EXPEDITIE DOSSIER. Computerhackers hebben van scheepsagenten in de Antwerpse haven PIN-codes weten te bemachtigen

professionele afhandeling van douanezendingen

EXPEDITIE

Monika Ribar onverwacht weg als hoogste baas van Panalpina

Containervaart blijft marginale business DEZE WEEK WEEK 15 | 10-16 APRIL 2013 | JAARGANG 26

TRANSPORTVOLUME KRIMPT

0,3

Ook dit jaar zal het totale transportvolume in Nederland krimpen, met 0,3% in vergelijking met vorig jaar. Dat voorspelt Panteia/NEA. Voor volgend jaar voorziet het bureau een groei van 1,5%, wat nog lang niet genoeg is om weer op het niveau te komen van 2008, het jaar waarrn de crisis uitbrak.In het

wegvervoer zal de krimp dit jaar op 0,5% uitkomen. Voor de binnenvaart wordt een stabilisatie verwacht.

5

Clustervorming bij Nederlandse havens DOSSIER

snel accuraat kennis prijs ROI

8

10

Duitsers krijgen miljard aan Mautcompensatie BEDRIJVEN

17

WWW.NIEUWSBLADTRANSPORT.NL

Computerhackers aan de haal met containers PINCODE ‘Antwerpse containerdiefstallen zijn in Rotterdam minder waarschijnlijk’

f PAGINA 19: GEEN TEKEN VAN HERSTEL

Inschrijving NT Dagen geopend SESSIES De redactie van Nieuwsblad Transport organiseert dit jaar voor de tweede keer de NT Dagen. Dit keer op 12 & 13 juni aanstaande in de Maassilo Rotterdam. De inschrijving is geopend en lezers kunnen zich aanmelden op www.ntdagen.nl. De actiecode voor abonnees is NTDABO. Tijdens zestien verdiepende sessies ontvangt de bezoeker inzicht in een keur aan transportonderwerpen. Een greep uit de sessies: Geldverdienen met je douanezaken op orde, Social media in Transport en Logistiek, Intermodale bereikbaarheid en optimalisering van de bedrijfsvoering.

INDEX BLIJFT LAAG STAAN 100 80 60 40 20 Mei '12

Jul '12

TransportIndex

Sep '12

Zeevaart

Nov '12

Binnenvaart

Jan '13

Mrt '13

Ontvangers kunnen via een PIN-code in de Antwerpse haven containers ophalen. Criminelen hebben van die route misbruik gemaakt.

Wegvervoer

De Transportindex heeft zich hersteld van de ‘paasdip’. Maar de index blijft voorlopig ruim onder het niveau van een jaar geleden. Transporterend Nederland moet ook in 2012 op een mager jaar rekenen. Zie ook pagina 19.

Olieterminal Europoort gaat door SHTANDART De bouw van de Shtandartterminal in het Rotterdamse Europoortgebied voor de import en distributie van Russische olie gaat door. Het project moet in 2016 klaar zijn, een jaar later dan aanvankelijk gepland. Dit bleek rondom het bezoek van de Russische president Poetin aan Nederland. Daags tevoren zei EZ-minister Henk Kamp enkele hobbels bij de vergunningverlening te hebben weggenomen en maakte het Havenbedrijf bekend dat de grond, 55 hectare, was overgedragen. Het gaat om een investering van ongeveer 800 miljoen euro. f ZIE OOK PAGINA 15

Computerhackers hebben van scheepsagenten in de Antwerpse haven PIN-codes weten te bemachtigen zodat dieven containers konden ophalen. Net in de week waarin websites van Nederlandse banken door onbekende cyberaanvallers werden platgelegd, werd in België bekend dat ook het containertransport het doelwit is geweest van computercriminelen. De feiten vonden al vorig jaar plaats. Over de omvang van de problematiek zijn de bronnen het niet eens. De Gazet van Antwerpen stelt dat ‘de drugsmaffia’ maandenlang computers van havenbedrijven heeft ‘gecontroleerd’. Hackers infiltreerden volgens de Gazet ook computers van minstens één groot containerbedrijf, waardoor ze het containerverkeer ‘moeiteloos’ konden volgen. Daardoor konden ze containers oppikken nog voordat de douane ze kon scannen. Een andere Belgische krant, De Standaard,

heeft dan weer gemeld dat de autoriteiten snel de beveiliging verhoogden nadat ze in de haven onraad roken, waardoor uiteindelijk slechts enkele containers zouden zijn verdwenen. De Standaard stelt dat ook in Rotterdam en Hamburg containers zijn gestolen via gekraakte computers. Een woordvoerder van de Rotterdamse Zeehavenpolitie komt dit niet bekend voor, al zou hij na het ter perse gaan van deze krant intern nog navraag doen. Het Openbaar Ministerie herinnert eraan dat er vorig jaar een verdachte is aangehouden die had geprobeerd in te breken in een computer van containeroverslagbedrijf ECT. ‘Maar die poging was door ECT op tijd ontdekt en dus niet gelukt.’ Cargocards

René Besselink, directeur van Secure Logistics, een dochteronderneming van havenondernemersvereniging Deltalinqs, is ervan overtuigd dat het in de Rotterdamse haven veel ingewikkelder is dan in Antwerpen om een container te stelen. De Cargocards en de Portkeys waarmee res-

pectievelijk chauffeurs en andere reguliere bezoekers toegang kunnen krijgen tot haventerreinen, maken gebruik van biometrie. Gebruikers die deze ‘sleutels’ voor de Rotterdamse haven aanvragen, moeten een handscan laten maken, waardoor ze makkelijk te identificeren zijn. Besselink: ‘Dankzij dit systeem en ook de invoering van bijvoorbeeld de ISPS Code (internationaal beveiligingssysteem voor de maritieme sector, PJ) is het de afgelopen jaren juist stukken moeilijker geworden om containers te stelen, al heb ik daarvan geen exacte cijfers paraat.’ Besselink wijst erop dat ook acht bedrijven in Antwerpen het Rotterdamse systeem gebruiken. De Nederlandse verzekeraar TVM heeft zijn leden gewaarschuwd voor de diefstallen in Antwerpen. Bedrijven moeten vooral oppassen met vreemde mailtjes waarin wordt aangeboden PDF-soft ware te updaten. Via die weg kan schadelijke ‘malware’ op computers belanden. PAUL JUMELET

NIEUWSBLAD TRANSPORT | POSTBUS 200 | 3000 AE ROTTERDAM | REDACTIE 010 280 1053 | [email protected] | ABONNEMENTEN 010 280 1016 | ADVERTENTIES 010 280 1025 | WWW.NIEUWSBLADTRANSPORT.NL

2 DEZE WEEK Verladers zijn het tarievenspel beu Wie de evolutie van de containertarieven in de trade tussen het Verre Oosten en Europa niet vanaf het begin heeft gevolgd, kan wellicht geen touw meer vastknopen aan wat er nu op die route gebeurt. De ene week is een forse tariefsverhoging succesvol, en de week erna gaan de vrachten alweer onderuit. De prijsschommelingen worden alsmaar heftiger, met als gevolg dat veel verladers het nu echt beu zijn.

OPINIE

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

‘Hebben de carriers nog wel voeling met hun klanten en de markt? Gaan we binnenkort met dagprijzen werken?’, reageerde een bedrijf onlangs op onze website nadat we daar hadden bericht over nieuwe tariefsverhogingen. Een andere lezer deed zijn beklag over het feit dat er voortdurend nieuwe offertes moeten worden opgevraagd. Daar gaat veel tijd in zitten en uiteindelijk levert het niemand wat op. In de praktijk dienen de forse tariefsverhogingen inderdaad om de dalingen van de weken ervoor te compenseren. De meeste ‘general rate increases’ zijn dus geen echte verhogingen, maar bedoeld om te vermijden dat de prijzen afglijden naar bodemniveaus. In de lijnvaart lijken tarieven alleen maar stabiel te kunnen blijven, wanneer er geen overcapaciteit is. Het geduld van de verladers zal daarom wellicht nog een paar jaar op de proef worden gesteld. In zekere zin zijn ook de rederijen de grote volatiliteit beu. Het tast hun marges aan (zie pagina 5) en de aandeelhouders blijven de verliezen niet slikken. De voorzitter van China Shipping zegt verder in deze editie (zie pagina 9) dat hij de kosten wil drukken door meer megaschepen in te zetten. Nog meer ulcs dus in een markt die al met overcapaciteit kampt? Voor de Chinese rederij is er echter geen vuiltje aan de lucht: de capaciteit van de vloot zal niet verhogen omdat gehuurde postpanamax-schepen van 8.468 tot 9.580 teu aan hun eigenaars teruggeleverd zullen worden. De redenering lijkt logisch: operationele kosten verlagen zonder extra lading te moeten ‘kopen’ omdat het marktaandeel hetzelfde blijft. Toch schuilt er een addertje onder het gras. Schepen die weer op de chartermarkt komen, zijn niet plotseling ‘verdwenen’ en blijven op de markt drukken. In die zin lost de keuze voor steeds grotere containerschepen de problemen van de sector niet op. Integendeel, de volatiliteit vergroot nog en de rederijen blijven meer aan crisismanagment doen dan dat ze luisteren naar hun ontevreden klanten.

ARTHUR VAN DIJK, NIEUWE VOORZITTER TLN

‘Topsectorenbeleid moet er ook zijn voor het MKB’ Arthur van Dijk (50) wordt per 1 september het nieuwe boegbeeld van Transport en Logistiek Nederland (TLN). De huidige VVD-wethouder van Haarlemmermeer (Economische Zaken en Schiphol) heeft zijn eersteproefrit met een vrachtwagen al geboekt. Tien jaar wethouder van Haarlemmermeer en dan voorzitter van TLN. Een wereld van verschil? Niet echt. Het ligt een beetje in het verlengde van de diverse logistieke en bestuurlijke functies die ik de laatste jaren in de regio Amsterdam heb vervuld. Ik heb een beetje een baan naast een baan gehad. Behalve wethouder van de gemeente Haarlemmermeer was ik ook voorzitter van de Amsterdam Connecting Trade, de Amsterdam Logistic Board, bestuurslid van Amsterdam Airport Area, de stuurgroep Greenport Aalsmeer en het Platform Regionaal Economische Structuurversterking Noordvleugel. Dat is allemaal een beetje gegroeid uit mijn passie voor de logistiek. Mijn nieuwe positie bij TLN sluit daar mooi op aan. Het is een mooie match. Wat wordt de grootste uitdaging? Voorop staat dat TLN al een goed draaiende organisatie is die hoog staat aangeschreven. Ik stap dan ook met de meeste onderwerpen op een rijdende trein. De achterban kan van mij wel een Van Dijksausje verwachten. Leden zullen mij heel vaak zien. Ik hou er van om op bezoek te gaan en naar de boodschap op de werkvloer te luisteren. Ik wil meer een aanspraakpunt zijn en de boodschap van de achterban naar de buitenwereld vertalen. Dat zie ik als een belangrijke taak. Ik zie verder logistiek als

zich kostelijk vermaakt met een aantal trucks op de testbaan van DAF. Dat lijkt mij ontzettend gaaf om mee te maken, alhoewel ik mij nu realiseer dat ik mij zelf aan het uitnodigen ben.

de ‘backbone’ van de Nederlandse economie. Daarbij komt nog eens dat het merendeel van onze leden bestaat uit mkb-bedrijven. Zij zijn een flexibele schil die snel op veranderingen kunnen inspringen.

Neemt u nog iets uit het Schipholse mee naar de voorzitterskamer van TLN? Het ging daar de laatste jaren vooral om het versnellen van het logistieke processen. Onder meer met de Douane. Vijftien minuten winnen maakt dan al een wereld van verschil uit. Dat zie ik ook als cruciaal in mijn nieuwe rol. We hebben rond Amsterdam sterk gebouwd aan het netwerken en de vervlechting van rail, water, weg en lucht. Mij is opgevallen hoe sterk dat al leeft bij de bedrijven en tot meer dynamiek leidt.

‘Ik stap bij TLN met de meeste onderwerpen op een goed rijdende trein’ Dat is hun kracht, maar die kracht maakt ze ook kwetsbaar in deze economisch slechte tijden. Het is dan ook heel belangrijk dat er vanuit het topsectorenbeleid niet alleen aandacht is voor grote bedrijven, maar voor de gehele keten. Nog plannen om het groot rijbewijs te halen? (Schaterlach) Ik heb wel een eerste aanbod om een reis met een truck van De Waard Transport uit Noord-Scharwoude mee te maken. Die uitnodiging neem ik graag aan. Ik wil mij zo snel mogelijk ook de taal eigen maken binnen de branche. Daarnaast heb ik een filmpje gezien uit 2007 waar mijn voorganger Alexander Sakkers

Al een beetje ingelezen in dossiers als lzv’s en Oost-Europese chauffeurs? Dat moet nog een beetje komen. Mijn benoeming is pas van afgelopen vrijdag. Daarvoor was het een spannende race of ik het zou worden of niet. Ik ben eerst nu bezig langzaam om te schakelen. Lezen ga ik vooral in de zomer doen. Ik denk wel dat wij ons als Nederland met de open grenzen onvoldoende hebben gerealiseerd wat er op ons afkomt. Dat vergt onder meer een andere manier van concurreren. Minder van a naar b rijden, maar meer de regierol opzoeken. JOHN VERSLEIJEN

POLL STEFAN VERBERCKMOES [email protected]

Op www.nieuwsbladtransport.nl stemden 198 mensen op de stelling van 5 APRIL

Infrastructuurfonds is plunderpot geworden 32 % 60 % 8%

Nee hoor, alle departementen moeten bezuinigen Schande! Infrastructuur wordt onevenredig getroffen Anders, namelijk....

Een schande dus. Een greep uit de reacties:

10 mei: Reefers 17 mei: Bulk Adverteren? Bel: 010 280 10 25. Iedere week in Nieuwsblad Transport, altijd online via www.nieuwsbladtransport.nl/dossiers

Kees van Kralingen: Wat een flauwekul. De asfaltridders van de VVD hebben zitten slapen. Toen de invoering van de inkomensafhankelijke zorgpremie nog speelde,heeft die partij maar vast ingestemd met een korting van 250 miljoen per jaar, en dat veertien jaar lang…, op het Infrastructuurfonds. Dan moet je nu geen krokodillentranen huilen.

Hendrik de Gouw: Ik durf namens vrijwel alle transportondernemers te spreken als ik zeg dat we op de VVD hadden gerekend als het gaat om infrastructuur en asfalt. De VVD doet als grootste regeringspartij te veel compromissen aan de PvdA. Dat begon al met de inkomensafhankelijke zorgpremie en nu infrastructuur. De VVD moet weer meer haar tanden laten zien. Dat konden ze zo goed, anders wordt dit kabinet vlees noch vis.

Hajo van Delft: Infrastructuur vormt de basis van onze economie. Daarop moet niet worden bezuinigd. Wie dat toch doet, is er de oorzaak van dat de malaise in de bouwnijverheid aanhoudt. Dat kost werkgelegenheid en leidt tot hogere sociale uitgaven. Waarna er weer meer moet worden bezuinigd. Ik weet dat het mode is op John Maynard Keynes te schelden. Maar hij had gelijk. Als het een land goed gaat, moet het bezuinigen. Als het een land slecht gaat, moet het de nuttige uitgaven op peil houden.

NIEUWE POLL: Hackers komen er bij ons niet in Reageer ook! Deze en alle andere reacties op onze polls kunt u vinden op: www.nieuwsbladtransport.nl/poll

DEZE WEEK 3 NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

Ook kleine sluis getroffen

Met ingang van vandaag is de scheepvaart op de Main en de Donau in Beieren en op het MainDonaukanaal voor de duur van ruim twee weken stilgelegd. Alle sluizen in de waterverbinding worden geïnspecteerd, drie ervan moeten daartoe worden drooggelegd. In totaal inspecteren enkele honderden medewerkers van de Duitse water- en scheepvaartdiensten zo’n veertig installaties. Waar nodig worden onderdelen vervangen of gerepareerd.

Ook vaarwegen met kleinere volumes moeten rekening houden met een inkrimping van de bedieningstijden.

Maasroute

Eerder werd al bekend dat de bedieningstijden op de grotere vaarwegen als de Maasroute in het vizier van de bezuinigingen kwamen te liggen. De minister is bereid die inkrimping terug te draaien, mits de provincie Limburg bereid is ‘substantieel’ bij te dragen aan de kosten. De onderhandelingen tussen het rijk en de provincie daarover lopen nog. Schuttevaer gaat er van uit dat beide partijen ‘tot een vergelijk’ komen. Maar zelfs met een bijdrage van

Wederom tegenvallers bij KLM Cargo LUCHTVRACHT

De Krabbegatsluis in Enkhuizen; ook de bedientijden op kleinere vaarwegen dreigen te worden beperkt.

