Faculteitsblad Electrical Engineering. ComputerGame. MartinBastiaans. AfscheidDjanKhoe. PlannenHuisvesting. April

Faculteitsblad Electrical Engineering

ComputerGame MartinBastiaans AfscheidDjanKhoe PlannenHuisvesting

April 2011

13

Tomorrow, we will be able to make chips faster. Today, you can tell us how. Deep UV-light (193 nm)

The race to increase the number of IC switches per square centimeter is not the only race that is underway in the chip world. Manufacturers are also aiming to accelerate chip production. But how do you boost a machine that needs to be accurate to the nanometer?

v

6 m/s 60 40

33 m/s2

ASML is now working on chip lithography systems in which a disk of photo-sensitive silicium (the wafer) is illuminated at high speed.

t

0

10

20

50

70

Chips with 45 nm details can only be made if, between acceleration and deceleration, you illuminate the wafer precisely to the nanometer. One thousand sensors and 800 actuators control and, consequently, illuminate 180 wafers an hour. How much software and how many processes are required to do this? And how do you manage the necessary IT architecture?

30

33 m/s2

The wafer lies on the so-called wafer stage, which weighs more than 35 kilos. It is passed back and forth under the light, with an extreme acceleration and deceleration of 33 m/s2. Accelerating by 33 m/s2 poses a challenge in itself. Which motors do you choose? Where do you find amplifiers with 100kW capacity, 120 dB SNR and 10 kHz BW? And that is just the beginning – because the heat itself distorts the accuracy of your system as well...

For engineers who think ahead Profile: Worldwide market leader in chip lithography systems | Market share: 65% | R&D-budget: EUR 500 million | Opportunities for: Physicists, Chemists, Software Engineers, Electrotechnicians, Mechatronicians and mechanical engineers | Discover: ASML.com/careers

I Colofon Jaa rg a n g 4 n u m m e r 1  Apr i l 2 0 1 1 De Connecthor is een uitgave van de elektrotechnische studievereniging Thor en de Faculteit Electrical Engineering aan de Technische Universiteit Eindhoven. De Connecthor verschijnt 4 keer per jaar in een oplage van 1200 stuks en is gratis voor alle leden van Thor en medewerkers van de faculteit Electrical Engineering.

I Ho o f d r e d a c t e u r Martijn van Beurden

Femke Verheggen

I Ein d r e d a c t e u r Pieter-Paul Luijten

I Re d a c t i e Femke van Belzen Pauline van Gelder Twan Kamp Anjo Peeters John Snoeijs Astrid van Bilsen

Martijn van Eerdt Charl Linssen Elles Raaijmakers Bart Smolders Celine Vincent

I Redactioneel

I On t w e r p L a y - o u t Pieter Weterings

I Illu s t r a t i e O m s l a g E & Eve’s Electrical Endeavors

D

I Dr u k

Jafra drukwerkservice

I Re d a c t i e a d r e s

Connecthor Technische Universiteit Eindhoven Potentiaal 1.15 Den Dolech 2 Postbus 513 5600 MB Eindhoven

I Co n t a c t : Telefoon: Telefax: E-mail:

(040) 247 3221 of (040) 247 3223 (040) 244 8375 [email protected]

I Vo l g e n d e e d i t i e : Deadline kopij:

21 april 2011

I We b :

http://www.thor.edu

e eerste Connecthor van het jaar 2011 ligt weer voor u klaar. Na technische problemen met de vorige Connecthor kunnen we nu melden dat we dit jaar een prima start hebben gemaakt. Mede dankzij de twee nieuwe leden van de redactie, Pieter-Paul Luijten en Anjo Peeters, die zich vol overgave op het eindredacteurschap gestort hebben. Zij zullen zich in deze uitgave aan u voorstellen. Tevens nemen we afscheid van Nico Rikken en bedanken we hem voor zijn bijdrage aan de Connecthor. Natuurlijk hebben wij nog veel andere en interessante artikelen voor u. Misschien hebt u al gehoord van ‘E and Eve’s Electrical Endeavors’? Dit is een game om vwo-leerlingen kennis te laten maken met het vakgebied Electrical Engineering. En natuurlijk informeren we u over onze nieuwe Bachelor Automotive die in september van start gaat. Of bent u nieuwsgierig geworden naar de laatste stand van zaken rondom de verhuizing van EE die al geruime tijd onderwerp van gesprek is? Dat leest u in deze Connecthor! Genoeg te lezen dus in deze nieuwe Connecthor. Weet u nog een leuk verhaal om te vertellen in de volgende Connecthor? Of wilt u iemand nomineren voor de vlaai? Neem dan contact op met de redactie via [email protected].

http://www.ele.tue.nl

De redactie I Ad v e r t e e r d e r s : Binnenkant kaft: ASML Pagina 22: Vanderlande Buitenkant kaft: TNO

© Connecthor 2011 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie houdt zich het recht voor om artikelen in te korten dan wel te wijzigen. Een in een artikel verwoorde mening is niet noodzakelijk de mening van de e.t.s.v. Thor of de faculteit Electrical Engineering aan de Technische Universiteit Eindhoven.

April 2011  | 01

Inhoudsopgave IInhoudsopgave [01] R e d a c t i o n e e l [04] Va n d e B e s t u ur s ta f e l [05] Va n d e Pr e s i d e n t [06] I n tro d u c i n g . . . [08] N i e u w s [11] Op e n H u i s Da g 2 0 1 0 - 2 0 1 1 [12] N e w Y e ar Sp e e ch [14] N i e u w e H u i sv e s t i n g [16] P e r s o n e e l s f e e st [17] TM C B orr e l l e z i n g [18] K W R E i n d ev e n e m e n t [20] Fo t opa g i n a [23] R e t ire m e n t Dj a n Kh o e [24] C ompu t er g ame v o or i n d e n a t u urku n d e l e s [26] P r om o t i e o n d er z o ek R i k V u l l i n g s : “Non-invasive fetal electrocardiogram analysis” [29] H o ri z o n D i s c u s si o n [30] 5 3 e D i e s va n Th or [32] A u t om o t iv e [35] H e t G l a z e n H u i s [36] E x c ur s i o n I MST [38] Sympo s i um IEEE f e l l o w s hi p : “ S e c ur i ty w i th N o i sy Da ta ” [40] M ar t i n B a s t i a a n s : IEEE R e g i o n 8 D ir e c t or- E l e c t 2 0 1 1 - 2 0 1 2 [42] N o or s e My th o l o g i e : Th o r [44] A c t iv i t e i t e np a g in a

Nieuwe Huisvesting

De huisvestingsplannen van de hele TU/e zijn beschreven in het Masterplan Campus 2020. Hierin worden alle faculteiten gehuisvest rondom een groen, autovrij gebied, de zogenaamde ‘Groene Loper’.

Personeelsfeest

Als afsluiting voor het jaar 2010 organiseerde de faculteit Electrical Engineering voor alle medewerkers en hun partners een feestelijke avond op donderdag 9 december 2010. Lees meer over de invulling van deze avond op pagina 16.

Faculteitsb

lad Electric

02 |  connecthor 

al Engineer

ing

Inhoudsopgave I

Computergame voor in de natuurkundeles

De faculteit Electrical Engineering heeft een game ontwikkeld om vwo-leerlingen kennis te laten maken met het vakgebied Electrical Engineering. Lees meer over het idee achter deze game op pagina 24.

Retirement Djan Khoe

On February 3, a symposium was held in the Blauwe Zaal on the occasion of the retirement of prof. Djan Khoe. You can read more about this symposium on page 23.

Martin Bastiaans

Martin Bastiaan is verkozen tot IEEE Region 8 Director-Elect 2011-2012. Lees meer over wat deze titel inhoudt op pagina 40.

April 2011  | 03

IFACULTEIT

Van de Bestuurstafel Door: Arthur van Roermund

J

a, het is weer zover: de onderzoeksvisitatie staat weer voor de deur, de activiteiten zijn weer opgestart en komen momenteel op volle sterkte; voor velen van jullie grotendeels op de achtergrond. Binnenkort, zodra de activiteiten voor de (interne) jaarrapportage van 2010 achter de rug zijn, krijgen ook alle hoogleraren en stafleden met de onderzoeksvisitatie te maken en dan gaat de trein echt op volle sterkte rijden. Zoals gezegd: voor velen (nog) niet zo zichtbaar. Daarom is het wel goed om er iets over te vertellen. Nog even de achtergrond: alle universiteiten worden één keer per zes jaar volledig ‘gevisiteerd’ (beoordeeld) met tussendoor een ‘midterm-visitatie’ op globalere lijnen en minder zwaar, door een externe internationale commissie. Elke drie jaar dus... Dit gebeurt per deelgebied. Voor Electrical Engineering betreft het de E-afdelingen van Eindhoven, Delft en Twente. De laatste volledige visitatie was in 2005 (periode 1999-2004); de laatste midterm in 2006 (2005-2007); de komende visitatie vindt plaats oktober/november 2011 (2005-1010). Beoordeeld zal worden op kwaliteit, kwantiteit, levensvatbaarheid en relevantie, met bij relevantie speciale aandacht voor valorisatie en integratie met bedrijfsleven en maatschappij, op basis van een eerder pilotproject (‘ERIC’). Het meeste werk vindt plaats voorafgaand aan de visitatie. De universiteiten zijn zelf verantwoordelijk voor het hele proces, binnen de randvoorwaarden van het standaardevaluatieprotocol (SEP) van de Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten (VSNU), en het aanvullende 3TU-protocol. Via ons College van Bestuur is het proces op 19

04 |  connecthor 

maart gestart met een brief aan de decaan. Coördinatie vindt intern plaats door mijzelf en Rianne van Eerd, onze beleidsmedewerkster. Binnen de ‘E-kamer’, het overlegorgaan van de drie E-afdelingen, is Rianne ook centraal coordinatiepunt voor de 3 TU’s, voor zover de onderzoeksvisitatie betreft. Daarnaast zijn tot nu toe vooral Ton Backx als decaan en Suzanne Udo als directeur beheer betrokken. Vijf vergaderingen van de E-kamer hebben we al achter de rug; de aanschaf van onze videoconferentiefaciliteiten begint zich nu uit te betalen! Er is een gezamenlijk Plan van Aanpak gemaakt dat inmiddels is goedgekeurd door het 3TU-bestuur. Onderdeel daarvan is een ‘format’ voor het zelfevaluatierapport dat voorafgaand aan de visitatie door elke faculteit geschreven dient te worden en aan de commissie aangeboden. Het rapport kent een A-deel voor faculteitsoverkoepelende zaken en een B-deel waarin per hoofdstuk de leerstoelen beschreven worden, met in elk deel personele inzet, geboekte resultaten, publicaties, projecten, financiën en SWOTanalyse (strengths, weaknesses, opportunities, threats). Daarnaast is gewerkt aan de lijst van potentiële leden van de commissie. Na gezamenlijk overleg in de E-kamer over de te bestrijken deelgebieden, intern overleg over potentiële kandidaten en vervolgens een aantal iteraties in de E-kamer, is daar na een voorstel uitgekomen voor een voorzitter (prof. dr. ir. Bart L.R. De Moor, KUL) en een ranking-lijst voor de andere kandidaten (inmiddels ook goedgekeurd door het 3TU-bestuur). De voorzitter kiest uiteindelijk de leden.

Met de QANU, een onafhankelijke landelijke organisatie, zijn afspraken gemaakt over hun inbreng met betrekking tot coördinatie, ondersteuning en uitvoering van de onderzoeksbeoordeling; zij leveren ook de secretaris van de commissie. Een update is gemaakt van ons hooglerarenplan dat, na afstemming, gezamenlijk met de andere twee aan de commissie wordt aangeboden. De publicatielijsten baseren we op het door ons gehanteerde databasesysteem Metis; voordat die lijsten gegenereerd konden worden door Rianne moesten we eerst wachten tot 1 februari, de deadline voor de groepen om al hun publicaties in Metis bij te werken tot eind 2010. Verder zal er, ook door Rianne, een citatieanalyse op basis van de H-index (Hirsch-index; een H-index van N betekent dat een wetenschapper N artikelen met N citaties heeft gepubliceerd) worden uitgevoerd per staflid, op basis van weer andere databases. Voor de personeelslijsten is intensief contact geweest tussen de drie universiteiten en intern met de centrale personeelsafdeling. Gezien de verschillende definities voor tenured/non-tenured, payroll, parttime, promovendus, etc. was dit bepaald geen sinecure. Maar we komen eruit. Zodra de lijsten van 2010 gecheckt zijn kunnen we de uitdraaien maken over de afgelopen 6 jaar. Alles bij elkaar veel werk, nu nog vooral centraal, zeer binnenkort ook voor elke leerstoel. Maar wel heel belangrijk. Laten we er samen iets moois van maken! Arthur van Roermund Lid onderzoek faculteitsbestuur

vereniging I

Van de President Door: Roel Oomen

H

et is weer lente, na een strenge winter waarin het lekker veel gesneeuwd heeft, is het weer tijd om lekker buiten te zijn. Lekker genieten van het mooie weer en een lekker witbiertje tijdens een buitenborrel. Als we de globale opwarming mogen geloven, zou dit moeten betekenen dat we veel warme dagen zullen krijgen de komende maanden. Dit betekent dat er waarschijnlijk veel buitenborrels georganiseerd gaan worden wat dus weer recht evenredig is met lekker genieten. Er ligt dus een mooie tijd in het verschiet. De vraag op het moment is, kunnen we tegen die tijd nog genieten of moeten we hard gaan studeren? Dit zal er aan liggen of de plannen doorgevoerd gaan worden die de regering heeft. Dit zullen we rond maart te weten komen aangezien er dan gestemd gaat worden over het voorstel. Als het voorstel er doorheen komt zoals het nog is op het moment van schrijven, dan zal dit toch gevolgen gaan hebben voor studieverenigingen en de studenten. Er is zoals waarschijnlijk bekend bij de meesten op 21 januari een manifestatie geweest tegen deze plannen. Vanuit de TU/e is er een grote groep studenten naar deze manifestatie

gegaan. In mijn ogen was deze manifestatie niet echt geslaagd, want het leek meer op een groot feest. Dit kwam doordat er meer muziek gedraaid werd door de fantastische DJ Jordy dan dat er een fatsoenlijke uitleg kwam door Zijlstra zelf of andere voorstanders van de regeling. Ook het debat dat gegeven werd voordat Zijlstra op kwam, was veel te eenzijdig aangezien de linkse partijen alleen maar schreeuwden dat de voorgestelde plannen niet goed zijn. Zelf namen ze niet de moeite om met een fatsoenlijke oplossing te komen hoe we het probleem wel op kunnen lossen.

samen met de drie andere 50+ studieverenigingen een 50+ feest. De locatie is op het moment van schrijven nog niet helemaal duidelijk, maar zodra alles van het feest geregeld is zal dit bekend gemaakt worden. Op 24 mei zullen ook nog de Highland games georganiseerd worden in samenwerking met Simon Stevin. Als je zin hebt om te laten zien dat we beter zijn dan Simon Stevin kom dan vooral mee doen op 24 mei. Verder wil ik iedereen alvast veel succes wensen met de tentamens.

Als er over deze kwestie gestemd zal gaan worden zit ik in het heerlijke Japan. Thor heeft de mogelijkheid gegeven om naar Japan te gaan en deze kans heb ik dus ook benut. Gedurende de drie weken dat de reis duurt, krijgen we veel van de cultuur en de bedrijven te zien. Ik kan nu al met zekerheid zeggen dat de reis een succes zal zijn en dat het een reis wordt waar je na een paar jaar nog steeds op terug zult kijken met plezier.

Roel Oomen President der e.t.s.v. Thor 2010-2011

Veel Gedonder!

Helaas is er nu al het vooruitzicht van tentamens in april. Gelukkig staan er al activiteiten op de planning waardoor dit vooruitzicht niet zo erg is. Op 27 april organiseren we namelijk

April 2011  | 05

Ifaculteit

Introducing... H

ello, my name is Elton Bitincka, I was born in Korçë (Albania) in 1985. When I was 14 my family moved to Tirana (the capital) where I did my high school. Afterwards I went to Italy to study Electrical Engineering at the Sapienza University of Rome. I also spent 6 months in Copenhagen at DTU for my Master’s Thesis. At the end of October I was appointed as a PhD student at the OED group here at TU/e. As you can see I have travelled quite a lot and from what I can tell TU/e is the best choice I could make. My work here will focus on developing a design for a testability process and designing test structures in photonic integrated circuits within the PARADIGM project. My biggest hobby is athletics; it has been almost 14 years now that I practice regularly several times a week. My favorite event is 110m hurdle, where I am the Albanian national record holder. I have taken part in several international athletics championships and I hope I can continue practicing here as well.

