten tot ons culinair erfgoed. Bonen zijn een belangrijke bron van eiwit en de teelt draagt bij aan de bodemvruchtbaarheid. Zet dus wat vaker bonen op het menu, want ze zijn natuurlijk ook erg lekker en gezond. Kijk voor de honderden activiteiten die door het hele land gehouden worden op www.weekvandesmaak.nl

Vleesloze activiteiten Vanaf 1 oktober start alweer de 5e editie van de VeganChallenge, waarin je de uitdaging aangaat om 30 dagen volledig plantaardig te eten. Schrijf je in en ontvang recepten en tips om je uitdaging tot een succes te brengen. Ook zijn er diverse activiteiten in het hele land. Op 1 november, Wereld Veganisme Dag, wordt ieder jaar de Vegan Award uitgereikt aan fabrikanten, restaurants of andere initiatieven die een aanbod voor veganisten hebben. Tevens wordt in Utrecht het 1e VegFest gehouden. Wil je direct beginnen? In het boek De Vegarevolutie staan de lekkerste recepten. Verkrijgbaar bij jouw EkoPlaza. Voor aanmelden en activiteiten www.veganchallenge.nl, meestemmen via www.veganisme.org

herfst editie herfst 2012

37 37

Afgelopen zomer werden de hockeydames wereldkampioen! Aanvalster Ellen Hoog was van grote waarde voor het team en werd zelfs uitgeroepen tot beste hockeyspeelster van het WK. De top bereiken is superknap, maar Ellen bewijst al jaren dat ze ook aan de top kan blijven. Biologische voeding heeft daarin een grote rol gespeeld.

WK HOCKEYSTER ELLEN HOOG Ambassadeur voor gezonde voeding

“Ik heb altijd een hele gezonde opvoeding gehad met veel beweging. Vier jaar geleden kreeg ik last van mijn hamstring en wat ik ook deed of welke arts ik ook bezocht, het ging niet over. Totdat iemand mij vertelde dat het ook door voeding kon komen. Ik woonde toen op kamers en mijn focus lag veel minder op gezond eten dan thuis. Ik verdiepte mij in biologische voeding en haalde vanaf dat moment alleen nog maar gezonde boodschappen. En wat bleek: mijn hamstring herstelde! Sindsdien ben ik veel fitter, heb geen blessures meer, herstel veel sneller na wedstrijden en heb dus meer energie over voor andere dingen. Ik ging biologisch eten om van mijn blessure af te komen, maar het heeft me zoveel meer opgeleverd.”

juiste voeding in combinatie met sporten. Deze combinatie zou een dagelijkse gewoonte moeten zijn waarmee kinderen opgroeien. Hierdoor voelen ze zich fitter en ze worden er vrolijk van. Ouders en sportverenigingen kunnen daarin een belangrijke rol spelen. Sportkantines zijn een beetje stil blijven staan in de tijd. Er wordt nog altijd veel uit de frituur verkocht. En hoewel dit op zijn tijd natuurlijk erg lekker kan zijn, denk ik dat mensen toch graag gezondere snacks willen eten. We doen allemaal aan sport omdat het gezond voor je is, maar waarom zouden we dat dan niet doortrekken in de sportkantines? Ik kijk er naar uit om samen met EkoPlaza te brainstormen over hoe we dit gezamenlijk kunnen bewerkstelligen.”

Aandacht voor biologisch

“Ik denk dat er nog veel winst te boeken valt in het Nederlandse topsportleven. Er is nog veel te weinig aandacht voor voeding en er zijn niet veel sporters die biologisch eten. Tijdens het WK had ik mijn eigen spullen mee: havermout, superfoods en amandelmelk voor mijn ontbijt en gezonde tussendoortjes, zoals gedroogd fruit. In het begin dachten mijn teamgenoten ‘heb je haar weer’, maar de laatste paar jaar denken ze eerder ‘het werkt toch wel goed’ en zijn ze steeds meer geïnteresseerd. Ze beseffen namelijk dat je gezonde voeding nodig hebt om goed te herstellen en om niet maar 60 minuten goed te hockeyen, maar de hele wedstrijd lang, 70 minuten. Misschien is het beste bewijs wel dat ik ben uitgroepen tot beste speelster van het WK. De week na het kampioenschap heb ik absoluut niet volgens mijn richtlijnen geleefd. Voor een weekje geen probleem, maar dan ben ik er ook weer klaar mee. Ik merk het ook aan mijn lichaam, ik slaap bijvoorbeeld slechter. Ik pak dan ook zonder problemen de gezonde draad weer op, kijk er zelfs naar uit. Ik ben een proever en ontdek graag lekkere nieuwe producten.”

Ambassadeur

“Als ambassadeur van EkoPlaza wil ik naar buiten brengen welke belangrijke rol gezonde voeding voor mij en mijn sport betekent. ‘Je bent wat je eet’, dus waarom zou je ook jouw lichaam - dat je is gegeven - niet zo goed mogelijk proberen te onderhouden, met de

38

herfst

Ellen zou o uders aan willen spore deren van n om kinjongs af aan met gezond en sport te e voeding laten kenn ismaken. B eten en ee iologisch n gezonde levensstijl in hand: gaan hand • Spoor kin deren aan om lekker ravotten m buiten te et vriendje s. En prom ten, door z oot sporelf het goe de voorbee ven. ld te ge• Bij sport gaat het om de details: lijk moet je natuurhard traine n , maar juist tails, zoals in devoeding, ka n de winst Dat motive li ggen. ert om doo r te gaan. • Om in pe rfecte cond itie te blijv en, snel te herstellen en energie o v e r te houde ‘clean’, gez n, is ond eten h e e l belangrijk. kunt jezelf Je dan ook ve el beter con ren. Als ou c e n tr eders heb je daar al bij h schappen d e t b o o d oen invloed op.

sport en voeding

Ellen Hoog Ellen Hoog (28) begon op 7-jarige leeftijd met hockey. In 2003 werd ze geselecteerd voor Jong Oranje en in 2004 maakte ze haar debuut als aanvalster in het Nederlands team. Afgelopen zomer werd het Nederlands Hockeyvrouwenteam Wereldkampioen en werd Ellen uitgeroepen tot speelster van het toernooi. Ellen is ambassadeur van EkoPlaza.

Haver-abrikozenkoekjes

Recept Rineke Dijkinga: Weten van (h)eerlijk eten 100 g abrikozen, ½ uur geweld in zoveel water dat ze net onderstaan • 30 g extra virgin kokosolie • 150 g havervlokken (grof) • sap van 1 grote sinaasappel • 1 ei • 15 g kokosbloesemsuiker • 100 g hennepeiwitpoeder (Superfoodies) • rasp van een ½ citroen • snufje zeezout 1. Verwarm de oven voor op 120ºC. 2. Doe de abrikozen met het weekwater in een pannetje en breng aan de kook. Haal van het vuur en giet het grootste deel van het water af. Voeg de kokosolie toe en laat al roerend smelten. 3. Pureer de abrikozen met een staafmixer en voeg daarna de havervlokken toe. Giet het sinaasappelsap erbij en roer goed. Meng

het ei, de kokosbloesemsuiker en het eiwitpoeder erdoor. Proef, en voeg eventueel nog wat meer kokosbloesemsuiker toe. 4. Leg kleine bergjes koekmix op een met bakpapier beklede bakplaat en bak de koekjes in 45-50 minuten gaar en goudbruin in de oven.



herfst

39

Poppe reist de hele wereld over om biologisch geteelde grondstoffen voor EkoPlaza te zoeken, zoals rijst, graan- en bonensoorten, suiker, kokosolie en olijven. Maar ook om projecten op te zetten om de boeren in verre landen een stapje verder te helpen.

Poppe Braam is directeur en oprichter van Dutch Organic International Trade (DO-IT), de importeur van biologische grondstoffen voor EkoPlaza. Zakendoen is hier gekoppeld aan idealisme.

DE BIOLOGISCHE WERELD ROND MET IDEALIST POPPE BRAAM

Als Friese boerenzoon ervoer Poppe de negatieve effecten van landbouwontwikkelingen, zoals ruilverkaveling en schaalvergroting: “Kleine boertjes moesten grote boeren worden. Er werd meer kunstmest ingezet en meer bestrijdingsmiddelen gebruikt. Dat ging ten koste van de natuur en van de dieren. Er ontstond scheefgroei, met lage prijzen en melkoverschot. Ik vond dat een slechte ontwikkeling. Toen ik als student in aanraking kwam met biologische landbouw, was ik meteen overtuigd dat dit de juiste keuze was voor de toekomst. Biologisch boeren werd mijn roeping. Ik begon een biologische boerderij waar ik eieren verkocht. Al gauw werd dit een winkel en om de distributie hiervan goed te regelen, raakte ik betrokken bij de federatie van biologische groothandels die in de vroege jaren tachtig zeer noodlijdend waren. Via die kleine groothandel(s) ontstond uiteindelijk DO-IT. Ik zie mijn werk als hobby en als een zinvolle levensvervulling. Mijn drive is om onze planeet op een nette manier door te geven aan de volgende generatie. Daarom streef ik naar duurzaamheid en naar een manier van zakendoen die recht doet aan de aarde, mens en dier.”

Eeuwenoude kennis

“Tegenwoordig wordt over de hele wereld bijvoorbeeld soja geteeld. Bij het zoeken naar nieuwe telers en boeren kijk ik altijd naar de natuurlijke habitat van producten:

waar zijn deze ontstaan? Daar komt de beste kwaliteit vandaan. Sojabonen hebben de toekomst: dankzij het hoge gehalte aan plantaardig eiwit is de consumptie van soja veel effectiever en milieuvriendelijker dan dierlijk eiwit via de koe, het varken of de kip. Ik kom al 17 jaar in China: specialist in een aantal landbouwproducten, waaronder soja. Ruim 6.000 jaar geleden ontwikkelden de Chinezen soja en al tientallen generaties doen zij niets anders dan sojabonen telen. Voor hen is het voedsel, daar waar het op de wereldmarkt veevoer is. Het Noordoosten van het land staat bekend als

Poppe Braam

‘Mijn drive is om onze planeet op een nette manier door te geven aan de volgende generatie. Daarom streef ik naar duurzaamheid en naar een manier van zakendoen die recht doet aan de aarde, mens en dier. de oude graanschuur van China; hier verbouwt men al jaren graan. Tevens vind je hier grote waterwingebieden. Tot voor kort had China geen goede waterzuivering, dus was het beleid van de Chinese regering dat hier geen bestrijdingsmiddelen gebruikt mochten worden. Boeren pachten hun land van de staat, dus moesten gehoorzamen. Om toch geld te verdienen, ontstond biologische landbouw. Dankzij de zijderups hebben Chinezen bovendien een eeuwenoude techniek van insectenvermeerdering als alternatief voor insecticiden. Bepaalde in-

secten worden ingezet om andere - voor de oogst schadelijke - insecten te bestrijden. Ook wordt hier aan vruchtwisseling gedaan om de landbouwgrond gezond te houden, door vlinderbloemige teelt (o.a. bonen) af te wisselen met graan (o.a. boekweit en gierst) en zaden (o.a. zonnebloempitten). Als je het één afneemt, neem je dus ook het andere af. Wat bij de boeren of telers vandaan komt, komt vervolgens - soms met een kleine nabewerking, zoals dorsen - rechtstreeks via DO-IT in de verpakking van EkoPlaza.”