Limburg heeft het handhaven van de bediening op de Maasroute invloed op het invullen van de ‘bedieningstaakstelling’ op de rijksvaarwegen, schrijft de minister in de brief: ‘Zonder een substantiële financiële bijdrage vanuit de regio’s zal het ontzien van de belangrijkste hoofdvaarwegen leiden tot een forse impact voor binnenvaart, recreatievaart en ondernemers op en langs vaarwegen waarover kleinere volumes worden vervoerd.’ De minister denkt hierbij aan de Brabantse kanalen, het IJsselmeergebied (Afsluitdijk en Enkhuizen),

KNV

de Veluwse randmeren, de Kop van Overijssel en een deel van de Zeeuwse wateren. Volgens Schuttevaer is de vraag wat ‘kleinere volumes’ zijn voer voor discussie. ‘De volumes in Brabant zijn nog best groot’, zegt De Vries. Hij verwacht dat de gesprekken met de regio’s over een bijdrage ‘niet zonder slag of stoot zullen verlopen’. Afspraak

Schuttevaer gaat er van uit dat ze wordt betrokken bij de besprekingen over de bedieningtijden. Volgens de organisatie is er een afspraak

met Rijkswaterstaat dat geen besluiten over inkrimping van bedieningstijden worden genomen alvorens eerst overleg met Schuttevaer te plegen en alle alternatieven zijn overwogen. ‘Aaan die afspraak zullen wij Rijkswaterstaat houden.’ In de brief aan de Kamer kondigt Schultz aan voor 1 juli tot overeenstemming met Limburg over de Maasroute te willen komen. In het najaar wil ze afspraken maken met de overige regio’s over de bedientijden. FRANK DE KRUIF

EXPEDITIE

Beperkingen ‘spookloc’ Ronex moet inkrimpen grotendeels opgeheven De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft de beperkingen aan het gebruik van twee typen goederenlocomotieven in het Keyrailgebied grotendeels opgeheven. Branchevereniging KNV, die zich daar sterk voor had gemaakt, is blij met het besluit en spreekt ‘van een mooi staaltje van goede samenwerking tussen Infrastructuurmanagers en vervoerders’. Probleem met de twee locomotieven, de G1206 en de G2000 van de Duitse fabrikant Vossloh, is dat ze soms niet werden opgemerkt door detectiesystemen, waaronder het Jade-systeem. In de wandelgangen werd daarom gesproken van spooktreinen, die gevaarlijke situaties konden veroorzaken. In een zogenoemde ‘Last onder Bestuursdwang’ legde de ILT een reeks maatregelen op, waarvan de eis dat

Route Main-Donau twee weken gesloten BEIEREN

SLUIZEN Schuttevaer noemt inkrimping bedieningstijden ‘onaanvaardbaar’

De bediening kan worden beperkt van 90-146 uur per week tot 60-90 uur per week. Dat schrijft minister Schultz van Haegen (I&M) in een brief aan de Tweede Kamer. Koninklijke Schuttevaer noemt een dergelijke inkrimping ‘onaanvaardbaar’. ‘Dit is geen begaanbare weg. Als je de binnenvaart wilt afbouwen, moet je het op deze manier doen’, zegt directeur Kees de Vries. De plannen voor beperking van de bedientijden van de sluizen zijn ingegeven door de ‘taakstelling’ die Rijkswaterstaat opgelegd heeft gekregen; een bezuiniging van 17,5% op het budget.

KORT

een trein met zo’n loc altijd minstens acht assen moest tellen. Vervoerders moesten daardoor altijd met een aantal wagons rijden, ook als de loc voor rangeerwerk werd ingezet. Dat leidde tot hogere kosten. De ILT heeft nu alle beperkingen voor de G1206 opgeheven. Voor de G2000 gelden nog wel enkele beperkingen, zoals de 8-asseneis op bepaalde trajecten, maar daar kan onder voorwaarden van worden afgeweken. De Vossloh-locs zijn onder meer in gebruik bij Captrain, Husa, ERS, Locon en Rotterdam Rail Feeding. ProRail, eigenaar van de Betuweroute en eraan gekoppelde emplacementen (waaronder Kijfhoek en Waalhaven), heeft ingestemd met de versoepelingen. Uit onderzoek is gebleken dat de kans op incidenten ‘zeer klein tot nihil’ is. | ROB MACKOR

Voor de G2000 blijven nog een paar beperkingen gelden.

Het expeditiebedrijf Ronex op Schiphol heeft na het verlies van zijn grootste klant en het faillissement van twee andere opdrachtgevers een ingrijpende reorganisatie moeten doorvoeren.

Dat zegt directeur-eigenaar GertJan Dokter van het bedrijf. Hij wijst er op dat het expeditiebedrijf 30% van zijn omzet heeft verloren door het verlies van de grote klant. Ronex heeft zes van de zestien medewerkers moeten ontslaan en het filiaal op de luchthaven van Maastricht Aachen Airport is afgestoten. Daarnaast heeft Dokter een deel van de

operationele activiteiten in Ridderkerk naar Schiphol verhuisd. ‘Behalve sales hebben wij daar nog loodsruimte van 700 vierkante meter. Ook op de vestiging op Curaçao zijn veranderingen doorgevoerd. Daar is sales-directeur Marc Poelenjee vertrokken, maar Dokter wijst er op dat dit meer te maken had met privéomstandigheden dan met de financiële problemen van zijn bedrijf. Dokter wijst er verder op dat hij aan alle financiële verplichtingen kan voldoen. ‘Iedereen krijgt betaald, maar alleen wat later. Dat is vervelend, maar ik kan niet alles binnen een maand oplossen.’

‘Fusie’ in bouwvervoer Bos Dynamics uit Barneveld, Brink uit Hardenberg en De Rooij Logistiek uit Waalwijk zetten hun al bestaande samenwerkingsverband in het bouwvervoer, Formaat XL, om in een besloten vennootschap. Formaat XL moet het bouwvervoer van de drie bedrijven in de Benelux bundelen, de efficiëntste routes plannen en zo kosten besparen. Ze hebben onlangs een aandeelhoudersovereenkomst ondertekend. Het is de bedoeling dat Formaat XL

op de freightervloot. De totale beschikbare vrachtruimte op de vloot van Air France, KLM en vrachtdochter Martinair nam vorige maand met 6,6% af.

Duitse export in februari fors gedaald ECONOMIE De Duitse export is in februari stevig geraakt door de economische problemen in de eurozone. Dat blijkt uit cijfers van het Duitse statistiekbureau. De export van Europa’s grootste economie lag in februari 1,5% lager dan een maand eerder. Die daling was veel sterker dan verwacht. Economen voorspelden gemiddeld een afname met 0,3%. De import van Duitsland zakte met 3,8%. Ook die teruggang was groter dan gedacht, hier werd gerekend op -0,1%.

Boskalis neemt Elbe onder handen BINNENVAART

WEGVERVOER

Drie vervoerders bundelen hun bouwvervoer om lading te combineren.

De vrachtdivisie van Air FranceKLM blijft het slecht doen. In maart daalde de productie met ruim 12%. De KLM schrijft de tegenvaller toe aan het winterse weer, de slechte wereldhandel, stakingen in Parijs en het terugbrengen van de vrachtcapaciteit

eind volgend jaar al minimaal tien middelgrote tot grote klanten bedient, waaronder producenten van bouwstoffen, maar ook hun afnemers in de bouwnijverheid. De drie bundelen hun krachten omdat ze alledrie voor een belangrijk deel van hun omzet van bouwvervoer afhangen. Via Formaat XL willen de bedrijven zich in de markt ook profileren als specialisten in het vervoer van lange bouwproducten. De bedrijven beschikken samen over 250 trekkers. Ze denken daarmee dankzij Formaat XL gemiddeld 20% minder lege kilometers te rijden.

Boskalis heeft een contract ter waarde van 75 miljoen euro gekregen voor het onderhouden van de vaargeul in de Duitse rivier de Elbe. Boskalis begint in mei aan de klus, die het uitbaggeren van

de vaargeul over een lengte van 110 kilometer behelst. De Elbe is een belangrijke verbinding tussen de Noordzee en Hamburg, waar het bedrijf recent havenbassins heeft onderhouden. Boskalis verwacht zo’n 28 miljoen kubieke meter zand en slib te verwijderen.

4

OVERHEID & REGELGEVING

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

‘Er blijft 5,5 miljard over’ FOTO VVD

BEZUINIGINGEN VVD-woordvoerder Ton Elias vindt opstelling oppositie ‘volksverlakkerij’ De ‘asfalthaantjes’, zoals Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) ze noemde, lagen goed met elkaar in de clinch, maandag bij het overleg in de Tweede Kamer over het Meerjarenprogramma Ruimte, Infrastructuur en Transport (MIRT).

Mocht het uitblijven van de prijscompensatie opnieuw een gat slaan in het infrastructuurfonds, dan lost minister Schultz van Haegen dat op zonder met nieuwe bezuinigingsvoorstellen de regio in trekken, zo zei ze maandag bij het overleg met de Tweede Kamer over het MIRT. Om ‘rust op het front te bewaren’ lost ze de eventuele extra korting ongeveer 100 miljoen per jaar - de eerste drie jaar zelf op. Pas in 2017 volgt er dan weer een ‘regiorondje’ om concrete projecten te vertragen of te schrappen. Intrekking van de inflatiecorrectie werd aangekondigd in de zogenaamde ‘Dijsselbloembrief’ maar is afhankelijk van het overleg met de sociale partners.

Sander de Rouwe (CDA) en Machiel de Graaf (PVV) vielen de VVD hard aan op de bezuinigingen op het infrastructuurfonds. De belofte van de liberalen vóór de verkiezingen om extra te investeren in asfalt is in het kabinet met de PvdA hardhandig gebroken, lieten zij niet na te onderstrepen. ‘De VVD is de weg kwijt en heeft ziel en zaligheid verkocht aan de PvdA’, zei CDA’er De Rouwe tot VVD-woordvoerder Ton Elias. Die was daar niet van onder de indruk. U werd op rechts nogal in de verdediging gedrukt? Daar ben ik het niet mee eens. Ik vind het oppositionele ketelmuziek van het CDA. Het zijn makkelijke praatjes waar we niets mee opschieten. Zoals ik in het debat heb gezegd: aan de ene kant in de Kamer zeggen dat je tegen projecten zult stemmen die nog wel doorgaan, en daarbuiten roepen dat de bezuinigingen niet deugen, dat is volksverlakkerij. Met die bezuinigingen heeft u toch wel wat uit te leggen aan uw kiezers? Dat hebben we al meerdere keren uitgelegd. We hebben daarover nu eenmaal afspraken gemaakt met onze coalitiepartner, de PvdA. Natuurlijk ben ik niet blij met het feit dat er 250 miljoen per jaar bezuinigd moet worden. Maar ik vind het sterk overdreven en bezijden de waarheid dat er wordt gedaan alsof er niets meer kan. Er blijft 5,5 miljard euro

NIET OPNIEUW ‘RONDJE REGIO’

baar pakket op tafel heeft gelegd. Wél willen we een paar wijzigingen: we willen graag het uitstel van de verbreding van de A1 ongedaan maken en extra geld uittrekken voor de N35. Daar hebben we een akkoord over met de PvdA.

Ton Elias, woordvoerder VVD: ‘De minister heeft een verdedigbaar bezuinigingspakket op tafel gelegd.’

per jaar over voor infrastructuur, vanaf nu tot en met 2028. Infrastructuur versterkt het verdienvermogen van de economie, zei u in het debat. Dat vermogen had toch groter kunnen zijn als er andere keuzes waren gemaakt? Die keuzes zijn niet gemaakt omdat de PvdA dat aan de VVD niet heeft toegestaan. We hebben een totaal-

Met verslagenheid hebben wij kennisgenomen van het overlijden van onze oud-collega

HENDRIK DE OUDE Gedurende 2,5 jaar heeft Hendrik met hart en ziel gewerkt aan de verkoop van onze mediaproducten. Hij was een hardwerkende, vriendelijke en fijne collega die ons inspireerde. Onze gedachten en medeleven gaan uit naar zijn vrouw, dochter, familie en vrienden.

Wij wensen hen veel sterkte in deze moeilijke periode.

Directie en collega’s NT Publishers B.V.

deal gemaakt met de bedoeling om de economie er weer bovenop te krijgen en de overheidsfinanciën te beteugelen. U steunt het bezuinigingspakket van de minister? Wij stemmen in met de buitengewoon knappe manier waarop de minister in deze omstandigheden – die ik niet prettig vind- een verdedig-

Waarom de A1? De A1 is een belangrijke as voor het goederenvervoer vanaf de Maasvlakte naar het Ruhrgebied en verder Duitsland en Oost-Europa in. Ik ben nog steeds van mening dat we die becijferingen van TLN en EVO, dat er 750 miljoen à 1 miljard euro door het putje worden gespoeld omdat er vrachtauto’s stilstaan, verdraaid serieus moeten nemen. Ik begrijp nog steeds niet waarom de oppositie, en dan met name de linkse partijen, daar volstrekt geen boodschap aan lijken te hebben. FRANK DE KRUIF

A1 eerder verbreed, meerderheid voor A27 Tijdens het overleg in de Tweede Kamer over het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) afgelopen maandag stond het bezuinigingspakket van minister Schultz van Haegen centraal. Het overleg leverde het volgende op. • Het uitstel van de verbreding van de A1 bij Deventer wordt teruggedraaid. In een motie van VVD en PvdA (samen een meerderheid) werd de minister gevraagd het aanbod uit de regio om het project voor te financieren, te aanvaarden. De verbreding kan daardoor in 2023 gereed zijn in plaats van 2026.

KORT

Webportaal informatie over sluizen en bruggen BINNENVAART Dit najaar wordt een webportaal in gebruik genomen met actuele informatie over de bedien- en wachttijden van bruggen en sluizen in Noord-Holland. De website moet de doorstroming in de binnenvaart bevorderen. Verkeersposten, havens en verladers kunnen erop zien hoe laat een binnenschip bij een sluis of haven aankomt. Het webportaal is een initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Milieu en de provincie Zuid-Holland.

Prins liet nieuwe DAF van de band rollen WEGVERVOER Prins Willem-Alexander heeft de eerste nieuwe DAF XF, die voldoet aan de Euro6-eisen, van de band laten rollen. Harrie Schippers, president-directeur van DAF Trucks, noemde het een eer dat de aanstaande koning het startsein voor de productie wilde geven en vond

het ‘vooral ook een erkenning voor onze achtduizend medewerkers in binnen- en buitenland die allemaal bij het Euro 6-project betrokken zijn’.

Goederentreinen rijden beter op tijd SPOORVERVOER De punctualiteit van het goederenvervoer per spoor is het afgelopen jaar verbeterd, meldt ProRail in het jaarverslag over 2012. De gemiddelde aankomstpunctualiteit in 2012 van het goederenvervoer was 81,4%. In 2011 was dat nog 77,7%. De spoorbeheerder meldt ook dat de verschuiving van het gemengde spoornet naar de Betuweroute doorzet: inmiddels rijden er meer goederentreinen over de Betuweroute dan over het gemengde spoornet.

Meeste fileleed in Groningen WEGVERVOER Wie dacht dat fileleed vooral voorkomt in de Randstad, heeft het mis. Groningen is filekampioen in ons land. Dat blijkt uit de jaarlijkse Congestion Index van TomTom. De index is gebaseerd

• De minister zegde extra geld toe voor de N35 tussen Zwolle en Almelo, bijgenaamd ‘het karrespoor’. Tussen Wijthmen en Nijverdal en tussen Nijverdal en Wierden wordt de weg beter beveiligd. • Er wordt Europees geld aangevraagd voor de Twentekanalen. • De PvdA legt zich neer bij de verbreding van de A27 bij Utrecht met twee keer zeven rijstroken. De regeringspartij schaart zich achter de conclusie uit het onderzoeksrapport van de commissie-Schoof dat verbreding met twee keer zes stroken - binnen de bak bij natuurgebied Amelisweerd - niet veilig genoeg is. Voor de optie twee keer zeven is een ruime meerderheid van VVD, PvdA, CDA en PVV. | FRANK DE KRUIF

op reistijden van auto’s. Zo duurt een autorit in Groningen gemiddeld 21% langer wegens files. Tijdens de ochtendspits is dit zelfs 49%. Een (vracht)auto is dan bijna anderhalf keer zo lang onderweg. Ook Den Haag (20%) en Rotterdam (19%) staan in de top-3.

DEZE WEEK

5

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

DE KWESTIE De lijnvaartsector heeft vorig jaar kansen laten liggen om weer winstgevend te worden. Een meerderheid van grote carriers bleef in de rode cijfers. Wat brengt 2013? Betere resultaten zouden mogelijk moeten zijn maar het slechte vierde kwartaal van 2012 belooft niet veel goeds.

Weg naar winst blijft moeizaam De drie consultants Drewry, Alphaliner en ICAP Shipping blikken vooruit op de winstkansen in de lijnvaart. Volgens het Britse Drewry zouden de containerrederijen dit jaar een ‘deftige’ winst moeten kunnen maken omdat het ladingaanbod met 3 tot 4% zou groeien en de bunkerkosten licht zouden dalen (-1,5%). Drewry schat dat de lijnvaartsector in zijn geheel vorig jaar een winst van 280 miljoen dollar heeft gerealiseerd, wat erg weinig geld is om over te houden aan het vervoer van 170 miljoen teu. Anderzijds is het wel veel beter dan het collectieve verlies van 7,7 miljard dollar uit 2011. Na een barslechte start in 2012 konden de rederijen de tarieven voor Chinese exportlading verhogen, waardoor de gemiddelde marges volgens de Britse consultant konden stijgen naar 6,6% in het derde kwartaal. Een daling van de tarieven tussen het Verre Oosten en Europa liet de marges in het laatste kwartaal van vorig jaar echter weer zakken naar een schamele 0,1%. De Franse consultant Alphaliner baseert zich op financiële cijfers die 21

van de 30 grootste containerrederijen bekend hebben gemaakt, om de gemiddelde marges te berekenen. Wanneer uitzonderlijke boekwinsten buiten beschouwing worden gelaten, dan blijken die marges in het vierde kwartaal van 2012 negatief te zijn (-2%). Ook voor het volledige boekjaar bleek de gemiddelde rederij geld toegelegd te hebben op het vervoer van andermans lading. Indicatie

Hoewel sommige grote carriers als MSC, Hamburg Süd en UASC niet communiceren over hun resultaten, geeft de optelsom van de cijfers van de andere carriers uit de top-30 toch een goede indicatie over de gang van zaken in de lijnvaart. Alphaliner komt voor 21 grote containerrederijen uit op een gezamenlijk verlies van 239 miljoen dollar. Slechts zeven rederijen maakten winst: in volgorde van de grootte van de bedrijfswinst zijn dat CMA CGM, Maersk Line, OOCL, Wan Hai, Hapag-Lloyd, Shandong International Transport Co (SITC) en CCNI. De Franse consultant nam China Shipping met zijn nettowinst van 84 miljoen dollar niet op in het lijstje,

Gemiddelde marge van de containerrederijen per kwartaal 15% 9% 1%

7% -11%

-1%

4%

-2%

-2% -6% -6% -11%

-12%

4Q12

3Q12

2Q12

1Q12

4Q11

3Q11

2Q11

4Q10 1Q11

3Q10

2Q10

1Q10

4Q09

3Q09

omdat het positieve cijfer alleen te danken was aan het feit dat die rederij 28% van zijn containerpark heeft verkocht en de opbrengst daarvan heeft gebruikt om een operationeel tekort van 190 miljoen dollar weg te werken. Toch blijft het zelfs na dergelijke correcties moeilijk om de exacte marges van de lijndiensten in te schatten. CMA CGM rekent bijvoorbeeld de resultaten van zijn terminaldivisie mee in het totaal, terwijl bij de Deense Maersk groep de lijnvaartresultaten van Maersk Line duidelijk gescheiden worden van die van APM Terminals.

