Uit de schaduw van het bankwezen Feiten en cijfers over bijzondere financiële instellingen en het schaduwbankwezen Openbare technische briefing, Tweede Kamer 13-06-2013
Barbara Baarsma & Marco Kerste
Agenda A. Overige g financiële instellingen g B. Bijzondere financiële instellingen C. Het schaduwbankwezen
13 juni 2013
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
2
Deel A Overige financiële instellingen Out of Scope Financieel S Systeem steem Banken, verzekeraars, pensioenfondsen 3.749 Miljard
Scope Onderzoek 7 925 miljard 7.925 Overige financiële instellingen (ofi’s) 4.176 miljard bfi’s
Banken 2.251 miljard Verzekeraars 441 miljard
Niet-Fin bfi’s 2 412 Miljard 2.412 Milj d
2.890 miljard Fin-bfi’s 478 Miljard
ofi’s excl. bfi’s 1.286 Miljard
Pensioenfondsen 818 miljard
‘Traditionele’ financiële instellingen 3.749 Miljard
13 juni 2013
BFI’s 2.890 Miljard Schaduwbankactiviteiten 1.451 Miljard
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
3
Deel B Bijzondere financiële instellingen (1) Trustkantoren Klantrelatie
Scope van het onderzoek: bfi’s 25%
Klantrelatie
Doelvennootschappen die geen bfi zijn
Overige klanten trustkantoren
75%
+/−12.000 / 12.000 bfi bfi’ss (2010) (8.500 internationale concerns)
13 juni 2013
Klantrelatie
+/−23.500 doelvennootschappen
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
4
Bijzondere financiële instellingen (2)
Nederlandse bedrijven in handen van een buitenlandse eigenaar met als primaire functie het ontvangen van geld uit het buitenland en het uitbetalen van geld aan het buitenland
SPV 2 257
Gemengd 5.534
Houdster 4 037 4.037
Finanmij 1.711 Royaltymij 437
Definitie DNB: Ondernemingen of instellingen, instellingen ongeacht de rechts rechtsvorm, orm welke elke ingezetenen inge etenen zijn ijn en waarin niet-ingezetenen, direct of indirect, via aandelenkapitaal of anderszins deelnemen en die tot doel hebben of zich in belangrijke mate bezighouden met het ontvangen van middelen van niet-ingezetenen en het doorbetalen daarvan aan niet-ingezetenen
13 juni 2013
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
5
Stromen via bfi bfi’s s door Nederland Totale financiële transacties i.v.m. leningen, g deelnemingen, g effecten
Inkomende en uitgaande financiële transacties
Bedrijf Land A
€8.000 mld.
€4.000 mld.
BFI Nederland
(+royalty)
Fiscaal relevante stromen: dividend, rente, royalty
Bedrijf Land A
2010 Dividend Rente intragroep Rente extern Royalty Totaal 13 juni 2013
€153 mld.
Bedrijf Land B
(+royalty)
BFI Nederland
IInkomend k d 107 24 7 16 153
€4.000 mld.
Uitgaand Uit d 76 13 21 14 125
€125 mld.
Totaal T t l 183 37 28 30 278
Bedrijf Land B
Top-10 T 10 48% } 29%
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
90% 48% 6
Economisch belang voor Nederland
Effect
In mln. euro
Betaalde belasting bfi’s
In fte
2.303
Loonkosten
266-306
3.796-5.570
Omzet zakelijke dienstverlening t.b.v. bfi’s
400-700
5.000-7.500
Omzet zakelijke dienstverlening opstartkosten* Totaal economisch belang
25-60 2.994-3.369
8.796-13.070
O.b.v. grootste bfi’s, 2011, bedragen x €1 mln. * Niet gebaseerd op de microdata maar op ruwe schattingen
13 juni 2013
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
7
Belastingontwijking? (1) Voorkomen enkelvoudige g belastingheffing
Belastingontduiking
Illegaal
Voorkomen dubbele belastingheffing
Handelen tegen geest v/d wet
Handelen in geest v/d wet
Belastingontwijking
Fiscale planning
Legaal (naar letter van de wet)
Onacceptabel
13 juni 2013
Acceptabel
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
8
Belastingontwijking? (2)
Voorkomen enkelvoudige belastingheffing als bfi… …dividend ontvangt g uit low tax jjurisdictions …intragroeprente betaalt aan low tax jurisdictions …royalty betaalt aan low tax jurisdictions Bedragen betreffen niet de misgelopen belasting, maar de gerelateerde stromen. Deze bedragen kunnen ook niet gerelateerd worden aan Nederlandse belastingopbrengsten