herfst

41

GMO-vrije producten

“Als enige land ter wereld teelt China geen GMO-soja. Teelt men in een land GMO-soja, dan kun je sporen hiervan op biologische GMO-vrije sojabonen bijna niet vermijden. Er zijn nog nooit GMO-sporen in testen van onze Chinese soja gevonden. Ik ben niet principieel tegen genetische modificatie bijvoorbeeld als mensen daardoor gezonder zouden worden - maar de enige reden nu is het resistent maken van de planten tegen het bestrijdingsmiddel Round-up. Sojabonen overleven dit gif niet, maar door de modificatie zijn ze er nu tegen bestand. Omdat agrochemische bedrijven een steeds grotere invloed krijgen, is het voor biologische boeren en producenten steeds moeilijker werken. Er bestaat altijd een kleine kans dat het gif dat door niet-bio boeren wordt gebruikt, door lucht, grond of transport wordt vermengd met de bio-teelt. Biologische telers moeten kunnen aantonen dat hun bonen niet gemodificeerd zijn en dat ze geen bestrijdingsmiddelen gebruiken. Een onafhankelijke inspectie controleert dit met bodem- en bladmonsters. In metingen kan één gemodificeerde boon op een miljard biologische worden ontdekt. Als meer dan 1 procent van de bonen gemodificeerd is, vervalt het predicaat biologisch en daalt de marktwaarde. Een slechte zaak voor de biologische boer.”

selijk lichaam nodig heeft en niet zelf aanmaakt. Dat ontdekte de wereldmarkt ook. Tussenhandelaren kopen de quinoa op bij de boeren en mengen gangbaar met biologisch. De biologische quinoaboeren verkopen quinoa om geld te verdienen voor hun contante uitgaven. Opeens hebben ze

“De enige manier om de groei van voedsel niet ten koste te laten gaan van bodemuitputting en erosie van uiterst kwetsbare gebieden door monoculturen en pesticiden, is door biologische producten te kopen.” Betrouwbaar

“Zodra er een explosieve vraag naar een bepaald product is, moet je als biologische boer stevig in je schoenen staan om niet naar gangbaar te switchen. Zoals bij quinoa. Dit oeroude graan uit de Andes is qua samenstelling uniek: het bevat alle tien essentiële aminozuren die het men-

42

herfst

voldoende geld om pesticiden te kopen, die vervolgens ook makkelijker verkrijgbaar zijn, inclusief de belofte dat je dan nog meer opbrengst krijgt. De verleiding voor de boer is dus groot. Wij doen rechtstreeks zaken. Ik spreek met vertegenwoordigers, landbouwingenieurs, inspecteurs, burgemeesters en enkele boeren en leg uit dat de prijs van

Dit oeroude graan uit de Andes is qua samenstelling uniek: het bevat alle tien essentiële aminozuren die het menselijk lichaam nodig heeft en niet zelf aanmaakt.

EcoSocial DO-IT werkt samen met het Braziliaanse IBD, dat in 2004 het keurmerk EcoSocial invoerde, waarin biologisch en FairTrade is geïntegreerd. Dit programma draagt bij aan een continue verbetering van sociale en ecologische omstandigheden: de boeren krijgen de juiste prijs betaald plus een extra premie die lokaal aan projecten wordt besteed. Dit gaat in overleg met de boeren zelf en per project wordt bekeken waar zij behoefte aan hebben: ‘How can I make your life better?’ Zo vroegen werknemers van een rijstfabriek om een groentetuin. Zij verzorgen de tuin zelf en voordat ze naar huis gaan, oogsten ze eerst de groenten voor hun avondmaaltijd. Ook vroeg men om betonnen vloertjes in het rijstveld te storten om de rijst op te dorsen. Daardoor had men minder productverlies - rijstkorrels verdwijnen niet meer in de grond - en er is minder kans op vervuiling. EcoSocial-projecten kosten weinig, maar veranderen veel. Van 1 euro wordt 99 cent in het project geïnvesteerd, waarbij de IBD streng controleert. DO-IT heeft diverse EcoSocial-projecten, zoals in China (gierst, pijnboompitten, zonnebloemzaden en bonen), India (basmatirijst), Thailand (diverse soorten rijst) en Brazilië (sojabonen, rietsuiker).

quinoa geen realistische is en dat dit spaak loopt. Je kunt niet altijd zo’n hoge prijs krijgen, dat stopt vanzelf. We wijzen ze op de pesticiden die niet zijn toegestaan in de biologische sector. Want gebruiken de - vaak kleine - boeren dit, kunnen ze geen gebruik meer maken van ons programma. In sommige dorpen komen wij al 12 jaar. Ze weten dat wij betrouwbaar zijn en dat we nog steeds komen als de hype voorbij is.”

Bewust kiezen

“Bij de consument komt ook een stukje bewustzijn kijken. Ik vertel dan het verhaal van de biologische bloemkoolteler in NoordHolland, bij wie vaak bloemkolen van het land werden gestolen. Om dit te voorkomen, zette hij een bord in zijn veld met een doodskop erop en de tekst ‘bespoten’. Toen was het afgelopen. Mensen willen geen gratis bespoten bloemkool hebben, maar als ze in de supermarkt kunnen kiezen uit een goedkope bespoten of iets duurdere biologische bloemkool, betalen ze zelfs voor de bespoten variant.”

Nieuwe initiatieven

“De biologische wereld groeit. Er is behoefte aan meer voedsel. Ik ben steeds op zoek naar de koppeling met boeren, projecten en fabrieken en zet eigen initiatieven op. Ik praat met lokale mensen die iets kunnen betekenen voor de biologische landbouw, zoals ministeries en universiteiten. Gelukkig is er interesse in biologische landbouw. Boeren willen dolgraag zonder pesticiden werken, zij zien ook de nadelen ervan. De enige manier om de groei van voedsel niet ten koste te laten gaan van bodemuitputting en erosie van uiterst kwetsbare gebieden door monoculturen en pesticiden, is door biologische producten te kopen. Wij importeren uit heel veel verschillende landen ruim 80 producten voor EkoPlaza. Al die producten hebben hun eigen verhaal. Tussen de achtergrond van het land, de biologisch werkende boer en zijn product zit nog een grote kloof naar de consument. In Lekker Weten wil ik daarover graag meer vertellen. Dat je bijvoorbeeld weet wat het verschil is tussen het ene of het andere kokosproduct. En dat je dan een keuze maakt.”



herfst

43

Krunchy Amaranth: Alternatief gezoet

Daarmee zijn we tegemoet gekomen aan de wens van vele klanten om alternatieve ingrediënten te gebruiken. Door te zoeten met agavestroop en te bakken met Europese zonnebloemenolie, is het ons gelukt om een innovatieve Krunchy Amaranth te creëren. Geschikt voor veganisten en verkrijgbaar in twee zalige soorten:

Spelt en Amandelen: onze nootachtige en knapperige Krunchy uit volkoren speltvlokken en amaranth met geroosterde amandelen en cashewnoten. Framboos-Aronia: fruitig genot uit volkoren havervlokken en amaranth met heerlijke frambozen en de supervrucht aronia.

www.barnhouse.de

Bio sinds 1979

Italiaans



herfst

45

Penne met spinazie, pesto en gorgonzola 400 g penne • 1 eetl kokosolie • 1 ui, in kleine stukjes • 2 teentjes knoflook, fijngesneden • 1 courgette, in blokjes • 250 g spinazie, gewassen en gesneden • flinke handvol rucola, gewassen en gesneden • 4 eetl verse pesto (Proef) • ca. 2 eetl gedroogde tomaat, grof gesneden • ca. 250 g gorgonzola, in kleine blokjes • 2 eetl pijnboompitten, goudbruin geroosterd in een droge koekenpan 1. Kook de pasta beetgaar in ruim water en maak ondertussen de rest. 2. Verwarm de kokosolie in een pan en fruit de ui, knoflook en courgette in ca. 5 minuten zacht. Voeg de spinazie en rucola toe en laat al omscheppend slinken. Haal van het vuur. 3. Giet de pasta af en vermeng met het spinaziemengsel, samen met de gedroogde tomaatjes en de verse pesto. Warm nog even goed door. 4. Roer er, van het vuur af, de blokjes gorgonzola door en bestrooi met pijnboompitjes. Meteen serveren.

Wijntip Purato Nero d’Avola Bij dit gerecht zoeken we een soepele rode wijn zonder al te veel tannine, want die zit al in de spinazie. De Nero d’Avola uit Sicilië is zo’n wijn. Vol met kersen en fruit en een beetje body. Lekker bij die penne met spinazie en pesto!

Hoofdrol voor groenten in Italiaanse gerechten Als je aan de Italiaanse keuken denkt, denk je in eerste instantie waarschijnlijk aan pizza’s, pasta’s en schepijs. Toch vormen juist groenten de kern van de Italiaanse keuken, in alle soorten, maten en kleuren. In het boek ‘Groenten uit een Italiaanse tuin’ spelen groenten de hoofdrol in voor-, hoofd- en zelfs nagerechten. Ook vind je tips over hoe je zelf groenten kunt verbouwen. Het boek is boek opgedeeld in seizoenen, waardoor je het hele jaar door kunt genieten van Italiaanse recepten met (je eigen) verse producten. Het boek is verkrijgbaar bij EkoPlaza. 46

lente herfst

special Wijntip Barbera Sasso Alto Demeter De ideale wijn voor bij de paddenstoelen, de wijn heeft ook iets aards in de neus! De wijn komt uit het noordwesten van Italië (Piemonte). Een klassieke wijn, boers en krachtig.

Tagliatelle met paddenstoelen 40 g gedroogde paddenstoelen, ½ uur geweekt in heet water • 6 teentjes knoflook, zeer fijn gesneden • scheut olijfolie om in te bakken • 500 g kastanjechampignons, in stukken of plakjes • 2 rode chilipepers, in reepjes • 4 lente-uitjes, in ringetjes • zout en peper • 400 g tagliatelle • 100 g Parmigiano Reggiano flakes (cupje) • flinke handvol rucola, gewassen en grof gesneden 1. Snijd de geweekte paddenstoelen in kleine stukjes. Bewaar het weekvocht. 2. Bak de knoflook zachtjes in een flinke scheut olijfolie. Voeg de kastanjechampignons, de chilipeper en de geweekte paddenstoelen toe en bak tot de kastanjechampignons gaar zijn. Regelmatig roeren. Roer, van het vuur af, de lente-ui erdoor en breng op smaak met zout en peper.

3. Kook ondertussen de tagliatelle beetgaar in ruim water waaraan het weekvocht van de gedroogde paddenstoelen is toegevoegd. Giet af en vermeng met het paddenstoelenmengsel. Serveer met parmezaan en rucola.



herfst

47

Lasagne met pittige sardines en broccolisaus 6 uien, gesnipperd • 1 rode paprika, in kleine blokjes • scheutje olijfolie om in te bakken • 6 teentjes knoflook, zeer fijn gehakt • 4 eetl gehakte peterselie • 1 theel oregano, vers of gedroogd • 2 theel paprikapoeder (naar keuze zoet of scherp) • 2 theel sambal • 2 blikjes sardines (Sardines de Bretagne, à 135 g), uitgelekt • 500 ml gezeefde tomaten • 20 groene olijven zonder pit, in stukjes gesneden • olijfolie om in te bakken • zout en peper • 1 pak lasagnebladen • 200 g geraspte kaas • Voor de broccolisaus: 2 stronken broccoli, grof gesneden • ca. 500 ml groentebouillon (gemaakt van tablet of poeder) • 250 g roomkaas • zout en peper 1. Kook voor de saus de broccoli gaar in een laagje groentebouillon (ca. 10 minuten). Giet af (bouillon opvangen). Pureer de broccoli in de keukenmachine of met de staafmixer glad. Voeg, terwijl de machine draait, de roomkaas toe en net zoveel bouillon tot je een mooie, dikke saus hebt. Breng op smaak met peper en eventueel wat zout. Zet de saus opzij terwijl je de rest maakt. 2. Bak de ui en paprika 10 minuten zachtjes in de olijfolie. Doe de knoflook, peterselie en de oregano erbij en bak kort mee. Roer de paprikapoeder en de sambal erdoor en voeg de sardines, de gezeefde tomaten en de olijven toe. Meng alles goed door elkaar en laat 10 minuten sudderen. Proef op zout en peper. 3. Verwarm de oven voor op 180ºC. Bedek de bodem van een ovenschaal met lasagnebladen en schep daarom een laag sardinesaus. Dek af met lasagnebladen en schep daarop een laag broccolisaus. Herhaal tot alles op is; eindig met een laag broccolisaus. Bestrooi met de geraspte kaas en bak in ca. 20 minuten goudbruin en gaar.