BRON ALPHALINER

Dat niet alle rederijen vorig jaar uit de rode cijfers konden klimmen, voorspelt volgens Alphaliner weinig goeds voor het lopende boekjaar. Er komt nog steeds meer nieuwe capaciteit in de vaart dan er nodig is en de afgelopen weken stonden de tarieven op een aantal grote routes daarom weer onder zware druk. In vergelijking met een jaar geleden toen de gemiddelde marges waren gezakt naar een desastreuze -12%, is

Maersk legt zich neer bij status quo Overcapaciteit is al jarenlang de onderliggende oorzaak van het structureel lage tariefniveau in de containervaart. Marktleider Maersk Line heeft zijn deel daar zeker aan bijgedragen, maar zegt nu zijn les geleerd te hebben. De Denen hebben op twee manieren geprobeerd de concurrentie op achterstand te zetten: met de bouw van steeds grotere schepen en door marktaandeel te kopen via de overname van andere spelers. Geen van beide strategieën is succesvol geweest. De bestelling van nieuwe generaties schepen lokte steevast een tegen-

er duidelijk ook minder prijsdiscipline onder de carriers. Het valt op dat er zeer grote verschillen bij de resultaten zijn. CMA CGM scoorde met een marge van +6,2% veel beter dan rederijen als Hyundai Merchant Marine, NYK en CSAV bij wie de marge tussen -4,6 en -5,7% schommelde. De Chileense rederij CSAV beperkte wel het operationele verlies van 1,1 miljard uit 2011 naar 191 miljoen dollar vorig jaar en is nu weer klaar voor nieuwe expansie met een bestelling deze week van zeven nieuwe schepen van 9.300 teu. Besparen

-17% -17%

2Q09

APL verloor vorig jaar 279 miljoen dollar aan het exploiteren van lijndiensten. Het nettoverlies liep op tot 419 miljoen.

Lopend boekjaar

-17%

1Q09

FOTO STEFAN VERBERCKMOES

LIJNVAART Gemiddelde marges waren in het laatste kwartaal van 2012 weer negatief

reactie van de concurrentie uit en de twee grote overnames die de Denen deden, Sea-Land in 1999 en P&O Nedlloyd (P&ON) in 2005, hebben niet geleid tot een vergroting van het marktaandeel. In beide gevallen verdampte de meerwaarde doordat klanten en sleutelpersoneel in groten getale afhaakten. Arrogantie

Een opmerkelijk boekje daarover deed scheidend bestuursvoorzitter Lucas Vos daarover open in een afscheidsinterview met het Financieele Dagblad, waarin hij zei dat de overgenomen waarde van P&ON in het eerste jaar al was verdampt:

‘Containers verdwenen, bills of lading konden niet worden geleverd en 50% van de facturen was verkeerd. Een heel groot deel van de integratie liep fout.’ Volgens Vos heeft Maersk Line het roer na het debacle omgegooid: arrogantie maakte plaats voor klantvriendelijkheid. Hij zei verder dat Maersk ‘niet meer capaciteit op de markt brengt dan waar de markt om vraagt’ en dat de reactie op prijsdruk niet prijsverlaging maar capaciteitsverkleining moet zijn. Hij erkende dat de rederij met een marktaandeel van 15 procent onvoldoende macht heeft om de markt haar wil op te leggen. | ROB MACKOR

De grootste containerrederij ter wereld, Maersk Line, zit met een marge van 1,8% bij de rederijen met een relatief lage opbrengstratio, maar kon

wel het bedrijfsverlies van 552 miljoen dollar uit 2011 ombuigen in een winst van van 483 miljoen. Volgens de Britse analist ICAP Shipping is de ommezwaai bij de Deense rederij in belangrijke mate te danken aan het programma om het bunkerverbruik te beperken. Per vervoerde teu werd 11% minder brandstof gekocht. Een rederij als Hapag-Lloyd zag haar globale uitgaven dan weer met 17% stijgen. De conclusie voor IPAC is duidelijk. Omdat er nog een tijdje overcapaciteit zal zijn, kunnen de rederijen niet rekenen op hogere tarieven om weer rendabel te worden. Carriers die hun kosten goed kunnen drukken, maken dit jaar de meeste kans om het boekjaar met winst af te sluiten. STEFAN VERBERCKMOES

6

CONJUNCTUUR & MARKT

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

SCHEEPVAART

BRS noemt 2012 en 2013 ‘overgangsjaren’ Vorig jaar kwamen meer dan 2.000 nieuwe zeeschepen, samen goed voor 150.000 dwt, in de vaart in een markt die te lijden had onder een wereldwijde economische crisis. Volgens het jaarverslag van de Franse scheepsmakelaar Barry Rogliano Salles (BRS) zal het nog twee jaren duren voordat de overcapaciteit in de scheepvaart zal verdwijnen. Dat kan ook pas gebeuren als het ladingaanbod weer gaat toenemen. In vier jaar tijd is de capaciteit van de koopvaardijvloot volgens BRS met maar liefst 35% gestegen. De scheepsmakelaar noemt dat het resultaat van de euforie die voor 2008 in scheepvaartkringen heerste. De overcapaciteit laat zich in alle segmenten van de bulk- en lijnvaart voelen en heeft een zware druk uitgeoefend op de tarieven en de resultaten van de rederijen. Sommige grote carriers als Overseas Shipholding Group (OSG) of Korea Line zijn verzwakt uit de strijd gekomen. Slopen

‘De rederijen moeten leren leven met grote marktvolatiliteit’ Jean-Bernard Raoust, voorzitter BRS

voering zijnde verbreding van het Panamakanaal en de fors toegenomen vraag naar olie in ontwikkelingslanden zullen volgens BRS in belangrijke mate het scheepvaartverkeer beïnvloeden. Dat laatste zal leiden tot langere trajecten voor olietankers. In zijn terugblik op 2012 noemt Raoust het afgelopen jaar een ‘overgangsjaar’ naar een geleidelijke verbetering van de markt. Hij verwacht dat ook 2013 dat zal worden. De gang van zaken in de scheepvaart blijft volgens BRS in de eerste plaats afhankelijk van de Aziatische importbehoefte. | STEFAN VERBERCKMOES

FOTO STEFAN VERBERCKMOES

Om het tij te doen keren, hebben de rederijen vorig jaar 55 miljoen deadweight aan capaciteit laten slopen, wat een nieuw record was. De orders voor nieuwe zeeschepen bleven in 2012 beperkt tot 840 eenheden (48 miljoen dwt), wat iet meer is dan in het crisisjaar 2009. BRS-voorzitter Jean-Bernard Ra-

oust stelt vast dat de grote rederijen anno 2013 moeten leren leven met een zeer sterke volatiliteit van de markt. Soms volstaan kleine aanleidingen om de zeevrachten plots de hoogte in te jagen of te laten crashen. Het feit dat Amerika vorig jaar gas en olie begon uit te voeren, de in uit-

Dc’s Fox Head en Act LOGISTIEK Belgische burgemeesters die dc van Action graag naar Genk-Zuid Nieuwe veroveringen voor de Nederlandse logistieke sector: het Amerikaanse modemerk Fox verhuist zijn Europese distributiecentrum naar Nederland en ook de Nederlandse winkelketen Action bouwt haar nieuwe dc ‘gewoon’ hier. Het Amerikaanse (Californische) kleding- en schoenenmerk Fox Head, ook kortweg Fox genoemd, had zijn Europees distributiecentrum tot voor kort in Groot-Brittannië staan, maar heeft zijn Europese distributie nu naar Nederland verhuisd, zo hebben de betrokken bedrijven begin deze week bekendgemaakt. Een van die betrokken bedrijven is Menlo Worldwide Logistics, dat het distributiecentrum in Eersel (Noord-Brabant) beheert waarvan Fox voortaan gebruik maakt. Het dc van Menlo in Eersel is vooral bekend als een van de Europese dc’s van de Amerikaanse sportartikelenreus Nike. Sinds 2010 is Menlo in Eersel tevens de distributeur van New Era, een eveneens Amerikaans bedrijf, dat baseballpetten maakt. Met Fox Head heeft Menlo opnieuw een soortgelijke klant gestrikt; net als Nike en New Era, maakt Fox sportieve producten. Het bedrijf is onder meer bekend van zijn Fox Racing artikelen voor motorcrossers. Ook beoefenaars van andere ‘hippe’ sporten in de buitenlucht, zoals windsurfers en mountainbikers, behoren tot de Fox-doelgroep.

geholpen om hen in Eersel bij elkaar te brengen. Een doorslaggevend argument om voor het dc in Eersel te kiezen, is volgens Fox geweest, dat Menlo bereid was om in het Brabantse dc de stemherkenningstechnologie toe te passen waarmee het Amerikaanse bedrijf graag werkt. Fox zegt verder over de streep te zijn gehaald door de manier waarop Menlo in Eersel probeert kosten te besparen. Menlo’s ‘lean filosofie’ past helemaal bij de Fox-cultuur, aldus Fox. Menlo verzorgt in het dc in Eersel voor Fox zowel de inboundlogistiek, het warehousemanagement als de

Stemherkenning

In vier jaar tijd is de capaciteit van de koopvaardijvloot met 35% gestegen.

Fox stelt voor Menlo in Eersel te hebben gekozen omdat dit een goede uitvalsbasis is voor een verdere uitbreiding op de Europese markt. Dat Menlo een Amerikaanse dienstverlener is die net als Fox Head zijn hoofdkantoor in Californië heeft, zal ongetwijfeld ook niet in het nadeel van Menlo hebben gewerkt, al heeft het Brabantse wervingsbureau BOM Foreign Investments volgens de twee Californische bedrijven mee

Voor Limburg begint de lente goed: het nieuwe dc van Action komt in Sint Joost.

PROCES JOEP VAN DEN NIEUWENHUIJZEN

LUCHTVRACHT

Akkoord over sobere Willem Scholten moet opdraven cao Aviapartner Cargo voor verklaring over omkoping De vakbonden hebben met Aviapartner Cargo op Schiphol een akkoord bereikt over een cao. Daarbij krijgen de 435 werknemers in ruil voor een werkgelegenheidsgarantie van twee jaar geen loonsverhoging. Volgens de bonden De Unie en FNV Bondgenoten heeft Aviapartner Cargo, de grootste neutrale vrachtafhandelaar op Schiphol, het moeilijk. Zo kampt het bedrijf al enkele jaren met verliezen en is de economische situatie door het recente vertrek van Qatar Cargo nog eens sterk verslechterd. Maatregelen zijn nodig ‘om de toekomst van de onderneming veilig te stellen’, hebben de twee bonden van de directie van Aviapartner Cargo te horen gekregen. De overeengekomen nullijn voor de komende twee

jaar is een onderdeel van die maatregelen om het bedrijf weer zwarte cijfers te laten schrijven. Daarbij is wel het voorbehoud gemaakt dat op het moment dat 2013 een positief nettoresultaat oplevert de partijen hiervan kunnen afwijken. De werkgelegenheidsgarantie is ook niet in beton gegoten. Aviapartner Cargo kan daarvan afwijken indien er gedurende de looptijd van de cao sprake is van een teruggang in de omzet van 15%. Arbeidsvoorwaarden

Flexibele roosters moeten verder lagere loonkosten en een hogere productiviteit opleveren. Ook wordt een vakantiedag en een 55+dag geschrapt. Partijen gaan zich verder sterk maken voor ‘sectorbrede afspraken’ op het gebied van arbeidsvoorwaarden. | JOHN VERSLEIJEN

Oud-directeur van het Havenbedrijf Rotterdam Willem Scholten moet getuigen over een nieuwe verklaring die hij heeft afgegeven over zijn vermeende omkoping door Joep van den Nieuwenhuijzen. Scholten heeft de verklaring vorige week schriftelijk afgelegd bij de rechter-commissaris, zo bleek donderdag tijdens de eerste zittingsdag in het strafproces tegen Van den Nieuwenhuijzen. De verklaring werd op verzoek van de verdediging van Van den Nieuwenhuijzen aan het strafdossier toegevoegd, tot ongenoegen van het Openbaar Ministerie (OM). Het OM verzocht daarop Scholten in het openbaar te kunnen verhoren op de zitting. Dat verzoek werd door de rechter toegewezen. Het moment waarop dat gebeurt, is

nog niet bekend. Tijdens het 23 dagen durende proces komt de omkoping als laatste aan de orde, waarschijnlijk eind april of begin mei. De omkoping van Scholten door Van den Nieuwenhuijzen zou hebben bestaan uit een betaling van 1,2 miljoen euro op een Zwitserse rekening en het ‘tegen een onzakelijk lage vergoeding’ gebruikmaken van een ap-

stadium. Volgens de verdediging van Van den Nieuwenhuijzen heeft Ten Cate verklaard dat mede-bestuurder Hans Smits destijds - in 2002 - op de hoogte was van een banklening aan het RDM-concern van Van den Nieuwenhuijzen en de bijbehorende garantie van Willem Scholten. Smits had toen nog geen bemoeienis

Volgens getuige wist Rabo-topman Hans Smits van lening aan RDM partement in antwerpen, aldus het OM. Of ook oud-bestuurslid Hans ten Cate van de Rabobank moet getuigen, beslist de rechter in een later

met het Havenbedrijf Rotterdam, waar hij begin 2004 commissaris werd en eind 2004 president-directeur, als opvolger van Willem Scholten. | FRANK DE KRUIF

7

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

ion naar Nederland hadden zien komen, treuren over uiteindelijke keuze voor Nederlands Limburg HET ZUIDEN BLIJFT SCOREN De nieuwste Noord-Brabantse en Limburgse logistieke veroveringen staan niet op zichzelf. In de MarketView Dutch Logistics (van CBRE) staat dat vorig jaar 75% van de vraag naar logistieke ruimte in Nederland werd opgevuld door ‘de zuidelijke hubs’, grofweg onder de lijn Rotterdam-Venlo. En in het nieuwe jaar haalde Limburg bijvoorbeeld al een Europees dc van zonne-energiebedrijf SolarEdge binnen en werd bekend dat in Brabant een dc komt voor non-food producten van winkelketen Lidl.

