Familiaal, huiselijk geweld, moet ik daar iets mee!? www.sfgnijmegen.nl
[email protected]
Familiaal, huiselijk geweld, moet ik daar iets mee?!
Prof.dr. Toine Lagro-Janssen Nascholing doktersassistenten
1
Programma Patiëntcasus Ervaringen Videofragment Theorie Signaleren Bespreekbaar maken Evaluatie, leerpunten
Nascholing doktersassistenten
2
Vraag
•
Wat kan wijzen op mishandeling door partner?
•
Denkt u aan mishandeling en waarom?
Nascholing doktersassistenten
3
Casus 1: Vrouw 45jr Klacht: zij komt de huisartsenpraktijk binnenlopen, meldt zich bij de assistente met een snijwond aan haar rechterhand, opgelopen in de keuken. De wond is 4 dagen oud, is vrij diep en ziet er vies uit. Vraagt om wondverzorging. Ze is alleen gekomen Achtergrond: Pas 2 maanden in de praktijk, gebruikt Oxazepam®
Voorgeschiedenis: 3x eerder naar de huisartsenpost gebeld i.v.m. vergeten recept oxazepam.
Nascholing doktersassistenten
4
Casus 2: vrouw 31 jr
• •
•
Wil consult. Haar buurvrouw belt voor haar omdat ze Turks is en slecht Nederlands spreekt. Ze woont hier 14 jaar, heeft 4 kinderen, haar man is niet thuis. Klacht: pijn in de onderrug al 3 weken. Ze wil graag massages en pijnstillers. Bij navraag heeft ze hoofdpijn, slecht slapen, duizeligheid en nu dan erge pijn in de onderrug sinds 2 dagen. Voorgeschiedenis: 2 maanden geleden: man erg eisend in de praktijk, wilde voorrang bijconsult
Nascholing doktersassistenten
5
Casus 3: vrouw 38 jr
• Klacht: acute rugpijn in de laatste weken van de zwangerschap. Na de bevalling is de pijn verergerd. Ze kan de baby niet zelf verzorgen. Ze wil röntgen onderzoek om de oorzaak te vinden en niet wachten tot na het weekend. Ze komt alleen. Komt zeer beslist over, erg mager.
• Voorgeschiedenis: In zwangerschap 2x op SEH geweest i.v.m. bloedverlies in 3-de en 7-de maand
Nascholing doktersassistenten
6
Vraag
•
Wat kan wijzen op mishandeling door partner?
•
Denkt u aan mishandeling en waarom?
Nascholing doktersassistenten
7
Reflectie
• • •
Wat zijn je ervaringen met partnergeweld als assistente in de praktijk? Welke beelden heb je erbij? Wat vind je moeilijk als je het vermoedt? Bespreek in tweetallen
Nascholing doktersassistenten
8
Video
• Opdracht Wat hoor of zie je aan specifieke signalen van deze ervaringsdeskundigen?
Nascholing doktersassistenten
9
Huiselijk geweld paraplu Kindermishandeling Vrouwenmishandeling Oudermishandeling Ouderenmishandeling Institutioneel geweld Eergerelateerd geweld Familiaal -, Relationeel -, Partnergeweld Geweld in afhankelijkheidsrelaties
Nascholing doktersassistenten
10
Definities partnergeweld
• Geweld: agressief gedrag met de opzet schade toe te brengen> partnergeweld = emotioneel geladen
• Tegen de wil inbreuk maken op fysieke,geestelijke •
en seksuele integriteit / pijn en letsel toebrengen aan de ander (wet) Fysieke, geestelijke, seksuele mishandeling binnen een relatie, machtsmisbruik
Nascholing doktersassistenten
11
Vormen van partnergeweld
•
Lichamelijk: slaan, schoppen, wurgen, pijn doen, letsel toebrengen
•
•
Nascholing doktersassistenten
Geestelijk: vernederen, dreigen, controleren, vrijheidsbeperking,verbod om medische hulp te zoeken, achtervolging, verbod om de taal te leren Seksueel: seks onder dwang,verbod op anticonceptie, verkrachting
12
Hoe vaak komt het voor in Nederland? Onderzoek in 1992 (Römkens) (Min. Van SoZaWe) 1000 interviews
1 op de 5 vrouwen heeft ooit te maken gehad met fysieke mishandeling door een partner= 21 % structureel
De helft van deze vrouwen actueel ernstig geweld Van Dijk 1997 (min. Justitie 1000 interviews): 45% Nederlanders ooit mishandeling door familielid.
Nascholing doktersassistenten
13
Hoe vaak komt het voor in de praktijk?
• SEH 7-21 % (actueel, recent) 38-44% (ooit)*3 • Gynaecologische poli 15% (recent)37-51 % (ooit)*2 • Gynaecologische poli UMC St. Radboud 23 % ( actueel, recent)*4 • Huisartsenpraktijk 37-49,5% vrouwen> 16 jr huisarts (ooit)*1
Nascholing doktersassistenten
14
Feiten partner geweld
• Hoe relevant is het probleem? dood door huiselijk geweld: 60-80 vrouwen; 50 kinderen; 25 mannen (Min v Justitie)
• Politie rapport 2006 ‘Met de deur in huis’ • •
63.131 incidenten huiselijk geweld > 1.000 incidenten geanalyseerd Slachtoffers: 84% vrouw - 16% man Mannen: meest slachtoffer in homoseksuele relaties > seksueel geweld
Nascholing doktersassistenten
15
Gevolgen partnergeweld
• Kinderen gevolgen direct: 60% kinderen in gezin met PG • •
> getuige mishandeling; 30% ook mishandeld (Politierapport “Met de deur in huis) Intergenerationele overdracht: 1 op de 3 wordt dader of slachtoffer Kinderen al of niet direct mishandeld: PTSS, TS, depressie, middelenmisbruik
• Australië 2004: “Health costs of violence. Measuring the
burden of disease caused by intimate partner violence” > vrouwen 14-44 jr. 9% door PG (> hypertensie, obesitas, roken, alcohol)
Nascholing doktersassistenten
16
Waarom is herkennen zo moeilijk?