Z

dravo/Hello! My name is Aleksandar, I am a new post-doc researcher at the EPE group. My last name is Borisavljević and... well, it’s usually easier just to spell my wife’s last name via telephone. Before moving to Eindhoven I worked on my PhD project at TU Delft in a quite similar group so I actually switched between competitors. It’s like a transfer between Barcelona and Real Madrid, just in Dutch Electromechanics. But I think they still like me in Delft. My field is Electromechanics or Mechatronics, my specialty is electrical machines, more precisely permanent magnet machines, and for those small and fast ones I am kind-of-an-expert. The design of such machines is what I did for my PhD project and I use that knowledge very much in my new job. I am partly employed by a small company called MTT; they/we are situated in the TNO building of the TU/e campus. MTT develops something quite cool – combined heat and power system for small users –and I am working on the electrical parts of that system, both as a TU/e researcher and MTT employee. I thoroughly enjoy both working environments and I find it great to be positioned between a company and the academic world. My wife and I live just across the Kennedylaan. We are both experts in enjoying ourselves; however, no one recognizes the market potential of that expertise so I am still stuck with engineering. Otherwise, I would just cook, read, watch movies, go to concerts, travel, cycle around...

06 |  connecthor 

faculteit I

M

y name is Pavlo Kochkin. I was born in Feodosia, Soviet Union 26 years ago. I took my education at the National University of Dnepropetrovsk in Ukraine. I have two specialties: Applied Physics and Computer Science. At this moment, I’m working in my PhD project ‘Understanding Lightning.’ It’s an amazing phenomenon with many secrets and mysteries that we will discover in this work. The power of lightning reaches a terawatt and a length up to a few miles. Lightning travels with a speed of 56,000 kilometers per second. The world has about 16 million lightning bolts annually. Right now the number of storms in the world is 1800. It is a huge amount of energy. Lightning was detected on Venus, Jupiter, Saturn and Uranus. Understanding this natural phenomenon will allow us to look at the electrical nature of Earth in a different way. We will be able to design safer buildings and airplanes. And maybe we can get closer to understanding the origin of life on Earth.

H

ello, my name is Nhat Quang Tran. I am a PhD student of the Control Systems group. I was born and grew up in Vietnam, a country in Southeast Asia. I obtained my engineering and master’s degrees in Grenoble, France in July 2010 in control systems. I carried out an interesting internship in the laboratory of automation of Grenoble, in association with Renault. It was this good experience, which built up my passion for applied research, as I was trained to do both engineering and scientific work. Hence, I was very satisfied with the opportunity of doing my research and delving into my favourite field in the faculty. At the moment, I am getting into the Autoprofit project about controlling chemical processes. I am expected to work with some industrial partners from South Africa and Sweden. This would be a wonderful experience, since life abroad is obviously full of surprises and promises. An the same way, I am naturally enthusiastic about new challenges and this job is such a great chance to learn a new language and culture. Besides, I am keen on football, skiing and dancing. In my spare time, I also play the guitar, read novels and listen to classical music. Hanging about with friends is my habit as well. I am looking forward to becoming an active part of the group’s activities.

April 2011  | 07

INIEUWS

H

ello, my name is Pieter-Paul Luijten and I started as part of the Connecthor team last November. I am a third-year student Electrical Engineering, but most of the exams I take are second-year subjects. I was born in Venlo 20 years ago, where I spent a happy childhood and lived with my parents until last November. I used to travel by train every day, but eventually I grew tired of this and decided to find my own place here in Eindhoven. After looking for about an hour online, I found a decent student room and after a week I was accepted and moved in within two weeks.

Afscheid Nico De redactie heeft afscheid genomen van Nico Rikken die sinds editie 6 deel uitmaakte van de Connecthor redactie. De redactie bedankt Nico voor al zijn inzet, onder andere bij het bewerken van foto’s en het creëren van puzzels.

In February of this year, I started as Secretary of the board of IEEE Student Branch Eindhoven, which is a regional student section of the corporation IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers): the largest professional organization for engineers, scientists and mathematicians (amongst others). Becoming active as a board member has opened up numerous possibilities and has enriched my life in quite a number of ways, but it has also caused my schedule to run a bit full. This affects my professional development in a very positive way, but also causes quite a delay in my regular academic course. This should, however, not pose too much of a problem. I have always been widely interested in engineering, even from a young age, but it started off more targeted at computer science. This lead me to becoming a self-taught software engineer, which I am now also happy to apply in my weekend-job. Because student life turns out to be quite expensive, I recently added a second job to my resume: student assistant for PUC (Pre-University College) at the TU/e. PUC focuses on informing high school students about what it is like to be a student here and to let them form an opinion about engineering. In my spare time I enjoy hanging out with friends and spending time with my girlfriend. I used to be quite active in sports, but because of a lack of time it became more of a bi-weekly activity. In the few weeks university life grants us time off, I try to go on holiday as much as possible, because I enjoy travelling, taking time off and discovering new places. Of course my budget unfortunately does not allow me to do this as much as I would like...

D

ear Connecthor reader, I’m Anjo Peeters, new as an editor of the Connecthor. I was born in Tilburg about 21 years ago and also went to high school there. After high school I ended up studying Electrical Engineering in Eindhoven. At that moment, I decided to leave my parents’ house and got my own student room in Eindhoven. I started in 2008 and managed to complete all the first-year courses during the first year. The second year I didn’t study nominally because I wanted to have some more spare time. I’ve got my own little website company, so I spend most of my spare time building websites for customers. After those two years I decided to interrupt my study for one year so I could be part of the Board of the study association Thor. Thor organizes a lot of nice activities for students in Electrical Engineering, including bigger activities like a study tour and a symposium. During this year my interest in the Connecthor started to grow and when I heard they needed new editors I decided to join the team. Besides my contribution to the Connecthor as an editor, Pieter-Paul and I will take care of the markup and layout of the Connecthor. So with the new team members, we can continue to provide the Connecthor to you four times a year. I’m looking forward to making many nice Connecthors in the future!

08 |  connecthor 

NIEUWS I Wageningse Vrouwen Donderdag 18 november was een bijzondere avond voor Thor, er stond namelijk een stapavond gepland met de leden van Di-Et-Tri uit Wageningen. Een avond op stap met een andere vereniging is sowieso al bijzonder, maar het feit dat de studenten uit Wageningen bijna allemaal vrouwen waren, maakte het een extra speciale activiteit! Met een groep van ongeveer 45 vrouwen en een nog groter aantal mannen, was het een gezellige en sfeervolle avond op Stratum. Er zijn op de avond wel een aantal telefoonnummers uitgewisseld, maar hier is niks uit voortgevloeid. Het bleef bij een geslaagde avond.

Xia Li received an honorable mention paper award Xia Li received an honorable mention paper award for “11th Topical Meeting on Silicon Monolithic Integrated Circuits in RF Systems” (SiRF2011), part of the IEEE Radio Wireless Week.

Henri van den Boom en Hugo de Waardt hebben op niveau 12 een grote vleermuis gevangen Henri van den Boom en Hugo de Waardt hebben op niveau 12 een grote vleermuis gevangen, zie bijgaande foto’s. De vleermuis is vervolgens door beide heren buiten op het TU/e terrein los gelaten. Deze diervriendelijke actie leverde hen een nominatie voor de vlaai op!

April 2011  | 09

INIEUWS Benoeming Peter de With Prof.dr.ir. P.H.N. de With is per 15 februari benoemd tot voltijd hoogleraar in de faculteit. Peter gaat het Centre for Care and Cure Technologies (C3T) leiden. Met dit centre wil de faculteit een duidelijk gezicht op het Health-thema naar buiten brengen en de samenwerking met het bedrijfsleven en de ziekenhuiswereld (MMC, CZH en Kempenhaeghe om te beginnen) verder uitbouwen.

Meeloopdag Op 9 december 2010 organiseerde het voorlichtingsteam van EE wederom een meeloopdag voor 5e en 6e jaars vwo-ers. Deze scholieren lopen een dagje mee begeleid door 1e jaars EE studenten, om ze een zo goed mogelijke indruk te geven van studeren aan onze faculteit.

Electromagnetic active suspension system On Thursday the 27th of January, the Board of Directors visited the Electromechanics and Power Electronics (EPE) lab for a demonstration of the operational electromagnetic active suspension system. The work of PhD student Bart Gysen, funded by SKF Automotive Development Center in Nieuwegein, is in the final stage and one prototype, produced at the GTD, was installed underneath a BMW 530i. The members of the Board of Directors could experience the bouncing BMW which gained their attention, especially since most of them drive a BMW themselves. A second prototype was installed in a ‘quarter car’ test setup. This setup allows experimental verification of improved comfort, handling, efficiency and control algorithms of the system. Within a few weeks, this second prototype will be transferred to the BMW and road tests will be performed. The university terrain is an excellent uncomfortable test track for this!

10 |  connecthor 

In de komende weken zijn er weer diverse dagen gepland voor het ontvangen van meelopers.

VERENIGING I

Open Huis Dag 2010-2011 Door: Isabelle Fest

O

m ook de eerstejaars de mogelijkheid te geven in contact te komen met Thor en zijn commissies, is er de eerstejaarscommissie, de Ivaldi. Deze commissie organiseert jaarlijks twee vaste activiteiten, namelijk de OHD (Open Huis Dag), waarbij de ouders van de eerstejaars een kans krijgen bij de studie te komen kijken, en het eerstejaarsfeest. Verder is de gewoonte ontstaan een derde activiteit te organiseren. Ook dit jaar waren een aantal eerstejaars enthousiast om lid te worden van de Ivaldi.

Nieuw ten opzichte van voorgaande jaren is de naam Ivaldi. Samen met de commissieleden van de OHD heeft het bestuur voor deze naam gekozen. In de Noorse mythologie stonden de zonen van Ivaldi bekend als de beste smeden ter wereld. Dit leidde tot een wedstrijd met Eitri, waarin uiteindelijk de hamer van Thor, Mjolnir, werd gesmeed. Al in september begonnen de eerste voorbereidingen en na vele pauzes opgeofferd en vooral ook een grote lading vlaai geconsumeerd te hebben, was er een duidelijk

programma klaar. Al snel gingen de uitnodigingen de deur uit en schreven de eerste ouders zich in. De commissieleden zetten de laatste puntjes op de i, en op woensdag 8 december was het dan eindelijk zover. Al om acht uur kwamen de eerste enthousiaste ouders, een uur te vroeg, binnen. Ze werden in de lounge ontvangen met een lekker kopje koffie of thee en natuurlijk een koekje en kregen de kans even bij te komen van de reis naar Potentiaal.

Toen alle ouders aanwezig waren, werden de ouders naar het Auditorium begeleid, om daar zelf in de collegebanken te plaats te nemen. Na een korte uitleg over de opleiding, verzorgd door de heer Smolders en een lesje studievaardigheden door een commissielid, begon een college van de heer Otten. Terwijl de ouders eerstejaarsstof over onder andere logische poorten en Karnaugh-diagrammen voorgeschoteld kregen, werd in Potentiaal alweer de lunch voorbereid. Eenmaal terug van het college kregen de ouders de kans om tijdens een uitgebreide lunch met onder andere broodjes, fruit en koffie de stof van het college te verwerken en gezellig bij te praten met andere ouders. De stof zouden ze immers later op de dag nog moeten toepassen. Na de lunch werd de groep in tweeën gesplitst. De ene helft begon met het prakticum schakeltechniek, terwijl de anderen eerst een rondleiding door het gebouw kregen. Tijdens het prakticum kregen de ouders de opdracht om met behulp van een schakelbord en een grote hoeveelheid aan draadjes een stoplicht

na te bootsen. Voor veel ouders is dit natuurlijk een onmogelijke taak en ze konden de hulp van de aanwezige eerstejaars goed gebruiken. Nadat de meeste ouders de handdoek in de ring hadden gegooid kregen ze nog een klein ‘tentamen’ bestaande uit vijf vragen over het college eerder die dag. Degenen die hierop het best gescoord hadden kregen als beloning nog een extra consumptiebon voor in het Walhalla. Tijdens de rondleiding kregen de ouders van alles in Potentiaal te zien. Zo werden ze naar het hoogspanningslab gebracht voor een demonstratie en kregen ze een aantal korte presentaties van afstudeer- en promotieprojecten. Natuurlijk namen ze ook op vloer twee een kijkje bij Thor en kregen ze het Walhalla in de kelder te zien. Nadat beide groepen het middagprogramma hadden afgerond werden de ouders nogmaals meegenomen naar het Walhalla om daar de dag tot een passend einde te brengen.

In de Noorse mythologie stonden de zonen van Ivaldi bekend als de beste smeden ter wereld. Dit leidde tot een wedstrijd met Eitri, waarin uiteindelijk de hamer v a n T h o r, M j o l n i r, w e r d gesmeed. Al met al een zeer geslaagde dag, we hebben louter positieve reacties gekregen van de ouders. Ook de leden van de commissie vonden het een leuke ervaring om de OHD te organiseren.

April 2011  | 11

IFACULTEIT

New year speech By: Ton Backx

\\ J a n u a r y 4 , 2 0 1 1

L

adies and Gentlemen,

First of all, I wish you all a happy and healthy New Year. I hope that you will be able to get most, if not all, of your wishes fulfilled this year. Looking back at 2010 we may conclude that it has been a year with many successes for our faculty. Some highlights worthwhile mentioning are:

A whitepaper has been written that serves as a basis for starting the ‘Centre for Care and Cure Technologies Eindhoven’ (C3Te). Starting mid-February 2011 we expect to have the scientific director of this centre starting. Somewhat later this year (in April 2011) also the ‘Centre for Power and Energy Eindhoven’ (C4PEe) will have its formal start. The vision and outline of the roadmap for the centre are described in a strategy document.

• the successful visitation for the accreditation of our curriculum, • the excellent visitation review results for COBRA, • the excellent financial performance of our faculty with all groups performing well, • the successes achieved within the ‘Kenniswerkersregeling’. The KWR closed end of December 2010. We will have a formal closing symposium this Friday for which all of you are invited to attend, • good performance in attracting external funding. Especially our good performance in KWR projects have resulted in a positive result of over 2 million euro, • the KIVI-NIRIA Telecom Price 2010 and a Graduate Student Fellowship of the IEEE Photonic Society won by Mohammad Alfiad, • the VICI grant of Kevin Williams for the research of ultrafast integrated optical switching matrices for next generation ultrafast low energy internet routers, • Emilia Motoasca was the first person within our faculty who successfully completed her BKO.

Worthwhile mentioning is also that the improved attention for our first-year students has resulted in a significantly lower drop-out of students during the first half year than in the past. The personal interviews and intensive coaching of the students have resulted in just 2 students stopping their EE study in the first half year. The number of first-year students that will get a preliminary negative advice will also be historically low.

A lot of progress has also been made with structuring and organizing our research activities related to the themes ‘Care and Cure’ and ‘Smart and Sustainable Society’.

12 |  connecthor 

In collaboration with Philips Research we furthermore signed the second Brain-Bridge agreement, which governs a further extension of our collaboration with Zhejiang University. Overall we may conclude that our faculty has been doing well in 2010. I want to thank all of you for your contributions to realize this all.

FACULTEIT I 2011 is going to bring us some new challenges. With the KWR funding stopped late December and the plans of the government to further cut budgets for higher education by 365 million euros, we will be fully facing the effects of the economic recession this year. We need to look for other sources of funding to continue the collaboration with industry, oriented to valorization of knowledge. Good news in this respect is that many of the companies we have close working relationships with clearly have recovered from the economic recession. These companies are already eager to tighten ties again and to get new application-oriented projects started. Nevertheless, pressure on our organization will increase for getting additional external funding due to budget cuts both in direct funding and in funds available for research programs managed by funding agencies. We will have to find ways to significantly improve our efficiency in obtaining funding for our research activities. The actual start of our ‘Centre for Power and Energy Eindhoven’ and ‘Centre for Care and Cure Technologies Eindhoven’ should help us improve our visibility and our performance in acquiring funds similar to what we did with our Centre for Wireless Technologies Eindhoven. This year we will furthermore have our 6-year research visitation for the period 2005-2010. We need to make sure to achieve excellent scores. We need to complete our self study by the end of March. A very serious challenge we will encounter is related to the plans of our government to punish exceeding the nominal time for completing Bachelor and Master degrees by students by more than one year.