Het Amerikaanse kledingmerk Fox wil vanuit Brabant verder groeien in Europa.

uiteindelijke distributie naar de Europese dealers. Voordeelartikelen

Action, dat qua naam ook een sportkledingmerk had kunnen zijn, maar dat we in werkelijkheid kennen als een Nederlandse winkelketen die voordeelartikelen verkoopt - van textiel en aardewerk tot voedingsmiddelen en doe-het-zelf-artikelen maakte afgelopen week eveneens bekend een tweede distributiecentrum

in Nederland te gaan openen. Het bestaande distributiecentrum van Action in Zwaagdijk-Oost zal spoedig niet meer voldoende capaciteit hebben om de groeiplannen van het bedrijf nog te kunnen faciliteren, aldus het bedrijf. Action wil nieuwe winkels openen in niet alleen Nederland, maar ook België, Duitsland en Frankrijk. De afstanden tussen het dc in het Noord-Hollandse Zwaagdijk en de beoogde nieuwe winkels in het bui-

tenland worden volgens Action te groot. De winkelketen begint naar verwachting in mei met de bouw van een nieuw distributiecentrum in het Businesspark Midden-Limburg in Sint Joost (gemeente Echt-Susteren) in Limburg. Als locatie voor het nieuwe Actiondc was ook een Belgische locatie in de race: industrieterrein Genk-Zuid in Bilzen. Een derde kandidaat was een bedrijventerrein bij Maastricht Aachen Airport. Vooral in België zijn de druiven zuur nu de keuze toch op het Nederlandse Limburg is gevallen. De burgemeesters van Genk en Bilzen, die zich bijzonder hadden verheugd op zeshonderd nieuwe banen die het dc met zich mee zou hebben gebracht, hebben in de Belgische pers gezegd dat België het Action-dc waarschijnlijk is misgelopen door ‘de hoge loonkosten in België’. Het adviesbureau CBRE, dat Action heeft bijgestaan, stelt inderdaad dat in het dc, dat in januari 2014 wordt geopend, zeshonderd mensen werkzaam zullen zijn. PAUL JUMELET

LIJNVAART

Minder importlading uit het Verre Oosten In februari was het ladingaanbod tussen het Verre Oosten en NoordEuropa 0,8% kleiner dan in diezelfde maand van vorig jaar. Dat de totale volumes tussen het Verre Oosten en Europa in februari toch licht zijn gestegen (+0,4%), is te danken aan een toename tussen de Far East en de oostelijke helft van het Middellandse Zeegebied (+6,6%). Naar de westelijke helft van de Med ging 1,9% minder lading. Volgens Container Trades Statistics waren de tarieven in februari 2013 aanzienlijk hoger dan in 2012. Ze lagen dit jaar 18% onder het gemiddelde van 2008, terwijl dat vorig jaar nog 36% lager was. Intussen staan de westboundtarieven op de spotmarkt wel al weer drie

weken onder druk. Vorige week werd voor een 40’ container tussen Shanghai en Noord-Europa gemiddeld 2.140 dollar all-in betaald, wat 140 dollar minder was dan de week ervoor. Op 15 maart bedroeg het gemiddelde tarief nog 2.846 dollar. Tussen China en het Middellandse Zeegebied werden de zeevrachten volgens de Shanghai Containerised Freight Index vorige week 110 dollar goedkoper. Daar wordt nu 2.146 dollar voor een 40’ betaald, wat ondanks de kortere vaarafstand iets meer is dan naar Noord-Europa. Ook de World Container Index van Drewry ging vorige week naar beneden. Die index toonde een gemiddeld tarief van 2.172 dollar voor een 40’ container tussen Shanghai en Rotterdam. | STEFAN VERBERCKMOES

LIJNVAART

Hamburg blijft ijveren voor grote rederijfusie De stad Hamburg die via het consortium Albert Ballin een belang van 37% in Hapag-Lloyd heeft, wil de fusiegesprekken met Hamburg Süd opnieuw opstarten. Vorige maand werden de onderhandelingen over een samengaan van de twee grote Hamburgse containerrederijen afgebroken omdat ze het niet eens konden worden over de toekomstige aandeelhouderstructuur. De Hamburgse senator en minister voor Economie, Frank Horch, wil als bemiddelaar optreden om de twee opnieuw rond de tafel krijgen. Hij geeft toe dat het niet gemakkelijk wordt, maar gelooft dat de deur bij beide nog op een kier staat. De twee rederijen onderhandelden in 1997 al eens over een fusie. Ook in

2004 waren er gesprekken die zonder resultaat bleven omdat de familie Oetker die Hamburg Süd controleert, geen vrede had met een minderheidsbelang. Op papier lijkt de fusie een goede zaak omdat de activiteiten van Hapag-Lloyd en Hamburg Süd elkaar perfect aanvullen. De bedrijfscultuur van beide ondernemingen is echter totaal verschillend. De vraag om de gesprekken te hervatten, lijkt vooral uit kringen rondom Hapag-Lloyd te komen, omdat aandeelhouder TUI en de stad Hamburg op termijn hun belang in de rederij (of fusierederij) willen afbouwen of zelfs afstoten. Zij denken daarbij aan een beursgang, wat de gesloten Oetker groep echter niet ziet zitten. | STEFAN VERBERCKMOES

ANALYSE

UPS lijkt met bezwaar herkansing op EU-expresmarkt te overwegen UPS vecht het overnameverbod van de Europese Commissie aan bij het Europese Hof. Volgens de Amerikaanse pakjesvervoerder is het veto van Brussel ‘juridisch en feitelijk onjuist’. Dat UPS nu kiest voor een langdurige procedure - juristen gaan uit van een periode van twee jaar - kan er op wijzen dat de Amerikanen op termijn een herkansing in de Europese Unie overwegen in de expresmarkt. Daarbij behoeft het lijdend voorwerp niet direct weer TNT Express als geheel te zijn. Het kan net zo goed een onderdeel van een koerier zijn. UPS heeft er geen geheim van gemaakt dat de overname van TNT hoofdzakelijk is ingegeven door de sterke Europese wegvervoerdivisie van de Nederlandse koerier. Een andere optie is dat UPS een

schadeclaim tegen Brussel overweegt. Zo heeft het pakketbedrijf ruim 200 miljoen euro aan TNT Express moeten overmaken als boete voor het niet doorgaan van de 5,2 miljard euro deal dit voorjaar. Daarnaast zijn externe experts, advocaten, banken en accountants bijna een jaar bezig geweest met de overname. Het is niet ondenkbaar dat UPS deze kosten wil verhalen op de boosdoener. Verladers

UPS is trouwens niet geheel kansloos in een procedure tegen Brussel. Uit de eerdere onderbouwing blijkt dat de Commissie bij de weigering vooral de klachten van de Europese verladersorganisatie ESC (weinig prijsconcurrentie door het wegvallen van een van de vier integrators) en DHL (slechts twee partijen be-

schikken straks nog over een luchtnetwerk in EU) de doorslag hebben gegeven. De vraag is of het Hof deze argumenten als voldoende marktverstorend zal kwalificeren. Zo is een eigen luchtnetwerk nauwelijks nog relevant binnen een radius van 500 tot 600 kilometer uit kosten- en serviceoverwegingen voor het zogeheten 24 uurs- product. TNT is zelfs met experimenten bezig om deze grenzen nog verder op te rekken. Prijspolitiek is de ratio ook zoek. Het wegvervoer is immers veel goedkoper dan het dure vliegen. Een ander punt is dat de EU met zijn verbod een overname van TNT onmogelijk maakt. Niemand kan aan de gestelde EU-eisen voldoen. Alleen een bankroet of het opdelen van TNT zou dan weer wat dynamiek in de markt brengen, moet UPS hebben gedacht. | JOHN VERSLEIJEN

WEKELIJKS EX EEMSHAVEN (GR.)

Westkust Noorwegen o.a. Oslo – Bergen – Trondheim – Kirkenes - fcl/lcl/rc/br/cv - vaste afvaarten

- snelle transittijden - betrouwbare services

BOEKINGSAGENT VOOR

T (0596) 63 38 88 – [email protected] – www.sealane.nl Coldstorage | Warehousing | Stevedoring | Forwarding | Agency

8

CONJUNCTUUR & MARKT

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

‘Transport moet cash meenemen’ JAARCONGRES DINALOG Driejarig bestaan laat zien dat het MKB nog niet warm loopt voor het logistiek topinstituut De tijd dat transportondernemers gratis gebruik konden maken van het Logistiek topinstituut Dinalog zijn voorbij. ‘Cash meenemen’, zei bestuursvoorzitter Wim Heeren tijdens het jaarcongres.

GEEN CAMPUS WEL HUB Dinalog begint dit voorjaar met steun van de provincie NoordBrabant en de gemeente Breda met ‘Dinalog New Business Hub’. Daarvoor wordt het huidige pand van het logistiek topinstituut verbouwd zodat er ruimte komt voor veel meer dan de 22 bedrijven die er nu een onderdak hebben gevonden. Volgens Directeur Remco Overwater van Dinalog blijven bij de New Business Hub alle principes en idealen van de campus overeind. ‘De Hub begint klein en low budget maar is wel realistisch en heeft enorme groeipotentie.’ Het gaat bij de bussiness hub om de huur van kantoorruimte, ICT en communicatiekanalen.

De bodem van de subsidiepot raakt ook voor dit vlaggenschip uit het logistiek speerpuntenbeleid van het vorige kabinet in zicht. Daarom schuwde Heeren, in het dagelijks leven voorzitter van de raad van commissarissen bij wegvervoerder Jan de Rijk op het verjaardagsfeestje van Dinalog, harde taal niet voor de rond 500 toehoorders. ‘Bedrijven moeten cash meebrengen. Het bedrijfsleven moet zelf gaan investeren en kan niet meer alleen de hand ophouden. Ze moeten gaan inzien welk rendement ze kunnen halen door deel te nemen aan projecten van Dinalog’, aldus Heeren. Volgens de bestuursvoorzitter gaat het daarbij om experimenten in het Dinalog Lab of om informatie bij de programmamakers van Dinalog Business Intelligence.

De Dinalog-campus komt er voorlopig niet. Het huidige pand wordt vertimmerd tot een realistisch low budget alternatief.

tiek cluster, het nog steeds laat afweten als klant van Dinalog. ‘De topbedrijven zijn aangehaakt, maar de uitdaging voor ons is de volgende laag erbij te betrekken. Het

Voorzitter Alexander Sakkers van brancheorganisatie TLN toonde zich tijdens het jaarcongres teleurgesteld dat er uit kostenoverwegingen nog geen begin is gemaakt met de

‘Bedrijfsleven moet zelf gaan investeren en niet meer alleen de hand ophouden’

Topbedrijven

Heeren gaf verder aan blij te zijn dat er de afgelopen drie jaar ‘iets bijzonders’ is neergezet in Breda met inmiddels meer dan 250 projectpartners. Tegelijkertijd wees hij erop dat het MKB, toch de hoofdmoot van het Nederlands transport-en logis-

MKB moet zelf inzien dat een nieuwe oplossing zin heeft voor hun bedrijf en dat zij daarmee hun positie kunnen versterken. Dat blijft een grote uitdaging’, aldus Heeren.

bouw van een logistieke campus. ‘Ik nodig de gemeente Breda en de provincie Noord-Brabant uit om nog eens kritisch te kijken naar de afspraken die vier jaar geleden ge-

PANALPINA

maakt zijn zodat we in de komende jaren -want het gaat heus wel goednieuwe processen in gang kunnen zetten en ervoor kunnen zorgen dat Nederland weer die positie inneemt die we altijd hadden: “top of the world” in transport en logistiek.’ Volgens gedeputeerde Bert Pauli (Economische Zaken van de provincie Noord-Brabant) komt die campus er zeker, maar hij kaatst de bal terug naar het bedrijfsleven. ‘In tijden dat vraag en aanbod niet op elkaar afgestemd zijn, is het belangrijk aan te tonen dat er genoeg vraag is vanuit het bedrijfsleven. Zodra het initiatief komt vanuit de ondernemers staat de provincie klaar om van

de campus een groot succes te maken’, aldus Pauli. Weblogistiek

Tijdens het jaarcongres werden ook de resultaten van een aantal onderzoekstrajecten bekendgemaakt op het gebied van webwinkellogistiek en hoe logistieke planning met een Spare Parts Planning & Control Tower-systeem kan leiden tot enorme kostenbesparingen bij de service logistiek. Ook werden slimme oplossingen gepresenteerd voor alle modaliteiten waarmee de CO2-uitstoot kan verminderen. JOHN VERSLEIJEN

HAVENS

Monika Ribar (53) stapt verrassend op bij Panalpina na zeven jaar aan de top te hebben gestaan van de Zwitserse expeditiegroep.

Ribar, een van de weinige topvrouwen in de mondiale logistiek, maakt in juni van dit jaar plaats voor Peter Ulber (53), oud bestuurder van Kuehne + Nagel. Zijn aanstelling werd al een enige tijd zorgvuldig voorbereid, meldt Panalpina. Ribar wil zich volgens het expeditiebedrijf meer gaan richten op een aantal commissariaten die zij buiten Panalpina al enige tijd bekleedt. Het gaat onder meer om de bedrijven Logitech International, Sika AG en Swiss International Air Lines. Ribar trad in 1991 toe tot het management van de Zwitserse expeditiegroep. De laatste zeven jaar was zij algemeen directeur van de logistieke grootmacht. Enkele jaren geleden bestempelden de Financial Times en Fortune Magazine haar nog tot een van de vijftig meest invloedrijke zakenvrouwen van de wereld. De laatste jaren verbleekte de ster van Ribar enigszins. Zij kreeg te maken met een aantal boetes en veroordelingen voor prijsafspraken in de luchtvracht. Daarnaast was Panalpina in de olie-industrie betrokken bij een schandaal rond het betalen van

FOTO PANALPINA

Ribar kiest voor rust commissariaat Beste prognose voor Rotterdamse haven Volgens het laatste Global Port Tracker rapport zullen Rotterdam en Antwerpen dit jaar de sterkst groeiende containerhavens in Noord-Europa zijn.

Monika Ribar gaat nu tijd besteden aan haar talrijke commissariaten.

steekpenningen in de VS. Los van deze affaires liepen de resultaten sterk terug bij Panalpina en moest de expediteur 2012 afsluiten met een verlies van 57 miljoen euro. Uit een nadere toelichting op de cijfers bleek dat Ribar in afwachting van betere tijden in de tweede helft 2012 te laat heeft ingegrepen bij de expediteur. Saneringen

Ulber moet nu de noodzakelijke saneringen, vooral bij de divisie luchtvracht, bij Panalpina aansturen.

Daarbij is het opvallend dat de aandeelhouders gekozen hebben voor een bestuurder die carrière heeft gemaakt bij de grote concurrent van Panalpina: Kuehne + Nagel (K+N). Ulber was tussen 1985 en 2011 werkzaam voor K+N, waarvan de laatste jaren als lid van de raad van bestuur (lucht- en zeevrachtexpeditie). Verrassend koos hij in 2011 voor het zelfstandig ondernemerschap en richtte met partners de Amerikaanse investeringsgroep Charleston Enterprise Group op. | JOHN VERSLEIJEN

De term ‘groei’ moet wel met een korreltje zout genomen worden. Volgens het rapport, dat werd geschreven door consultant Hackett Associates en het Institut für Seeverkehrswirtschaft und Logistik (ISL) uit Bremen, zou de toename van de containeroverslag in Noord-Europa dit jaar beperkt blijven tot 1%. Die lichte groei zou wel kunnen volstaan om voor de eerste keer de kaap van 40 miljoen teu te ronden. In 2008 en 2011 werd al even met die grens geflirt. In 2011 werd 39,9 miljoen teu behandeld, maar vorig jaar viel de containeroverslag terug naar 39,7 miljoen teu. In een eerste voorspelling voor 2013 gokt Global Port Tracker op 40,1 miljoen teu voor de Hamburg/Le Havre-range. Als gevolg van het verzwakte consumentenvertrouwen zal het wellicht wel nipt worden. ‘We verwachten nog geen economisch herstel in Europa, wat betekent dat mensen geen grote uitgaven willen doen. De invoer van contai-

ners zal dit jaar dus stagneren’, verwacht Ben Hackett. De containeroverslag in Hamburg en Le Havre zal volgens de laatste prognoses het dichtst bij het rangegemiddelde van +1% blijven. Voor Rotterdam en Antwerpen wordt een groei van respectievelijk 4 en 3% voorspeld. Beide Beneluxhavens zouden dus marktaandeel in de range winnen. Zeebrugge zou opnieuw marktaandeel verliezen. De minst fraaie prognoses zijn die voor Bremerhaven. Die NoordDuitse haven kende in 2011 een groei van 21% en deed er vorig jaar nog eens 3,4% bij. Voor dit jaar voorspelt Global Port Tracker een terugval van 7 tot 8%, omdat Bremerhaven eind vorig jaar lading is verloren. Lege containers

Omdat de aanvoer van beladen containers in de Noord-Europese havens afneemt, moeten er steeds meer lege containers gerepositioneerd worden. Vorig jaar werden ongeveer 4 miljoen lege teu gelost, wat 13% meer was dan in 2011. Dit jaar zou het aantal lossingen van lege containers volgens Sönke Maatsch van ISL nog eens met 14% stijgen naar 4,5 miljoen teu. | STEFAN VERBERCKMOES

DIENSTEN & BESTEMMINGEN

9

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

Maersk Line heeft de bediening van de noordkust van Colombia verbeterd door de start van de Cumbia Service die de Panamese hub Manzanillo wekelijks met Barranquilla en Cartagena verbindt. De nieuwe dienst wordt verzekerd door de 1.174 teu grote ‘Mando’. Rickmers Linie heeft een tweede ‘sterk’ schip gecharterd voor zijn multipurpose dienst tussen Europa, het Midden-Oosten en India. De 19.100 dwt metende ‘Rickmers Chennai’ gaat net als de in december 2011 gehuurde ‘Baltic Winter’ in de kleuren van de Duitse rederij varen. Beide schepen beschikken over twee kranen van 400 ton, die in tandem lasten tot 800 ton aankunnen. De Europese basishavens van Rickmers’ dienst zijn Antwerpen, Hamburg en Genua. De bestemmingshavens hangen af

van het ladingaanbod. Loshavens die regelmatig aangelopen worden, zijn onder andere Jeddah, Abu Dhabi, Jubail, Chennai, Kolkata, Chittagong en Mumbai. De Franse rederij CMA CGM heeft een bestelling voor drie gemengde container- en ro/ ro-schepen (conro’s) uit 2008 geannuleerd. De drie schepen

Zwitserse onderzoekers concludeerden in 2011 op vraag van spoorwegbeheerder Infrabel dat de Belgische sporen en bovenleidingen de limiet van hun levensduur hebben bereikt. Infrabel geeft toe dat op sommige verouderde trajecten treinen traag moeten rijden om ontsporingen te vermijden. De levensduur van sporen is ongeveer dertig jaar. Bovenleidingen moeten 20 jaar meegaan. De slechte staat van het netwerk

is het resultaat van besparingen in de jaren tachtig. Volgens Infrabel is minimaal 14,4 miljard euro nodig om de veiligheid van de infrastructuur tot 2025 te kunnen garanderen. Vorig jaar werd 290 miljoen geïnvesteerd in renovatie. In Antwerpen is de overslag van natte bulk in de eerste twee maanden van dit jaar met 37% gestegen. Het nieuwe maandrecord van 4,57 miljoen ton vloeibaar massagoed uit januari, werd in februari alweer gebroken toen 4,86 miljoen ton werd geteld. Volgens het havenbestuur is de forse groei het gevolg van een aantal grote investeringen van bedrijven in tankopslag, waardoor de totale opslagcapaciteit is gestegen naar 6,3 miljoen kubieke meter. Damco heeft een tweede warehouse geopend in Cambodja. In augustus 2011 vestigde de expediteur en logistiek dienstverlener daar een eerste warehouse. Met het oog op de groeiende markt is nu nabij de hoofdstad Phnom Penh een tweede warehouse verrezen. De twee opslagruimten hebben samen een oppervlakte van 16.000 vierkante meter en beschikken over in totaal veertig dockports.