Wijntip Elemental Carmenere Deze typische Chileense wijn is complex met smaken van gegrilde paprika, zwarte bessen en eucalyptus. Een prima partner van de lasagne; de wijn heeft voldoende bite en zuren voor de tomaten en groene olijven. Daarnaast heeft de wijn mooie zachte tannine en rijp fruit.

Kastanjes In de herfst is een Italiaanse keuken zonder kastanjes ondenkbaar. Doordat de lokale bevolking ze veel gebruikte – die probeerde het beste te maken met het weinige dat ze hadden – komen ze in talloze traditionele recepten voor, zowel in hartige als zoete gerechten. Ook vermaalde men ze tot meel om er gnocchi, brood en kastanjetaart van te maken. Zelf aan de slag? Neem verse kastanjes, maak een sneetje in de schil en leg ze 5-8 minuten in een oven van 180ºC. Pel de kastanjes, wrijf het vliesje er met een theedoek af, smoor of rooster ze of kook ze gaar in boter of melk. Bron: Groenten uit een Italiaanse tuin 48

lente herfst

special Wijntip Purato Catarratto Pinot Grigio Deze combinatie van twee druiven past goed bij verschillende gerechten. Doordat de wijn de frisheid heeft van de Pinot Grigio en het rijpe fruit zoals ananas van Catarrato. Het frisse element van de Pinot Grigio combineert met de zuren en de Catarratto kan door zijn wat rijpe fruit tonen goed bij de noten en courgette.

Courgette-spaghetti ‘Alfredo’ met Braziliaanse ginseng recept van Jesse van der Velde (superfoodies.nl)

½ kop cashewnoten en/of pijnboompitten/pompoenpitten (of een combinatie van noten en zaden), 4 uur geweekt in water • sap van een ½ citroen • 1 theel Braziliaanse ginseng (Superfoodies) • ¼ theel gemalen nootmuskaat • ½ teentje knoflook • ½ eetl hennepolie (of ½ eetl olijfolie) • ¼ kop water • zout en peper naar smaak • 1 middelgrote courgette, in heel dunne sliertjes gesneden (‘spaghetti’), gebruik hiervoor bijvoorbeeld een Spirooli (een speciale raspmachine) of een juliennesnijder 1. Spoel de geweekte noten/zaden in een zeef af onder de koude kraan. Laat goed uitlekken. 2. Maak in de blender een gladde saus van de noten/zaden, samen met rest van de ingrediënten, behalve de courgette. 3. Meng de saus voorzichtig door de courgette-spaghetti en verdeel over twee borden.

De toevoeging van Braziliaanse ginseng maakt het gerecht gezonder. Op de smaak heeft het geen effect, je kunt het ook weglaten.



herfst lente

49

lekker lezen Flinke shot gezondheid in één glas

Het ligt misschien voor de hand om bladgroenten te gebruiken in een smoothie, maar Thea Spierings weet van álle groenten een heerlijke, gezonde smoothie te maken: van raapsteeltjes tot aan spruiten! Je kunt het zo gek niet bedenken of het verdwijnt in de blender. Het resultaat is een flinke shot vitaminen, mineralen en allerlei andere stofjes die je gezondheid bevorderen. En dat komt goed van pas. Want van groenten kun je eigenlijk nooit teveel binnenkrijgen. Sterker nog, bij de meeste mensen mag het wel wat meer zijn. Het advies is om bijna een halve kilo aan groenten per dag binnen te krijgen. En met dit 100 groene smoothies boek is dat helemaal geen probleem!

Pluk je eten bij elkaar

Edwin Florès

VOSSENBES

WILD PL UK

Het

Vaccinium vitis-idaea

Kenmerken • Heidefamilie (Ericaceae) • Vossenbes houdt grotendeels blad in de winter • Takken zijn groen tot bruinig • Bladeren zijn ovaal tot eivormig en donkergroen • De bloemen zijn klein en hebben de vorm van een kruik, ze zijn wit kleur en zitten in kleine tot roze van trosjes bij elkaar • De bloemen bloeien in mei, met een tweede bloei in augustus • De bessen zijn klein, rond en rood en worden niet groter dan 1 centimeter • De struik wordt tot 40 centimeter hoog

KOOK BO EK

Waar te vinden

De planten zijn vooral op zure en zanderige gronden in bosgebieden vinden, vooral op de Sallandse of heide te heuvelrug en de Veluwe. Ook op de Waddeneilanden zijn ze te vinden in de vorm van cranberries: een nauwverwante soort. Seizoen De bessen zijn vanaf augustus

Met recepten van o.a. Rust Ron Blaauw & Bobby

290

tot in de late herfst te

oogsten.

Gebruik De bessen zijn vrij bitter en zuur. Kook ze met suiker op en verwerk jam, confituren en sauzen. ze in chutneys, Je kunt ze ook op alcohol zetten of er alcoholische dranken van stoken.

oktober

Wildplukken is hip en superleuk, maar: niet zonder gevaar. Je kunt niet zomaar alles plukken. Wat kun je wel uit de natuur halen, en wat kun je beter laten hangen? Wat kun je nog meer plukken dan bramen en kastanjes? Elk product in het boek is opgedeeld in categorieën (planten, bessen, noten, zeewieren, naaldbomen en paddenstoelen). Per product lees je kenmerken, het seizoen, manieren om het te gebruiken en zie je hoe het eruit ziet. Bovendien bevat het boek een maandlijst, tips om te gaan wildplukken, en een aantal recepten van Jonnie Boer (chef-kok De Librije). Zo kun je zelf het hele jaar door aan de slag, met plukken en bereiden.

Recepten De bessen zijn heel lang houdbaar. Ze bezitten een natuurlijk soort conserveringsmiddel. Ik heb ze weleens zes weken lang in mijn koelkast geen enkele schimmel gehad en of andere vorm van bederf gespot. Was ze en vries je de mogelijkheid hebt ze in, als om grote hoeveelheden te plukken. In het noorden van Europa gebruikt men speciale bessenkammen voor het van deze bes. In Nederland plukken vindt de grootste afname van vossenbessen plaats de in Ikea shoppende door medelander. Ze gaan goed bij de Zweedse gehaktballetjes andere vleesgerechten. en Culinair kun je alle kanten op met deze mooie wilde bes.

i – Noma Voorwoord Rene Redzep

Weet wat je eet

1

deel

1

27-10-13 19:44

‘De beste dokter staat in de keuken’ - met dit Chinese gezegde begint dit boek. En niets is minder waar; orthomoleculair Rineke Dijkinga zal het weten. Met dit boek geeft ze de lezer een ‘kijkje achter de schermen van ons lichaam en onze voeding’. Ze legt uitgebreid uit waarom eten niet alleen erg lekker, maar vooral ook zo belangrijk is voor onze gezondheid. Achter in het boek zijn een hoop wetenswaardigheden te lezen over alle voedingsmiddelen. Ten slotte staan er uiteraard heel veel lekkere recepten in voor ontbijt, lunch, voorafjes, diners, desserts en ook tussendoortjes. Inclusief gezondheidstips over de betreffende ingrediënten - om lekker gemotiveerd te blijven!

Puurder = niet duurder

aardappel

De kans is groot dat je wel eens een aardappel aantreft die scheuten heeft gekregen. In de winter kun je daar weinig mee, maar in het voorjaar kun je je aardappel vermeerderen!

Puurder hoeft echt niet duurder te zijn. Dat bewijst de website biobudget.nl en het duurzaam gedrukte boek ‘BioBudget’ toont des te meer dat je niet veel geld hoeft te hebben om lekker en gezond biologisch te eten. Gerenommeerde koks laten zien dat je met biologische groenten in de hoofdrol betaalbare recepten kunt maken, met de informatie uit ‘groene vingers kun je kweken’ pluk je letterlijk de vruchten. Ook krijg je diverse ‘no waste’ tips om minder weg te gooien en het maximale uit groente, fruit, vlees en vis te halen, zoals dat je van biologische bloemkoolbladeren heerlijke raita kunt maken.

Pascale Naessens

Puur eten

dat je gelukkig maakt

50

herfst

Pure recepten

Snij de aardappel in

stukken, op zo’n manier dat op elk stuk een scheutje

Dan mogen ze de grond in. Neem hiervoor een grote, diepe pot. Stop ze met het scheutjes omhoog in de pot en doe er wat aarde eroverheen (ongeveer 10 cm).

zit. Laat de stukjes twee dagen drogen (anders kunnen ze gaan rotten).

Als de plant groeit, kun je er steeds wat meer aarde bij doen. Zo heeft hij

genoeg aarde om aardappels te vormen en krijgt

Als de aardappelplant heeft gebloeid en de bladeren slap gaan hangen kun je je eigen nieuwe aardappelen oogsten! Hoe lang dat duurt, verschilt nogal per aardappelsoor t. Sommige zijn al ‘klaar’ na tien weken, andere pas na drie tot vier maanden.

bleekselderij, paksoi, chinese kool en romaanse sla Houd bij het snijden van de groente 3 à 4 cm over van de onderkant van de stronk. Zet het stronkje in een potje met een laagje water, met het worteluiteinde naar beneden. Zet het potje op een lichte plek en ververs het water regelmatig.

Verpot het plantje naar een bloempot (of conservenblik) met vochtige aarde. Zorg

dat de blaadjes net boven de aarde uitsteken. Zet de plant weer op een lichte plek en geef het regelmatig

wat water en liefde.

de plant ondersteuning

Na twee weken heeft

het stronkje (als het goed is) worteltjes en nieuwe blaadjes gekregen.

Na een paar weken kun je beginnen met oogsten. Als de plant

gaat bloeien, kun je hem beter beschouwen als kamerplant. Hij is dan niet lekker meer.

.

Je kunt aardappels ook poten in je winterbanden . Je begint met één autoband. Als de plant groeit leg je er een tweede band met aarde overheen, enzovoorts. Tegen de tijd dat je weer winterbanden nodig hebt, zijn de aardappels al gerooid!

prei, lente-ui Ideaal voor als je van snel resultaat houdt! Bewaar het kontje (4-5 cm) van de prei of lente-ui en zet ‘m met de worteluiteinde naar beneden in een potje water. Zet op een lichte plek en ververs het water regelmatig.

Als het goed is zie je al heel snel nieuwe worteltjes en groeit er een nieuwe stengel uit. Die stengel kun je opeten en het trucje weer herhalen. Als de stengel veel wortels heeft gekregen kun je hem ook in de aarde stoppen.

39

Pascale Naessens, de best verkopende culinair auteur van Vlaanderen, won afgelopen mei in Beijing goud voor haar hele kookboekenserie bij de Gourmand World Cookbook Awards 2014. In Parijs werd ze bekroond met de Prestige Award. In haar nieuwe boek ‘Puur eten (dat je gelukkig maakt)’ gaat ze met 60 nieuwe recepten nog dieper in op haar eetfilosofie en levensstijl, wat haarzelf en reeds duizenden anderen een leven vol energie bezorgde. Pascale zweert bij de unieke combinatie van gezonde ingrediënten en haar recepten zijn puurder dan ooit. Alle boeken zijn verkrijgbaar bij EkoPlaza.

supermarktsafari Lichamelijke klachten hebben vaak te maken met een verstoorde hormoonbalans. Volwaardige voeding brengt dit weer in evenwicht. Maar wat is de beste keus en waarom?