According to the plans presented, our budget will be cut by 3000 euros for each student still studying without having obtained the degree within the nominal time plus one year. We need to put significant effort into further improving our educational performance. The plans proposed by the ‘180 Degrees Workgroup’ for revising our curriculum and improving the performance of our students in successful completion of the examinations to more than 65% will help in our attempts to achieve the targets set for the reduction of studying time without giving up on the quality of our educational program and the qualifications achieved by our students. Another challenge that also remains this year is to increase the number of Dutch first-year students starting their Bachelor study in Electrical Engineering to more than 100. More pressure will be put on us to achieve this target. The Automotive Bachelor that will start as a separate track in September 2011 may help us to achieve this challenging target faster. The rapidly changing world will confront us in 2011 with quite some challenges as indicated above, but the winning team spirit we together have created within our faculty convinces me that we will be able to find solid solutions for the problems that even make us stronger. Ton Backx

April 2011  | 13

IFACULTEIT

Nieuwe Huisvesting Door: Rianne van Eerd

\\ N i e u we H u i s ve sting voor Elec tric al Engineering en Technische Natuurkunde

E

r zijn weinig medewerkers van de faculteit die geloven dat ze over een paar jaar gaan verhuizen. ‘Ik maak dat niet meer mee.’ Toch wordt het werkelijkheid: EE zal Potentiaal, Impuls en Corona gaan verlaten. De huisvestingsplannen van de hele TU/e zijn beschreven in het Masterplan Campus 2020. Hierin worden alle faculteiten gehuisvest rondom een groen, autovrij gebied, de zogenaamde ‘Groene Loper’. Er is al gestart met het eerste project: de transformatie van de centrale W-hal voor de faculteit Wiskunde en Informatica. In het tweede project zijn de faculteiten Technische Natuurkunde en Electrical Engineering aan de beurt met een gezamenlijk onderkomen. Deze nieuwe huisvesting komt op de plaats van het huidige N-laag, dat gesloopt gaat worden. Voor Technische Natuurkunde is dus tijdens de sloop en de bouw tijdelijke huisvesting nodig elders op de campus. Daarom wordt een schuifplan ontwikkeld om iedereen een goede plek te geven. Opties zijn onder andere Cascade en TNO. Het betreft een grote investering. Snelheid in het project loont omdat de bouwmarkt op dit moment financieel aantrekkelijk is. Het College van Bestuur heeft daarom de aanbesteding van de architect al in gang gezet. In de speech tijdens de nieuwjaarsreceptie is door Arno Peels gezegd: ‘Wij gaan bouwen.’

In de afgelopen periode is er hard gewerkt aan de uitwerking van het Programma van Eisen en een specifiek programma op het gebied van de laboratoria en duurzaamheid. Hiervoor heeft de projectgroep gebruik gemaakt van input uit verschillende workshops van studenten en ondersteunend en wetenschappelijk personeel van de faculteiten TN en EE. De nadruk in de workshops lag op ideeën over het functioneren van het nieuwe gebouw en het creëren van prettige en goede werkplekken en laboratoria. In een terugkoppeling aan de werkgroepen heeft de projectgroep de huidige stand van zaken over het project en de inhoud van

het programma van eisen met achterliggende keuzes en prioriteiten toegelicht. Onderwerpen als de structuur van het gebouw, werkplekconcepten, functies binnen het gebouw en optimaal gebruik van de ruimten kwamen daarbij aan de orde. Later is in een speciale openbare vergadering van de faculteitsraad met een frisse blik naar het programma gekeken.

“Ik maak dat niet meer m e e .” To c h w o r d t h e t werkelijkheid: EE zal Po t e n t i a a l , I m p u l s e n Corona gaan verlaten. De projectgroep heeft gekozen voor een gebouw dat functioneel is opgebouwd als stad. Die stad wordt gevormd door wijken, die op hun beurt weer opgebouwd zijn uit buurten (de capaciteitsgroepen) met een plein (colloquiumzaal en koffiecorner). Het marktplein (bedrijfsrestaurant) zal een levendige ontmoetings- en vergaderplek worden. Kenmerkend voor de structuur als stad is dat je op verschillende manieren bij een zone kunt komen, zonder lineaire gangenstructuur. Daarnaast is het ook een passende metafoor, omdat er een grote variëteit aan activiteiten en processen plaatsvindt. Het wordt een gebouw met veel daglicht, waarin je op je

14 |  connecthor 

FACULTEIT I werkplek geconcentreerd kunt werken en dat uitnodigt om elkaar te ontmoeten, te spreken en het wetenschappelijk debat aan te gaan.

kunnen practicumapparatuur en opstellingen netjes worden opgeborgen in afgesloten ruimten.

Omdat het aantal vierkante meters een beperkende factor is, zal men hiermee flexibel en inventief moeten omgaan. Niet iedereen zal een eigen werkplek krijgen: deeltijdhoogleraren en deeltijders met een aanstelling kleiner dan 0.6 fte zullen een werkplek moeten delen. Kamers zijn kleiner en zullen moeten worden gedeeld met collega’s. Om een idee te krijgen van de beschikbare ruimten: per twee capaciteitsgroepen komt er een colloquiumzaal voor 20 personen (48 m2), een spreekkamer voor 6 personen (18 m2), een secretariaatsruimte voor 2 personen en een archief (16 m2) en een koffiecorner (20 m2). Daarnaast komen er collectieve werkplekken voor afstudeerders (6 personen op 36 m2), collectieve werkplekken voor promovendi (4 personen op 24 m2), ‘hoge concentratie’werkplekken (1 persoon op 4 m2), kamers voor stafleden (1 persoon op 8 m2) en hooglerarenkamers die ook kunnen functioneren als een kleine overlegruimte voor de capaciteitsgroepsleden (16 m2). De ‘clean-desk policy’ wordt hiermee een belangrijk aandachtspunt. Studieverenigingen krijgen voor alle vergaderruimtes en werkplekken 72 m2. Daarnaast zal de ruimte van het bedrijfsrestaurant buiten de openingstijden mogelijkheid bieden voor gebruik als werkplekken of sociale ruimte. In de avonduren kan deze ruimte ook gebruikt worden als kroeg. Verder komen er zalen met een capaciteit van 40 tot

In de berekening van de benodigde oppervlakten is gerekend met het minimum van het

aantal eerstejaars studenten dat het College van Bestuur ambieert: 100 studenten. Dit betekent dat het gebouw te klein wordt, zodra de faculteit gaat groeien boven haar ambitieuze target. In dat geval zal er gezocht moeten worden naar uitbreidingsmogelijkheden.

Een mogelijke indeling van het bedrijfsrestaurant 120 studenten en 20 ogo/projectruimten (4 personen op 18 m2) die twee-aan-twee schakelbaar zijn. Met behulp van schuifwanden

Verder is er gekeken naar de verbindingen tussen de verschillende capaciteitsgroepen en bestaande laboratoria. Deze verbindingen staan niet vast en komen in een later stadium

nog aan de orde. De lichte laboratoria kunnen daarmee op een logische plaats dicht bij de betrokken capaciteitsgroepen gepositioneerd worden. Vanwege de specifieke eisen zullen de zware labs op een aparte locatie bij elkaar komen. Het is aan de architect hoe

deze labs verbonden worden aan of in het gebouw met de kantoren en de lichte labs. Om een ontwerp te maken voor de nieuwbouw moet een architect worden geselecteerd en een technisch adviseur met de disciplines constructies, installaties, bouwfysica en duurzaamheid. Hiervoor lopen twee Europese aanbestedingsprocedures. In de huidige planning gaan in februari 2011 drie architecten hun visie uitwerken tot een schetsontwerp. De selectie van de architect zal naar verwachting in mei 2011 worden gemaakt. Nadat ook de adviseur is geselecteerd, wordt er gewerkt aan een definitief ontwerp, dat begin 2012 klaar zal zijn. In het voorjaar van 2012 begint men aan de sloop van N-laag, zodat medio 2012 met de bouw begonnen kan worden. Eind 2014 staat de inhuizing gepland. Ondanks een lijst met vragen en adviezen voor aanpassing, spreekt het totale progamma de leden van de faculteitsraad aan. Zo wordt er bijvoorbeeld gebruik gemaakt van de nieuwste multimedia- en informatietechnologie en wordt er veel aandacht gegeven aan duurzaamheid. Er is afgesproken dat de faculteitsraad betrokken blijft bij de ontwikkelingen, om te garanderen dat we krijgen wat we besteld hebben.

April 2011  | 15

IFACULTEIT

Personeelsfeest Door: Astrid van Bilsen

\\ Fe e s t i n K l o o s ter Bethlehem

A

ls afsluiting voor het jaar 2010 organiseerde de faculteit Electrical Engineering voor alle medewerkers en hun partners een feestelijke avond op donderdag 9 december 2010. Het feest vond plaats in Klooster Bethlehem in Haren (vlakbij Oss).

Bij de ingang werd je muzikaal begroet door het Trio Nieuwe Helden. Na het aannemen van de jassen werden de gasten ontvangen met een drankje in de Kapel. Voor wie al wat wilde snacken stonden er diverse broodsoorten en dippings klaar. Ton Backx opende de

De ruimte die het meest populair was deze avond, moet toch wel de Salon zijn geweest. Een sfeervolle ruimte met een brandend, knapperig haardvuur. Een whiskyproeverij, een koffiebar en een uitgebreide notenbar maakten deze romantische setting compleet. Vanuit de Salon was het mogelijk naar een winters aangekleed terras te lopen. Een beetje koud, maar bij de vuurkorven, met glühwein, warme chocolademelk en fleecedeken kon je prima warm blijven. Ook hier mocht iets lekkers niet ontbreken; een warme stroopwafel of een gepofte kastanje? De loungekelder opende later op de avond haar deuren. Met een volle buik kon je hier lekker achterover hangen met een biertje. Je kon van de ene naar de andere zaal lopen, overal was iets anders te doen. Of je wilde dansen, lekker kletsen met een collega of je buik vol eten, er was voor ieder wat wils!

Een Warm Welkom Om kwart over vijf vertrokken de bussen vanaf het TU/e-terrein naar de feestlocatie. Circa 40 minuten, een aantal lastige drempels en moeilijke bochten later, arriveerden de bussen bij Klooster Bethlehem. Een mooi verlicht klooster met vlaggen van Electrical Engineering in de masten om de bezoekers te verwelkomen.

avond met een welkomstwoord. Vanuit de Catharina Janszaal en de Udo van Talhoutzaal werd het buffet geserveerd, bestaande uit warme en koude gerechten. Het buffet werd geopend en de feestavond was begonnen!

Voor Ieder Wat Wils Naast de lekkere hapjes en drankjes was er veel entertainment. Op het penitentenkoor stond een entertainer klaar om gasten te vermaken. Iets dat een normaal potje black jack leek, pakte totaal anders uit. Een goochelaar liep langs de tafels en verraste je met zijn trucjes. Hoe doet hij dat toch? Veel gasten hebben een tekening laten maken door de karikaturist. In slechts enkele minuten werd je door de karikaturist ‘op je mooist’ vastgelegd op papier. In de Kapel draaide DJ Kitstart gedurende de avond swingende muziek. Een groot aantal medewerkers heeft zich hier prima dansend vermaakt.

16 |  connecthor 

Een Geslaagde Avond Uiteindelijk zijn het de circa 275 gasten geweest die het feest tot een geslaagde avond maakten. Je leerde collega’s en hun partners beter kennen. Rond 23.00 uur klonk de laatste muziek uit de speakers en om 23.15 uur vertrokken de bussen richting Eindhoven, Veldhoven en Nuenen. De foto’s geven een impressie van de avond.

VERENIGING I

TMC Borrellezing Door: Martijn van Eerdt

K

vasir is ook dit jaar weer aan de slag gegaan met het organiseren van excursies en lezingen. Hieruit is een borrellezing bij TMC voortgekomen. Met zo’n 20 personen zijn we op 7 december op pad gegaan. Gelukkig ligt het TMC gebouw in Eindhoven en was dus maar een korte busrit nodig om er te komen. Bij TMC aangekomen zijn we eerst binnengeleid in hun kroeg, en met kroeg bedoel ik echt kroeg. Overigens ingericht als bruin café dus de setting was wel bekend bij de meeste Thorleden. Er werd begonnen met een presentatie over TMC waar bleek dat het bedrijf toch wat anders in elkaar zit dan de meeste technologiebedrijven. Het is namelijk zo dat TMC een speciale vorm van detachering gebruikt. Bij een normaal detacheringsbureau is het meestal zo dat als je niet werkt omdat er geen werk voor je is, je ook niets betaald krijgt. Het voordeel van zo’n bureau is dat er meer mensen zijn die proberen om jou werk te bezorgen. Bij TMC werkt dit anders. Het bedrijf is opgedeeld in verschillende segmenten die elk

nu niet lukken dan is het niet zo dat je niets betaald krijgt. Ze zetten je dan meestal aan het werk in hun hoofdkantoor om zelf werk te zoeken of te werken aan promotieprojecten.

zie je daar zelf ook iets van terug. Door deze manier van werken is TMC heel snel gegroeid omdat iedereen daar bij gebaat is. Dit is ook te zien aan de hoeveelheid aan vacatures die ze open hebben staan op hun website. Na deze presentatie was het tijd om aan tafel te gaan. Er was namelijk gezorgd voor lekkere pizza van een niet nader te noemen pizzahut — al kan ik wel melden dat het niet de standaard kebabzaak is waar de gemiddelde student zijn pizza haalt. Al snel zat iedereen lekker te eten. Hierna was het tijd om, zoals de naam borrellezing al zegt, te gaan borrelen. Iets waar wij toch wel benieuwd naar waren was de reden van de volledig uitgeruste bar. We kregen te horen dat er regelmatig borrels gehouden worden voor de medewerkers om elkaar weer eens te zien en bij te praten. Dit gebeurt anders natuurlijk minder omdat iedereen bij andere bedrijven zit. Ik kan in ieder geval vertellen dat de bar behoorlijk goed uitgerust was en de versnaperingen bevielen dan ook zeer goed.

een andere specialisatie hebben. Zo is er een groep Mechanical, Embedded, Physics enzovoorts. De groep die voor ons interessant is, is Electronics. Deze groepen proberen zoveel mogelijk van hun mensen uit te zenden naar andere bedrijven om te werken. Mocht dit

Zelf noemen ze deze werkwijze werkondernemerschap. Het is namelijk ook zo dat de werknemers zelf ook altijd op zoek zijn naar nieuwe projecten omdat dit gestimuleerd wordt. Zo krijg je bijvoorbeeld bonussen door meer op te leveren voor TMC. Werk jij harder dan

Hierna was het weer tijd om de bus te halen terug naar het station. Ik heb in ieder geval geleerd dat niet elk bedrijf hetzelfde is opgebouwd en dat er heel veel verschillende goede manieren zijn om een bedrijf te runnen.

April 2011  | 17

IfaCULTEIT

KWR Eindevenement Door: Anton Koenraads

\\ Ee n s o l i d e b u s iness- driver als motor van de kenniseconomie

V

oorjaar 2009 werd de kenniswerkersregeling (KWR) door de Nederlandse overheid (AgentschapNL) in het leven geroepen, om de gevolgen van de economische crisis voor kennisintensieve Nederlandse bedrijven te beperken door hoogwaardige werkgelegenheid voor de industrie te behouden.

• Wat betekent dit voor de innovatiekracht en continuïteit van kennisontwikkeling binnen het bedrijf (financieel-economisch en marktontwikkeling)? • Hoe willen we deze samenwerking versterken en structureel verankeren? De dynamica van het opbouwen van goed functionerende samenwerkingsverbanden voor onderzoek en ontwikkeling (R&D) heeft een veel langere tijd (10-15 jaar) nodig dan de gemiddelde cyclustijd van de markt (ongeveer 7 jaar). Continuïteit in R&D resulteert in een gestage en snelste realisatie van de totale cyclus van kennisopbouw naar marktintroductie. Het overbruggen van economische dieptepunten met continuïteit in R&D resulteert in hogere bedrijvigheid en productiviteit tijdens hierop volgende economische hoogtepunten. Per saldo zal de kennisgebaseerde economie in de regio hierdoor sneller groeien, waardoor de BV Nederland op Europees en mondiaal niveau haar concurrentiepositie structureel kan versterken.

Onderzoekers van bedrijven konden als kenniswerkers tijdelijk bij een kennisinstelling, zoals de TU/e, aan de slag toen de eigen researchen ontwikkelafdeling niet genoeg werk meer voor hen had. Hierdoor hebben werknemers nieuwe kennis opgedaan bij kennisinstellingen, die op hun beurt hebben geleerd van de praktijkproblemen waarvoor bedrijven zich gesteld zagen. Binnen de faculteit Electrical Engineering liep een 20-tal KWRprojecten waarbij professoren, medewerkers en jonge onderzoekers betrokken waren. Nu alle KWR-projecten zijn afgelopen is het tijd voor een eindbalans en om plannen te maken voor een structurele continuering van deze samenwerkingsvorm in 2011 en vele jaren daarna.

