Werkgroep Religieus Erfgoed Plaatsbezoek – kapellen Plaatsbezoek Bachte Maria Leerne – 2 april 2014 Leernsesteenweg: engelbeeld in zaal Dutry Niet opgenomen in KGK jaarboek (KGK jaarboek 1998, gegevens uit 1996) Nr. 54. Voormalig schoolgebouw, later Culturele Kring en z.g. "Ontmoetingscentrum Pastoor Dutry" gebouwd door l.g. in 1908. Bakstenen gebouw van vier trav. en één verhoogde bouwl. onder zadeldak (pannen, n // straat). Gemarkeerde l. deurtrav. afgezet met bakstenen lisenen en bekronend pseudo-fronton. Smalle getoogde deur met bovenlicht en nis in bakstenen omlij sting met beeld van een engel. Getoogde vensters met roedenverdeling en getraliede keldervensters. Aflijnende baksteenfries. Wandeltocht Oude-Leie, Bachte-Maria-Leerne, 1979. Bron: Bogaert C. & Lanclus K. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Deinze - Nazareth, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N3, Brussel - Turnhout. Auteurs: Bogaert, Chris & Lanclus, Kathleen (Inventaris bouwkundig Erfgoed) Gemetselde nis met engel en kind in gevel van zaal Dutry. Dit is het voormalig schoolgebouw van Bachte. Vandaar wellicht de verwijzing van Engel met kind. Staat in goede conditie, enkel de proporties kloppen precies niet helemaal. De engel is te groot voor de nis.
Leernsesteenweg: kapel in muur Pastorie (restaurant Lusthof) Naast de voormalige pastorie, nu café “Het Lusthof”, een in de muur ingebouwde kapel, met een gemetst altaar, waarop een gepolychromeerd OLV beeld met kind. De kapel is nu eigendom van de kerkfabriek. Zij werd enkele jaren terug gerestaureerd. Nieuwe dubbele deur van hout met beglazing, onder steekboog. Voorgevel met schouderstukken en dekstenen in zandsteen. (KGK jaarboek 1998, gegevens uit 1996) Nr. 58. Voormalige pastorie (onder pastoor Dutry), nadien café z.g. "het Lusthof, gebouwd in 1911. Schuin ingeplant op de hoek Pastoor Dutrystraat, aanvankelijk met driehoekige voortuin afgesloten door fraaie ijzeren hekken tussen bakstenen pijlers. Tweekleurig bakstenen dubbelhuis van drie trav. en twee bouwl. onder schilddak (pannen) met brede uitspringende zijrisalieten onder driehoekig fronton. Centrale deur onder glas-en-ijzeren luifel. Korfboogvensters onder decoratieve ontlastingsboog. Oculi in frontons. R. muur met ingebouwde kapel met gepolychromeerd O.-L.-Vrouwebeeldje met Kind. Bron: Bogaert C. & Lanclus K. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Deinze - Nazareth, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N3, Brussel - Turnhout. Auteurs: Bogaert, Chris & Lanclus, Kathleen (Inventaris bouwkundig erfgoed) deze kapel werd terzelfder tijd gemetst met de (tuin)muur (gebonden structuur met de muur). Wellicht opgericht door Pastoor Dutry (geen zekerheid!). nieuw altaar gemetst met blauw houten paneel. Het fronton werd precies gemaakt uit recyclagemateriaal. In de kapel ligt immers een steen die ook buiten terug te vinden is. De kapel wordt alleszins onderhouden. Het schrijnwerk is in dezelfde kleur meegeschilderd als het schrijnwerk van het restaurant.
Merelweg OLV van zeven smarten Kapel gebouwd in 1992 door de leerlingen van het Vrij Technisch Instituut Deinze, op het pand van “Bachte Grot”. De kapel is toegewijd aan OLV van Zeven Smarten. Ze is een kopie van de kapel die aan het einde van de Izegemstraat te Vinkt staat en was het eindwerk van de laatstejaars leerlingen afdeling “metsen”. Het beeld komt uit de kerk van Vosselare. (KGK jaarboek 1998, gegevens uit 1996) uitstekende conditie, je ziet dat het een recente kapel is. Gemetst met een hedendaagse steen, doch alle versieringen zijn zo goed mogelijk nagemaakt (zigzagstenen, verschillende kleuren,…) Ook de kleine details werden uitgewerkt.
