StadsOntwikkeling
Expertmeeting herbestemming religieus erfgoed Arnhem, 21 januari 2011 Monumentale kerkgebouwen in Utrecht: beleid en toekomst
Actualiteit •
Ontwikkelingen bij kerken, in het bijzonder Bisdom
•
Veranderend rijksbeleid
•
Gemeentelijk beleid
•
Gezamenlijke opgave om kerken te behouden
De Gelderlander 8 januari 2011
Beleid voor beschermde kerken •
Ondersteunen instandhouding met subsidie en binnenstadsfonds (gemeente en provincie)
•
Breder gebruik mogelijk maken
•
Meedenken over toekomst
•
Zoeken naar middelen/subsidie
•
Meefinancieren onderzoek herbestemming
Nevenfunctie of herbestemming •
Nevenfunctie, functie naast kerkelijk gebruik
•
Ander gebruik
•
Volledige herbestemming met fysiek ingrijpen
•
Martinuskerk (RM), Oudegracht
•
appartementen
•
Eerste grote herbestemming 1988-1990
•
Particulier initiatief
•
Subsidie voor cascoherstel
Kerken in Utrecht Beschermen en in stand houden •
25 kerken rijksmonument (excl. 15 torens/bijgebouwen)
•
37 kerken gemeentelijk monument
•
ook jongere, naoorlogse bouwkunst
•
5 kerkgebouwen zijn herbestemd oa tot woning
Intensief gebruik kerken binnenstad •
Dom
•
Janskerk
•
Jacobikerk
•
Buurkerk
•
Nicolaikerk
•
Protestantse Gemeente Utrecht is eigenaar
•
Binnenstadsfonds (gemeente en provincie) draagt bij aan instandhouding van deze kerken
Instandhoudingregeling voor kerkgebouwen 2009-2014 (gemeentelijke monumenten) •
Onderhoud casco gebouw voor zes jaar: 50% subsidie (20% B.V.)
•
Voorzieningen tbv verbeteren exploitatie: 50% subsidie van € 25.000
•
Nieuw sinds 2008: subsidie voor onderzoek naar neven- en herbestemming 75% van maximaal € 10.000
•
Subsidiebudget staat onder druk vanwege grote overvraag; 29 van 37 kerken doen mee met de regeling
St. Jacobuskerk, 2009 •
Particulier initiatief
•
Gemeentelijk monument
•
Subsidie voor onderhoud vanuit kerkenregeling
•
Meewerken aan woonbestemming
•
Plan van Zecc Architecten
Gemeentelijk beleid voor religieuze gebouwen •
Ander gebruik stimuleren o.a. in bestemmingsplan
•
Technische ondersteuning
•
Financiële ondersteuning
•
Overleg met brandweer
•
Noorderkerk, was gereformeerde kerk is nu moskee
•
Vervangen dak is gesubsidieerd.
Ander gebruik, ook buiten binnenstad •
Delen van de kerk verhuren aan derden (bijv. kantoor)
•
Culturele en toeristische activiteiten en evenementen organiseren
•
Kerken kijken Utrecht (Binnenstad)
•
Concerten
•
Sociale activiteiten (bijv. kinderopvang, verdeling voedselpakketten voor minima) – sociale functie kerk in wijk
Faciliteren van nevengebruik en herbestemming kan niet zonder medewerking van de gemeente
Rol gemeente bij herbestemmen •
Informeren naar plannen eigenaren
•
Pro-actief meedenken, oplossingsgericht, sturen met nevenregeling
•
Derden betrekken, mensen met elkaar in contact brengen
•
Anticiperen op beleid Bisdom (afstoten gebouwen) – overleg met bestuur en parochies
•
Wijkbrede herontwikkeling (vliegwiel effect)
•
Flexibele opstelling bij ruimer gebruik (bestemmingsplan)
•
Kansen: betrek kerk bij gebiedsontwikkeling in de wijk
•
Binnenstadskerken: overleg met collega’s horeca (knelpunt)
Toekomstige herbestemmingen
St Josephkerk, Draaiweg
Metak, Rijksstraatweg
Conclusie •
Utrecht heeft een groot aantal beschermde kerken (65)
•
Alle kerkgenootschappen in de stad is een voordeel
•
Exploitatie is makkelijker in de stad dan op het land
•
Horeca is knelpunt: strenge eisen van horeca verenigen zich vaak niet met ingrepen aan het monument (ventilatie e.d.)
•
Vooralsnog geen grote dreigende leegstand
•
Stadspromotie, cultuur en monumenten stimuleren het gebruik van kerken voor culturele en toeristische doeleinden
Van één naar een cluster van tien Voorbeeld in Tsjechische Republiek •
Synagoge in Krnov (noordoosten), monument
•
Casco deels hersteld na 40 jaar verloedering, doet nu mee aan EUproject met 10 synagogen verspreid over het land
•
10 miljoen Euro subsidie van EU (cofinanciering)
•
Bouwkundige herstel van synagogen met functie als (Joods) cultureel centrum
•
Eigenaar Federatie Joodse Gemeenten CR
•
Belang van lokaal initiatief van burgers
•
Ministerie van Cultuur steunt EU-project
Neratov, Tsjechië R.K. kerk Tenhemelopneming h. Maria
Dank voor uw aandacht.