Vorig jaar werd binnen Noord-Europa ongeveer 9 miljoen teu vervoerd. Dat intra-Europese verkeer zal blijven groeien, vooral dankzij een stijging van de volumes van en naar de Baltische regio. De Nederlandse consultant Dynamar heeft een nieuw rapport klaar over het intra-Europese containerverkeer in de vierhoek tussen Reykjavik, Moermansk, Sint-Petersburg en Cadiz. Binnen dat gebied zal het containerverkeer tegen 2015 naar verwachting stijgen tot 9,7 miljoen teu (+7,8%). Net zoals de afgelopen jaren zal de Baltic de grootste groei kennen. De toenemende containeroverslag in die regio houdt echter ook risico’s in voor de feeders en de Noord-Duitse havens, omdat in navolging van Maersk Line ook andere carriers deepseadiensten naar het hoge noorden zouden kunnen sturen.

FOTO STEFAN VERBERCKMOES

Unifeeder komt in handen van een ander investeringsfonds. Montagu Private Equity verkoopt de feedermaatschappij voor een onbekend bedrag aan Nordic Capital. Montagu verwierf in 2007 de controle over de Deense rederij en investeerde in de uitbreiding van de activiteiten via de overnames van IMCL en Feederlink. Unifeeder exploiteert nu 36 gehuurde schepen van 698 tot 1.600 teu, die het Europese vasteland met Engeland, Scandinavië en de Baltische Staten verbinden. Ook de nieuwe eigenaar gelooft in uitbreidingskansen voor de shortsea carrier.

die de Zuid-Koreaanse werf Hyundai Mipo zou bouwen, waren bestemd voor een dienst van de dochter Delmas naar West-Afrika. CMA CGM besloot onlangs om die ro/ ro-dienst te vervangen door een containerdienst naar Pointe Noire, Port Gentil en Libreville via transshipment in de Marokkaanse hub Tanger.

Baltic zorgt voor groei van intra-Europees verkeer

Dynamar registreerde 160 containerdiensten binnen Noord-Europa.

wekelijks een honderdtal afvaarten zijn naar andere Europese bestemmingen. De consultant vond 160 lijndiensten van meer dan veertig rederijen, die samen goed zijn voor een volume van 175.000 teu per week. Dynamar deelde Noord-Europa op in vijf regio’s: Noordwest-Europa, het Baltische Zeegebied, de Atlantisch/Iberische zijde, de driehoek

Top-3

Volgens het rapport van Dynamar is Unifeeder de belangrijkste rederij binnen Noord-Europa wanneer het aantal schepen en verbindingen wordt geteld. In aantal slots gerekend is MSC echter nog 28% groter, omdat de Zwitserse rederij relatief grote tonnage inzet in shortseadiensten. De top-3 (Unifeeder, MSC en CMA CGM) controleert samen overigens 49% van alle containercapaciteit binnen Noord-Europa. Dynamar bracht het volledige netwerk in kaart, gaande van havens als Archangelsk met slechts één aanloop per maand tot Rotterdam, waar

De drie grootste carriers controleren bijna helft van de capaciteit

IJsland/Faeröer/Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk & Ierland. Spanje en Portugal zijn de bestemmingen met het kleinste aandeel (4%) van de totale intra-Europese capaciteit, wat ook te maken heeft met het feit dat de diensten naar de Spaanse Middellandse Zeehavens niet in het rapport zijn behandeld. De beschikbare capaciteit van en naar Noorwegen en IJsland (5% van het totaal) is verrassend groter. Engeland en Ierland ontvangen diensten van 21 containerrederijen, goed voor 14% van de totale capaciteit in Noord-Europa. De Baltische regio is goed voor 31% en Noordwest-Europa blijft als meest centrale regio met de grootste containershavens goed voor 46% van de koek. STEFAN VERBERCKMOES

LIJNVAART

CSCL wil nog meer megaschepen China Shipping Container Lines (CSCL) wil nog meer ultra large container ships (ulcs) inzetten, zonder echter de capaciteit van zijn vloot te verhogen. De Chinese rederij heeft al acht ulcs met een capaciteit van 14.074 teu in de vaart, waarvan er zes ingezet worden tussen het Verre Oosten en Noord-Europa. De andere twee pendelen tussen het Verre en het Midden-Oosten. CSCL wil de komende jaren zo’n 120.000 teu aan capaciteit uit zijn vloot halen door schepen te laten slopen en gecharterde eenheden aan hun eigenaars terug te leveren. Het is de bedoeling om die schepen te vervangen door grotere en zuinigere nieuwbouwtonnage. Bij de gehuurde schepen waarvan de charter niet verlengd zal worden, zitten vier eenheden van 8.468 teu en vier van 9.580 teu. Ook zo’n vijftien panamax-schepen van 4.250 teu zullen worden afgestoten. Het orderboek van China Shipping omvat momenteel acht eenheden van 10.000 teu die vanaf oktober in de vaart komen, en vier schepen van 4.738 teu die tussen april en juni in dienst genomen zullen worden. Volgens rederijvoorzitter Li Shaode is het nu een goed moment om bijko-

FOTO STEFAN VERBERCKKMOES

NIEUWS OVER BESTEMMINGEN

De vloot van China Shipping telt al acht ulcs van 14.074 teu.

mende ulcs te bestellen, die extra schaalvoordelen zullen opleveren. De nieuwe schepen moeten bestaande capaciteit vervangen omdat CSCL niet van plan is om te gaan vechten om een groter marktaandeel. Alliantie

In een interview met de Britse scheepvaartkrant Lloyd’s List heeft Li Shaode bevestigd dat China Shipping bewust niet in een grote alliantie stapt, omdat de besluitvorming daarin niet snel gaat.

De rederij opteerde wel voor gezamenlijke diensten met UASC en CMA CGM en wisselt ook slots met leden van de CKYH Alliance. UASC en CSCL hebben hun samenwerking onlangs nog uitgebreid. De Chinezen hebben nu 200 slots per week tussen het Middellandse Zeegebied en de oostkust van NoordAmerika bij hun Arabische partner. De twee bieden vanaf mei ook drie gezamenlijke diensten aan tussen de Far East en de westkust van NoordAmerika. | STEFAN VERBERCKMOES

10 DOSSIER Op naar een nationale havenholding? ‘Waar blijf je nou, beste fotograaf’, zo’n moment moet je toch fotograferen’, dat was het commentaar van Astrid Joosten op een evenement van Portbase toen de Amsterdamse havenwethouder Freek Ossel amicaal poseerde naast de Rotterdamse havenwethouder Jeannette Baljeu. Grote hilariteit in de zaal. Kennelijk was het iets bijzonders dat een hooggeplaatste Rotterdammer met een Amsterdamse evenknie poseert. Gelukkig is de traditionele ‘kift’ tussen de Rotterdamse en de Amsterdamse haven alleen nog maar een cultureel borrelpraatonderwerp; in Rotterdam wordt het geld verdiend en de Amsterdammers geven het uit. Of; ‘Amsterdammers zijn luxe paarden en Rotterdammers werkpaarden.’ wordt mij hier op de redactie toegeroepen. Maar een dergelijke competitie zien we straks alleen nog maar tussen Ajax en Feyenoord want de havens van Rotterdam en Amsterdam werken steeds meer samen (zie ook artikel hiernaast). In de havenvisie 2030 van het Havenbedrijf Rotterdam staat onder meer: ‘Een aantal bedrijven is in beide havens gevestigd en beschouwt de regio Amsterdam-Rotterdam als één. Dat maakt dat samenwerking of zelfs integratie van de havenbedrijven kan leiden tot synergievoordelen.’ En er mogen dan wellicht restanten van traditionele culturele verschillen zijn; de havens van Rotterdam en Amsterdam hebben veel gemeen. In feite geldt dat voor alle Nederlandse havens; ondanks de economische crisis gaat het immers heel goed met de havens. In Groningen groeide de overslag zelfs met ruim acht procent. Die groei in vrijwel alle havens komt door een gedeelde positieve mind set. Want ja, natuurlijk kun je zeggen dat het allemaal komt door de lage koers van de euro en de grote vraag naar Europese producten uit Azië en Amerika. En dat de komst van de Vopak-terminal Amsterdam geen windeieren legt. Maar wie je ook spreekt; of het iemand is die werkt in de haven van Rotterdam, Amsterdam, Zeeland, of Groningen. Allemaal vallen ze op door hun motivatie, enthousiasme en doelgerichtheid die ze uitstralen. Daarom hoop ik dat het plan om een nationale havenholding Gateway Holland op te richten in de toekomst weer eens uit de la wordt gehaald, zodat alle Nederlandse havens de krachten kunnen bundelen en hun ijzersterke innovatieve concurrentiepositie met het buitenland verder kunnen versterken.

HARALD ROELOFS [email protected]

DE NEDERLANDSE HAVENS

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

Zelfstandige haven Nederlandse havens gaan in de toekomst steeds nauwer samenwerken. Maar alleen als de klant en/of de samenleving er op vooruitgaan.

H

oe zien de Nederlandse havens er over 15 of 25 jaar uit? Vergezichten in de toekomst zijn nodig voor de richting waarin de besluiten van nu worden genomen. Daarom wordt er van tijd tot tijd stilgestaan bij de ontwikkeling die de havens doormaken. Het Havenbedrijf Rotterdam stelde onlangs zijn Havenvisie 2030 op. Daarin voorziet het Havenbedrijf dat het de banden met andere havens in Nederland langzaamaan zal aanhalen. Daarbij doelt het niet op symbolische samenwerking; gezamenlijke promotie

bijvoorbeeld heeft weinig zin als er niet commercieel wordt samengewerkt. Ook organisatorische integratie, bijvoorbeeld in de vorm van een nationale havenholding – zoals vaak bepleit – is geen doel op zich, zo staat te lezen in de Havenvisie. Doel moet zijn dat het voordeel heeft voor de klanten of de samenleving, ‘zoals een maximaal effect van besteding van schaarse

ZEEHAVENGERELATEERDE GEBIEDEN IN NEDERLAND

Rijn- en Maasmond Noordzeekanaalgebied Noordelijke zeehavens Scheldebekken

middelen of het optimaliseren van het gebruik van ruimte aan diep vaarwater’. Rotterdam werkt al samen met andere havens. In Dordrecht leidde dat de facto al tot een overname. Ook voor Moerdijk staat een volledige integratie met Rotterdam op het programma, als Moerdijk daar althans zelf voor kiest; de haven in West-Brabant is nog bezig met het opstellen van zijn strategie. Tussen Rotterdam en Amsterdam ligt de relatie historisch wat gevoeliger dan met de andere havens in Nederland. Dat heeft een toenemende samenwerking in de laatste jaren niet in de weg gestaan. In het haveninformatiesysteem Portbase en in spoorbeheerder Keyrail zijn de havenbedrijven uit beide steden aandeelhouder. Rotterdam verwacht dat dat wordt versterkt, mede onder druk van de markt. ‘Een aantal bedrijven is in beide havens gevestigd en beschouwt de regio Amsterdam-Rotterdam als één. Dat maakt dat samenwerking of zelfs integratie van de havenbedrijven kan leiden tot synergievoordelen’, zo staat te lezen in de havenvisie. ESM

Met Zeeland Seaports had Rotterdam al eens een verdergaande coöperatie, in de vorm van een gezamenlijke ontwikkelingsmaatschappij om haventerreinen in Vlissingen-Oost te ontginnen. De Exploitatiemaatschappij Schelde-Maas (ESM) strandde op onderling wantrou-

11

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

ns werken samen

PROCENTUELE VERANDERING TOEGEVOEGDE WAARDE (DIRECT & INDIRECT) 15% Jaren achtereen is de groei van de toege10% voegde waarde in de 5% zeehavens hoger ge0% weest dan die van de '02'03 '03'04 '04'05 '05'06 '06'07 '07'08 '08'09 '09'10 Nederlandse econo-5% mie als geheel. In -10% 2004/2005 kwam die -15% groei zelfs uit op meer -20% dan 10%. Een uitzondering is het crisisjaar -25% Zeehavengebieden Nederland 2008/2009, toen de toegevoegde waarde van de economie met ongeveer 4% kromp, maar die in de zeehavens een klap van 20% te verwerken kreeg. In het daaropvolgende jaar was het herstel in de zeehaven sterker dan gemiddeld.

TOEGEVOEGDE WAARDE EN WERK ALS PERCENTAGE VAN ECONOMIE Het aandeel van havengerelateerde toegevoegde waarde (direct en indirect) in de totale economie is in de loop der jaren gestaag gestegen, tot bijna 7% in 2008. Tijdens de crisis nam het aandeel af, om daarna weer te herstellen tot 6% van de gehele economie in 2010. Die 6% is goed voor een bedrag van 35,1 miljard euro. Het aandeel van de werkgelegenheid in het totaal schommelt al ja8,0% ren rond de 3%. In 7,0% 2010 werkten 268.000 6,0% mensen in of voor de 5,0% zeehavens, die opval4,0% lend genoeg twee 3,0% keer zoveel toegevoegde waarde reali2,0% seren dan gemiddeld: 1,0% 131.000 euro om 0,0% 68.000 euro per werk2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 nemer. Toegevoegde waarde Werkgelegenheid

TOEGEVOEGDE WAARDE (X MILJOEN EURO, LOPENDE PRIJZEN) 20.000 18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 -

wen; er waren geen afspraken gemaakt – of niet duidelijk genoeg - over de acquisitie van klanten, waardoor Rotterdam en Vlissingen per slot van rekening toch meer concurrenten dan partners bleken te zijn. Het mislukken van het avontuur in Zeeland was destijds voor het net verzelfstandigde Havenbedrijf Rotterdam reden om alleen samenwer-

centelijk de kogel door de kerk gegaan. Moerdijk twijfelt nog; daar wil de politiek uiterlijk in 2015 een besluit hebben genomen.

king aan te gaan met havens die ook op eigen benen staan. Uitgangspunt werd: zakelijke overeenkomsten met zelfstandige vennootschappen die niet elk moment door hun politieke bazen kunnen worden teruggefloten. Sindsdien zijn bijna alle Nederlandse haven omgevormd tot een overheids-NV, te beginnen Zeeland Seaports en gevolgd door Amsterdam. Ook in Groningen is zeer re-

FRANK DE KRUIF

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

INDIRECTE TOEGEVOEGDE WAARDE (X MILJOEN EURO, LOPENDE PRIJZEN) 10.000 9.000 8.000 7.000

mln euro

Verzelfstandiging vergroot de kansen op samenwerking tussen de zeehavens, en dat is precies wat ook het rijk voorstaat. Niet voor niets heeft de landelijke overheid een sturende rol gespeeld in de verzelfstandiging van Rotterdam, waarin het zelfs een belang heeft genomen, en van Amsterdam, waar het dat zou kunnen doen. Weliswaar zijn vergaande plannen afgeblazen om zoiets als een nationale havenholding Gateway Holland op te richten (advies commissie Klaas Westdijk in 2010), maar in Den Haag leeft wel degelijk het besef dat nationale investeringen niet in de eerste plaats zijn bedoeld om de nationale onderlinge concurrentie aan te wakkeren.

2002

Van de totale toegevoegde waarde van 35,1 miljard euro in 2010 is 21,8 miljard direct, gerealiseerd door 162.00 mensen. In het topjaar 2008 was dat nog 26,5 miljard. De Rijnen Maasmond is de regio waar de toegevoegde waarde het grootst is. Alleen al in Rotterdam gaat het om een bedrag van 10,3 miljoen euro. Over het algemeen neemt de toegevoegde waarde van de zee- en binnenvaart af, ten gunste van de dienstverlening aan het vervoer.

Gateway

Verzelfstandiging haven vergroot kans op samenwerking

Noordelijke zeehavens Noordzeekanaalgebied Scheldebekken Rijn- en Maasmond

6.000 5.000

4.000 3.000

Noordelijke zeehavens Noordzeekanaalgebied Rijn- en Maasmond Scheldebekken

2.000 1.000 0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Indirecte effecten zijn de economische effecten van de inkoop die havenbedrijven doen in de Nederlandse economie. De indirecte effecten bedroegen 13,3 miljard euro in 2010, dat is een stijging van ruim 11% ten opzichte van 2009. In 2010 zorgde elke euro toegevoegde waarde in de havens voor een additionele 61 cent toegevoegde waarde in de rest van de Nederlandse economie. Dit creëerde 105.908 extra arbeidsplaatsen. BRON HAVENMONITOR 2010, ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM

12 DOSSIER NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

Europoort aan het Noordze Haven Amsterdam moet straks de regie krijgen over de gehele havenregio aan het Noordzeekanaal. Dat is tenminste het plan.

D

Met multifunctionele kraanschepen, duwbakken en reinigings-apparatuur is Bek & Verburg al meer dan 50 jaar voortvarend op het gebied van inzameling van scheepsafvalstoffen, reiniging van duwbakken, lichters en zeeschepen en het behandelen van schade- en restpartijen. Bek & Verburg heeft vestigingen in Rotterdam, Scheveningen, Amsterdam, IJmuiden en Den Helder.