Merelweg: Bachte Grot Omstreeks 1887 werd langsheen de Schipdonkse Vaart ter hoogte van “Bachte Brug”, een aanvang gemaakt met de bouw van een grot naar aanleiding van de verering van een Mariabeeld dat door de geestelijke leider van de Congregatie van de Zusters van SintVincentius, uit Lourdes-Frankrijk werd meegebracht. Onder zijn stuwende leiding is deze grot uitgegroeid tot een bedevaartsoord dat later nog talrijke verbetering en uitbreidingen zou kennen. Eind 1977, na ruim 75 jaar, moest deze grot verdwijnen omdat men de Schipdonkse Vaart wou verbreden en dieper maken. En omdat gelijktijdig industriegronden moesten bouwrijp gemaakt worden. Op 24 maart van hetzelfde jaar, werd het Mariabeeld naar het kerkje van Bachte overgebracht. De grot verdween definitief uit het landschap. Een inmiddels opgericht actiecomité, dat zich tot doel stelde, het Mariabeeld in Bachte te blijven vereren, smeedde plannen voor een nieuwe grot. Daarvoor was bouwgrond nodig. Een terrein van ongeveer 1ha, eigendom van EH Germain Cnudde, en gelegen in de Merelweg, werd door hem ter beschikking gesteld, en middels een boomplantactie van het nodige groen voorzien. Een houten kapel werd midden op het terrein geplaatst. Dit was de eerste realisatie na talloze perikelen rond bouwvergunningen, adviezen enz. Op 21 januari 1988, werd een “VZW” opgericht (Belgisch Staatsblad van 17 maart 1988 nr 344), met Robert De Roo als verkozen voorzitter die samen met de hem omringende bestuursleden en leden, aan de basis lagen van een prachtige verwezenlijking naar het plan van architect Paul Bollez, nl. De Nieuwe Bachte Grot. Het grondplan van deze mooie kapel is eigenlijk een halve cirkel met een doorsnede van ong. 12m. de voorzijde van het gebouw bestaat uit een glazen wand met een dubbele openschuivende glazen deur. Het metselwerk is uitgevoerd in een halve boog, met 4 ramen van licht doorlatende stenen. Enkele ex-voto’s werden aan de binnenzijde ingemetst. Het betonnen dak is voorzien van een lichtkoepel. Pal hieronder staat het beeld van OLV Onbevlekt Ontvangen, met aan haar voeten het beeld van een geknielde H. Bernadette, gift van de heer en mevrouw W. Tack, die het beeld meevrachten van een Lourdesbedevaart. Bovenop het dak staat een houten kruis. De vroegere houten kapel staat nu links van de ingang. Een zeer mooie kruisweg, gift van de Zusters van Sint-Vincentius te Deinze, staat links van de kapel, ietwat verscholen in het groen. Voor de kapel staan zitbanken voor ong. 100 personen, terwijl binnenin een 30-tal bidstoelen staan. Het geheel is fraai en mooi ogend. Door de dagelijkse zorgen van mevrouw R. De Roo-Cnudde, en de bereidwillige hulp van mevrouw Germaine Geurs, blijft alles fris en netjes. Sinds 1984 gaat hier jaarlijks in de maand mei een geloofstocht door, die vanuit enkele deelgemeenten van Deinze vertrekkend, een groot aantal vereerders van Maria op de been brengt. (KGK jaarboek 1998, gegevens uit 1996) De traditie rond Bachte Grot leeft nog steeds. Tijdens ons bezoek hebben de Liberale vrouwen (pompetrappers) goed weer afgedwongen voor het volgende fietsseizoen. De kruisweg is inderdaad in zeer goede conditie, mede door de afscherming van de panelen
dmv plexi. De oorspronkelijke houten kapel is verdwenen. Vervangen door een stenen kapel.