Doel van het symposium Op vrijdagmiddag 7 januari jl. werd een KWR-eindevenement gehouden in de Blauwe Zaal van het Auditorium van de TU/e. Onder de deelnemers was een groot aantal KWR-betrokkenen: TU/e-faculteiten W, ID, ST, B en EE, TNO en natuurlijk deelnemende bedrijven (multinationals en MKB) uit Zuidoost-Nederland, en last but not least de overheid (AgentschapNL en de ministeries Economische Zaken en Landbouw en Innovatie). Op deze middag hebben een aantal vertegenwoordigers van bedrijven en kennisinstituten aandacht besteed aan de ervaren interactie en de vraag hoe we de goede ervaringen op termijn een vastere structuur kunnen geven. Zij stonden stil bij de volgende punten: • Wat hebben we grosso modo geleerd van de samenwerking en interactie in de KWR?

18 |  connecthor 

In een 8-tal presentaties is op deze zaken ingegaan, waarbij External relation-, Innovation- en Strategic R&D managers van bedrijven (Oce, Anteryon, ASML, DAF Trucks, NXP, MTT, Philips, TNO) hun ideeën hieromtrent kenbaar maakten. Het symposium werd bezocht door ongeveer 100 deelnemers.

FACULTEIT I Strekking van de lezingen Het symposium werd geopend door prof.dr.ir. Ton Backx met een welkomstwoord, waarna hij een inleiding gaf op de specifieke vragen en doelstellingen van dit eindevenement. Hij schetste het belang van een ´ademend´ model waarmee continuïteit van kennisontwikkeling en kennisvalorisatie kan worden gewaarborgd onafhankelijk van cycli in de markt en de politiek. Voor de valorisatie van kennis moet intensief worden samengewerkt tussen TU´s en bedrijven. Afhankelijk van de marktsituatie verschuiven zwaartepunten van ontwikkelingen tussen een zwaardere inzet op kennisontwikkeling en kennisoverdracht op de langere termijn en korte termijn-gerichte toepassing van kennis.

Egbert-Jan Sol besprak het BREIN plan: ´Bestrijd de REcessie met INnovatie,’ hetgeen uitgaat van: •

Het succes van co-locaties vormt een onverwacht bijeffect met consequentie.

•

We willen KWvR niet permanent, maar fluctuerend maken: KWR 2.0: 10% (van 180 miljoen euro) tijdens piek, en acute opschaling naar 100% bij recessie een standaard regeling om bedrijfsmensen (R&D ) voor een half tot 1 jaar bij kennisinstellingen te stationeren met forse (75%) loonkostensubsidie voor ‘sabbatical’ in het kader van ´levenslang leren´ en omscholen van specialisten voor het behoud van de arbeidspool.

•

Valorisatieregeling 2.0: (10% of meer), trek onderzoeksinstellingen op valorisatiegebied meer naar de bedrijven toe (co-locatie effect).

Afsluitende toespraak van Rob van Gijzel Rob van Gijzel had als burgemeester van Eindhoven het laatste woord. Rob is een fervent voorvechter van Innovatieve ontwikkeling van de BV Nederland tot een kenniseconomie in 2020. In zijn functie als voorzitter van Stichting Brainport hield hij een warm pleidooi voor een versnelde economische ontwikkeling van ZuidoostNederland tot kennisregio, en speciaal van Brainport Eindhoven. Hij heeft als taakstelling om Brainport als toplocatie voor kennisontwikAchtereenvolgens spraken: • ir. Rinus Groeneveld – External Relation Manager @ R&D Océ Technologies BV • dr. Koen Demeyer – Manager Innovation & IP @ Anteryon • dr. ir. Rob Hartman – Director Strategic Technology Program @ ASML • ir. Jack Martens – Projectmanager Advanced Technology & External Contacts @ DAF Trucks • ir. Gerard Beenker – Scientific Director @ NXP Semiconductors • Willy Ahout – CEO @ Micro Turbine Technology (MTT) • prof. dr. ir. Marco Haverlag – Fellow lamp technology @ Philips Lighting Ton Backx leidde de discussies van sprekers met deelnemers in goede banen. Vertegenwoordigers van de subsidieverstrekker AgentschapNL werden intensief bij de discussies betrokken. Dr. ir. Egbert-Jan Sol (Directeur Innovatie High-Tech Syst & Materials @ TNO Science & Ind.) trok conclusies en schetste een verhelderend financieel plaatje van de publieke en private R&D investeringen in Brabant en Brainport in het bijzonder. Volgens de Europese (Lissabon/ Barcelona) norm dient dat 3 % van het Bruto Nationaal Product (BNP) te bedragen (1% publiek + 2% privaat). De realiteit voor Brabant is 0.3 % publiek + 2.4 % privaat. Die 0.3 % publieke R&D-investering (200 miljoen euro) zou volgens de bovengenoemde Europese norm 1 % (700 miljoen euro) moeten bedragen, dus 500 miljoen euro meer!

keling en -economie in Europa op de 3e plaats te zetten, en op de 10e plaats in de wereld. Het eerste doel vindt hij redelijk goed te realiseren, maar het laatste doel is vooralsnog erg ambitieus. Ook Rob, die jarenlang in politiek Den Haag heeft gewerkt en gewoond, maakte duidelijk dat de Haagse politiek vooral aandacht heeft voor de Randstad (Schiphol-Airport en Rotterdam-Europoort), en minder voor Zuidoost-Nederland (Brainport). Gezien het belang van deze laatstgenoemde regio voor het BNP van de BV Nederland verwacht hij meer hulp vanuit Den Haag bij de realisatie van zijn plannen. Het symposium werd afgesloten met een borrel, waarbij de gasten en sprekers verder van gedachten konden wisselen, onder meer over de diverse aangereikte onderwerpen. Er werd nog zo´n kleine anderhalf uur verder gediscussieerd, onder andere met overheidsvertegenwoordigers.

April 2011  | 19

21

18

24

12

19

2 22

11

8 16

9

20 15

7

13

6

1

5

10

23

17

4

14 3

1. 194e Thor ALV

8. Explore Your Master Sessie 1

18. en 19. BCE Lezing (Satori)

2. en 3. Kerstborrel

9. t/m 11. Bottrop

20. en 21. JaBo uitreiking

4. en 5. Literadje Japie

12. t/m 14. Ivaldi-feest

22. Ereledenetentje

6. Gasttappen Tom van Nunen

15. en 16. Excursie KNMI

23. en 24. Excursie Thales

7. Gasttappen Roel

17. Satori Landenavond

5 000 METER TRACK 150 000 KOFFERS PER DAG 1 BAS BIJKERK

Inderdaad, het zijn imposante systemen die Vanderlande Industries realiseert. Material handling systemen voor tal van nationale en internationale distributiecentra, luchthavens en sorteercentra. De ene keer betrekkelijk compact en overzichtelijk. De andere keer zeer uitgebreid, behorend tot ‘s werelds grootste installaties. Complex en opgebouwd uit de meest innovatieve en creatieve oplossingen op het gebied van elektronica, mechanica en besturingstechnologie.

Unieke systemen, die altijd weer anders zijn. Gerealiseerd door bijzondere mensen. Bas Bijkerk bijvoorbeeld. Een van onze collega’s die niet uitgesproken raakt over de projecten waarbij hij van begin tot einde betrokken is. Internationale miljoenenprojecten, waar hij in multidisciplinair teamverband aan werkt. En waar hij trots op is! Net als zijn 2 000 collega’s op onze verschillende kantoren in de wereld.

UNIEKE SYSTEMEN, BIJZONDERE MENSEN

De boeiendste technische en logistieke uitdagingen. Een creatieve omgeving met gedreven collega’s die van aanpakken weten. De afwisseling van projectenwerk. Met internationale carrièremogelijkheden. Unieke systemen. Bijzondere mensen. Je vindt het bij Vanderlande Industries. Kijk op www.vanderlande.com. WWW.VANDERLANDE.COM

FACULTEIT I

Retirement Djan Khoe By: Ton Koonen

\\ G o o d bye p ro fe ssor D jan K hoe

O

n Feb. 3, a symposium was held in the Blauwe Zaal on the occasion of the retirement of prof. Djan Khoe. The title of the symposium “Trends in Photonic Communication Research and COBRA’s contributions” reflects the major role which prof. Khoe has had in pushing forward the research in optical communication systems in TU/e to a worldwide recognized status. Coming from Philips Research, prof. Khoe started as part-time professor at TU/e in 1983 and succeeded prof. Van der Plaats as full-time professor in 1994, chairing the group Electro-Optical Communication Systems.

others by founding the IEEE LEOS Benelux chapter. On the national level, Djan was actively involved in setting research funding strategies, as a member of the STW Board and of the Netherlands Academy of Engineering and Innovation (AcTI nl).

Since then, the group has grown impressively, in number of young researchers (PhD students, post-doctoral researchers), in publications output, in attracted external funding and in stature. One of the major achievements of Djan was the founding of the COBRA research institute, followed by the acquisition of the prestigious Dutch Top Research Institute Photonics award in 1998, bringing no less than 70 million guilders funding, the largest external funding ever in TU/e’s history. He also was very active in professional societies, notably in the IEEE Lasers and ElectroOptics Society (now IEEE Photonics Society) and in the Optical Society of America. He was President of IEEE LEOS in 2003 and he promoted its international expansion, among

and for TU/e. Prof. Ton Koonen and prof. Harm Dorren highlighted the evolution and perspectives in research activities in the ElectroOptical Communication Systems group and in COBRA, respectively and the pioneering roles of prof. Khoe in this. And then it was the turn of a number of distinguished external invited speakers: dr. Rod Alferness, Chief Scientist from Alcatel-Lucent Bell Laboratories USA, dr. Hideo Kuwahara, Fellow from Fujitisu Labs Japan, prof. Yasuhiro Koike from Keio University Japan and prof. Paul Lagasse from University Ghent. They highlighted different aspects of the tremendous progress made in photonic communication research in the past decades and the major role of prof. Khoe in this research field.

The Symposium on February 3 was very well visited, including many attendees from abroad. After a welcome address by prof. Ton Koonen, chairman of the Symposium, prof. Ton Backx described prof. Khoe’s contributions for the faculty Electrical Engineering

Just a few minutes after prof. Khoe had started his goodbye address, as a big surprise for him the mayor of Eindhoven, Mr. Rob van Gijzel, rushed in. In an inspiring speech, the mayor outlined the importance of our research field for the region Eindhoven to get to the top of the innovation ladder. He applauded the great role prof. Khoe has taken in this and honored him by awarding him the very distinctive Royal medal of “Officier in de Orde van Oranje-Nassau”. A great surprise and honor for Djan, well-deserved and accompanied by a standing ovation of the audience!

In a relaxing lively atmosphere, many colleagues and friends took the opportunity in the reception to express their best wishes for Djan and his wife Lilian. After a rewarding career, Djan is now planning to devote his talents to playing bridge, tennis, ballroom dancing, etc., as well as for the benefits of society by training guide-dogs for blind people. We do wish Djan and his wife Lilian a very enjoyable healthy retirement life. Ton Koonen Chairman ECO

April 2011  | 23

IFACULTEIT

Computergame voor in de natuurkundeles Door: Astrid van Bilsen

D

e faculteit Electrical Engineering heeft een game ontwikkeld om vwo-leerlingen kennis te laten maken met het vakgebied Electrical Engineering. In de game ontdekken leerlingen de wereld van spanning, stroom, weerstanden en poorten. De game ‘E and Eve’s Electrical Endeavors’ vind je op www. eeee.tue.nl.

In de natuurkundeles De manier om met de doelgroep in contact te komen is om de game kenbaar te maken bij vwo-leerlingen via de middelbare scholen. De game is een hulpmiddel voor de natuurkundedocent om te gebruiken in zijn of haar les. Op een speelse manier komen onderdelen uit de natuurkunde aan bod, die de leerlingen anders uit een boek leren. Voor natuurkundedocenten zijn er een aantal voordelen om de game te gebruiken in de les: • Oriënteren op de mogelijkheid om ander lesmateriaal in te zetten • Bepaalde competenties komen door middel van de game aan bod • Doorbreken van het huidige onderwijs, nieuwe werkvormen • Motiveren van studenten • Toegankelijkheid van kennis

dat deze moet voldoen aan bepaalde competenties en dat de game een reële afspiegeling is van het vak en de werkelijkheid. De game is vooral bedoeld voor 3- en 4-vwoleerlingen. Zij oriënteren zich op een opleiding en onderzoeken naar welk vakgebied hun interesse uitgaat. Daarnaast is de game ook geschikt voor 5- en 6-vwo-leerlingen.

Serious gaming Een serious game is een spel dat wordt ingezet voor een serieus doel, namelijk werving. Het doel is om leerlingen geïnteresseerd te krijgen voor het vakgebied van Electrical Engineering. Nieuwe media biedt de mogelijkheid om jongeren op een andere manier te bereiken en te interesseren voor natuurkunde. 95% van de Nederlandse jongeren gamet gemiddeld 6 tot 8 uur in de week. Vrijwel iedere jongere heeft toegang tot internet. Dus waarom niet de leerlingen opzoeken in een medium waarmee zij bekend zijn?

Ontwikkeling De game ‘E and Eve’s Electrical Endeavors’ is met hulp van enkele alumni van Industrial Design ontwikkeld. Bij de ontwikkeling zijn ook vwo-leerlingen betrokken. Een aantal leerlingen van het Sondervick College uit Veldhoven heeft hun mening gegeven over de game. Vind ik het uitdagend? Wat spreekt mij aan? Wat vind ik goed en wat vind ik slecht? Bij iedere fase van de ontwikkeling is de game aan het testpanel voorgelegd. Ook studenten van Electrical Engineering zijn bij de ontwikkeling betrokken. Zij hebben vooral gekeken naar de onderdelen uit het vakgebied.

24 |  connecthor 

Daarnaast kan een game bijdragen om leerlingen te leren snel keuzes te maken doordat zij snel oplossingen moeten bedenken. Ook leren zij onder tijdsdruk werken. De verwachting van natuurkundedocenten bij de game is

De faculteit Electrical Engineering is deze uitdaging aangegaan en heeft een computergame ontwikkeld waarin vwo-leerlingen op een speelse wijze door de wereld van Electrical Engineering worden geleid.

FACULTEIT I Informatie overbrengen op deze manier kan efficiënter zijn dan een lap tekst. Leerlingen worden geprikkeld voor het vakgebied en leren tegelijkertijd meer over elektrotechniek. Onderdelen uit het vakgebied zoals weerstanden worden uitgelegd. Een leerling is betrokken en verwerkt actief de informatie. De game biedt naast voorlichting en educatie ook entertainment. Je kunt de game vooral ook leuk maken door er een competitie aan te verbinden. Om dit uit te proberen zijn tijdens de Open Dagen van december 2010 middelbare scholieren uitgenodigd om met elkaar de strijd aan te gaan. Wie speelt de game uit binnen een uur?

Eerste reacties Op de TU/eXperience (voorheen Publieksdag) op zondag 2 oktober 2010 is de game voor de eerste keer getoond aan publiek. Dit was bedoeld als een soort test: de game is immers nog niet helemaal af en ook de doelgroep was op deze dag niet helemaal juist. Het publiek varieerde namelijk van jong tot oud. Gedurende de dag zijn bezoekers uitgenodigd om de game te spelen en gevraagd om enkele vragen over de game in te vullen. Over het algemeen vonden de bezoekers het een leuk en leerzaam spel. Het zou echter wel spannender mogen voor veel spelers. Voor de minder geoefende gamer mag er meer worden uitgelegd. De moeilijkheidsgraad moet daarbij goed in het oog worden gehouden, want de game wordt doorgaans niet al te moeilijk (vaak zelfs makkelijk) gevonden. Met deze reacties kon de game verder worden aangepast. De aangepaste versie is in december 2010 aan de doelgroepen getoond op de Woudschoten Natuurkundeconferentie en de Open Dagen van de TU/e.

De game ‘ E & Eve’s El e c t r i c a l E n d e avo r s ’ i s e e n g a m e d i e b e s taat uit m e e rd e re l eve l s. D e c h a r a c te r s ‘ E ’ e n ‘ Eve’ z i t te n gevang e n i n e e n m a c h i n e. A a n d e s p e l e r d e t a a k o m ‘ E ’ of ‘Eve’ v i a wee r s t a n d e n , d i o d e s, t r a n s i s to re n e n p o o r te n naar de u i tg a n g te l e i d e n . H i e r vo o r m o e t d e g e b r u i ke r a l l e r lei pro b l e m e n o p l o s s e n . J e ku n t d e g a m e s p e l e n o p w w w.eeee. t u e. n l. A l s j e b e n t i n g e l o g d vo l g t e e n b e s c h r i j v i n g van de b e s t u r i n g va n d e g a m e. Open Dagen Op zaterdag 11 december 2010 is de game tijdens de Open Dagen op de TU/e gepresenteerd aan vwo-leerlingen. De belangstelling voor de game onder de bezoekers was groot. Een aantal scholen was uitgenodigd om deel te nemen aan een wedstrijd: wie komt het verst in de game binnen een uur? De doelgroep reageerde enthousiast op de game en speelde fanatiek. Tijdens de wedstrijd speelde Stefan Berkhof van het Sondervick College uit Veldhoven de game in 50 minuten uit en kreeg als winnaar van decaan Ton Backx een Xbox met toebehoren uitgereikt. De game wordt niet alleen aangeboden om te gebruiken in natuurkundelessen, maar wordt ook ingezet bij voorlichtingsactiviteiten. Hierbij kun je denken aan Open Dagen, voorlichting op scholen, websites en scholen

op bezoek. Daarnaast zijn er ook flyers en posters ontwikkeld voor verspreiding op scholen en bij voorlichtingsactiviteiten.