• Belemmeringen huisartsen( en assistentes en verpleegkundigen)
• Barrières slachtoffers, personen in afhankelijkheidssituaties • Verborgen signalen
Nascholing doktersassistenten
17
Belemmeringen (huis)artsen
• • • • • • • •
Tijdsdruk, doos van Pandora Angst om te beledigen Privé-probleem Onbegrip voor passiviteit, machteloosheid “Blaming the victim”
Angst voor agressie dader Dubbele rol: dader is ook mijn patiënt, twijfel Gebrek aan kennis, weerstand
Nascholing doktersassistenten
18
Barrières vrouwen Schuldgevoel
Schaamte, Internalisatie door socialisatie. Angst voor represailles
Persoonlijk probleem Bagatelliseren: zelfbeeld niet-slachtoffer Dokter is niet in mijn probleem geïnteresseerd
Dokter is er voor lichamelijke ziekten, voor hoofdpijn,
buikpijn, rugpijn
Nascholing doktersassistenten
19
Waarom blijven vrouwen bij hun partner?
Nascholing doktersassistenten
20
Geweldspiraal
Honeymoon, verliefdheid, Herstel na berouw
Opbouw spanning in relatie,
Geweld
Nascholing doktersassistenten
21
Waarom blijven vrouwen?
• • • • • • • •
Economische afhankelijkheid Gehechtheid / afhankelijkheid Kinderen, gezin in stand houden Angst voor vergelding Woonruimte gebrek Sociale druk/schaamte Isolement Hoop op verbetering
Nascholing doktersassistenten
22
Introductie programma, Patiëntcasus Ervaringen Videofragment Theorie Signaleren Bespreekbaar maken Evaluatie, leerpunten
Nascholing doktersassistenten
23
Signaleren
• Somatisatie • Psychische klachten • Lichamelijke aandoeningen • Type hulpvragen • Achtergrondgegevens
Nascholing doktersassistenten
24
Somatisatie
• • • • •
Consult frequentie: hoog (verdubbeling )
Aspecifieke pijnklachten: hoofd – nek – rug - schouder Duizeligheid, hyperventilatie Maagpijn, misselijk Chronisch onderbuikspijn, vaginaal, obstipatie
Nascholing doktersassistenten
25
Psychische klachten
• Angst / paniek • Depressie • Slecht slapen / moe • Eetstoornissen • Verslaving / Borderline • Suïcide pogingen
Nascholing doktersassistenten
26
Lichamelijke aandoeningen
• Zwangerschap: complicaties, bloedverlies • Wonden: hoofd, kaak, handen • Hematomen: borst, buik, benen , hals • Traumata met dubieuze verklaring (trap gevallen) • Trommelvliesperforaties • Recidiverende vaginale fluor, SOA
Nascholing doktersassistenten
27
Type hulpvragen
• Pijnstillers en tranquillizers op herhaalrecept • Bij trauma’s/verwondingen: laat inroepen van hulp. • Ongerustheid bij minimale ziekteverschijnselen kinderen • Diagnostisch onderzoek, röntgenfoto’s
Nascholing doktersassistenten
28
Risicofactoren geweld
Relatieproblemen Stress
Psychiatrische problematiek Lage opleiding (x7)
Grote-en Stiefgezinnen(x2)
Werkeloosheid(x5) Verslaving (alcohol) Zelf als kind mishandeld
Zwakbegaafdheid Weinig copingsstrategieën
Nascholing doktersassistenten
29
Bespreekbaar maken
• •
Rollenspel Welke vragen bij trauma? Welke woorden/ zinnen heb ik om dit te doen?
• Feedback collega
Nascholing doktersassistenten
30
Hoe vragen naar partnergeweld?
• Trauma’s: rechtstreeks, buiten aanwezigheid partner kinderen • Anders: toestemming & introductie van relatievragen • Specifieke vragen stellen, eigen bewoordingen • WAST: Woman Abuse Screening Tool
Nascholing doktersassistenten
31
WAST-vragenlijst 1. Hoe zou u uw relatie beschrijven: zeer veel spanningen / soms spanningen / nooit spanningen 2. Hoe bespreekt u problemen met uw partner: erg moeilijk / soms moeilijk / nooit moeilijk 3. Voelt u zich wel eens afgewezen, vernederd of minderwaardig na een ruzie: vaak / soms / nooit 4. Bent u wel eens bang voor uw partner: vaak / soms / nooit
Nascholing doktersassistenten
Wat helpt om het geweld te onthullen
• Dat de huisarts luistert naar mijn problemen (75%) • Dat de huisarts aardig is (72%) • Het idee dat de huisarts kan helpen (66%) • Dat de huisarts het tegen niemand zegt (65%)
Nascholing doktersassistenten
33
.
Durf te vragen! Dank u! Nascholing doktersassistenten
34