Leernsesteenweg 129: Raesboomkapel “Raesboomkapel” Oorspronkelijk vermoedelijk een OLV kapelletje in een boom. In een oorkonde van 1450 vermeld als “Raasboomkin”. Huidig kapelgebouwtje werd gebouwd in 1661. Nis met gepolychromeerd OLV beeldje achter traliewerk. Opschrift: “Heylige Maria in Raesboom bidt voor ons… 1661” Eigendom van Graaf ’t Kint de Roodenbeke. Geraadpleegde documentatie - A. Janssens: “Het Raesboomkapelletje van Bachte-Maria-Leerne”. (Land van Nevele, XIX, 1, 1988 p. 39-41) - Monumenten, merkwaardige Gebouwen en Landschappen van Deinze – Werkgroep Monumentenzorg Deinze (KGK jaarboek 1998, gegevens uit 1996) Nr. 129. Z.g. "Raesboomkapel" met aanpalend huis, ingeplant op de hoek Leernsesteenweg. Oorspronkelijk vermoedelijk een O.-L.-Vrouwekapelletje in een boom, vermeld als "Raesboomkin" in een oorkonde van 1450. Huidig kapelgebouwtje van 1661 (cf. gevelsteen) opgericht onder pastoor Lonqueval en eindbestemming van de zogenaamd "Kapellekensommegang". Vermoedelijk in de loop van XIX B uitgebreid met een woonhuis en kapel gerestaureerd in 1868 door gravin t' Kint de Roodenbeke-de Naeyer van het kasteel van Ooidonk. Oorspronkelijke kapel: bakstenen gebouwtje (loodrecht op de steenweg) met voorpuntgevel met aandak en vlechtingen, één bouwl. en één trav. onder zadeldak (leien). Omlopende bakstenen sokkel met afschuining. Voorgevel hersteld in 1868 met toegevoegde boognis in geblokte natuurstenen omlijsting met bekronend wapenschild van de familie t' Kint de Roodenbeke-de Naeyer en jaartal 1868. Nis met gepolychromeerd O.-L.Vrouwebeeld achter traliewerk. Onderaan een gevelsteen met opschrift: "Heylige Maria in Raesboom bidt voor ons - 1661". Geveltop met vernieuwd vierkant venstertje. Verankerde, rozegeschilderde l. zijgevel met beluikt houten bolkozijn. R. van de kapel, toegevoegde verankerde bakstenen torentrav. op vierkante plattegrond met twee geledingen, op de bovenverd. met afgeschuinde hoeken en getoogde venstertjes, onder leien afgekant tentdak met bolbekroning. Achter de kapel aangebouwd woonhuis van twee trav. met verankerde rozegeschilderde gevel, onder zadeldak (pannen, nok parallel met de straat straat), uit XIX B. Gepikte plint en rechth. deur en vensters onder houten latei; rood- en witgeschilderde luiken. Achtergevel met verlaagd dakschild rechts en blinde schuinoplopende trav. als verbinding met het torentje l. L. van het woonhuis bakstenen stallen (nok loodrecht op de straat) en bakhuisje achterin de tuin (nok parallel met de straat). JANSSENS A., Het Raasboomkapelletje van Bachte-Maria-Leerne, (Het Land van Nevele, XIX, 1, 1988, p. 39-41). KERCKHAERT N., Kroniek van Bachte-Maria-Leerne (1823-1973), Bachte-MariaLeerne, 1973, p. 64-65. Bron: Bogaert C. & Lanclus K. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Deinze - Nazareth, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N3, Brussel - Turnhout. Auteurs: Bogaert, Chris & Lanclus, Kathleen (Inventaris bouwkundig Erfgoed
De gepolychromeerde OLV werd 14 dagen na het overlijden van de graaf gestolen uit de kapel. Dit beeld werd door de huidige bewoner van het huis geschilderd. Het werd ontvreemd, net als het beeldje in de kapel aan het Restaurant “Het Lusthof”. Het woonhuis (en bijgevolg ook de Raesboomnis) werd ondertussen gerenoveerd. Vroeger werd deze OLV vereerd tegen de koorts. In de Meimaand ging er vroeger een processie uit, te starten vanaf het kasteel langsheen verschillende hoeves waar een tafel stond met een OLV. Aan de Raesboomkapel was het eindpunt waar gezongen werd. Pastoor Dhont (Maria Leerne) schafte dit af. In de kelder komt uit de derde trede water, wellicht door een waterader die onder het huis loopt. De toren van het woonhuis werd achteraf bijgezet (te zien aan het metselwerk). Nog eigendom van het kasteel, alleszins nog steeds in de kleuren (rood-wit) van het kasteel. Bouwhistorisch belangrijk gebouw, alsook een merkteken voor het domein van de graaf. Van waar de naam Raesboomkapel komt is niet duidelijk. Het verhaal wordt vertelt dat het verwijst naar het ruisen van de takken wanneer de wind sterk waait. Eerder zal het verwijzen naar een eigennaam.