Ralphs supermarktsafari over... zuivelvervangers ‘Melk is goed voor elk, maar niet voor Jan, want die hoest ervan.’

Niet iedereen kan goed tegen koemelk. Sommige mensen met huidklachten, luchtwegproblemen, darmklachten of gewrichtsontstekingen ervaren minder last als ze minder of helemaal geen zuivelproducten van de koe gebruiken. Terwijl de één alleen klachten bij zuivel van de koe ervaart en niet van schaap en geit, kan het voor een ander beter zijn om alle dierlijke zuivelproducten te laten staan. Wil je toch ‘zuivelproducten’ gebruiken, dan kun je kiezen uit diverse vervangers.

Plantaardige vervangers:

Bij EkoPlaza vind je diverse zuivelvervangers in het assortiment: • Granenmelk, zoals van haver, rijst of spelt • Notenmelk, zoals van amandelen of hazelnoten • Sojaproducten, zoals melk, yoghurt en room • Roomsoorten van kokos, haver of rijst

Zuivelvervangers kunnen worden gemaakt van soja, granen of van noten. Voor je

Tip van Ralph: In de nieuwste voe-

gezondheid is een aantal dingen van belang:

dingstrends wordt regelmatig zuivel

Is de vervanger geen allergeen voor jou?

geschrapt. Op zich prima, als de rest

•

van je voeding maar zeer gevarieerd



Soja en noten staan bijvoorbeeld op de allergenenlijst.

Verstoort de zuivelvervanger je bloedsuiker snel?

is. Voor vegetariërs kan zuivel wel

•

een noodzakelijk onderdeel van je

• •



Haver- en rijstmelk verstoren je bloedsuiker sneller dan bijvoorbeeld

amandelmelk.

voedingspatroon zijn, omdat het een



Sommige varianten zijn gezoet. Gebruik je veel en vaak een vervanger, dan

goede bron van B12 en hoog kwali-



heeft de ongezoete variant de voorkeur.

tatief eiwit is. Maar ook dit is afhan-



Gebruik je vervangende yoghurt? Ongezoete varianten verstoren je bloed

kelijk van je totale eetpatroon.



suiker niet snel.

Calcium: Melk drinken kan volgens diverse instanties botontkalking tegen gaan. Melk bevat inderdaad kalk, maar daarmee is nog niet gezegd dat melk goed voor je botten is. Behalve kalk hebben tal van andere vitaminen en mineralen (zoals de vitamines D en K2) invloed op de kwaliteit van onze botten. Ook gebrek aan beweging, stress en hormonale achteruitgang hebben invloed op de kwaliteit. Saillant detail: hoewel Nederlanders vergeleken met andere landen veel melkproducten consumeren, hebben bij ons juist relatief veel mensen last van osteoporose! Het idee dat je zonder melk moeilijk voldoende kalk binnen kunt krijgen, is onjuist. Er zijn veel andere goede bronnen van kalk, zoals - jawel, daar zijn ze weer - groenten! Als je regelmatig groente (vooral koolsoorten zoals broccoli) en fruit eet, krijg je voldoende calcium binnen en heb je de met calcium verrijkte zuivelvervangers niet nodig. In het boek de Boodschappencoach, het beste uit de supermarkt, staat meer over zuivel en zuivelvervangers. Verkrijgbaar bij jouw EkoPlaza.

Lifestyle- en voedingscoach Ralph Moorman studeerde Levensmiddelentechnologie aan de Wageningen Universiteit en specialiseerde zich in het verband tussen hormonen en overgewicht. Wil je online advies over gezond afvallen, kijk dan op www.dehormoonfactor.nl.

herfst

51

Diepvriesgroenten bevatten alle belangrijke voedingsstoffen die je nodig hebt. Bovendien heb je met diepvriesgroenten altijd iets in huis om snel een gezonde maaltijd mee te bereiden, zoals een salade van sperziebonen en maïs, een roerbakgerecht van broccoli en doperwten of een lekkere maaltijdsoep.

Altijd een gezonde maaltijd in huis

Met Demeter ‘Natural Cool’ diepvriesgroenten Bij EkoPlaza vind je in de diepvries een assortiment ‘Natural Cool’ producten. Net als verse groenten worden deze biologischdynamische diepvriesgroenten in de volle grond geteeld en geoogst als ze rijp zijn. Thuis bereid je verse groenten meestal niet direct na de oogst. Bewaar je groenten, dan gaan er voedingsstoffen verloren, bij de ene groente iets meer dan bij de andere. Diepvriesgroenten zitten binnen 5 uur na oogst in hun verpakking, zonder het gebruik van conserveringsmiddelen en met behoud van smaak en voedingsstoffen. Natural Cool producten komen uit Duitsland en dragen het Demeter-keurmerk. In 1967 bood een kleine groep biologisch-dynamische boeren hun groente ter verwerking aan. In 1971 werd de eerste coöperatie van Demeter-boeren wereldwijd opgericht en tegenwoordig is Natural Cool onderdeel van Dem-Felderzeugnisse: een moderne handelsorganisatie die nauwe contacten onderhoudt met haar Demeter-boeren en een eerlijk en betrouwbaar partnerschap belangrijk vindt.

52

herfst

Dem-Felderzeugnisse is van mening dat stimulering van de aarde met de biodynamische methode een ecologisch en duurzaam alternatief biedt voor het leven. Zo bescherm je de aarde en zorg je voor gezonde voeding vol essentiële voedingsstoffen en smaak: de basis voor de menselijke ontwikkeling. Om dit te bereiken zien zij sociale samenwerking als hun zorg. Dat begint bij gezond zaad. Dem-Felderzeugnisse ondersteunt onderzoek naar de veredeling en teelt van zaaizaad, dat zonder genetische manipulatie, maar via conventionele methoden met oerzaad gebeurt. De zaden worden geteeld zonder gebruik te maken van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Daarnaast maakt Dem-Felderzeugnisse zich sterk om meer biodynamische boeren op te leiden. Dit doen ze door onderwijs voor biodynamische landbouw te ondersteunen. Duurzame landbouw, verwerking met respect voor het product en sociale verantwoordelijkheid staan aan de basis van hoge kwaliteit en smakelijke producten.

Weetje:

Natural Cool-producten bij EkoPlaza zijn aardappelschijfjes, ovenfrites, broccoli, doperwten, soepgroenten, sperziebonen, spinazie en suikermaïs. Uiteraard allemaal zonder kunstmatige additieven, kleurstoffen, conserveermiddelen, smaakversterkers, geïsoleerde stoffen of aroma’s; gewoon puur groenten!

zelf invriezen is niet hetzelfde als diepvriezen. Diepvriezen is een geavanceerd industrieel proces. De temperatuur in de kern van de groenten wordt zo snel verlaagd dat de celstructuur en de smaak van de groenten niet worden aangetast. Bij het thuis invriezen van groenten daalt de temperatuur veel langzamer. Daardoor ontstaan grote ijskristallen, die de celstructuur beschadigen waardoor voedingsstoffen verloren gaan en de groenten hun knapperigheid verliezen. Op www. versverwerktegroenten.nl vind je tal van eenvoudige recepten.

Fotografie: www.versverwerktegroenten.nl



herfst

53

Lunchtip

Yummie Lunchbox 1 ei, hardgekookt • stukje boerenkaas, jong belegen (rauwmelks), in plakken of blokjes • 1 appel • 4 gedroogde pruimen • 5 cherrytomaatjes • enkele lijnzaad-notencrackers (zei recept) • Voor de lijnzaad-notencrackers: 150 g hazelnoot- of macadamiameel (kant-en-klaar of zelfgemaakt door hele noten fijn te malen in de keukenmachine) • 75 g lijnzaad • 1 ei • 2 eetl olijfolie • beetje Keltisch zeezout

Deze lunchbox in geïnspireerd op de Japanse Bento. Je kunt de verschillende ingrediënten in papieren of siliconen bakvormpjes zetten zodat het leuker oogt en natte ingrediënten de droge niet raken. 

Voor de lijnzaadcrackers: • Verwarm de oven voor op 170ºC. • Meng het meel met het lijnzaad, ei, olijfolie en zout tot een smeuïg geheel. • Leg een flink stuk bakpapier op het aanrecht, spreid het deeg hierop uit en leg er een nieuw stuk bakpapier bovenop. Rol het deeg zo plat mogelijk uit. Leg op een bakplaat, verwijder het bovenste stuk bakpapier en bak ca. 15 minuten in de oven tot een knapperige cracker. Breek de cracker na het bakken meteen in stukken. • Stel de lunchbox samen: snijd de appel en het ei in partjes en leg ze, samen met de tomaatjes, pruimen, de kaas en de crackers, in een lunchtrommel met vakjes.

Een goed begin voor een duurzaam leven

Pluk een appel

Boswachter in spe

Trek in een appel? Pluk ‘m dan zelf van de boom! Bij Het Groene Buitenland in Assendelft kun je op www. adopteereenappelboom.nl 5 kilo biologische appels kopen, die je zelf van de boom haalt. Behalve appelbomen vind je hier nog veel meer biologisch fruit en ook groente. Zo kun je bijvoorbeeld zien hoe aardappelen groeien in het veld of hete pepers in de kas. De plukdagen zijn op 27 september en 1 oktober. Meer informatie via de site.

Ben jij uit het goede boswachtershout gesneden en een echte natuurvriend? Dan ben jij misschien wel een boswachter in spe! Check het zelf via de ‘ruige’ tocht bij één van de negen Buitencentra van Staatsbosbeheer. Met het Hulpboswachtershandboek en hulpboswachtersjas vol met gadgets ga je op pad en leer je de natuur kennen. Ook help je de boswachter een handje met zijn werkzaamheden. Heb

je

werkzaamheden goed doorlo-

pen? Dan

ontvang je een diploma! Leeftijd: circa 6 tot 11 jaar, 5. Tijden en locaties via www.staatsbosbeheer.nl

54

herfst

alle

kosten €

een goed begin

‘Het Monsterlijke Monstertje Soep’

Samen koken is lekker en gezellig

Rode linzensoep met crème fraîche Voor 4 personen: klontje boter • 1 grote ui, gesnipperd • 2 teentjes knoflook, fijngesneden • 1 l kippenbouillon • 175 g rode linzen, gewassen en goed uitgelekt • 2 theel paprikapoeder • 2 aardappels, geschild, in dunne plakjes • 1 winterwortel, in dunne plakjes • 2 eetl boter • 2 theel gemalen komijnzaad • 1 eetl tomatenpuree • 1 bakje crème fraîche • paar sprieten bieslook

Prins van den Bergh is ambassadeur van EkoPlaza. Zij wil als kok en moeder dat haar kinderen gezond, puur en lekker eten. Ze vindt het belangrijk dat haar gezin een goede basis krijgt en laat haar kinderen Saami en Coco (op de foto) eten voelen, ruiken en proeven.

1. Verhit boter in een grote pan en fruit hierin de ui en knoflook. 2. Voeg de bouillon, linzen en paprikapoeder toe en breng aan de kook. 3. Zet het vuur lager, voeg de aardappel en wortel toe en laat ca. 20 minuten zachtjes doorkoken. 4. Smelt intussen de boter in een koekenpan en voeg de komijn toe. Verwarm tot het heerlijk geurt en roer er dan de tomatenpuree door. Laat circa 2 minuten zachtjes pruttelen. 5. Doe het tomatenpureemengsel in de soep en pureer alles glad en smeuïg met een staafmixer.

Tip:



Verdeel de soep over 4 kommen en maak met crème fraîche en bieslook een monsterlijk gezichtje in de soep!



herfst

55

Wat eet jouw huid vandaag? Wist je dat wat je op je huid smeert, binnen enkele minuten in je bloedbaan terecht komt? Wat je smeert, moet je dus ook kunnen eten! Ben jij je ook steeds meer bewust van de voordelen van gezonde voeding en kies je daarom voor pure en biologische ingrediënten? Dan zou dat eigenlijk ook voor je huid moeten gelden.