Rotterdam: Tel. 010 - 428 77 44 Amsterdam: Tel. 020 - 486 76 40 Den Helder: Tel. 0223 - 633118

e Nederlandse zeehavens moeten hun markaandeel in het havengebied Hamburg - Le Havre op termijn vergroten van 45% naar 50%. De verzelfstandiging van het Amsterdamse havenbedrijf en de ontwikkeling van het Noordzeekanaalgebied tot een haventerrein is daarin een belangrijke element, schreef minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur) recent in een brief aan de Tweede Kamer. In het kader van de samenwerking tussen de Nederlandse zeehavens moet volgens de VVD-minister ‘regionaal worden toegewerkt naar een havenbedrijf voor het gehele Noordzeekanaalgebied’. Bundeling van de verschillende haventerreinen achter de zeesluis van IJmuiden onder één beheerder of regisseur is volgens Schultz van Haegen niet alleen belangrijk voor de toekomstige groei van de regio, maar ook noodzakelijk gezien de beperkte financiën en het nijpende ruimtekort in het havengebied aan het Noordzeekanaal. Ook voor een beter gebruik van de achterlandverbindingen acht zij samenwerking tussen de verschillende gemeentes en havenbedrijven in de provincie Noord-Holland noodzakelijk.

Deelnemingen

Den Haag koestert hoge verwachtingen van de clustering onder een havenbedrijf die eerder in de Rotterdam met de ontwikkeling van Europoort en Maasvlakte goed heeft uit-

gepakt. Daarbij dienen volgens de minister de gemeentes en andere zeehavens rondom het Noordzeekanaal via deelnemingen ‘op termijn’ in een havenbedrijf wel mee te spelen. Vraag is echter of die verschillende gemeentes wel staan te springen om te particperen in een havenbedrijf Amsterdam NV en hun economische belangen ondergeschikt te maken aan die van de grote buur in Amsterdam. Daarnaast heeft de hoofdstad zelf al een aantal redelijk

Verzelfstandiging nodig voor een havengebied aan Noordzeekanaal stevige voorwaarden gesteld waaraan toekomstige aandeelhouders moeten voldoen om te worden toegelaten tot hoofdstedelijk havenbedrijf. Zo behoudt Amsterdam te allen tijde een meerderheidsbelang in de Haven NV en is particulier kapitaal niet welkom. Deze twee condities betekenen in feite dat een participatie in het aandelenkapitaal van het Amsterdamse havenbedrijf in feite kan uitdraaien op een overname van een regionaal havenbedrijf door de grote buur uit Amsterdam. Een ander gevolg is dat twee grote

WIE DE KAAP HEEFT GEROND, HEEFT VOLDOENDE ERVARING VOOR DEZE BOCHT. De laatste 500 meter naar de kade zijn vaak hachelijker dan 500 mijl op volle zee. Als registerloods zorg je ervoor dat schepen veilig en vlot in en uit de haven geloodst worden. Over soms moeilijk bevaarbare waterwegen, op elk mogelijk tijdstip en onder alle weersomstandigheden. Je vaart niet op één maar op vele honderden schepen.

Je adviseert kapiteins uit de hele wereld. Voordat je dit beroep kunt uitoefenen, volg je een intensieve opleiding die slechts is weggelegd voor ervaren stuurlieden en kapiteins. Uitdagend en afwisselend werk, een onafhankelijk beroep, uitstekende voorwaarden en je werkplek op rijafstand van huis. Ben jij toe aan een uitdaging? Kijk op www.loodsworden.nl

13

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

FOTO TATASTEEL

ekanaal is nog heel ver weg

Het staalbedrijf Tata Steel in Velsen beschikt voor de overslag van goederen over een eigen haven- en spooremplacement aan het Noordzeekanaal.

particuliere logistieke spelers in het Noordzeekanaalgebied, Zeehavens IJmuiden en Tata Steel, voorlopig buitenspel zijn gezet om deel te nemen in de Amsterdamse haven NV en slechts via een samenwerkingsverband straks een rol kunnen spelen bij de clustering. Daarmee valt de poort van de Amsterdamse zeehaven straks in welk draaiboek dan ook buiten een toekomstige fusie van de havenactiviteiten onder een beheerder. Tata Steel

Daarnaast beschikt IJmuiden Zeehavens en Tata Steel ook nog eens over uitbreidingsmogelijkheden binnen hun gebied. Zo telt het staalbedrijf op het industrieterrein van Velsen een aantal havens en een compleet spooremplacement. IJmuiden Zeehavens heeft recent geïnvesteerd in een geheel nieuwe kade en is op het gebied van visoverslag een belangrijke speler. Voorlopig lijken dan ook alleen de gemeente Beverwijk, groot in vis en aardappelen, Zaanstad met de cacao-overslag en de kleine gemeente Haarlemmerliede & Spaarnwoude goed in het plaatje van Amsterdam te passen, maar ook daar is het enthousiasme nog niet groot in een rol als minderheidsaandeelhouder in havenbedrijf Amsterdam.

Ofschoon de Amsterdamse havenwethouder Freek Ossel (PvdA) de definitieve blauwdruk voor de participatie van andere gemeentes pas over twee jaar behoeft te hebben van de gemeenteraad is het nu al duidelijk dat Amsterdam nog aanvullende eisen zal stellen. Dat bleek tijdens de behandeling dit voorjaar van de verzelfstandigingsplannen van het gemeentelijke havenbedrijf in de Amsterdamse raad. GroenLinks stelde toen voor om een klein aandelenpakket van 2 tot 3% per gemeente aan de buren te schenken om de argwaan in de regio weg te nemen tegenover het grote Amsterdam. Daarnaast konden de gemeentes gezamenlijk een commissaris in de toezichtsraad delen en een beperkt dividend ontvangen. Dit voorstel werd vriendelijk maar resoluut van de hand gewezen door Ossel. Amsterdam wil best gemeentes of havenbedrijven toelaten als aandeelhouders, maar dan wel tegen een bepaalde prijs. Wat dat dan zal zijn, moet over twee jaar blijken, maar een bepaalde vergoeding of het inbrengen van havengronden behoren zeker tot het wisselgeld waarop de ambtenaren van de gemeente Amsterdam zullen gaan studeren. Niets voor niets, is ook daar het adagium. JOHN VERSLEIJEN

‘Discussie gesloopt uit visie 2040’ De gemeenten aan het Noordzeekanaal hebben van de ‘Toekomstvisie 2040 voor het Noordzeekanaalgebied’ een tandeloos stuk gemaakt. Dat stelt adjunct-directeur Rein Aarts van de Amsterdamse ondernemersvereniging ORAM. Uit de nieuwe visie zijn de meeste discussiepunten gesloopt en zijn moeilijke keuzes uit de weg gegaan, constateert Aarts. ‘Onzekerheden blijven zo bestaan en dat is slecht voor het investeringsklimaat in het havengebied. ‘Wat mij opvalt, is dat de lokale overheden maar moeizaam met elkaar door een deur kunnen. Het Grote Amsterdam en zijn buurgemeenten Velsen, Beverwijk, Haarlemmerliede & Spaarnwoude en Zaanstad denken nog vooral vanuit de eigen agenda’s. Chaos

De ORAM-bestuurder vergelijkt het proces met de Tsjechische kinderanimatie ‘Buurman en Buurman’, waar twee klussende buren op leeftijd elkaar helpen rond het huis

Rein Aarts (ORAM) vreest ‘chaos’ bij het overleg over het Noordzeekanaal.

‘maar wat begint als helder en overzichtelijk eindigt in chaos en verval’. Aarts: ‘Rotterdam Rijnmond stond tien jaar geleden op een vergelijkbaar kruispunt, maar daar is de strijdbijl begraven.’ Hij stelt voor dat de gemeentes aan het Noordzeekanaal het goede voorbeeld uit Rotterdam volgen. Aarts wijst er verder op

dat uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat ondernemers in de regio nog steeds een zonnige toekomst zien voor het havengebied. ‘Uit conservatieve ramingen blijkt dat de sector jaarlijks ruim een half miljard euro investeert. Daarom vragen wij ook en overheid met visie en daadkracht.’ | JOHN VERSLEIJEN

14 DOSSIER NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

FOTO EEMSHAVEN

Broedende kip in Groningen Een havenoverslag die met ruim 8% groeit, waar vind je dat nou nog? In Groningen. En ja, ook Groningen Seaports wordt zelfstandig.

I

n een guur economisch klimaat waarin je als Nederlandse haven blij moet zijn met elk procentje groei, heeft Groningen Seaports de wind flink in de zeilen: de goederenoverslag in de Groningse havens steeg vorig jaar met 8,1% naar 8,7 miljoen ton, een nieuw record. Ander goed nieuws voor Groningen Seaports is, dat er snel duidelijkheid lijkt te komen over zijn verzelfstandiging. Het plan om het Groningse havenbedrijf, in navolging van de grotere Nederlandse zeehavens, op eigen benen te laten staan, werd al jaren besproken, maar eind maart heeft de provincie Groningen het licht hiervoor eindelijk op groen gezet. Harm Post, directeur van Groningen Seaports, staat erom bekend een voorstander te zijn van hechtere sa-

menwerking tussen de Rotterdamse en de kleinere Nederlandse havens (hij noemt Groningen zelfs bij voorkeur ‘Rotterdam-Noord’), maar de Rotterdamse havendirecteur Hans Smits maakte Groningen duidelijk dat hij alleen iets ziet in samenwerking met havens die verzelfstandigd zijn. Nu de (provinciale) kogel door de kerk is, laat Groningen Seaports desgevraagd weten zich nog niet te willen laten interviewen over de nakende verzelfstandiging. Het havenbedrijf zegt in deze kwestie momenteel slechts ‘lijdend voorwerp’ van de politiek te zijn, en het wil de broedende kip nu niet storen. ‘Nu zijn de gemeenten Eemsmond en Delfzijl weer aan zet om hun zegje te doen over de verzelfstandiging’, zegt de secretaresse van Harm Post. ‘Als zij ook instemmen, zou de verzelfstan-

diging in juni bekrachtigd kunnen worden. In dat geval geldt de verzelfstandiging met terugwerkende kracht per 1 januari van dit jaar.’ Tegenslag

Groningen blijft ondertussen doorgroeien. De Eemshaven, het paradepaardje van Groningen Seaports, gaat verder uitbreiden in zuidoostelijke richting, zo werd eind 2012 besloten. Er komt ruim 180 hectare bij; ‘een uitzonderlijk feit in een tijd dat er in heel Nederland een overschot is aan bedrijfsterreinen’. Groningen ziet genoeg potentiële klandizie voor wat het in het meest recente jaarverslag ‘een nieuwe sprong vooruit’ noemde. Een verslag dat trouwens was ondertekend door Wilma Mansveld, toen nog voorzitter van het Algemeen Bestuur van Groningen Seaports en nu staatssecretaris.

RTL maakte vorig jaar een TV-serie over de ontwikkelingen in de Eemshaven.

Mansveld werd opgevolgd door Yvonne van Mastrigt. Tegenslag is er in de Eemshaven, dat zich profileert als dé energiehaven van Nederland, ook wel degelijk. Zo kijkt Vopak, dat in september een terminal in de Eemshaven opende,

gespannen uit naar de uitkomst van een onderzoek dat moet blootleggen of de terminal wel tegen de aardschokken in de regio is opgewassen. PAUL JUMELET

Onze mensen zijn net zo makkelijk bereikbaar als onze havens Zeeland Seaports heeft veel sterke punten.

Zoekt u een haven waar u te allen tijde op

De ligging aan open zee, de diepgang van

kunt bouwen?

16,5 meter, de filevrije verbindingen met het

Wilt u in zee met gedreven vakmensen zonder

achterland en de faciliteiten.

negen tot vijf mentaliteit, die ervoor zorgen

Maar één belangrijke reden om voor een haven

dat ladingen snel en zorgvuldig worden

te kiezen, ontbreekt nog in dit rijtje. De mensen.

afgehandeld? Mooi, de haven is ons leven.

Wie kennis maakt met Zeeland Seaports,

We weten wat werken is en begrijpen dat uw

leert professionals kennen die trots zijn op

belang ook ons belang is. Klanten gaan voor.

hun havens. Trots zijn op hun vak. En zoals u

Altijd.

weet is trots de brandstof van motivatie. We weten wat voor onze klanten belangrijk is in

Voor vragen kunt u contact opnemen met onze

onze havens en dat het verschil vaak wordt

afdeling commerciële zaken, zij helpen u graag

gemaakt door de inzet. In de directiekamers

verder. Wij zijn dag en nacht bereikbaar via

en op de kades wordt er met veel verstand

0115-647400. www.zeelandseaports.com

van zaken met u meegedacht.

driven by dedication

15

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

Poetin brengt (smeer)olie mee In de hype over de mensenrechtensituatie in Rusland sneeuwde het echte nieuws van Poetins bezoek aardig onder: de bouw van de Shtandartterminal in Rotterdam gaat door.

TT BV, de 75/25-joint venture van het Russische Summa en het Nederlandse VTTI. Een persbericht meldt als toelichting slechts dat ‘het onderzoek naar munitie uit de Tweede Wereldoorlog is afgerond’. Eerder had de havenbeheerder die munitie, volgens geruchten ging het zelfs om complete bunkers, als vertragende factor aangevoerd. Twee maanden geleden verschenen in Russische en internationale media echter berichten als zou het totale project op losse schroeven staan omdat een ander concern, Transneft, er geen vertrouwen in had. Diens medewerking is cruciaal, want Transneft heeft de pijpleidingen naar de olie-exporthavens Ust-Luga en Primorsk in handen. Sindsdien is het op dat punt stil gebleven.

De Shtandartterminal komt op het laatste beschikbare stukje van de Europoort, de Kop van de Beer.

van de met Poetin meereizende zakendelegatie. Nu is een vertraging van een jaar voor een dergelijk project niets bijzonders en als het verder volgens planning kan worden uitgevoerd, hoeft het Havenbedrijf zich ook geen zorgen te maken over eventuele claims van rivaliserende partijen die in 2011 bij de toewijzing van de grond aan Summa buiten de boot vielen. Daar was enige tijd geleden sprake van, al heeft geen enkele partij dat met zoveel woorden toegegeven. Zo wilde Vopak-topman Eelco Hoekstra daar ‘helemaal niets’ over zeggen.

Vertraging

De vertraging wordt nu overigens wel bevestigd: volgens HbR is de terminal in 2016 operationeel, waar eerder 2015 werd genoemd. Dat was eind 2011 bij de ondertekening van de contracten tussen Hans Smits (HbR) en Summa-topman Ziyavudin Magomedov in aanwezigheid van, toen ook al, president Vladimir Poetin en premier Mark Rutte. Magomedov maakte uiteraard deel uit

Containerlading

Met de nieuwe terminal kan ruwe olie weer de belangrijkste goederensoort worden in de Rotterdamse overslagcijfers. Met een jaarlijkse

FOTO SUMMA GROUP

E

n dat is groot nieuws voor Rotterdam. Het project omvat een investering van een kleine miljard euro en kan de haven een sleutelpositie in de Russische olie-export bezorgen met een doorvoer van tientallen miljoenen tonnen per jaar. Die stroom moet via de terminal in de Europoort zijn weg naar allerlei bestemmingen ter wereld vinden. Zodoende zou die ene terminal de Rotterdamse jaaroverslag met ruim 10% kunnen opvijzelen tot voorbij de grens van een half miljard ton. Boodschapper van dat nieuws was EZ-minister Henk Kamp die daags voor het bezoek van de Russische superbaas, zondagochtend op de bank bij Eva Jinek, vertelde dat ‘belemmeringen voor de investering waren weggenomen’. Welke dat precies waren, vertelde hij er echter niet bij, al zei hij wel dat het project dreigde vast te lopen ‘op het verkrijgen van de noodzakelijke vergunningen’. Volgens een persbericht van EZ zijn de belemmeringen in een gesprek tussen Kamp en de Russische vicepremier Dvorkovich ‘weggenomen’. Het Havenbedrijf Rotterdam (HbR) meldde diezelfde dag dat de grond voor de terminal, een lap van 55 hectare, is overgedragen aan Shtandart

Smits (l) en Magomedow bekrachtigen de overeenkomst.

aanvoer van rond de honderd miljoen ton was die dat decennia lang, maar in 2007 haalde de overslag van containerlading die van crude in: 105 tegen 97 miljoen ton. Het verschil tussen beide goederenstromen

is sindsdien fors toegenomen: tegenover de recordhoeveelheid van 125 miljoen ton containerlading stond vorig jaar 98 miljoen ton aardolie. ROB MACKOR

FOTO ZEELAND SEAPORTS

Zeeland Seaports werkt aan actieplan voor containers

De Westerschelde Container Terminal ligt al jaren op de tekentafel.

Op naar de vijftig miljoen ton overslag in en uit zeeschepen. Dat is wat Zeeland Seaports zich voor het eind van het decennium ten doel heeft gesteld.

Terneuzen, in 2008 heeft opgesteld. Die datering geeft meteen het probleem weer: het stuk dateert uit het laatste jaar van de hoogconjunctuur, dat tevens de mondiale kredietcrisis inluidde, toen de economie jaarlijks nog met een procent of drie groeide. Nadruk

Die doelstelling is gebaseerd op het Strategisch Masterplan 2009-2020, dat Zeeland Seaports, de exploitant van de havens van Vlissingen en

Het plan legt sterk de nadruk op de noodzaak om de containersector te ontwikkelen; als dat niet gebeurt, zullen logistieke dienstverleners uit-

wijken naar andere havens, is de voorspelling. De 50 miljoen tondoelstelling is er dan ook op gebaseerd dat het lukt om grootschalige containeroverslag te ontwikkelen. Dat het plan inmiddels achterhaald is, blijkt onder meer uit het feit dat nog wordt gerefereerd aan de samenwerking met de haven van Rotterdam in de Exploitatiemaatschappij Schelde-Maas (ESM). Daarbij wordt wel opgemerkt dat die waarschijnlijk ‘een ander karakter’ zal krijgen en dat is uitgekomen: de samenwerking is volledig ontbonden. Sindsdien is het ook stil geworden rondom de Westerschelde Container Terminal (WCT), een plan voor de bouw van een grote deepseaterminal, met een capaciteit van zo’n 2,5 miljoen ton, dat al zo’n vijftien jaar op de plank ligt. Vragen

Eind vorig jaar zijn in het Zeeuwse provinciebestuur vragen gesteld over de ontwikkeling van de containeroverslag. Ongeruste Statenleden kregen te horen dat Zeeland Seaports nu werkt aan een actieplan en een visie voor 2030 om de containeroverslag uit te bouwen. Daarbij wordt

prioriteit gegeven aan de promotie van Vlissingen als containerhaven en een binnenvaartterminal in Terneuzen. Een grootschalige ontwikkeling als de WCT kan dan later volgen, zo heet het. Daling

Cijfers over de containeroverslag in het gebied blijken bijzonder schaars. Op de site van Zeeland Seaports zijn geen overslagcijfers over 2012 te vinden. Directeur Hans van der Hart van Zeeland Seaports maakte in december wel bekend dat de totale overslag met ongeveer drie procent was gedaald tot 34,2 miljoen ton.