Hoe verder? De game is nog steeds in ontwikkeling. De uitdaging is om de game zo geschikt mogelijk te maken voor de natuurkundeles. Verbeterpunten zijn: spannender maken, meer uitleg in de game en een duidelijk beeld van Electrical Engineering neerzetten. Een deel van de inhoud wordt meer toegespitst op de lesstof van 3 en 4 vwo. Hier wordt op dit moment hard aan gewerkt. Het streven is dat veel vwo-leerlingen zo enthousiast worden na het spelen van de game, dat ze daarmee geïnteresseerd raken in techniek. Ben je zelf nieuwsgierig geworden? Kijk dan op www.eeee.tue.nl.

Woudschoten Natuurkundeconferentie Vrijdag 10 december 2010 was tijdens de Woudschoten Natuurkundeconferentie de kick-off van de game voor natuurkundedocenten. De belangstelling was groot en men reageerde positief kritisch. Een docent verwoordde de stemming : ’Een mooie ruwe diamant met vele mogelijkheden maar waar nog het nodige aan geschaafd moet worden voordat deze in de lespraktijk kan worden ingezet.’ Een aantal natuurkundedocenten heeft aangeboden mee te denken in een werkgroep. Met feedback van natuurkundedocenten kan de link van vwo naar de universiteit nog beter gemaakt worden. Naar aanleiding van de conferentie in Woudschoten zijn er al verzoeken binnen gekomen om de game ook te tonen op andere universiteiten.

April 2011  | 25

ITECHNIEK

Non-invasive fetal electrocardiogram analysis By: Rik Vullings

Heart rate monitoring

STAN

Monitoring the condition of the fetus within the abdomen of the mother is important to ensure that in case of distress, adequate and fast intervention is possible. For example, when the fetus does not receive enough oxygen for a sustained period of time, irreversible damage can occur, often leading to death or permanent dysfunctions. By performing an emergency Caesarean section in this situation, a lot of damage can be prevented.

One such additional source of information is the fetal electrocardiogram (ECG). The ECG is a one-dimensional representation of the electrical activity of the heart as it is beating. In cases of sustained oxygen deficiency, the so-called ST segment of the ECG is reported to become biphasic and exhibit an increase in its amplitude. In the late 90’s the automated analysis of the ST-segment was incorporated in the STAN monitor and it was demon-

Despite these drawbacks, the STAN monitor is progressively used more throughout hospitals worldwide, leading to smaller rates of fetal mortality and morbidity. Nevertheless, if it were possible to exploit the additional information that the ECG provides throughout all stages of pregnancy, this would probably lead to an even larger reduction in the occurrence of fetal mortality. In other words, if we can record the fetal ECG in a non-invasive way (e.g. with electrodes on the maternal abdomen) but with similar quality as the invasive ECG, we can exploit the added value of the ST-analysis in stages of pregnancy earlier than labor.

Non-invasive fetal electrocardiogram The non-invasive fetal ECG recordings can, as mentioned earlier, be performed with electrodes that are positioned on the maternal abdomen (see Fig. 2). In our case, based on empirical data we chose to position 10 electrodes on the abdomen, 8 that record a bipolar ECG signal, one electrode near the umbilicus (not depicted in Fig. 2) that serves as common reference for the bipolar signals, and one ground electrode (also not depicted). Figure 1: Photograph of a scalp electrode with the helix-shaped needle. In current obstetrical practice the fetal condition is mainly assessed by monitoring the fetal heart rate, the frequency at which the heart is beating. It is generally believed that in most cases of distress, the fetal heart rate shows characteristic deviations from normal heart rate patterns. Although this is often true, with reported sensitivity of over 95%, the downside of this heart rate-based diagnostics is that the same characteristic deviations can also occur in cases where the fetus is fine. Specifically, the specificity of heart rate analysis is reported to be less than 40%. The introduction of fetal heart rate analysis in obstetrical practice in the 70’s was, therefore, on the one hand accompanied by a reduction in the number of fetal deaths, but on the other hand also accompanied by an increase in the number of unnecessarily performed Caesarean sections. Any additional source of information to support fetal heart rate analysis is therefore widely appreciated.

26 |  connecthor 

strated that the combined monitoring of the ST-segment and the fetal heart rate leads to a reduction in the number of unnecessarily performed Caesarean sections. However, the STAN monitor suffers from a major drawback that limits its use in clinical practice: for recording the fetal ECG an invasive electrode is required. This electrode generally consists of a helix-shaped needle (see Fig. 1) that is screwed in the fetal scalp. Hence its frequently used name: scalp electrode. As a result of its invasiveness, the scalp electrode can only be applied in the very last phase of pregnancy, when the mother has sufficient dilatation and the fetal membranes are ruptured. In addition, the electrode itself is not free of risks and has more than once pierced the large fontanel, ended up in an eye, or caused an infection.

The possibility to use multiple electrodes is a direct advantage of the non-invasive recordings over the invasive ones. As mentioned

Figure 2: The NEMO system for recording the noninvasive fetal ECG from electrodes on the maternal abdomen. Photo by Bart van Overbeeke.

TECHNIEK I before, the ECG constitutes a one-dimensional representation of the electrical activity of the heart. However, even in the simplest approximations the true cardiac activity is modeled as a combination of three orthogonal signals. In a vectorized form, these signals are referred to as the vectorcardiogram (VCG). By recording a spatially distributed fetal ECG, the VCG can be estimated, providing more information on the cardiac activity and as such, on possible fetal distress.

of linear prediction, using the corresponding ECG waves of preceding heartbeats as reference. With the estimation of individual segments, beat-to-beat variations in the maternal ECG, that can have an order of magnitude equal to the order of magnitude of the fetal ECG, can be accurately captured, yielding improved suppression of the maternal ECG.

the Bayesian evidence function. As a result, the filter is capable of quickly adapting the number of averages in case the ECG signal dynamics change. After performing the signal processing techniques mentioned above on all eight bipolar ECG signals, the VCG can be estimated. In electrocardiography on adults, the VCG can be determined via a fixed linear combination

The main disadvantage of the non-invasive fetal ECG recordings is that their signal-tonoise ratio (SNR) is often so low that analysis of the ECG signals is virtually impossible. The goal of the first part of my PhD research was therefore to enhance the SNR of the fetal ECG and to develop methods for estimating the VCG. In the second part of my research, I tried to present the VCG in such a way that it can be directly used for diagnostic purposes.

Signal enhancement The signals recorded from the maternal abdomen constitute a mixture of several physiological and non-physiological signals. When interested in the fetal ECG, the main interference is the maternal ECG (see Fig. 3). The maternal ECG generally has amplitudes that are between 10 to 20 times higher than the amplitude of the fetal ECG and the frequency spectra of both ECG signals generally overlap to a large extent. To anyhow suppress the maternal ECG, we developed a method that exploits the quasiperiodicity of the maternal ECG. That is, consecutive ECG complexes can resemble one another to a large extent. The developed method dynamically segments the maternal ECG in characteristic ECG waves and subsequently estimates the shape of each of these waves. This estimation is performed by means

Figure 4: In blue, the VCG is shown that is determined using merely the electrode positions with respect to one another. In red, the VCG is determined using also a model for the abdominal volume conductor.

Unfortunately, suppression of the maternal ECG alone is not enough for obtaining a fetal ECG of sufficiently high SNR to allow for its use in diagnostics. To further enhance the SNR, we developed a (Kalman) filter that exploits the quasi-periodicity of the fetal ECG. In essence, this filter averages several ECG complexes. In case of a rather stationary signal with few morphological changes in the ECG, increased SNR improvement can be achieved by increasing the number of averages. Conversely, in case of a dynamic ECG signal, with morphological changes that might have clinical relevance, using too many averages might obscure these changes. In short, the number of averages constitutes a trade-off between signal enhancement and potential loss of clinically relevant events.

of the various ECG signals, where the linear combination is determined by the known locations of the electrodes with respect to the heart. When using abdominal electrodes on the maternal abdomen to estimate the fetal VCG, the position of the fetal heart is not known. Hence, also a “fixed” linear combination cannot be determined. We overcame this problem by using a first-order approximation of the abdominal volume conductor and, again using a Bayesian approach, determine a joint probability distribution for both the parameter in this conduction model and the VCG, given the abdominal ECG signals. Using variational inference, we managed to maximize this probability distribution and estimate both the volume conductor and VCG (see Fig. 4).

To overcome the problem of selecting a proper number of averages, the developed filter was designed in such a way that it estimates what variations in the recorded fetal ECG signals are due to noise and what are due to physiology. Specifically, we followed a Bayesian approach to derive a Kalman filter that infers the maximum a posteriori fetal ECG estimate and adaptively estimates the noise covariance through maximization of

Fetal movement detection The estimation of the fetal VCG basically marked the end of the first (and largest) part of my PhD project. What needed to be done was to project the VCG onto ECG leads that are familiar to clinicians. Specifically, since the VCG is a three-dimensional representation of the electrical cardiac activity and the ECG constitutes a one-dimensional projection of

April 2011  | 27

ITECHNIEK the VCG, the VCG can be projected onto a specific direction that is known from, for instance, adult electrocardiography. The main problem here is that the orientation of the fetal heart with respect to the abdominal electrodes is a priori unknown. Moreover, since the fetus can move during a recordings, this orientation can even vary as a function of time. Hence, to determine the projection directions for the VCG, the fetal orientation needs to be monitored over time.

maternal heart with respect to the abdominal electrodes is known, the orientation of the fetal heart with respect to the electrodes can now also be determined.

Non-invasive ECG versus invasive ECG With both the fetal VCG and the fetal orientation determined, we can project the VCG onto any direction desired and simulate practically all standard ECG leads. As an example in Fig. 6

In addition, the fact that we record three-dimensional information on the cardiac activity might also aid in the early diagnosis of congenital heart diseases, which in some cases is already treatable during pregnancy.

Perspective Although the progress we have made the last years is very promising, whether or not it will have much added value in clinical practice needs to be determined by extensive clinical validations. In parallel, the developed technologies will have to be further improved to increase their robustness. Also, the use of 10 electrodes on the abdomen is both discomforting for the patient and requires too much time from medical staff to apply. This last problem has already been solved to a limited extent by incorporating all electrodes into a single patch. However, since our ultimate goal is to bring the developed technology towards a home setting, in the future we might switch to garment-integrated capacitive or dry electrodes.

Figure 5: Fetal VCG at three different points in time. The ultrasound images in the bottom row are obtained simultaneously and indicate that the fetus is indeed moving. As you can see in Fig. 4, the VCG mainly consists of a loop that is associated with the contraction of the fetal ventricles (the largest chambers in the heart). In case of fetal movement, this loop rotates in space. By tracking these rotations, not only can fetal movement be monitored (see Fig. 5) – which is a clinically relevant parameter on its own – but these rotations can also be corrected for to eliminate (most) fetal movement from the VCG projections. By including a lead-dependent scaling in the rotation estimation and building a model for which the likelihood was maximized via the EM algorithm, we managed to increase the accuracy of the rotation estimation. In addition, this approach also enabled us to assess the orientation of the fetal heart with respect to the maternal heart (by rotating and scaling the fetal VCG towards the maternal VCG). Since the orientation of the

Figure 7: Scalp ECG recorded with the scalp electrode and simultaneously with the abdominal recording depicted in Fig. 6.

28 |  connecthor 

the VCG has been projected on the direction that corresponds to the scalp electrode. By comparing this virtual scalp ECG to the scalp ECG that was actually recorded, and depicted in Fig. 7, it can be seen that the signals are not identical (e.g. due to filtering effects in the abdominal volume conductor) but are quite alike. Hence, we might be able to use noninvasive fetal ECG recordings for ST-analysis in the near future.

Figure 6: ECG signal calculated by projecting the VCG onto the direction that corresponds to that of the scalp ECG.

In the upcoming year(s) I will try to contribute to these improvements, part-time as a postdoc at TU/e and part-time for the spin-off company NEMO Healthcare.

Figure 8: Photograph of Rik Vullings with the NEMO system. Photo by Bart van Overbeeke.

FACULTEIT I

Horizon Discussion By: Giel Op ‘t Veld

\\ News o n t h e b achelor front

O

ur department currently experiences pressure from above to increase the number of students, while new governmental plans only threaten those figures. It is, therefore, not an easy task now to navigate us to a stable and healthy future for Electrical Engineering. We need revolutionary changes to live up to expectations and to make those plans work, it is important that the entire department gets the sense of urgency. The horizon discussion of this quartile focused on all upcoming plans involving the bachelor program.

logical to bring this new program to our department. Plans are to start in September so preparations are in full swing.

solutions to increase both pass rates as well as the number of new students who apply for our university.

Today, Bart Smolders presented the first draft of the new curriculum. The first year of Automotive will overlap with Electrical Engineering for about 60 to 70%. Later, the programs will differentiate more, providing Automotive with a unique identity.

One of the current ideas is to change to what is often referred to as the “Belgian model”. This involves clustering several study programs to one common first year of engineering. Students are often insecure about their choices and a common year would give them the opportunity to acquaint themselves with all fields of technology before they have to pick one. Hopefully, this will attract more students.

The discussion that followed exposed some criticism, practical issues, but also the fear that students may find the topics far more interesting than our current EE curriculum!

Revisions TU/e-wide

EE

Lastly, the bachelor in general was discussed. The work of the 180 Degrees Task Force has been noticed by the executive board of the university and has been set as an example for other departments. In addition, a new committee will look at the bachelor programs university-wide. Again, Bart Smolders is involved as well as one of our students, Twan Kamp. The goal is to come up with more general

One can imagine that such fundamentally different approaches are not easily accepted by staff or by students. The discussion gave all attendees many more questions, but few answers. This is certainly not the last you will hear about bachelor revisions. On the contrary, these are just the first steps towards, hopefully, a viable future for all departments. Only one thing is certain, radical changes are needed to break the chain of only moderate improvement we have seen for years.

Since May 2010, the 180 Degrees Task Force has been thinking out of the box to make our own bachelor more feasible. Many of its plans have already been discussed in previous horizon discussions. Today, the director of education Bart Smolders presented the latest ideas on introducing tracks in the second semester of the third year. These tracks are to coincide with the three themes of the Department: care & cure, connected world, and smart and sustainable society. Each one consists of one or two compulsory courses and a few electives, free to choose in the scope of a particular track. By introducing these electives, students are hopefully more motivated to work for the courses they find interesting.

Automotive The second topic of the discussion was the recently announced full bachelor track Automotive Technology. Since cars are becoming more and more electric, it was only

April 2011  | 29

IVERENIGING

53 Dies van Thor e

Door: Martijn van Eerdt

D

eze pagina vertelt het verhaal over vlaai, feest, lekker eten, gevechten, computeren en toch ook wel wat bier. Benieuwd wat Thor nu weer gedaan heeft? Dat is hieronder te lezen. Iemand die de Connecthor van een jaar geleden leest ziet misschien wel een zelfde soort verhaal. Dat komt omdat elk jaar ongeveer hetzelfde gebeurt. Wat viert (bijna) iedereen elk jaar? Zijn verjaardag natuurlijk. Op 28 november is de Dies Natalis van Thor en werd Thor 53 jaar oud. Dat is natuurlijk de reden geweest voor een hele week aan plezier.

komen feliciteren omdat Thor 53 jaar geworden was. Helaas vonden veel besturen dat schijnbaar niet zo belangrijk want de opkomst was abominabel slecht. Daar niet door uit het veld geslagen deed het Bestuur toch dapper zijn best om zijn nuchterheid te verliezen. Iets dat uiteindelijk ook wel enigszins gelukt is.

Bij elke verjaardag hoort natuurlijk taart. Vandaar dat op 22 november de Diesweek werd afgetrapt met bij benadering 53 vlaaien die uitgedeeld werden in de hal van het gebouw. Thorleden, buitenlandse studenten en natuurlijk ook de medewerkers werden er zo op gewezen dat Thor jarig was. ’s Avonds bestond de mogelijkheid voor alle besturen van andere verenigingen om het Bestuur van Thor te

30 |  connecthor 

De dinsdag van deze 53e Diesweek begon met een lunchlezing van Tennet. In een wat grotere zaal dan we gewend zijn bij lunchlezingen, namelijk de Senaatszaal, werd er verteld over wat Tennet op het moment aan het doen is. Rond half 5, in het Walhalla, brandde de volgende activiteit los, de Trappistenborrel. Even voor degenen die niet weten wat een trappistenbier is volgt hier de uitleg. Mocht dit wel bekend zijn dan kun je dit stukje rustig overslaan en weer verder lezen bij ‘Toch is het de Diescommissie...’