100% natuurlijk

Sinds haar ontstaan past Weleda ‘wat je smeert, moet je ook kunnen eten’ toe op haar producten. De huidcrème, een product dat al sinds 1926 bestaat, is hier een mooi voorbeeld van. Deze alles-in-één crème met uitsluitend natuurlijke ingrediënten heet tegenwoordig Skin Food. De rijke, voedende crème dringt diep door in

je huid en herstelt. Omdat Skin Food geen synthetische parfum-, kleurstoffen, conserveringsmiddelen of minerale oliën gebruikt, is dat geen probleem! Het product draagt het NATRUE-label omdat het ingrediënten van 100% natuurlijke oorsprong gebruikt. Dit internationaal erkende keurmerk voor natuurcosmetica is Weleda’s waarborg voor puur natuur.

Wist je dat Skin Food

• alle plekjes van je lichaam verzorgt die ruw en droog zijn, van schrale lippen tot droge voeten? • voor zowel de kinderhuid als ouder wordende huid geschikt is? • heilzame plantenextracten bevat, zoals biologische kamille, Calendula en het driekleurig viooltje die je huid verzorgen en tot rust brengen? • favoriet is bij diverse celebrities, zoals Adèle, Demi Moore en Victoria Beckham? • gemengd met je favoriete lippenstift een mooie glans geeft?

56

herfst

Smoothie met kamille 1 eetl kamille • 25 cl bronwater • 1 komkommer, in stukjes • 1 Granny Smith appel, in stukjes • 1 kiwi, in stukjes • 2 cm geraspte gember • 1 limoen 1. Trek thee van de kamille en het bronwater en laat afkoelen. Zeef de kamillethee en maak hier ijsblokjes van. 2. Doe de stukjes komkommer, appel en kiwi samen met de gember, het limoensap en wat geraspte limoenschil in een blender. 3. Voeg de kamille-ijsblokjes toe en mix tot een smoothie.

Behalve in je cosmetica, heeft kamille in voeding ook voordelen. Kamille is rijk aan flavonoïden en heeft een ontstekingsremmende werking. Zeker in de natte herfstmaanden een welkome plant!

Since 1921

Wat eet je huid vandaag? Skin Food. Natuurlijke voeding voor je huid Skin Food is de natuurlijke alles-in-éen crème bij uitstek die alle plekjes op het lichaam voedt die ruw en droog zijn. Van droge knieën en ellenbogen, gesprongen lippen, schrale handen tot ruwe voeten en zelfs het gezicht. Skin Food is een rijke, voedende crème die diep in de huid doordringt en herstelt. De crème is geschikt voor jong en oud. Een ideaal product om overal en altijd bij de hand te hebben. Nu ook beschikbaar in 30 ml, perfect voor in de handtas. Zonder synthetische geuren conserveringstoffen. Zonder minerale oliën. In harmonie met mens en natuur. www.weleda.nl

herfst Je vindt ons ook op Facebook

57

wow... Schoonheid Dat zit in alles waar ik blij van word: een mooie zonsondergang, lieve hondenogen, een herfstbos, een bloeiende artisjok en een prachtig kleurrijk gerecht op mijn bord. Gezondheid Voeding is de benzine van de motor van je lijf. Zonder eten kunnen we niet leven, van slecht eten worden we ziek. Wil je ten volle van het leven genieten, dan is het belangrijk om je lijf gezond te houden, zodat je alles kunt doen wat je wil. En het genieten van voeding geeft ook plezier. In je darmen zit een soort tweede brein, dat rechtstreeks communiceert met het brein in je hoofd. Dus hoe gelukkiger je darmen, hoe blijer jij bent. Lekker eten Ik voelde me vaak leeg na een prachtig diner in een restaurant. Ik miste pure gezondheid - ik wil ook gevoed worden! - en duurzaamheid. Via je bord kun je veel doen. Iedere hap is een keuze. Ik zag bij elke filosofie - van veganistisch tot raw food - iets moois, maar miste ook iets. Ik wilde het spannender. Ik bereid gerechten met louter lokale, liefst biologische ingrediënten. Afgelopen zomer is mijn concept in Milaan beloond vanwege smaak en presentatie, maar ook voor duurzaamheid en voedingswaarde! Genieten Dat heeft altijd wel met eten te maken: een nieuwe smaak of een product dat ik nog niet ken, zoals een nieuwe groente of peulvrucht. Maar ik word ook blij van dieren, de prachtige natuur en stilte om mij heen. Levensmotto ‘Leef ten volle, durf en doe!’ Veel mensen leven in hun hoofd en hebben prachtige ideeën, maar durven die niet te verwezenlijken. Ga ervoor! En hou vol, geef niet op. De weg is mooier dan het eindresultaat.

Femke van den Heuvel Mijn lijf

Je lijf is je beste vriendin die je altijd ondersteunt en bij je is. Ze helpt je je doelen te bereiken. Ze geeft je alles wat ze heeft. Je kunt er mee genieten, lachen, huilen en boos zijn. Dit mag je nooit ‘for granted’ nemen, dus goed voor zorgen!

58

herfst

Vegetarische chefkok en Ayurvedisch Voedingsconsulent Femke van den Heuvel (46) is afgelopen zomer in Milaan uitgeroepen tot één na beste Vegan Chef van Europa! Tevens is ze chocolatier en patissier van restaurant VlamIndePan. Hier kun je op speciale dagen genieten van een (biologisch) diner geïnspireerd door ayurvedisch, raw, het seizoen en de Japanse levenskunst. Ook verzorgt Femke catering, kookworkshops en de VIP Health & Nutrition koksopleiding, voor lijf, hart en hoofd. www.viphealthandnutrition.nl www.vlamindepan.nl.



herfst

59

True Superfood: Biologische superfoodmix in poedervorm voor je smoothie! True Superfood biedt een brede aanvulling van nutriënten uit biologische, plantaardige supervoeding in dertig sachets. Een sachet komt ongeveer overeen met twee koppen verse supervoeding. True Superfood is uniek door het brede scala aan ingrediënten en het gemak. En nú verkrijgbaar bij Ekoplaza.

 100% natuurlijk  Geen goedkoop vulmateriaal  Geen hulpstoffen  Geen gentechniek

NL-BIO-01 Niet-EU landbouw

 Geen hittebehandeling

True Superfood bevat spirulina, sap van tarwegras, sap van gerstegras, chlorella, brandnetel, appel, acerola-extract, rijsbes, blauwbes, vossenbes, wortelsap, bietensap, tomatensap, peterselie, spinazie, boerenkool, mergkool, Reishi mycelia, Maitake mycelia, Shiitake mycelia, Cordyceps mycelia, broccolikiemen, bloemkoolkiemen, boerenkoolkiemen, amylase, cellulase, lipase en protease. En verder niets. 100% natuurlijk. Geen goedkoop vulmateriaal, geen hulpstoffen, geen gentechniek en geen hittebehandeling. True Superfood dus.

ad true superfood udea.indd 1

14-08-14 12:48

mijn wereld

De wereld van... Wim Hof Wim Hof, alias de Iceman, toont met diverse recordpogingen aan waar je lichaam toe in staat is, zodra je jezelf daar fysiek en mentaal toe zet. Door de juiste training en oefeningen maakt hij zijn lichaam sterker en weerbaarder tegen ziektes. Dit bewees hij al op Discovery Channel, BBC, National Geographic en NBC. Zijn recordpoging waarbij hij met het ijs tot aan zijn nek in een cabine zat, was te zien op de Duitse, Amerikaanse en Chinese televisie. Wim wil nog altijd zijn huidige prestaties verbeteren, maar de uitdaging is vooral om jou te laten inzien welke lichamelijke mogelijkheden je allemaal onbenut laat. Kijk voor activiteiten op www.innerfire.nl.

WETENSCHAP: Het nieuwe geloof in de wereld: meten is weten. Wat ik aantoon het autonome zenuwstelsel in relatie tot het immuunsysteem - heeft mogelijkerwijs enorme veroorzaakt moeten hebben. Toch gaat dat maar heel langzaam. Wetenschap is sterk verstrengeld met belangen. Ik moet dus geduld hebben en doorgaan.

OVERWINNING: De elementen van de natuur zijn onze spiegel van oeroude mechanismen die daar op reageren en gestimuleerd willen worden. Ze zijn het verlengde van ons. Jarenlang heb ik spot en hoon gekend. Eindelijk is daar erkenning. Wat ik doe is bewezen en

Credit: Enahm Hof

gevolgen, dat kan toch iedereen zien?! Eigenlijk zou dat explosieve interesse en onderzoek

wetenschappelijk gestaafd. Dat geeft diepe rust. Ik ga verder, maar nooit meer op dezelfde manier. Nu focus ik mij op het overdragen van mijn technieken. De records zijn niet meer nodig, aangezien de wetenschap mij ruggensteunt.

ANGST: Angst kan rationeel en irrationeel zijn. Angst voor een afgrond is goed, angst uit eerdere trauma’s en of gebeurtenissen zijn blokkades die het hier en nu beleven afremmen. In mijn boek ‘De top bereiken is je angst overwinnen’ staat: angst is als rijden met de handrem erop. Haal die eraf en het leven wordt beter, lichter en voller.

GRENZEN: Gevoel kent geen grenzen, tenzij door gedachten ingeperkt. Wees als een kind dat onbegrensd kan voelen en zijn. Lichamelijk en geestelijk kun je je grenzen ontzettend verlengen, dat zie ik voortdurend, om uiteindelijk te komen bij een onbegrensd gevoel.

REISDOEL: Dat is hier en nu, gevrijwaard van geestelijke, psychische ballast die het bewustzijn vernauwen. Dit is de mooiste plek in het heelal, daarbuiten is het koud, doods, is er geen leven. Besef dat je leeft in geluk, gezondheid en kracht: LEEF! Ik hoop dat er een nieuwe wereld komt waar gezondheid, geluk en kracht elementaire werkelijkheden worden, voor iedereen!