Gekozen perspectief M.b.t. uitgaande M/.b.t. inkomende voor low tax jurisdiction intraconcern rente * dividend* Winstbelasting < 10% 1.324 (13%) 4.163 (4%)
T t l Totaal 5.487 (5,2%)
Opmerkingen
Winstbelasting 10 10-15% 15%
1 366 (13%) 1.366
23 316 (25%) 23.316
24 682 (23,5%) 24.682 (23 5%)
Bedragen m.b.t. dividend betreffen actieve deelnemingen, en zijn niet ‘tegen de geest van de wet’ Bedragen m.b.t. m b t dividend betreffen actieve dan wel passieve deelnemingen, alleen die laatste zijn ‘tegen de geest van de wet’
Tax Havens (Gravelle)
3.784 (37%)
38.882 (41%)
42.666 (40,6%)
Dit is een overschatting
O.b.v. grootste bfi’s, 2011, bedragen x €1 mln.; percentages t.o.v. totale uitgaande intraconcern rente (€10.251 miljoen) , totaal uitgaande dividend (€94.911) miljoen, respectievelijk de optelling van deze twee totaalstromen (€105.162 miljoen) * Bedragen over 2010 en 2011, bedragen voor dividend betreffen 2010 (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer 13voor juni rente 2013 zijn gemiddeld Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’
9
Substance Smal loonbegrip* 0 fte T/m 2 fte 2 t/m 3 fte Meer dan 3 fte Totaal
Bfi’s 1.381 85 14 139 1.619
% 85% 5% 1% 9% 100%
Bfi-clusters 737 59 14 128 938
% 79% 6% 1% 14% 100%
O.b.v. grootste bfi’s, 2011 * Bruto loonkosten en kosten uitzendkrachten
13 juni 2013
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
10
Ontwikkelingslanden
Inkomend dividend: €3.265 mln. uit ontwikkelingslanden Dat is 2 2,8% 8% van de totale inkomende dividendstroom
Door verdragen lopen ontwikkelingslanden belastinginkomsten mis Dividend: orde van grootte €145 mln.
Somo komt in een studie deze week tot 770 miljoen, verschil wordt verklaard door: Somo bepaalt misgelopen belasting o.b.v. stromen uit ontwikkelinglanden naar alle Nederlandse bedrijven niet alleen bfi bfi’s s Somo hanteert ruimere definitie voor ontwikkelingslanden (incl. bijvoorbeeld Argentinië en Brazilië) Somo bepaalt voor dividend en rente
13 juni 2013
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
11
Deel C Schaduwbankieren
Banken verlenen krediet aan de reële economie Ook andere financiële instellingen vervullen direct of indirect soortgelijke functies Gezamenlijk wordt deze groep bedrijven ook wel aangeduid met de term schaduwbankieren Veel schaduwbanken verlenen geen krediet, maar investeren in kredietgerelateerde producten Financial Stability Board (2012): Brede definitie: “het systeem van kredietintermediatie via entiteiten en activiteiten buiten het reguliere bankwezen” Smalle definitie: “een systeem van kredietintermediatie via entiteiten en activiteiten buiten het reguliere bankwezen waarbij i) mogelijk systeem-risico ontstaat, in het bijzonder door looptijd-/liquiditeitstransformatie, leverage of door gebrek-kige overdracht van kredietrisico, en/of ii) de kans bestaat op reguleringsarbitrage”
13 juni 2013
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
12
Schaduwbankwezen in Nederland (1) Bepalen omvang: 1 Ruime maatstaf 1.
Alle overige financiële instellingen (ofi’s)
2. Brede definitie
Bedrijven die geen bankvergunning hebben, … …maar wel krediet verstrekken of investeren in kredietgerelateerde producten
3 S 3. Smalle ll d definitie fi iti
Idem als brede definitie: …waarbij systeem-risico ontstaat en/of p reguleringsarbitrage g g g …de kans bestaat op
SEO-rapport hanteert brede definitie
13 juni 2013
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
13
Schaduwbankwezen in Nederland (2) Overige g financiële instelling g Bfi's, waarvan
Aantal
Onderdeel schaduwbankBalanstotaal wezen?
Balanstotaal schaduwbankwezen
% Schaduwbankwezen
11.976*
2.889.996*
11.495*
2.412.236*
481*
477.760*
Ja
477.760
32,9%
SPV‘ss SPV
170
331.004
Ja
331.004
22,8%
Financieringsmaatschappijen
n.b.
128.000**
Ja
128.000
8,8%
16
2.024
Ja
2.024
0,1%
1.486
512.710
Ja
512.710
35,3%
104
17 902 17.902
Ja
17 902 17.902
1 2% 1,2%
Beleggingsondernemingen
222
89.153
Nee
Overig
n.b.