VERENIGING I

Een bier mag alleen de naam trappist dragen als het voldoet aan de volgende eisen. Allereerst moet het door monniken van de orde Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae worden gebrouwen. Verder moet het bier binnen de muren van de abdij gebrouwen worden en moet het grootste gedeelte van de winst aan sociale werken besteed worden. Door deze regels zijn er dan ook niet veel bieren die de naam trappist mogen dragen en zijn er een aantal bij die nogal exclusief zijn met als zeldzaamste West Vleteren. Die kun je namelijk alleen zelf op gaan halen bij de brouwerij welke richting de kust van België ligt. Toch is het de Diescommissie, met wat hulp, gelukt om alle trappisten in het Walhalla te verzamelen wat voor een gezellige borrel gezorgd heeft.

Vrijdagochtend was dan ook terecht uitgetrokken om bij te komen en hiervoor had de ACCI een katerontbijt georganiseerd. De ACCI had zijn zaakjes goed voor elkaar. Er was zelfs gezorgd voor warme chocolademelk.

Hierdoor was iedereen weer fris voor de afsluiting van de Diesweek met de Oude Bokken Borrel en meteen daarna het Diesdiner. Veel oude bokken en leden zijn hier weer op af gekomen, zoals altijd netjes gekleed in pak. Het restaurant zat dan ook behoorlijk vol en het was al heel snel heel gezellig. Na deze goed geslaagde afsluiting kon de Diescommissie terugkijken op een geslaagde feestweek en kon heel Thor met een goed gevoel zeggen dat de 53e verjaardag van Thor uitstekend gevierd was. Woensdag werd de energie anders gebruikt. Thor ging namelijk lasergamen. Er was een aantal mensen heel fanatiek waardoor er zelfs meer dan 53 ’kills’ gemaakt zijn. Ook was er woensdag een cursus Photoshop georganiseerd. Dit programma voor fotobewerking is geliefd bij veel elektro-ers , of dit nu voor posters maken is of om hun eigen foto’s te bewerken. Bij deze cursus werden enkele geavanceerdere functies van het programma aangeleerd wat tot mooie plaatjes heeft geleid. Donderdag was redelijk rustig zodat iedereen zich kon voorbereiden op de avond. Toen was het namelijk tijd voor het beruchte Diesfeest. Een vol Walhalla, een frietkar, DJ Sjors en (hoe kan het ook anders) redelijk wat gratis bier leidde tot heel veel feestvreugde en gezelligheid.

April 2011  | 31

IFACULTEIT

Automotive

By: Maarten Steinbuch

\\ B a c h e l o r p ro g r am star ts in S eptember at Elec tric al Engineering

M

odern cars are intelligent high-tech systems. Over 60 processors are nowadays on board to control, supervise, interact, navigate and communicate. With the transition towards new propulsion systems the automotive industry is rapidly changing its founding base technologies and required disciplines. Examples of new developments are plug-in electrical vehicles and hybrids, fast growing (wireless) communication requirements and possibilities, and emerging smart mobility concepts (’connected cars’). Hence, more electronics, software and ICT are needed; and a bit less mechanical engineering. This is why we will start with the new bachelor program Automotive as a track within Electrical Engineering this September. What are the great automotive challenges? What are requirements for the future automotive engineers? And why is the TU/e involved? This article will provide some answers.

Bachelor Automotive An important step forward in theme-oriented research and education for Automotive is the start of the new bachelor program Automotive, next September, which will be uniquely positioned as a track within the bachelor Electrical Engineering. Six departments are involved. Being part of the recently announced TU/e strategic area Smart Mobility, which will be headed by dr. Carlo van de Weijer (TomTom), the theme-oriented Automotive bachelor will include contributions from Mechanical Engineering, Electrical Engineering, and ICT related technologies, combined with human factors and engineering design. It is rather unique in Europe: in Stockholm and Turin similar bachelor programs exist, also at academic level. However, here we will focus on systems thinking and multi-disciplinarity, so as to prepare the

powertrains. We also want to teach the societal automotive trends and developments, including smart mobility. For this we are thinking of a project or course detailing the history and future of societal mobility trends. Human factors will also have a prominent role in this first year, in order to confront the automotive students with the increasingly important role with which humans are in the loop of technology usage (’human centered mobility’). The students will work on issues like emissions reduction, electric vehicles, smart safety, mobility solutions and ’connected cars’. The university is aiming for an inflow of 50 to 100 students for the new automotive program. Moreover, the Dutch automotive industry is in great favor of this new and unique curriculum, and is also willing to participate with teachers and problem statements in the program. For instance, part of the program will focus on commercial vehicles (i.e. trucks and buses), where lectures will be given by DAF employees. In the first year, various visits will be organized to automotive industries and to the High Tech Automotive Campus in Helmond. In the second and third year the student can select specializations from the supporting departments. For the whole bachelor, we also see a prominent role for the University Racing Team Eindhoven (URE), with the development of their fully electric racing car. After completion of the bachelor, the students can successfully start with the master Automotive Technology.

Minor Automotive Systems

TU/e Automotive Education Next September the TU/e will offer a complete set of educational programs on automotive: the new bachelor Automotive, the existing minor Automotive Systems and master Automotive Technology and the new post master Automotive Systems Design.

32 |  connecthor 

young engineers for a future in the high-tech sector. The program is not final yet, but it is clear that the new bachelor program will contain general parts in the first year, like mathematics, system theory, networks, and electrical components, which will be together with the bachelor Electrical Engineering students, as well as automotive-specific courses and projects, like mechanical components and

Started as Automotive Electronics, the minor Automotive Systems is now TU/e-wide, designed especially for all other students, who like modern vehicle technology. The minor has a focus on automotive engineering and technologies. It is hosted by the Electrical Engineering department and includes contributions from other departments as well. The minor gives a nice preparation for all non-automotive students for the master Automotive Technology.

FACULTEIT I

Master Automotive Technology

PDEng Automotive Systems Design

TU/e Automotive Research

The master was the first initiative of all new automotive related educational programs at the TU/e. It was motivated by the innovation program High Tech Automotive Systems (HTAS), which clearly stated that there is a need for more automotive engineers to support the growth of the Dutch automotive sector, as well as a need for a new generation of engineers: those who can cope with the technology paradigm shift presently occurring within the automotive industries. From component towards systems thinking, from gears to software and ICT. This has been the motivator for the birth of the new and for the Netherlands unique Master of Science Automotive Technology (AT) in 2008. This master, although hosted by the department of Mechanical Engineering, is TU/e-wide, with the involvement of six departments and over 14 research groups. The master is now in its third year and steadily growing with a good attraction of foreign students. To encourage multi-disciplinarity, the master students follow eight obligatory courses in the first semester from all participating departments, ranging from vehicle dynamics and powertrains to human factors in automotive and real-time architectures. On top of this, a system-oriented design project also supports the eduation of the students to overcome mono-disciplinary pitfalls. After this first semester, the students specialize in one of the research directions involved.

Recently a decision was made to complement the master at the top side with a Professional Doctorate in Engineering (PDEng) for designers, called the Automotive Systems Design PDEng, as part of the SAI institute. The first module of this new two-year post master study is on systems engineering as a basic tooling for the modern automotive engineer. With the master and the various automotive PhD projects, this forms the Graduate Program Automotive, linking education to our research activities on Automotive.

Within the TU/e we have a long tradition in automotive research, especially within the mechanical engineering department. In the seventies the TU/e already built a Volkswagen with electric propulsion and a flywheel. We were also one of the first winners of the Shell Eco challenge in the eighties. Our research on diesel engines and on variable transmissions has been known worldwide for more than two decades.

April 2011  | 33

IFACULTEIT In 2003 we decided within the department of Mechanical Engineering (ME) to make automotive into a theme stretched over various groups, emphasizing that rapid developments of technology can be beneficial for various application areas, i.e. a research group can work on robotics as well as on vehicle control, thereby having the benefit of synergy. At the same time more activities were carried out at the department of Electrical Engineering with control and electro-mechanics for automotive, and battery research at Chemical Technology. A start was also made to set up, together with the Dutch automotive industries (FHA: Federation Holland Automotive), a brand new innovation

accelerated by the economic crisis and knowledge-worker projects like the one on hybrid trucks with DAF and the SPITS project on connected vehicles and smart roads. The HTAS program is clear in its ambition: to boost the Dutch Automotive industry from 12 B€/year turnover to 15 B€/year. The vision is to focus on key technologies and challenges: efficient vehicles and connected cars. Only focusing makes it possible to obtain a critical mass and make a difference. Smart and intelligent systems to make hybrid trucks and vehicles, clean combustion, smart vehicle dynamics, and cooperative driving using wireless and reliable communication (car2car and car2infra), in order to solve the mobility problem.

with increasingly more automotive related R&D concentrating in the region. Examples of high-tech automotive hits in Brainport include:

• NXP

NXP, a producer of integrated circuits among other things, also makes processors for cars. These make up a significant portion of the company’s annual income. That is why NXP considers automotive as a major growth market.

• DAF/Paccar

With an annual turnover of a couple of billion euros, DAF Paccar is now the second largest truck supplier in Europe. The economic crisis prompted a reduced production but this has begun to recover now to 160 trucks a day. Like cars, trucks also increasingly contain modern technology, like the modern diesel engine, which is absolutely a high-tech component. DAF makes unprecedented clean diesel engines: the air that comes out is almost cleaner than the air that goes in! This does involve a lot of software-based monitoring and control technology. There is also a hybrid truck in production that combines diesel and electric power.

• TomTom

The TomTom R&D department in Eindhoven is bursting at the seams. Why? TomTom’s position as a supplier of navigation for in-car systems. The department needs knowledge workers that have a real understanding of ’automotive specs’, predominantly to enable navigation to properly connect to other information systems to enable, for instance, road-user pricing.

program: High Tech Automotive Systems (HTAS). At the same time, the TU Delft decided to stop their research on tyres and vehicle dynamics, and TNO Automotive relocated its labs (over 100 people) from Delft towards the Helmond Campus, where the company PD&E/ Benteler was also present as an automotive engineering consultancy firm. This campus soon became the Dutch attractor of Holland Automotive, and is now called the High Tech Automotive Campus. Because of the innovation program HTAS, many research projects were initiated between industry and the TU/e, including Industrial design, IE&IS, and Computer Science. This development was recently

34 |  connecthor 

Interestingly, part of the innovation programme HTAS is devoted to one of the key things in high tech innovation: people. Education was and is seen as one of the key enablers to be productive as a nation and attractive for foreign companies to join the Brainport family.

Brainport Automotive Within the automotive industry the trend is towards more added value by the supplier chain of industries, which makes clear that the Netherlands indeed play an increasingly important role for the global automotive industries. Brainport is at the dawn of this and other new automotive developments,

This is just a small selection of the Brainport companies in the automotive field and is by no means a disservice to the other companies, like VDL and APTS, manufacturers of hybrid buses and coaches, or Bosch Transmissions that sells three million variable transmission units in Asia each year. And all the ancillary suppliers that help their clients innovate in the automotive sector, or TNO Automotive and Benteler with their test facilities at the High Tech Automotive Campus in Helmond. The automotive sector is rapidly changing. It is one of the largest industries worldwide, and has huge challenges to provide good innovation options for a smart and sustainable world. With our Brainport knowledge on mechatronics, embedded systems, microtechnology and high-tech systems design, we are positioned at the forefront of technologies. As TU/e we are proud to be part of this!

VERENIGING I

Het Glazen Huis Door: Tom van Nunen

\\ S t u d i eve re n i g i ngen in ac tie voor het Goede Doel

N

og voor onze bestuurswisseling werd bekend dat het Glazen Huis in 2010 naar Eindhoven zou komen. Het leek ons enorm gaaf om hier iets mee te organiseren. Op een borrel met besturen van alle studieverenigingen is wat gelobbyd, en zo is de Glazen Huis Commissie opgericht. Vanuit elke studievereniging nam een bestuurslid zitting in deze commissie. Vanuit Thor was ik de gelukkige.

De eerste vergadering volgde snel. Wat kunnen wij als studieverenigingen doen om onszelf landelijk op de kaart te zetten en iets gaafs neer te zetten voor onze eigen leden?

Het idee van een groot feest was geboren. Feesten zijn gaaf en er zouden vast wel gave bands zijn die voor het goede doel willen optreden. Met een feest zetten we onszelf echter

totaal niet op de kaart. Na lang brainstormen leek het ons verstandiger twee activiteiten op touw te zetten: een die gaaf is voor de leden en een andere die goed is voor ons imago naar buiten. Zo gezegd, zo gedaan. Het idee van een kerstborrel op het TU/e terrein ontstond. Via Grolsch hebben we bars en een enorme

circustent gekregen, die we met behulp van vrijwilligers in slechts een paar uur tijd hebben opgebouwd. De zogenaamde Serious Prekerstborrel was een groot succes en de tent stond dan ook behoorlijk vol, zelfs tot 21:00u. Bij het afbreken van de tent heeft de leverancier er echter niet bij stilgestaan dat het niet verstandig is om met een heftruck over een besneeuwd grasveld te rijden. Zoals jullie wellicht gezien hebben is het veldje voor het Hoofdgebouw op dit moment dus een modderpoel. De tweede activiteit had als doel het imago naar buiten te verbeteren. Omdat op het 18 Septemberplein veel winkelend publiek loopt hebben we onze tweede activiteit daar laten plaatsvinden. Het idee was om met allerlei studiegerelateerde activiteiten geld in te

zamelen. Bij de ene studie is dat echter gemakkelijker dan bij de andere: probeer maar eens iets leuks te bedenken bij bijvoorbeeld Technische Bedrijfskunde. Toen later bleek dat wij geen eten en drinken mochten verkopen werd het nog moeilijker om voor iedere studie een activiteit te bedenken. Uiteindelijk is alles goed gekomen en heeft Thor met een grote bibberspiraal het publiek aan het bibberen gezet. Als klap op de vuurpijl bood Continu aan een bungeejump-hijskraan bij onze markt te betrekken. Dit aanbod konden wij natuurlijk niet afslaan.

Op de dag zelf zijn we in alle vroegte begonnen met het opbouwen van de kerstmarkt. Vanwege de sneeuw duurde alles echter langer dan verwacht: de kraampjes waren te laat, het transport van ons eigen materiaal liep vertraging op en alles moest sneeuwvrij gemaakt worden. Toen alles echter klaar stond hebben we er met zijn allen een leuke en geslaagde activiteit van gemaakt.

In totaal hebben we met de twee activiteiten € 2.497,30 opgehaald met deze samenwerking tussen alle studieverenigingen, een prachtig bedrag als je het mij vraagt. Verder heeft het Walhalla zelf nog € 250,- ingezameld.

April 2011  | 35

IVERENIGING

Excursion IMST Door: ODIN Bestuur

\\ O c to b e r 6 t h 2 0 10, ODIN exc ursion to IMST GmhB Germany

O

ne month after the start of the academic year ODIN planned the first activity for this year, an excursion to IMST GmbH (Institute of Mobile and Satellite communication Technology), a German research institute in the field of electromagnetism.

The board along with 8 members departed for Kamp-Lintfort, the location where IMST is established. The journey of about one hour went smoothly and we arrived at 14:15h, as planned, at the science park. Professor Waldow welcomed us there and guided us through the building to the conference room where the presentations were being held. Here professor Waldow introduced IMST to us with a short movie about the general activities of IMST. Although in German, this movie gave us a clear introduction. In the presentation after this introduction, professor Waldow told us about the foundation of IMST. IMST is an institute founded to translate technology and science into technology that can be used in products. During the (first) years they did research on techniques in mobile phones for Siemens and Bosch-Blaupunkt. IMST nowadays provides more services since they were established:

36 |  connecthor 

there are labs for testing the performance of antennas and other equipment. IMST also performs tests for CE marking of products, and developes several software suits to simulate electromagnetic behavior of antennas and (other) printed circuits.

IMST has a lot of activities in developing antennas. There are several categories where research is being done at this moment: cars, ships, and airplanes. IMST is also involved in

the satellite project Heinrich Hertz, where new communication technologies can be tested and explored. IMST has a specific centre for automotive technology called KAT, which stands for Kompetenzzentrum Automobiltechnik. The KAT centre focuses on communication techniques for car to car, car to environment, and keyless entrance. The introduction of hybrid cars gave an impulse to develop a wireless system to charge the car during parking and even when cars are waiting for traffic lights. To charge a car quickly large power transfers are needed. One of our members asked about the effects on human health of these transfers. There is no clear answer, so we concluded that studies have to be done in this field of application. Dr. Rittweger continued with a presentation about radar modules. He explained that IMST is developing small radar sensors that have a low price and a small package with an antenna and logic optimized for that antenna. This way the sensor can easily be expanded with a direct digital synthesizer or computer module and be integrated in a larger system. IMST offers a special kit for customers to test the hardware for their own applications and integration. This sensor is used in unmanned flying vehicles to detect, for example, power lines which are frequently not seen via a video camera.