LEVENSMOTTO: ‘Leef vanuit het hart, dat weet goed van kwaad te onderscheiden’. Het goede daarin is een onbelemmerde liefde: de bron van kracht, geluk en gezondheid. Dit vormt de basis om het bewustzijn te verruimen, zoals het vanuit de natuur bedoeld is.



herfst

61

62

zomer

lekker snel

Tortilla’s met blauwe kaas en paddenstoelen

250 g gemengde paddenstoelen, in stukjes gesneden 1 eetl olijfolie 400 g blauwe kaas (Authentique koe of geit, Bastiaansen), in blokjes 2-3 eetl ahornsiroop 4 lente-uitjes, fijngesneden zout en peper 4 tortillawraps 100 g gehakte pecannoten paar takjes bladpeterselie, grof gehakt

1. Verwarm de oven voor op 150ºC. 2. Bak de paddenstoelen in een droge koekenpan op hoog vuur tot het vocht verdampt is. Roer regelmatig. Voeg daarna een lepel olie toe en bak ze snel bruin. Haal van het vuur en laat afkoelen. 3. Vermeng de kaasblokjes met de paddenstoelen, ahornsiroop en lente-ui in een kom. Voeg zout en peper naar smaak toe. 4. Verdeel het mengsel over de 4 wraps en klap dubbel. Zet eventueel vast met een prikker. 5. Verwarm de wraps ca. 15 minuten in de oven tot de kaas net begint te smelten en de wraps warm zijn. Bestrooi met de pecannoten en garneer met peterselie.



herfst lente

63

Wraps met kipfilet en tikka masala currypasta

2 eetl tikka masala currypasta (Geo Organics) 300 g roomkaas 4 (grote) tortillawraps ± 150 g kipfilet (vleeswaren) ca. 4 eetl mangochutney ca. 50 g (flinke handvol) gehakte walnoten 8 eetl fijngeknipte bieslook

64

herfst

1. Meng de currypasta en de roomkaas tot een egale crème. 2. Verwarm de tortilla’s volgens de aanwijzingen op de verpakking zodat ze zacht worden. 3. Bestrijk iedere wrap met een dikke laag currycrème. Leg de plakjes kipfilet erop en besmeer met mangochutney. Bestrooi met de walnoten en de bieslook. 4. Rol de afgekoelde wraps op (eerst onderkant een stukje naar binnen slaan, daarna zijkanten) en verpak ze in plasticfolie. Bewaar tot gebruik in de koelkast. 5. Snijd de wraps voor het serveren in 2 stukken, en garneer eventueel met extra bieslook.

lekker snel

Tortilla’s met gehakt, chorizo en groenten

400 g (vegetarisch) gehakt olijfolie om in te bakken 100 g chorizo, in kleine stukjes 1 zak Italiaanse roerbakgroenten (Proef) 3 teentjes knoflook, zeer fijn gehakt 300 ml roerbaksaus oriëntal (Yakso) zout en peper 4 tortillawraps 4 eetl fijngehakte koriander

1. Verwarm de grill vast voor. 2. Bak het (vegetarisch) gehakt rul in een braadpan met wat olijfolie. Voeg paprika, knoflook en olijven toe en bak een paar minuten mee. Doe de gedroogde tomaten en de ketchup erbij en laat zachtjes pruttelen. Breng op smaak met zout, peper en hot peppersauce. 3. Schep de vulling in het midden van elke wrap, vouw ze dicht en leg ze in een ovenschaal met de sluiting naar boven. 4. Bestrijk elke wrap (sluiting) met zure room en bestrooi met fêta of geraspte kaas. 5. Leg even onder de grill en bestrooi voordat je opdoet met verse koriander of selderij.

Lekker met frisse komkommersalade.



herfst lente

65

Demeter

De biologisch-dynamische landbouw borduurt verder op de biologische uitgangspunten. De gedachte is dat je de hele keten probeert te optimaliseren, waarbij bodemvruchtbaarheid essentieel is. Zo werkt de biologisch-dynamische boer bijvoorbeeld met natuurlijke preparaten om het composteringsproces een extra stimulans te geven. Biodiversiteit is cruciaal voor een gezonde ontwikkeling van de gewassen, dus doet men aan ruime vruchtwisseling en een gemengde bedrijfsvoering van akkerbouw en veeteelt.

66

herfst

Duurzame samenwerking met Italiaanse telers

Altijd voeding vol levenskracht en karakter in huis

Met conserven van ‘het dichtste bij de natuur’ Bij EkoPlaza vind je conserven van het merk ‘het dichtste bij de natuur’: producten van biologischdynamische landbouw en verwerking. Biologisch betekent zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen geteeld en zonder toevoegingen van kunstmatige kleur-, geur- en smaakstoffen verwerkt. Bij dynamisch hangt alles met elkaar samen: de levende bodem, de planten vol levenskracht en de natuurlijke omgeving van de mens zelf. De conserven van ‘het dichtste bij de natuur’ komen van het Nederlandse familiebedrijf Machandel. Hier verwerken ze al meer dan 30 jaar met veel zorg biologisch-dynamische en biologische groenten en fruitconserven. Piet Glasbeek begon met het maken van biologisch-dynamische zuurkool in het Friese Haulerwijk. Vers in houten vaatjes en later ook verpakt in glazen potten. De naam Machandel was snel gekozen: het is een oud Fries woord voor jeneverbes, die ook aan de zuurkool wordt toegevoegd. In het familiebedrijf wordt nog steeds gewerkt met zo weinig mogelijk bewerking(en) voor smaak en gezondheid. Eind jaren ‘70 bracht Machandel als eerste Demeter-bio augurken, rodekool, bieten, bruine bonen en later maïs, zilveruien, tuinbonen en asperges op de markt.

Kikkererwt aan de plant



herfst

67

Duurzame relatie De ‘het dichtste bij de natuur’ oer-Hollandse groenten zijn onder meer doperwten, spinazie, rode bieten, tuinbonen en witte kool voor zuurkool. De zuiderse producten - zoals kikkererwten en linzen komen al jarenlang uit Italië en Spanje. Het conserveren van verse groenten heeft een lange voorbereidingstijd nodig. Alles wordt tot in de puntjes gepland, voordat de groenten in de fabriek wordt behandeld. In Nederland wordt samen met de teler een keuze gemaakt voor het juiste soort gewas, waarvan de zaden een jaar van te voren gereserveerd moeten worden. Dan wordt met de teler de geschikte akker uitgezocht en zaaiklaar gemaakt. Machandel bekijkt samen met de teler vervolgens naar onder meer de groei van het gewas. Het precieze moment van oogsten wordt op het laatste moment - soms binnen 24 uur! - bepaald naar gelang de rijpheid en stevigheid. Wanneer ook het weer nog meewerkt is er alles aan gedaan om het beste van het land in het glas te krijgen. Linzen en kikkererwten worden geteeld door een coöperatie van boeren in Sicilië, die onder begeleiding van Machandel zijn overgeschakeld van bio naar Demeter. De hele productie is voor de Nederlandse markt bestemd. In Sicilië geoogst, gesorteerd en gedroogd, belanden ze hier in de pot. De duurzame samenwerking tussen teler en Machandel is essentieel en leidt tot kwalitatief hoogstaande producten.

Schoonste bedrijf

Bij biologisch-dynamische landbouw is het belangrijk dat de teelt de vruchtbaarheid van de aarde niet aantast, maar juist bevordert. Uiteraard zijn synthetische kunstmest en bestrijdingsmiddelen niet toegestaan. Machandel is volgens de Gifmeter van de Keuringsdienst van Waren al vier jaar lang het ‘schoonste’ bedrijf van Nederland. Machandel heeft met de telers van de oer-Hollandse groenten een langdurige relatie opgebouwd. Deze ruim 30-jarige gezamenlijke ervaring vormt nog steeds de basis van het bedrijf.

Rechts op de foto staat Piet Glasbeek

68

herfst

slow food in de herfst

Italiaanse lamsstoofpot ca. 400 gram lamsvlees (lamsbout, lamsschouder), in dobbelstenen • 1 mespunt kokosolie + een scheut olijfolie • 2 flinke tenen knoflook, uitgeperst • 2 dl rode wijn • 1 flinke theel kurkuma • 1 dessertl rozemarijn • 1 dessertl Italiaanse kruiden • evt. 4 blaadjes verse munt (of wat verse basilicum) • 3 flinke uien, gesnipperd • 2 rode paprika’s, zaadlijsten verwijderd, in reepjes • 2 eetlepels zongedroogde tomaatjes, in reepjes • peper en zout 1. Bak het vlees aan in de kokosolie. Voeg vervolgens knoflook, rode wijn, peper en zout toe. Laat 30-45 minuten sudderen (afhankelijk van het vlees) tot het gaar is. 2. Doe een scheut olijfolie in een andere (koeken)pan en fruit vervolgens de uien. Voeg de paprika en de gedroogde tomaatjes, samen met de kurkuma, bij de uien en laat beetgaar worden.

3. Schep het door het lamsvlees. Voeg evt. de fijn gesneden munt of basilicum toe. Maak verder op smaak met peper, zout, rozemarijn en/of Italiaanse kruiden. 4. Lekker met sperzieboontjes of spruitjes. Eventueel kun je er ook zilvervliesrijst bij serveren.



herfst

69

Onze eigen “Traay” kasten op de Veluwse heide.

aan de Onze eerste bijenkasten (1977) Traayweg - Woudenberg

Nog steeds... verslingerd aan honing - Lelystad (2014)

Oprichter van de Traay, Wouter Vuyk imkert al meer dan 35 jaar op biologische wijze in Lelystad en op de Veluwse heide. Hij heeft aan de wieg gestaan van de totstandkoming van de richtlijnen voor het EKO keurmerk voor biologische honing. Om het milieu zo min mogelijk te belasten, kopen we zo veel mogelijk biologische honing van regionale Europese imkerijen. Je proeft de zorg van de imker!

de Traay Verslingerd aan honing www.detraay.com

T H E A R T O F C H O C O L AT E VIVANI, een chocolade van uitstekende kwaliteit, wordt ge-

gehalte en echte Bourbon vanille. Vrij van emulgatoren. De ingrediënten zijn voor 100% van gecontroleerd biologische teelt.

PUUR CRANBERRY

70

herfst

PUUR 85% CACAO

PUUR 70% CACAO

PUUR CHILIPEPER

PUUR 92% CACAO

PUUR SINAASAPPEL

W W W.V IVANI.DE

maakt met de beste ingrediënten. Met een zeer hoog cacao-

Biologische en duurzame vis

Zo herken je het

Ambachtelijk gerookte zalm, duurzame forel of biologische gamba’s. Overal zie je dit soort ‘kreten’ op visverpakkingen staan. Maar dit zegt niets als er geen keurmerk en certificaat voor biologisch of duurzaam aan verbonden is. Bij EkoPlaza vind je deze biologische en duurzame vis wel, zowel vers als diepgevroren. Duurzaam en biologisch lijken op elkaar, maar zijn niet hetzelfde. Met een keurmerk wordt in één oogopslag duidelijk dat jouw visproduct in orde is.

Biologisch gekweekte vis Biologisch is een wettelijk beschermde term. Iets mag alleen biologisch heten als het productieproces aan wettelijke voorschriften voldoet. Deze regels worden door de Europese overheid bepaald en gecontroleerd door bevoegde instanties. De visleverancier van EkoPlaza is één van de weinig verwerkers van biologische vis, schaal- en schelpdieren in Nederland. Bij biologische gekweekte vis: • wordt op kleinere schaal en met minder vissen tegelijk gekweekt. Dit bevordert de smaak en de levenskwaliteit van de vis; • komt geen antibiotica aan de kweek te pas.

“Gekweekte vis is niet wild, maar kan wel biologisch zijn. Wilde vis daarentegen is nooit biologisch.” Duurzame vis Om ook in de toekomst vis te kunnen blijven vangen en eten, moet er voldoende in de zee achterblijven voor nieuwe aanwas. Door duurzame vis te kopen en te eten, draag je bij aan de bescherming van de natuur onder water. Het vissen moet oneindig door kunnen gaan, dus: • alleen grote, volwassen vissen worden gevangen. Dit kan bijvoorbeeld door grofmazige netten te gebruiken, waardoor kleine vis niet wordt meegenomen. • gebeurt dit met zo min mogelijk schade aan de zeebodem, het milieu, zeevogels en zeezoogdieren. • worden (inter)nationale wetten nageleefd en met het beheer wordt ingespeeld op veranderende omstandigheden.



herfst

71

Visleverancier Maasland Aquacultuur is de visleverancier voor EkoPlaza, die met grote betrokkenheid voor milieu, mens en dier werkt. Om zeker te zijn dat hun vis duurzaam of biologisch is, hebben ze goed contact met de vissers en kennen ze de herkomst van de visproducten. Zij zijn trots op de keurmerken en certificaten die aan het bedrijf zijn toegekend, namelijk MSC, ASC en Skal Biocontrole. Hieruit blijkt dat hun vis aan de internationale standaarden voldoet om biologisch of duurzaam te mogen heten. Behalve de duurzame vangst, wordt vis ook duurzaam verwerkt bij Maasland Aquacultuur. Alles is erop gericht om co2-neutraal te worden. Er wordt energiezuinig, met groene stroom en milieuvriendelijk gewerkt. Zo zorgen zonnepanelen voor eigen energie en de zonneboiler voor warm water. Kijk voor het aanbod op www.maaslandaquacultuur.nl.