223.000**
Nee 1 451 499 1.451.499
100%
Niet-financiële bfi's / onbekend Financiële bfi's (incl. bfi-spv’s)
Geldmarktfondsen Beleggingsinstellingen, waarvan: Hedgefonds
Totaal ofi
Nee
4.175.888
Totaal schaduwbankwezen Banken
N.v.t.
2.426.733
2011, bedragen x €1 mln. * Bfi-aantallen en -balanstotalen hebben betrekking op 2010 ** O.b.v. Broos et al. (2012, p. 24). 13 juni 2013
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
14
Totaaloverzicht risico en toezicht Schaduwbankgroepen
Aandeel in Oordeel potentieel schaduwbanksector** risico Prudentieel toezicht
Financiële bfi’s
33%
Midden
Verantwoordelijkheid home supervisor, indirect toezicht
SPV’s
23%*
Midden tot hoog
Merendeel indirect toezicht DNB Klein deel geen toezicht
Financieringsmaatschappijen
9%
Hoog
Hypotheekverstrekkers
Merendeel indirect toezicht DNB
Factoringmaatschappijen
Merendeel indirect toezicht DNB
Leasemaatschappijen
Merendeel geen toezicht
Beleggingsinstellingen
35%
Laag tot midden
Direct toezicht ‘op afstand’ O.b.v. AIFM vanaf 22-7-2013 deel mogelijk onder (licht) direct prudentieel toezicht
Hedgefondsen
1%-2%
Laag tot midden
Idem als beleggingsinstellingen
Geldmarktfondsen
0%-1%
Midden tot hoog
Idem als beleggingsinstellingen
* Exclusief bfi-SPV’s, die zijn opgenomen onder de financiële bfi’s o b v balanstotaal ** Aandeel is bepaald o.b.v.
13 juni 2013
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
15
Bijlage Wat zijn de Nederlandse belastingvoordelen?
Niet zozeer de lage nominale winstbelastingtarieven (daar loopt Nederland redelijk in de pas met andere EU-landen), maar wel:
In NL wordt geen bronbelasting geheven over vanuit NL betaalde rente/royalty en in het buitenland betaalde bronbelasting over rente of royalty mag (als deze worden uitbetaald aan een NLse groepsmaatschappij), binnen bepaalde limieten, worden verrekend met vpb in NL. Het uitgebreide verdragennetwerk: een belastingverdrag heeft meestal tot gevolg dat het tarief van de bronbelasting wordt verminderd of zelfs in het geheel vervalt. Om voor gebruik van belastingverdragen in aanmerking te komen, moeten bedrijven feitelijk in Nederland zijn gevestigd en moeten zij de feitelijk gerechtigde (beneficial owner) zijn van de geldstromen die aan hen worden overgemaakt. De mogelijkheid om vooraf duidelijkheid te krijgen over fiscale gevolgen van voorgenomen transacties, via een afspraak met de NLse Belastingdienst. Deelnemingsvrijstelling: er wordt geen vpb geheven over de winst die een in Nederland gevestigd bedrijf ontvangt van een dochtermaatschappij in het buitenland. Aan 1 van deze 2 voorwaarden voldoen: deelnemingen in een ‘actieve onderneming’ (reële activiteiten) of het bronland heft een ‘redelijke’ winstbelasting (≥ 10%). I Innovatie ti box: b 5% belasting b l ti i.p.v. i 25% op inkomen i k uit it zelf lf ontwikkeld t ikk ld intellectueel i t ll t l eigendom i d (R&D en octrooi)
13 juni 2013
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
16
Bijlage - Totaaloverzicht risico-indicatoren Schaduwbankgroepen
Krediet (&investeringen) Leverage
Looptijdtransformatie
Financiële bfi’s
57%
67%
Nee
SPV’s
97%
100%
Nee, maar deels Hoog uit zicht
Midden tot hoog
Financiële Intermediairs
77%
92%
Ja (-19,7%)
Hoog
Hoog
Financiële leasing
92%
95%
Ja (-7,6%)
Midden
Hoog
41%
5%
Nee
Laag
Laag tot midden* midden
8%
2%
Nee
Laag
Laag tot midden*
Geldmarktfondsen
Onbekend
Onbekend
Onbekend
Onbekend
Midden tot hoog**
PM Banken
77%
95%
-23%
Verwevenheid
Oordeel potentieel risico
Onbekend, naar Midden verwachting hoog
Financieringsmijen
Beleggingsinstellingen Hedgefondsen
* Niet geclassificeerd als ‘laag’ omdat een deel buiten zicht blijft als gevolg van fund-in-fund investeringen ** Door ontbrekende informatie is geen geobjectiveerd eindoordeel te geven voor de Nederlandse markt
13 juni 2013
Openbare technische briefing ‘Uit de schaduw van het bankwezen’ (SEO-rapport 2013-31), Tweede Kamer
17