VERENIGING I

By processing information about the environment, the power lines can be detected and the flying vehicle can be adjusted in such a way that a collision can be prevented. The signal which this discrete module sends and receives can be analyzed by converting the output of the module to the frequency domain. The plot of the frequency domain reveals the object scattering the radar signal. With that information the distance to and the position of the object can be calculated. The presentation was supported by a demonstration of such a module, coupled to a computer. A three-mirror object (like a hollow pyramid) was held in front of the radar and due to processing of the computer a peak is shown on the analysis plot which is projected on a screen. By using multiple channels, the phase can be analyzed and with a high bandwidth multiple objects can be observed by position. By changing the plot from frequency to polar the position of the object in space has been made visible for human interpretation.

IMST is also involved in satellite communications as mentioned before. Natalia is a project delivering a multimedia connection over the Ka-band from a satellite to a moving car. The curve in a car’s rooftop limits the size of the antenna that can be mounted and the linear polarization of the signal provides challenges to sustain a good signal reception during driving. Another problem is the direct line of sight needed, these problems can partly be avoided by sending the same information multiple times so the stream can be rebuilt even when there are (small) interruptions in broadcast reception.

helped to develop over a period of time. A little further down the hallway a sample of the dome-shaped antenna with 26 individual patches was shown along with other antennas. We visited 2 out of 3 anechoic chambers IMST has at its disposal, each for specific frequency ranges and applications. The first chamber we visited was to measure in particular the far-field radiation by an antenna. The other chamber is located on the first floor so large objects like cars can enter this room for testing. During the tour we also visited a laboratory where integrated circuits can be tested with probes.

After providing information about the various software packages IMST has developed, we were invited for a tour in the building. Leaving the conference room we passed a wall with pictures of various GSM phones they have

Ending the tour at the reception of IMST we thanked professor Waldow and the other employees by giving a small gift and we left IMST with new knowledge about the company and their activities.

After the demonstration Dr. Geissler, head of development, continued the presentation about antennas with specific applications such as small antennas in tires to measure pressure and antennas to track freight containers around the world. Also, planar antennas for satellite television reception are developed for maximum efficiency and low costs. Dr. Geissler mentioned that antennas are becoming more important in the automotive industry; some examples are multimedia and car to car/environment communications. Another topic is steering waves by controlling the phase to direct the wireless link toward where the receiver is located, for example a direct link for a high data rate HD signal from a router to a television. In this case the information is focused on the point where it needs to be, providing an energy advantage over omnidirectional radiation. Another application for phase steering is direct satellite communications with a ship, where the antennas on a ship can experience a large deviation in angle due to waves. Using phase steering and a total of 26 patch antennas placed in the shape of a sphere, the beam can be focused on the satellite and keep it focused when the ship rolls over the waves.

April 2011  | 37

IFACULTEIT

Symposium “Security with Noisy Data” Door: Joep de Groot

V

rijdag 21 januari werd het symposium ‘Security with Noisy Data’ gehouden. Een onderzoeksgebied met veel nieuwe ontwikkelingen, waarvan inmiddels enkele hun weg vinden naar commerciële producten. Op het symposium was dan ook een interessante mix te vinden van zowel sprekers met een academische als een commerciële achtergrond. Het organiseren van het symposium was niet zonder aanleiding. Jean-Paul Linnartz, verbonden als deeltijdhoogleraar aan de capaciteitsgroep Signal Processing Systems (SPS), is recentelijk benoemd tot IEEE Fellow voor zijn verrichtingen op het gebied van ’security with noisy data’. Een titel die alleen toegekend wordt aan IEEE-leden die binnen hun vakgebied opmerkelijke resultaten bereikt hebben.

alleen opgeslagen in gehashte vorm. Typt de gebruiker dan opnieuw zijn wachtwoord in, dan worden de hash-waarden met elkaar vergeleken. Dit werkt omdat de gebruiker in staat is zijn wachtwoord exact te reproduceren. Als er nu gebruik gemaakt wordt van biometrie, persoonsgebonden lichaamseigenschappen, of physical unclonable functions (PUF’s, later meer hierover) dan zijn twee waarnemingen zelden exact gelijk. Het gaat er nu om de waarnemingen gelijk te maken, zonder te veel informatie prijs te geven hoe dit gedaan wordt, zodat ze daarna veilig in gehashte vorm opgeslagen kunnen worden. Physical unclonable functions (PUFs) waren het onderwerp voor het eerste deel van het symposium. Een PUF is een eigenschap van

cule verschillen in de N- en P-transistoren ontstaat er een karakteristieke toestand in dit geheugen wanneer het IC aangezet wordt.

Jean-Paul Linnar tz, verbonden als deeltijdhoogleraar aan de capaciteitsgroep Signal Processing Systems (SPS), is recentelijk benoemd t o t I E E E Fe l l o w v o o r z i j n verrichtingen op het g e b i e d v a n ’s e c u r i t y w i t h n o i s y d a t a ’. E e n t i t e l die alleen toegekend wordt aan IEEE-leden die binnen hun vakgebied opmerkelijke resultaten bereikt hebben.

Wat maakt ‘security with noisy data’ nu tot een fascinerend vakgebied? Bij het realiseren van een beveiliging moeten er gegevens van bijvoorbeeld een gebruiker opgeslagen worden. Deze gegevens kunnen niet zomaar opgeslagen worden omdat kwaadwillenden er dan misbruik van zouden kunnen maken. Om die reden worden wachtwoorden op computers

38 |  connecthor 

bijvoorbeeld een IC dat zo goed als onmogelijk na te maken is. Sterker nog, zelfs de ontwerper van het IC weet van te voren niet welke waarde de PUF zal krijgen. De waarde van de PUF is alleen te meten als het IC naderhand aangezet wordt. Een van de bekendste PUFs is waarschijnlijk het SRAM. Door minus-

Zowel de lezing van Geert-Jan Schrijen (intrinsic-ID) als van Jos Huisken (Holst Center) ging over deze PUF. Er zijn veel metingen gedaan aan de opstarttoestand van SRAM. Minder dan 20% van de bits verschilt bij het ieder keer opstarten, terwijl ongeveer 50% van de bits verschillend is tussen twee IC’s. Van deze eigenschap heeft intrinsic-ID gebruik gemaakt voor het ontwikkelen van Quiddikey, een product dat in een chip ingebouwd kan worden om een unieke sleutel te maken. Deze sleutel kan vervolgens gebruikt worden voor een niet na te maken smartcard of om de firmware te ontsleutelen. Zo kan een hardware-softwarekoppeling gemaakt

FACULTEIT I worden, waardoor een product onmogelijk nagemaakt kan worden. Een ander interessant idee, waaraan nu gewerkt wordt, is om juist de variabele bits in het SRAM te gebruiken om random getallen te genereren.

object te schijnen. Probleem is dat wanneer de plaats en hoek niet precies overeenkomen er verschillen in het patroon ontstaan. Kortom, weer een probleem van ’security with noisy data’.

Jos Huisken ging meer in op het onderzoek aan de SRAM PUFs. Onderzoek heeft uitgewezen dat temperatuur een grote invloed heeft op variatie van op opstarttoestand, terwijl de voedingsspanning weinig invloed heeft. Een grote zorg, bij de eerste toepassingen, was in welke mate veroudering van

Het tweede deel van het symposium ging over biometrie-gerelateerde security. Michiel van Veen (CEO, priv-ID) gaf een lezig over het werk dat binnen zijn spin-off gedaan wordt. Een van de belangrijkste producten van privID is BioHASH, dat onder andere toegepast kan worden voor match-on-card, identiteits-

als grote voordeel dat je niet je opgeslagen gegevens aan een andere partij hoeft over te dragen om je te kunnen legitimeren. Emile Kelkboom (UT & Philips) gaf een lezing over het extraheren van bits voor het opslaan van een sleutel, iets waar hij gedurende zijn promotie aan gewerkt heeft. Er bestaan veel verschillende manieren om dit te doen, waarbij vooral geprobeerd wordt om de foutenkans te beperken. Dit kan gedaan worden door persoonsgebonden gegevens op te slaan en deze te gebruiken bij het opnieuw herkennen van een persoon. Deze gegevens geven wel informatie prijs over de sleutel, daarom is het de vraag of dit wel opweegt tegen de winst van het beter herkennen. Als laatste sloten Tanya Ignatenko (post-doc, SPS) en Frans Willems (universitair hoofddocent, SPS) de middag af met een meer informatietheoretische kijk op het herkennen van personen op basis van biometrie. Tanya ging in op de afweging die gemaakt moet worden tussen het authenticeren, identificeren en de hoeveelheid informatie die moet worden prijsgegeven om dat te kunnen doen. Frans lichtte een tip van de sluier op betreffende het benaderen van de theoretische communicatierate voor Gaussische biometrieën door middel van het toepassen van slimme coderingen. Een biometrie kan namelijk gezien worden als een communicatiekanaal, waardoor je een bericht probeert te versturen.

de IC’s de opstarttoestand zou beïnvloeden. Daarom zijn er onderzoeken gedaan waarbij de chips versneld verouderd werden. De uitkomst is dat na een versnelde veroudering die overeenkwam met 4.7 jaar, slechts 14% van de bits verschilden, iets dat nog eenvoudig gecorrigeerd kan worden. Het Holst Center voorziet verder toepassingen in de biomedische sector. Een pacemaker bijvoorbeeld kan levensgevaarlijk zijn als onbevoegden de software kunnen veranderen. De SRAM PUF kan hiertegen bescherming bieden.

documenten en het opslaan van biometrische gegevens. Een toepassing van matchon-card is een betalingssysteem, waarbij je als gebruiken een biometrie aanlevert, bijvoorbeeld een vingerafdruk. Die gegevens worden wireless naar de kaart gestuurd en de kaart bevestigt of er een match is. Dit heeft

Al met al was het een zeer interessante middag, waarin zowel academisch onderzoek als realisatie van commerciële producten op het gebied van ‘security with noisy data’ gepresenteerd werden. Zowel sprekers als toehoorders waren gefascineerd door het onderwerp, waardoor er uiteindelijk niet veel meer dan een half uur overbleef voor een hapje en drankje op de receptie.

Boris Škorić, verbonden als universitair docent aan de Faculteit Wiskunde & Informatica, gaf een lezing over de optical PUF, die volgens hem gezien kon worden als ‘the mother of all PUFs’. Hij merkte daarbij op dat zijn ontdekker, Ravikanth Pappu, dan toch wel gezien kon worden als ’PUF-daddy’. Een optical PUF bestaat uit een semitransparant object met daarin kleine verstoringen. Door laserlicht te schijnen op dit object ontstaat er een zeer willekeurig patroon, maar dit patroon is reproduceerbaar door het licht opnieuw op de juiste plaats en onder de juiste hoek op het

April 2011  | 39

IFACULTEIT

Martin Bastiaans: IEEE Region 8 Director-Elect 2011-2012 Door: Martin Bastiaans

N

aar aanleiding van mijn verkiezing tot IEEE Region 8 Director-Elect 2011-2012 heeft de redactie van Connecthor mij gevraagd enkele woorden hieraan te wijden. Ik wil dat graag doen aan de hand van de termen die in de titel voorkomen.

IEEE De IEEE zal bij de meesten van u wel bekend zijn. De huidige officiële naam - IEEE - was oorspronkelijk een acroniem voor ‘the Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc.’, maar aangezien het aandachtsgebied inmiddels is uitgebreid naar zoveel andere gebieden en de IEEE zich ook niet meer alleen richt op ingenieurs, wordt de organisatie thans eenvoudigweg aangeduid met de letters IEEE. De grootste bekendheid dankt de IEEE natuurlijk aan zijn technische activiteiten, zoals het uitgeven van wetenschappelijke tijdschriften, het organiseren van internationale conferenties en het vaststellen van technische standaarden. Deze activiteiten worden uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de 38 Societies en 7 Councils, die gezamenlijk het totale aandachtsgebied van de IEEE omvatten. We moeten echter niet vergeten dat de IEEE ook een gewone vereniging is met leden, waarvan onze universiteit er ca. 300 telt; ultimo 2010 bedroeg het ledental van de IEEE 407.541.

40 |  connecthor 

Zoals bij elke vereniging zoeken IEEE leden op locaal niveau contact met elkaar, hetgeen leidt tot het oprichten van Sections. Hoewel in Europa een Section veelal overeenkomt met een land, behoort Nederland met België en Luxemburg tot de Benelux Section (met 3.769 leden); overigens zijn Sections in de USA - met een hogere ledendichtheid - geografisch aanmerkelijk kleiner van omvang. Binnen een Section ligt vervolgens het oprichten van een Chapter voor de hand, waarin zich de leden verenigen die behoren tot dezelfde Section en tot eenzelfde technische Society of Council.

van Groenland tot aan de Beringzee, van de Noordpool tot Kaap De Goede Hoop, en reikt in Azië tot aan Pakistan, Afghanistan, China en Mongolië.

Region 8

De tien Regions worden elk geleid door een Director, die gekozen wordt door de leden in de desbetreffende Region. Gezamenlijk vormen de tien Region Directors (met nog enkele andere personen) de Member and Geographic Activities Board (MGAB), waarbinnen zij de belangen van hun Region behartigen; MGAB wordt voorgezeten door de IEEE Vice President Member and Geographic Activities. De tien Directors en de genoemde Vice President hebben zitting in de IEEE Board of Directors, het hoogste bestuursorgaan binnen de IEEE.

Sections zijn organisatorisch geclusterd tot grotere geografische eenheden, welke Regions worden genoemd. De IEEE heeft daartoe de wereld verdeeld in tien Regions, maar dat is wel gebeurd op een USA manier: Regions 1 t/m 6 vormen tezamen de USA (ruwweg in de volgorde: noordoost, oost, zuid, centraal, zuidwest, west), Canada is Region 7 (met 16.955 leden), alles ten zuiden van de VS vormt Region 9 (met 16.931 leden), en wat overblijft (het grootste deel van de wereld!) is verdeeld over Regions 8 (met 73.297 leden) en 10 (met 90.593 leden). Wij bevinden ons in Region 8, bestaande uit Europa (inclusief het Aziatische deel van Rusland), Afrika en het Midden Oosten. Region 8 loopt aldus

Director

Net zoals de Sections zijn geclusterd in tien Regions, zijn de Societies en Councils geclusterd in tien Divisions, met aan het hoofd wederom een gekozen Director. De tien Division

v.l.n.r. Józef Modelski, Past Director; Martin Bastiaans, Director-Elect; Marko Delimar, Director

FACULTEIT I heeft daarbij het grote voordeel dat hij al min of meer kan rekenen op de stemmen van degenen die de petitie hebben ondertekend, terwijl de andere kandidaat nog helemaal geen campagne heeft hoeven te voeren en dat dus ook niet gedaan had.

IEEE Region 8 Operating Committee: v.l.n.r. Saurabh Sinha, Vice Chair Technical Activities; Elias Nassar, Vice Chair Student Activities; Costas Stasopoulos, Secretary; Józef Modelski, Past Director; Marko Delimar, Director; Ali El-Mousa, Vice Chair Member Activities; Brian Harrington, Treasurer; Martin Bastiaans, Director-Elect. Directors maken (met nog enkele andere personen) deel uit van de Technical Activities Board (TAB), die wordt voorgezeten door de IEEE Vice President Technical Activities. Ook deze Vice President en de tien Directors hebben zitting in de Board of Directors. De 33 personen tellende Board of Directors bestaat naast de IEEE President, PresidentElect, Past President, Secretary, Treasurer, twee Directors Emeritus (zonder stemrecht) en de eerder genoemde 22 personen van MGAB en TAB, verder nog uit de voorzitters van vier andere belangrijke Boards: de Vice President Educational Activities, Vice President Publication Services and Products, President Standards Association en President IEEE-USA.