De havenbeheerder was daarmee niet eens ontevreden omdat het een lichte achteruitgang ten opzichte van het recordjaar 2011 (35 miljoen ton) betrof en omdat de achterstand medio vorig jaar nog acht procent bedroeg. Dankzij een sterk laatste kwartaal werd die nog grotendeels ingelopen. De cijfers over 2011 tonen duidelijk aan dat het de hoogste tijd is voor een actieplan voor de containersector. De 192.000 ton containerlading vormde slechts een half procent van de totale overslag en lag bovendien 14% onder het volume van 2010. | ROB MACKOR

(ETBETROUWBARE NETWERKVOORUW CONTAINERLOGISTIEK ZZZQHVNDLQWHUPRGDOHX LQIR#QHVNDLQWHUPRGDOHX

16 BEDRIJVEN NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

Tortelduifjes SNCF en DB vliegen elkaar al weer aan Even stonden SNCF en Deutsche Bahn eerder dit jaar hand in hand naast elkaar in hun strijd tegen ‘Brussel’. Maar hun onderlinge ruzies gaan gewoon door. ECR, de in Frankrijk en Engeland actieve dochter van Deutsche Bahn, pikt het niet langer. SNCF, al eens beboet wegens oneerlijke concurrentie tegen kleinere particuliere spelers op de Franse spoormarkt, weet van geen ophouden. Dus overweegt Alain Thauvette, de topman van ECR, opnieuw naar de mededingingsautoriteit te stappen. De twee spoorreuzen leken het nu juist zo goed te kunnen vinden. Eerder dit jaar maakten ze samen front tegen Europees Transportcommissaris Siim Kallas. Die wilde het spoornetbeheer in beide landen uit handen van staatsspoorbedrijven halen. Kallas wilde dat en wil dat stiekem nog steeds, omdat hij het niet gepast acht dat het ene bedrijf de tijdpaden onder andere bedrijven verdeelt en de tarieven bepaalt die zijn concurrenten voor het spoorgebruik moeten betalen. Dat werkt immers oneerlijke concurrentie in de hand. Wie garandeert dat de netbeheerder zijn eigen bedrijf niet bevoordeelt door concurrenten duurdere tarieven te berekenen en ongunstige tijdpaden toe te bedelen? Dat is echter precies wat SNCF en Deutsche Bahn elkaar nu over en weer verwijten. Zo zou, zegt althans ECR, SNCF zelfs onder kostprijs

FAILLISSEMENTEN Rotator Tankscheepvaart B.V. Dordrecht Rechtbank Rotterdam

Dehof Snel Transport B.V. Helmond Rechtbank Oost-Brabant

PERSONALIA

SNCF moet zich verantwoorden wegens oneerlijke concurrentie.

werken teneinde de concurrenten klanten af te troggelen. ECR zegt al enige keren het slachtoffer van zulke praktijken te zijn geweest. SNCF is trouwens, zo weet de Franse zakenkrant Les Echos zich te herinneren, daarvoor ook al eens door de Franse mededingingswaakhond veroordeeld tot een boete van 61 miljoen euro. Maar SNCF slaat terug. De eigen dochter in Duitsland, Captrain Deutschland, zegt bij monde van Pierre Blayau, de hoogste vrachtbaas bij SNCF, drie klachten tegen Deutsche Bahn aanhangig te hebben gemaakt wegens onder meer prijs-

Coldstore SCM Transport Solutions Personeelsdiensten

dumping en het doorberekenen van veel te hoge energieprijzen. Dat was dan gebeurd door DB Netz, de Duitse netbeheerder die onder hetzelfde dak woont als de holding Deutsche Bahn AG. Alain Thauvette, baas van ECR, relativeert de ruzie intussen. Volgens hem kon je op dit soort conflicten wachten in de aanloop naar dat ene geliberaliseerde Europese spoorvervoer. Wat hem betreft zijn zijn bedrijf en SNCF verder even goede vrienden. ‘We kunnen het morgen vergeten zijn.’ FOLKERT NICOLAI

logistics

Junior & senior expediteur voor A2 Transport Solutions (fulltime/ m/v)

Transport Solutions is een onafhankelijk opererend bedrijf binnen A2 Logistics, dat gespecialiseerd is in multimodale groupage transporten door geheel Europa, met als specialisatie levering in Ierland. Wij groeien snel en zoeken (kwalitatieve) versterking om door te kunnen groeien. De senior expediteur moet zelfstandig de operatie op Ierland aan kunnen sturen. Ervaring met vervoer op Ierland en leidinggeven aan een klein team, is gewenst. Wij zijn ambitieus en verwachten die eigenschap ook van jou. Jij bent stressbestendig en gaat altijd voor het beste. De junior expediteur werkt zelfstandig en neemt beslissingen over het aangaan van verplichtingen en inkoop van diensten van derden. Dit vraagt inzicht in verschillende transportmodaliteiten en -tarieven. Je wordt hierin bijgestaan door ervaren expediteurs. Op termijn groeit je verantwoordelijkheid. We zoeken stressbestendige mensen, doorduwers die dagelijks kunnen onderhandelen voor de scherpste inkoop. Beheersing van de Engels en Duitse taal is voor beide functies van belang. Wij bieden een informele werksfeer in een klein team, met veel vrijheid van handelen, een keurig salaris en pensioen. Als de resultaten goed zijn, deel je mee in de winst. Meer informatie en reacties (inclusief motivatie en cv): Sander Vos (directeur) [email protected]

W W W . A 2 LO G I S T I C S . N L

Arthur van Dijk is per 1 september de nieuwe voorzitter van Transport en Logistiek Nederland (TLN). Zie ook pagina 2: interview. Hij volgt Alexander Sakkers op die op 23 mei afscheid neemt. Van Dijk (1963) was bijna tien jaar wethouder in de gemeente Haarlemmermeer. In die functie had Van Dijk onder andere de ontwikkeling van de logistieke ‘hotspot’ Schiphol in zijn portefeuille. Een van zijn nevenactiviteiten was het voorzitterschap van de Amsterdam Logistic Board. Avril PalmerBaunack, die eind januari werd benoemd tot ‘executive chairman’ van de Britse transportgroep Stobart na een coup van een aantal aandeelhouders, moet nu al vertrekken. Ze zal wel aanblijven als niet-uitvoerend voorzitter totdat een opvolger, die van buiten het bedrijf zal komen, is aangesteld. De beslissing tot een voorzitterswissel is volgens de officiële versie genomen nadat Stobart bekendmaakte dat de resultaten zwakker zullen zijn dan de marktverwachtingen. Die resultaten zijn al een tijdje slecht en men hoopte dat de Palmer-Baunack het tij zou keren. De echte reden voor haar ‘exit’ na amper drie maanden aan het hoofd van de Britse groep, is echter dat zij regelmatig in aanvaring kwam met drie directieleden: ceo Andrew Tinkler, cfo Ben Whawell and William Stobart, zoon van oprichter Eddie. Sassan Rabet wordt per 1 mei de nieuwe ceo voor Xrail, de Europese alliantie voor wagenladingvervoer. Hij volgt dan de huidige ceo en grote initiator achter de spooralliantie Guenther J. Ferk op. Rabet (41) werkt sinds 2001 in de spoorindustrie. Hij is al

deputy ceo bij Xrail, een alliantie van zeven vrachtspooroperatoren. Philippe Gilbert is benoemd tot manager van de regio WestEuropa van DB Schenker Logistics. Hiervoor stond hij aan het hoofd van de vrachtdivisie van SNCF-dochter Geodis Wilson in Parijs. Vanuit Parijs zal Gilbert de activiteiten van DB Schenker Logistics in Frankrijk, Spanje, Portugal en Italië coördineren. Karl Nutzinger, die tijdelijk verantwoordelijk was voor de regio West-Europa, zal zich weer volledig richten op zijn taak binnen de raad van bestuur van Schenker AG, waar hij verantwoordelijk is voor landvervoer. CHEP, marktleider in pallet- en containerpoolingservices, heeft Fons Schootstra aangesteld als commercieel directeur voor de Benelux. In zijn nieuwe functie is Schootstra verantwoordelijk voor het customer service, sales en business development team in de Benelux. Voorheen was Schootstra commercieel directeur bij financiële dienstverlener Intrum Justitia. Michiel Peters heeft begin deze maand Vanderlande Industries verlaten. Het bedrijf voor magazijnautomatisering wordt ad interim geleid door de vroegere ceo Peter Gerretse. Peters werkte sinds 2004 voor Vanderlande Industries, eerst als directeur ‘Operations’ en sinds 2009 als ceo. Hij had de raad van commissarissen al enige tijd geleden tijd geleden gezegd dat hij het bedrijf wilde verlaten om ‘een nieuwe uitdaging aan te gaan’. Het zoekproces naar een opvolger is inmiddels gestart.

Bent u iemand? www.nieuwsbladtransport.nl/NTIntelligence/personalia.aspx

BEDRIJVEN 17 NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

Groot heischip plaatst aanmeerpalen in de Maas http://bit.ly/12go7dH pic. twitter.com/XozDljQYs2 @Rijkswaterstaat We are sharing #40FunFacts in celebration of our anniversary this month. Be sure to follow #FedExIs40. Find out more: http://ow.ly/jHAL5 @FedEx Leuk verslag van #socialmediacongres http://bit.ly/10ynPvO #logistiek @Arie_van_Dijk Helene Perfors als koopvaardijpredikant in #havenrotterdam. TV Ned 2, 3 april om 17.05 uur. Lees haar blog: http://bit. ly/13QZQzB @gelovenop2 JLN groeit door! Om de groei te kunnen faciliteren zijn we op zoek naar een nieuw bestuurslid. Interesse? http:// ow.ly/jERto @JongLogistiek Leuk van #GoogleMaps, zo’n ‘eeuwenoude’ kaart, met de nieuwe Maasvlakte erop. pic. twitter.com/LljFzzGMCj @wim_king Ze zijn er weer! De NT Dagen. 12/13 juni, 16 congres sessies + netwerken. € 49,- voor abonnees NT. http://www. ntdagen.nl #ntdagen @NTnl Alexander Sakkers is negatieve crisis praat beu... logistiek moet kansen pakken die er liggen @dinalognews @MareInnovates Snel naar Breda voor het #dinalog jaarcongres @hansdamen

Ook met uw tweet in de krant? met #NTnl springt u meer in het oog. Blijf op de hoogte en volg deze krant op www.twitter.com/ntnl

Subsidieloket Duitsland WEGVERVOER Duitse vervoerders met miljard gecompenseerd voor de Maut Sinds 2009 hebben Duitse wegvervoerders in totaal één miljard euro van de staat ontvangen ter compensatie voor de ‘Maut’. Het geld kwam beschikbaar in de vorm van subsidies om voertuigen schoner en veiliger te maken, de inzet van capaciteit efficiënter te maken en bestuurders te oefenen in het ‘nieuwe rijden’. De afgelopen jaren konden bedrijven die voor de zogenoemde ‘De-minimis’-regeling in aanmerking kwamen, sinds die regeling in 2009 werd ingevoerd, samen rekenen op 780 miljoen euro subsidie. Formeel is staatssteun aan bedrijven in de Europese Unie verboden. Maar de wetgever heeft daar een uitzondering op gemaakt als het om een generieke, voor alle bedrijven in een branche gaat en om relatief geringe bedragen per ontvanger. Wat het wegvervoer aangaat, moet het bovendien een regeling zijn van de staat. Op decentraal niveau mogen overheden geen steun verlenen aan het wegvervoer. Het Bundesamt für Güterverkehr (BAG), dat de Duitse subsidieregelingen uitvoert, heeft een catalogus opgesteld van alle voorzieningen die de vervoerder met subsidie mag aanschaffen. Boordcamera’s

Het kan gaan om boordcamera’s om veilig achteruitrijden te bevorderen, andere veiligheidssystemen, mits die aan hogere eisen voldoen dan de wettelijke eisen, verder om navigatiesystemen, ergonomische voorzieningen, klimaatregelaars, hard- en soft ware etc.: de lijst omvat 24 punten met per stuk tal van voorzieningen. Subsidie wordt alleen toegekend aan bedrijven die een Duitse vrachtauto bezitten zwaarder dan twaalf ton totaalgewicht. Dat kunnen (beroeps)

ransport

FOTO DAF TRUCKS

NT OP TWITTER

Chauffeurs kunnen in Duitsland met subsidie op cursus, mits die cursus de veiligheid en duurzaamheid bevordert.

vervoerders zijn, maar dus ook verladers met een eigen vloot. Er zijn ook weer talloze uitzonderingen. Zo mag een landbouwbedrijf met een eigen voertuig geen beroep doen op de De-minimis-regeling. Verder zijn er maxima aan de bedragen die aan

het rijdend personeel. Aan die regeling zitten grosso modo dezelfde voorwaarden vast als aan de De-minimis-regeling. Toen ergens eind maart het bedrag van één miljard euro werd overtroffen, sprak verkeersminister Peter

‘Met dit trotse bedrag is Duits wegvervoer enorm versterkt’ Peter Ramsauer, verkeersminister van Duitsland

één onderneming mogen worden uitgekeerd en mag een bedrijf dat in aanmerking wil komen, niet noodlijdend zijn. Nog eens 220 miljoen euro werd sinds 2009 als subsidie verstrekt voor opleidingen en trainingen voor

Ramsauer trots van een ‘enorme versterking’ voor het wegvervoer. Maar hij vergat daarbij wel dat het aanvankelijke doel was om deze branche jaarlijks met 600 miljoen euro te bedienen als compensatie voor de in 2005 ingegane kilometerheffing op

autosnelwegen. Dat zou moeten gebeuren via een pakket maatregelen, waaronder ook bijvoorbeeld een daling van de autobelasting voor zware bedrijfsvoertuigen en dergelijke. De huidige ‘Maut-harmonisierung’, in de vorm van twee subsidieprogramma’s voor veiligheid, duurzaamheid en gezondheid is dus een flink beperkte versie van dat oorspronkelijke pakket. Voor de nu bestaande regelingen is de belangstelling uit het bedrijfsleven groot. Sinds de regelingen in het leven werden geroepen, verwerkte het BAG al 170.000 aanvragen. Voor dit jaar zijn er in de eerste drie maanden alweer meer dan 46.000 aanvragen ingediend. En het BAG keerde in de eerste elf weken van het jaar al 62 miljoen euro subsidie uit. FOLKERT NICOLAI

Nieuwsblad

BEDRIJFSNIEUWS

NT OP HET WEB Deze week op Nieuwsbladtransport.nl Constructiefout op ‘Emma Maersk’ Truckers gearresteerd na ‘horror crash’ in Engeland Maasvlakte 2 per 22 mei open MSC verkoopt belang van 35% in terminaldivisie NMBS Logistics nu officieel in de etalage Barge shuttle tussen Amsterdam en Antwerpen op stoom Monika Ribar vertrekt bij Panalpina Meer nieuws kunt u vinden op

www.nieuwsbladtransport.nl

ShippingOfficeJobsOnly (SOJO) is een nieuw banenplatform voor de scheepvaart. Het richt zich op het invullen van kantoorvacatures met salarissen tot 35.000 euro. De dienstverlening bedient de zeevaart, binnenvaart, havens, scheepsbouw, jachtbouw, baggersector, visserij en maritieme dienstverlening. SOJO is een initiatief van 123-recruitment, een label van Van den Broeke Consultancy, shipping recruiters sinds 2000. Binnenkort komen er vergelijkbare platforms voor Transport (TOJO) en Logistiek (LOJO). CoCuisine, bezorger van maaltijden aan zorginstellingen en detentie-inrichtingen, heeft een eerste ‘eigen truck’ besteld: een DAF FA LF45.180 Euro-5 EEV.

Leeuwen is een bedrijf met een historie van ruim 100 jaar en is gespecialiseerd in zowel sneltransport (koeriersdiensten), distributie, zwaar transport als opslag. De opbouw met de opvallende ‘beschildering’, heeft een verplaatsbaar tussenschot waardoor afzonderlijke temperatuurkoeling mogelijk is. CoCuisine bezorgt dagelijks verse maaltijden in de regio’s GoereeOverflakkee, Schouwen-Duiveland, Den Haag, Hellevoetsluis, Rotterdam en Tholen. Transportbedrijf Van Leeuwen Logistics uit Krimpen aan den IJssel heeft het Keurmerk Transport & Logistiek uit handen van Transport en Logistiek Nederland (TLN) ontvangen. Van

Alle bedrijfsactiviteiten van TSN Midden BV uit Houten zijn ondergebracht in de Mondial TSN Groep. Het bedrijf doet in verhuizingen, distributie en opslag. Vanuit de nieuwe ‘one stop shopping formule’ biedt Mondial TSN Groep klanten één ingang voor verschillende diensten wat de boel makkelijker maakt voor de klant. UC Transports heeft zeventien nieuwe Mercedes-Benz Actros trekkers in gebruik genomen, ter vervanging van een deel van het

wagenpark. Eerder werden vijf nieuwe Actros Euro 5-trucks ingebruikgenomen. Het bedrijf kiest nu voor Euro VI, omdat het voorop wil lopen in de markt en omdat klanten in toenemende mate vragen om een zo laag mogelijke emissie. De vrachtwagens worden zowel nationaal als internationaal ingezet, voornamelijk voor het transport van luchtvracht over de weg tussen verschillende Europese luchthavens. Hiermee zullen de auto’s 120.000 tot 150.000 km per jaar afleggen.