Oude Leernsesteenweg/Bagattenstraat Heilig Hartkapel Heilig Hartkapel in bak- en sandsteen uit 1919, barokstijl, beschaduwd door een linde (vrijheidsboom). Ingewijd in 1921 als oorlogsmonument en gedenksteen met de namen van de oorlogsslachtoffers van Bachte-Maria-Leerne. Rechthoekig gebouw met driezijdige koorsluiting. Voorgevel met een uitgezwenkte top, verrijkt met cartouches met de jaartallen 1914-1918, en het wapenschild van de Arnold ’t Kind de Roodenbeke de Silva, de schenkers van deze kapel. Brede boogkorfdeur onder e waterlijst. Links de oorlogsgedenksteen. Eigendom van de Stad Deinze. Geraadpleegde documentatie: - Kerckhaert N. – BML 1973 p 7-10 (KGK jaarboek 1998, gegevens uit 1996) Gedenkkapel van het Heilig Hart als oorlogsmonument en vrijheidsboom voor de gesneuvelden en burgerlijke slachtoffers van beide Wereldoorlogen van Bachte-MariaLeerne. Historisch overzicht. Deze neobarokke Heilig Hartkapel werd in 1921 gebouwd, op 26 juni 1921 ingehuldigd en in juni 1922 werd er een gedenkplaat toegevoegd ter nagedachtenis van de gesneuvelden en de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. Het geld voor de bouw van dit monument werd door de Graaf en Gravin Arnold t’ Kint de Roodenbeke geschonken. In ruil hiervoor prijken hun wapenschilden op de kapel. De vrijheidsboom, een linde (Tilia) achter de kapel werd reeds in 1919 geplant in de aanwezigheid van burgemeester Graaf Arnold t’Kint de Roodenbeke en zijn beide schepenen. De namen van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog werden toegevoegd op gedenkplaten. Beschrijving. Dit gedenkteken, ter ere van de gesneuvelden en slachtoffers van de Eerste en de Tweede Wereldoorlog, bestaat uit een neobarokke kapel met voluten. Het is niet bekend wie de kapel gemaakt heeft; men vermoedt dat het om een ambachtelijke arduinkapper uit de streek ging. Boven de deur prijkt een wapenschild met de tekst 'PERSE VERANDO' met ernaast '1914 1918'. Er zijn twee glazen vensters in lood + ijzer. Naast de houten deur hangt een plaat waarop de namen staan van de slachtoffers. De volgende tekst staat er op te lezen: 'HULDE EN DANK AAN ONZE HELDEN. ZIJ VIELEN VOOR ONS ALLER VRIJHEID' / 1914 -1918 / 19401945 / 'BURGERLIJKE OORLOGSSLACHTOFFERS' / 'RIP'. In de kapel zelf staat een klein houten altaar met een houten reliëf, hierop de Christusfiguur en aan de muur een beeldje van de Gekruisigde. Aan de muren hangen ook nog twee gedenkplaten. Tekst: OORLOG 1914-1918 / (namen van gesneuvelden) / RIP / GOD VADERLAND EER / OORLOG 1940-1945 / BACHTE-MARIA-LEERNE / LAVENT ALFONS / R.I.P / GOD VADERLAND EER. De vloer bestaat uit een zwart-witte tegel. Er staan ook nog 4 stoelen en een houten tabernakel. BOGAERT C. & LANCLUS K. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Deinze Nazareth, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen, 12N3, Brussel - Turnhout. Stad Deinze, 27. Oorlogsmonument Maria-Leerne, Monumenten en merkwaardige gebouwen en landschappen in Deinze. Bron: Beschermingsdossier DO002348 (2010) Auteurs: Van Branden, Gudrun (inventaris bouwkundig erfgoed)
Beschermd! 2 glaasjes kapot in de linkerzijgevel. Heel mooie kapel, mooie proportie, een stuwing vanuit de trap tot in het fronten en de voluten. Enige punten: herstelling van de voegen in de natuurstenen plint dringt zich op en er zit een scheur in de linkergevel boven de vensterboog (deze is niet binnenin te zien). Binnenin een heel mooi altaar. Er zijn ook nog 2 kandelaars, maar deze worden bij de buren bewaard, uit zekerheid…