Election

op. Vervolgens heb ik mijn kennissen in de Benelux Section en mijn wetenschappelijke contacten in Region 8 benaderd met het verzoek de petitie te ondertekenen en hun collega’s te vragen hetzelfde te doen. Uiteraard heb ik ook mijn IEEE-vrienden binnen Region 8 om hulp gevraagd, waarbij mijn directe bemoeienis met vele studenten in de periode 2007-2008, waarin ik de functie van Region 8 Vice Chair Student Activities bekleedde, natuurlijk van voordeel is geweest. Toen de petitietermijn op 11 juni 2010 eindigde, had ik in totaal 1360 handtekeningen verzameld, waarvan 468 afkomstig uit de Benelux. Zodra bekend werd dat er drie kandidaten waren, heeft een van de twee genomineerde kandidaten zich teruggetrokken. De verkiezing ging nu dus tussen een genomineerde kandidaat en een petitiekandidaat. De laatste

Mijn petitiecampagne ging vervolgens naadloos over in een verkiezingscampagne, waarbij ik mij bewust mede heb gericht op Facebook. Een en ander had tot gevolg dat bij de start van de periode waarin de leden hun stem konden uitbrengen (van 1 augustus tot 1 oktober) mijn aantal Facebook-vrienden al ruim 1300 bedroeg, terwijl mijn tegenkandidaat toen pas net begonnen was vrienden rond zich te verzamelen; en het verzamelen van vrienden kost tijd, want Facebook staat op straffe van het tijdelijk blokkeren of zelfs permanent opheffen van het account - niet toe dat dit snel gebeurt. Ik weet natuurlijk niet of Facebook van doorslaggevende betekenis is geweest, maar de vreugde was groot toen ik op woensdagavond 6 oktober door de IEEE President werd gebeld met de mededeling dat ik de verkiezing had gewonnen met 5044 tegen 3908 stemmen.

2011-2012 Maak ik nu deel uit van de Board of Directors? Neen, nog niet. Ik ben - zoals binnen IEEE gebruikelijk is - gekozen als Director-Elect en draai nu eerst twee jaar mee naast de eigenlijke Director. Pas in 2013 zal ik volwaardig lid van de Board zijn. Overigens kent de IEEE ook de functie van Past Director, aan wie nog steeds een aantal serieuze taken zijn toebedeeld (zoals Awards and Recognition, Nominations and Appointments, Strategic Planning). Na mijn ophanden zijnde pensionering zal ik mij de eerste jaren dus niet hoeven te vervelen.

Volgens de regels van de IEEE worden vanuit een Region minimaal twee en maximaal drie kandidaten genomineerd voor de positie van Director-Elect. Aangezien Region 8 - op instigatie van zijn Nominations and Appointments Committee - ervoor had gekozen slechts twee kandidaten voor te dragen en ik niet een van hen was, restte mij niets anders dan te proberen door middel van een petitie alsnog mijn naam op het stembiljet geplaatst te krijgen; overigens was van deze mogelijkheid binnen Region 8 nog niet eerder gebruik gemaakt. Dit hield wel in dat ik minimaal 876 handtekeningen moest verzamelen, iets waarmee ik in december 2009 ben begonnen. Allereerst heb ik nagenoeg alle IEEE leden binnen onze TU persoonlijk bezocht; dat leverde al een flink aantal handtekeningen

April 2011  | 41

IVARIA

Noorse Mythologie: Thor Door: Fer Radstake en Elles Raaijmakers

I

edereen kent Thor natuurlijk als de stoerste en gaafste studievereniging van Eindhoven en omstreken. Deze beruchte organisatie is met name groot in de consumptie van alcohol en staat ook bekend om zijn goede manieren. De mythologische Thor was minstens even bekend en getalenteerd op deze twee gebieden. Van studeren had hij alleen niet zoveel kaas gegeten.

verklaard werd in Jotunheim, het land van de reuzen. Niet dat dat de god ervan weerhield regelmatig zijn oude vijanden op te zoeken in dit land. Zijn carrière als god begon hij in de schaduw van zijn vader Odin, de oppergod en god van de magie en wijsheid. Later werd Thor zelf belangrijker en in de latere eeuwen van het Vikingtijdperk werd hijzelf de oppergod. In tegenstelling tot de meeste goden met zo’n hoge positie voelde Thor zich wel verbonden met het gewone volk en hij was dan ook vaak op aarde te vinden (met name om reuzen af te slachten). Thor was een harde werker, niet alleen als het op reuzen afslachten aan kwam. Ook in het café waren zijn prestaties ongekend en er stonden vele drankrecords op zijn naam, waaronder het hectoliter-adje. Thor maakte namelijk op een feest met de reuzen eens drie vaten mede achter elkaar soldaat, waarna hij alsnog alle reuzen afslachtte. Dit deed hij omdat deze reuzen zijn hamer Mjöllnir hadden gestolen. Dit in tegenstelling tot de studievereniging, waar je juist bier krijgt als je de voorzittershamer jat. Ook hoef je geen bier te geven en word je hopelijk niet vermoord door een losgeslagen god. Na een negendaagse veldtocht tegen de reuzen besluit Thor naar huis te vertrekken. Vies, vermoeid en verwond, maar tevreden over het aantal afgeslachte reuzen vertrekt hij richting Asgård. Na een lange reis komt hij aan bij een brede rivier. Gelukkig ligt er aan de overkant van de rivier een veerpont te wachten…

Thor was de sterke god van de donder, kracht en de eerlijkheid. Deze god was enorm sterk, wat goed van pas kwam in de eeuwige strijd tussen de goden en de reuzen. De voornaamste hobby van Thor was namelijk het uitroeien van het reuzengeslacht, waar hij zich met veel passie op stortte. Vele reuzen waren al met Thors hamer, Mjöllnir, platgeslagen en daarom was de strijdlustige god ook erg geliefd in het reuzenrijk. Zijn reputatie was zelfs dermate goed dat hij vogelvrij

42 |  connecthor 

VARIA I

“Met welke veerman heb ik de eer?”, riep Thor op zijn aller beleefdst. “Zet me snel over, dan zal ik je rijkelijk belonen!” De veerman riep echter minachtend terug: “Wat voor armzalige boer ben jij nou weer in je vuile afgesleten kleren? Jij hebt toch geen cent? Waarom zou ik al die moeite doen voor een schooier als jij?” Thor knarstte even woedend met zijn tanden, maar deed zijn uiterste best om kalm te blijven. Zonder de veerboot kon hij immers niet naar de overkant van de rivier. Intussen ging de veerman gewoon verder met praten: “Geef me je naam, arme ziel, als je ooit nog over wilt varen!” Thor gromde een keer geïrriteerd en vertelt: “Ik ben Thor, de machtige god van de donder. Ik ben in dit land vogelvrij, dus zet me over en vlug! Maar eerst wil ik weten wat jouw naam is.” “Ik ben Grijsbaard, de veerman, de dapperste en sterkste man sinds de reus Hrungnir.” Nu is het de beurt aan Thor om minachtend te doen. “Wat toevallig dat je over Hrungnir begint. De machtige Hrungnir met het lichaam zo sterk als steen is door mijn hand gevallen. Waar was jij, Grijsbaard, terwijl ik Hrungnir doodde?” Thor verwachtte dat Grijsbaard nu diep onder de indruk zou zijn. In tegenstelling tot dat riep de oude veerman terug: “Vijf hele jaren zat ik op het eiland Algrön, omringd door schone vrouwen. Ik was de machtigste en de wijste man daar en sliep daar met zeven vrouwen op één avond. Waar was jij toen, Thor?” Geïrriteerd dat Grijsbaard niet onder de indruk was, schreeuwde Thor terug: “ Vele reuzen heb ik afgeslacht. Mijn slachtoffers zijn nu dood of verminkt, zodat de mensen weer veilig zijn. Waar was jij toen?” Grijsbaard lachte erg hard. “Terwijl jij je vijanden vermoordde, stal ik van mijn vijanden. Vele reuzen heb ik opgelicht. Ik stal hun rijkdom en soms zelfs hun verstand. Ook stookte ik prinsen op

om oorlog te voeren zodat er nooit vrede zou zijn op aarde.” Thor barstte nu bijna van woede en brulde: “Wat ben jij voor een laaghartig persoon? Als jij echt macht zou hebben, zou de mensheid gedoemd zijn. Iedereen op aarde zou lijden onder jouw bewind!” Grijsbaard hoonde Thor nog verder: “Jij hebt dan wel macht, maar geen moed. Je bent een slappeling, niets meer!” Thor kneep nu zo hard in zijn vuist dat de vonken ervan af sprongen. Hij brulde zo hard dat de grond trilde: “Kom dat hier zeggen, lafaard! Als mijn arm lang genoeg zou zijn, had ik je nu meteen gewurgd!” De veerman zei nu spottend: “Ik had niet gedacht dat de grote en machtige Thor zich zou laten tegenhouden door een klein riviertje. Een aantal mijl verderop is een brug over de rivier. Ga daar maar naartoe, want ik zet je niet over!” En terwijl Grijsbaard dit zei, bukte hij net op tijd voor de grote hamer Mjöllnir die Thor zijn richting in had geslingerd. Toen hij zag dat Thor in de richting van de brug stampte nam Grijsbaard weer zijn normale gedaante aan. Odin lachte hardop. Zijn eigen zoon had hem niet eens herkend. “Het blijft vermakelijk om Thor in de maling te nemen. Die jongen heeft ook niets door!” dacht Odin vrolijk. Vervolgens vertrok ook hij in de richting van de brug.

April 2011  | 43

Iagenda

Activiteitenpagina April Faculteit - 5 april Master diploma-uitreiking Faculteit - 15 april Intreerede prof.dr.ir. A.A. Basten (EE) Thor - 27 april 50+ feest

Het 50+ feest is een nieuw begrip op de TU. Het is een feest dat georganiseerd wordt door de vier oudste studieverenigingen van de TU/e, die alle vier ouder dan 50 zijn. Thor, Simon Stevin, Japie en Van der Waals zullen bij Demos een knalfeest neerzetten met optredens van de band The Realms en DJ-duo WhenHarryMetSally&TESSisMORE. Kaarten zijn in de voorverkoop voor €2,- verkrijgbaar bij de deelnemende studieverenigingen. Bier en fris zal 1 euro kosten, er is geen eindtijd!

TU/e - 7 en 8 april Biomedica Life Science Summit

Dit is een groot congres waar kennisinstellingen en bedrijven in het domein van Life Sciences en medische technologie zich presenteren. Dit jaar is de TU/e gastheer. Meer informatie op www.biomedica2011. com.

IEEE SBE - 28 april LaTeX Beginners Workshop

Tijdens de jaarlijkse IEEE LaTeX Workshop worden beginners en gevorderden, onder toeziend oog van ir. Mark Mutsaers, bekend gemaakt met de wiskundige opmaaktaal LaTeX. Op 28 april is de beginnerscursus, de gevorderdencursus zal op een later tijdstip plaatsvinden. Voor beide kan vanaf binnenkort worden ingeschreven bij het bestuurshok van IEEE.

Mei IEEE SBE - 3 mei Ausflug imf Deutschland

Gezellig met z’n allen hamburgers eten in hamburgerland Duitsland! Wat moet er nog meer worden gezegd? Inschrijven kan bij het bestuurshok van IEEE.

Thor - 4 mei Woensdagploegfeest

Traditioneel organiseert elke tapploeg een feest, vandaag is de woensdagploeg aan de beurt. Ze zetten een knallend themafeest weg, mis dit niet!

TU/e - 9 mei Masteravond

Voorlichtingsavond voor h.b.o.- en w.o.-bachelors organiseert de TU/e Masterdagen. Studenten kunnen uitgebreid kennismaken met alle masteropleidingen van de TU/e.

Thor - 10 mei Tapperswedstrijden

Wie is de beste Tapper van het Walhalla? Vandaag komen we er achter! De Tappers gaan de strijd met elkaar aan in diverse spellen, die uiteraard allemaal iets met het Walhalla te maken hebben. Kom je favoriete Tapper aanmoedigen en vier met hem de overwinning.

Thor - 12 mei FSE dag

De FSE dag is een nieuw begrip in het Eindhovense studentenleven. De dag staat in het teken van interdisciplinair samenwerken. De hele dag door worden cases en lezingen gehouden over diverse onderwerpen, zoals de FOM Kernfusieroadshow en Leren van de natuur. De dag wordt afgesloten met een grootse buitenborrel met DJ’s en de uitreiking de Student van het Jaar verkiezing. De lezingen zijn vrij toegankelijk, voor de cases kun je je bij Thor inschrijven.

44 |  connecthor 

Thor - 13 t/m 15 mei ACCI weekend

De locatie en activiteiten zijn nog geheim, maar het belooft als vanouds een weekend te worden om nooit te vergeten.

Thor - 16 mei Maandagploegfeest Thor - 24 mei Highlandgames vs. Simon Stevin

De highlandgames zijn een serie wedstrijden die alleen door echte mannen (en vrouwen) succesvol doorstaan kunnen worden. Kom met je team boomstamwerpen, kogelslingeren en nog veel meer en bewijs dat Thor beter is dan Simon Stevin.

Thor - 25 mei Explore Your Master sessie 3 TU/e - 30 mei Uitreiking academische jaarprijzen

Met de TU/e academische jaarprijzen zet de TU/e jaarlijks ons talent met het beste afstudeerwerk, het beste ontwerprapport en het beste promotieproject in de etalage.

Thor - 31 mei ACCI feest Thor - 31 mei Actieve leden BBQ

Het Bestuur bedankt alle leden die het afgelopen jaar actief zijn geweest binnen de vereniging middels een barbecue. Houd deze dag dus vrij als je actief lid bent.

PUZZEL I

Japanse Puzzel Door: Elles Raaijmakers

1 5

0

3

1 1 2 1 1 1 1 1

1

1

V

oor wie er nog niet genoeg heeft van de Japanreis of gewoon teleurgesteld is dat hij niet mee is geweest, heeft de redactie dit keer een Japanse puzzel samengesteld. De regels zijn als volgt. In elke rij en kolom staat hoeveel hokjes er op rij zwart moeten worden gekleurd. Dit gaat van links naar rechts. Er is echter niet bekend hoeveel witte hokjes er tussen zitten. Door de rijen en kolommen te combineren is de puzzel volledig met logica op te lossen, zoals in het voorbeeld hiernaast. Onder de goede inzendingen wordt een vlaai verloot. Stuur daarom een ingescande versie van je oplossing naar [email protected] voor 15 mei!

1 1

11 6

8 9 10 11 11 12 12 11

2 2 2 2 3 4 4 5 4 7 6 6 5 5 5 5 5 5 11

9

12 11

3

1 2 4 1 11 2

5

11 1 12 1

11 8 4 1 2 4 2 10 2 7 6 5 4 3 3 2 2 1 1

2 2 1 2 2 2 2 3 3 3 9 5 1 2 1 10 2 2 5 2 5 11 1 3 2 2 1 1 1 3 1 3 3 3 3 3 2 2 2 1 1 1 1 2 2 35 35 30 29 28 28 27 26 26 24 23 21 2 4 9 1 3 3 1 6 1 1 8 4 2 1 1 2 3 3 2 3 2 19 20 22 23 24 26 27 28 28 29 30 31 31 32 35 35 35 50 41 5 2 31 3 2 2 28 3 4 2 3 25 2 6 3 4 23 3 7 4 3 21 3 8 6 3 19 2 10 7 3 18 2 11 9 3 16 2 12 9 3 14 3 12 10 4 2 2 3 13 11 4 3 14 11 14 3 15 12 10 1 2 15 12 10 1 16 13 9 2 17 14 6 1 19 15 19 14 5 4 19 14 7 2 18 13 1 1 1 1 1 1 18 13 1 1 1 1 1 4 17 13 1 1 1 6 17 13 1 1 1 2 1 18 12 1 1 1 2 18 12 1 1 1 2 17 12 1 1 1 1 3 17 12 1 1 1 17 12 1 1 2 18 12 1 1 1 3 3 17 12 1 2 2 6 17 12 1 4 3 17 13 3 18 13 2 18

April 2011  | 45

Mijn fascinatie ‘Vandaag al werken aan de nieuwste ontwikkelingen van morgen’

Werken aan de techniek en aan de technologieën van morgen. In aanraking komen met interessante vakgebieden en spraakmakende opdrachtgevers. En het klimaat vinden waarin je wordt gestimuleerd om alles uit jezelf te halen wat erin zit. Natuurlijk, je kunt overal aan de slag met een opleiding in de techniek, maar alleen bij TNO krijgt de carrière van ambitieuze professionals een vliegende start. Waar anders kun je zoveel kanten uit en en krijg je zoveel kansen om je eigen grenzen te verleggen? Voor een veelheid aan technische vooropleidingen bieden we een uitdagend perspectief.

Ons Talent Development Program Binnen het Talent Development Program (TDP) van TNO

Als je denkt dat je de kwaliteiten en de ambities hebt om te

word je perfect begeleid richting de functie die het beste

excelleren, dan willen we graag kennismaken.

aansluit bij je interessen en kwaliteiten. Het TDP bestaat uit een combinatie van onderdelen die gezamenlijk bijdragen

Wil je meer weten over werken bij TNO of het Talent

aan jouw persoonlijke ontwikkeling. Trainingen, workshops,

Development Program? Kijk dan op www.werkenbijtno.nl

coaching, intervisie en het werken in verschillende projecten

of neem contact op met Juana Menzel, Graduate Recruiter,

en functies kunnen deel uitmaken van het TDP-traject.

070 374 00 96.