MSC: Marine Stewardship Council voor duurzame wildgevangen vis, draagt door hun keurmerk en certificeringsprogramma bij aan gezonde oceanen. De milieuwinst is zichtbaar, want onderzoek toont aan dat MSC-gecertificeerde visserijen betere milieuresultaten laten zien wat betreft het herstel van visbestanden, minder bijvangst en de uitbreiding van beschermde gebieden op zee. ASC: Aquaculture Stewardship Council, draagt door hun keurmerk en certificeringsprogramma bij aan verantwoord gekweekte vis. Zij dragen bij aan de hervorming van de visserij naar een duurzame markt. Skal Biocontrole: onafhankelijke organisatie voor het toezicht op de biologische productie om ervoor te zorgen dat wat ‘biologisch’ wordt genoemd, dat ook daadwerkelijk is. Het keurmerk op kweekvis geeft aan dat deze vis afkomstig is van een gecontroleerd biologisch productieproces.

72

herfst

Wijntip Theodor Orb Riesling Voor een gerecht met zoveel uitlopende smaken, gerookt, bitter van de witlof en zuren van citroen en kappertjes is er maar één wijn die perfect combineert: een Riesling! De Theodor Orb Riesling heeft zuren, fris fruit, de lengte speelt met het bittertje van de witlof en combineert met speels gemak met de zuren in het gerecht en is daarnaast ook om zo te drinken heerlijk, mocht er nog iets over blijven na het eten!

Witlofsalade met gerookte zalm en tomaten 4 struikjes witlof • sap van 2 citroenen • 1 eetl olijfolie • 4 hardgekookte eieren, gepeld en in vieren gesneden • 2 tomaten, in vieren gesneden • 100 gr gerookte zalm, in reepjes • 2 eetl kappertjes • 1 eetl dille, fijngehakt 1. Snijd de bitterpunt uit de witlof kegelvormig weg en snijd de struikjes in grove stukken. 2. Meng het citroensap met de olijfolie en schep dit direct door de witlof.

3. Verdeel de witlof over 4 borden en beleg met ei, tomaat en zalm. 4. Strooi de kappertjes en de dille erover.

Tip: Lekker met stokbrood.



herfst

73

Biologisch voor jezelf logisch? En voor je huisdier dan? Het dierwaardig bestaan van de dieren en het gezondheidsaspect zijn meestal de argumenten om voor biologisch vlees te kiezen. Maar denk je hier ook bij na als je voor het diervoedingschap staat? Ook voor jouw eigen huisdier en het dier dat in de voeding is verwerkt, is er een wereld van verschil.

Diervriendelijk alternatief Biologisch YARRAH is het diervriendelijke alternatief voor complete honden- en kattenvoeding, waarvan pluimvee, vee en vis de basis vormen. De biologische (pluim-)veehouderij garandeert dat de dieren de ruimte krijgen om op een natuurlijke wijze te bewegen en te groeien in een omgeving die stress minimaliseert. Alle Yarrah producten bevatten biologisch gecertificeerde grondstoffen (EKO), dus zijn vrij van chemische kleur-, geur-, smaakstoffen of kunstmatige conserveermiddelen. De plantaardige ingrediënten zijn gegarandeerd GMO-vrij en traceerbaar tot aan de bron. Het voer bevat alle benodigde vitaminen, mineralen, proteïnen en aminozuren en heeft een hoogwaardig voedingsgehalte, zodat je huisdier genoeg energie heeft om lekker actief te zijn. Ook in het assortiment: Grain-Free (glutenvrij) en vegetarische/veganistische producten.

74

herfst

EEN GEZOND EN LEKKER DIERENLEVEN VOLGENS... Hanneke van Ormondt

Diervoeding wordt lekkerder gemaakt door kunstmatige geur- en smaakstoffen, suiker, zout en vetten te gebruiken. Dierenarts Wirtjo Meursing heeft in zijn dierenkliniek te Soestdijk regelmatig te maken met zieke huisdieren bij wie voeding een rol speelt: “Wij geven vaak voedingsadvies, te beginnen bij de pup. Kwaliteitsvoeding én de afstemming hiervan op de uiteindelijke grootte van de hond of kat, werkt preventief bij gezondheidsproblemen, zoals overgewicht en kreupelheid. Teveel suiker kan leiden tot diabetes en teveel zout bij katten tot blaasproblemen.”

“Voor onze huis-

Bio, logisch toch?

recht hebben op een goed leven. Niet

“Wat betreft biologisch gelden dezelfde voordelen als voor de mens. De (genees) middelen die in de veehouderij gebruikt worden, komen in de voeding terecht. Voer met bestrijdingsmiddelen, antibiotica en verontreinigingen kunnen leiden tot gezondheidsproblemen. Ook zijn er huisdieren met een intolerantie voor dierlijke eiwitten, met als gevolg jeuk en huidproblemen. Katten zijn echte carnivoren en hebben vlees nodig om geen gezondheidsproblemen te krijgen. Voor honden raden we dan wel vegetarisch voer aan. Omdat ze hiermee vitamine B12 en taurine (aminozuur) missen - dit komt van nature in vlees voor - is het goed om erop te letten dat dit aan het voer is toegevoegd.” Wil je meer lezen over hoe diervoeding verbeterd kan worden? Kijk dan op

alleen jouw kat, maar ook de kip. Dat

www.yarrah.nl

dieren willen we niets minder dan het

beste.

Veel

Nederlanders verwennen hun kat met het duurste voer uit de supermarkt. ‘Sheeba luxe menu kipfilet’ bijvoorbeeld kost meer dan €10,per kg. Maar voerproducenten zoals Sheeba stoppen plofkip in het kattenvoer! Wakker Dier vindt dat alle dieren

kan door te kiezen voor biologisch honden- en kattenvoer. En het mooie is dat een blikje biologisch kattenvoer met kip per kilo goedkoper is dan de Sheeba met plofkip. Jij blij, je kat blij en de kip blij!” Hanneke van Ormondt is woordvoerster van Wakker Dier. Zij zien het als hun missie om een samenleving te bewerkstelligen waarin alle dieren in de vee-industrie recht op een dierwaardig leven hebben met volop ruimte voor natuurlijk gedrag en waar ze met respect worden behandeld. www.wakkerdier.nl

healthy planet

Droomontmoeting in ziekenhuis

Hart voor dieren

Stichting ‘Sport Helpt’ is nog maar net van start en nu al hebben bijna 250 topsporters zich vrijwillig aangemeld om iets te doen voor kinderen in het ziekenhuis. In samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Kindergeneeskunde (NVK) organiseert de stichting droomontmoetingen voor ernstig zieke kinderen met een topsporter van zijn of haar favoriete sport. Hiermee geven ze deze kinderen een positieve impuls in hun ontzettend zware periode. “Elke extra lach van een ernstig ziek kind is alweer een overwinning”, aldus oprichters Tim Jenniskens en Rogier Hofman, Olympische hockeymedaillewinnaars. Op YouTube onder Stichting Sport Helpt Lancering vertellen topsporters waarom ze meedoen.

De Heart for Animals Foundation organiseert fundraisingevenementen met als doel een diervriendelijk Nederland. Andere stichtingen en particulieren kunnen aanvragen doen, zolang het doel maar dierenwelzijn is, bijvoorbeeld de Dierenambulance, het dierenasiel of een particulier die voor eigen kosten dieren opvangt. Per doel wordt bekeken wat de foundation kan betekenen. Dat kan variëren van het kopen van voedsel voor de dieren, meebetalen aan de aankoop van een nieuwe ambulance of bijvoorbeeld de communicatie verzorgen. Oprichtster Barbara is genomineerd voor de Jonge Helden Top Tien en zus Cynthia is haar ‘sidekick’. In de jury zit o.a. Marianne Thieme. www.heartforanimalsfoundation.com

Behind the Brands

Orde in oerwoud van logo’s

Benieuwd hoe bepaalde merken scoren op diverse duurzaamheidsthema’s? Kijk dan op www.behindthebrands.org, waar Oxfam Novib - na uitgebreid onderzoek - de werkwijze van de grootste en meest invloedrijke voedselbedrijven onthult. De Behind de Brands-scorekaart vergelijkt en beoordeelt het beleid en de beloftes op diverse thema’s, van water tot vrouwen. Gekeken wordt naar de maatregelen die worden genomen om het leven van kleinschalige boeren en de (land)arbeiders te verbeteren. Jouw stem telt! Moedig bedrijven aan om hun beleid te veranderen en deel de site met al je sociale netwerken.

Er komen steeds meer duurzaamheidskeurmerken en -logo’s in Nederland. Maar wat het bloemetje, blaadje of aardbol nu precies betekent, is vaak onduidelijk. Daarom lanceerde Milieu Centraal een online keurmerkenwijzer, met informatie over ruim 170 duurzaamheidskeurmerken en -logo’s. Op www.keurmerkenwijzer.nl kun je ze onderling vergelijken op milieuvriendelijkheid, dierenwelzijn, eerlijke handel en de betrouwbaarheid van de controle. Een voorbeeld is het vaak misleidende dolfijntje op een blik tonijn, met de tekst ‘dolfijnvriendelijk gevangen’. Beter is om af te gaan op het betrouwbare MSC-keurmerk voor duurzaam gevangen wilde vis.

Groenten telen en delen In Hoorn (NH) is stichting Eetbaar Hoorn lekker bezig: met hun moestuin helpen ze anderen. De 6.000 vierkante meter grond was eigenlijk voor huizenbouw bedoeld, maar door de crisis bleef de grond braak liggen. De geteelde groenten worden onder meer uitgedeeld aan de voedselbank. Ook gaat er groente naar het wijkcentrum voor de cursus Budget Koken voor minima. Doel is om meer te laten ‘groeien’ dan alleen groenten en fruit. Daarom worden leerlingen van de praktijkschool en mensen die de draad weer willen oppakken in hun leven, gevraagd mee te helpen in de tuin. Bron: rtvnh.nl



herfst

75

WAARACHTIGHEIDSJOURNAAL:

Hartige thee Wat is hartige thee: een compleet nieuwe ervaring van theedrinken. Deze thee combineert biologische groene en zwarte thee met biologische groenten, wilde kruiden en aromatische specerijen. Waarom hartige thee: op de ‘hartige trek-momenten’ gaan we snacken of we nemen soep. Savory Tea betekent ‘hartige thee’, maar in tegenstelling tot soep of bouillon is deze hartige thee helemaal niet zout of vet. Van deze lichte thee kun je op alle momenten van de dag genieten en het bevredigt je behoefte aan iets hartigs. Welke smaken zijn er: de mediterrane Tomato Mint is een combinatie van

Wat je wilt weten over… Wat: Producten: Inspiratie:

Motto: Variatie:

76

herfst

hartige thee hartige thee is verkrijgbaar in vier varianten: Tomato Mint, Carrot Curry, Fennel Spice en Spinach Chive. lekker om je rijst of noedels te koken met een zakje hartige thee, om je gerecht een bepaalde smaak mee te geven. een cafeïnevrije thee op basis van alleen maar 100% echte ingrediënten. geniet ook van varianten kruidenthee en witte thee, zoals Chamomile Lemon, Rooibos, Moroccan Mint, White Rose en Orange Spice of de Numi Organic Pu-erh met de hoogste kwaliteit thee van 500 jaar oude theebomen.

rijpe tomaten, muntblaadjes, decaf zwarte thee, een vleugje kaneel en citroenschil. De kruidige Carrot Curry is een combinatie van verwarmende zoete wortel en koriander met een pittige mix van curry, kurkuma en gember. De zachte Fennel Spice bevat vers gesneden venkel, zoethout, knolselderij en reepjes sinaasappel met een decaf groene thee en de vollere Spinach Chive bevat gestoomde spinazie, citrusvruchten, koriander, dille, bieslook en decaf groene thee.