Oude Leernsesteenweg 178 Ter hoogte van de Ooidonkdreef, links van de weg, staat een witgeschilderde bakstenen kapel met voorpuntgevel en spitsboogdeur. De dubbele deur heeft glasraampjes. De topgevel heeft 3 mooie smeedijzeren sierankers. De vorige eigenaar was Valère Steyaert (KGK jaarboek 1998, gegevens uit 1996) Nr. 178. Imposant dubbelhuis van vijf trav. en twee bouwl. onder zadeldak (pannen, n // straat), uit XIXB. Beschilderde bakstenen gevels met getoogde vensters op arduinen dorpels en persiennes op de begane grond. R. aanleunende gewitte bakstenen kapel met voorpuntgevel en spitsboogdeur; ernaast vierkante hekpijlers, l. met rondboognis met O.-L.Vrouwebeeldje. Achterin gelegen dienstgebouwen. (Inventaris Bouwkundig Erfgoed) De kapel werd wel later bijgezet (het metselwerk zit niet in elkaar verankerd en er werden andere soort stenen gebruikt). Sluitsteen deur wordt gevormd door 4 kopse stenen. Zowel het huis als de kapel werden witgeschilderd. De knipvoegen (net zoals het woonhuis) beginnen slijtage te vertonen. Er is een natuurstenen lijst. Onder de dakrand is er een muizentand gemetst. Wellicht werd de kapel opgericht omwille van een ziek kindje. Op dit moment wordt de kapel als berging gebruikt. Er zijn plannen om het dak te restaureren. Achteraan zit een nieuwe deur. Naast de kapel is er een aangehechte hekstijl. In deze hekstijl zit er een Mariabeeldje. De hekstijl werd verbonden met de kapel. Door het wit te schilderen valt deze nieuwe/andere tseen niet zo erg op. Bij aankoop huis stond er nog een altaar met dubbele kolon in marmereffect en Mariabeeldje in de kapel, doch dit werd mettertijd verwijderd. Het ijzeren kruis van op het dak staat wel nog binnen in de kapel.
Plaatsbezoek Bachte Maria Leerne – 21 mei 2014 aanvulling Vosselarestraat 60: veldkapel Langsheen de Vosselarestraat, met links van de weg de ver achterin gelegen hoeven, liep voorheen de Nevelsche Heerdweg, zijnde de verbindingsweg tussen de Leernsesteenweg en Vosselare. Die weg is nu verdwenen. Nabij de ouderlijke hoeve van mevrouw Henri De Clercq-Van Vynckt Elza (Oostmeersdreef 57) staat een bakstenen pijlerkapelletje met een OLVrouwbeeldje. Vooraan een rondboogvenster met raamverdelikng en een rkuis in het fronton. Zadeldakje met pannen gedekt. De achterliggende hoeve is verlaten, en de kapel is gedoemd om te verdwijnen. (KGK jaarboek 1998, gegevens uit 1996) Een hele mooie kapel in goede staat, enkel links achteraan is er een kleine verzakking. Er werden verschillende kleuren baksteen gebruikt. Afwisseling in 4 banden rood met 2 banden zwarte stenen. In het zwarte timpaan is een rood vooruitspringend kruis ingewerkt. De kapel verjongd in 2voud naar boven toe. Het metselwerk is zeer zorgvuldig gebeurd. Zadeldak met pannen. In de achtergevel zit een gat. Wellicht werd vroeger een soort glijbaan geïnstalleerd vanaf het gaatje van de offerblok. Het Mariabeeld staat in een rondboognis met een vloer van cementtegels met zwartwitversnijding. Wellicht recente restauratie.
Kapel op domein Ooidonk: Niet vermeld in publicatie (KGK jaarboek 1998, gegevens uit 1996) Geen vermelding op de inventaris van het bouwkundig erfgoed De kapel werd niet bezocht door de werkgroep. Het fotomateriaal werd ons door de Graaf ter beschikking gesteld.