Welke thee wordt gebruikt in de hartige thee: Savory Tea is van Numi Organic Tea, een merk dat bekendstaat om zijn hoge kwaliteit theebladeren en het gebruik van 100% echte ingrediënten.

Wat wordt bedoeld met 100% echte ingrediënten: pure kruiden en echte groente en fruit. In tegenstelling tot bijna alle andere theemerken wordt bij Numi nooit een aroma, extract of smaakstof toegevoegd. Het Numi Team reist naar de thee- en groente-producerende landen en betrekt de thee, groente en kruiden direct van de telers. Hiermee verzekeren ze zich van de meest kwalitatieve en verse - in het seizoen - geplukte ingrediënten.

Hoe duurzaam is deze thee: de thee is 100% gecertificeerd biologisch en fairtrade, koosjer en halal. Numi denkt aan de mens en onze planeet. De verpakkingen zijn bijvoorbeeld gemaakt van 85% gerecycled materiaal en bedrukt met inkt op basis van soja. De thee wordt CO2-neutraal gemaakt in theezakjes die volledig biologisch afbreekbaar zijn..



herfst

77

Eersteklas sojabonen uit het hart van Europa

Taifun startte in de 80-er jaren in een kleine Duitse keuken met een zak sojabonen en een passie voor tofu. Ze gebruikten uitsluitend sojabonen vrij van genetische modificatie (GM) en afkomstig van gecertificeerde biologische landbouw. In 1996 werden in de Verenigde Staten voor het eerst genetisch gemodificeerde sojabonen geteeld. Het verkrijgen van GGO-vrije bonen werd een probleem, ook vanwege het risico op residubesmetting. Taifun bracht de sojaboon naar Europa en maakte daarmee de weg vrij voor regionale sojateelt. Sojabonen groeien in een warm klimaat, vandaar dat gekozen werd voor de zonnige Duitse Boven-Rijn regio. Acht biologische boeren deden een poging en hielden gelukkig vol, want tegenwoordig telen ze uitstekende tofu sojabonen met een bijzonder hoog eiwitgehalte. Er zijn intussen meerdere Duitse projecten opgestart en ook in Oostenrijk en Frankrijk telen boeren de tofu sojaboon.

Weidse velden Taifun werkt nauw samen met de boeren, meestal familiebedrijven, en kent ze persoonlijk. Ze bezoeken de velden, houden de kwaliteit van de sojabonen in de gaten en lossen elk sociaal of ecologisch probleem snel op. Met de teelt is de boer verzekerd van een inkomen en zorgt er met de sojateelt voor dat het typisch lokale landschap - weidse velden - behouden blijft.

GGO-vrij Taifun wil in heel Duitsland de ideale sojaboon kweken voor het produceren van hoge kwaliteit tofu. Taifun is een gecertificeerd zaadproducent en momenteel ontwikkelen ze in een speciaal laboratorium biologische sojarassen die resistent zijn tegen koude temperaturen. Zo kunnen nog meer boeren werken met biologische hoge kwaliteit GGO-vrije zaden.

Lekker dichtbij Taifun is trots op de diversiteit van de kleine en middelgrote bedrijven waarmee ze samenwerken. Zo’n 100 boeren in Centraal-Europa telen tofu sojabonen op ruim 1.400 hectare. Zo komt meer dan 80% van de tofu sojaboon van dichtbij en het resterende percentage uit Canada en Zuid-Brazilië, waar al jarenlang een samenwerking met biologische boeren is.

78

herfst

• Tofu - gemaakt van sojamelk - bestaat al zo’n 2000 jaar en wordt veel gebruikt in de Oosterse landen, zoals China en Japan. • De bereiding lijkt op die van kaas. Met behulp van coagulanten gaat de sojamelk klonteren en door het vocht uit de wrongel te persen ontstaat tofu. • Bij EkoPlaza vind je stevige tofu of zijdezachte, gemarineerd of gerookt en tofuburgers. • Tofu is 100% plantaardig en voor vegetariërs is het een prima bron om eiwitten en vitamine B binnen te krijgen. • Verkruimelde tofu op smaak gebracht met kruiden en daarna gebakken is een goede vervanging voor gehakt. • Zachte tofu is geschikt in toetjes, zoals in mousse au chocolat. • Gerookte tofu is lekker in stamppotten.

voorkom je ‘after-lunch’ en ‘16.00 uur dip’

Avocado Lunchwrap

recept van Rineke Dijkinga: Weten van (h)eerlijk eten Voor ca. 10-12 haverwraps: 300 g havermeel • 7 eieren • ca. 400 ml geitenkarnemelk • 1 theel kruidenzout • 1 eetl zeer fijn gesneden rozemarijn of 1 theel gemalen rozemarijn • kokosolie om in te bakken • Voor de vulling per wrap: 1 eetl zure room/ kwark/ ricotta of hüttenkäse (of gebruik haver-, spelt- of rijstroom of laat helemaal weg) • ½ avocado, in stukjes gesneden • ½ lente-ui, fijngesneden • 1 eetl zonnebloempitten, op heel laag vuur droog geroosterd • 1 theel citroenrasp + een theel citroensap • scheutje olijfolie • peper en zout Voor de haverwraps: 1. Mix alle ingrediënten tot een beslag en bak hiervan wraps in kokosolie (zoals pannekoeken bakken).

Voor de vulling:

2. Meng de rest van de ingrediënten door elkaar. 3. Schep de vulling op de wrap, rol op en zet eventueel vast met een prikker. 4. Schep er een lepel zure room (of alternatief) bij.

1. Besmeer de wrap met zuivel naar keuze (optioneel).

herfst

79

Op 19 oktober ben je welkom op ons bedrijf om zelf zaad in te zaaien

Granen zaaien, pompoensoep eten en varkens kijken Zaterdag 19 oktober kun je bij Overesch vanaf 13.00 uur biologisch-dynamische wintergranen zaaien, afkomstig van duurzaam veredelde en geteelde zaden: veredeld met grote aandacht voor voedingskwaliteit en smaak, dus niet op grond van opbrengstscore per hectare of technische eigenschappen voor de verdere verwerking tot brood. Medewerkers van EkoPlaza zijn aanwezig om pompoensoep uit te delen, die ter plekke wordt bereid met pompoenen van het land. In de ‘skybox’ is ruimte voor een drankje en kun je de varkens observeren hoe ze in het stro liggen of badderen in de modderpoel. Na afloop krijg je een goodiebag mee van EkoPlaza. Aanmelden via site toekomst zaaien.

80

herfst

VIER HET LEVEN EN DE VITALITEIT VAN DE NATUUR:

KOM TOEKOMST ZAAIEN!

Op zondag 19 oktober kan iedereen die geïnteresseerd is in de biodynamische landbouw zelf het biologische zaad inzaaien voor de voedselproducten van morgen. Duizenden mensen op meer dan 100 locaties in 14 Europese landen vragen met ‘Toekomst Zaaien!’ aandacht voor de bodemvruchtbaarheid en een toekomst met biologische, GGO-vrije landbouw. Ook Jan Overesch doet mee met zijn biodynamisch bedrijf. De familie Overesch boert al sinds 1798 in Raalte. Naast eigen gronden pachten we gronden van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en particuliere grondeigenaren. Op het gemengd bedrijf werkt men met een gesloten kringloop: “Met ’Toekomst Zaaien!’ kan ik de consument betrekken en verbinden met de teelt, het zaaien en uiteindelijk de oogst van de gewassen, die straks op hun bord belanden. We leggen persoonlijk uit waarom wij ons zorgen maken over de gangbare ‘giflandbouw’, waar wordt gewerkt met rassen van grote zaadveredelingsbedrijven, die ongevoelig zijn voor de (gif)middelen die zij ook verkopen. Behalve de plant, vernietigt het alles. Je hebt dan veel kilo-opbrengst, maar de grond is dood. Op den duur kun je niets meer verbouwen en is er steeds minder leven. Wij laten zien dat alles draait om het gezonde bodemleven: dat is de spil van onze voedselvoorziening en belangrijk voor mens en dier. Door samen te werken met de natuur en gezond zaad te zaaien, levert dat bovendien een grote biodiversiteit op.”Verder is het zaaizaad dat de biologische boer gebruikt Gen-techvrij.”

waarvan je niet teveel moet gebruiken. Wij gebruiken 1/3 van wat er in de intensieve teelt gebruikt wordt. Bij planten in de kas die op steenwol groeien, wordt het mineraal via een infuus toegevoegd. De wortel groeit heel snel en vervolgens de plant ook, waardoor weinig andere waardevolle stoffen worden opgenomen en de groente weinig smaak bevat. Bij ons neemt de grond de duurzame meststoffen op, waardoor de bodemvruchtbaarheid groter wordt. De plant haalt vervolgens allerlei belangrijke stoffen uit de bodem. Dat kost tijd en veelal kun je niet 100% oogsten. Natuurlijk moet je geld verdienen, maar zoals het in de intensieve landbouw gaat, zo kan het niet doorgaan. Vandaar de aandacht voor ‘Toekomst Zaaien!’”

‘Ben jij één van die duizenden Europeanen die met handen vol biologisch zaad over de akker loopt om te zaaien voor onze toekomst?’

Genieten voeding, geen vulling Jan: “Vóór het zaaien is de grond bemest met mest van eigen erf. Hierdoor komt stikstof in de bodem: een belangrijk mineraal waardoor de plant kan groeien, maar

Meer informatie via www.toekomstzaaien.nl.

herfst

81

Next

Het volgende nummer van Lekker Weten ligt 8 december in de winkel. Let ook op de kerstspecial vanaf 11 november.

5x winter op je bord

Ontbijt, de allerbeste start van een gezonde dag Inspiratie, tips en ideeën voor een echte winter! Lekker Weten is een uitgave van EkoPlaza en verschijnt 4 keer per jaar.

colofon

EkoPlaza Postbus 244 5460 AE Veghel

82

Acquisitie (non-food) Bureau Sjoerdsma [email protected] 026 - 3817658

Doornhoek 4040 5465 TD Veghel Tel: 0413-256700

Concept Sigrid Koeleman en Fridie van Loon

[email protected] www.ekoplaza.nl

Realisatie Caplan

CONTACT EKOPLAZA Hans van Mierlo Acquisitie Stephan Blommendaal (EkoPlaza)

herfst

Hoofdredactie Sigrid Koeleman Art Direction Myrthe Bergboer vormgeving Irma Theunisse

Fotografie Jurriaan Huting istockphoto Food Thea Spierings, Charlotte Warner, Ben Verloop, Sandra Pilkes, Prins van den Bergh eindredactie Elles van Genugten Mandy van Lankveld styling Femke van Waveren Uitgever Fridie van Loon

PEFC/30-31-151

©Caplan – 2014 Informatie uit deze uitgave mag worden overgenomen mits de uitgever en/of EkoPlaza voorafgaand toestemming hebben gegeven, echter uitsluitend met bronvermelding. Lekker Weten wordt met de grootst mogelijke zorgvuldigheid gemaakt, wijzigingen in prijs, maatvoering, etiket en/of assortiment, en type- en drukfouten zijn uitdrukkelijk voorbehouden. De genoemde producten zijn te verkrijgen of te bestellen in alle EkoPlaza-winkels. Kijk voor een vestiging bij u in de buurt op www.ekoplaza.nl

Jan Duijndam Hoeve Biesland, Delfgauw (ZH)

ontdek de herkomst 1

Scan de QR code op de verpakking

09 059110:01

3 En zie welke boer onder andere de melk levert voor uw product

2

Voer de productiecode in

09 059110:01

09

05

91 10

01

n

va

k el m en et ig m e id ze n re on ere

be

Volle Yomio

bo

Transparanter kan niet! www.zuiverzuivel.nl