Heeft u ook logistiek of transportnieuws over uw bedrijf? Mail naar:

[email protected]

18 DE PRAKTIJK Geschiedenis herhaalt zich, of niet? De laatste jaren valt het mij op dat bepaalde vraagstukken en problemen in de logistiek telkens weer terugkomen. Zeker onder slechte economische omstandigheden worden problemen sterk uitvergroot en daarmee ook pijnlijk zichtbaar voor iedereen buiten de sector. De huidige marktsituatie in de binnenvaart is hiervan op dit moment het meest zichtbare voorbeeld. Grote overcapaciteit, lagere tarieven en toenemende financiële problemen voor ondernemers en hun financiers.

OPINIE

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

De cirkel lijkt weer gesloten. Een korte blik in de geschiedenis leert namelijk dat de huidige problemen in de binnenvaart absoluut niet nieuw zijn. Het ontstaan van overcapaciteit en het zoeken naar oplossingen hiervoor loopt als een rode draad door de sector. Sinds de jaren dertig is op verschillende wijzen geprobeerd de problemen op te lossen. Gedurende een groot deel van de 20e eeuw via strenge regulering van de binnenlandse vervoermarkt terwijl tegelijkertijd de Rijnvaart onder invloed van de Akte van Mannheim volledig vrij bleef. Op langere termijn bleek deze werkwijze niet houdbaar. Pas na veel conflicten in de sector (onder andere het Granaria-conflict) is de markt grotendeels gedereguleerd. Doordat de liberalisering samenviel met een sterke groei in de marktvraag naar binnenvaart, een sloopregeling en de opkomst van vrijwillige samenwerkingsverbanden, heeft deze structuurwijziging zich zonder veel negatieve gevolgen kunnen afwikkelen. Het fundamentele probleem in de binnenvaart, namelijk de permanente neiging tot overcapaciteit, bleef na de liberalisatie in de jaren negentig door de gunstige marktomstandigheden grotendeels buiten beeld. Met de economische problemen die sinds 2009 spelen, is deze situatie echter weer volledig en pijnlijk in beeld gebracht. Als gevolg van het grote aanbod van scheepsruimte en de terugval in de vraag is er nu sprake van een forse (structurele) overcapaciteit, lage tarieven en grote risico’s voor de betrokken ondernemers. Blijkbaar hebben we niets geleerd uit het verleden. Overigens overkomt dat ook wereldleiders, die ook stelselmatig de lessen uit het verleden negeren. Toch is het niet te laat om het tij te keren. Een blik buiten de sector laat zien dat ook onder moeilijke economische omstandigheden fundamentele wijzigingen doorgevoerd kunnen worden. Kijk bijvoorbeeld naar de oude industrie in de regio Eindhoven, die inmiddels als slimste regio ter wereld te boek staat. In wegvervoer is een forse consolidatieslag gaande, die het innovatievermogen van de betrokken bedrijven vergroot. Wie pakt de handschoen in de binnenvaart op? De verdeelde brancheorganisaties, banken of zullen het toch vooral innovatieve ondernemers zijn die er in slagen het tij te keren? De geschiedenis zal het leren.

AGENDA Dag van de Rail

Klantenevenement Kuiken

25 april

31 mei en 1 juni

Het congres wordt voor de zesde keer georganiseerd voor railvakgenoten en dit jaar ook voor het goederenvervoer. Bezoekers worden op de hoogte gebracht van de belangrijkste ontwikkelingen in personen- en goederenvervoer. Daarnaast is er gelegenheid om ervaringen uit te wisselen. • www.bouw-instituut.nl/rail

Kuiken, distributeur van grondverzet- en overslagmachines, organiseert een klantenevenement. Tijdens deze dagen hebben machinisten de mogelijkheid om machines te bekijken en uit te proberen. • www.kuiken.nl

Dutch Offshore Industry 16 mei Event over de Nederlandse kansen in een wereldwijde offshore-industrie. Onder begeleiding van Joop Roodenburg (ceo Huisman) zullen recente offshore ontwikkelingen aan bod komen. • www.dutchoffshore.com

Logistiek Platform Nederland 30 mei Samen kunnen we logistiek nog beter maken: klantgerichter, goedkoper en duurzamer. Met de juiste oplossingen en vooral ook wederzijds vertrouwen kan er nog heel veel lading gebundeld worden bij verladers. Tijdens het event zal hierover gebrainstormd en gedebatteerd worden, samen met Unilever, DSM, Nabuurs, Procter & Gamble, Bavaria en Wim Bosman Group en het Topteam Logistiek is bezig met een Neutraal Logistiek Informatie Platform (NLIP). Kortom, een event over de actuele ontwikkelingen in logistiek Nederland. • www.nederlandlogistiek.nl

Transport Logistic 4 t/m 7 juni • www.transportlogistic.de

Safety & Security Amsterdam 4 t/m 6 juni Safety & Security Amsterdam (SSA) heeft dit jaar ook aandacht voor de transportbranche. Georganiseerde criminaliteit en ladingdiefstal zijn een grote schadepost in de wereld van transport en logistiek. Best practices laten zien dat security uiteindelijk geld opbrengt en niet alleen als kostenpost gezien hoeft te worden. SSA wordt gehouden in Amsterdam RAI. • www.safetysecurityamsterdam.nl

NT Dagen 12 en 13 juni 2013 NT Dagen is hét branche-event voor verladers, vervoerders en logistiek ondernemers. Twee dagen vol ontmoeting, waarin u wordt bijgepraat over de stand van zaken in de logistieke arbeidsmarkt én waar u de jongste inzichten deelt tijdens seminars en workshops. • www.ntdagen.nl

Truckstar Festival 27 en 28 juli Het grootste transportfeest van

‘s Werelds grootste vakbeurs voor logistiek, mobiliteit, IT en Supply Chain. Veelbelovende nieuwe contacten, technologieën voor de toekomst, sectortrends, groeimarkten en een uitgebreid conferentieprogramma. Ook Nieuwsblad Transport is aanwezig op Transport Logistic in München!

Europa laat 2.000 opgepoetste vrachtwagens zien. Het lintdorp is vier kilometer lang en behalve trucks nemen de chauffeurs muziek mee, zijn er varkens aan het spit en zwembaden. Ook is er een beursplein en een chauffeursbraderie. Voor de kinderen is er het Kinderdorp. • www.truckstarfestival.nl

Maritime Awards Gala 31 oktober Tijdens het Maritime Awards Gala worden Nederlandse innovaties in de spotlights gezet. Op het gala worden dan vijf prestigieuze prijzen gebundeld: de VNSI Wim Timmersprijs, HME Maritime Innovation Award, KVNR Shipping Award, KNVTS Schip van het Jaar Prijs en dit jaar voor het eerst de Koninklijke Marine Van Hengel-Spengler prijs. • www.maritime-awards.nl

Europort 5 t/m 8 november Een zeer complete maritieme vakbeurs. Meer dan 31.000 maritieme professionals uit alle segmenten van de scheepsbouw, van marine tot baggerindustrie en van visserij tot offshore, samen op één beurs. • www.europort.nl/en/about-europort/profile

InfraTech Duitsland 15, 16, 17 januari 2014 Drie vakbeurzen onder één dak: met onder meer grond-, weg- en waterbouw, water & afvalwater, openbare ruimte, verkeer & mobiliteit. • www.messe-essen.de

The Port-Centric Container Supply Chain Event 25 t/m 27 juni Een wereldwijde ontmoetingsplaats voor havens, terminals, rederijen, 3PL & verladers gericht op de container supply chain. • www.tocevents-europe.com

PETER COLON www.bciglobal.com

10 mei: Reefers 17 mei: Bulk Adverteren? Bel: 010 280 10 25. Iedere week in Nieuwsblad Transport, altijd online via www.nieuwsbladtransport.nl/dossiers

The RoRo Shipping Conference 23 en 24 mei Dit forum voor ro/ro en ro/pax professionals vindt plaats in Kopenhagen. • www. informamaritimeevents.com/FKT2497DMEM

WMS-dag

Wereldhavendagen

22 mei

6 t/m 8 september

In één dag weer op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen binnen WMS.

De Rotterdamse haven laat bezoekers op vermakelijke wijze zien welke mogelijkheden de haven te bieden heeft. Het thema dit jaar is: Van Wolga tot Maas!

• www.logistiek-events.nl/ wms/444876/WMS-dag.html

• www.wereldhavendagen.nl

TRANSPORTINDEX 19 NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

Geen teken van herstel O

ok dit jaar zal het totale transportvolume in Nederland krimpen, met 0,3% in vergelijking met vorig jaar. Voor 2014 voorziet Panteia/NEA een groei van 1,5%, nog lang niet genoeg om weer op het niveau te komen van 2008, het jaar waarrin de crisis uitbrak. In het wegvervoer zal de krimp dit jaar op 0,5% uitkomen. Voor die bedrijfstak komt de Korte Termijn Voorspeller van NEA uit op een groei van 1,5% in 2014. De binnenvaart zal dit jaar ongeveer de volumes van vorig jaar verwerken, maar gaat volgend jaar weer eens groeien, met 1,3%. Het gaat dus nog steeds slecht met belangrijke delen van de transportsector. Dat is ook te zien aan de ontwikkeling van de Transportindex. Deze heeft dit jaar tot dusver de standen van begin vorig jaar nog niet kunnen bereiken. De laatste stand, 86,14 punten op afgelopen dinsdag, was een uitzondering. Precies een jaar eerder stond de index op 75,55. Maar daarbij moet worden

bedacht dat Pasen vorig jaar een week later viel dan dit jaar. De dagen na het paasweekeinde laten altijd een flinke daling in het aantal transportbewegingen zien. Dit jaar was die paasdip in de Transportindex duidelijk dieper dan vorig jaar. Oplopend

De index laat de laatste maanden wel een geleidelijk oplopende lijn zien. Maar vorig jaar ging die lijn steiler

mei (101,72). Dat niveau werd in de rest van het jaar nooit meer bereikt. De crisis gaat aan weinig bedrijven voorbij, maar de mate waarin bedrijven worden getroffen verschilt van bedrijfstak tot bedrijfstak. Zo heeft het wegvervoer het moeilijk als gevolg van de aanhoudende malaise in de bouw. Bedacht moet worden dat bouw- en daarmee gerelateerd vervoer goed zijn voor een kwart van de volumes in het wegvervoer. Kiepwa-

Alleen voor het spoorvervoer wordt dit jaar al een lichte groei voorspeld omhoog en naar een hoger niveau. Daar kwam overigens in de tweede helft van 2012 al snel een einde aan. In het wegvervoer bijvoorbeeld werd de eerste helft van vorig jaar als redelijk aangemerkt en de tweede helft als slecht. De hoogste stand bereikte de algemene index vorig jaar op 26

genvoerders, maar bijvoorbeeld ook verhuizers en vervoerders die werken voor bouwmarkten, doe-hetzelfketens, woninginrichters en dergelijke klagen dan ook steen en been. Maar ook elders in het wegvervoer gaat het niet best. Het internationale vervoer leek dit jaar aan te trekken,

maar het Nederlandse aandeel daarin staat al jaren onder druk als gevolg van concurrentie uit lage-lonenlanden. Afgezien daarvan zijn de rendementen in het internationale wegvervoer nog slechter dan het gemiddelde in het binnenlands vervoer. In dat binnenlands vervoer doen vooral vervoerders die levensmiddelen distribueren het redelijk. Schaarste

In de binnenvaart wordt het effect van de crisis nog versterkt door de overcapaciteit, die in bijvoorbeeld de tankvaart is veroorzaakt door overinvesteringen in dubbelwandige schepen. Zolang de enkelwandige schepen de markt niet of nauwelijks verlaten – en dat gebeurt volgens de Centrale Rijnvaartcommissie voorlopig in een zeer laag tempo – blijft dit probleem bestaan. In het algemeen is er te veel scheepsruimte op grote schepen bijgebouwd. Aan kleinere schepen dreigt juist een schaarste te ontstaan. Als gevolg van de bouwmalaise daalt

vooral het vervoersvolume zand en grind in de binnenvaart, een belangrijke ladingsoort voor deze modaliteit. De daling zal ook volgend jaar nog aanhouden. In 2014 zal 17% minder zand en grind met binnenschepen worden vervoerd dan in 2008. Toch is het in de binnenvaart ook niet overal kommer en kwel. Relatief goed gaat het met het vervoer van agribulk, kolen en natte bulk. Een modaliteit die dit jaar al uit het dal lijkt te klimmen, is het spoorvervoer. Voor dit jaar voorziet NEA een stijging van spoorvolumes van 0,9%, volgend jaar oplopend tot 2,6%. Die groei is geheel toe te schrijven aan het internationale goederenvervoer. Zelfs als deze voorspelling uitkomt, zit het spoorvervoer volgend jaar nog steeds 2% onder het niveau van 2008.

FOLKERT NICOLAI

BEDRIJVEN GAAN STEEDS VAKER VRIJWILLIG FAILLIET

100

80

60

40

20 Mei '12

TransportIndex

Jul '12

Zeevaart

Sep '12

Nov '12

Binnenvaart

Jan '13

Mrt '13

Wegvervoer

Bouw komt pas in 2015 weer op gang Pas in 2015 is weer een duidelijke toename van de bouwproductie in Nederland te verwachten. Voor vorig jaar berekende het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) nog een krimp met 7% en ook voor dit jaar wordt een krimp voorzien. De afgelopen vier jaar daalde de werkgelegenheid in de sector met 50.000 arbeidsplaatsen. De komende twee jaar moet op een banenverlies van 20.000 arbeidsplaatsen worden gerekend. In de uitvoerende bouw is nu 11% van de bouwvakkers werkloos. De maatregelen uit het regeerakkoord, zegt

het EIB, zijn weliswaar een beetje bijgevijld in het recente politieke ‘woonakkoord’. Maar nog steeds zal als gevolg van het gevoerde beleid de vraag naar woningen en de bouwproductie in deze kabinetsperiode stevig worden afgeremd. De verlaging van het btw-tarief zal wel gunstig uitpakken voor het onderhoudsen renovatiewerk. Winterweer

Eind februari zag het EIB een lichte toename van de orderportefeuille, met name in de

grond-, weg- en waterbouw, maar dat was een gevolg van het winterweer. In de burgerlijke en utiliteitsbouw bleef de gemiddelde orderportefeuille gelijk. Verheugend was wel de kleine toename van de werkvoorraad in de woningbouw. Of de vraag naar nieuwbouwwoningen nu echt zal aantrekken, valt echter nog niet te zeggen. Nog altijd 57% van de bouwbedrijven in de woningbouw zegt te weinig orders binnen te krijgen. In de utiliteitsbouw geldt dat voor zelfs 60% voor de daarin actieve bedrijven.

Steeds vaker vragen bedrijven hun eigen faillissement aan. Ze zien aankomen dat ze de crisis niet meer uitkomen en besluiten er dan maar tijdig, op een door henzelf gekozen moment, uit te stappen. Dat signaleert Frank Adam, commercieel directeur van Troostwijk Veilingen. ‘Ze ronden alle lopende zaken af en bieden de inboedel op de veiling aan.’ Afgelopen week bijvoorbeeld kwamen de inboedel en de ongeveer vijfit vrachtauto’s van Van den Ouweland Transport en Logistiek onder de veilinghamer. Het 142-jarige familiebedrijf uit het Noord-Brabantse Chaam was eind vorig jaar op eigen verzoek failliet verklaard. Het bedrijf werkte voor een belangrijk deel van zijn omzet voor de bouwnijverheid, die in een lange en diepe depressie verkeert. In het aantal faillissementsveilingen zit, net als in het aantal faillissementen zelf, een forse stijging. Banken laten binnenschepen veilen om uit de opbrengst een deel van het door hen verstrekte krediet terug te halen. En steeds meer bedrijven kiezen er dus voor tijdig failliet te gaan en hun bedrijfsmiddelen via een veiling te gelde te maken.

De Transportindex is een initiatief van Nieuwsblad Transport, Wolters Kluwer Transport Services/Teleroute, Royal Dirkzwager, NDW en Panteia/ NEA. Volg de Transportindex dagelijks via www.transportindex.nl

COLOFON NT Nieuwsblad Transport is een uitgave van

Hoofdredactie [email protected] Publishing Manager [email protected]

Paul Krugerstraat 181, 3072 GJ Rotterdam Postbus 200, 3000 AE Rotterdam T. 01o 280 10 00 F. 010 280 10 05 I. www.nieuwsbladtransport.nl

Redactie [email protected] [email protected] wegvervoer en marge [email protected] politiek en beleid

Manager online development [email protected]

Beeldredactie [email protected] [email protected] [email protected]

Klantenservice T. 01o 280 10 16 F. 010 280 10 05 [email protected]

Advertentieverkoop T. 010 280 10 25 F. 010 280 10 05 [email protected] Traffic traffi[email protected]

jaarabonnement

incl. NT e-mail €467,excl. NT e-mail €404,-

half jaarabonnement

incl. excl. kwartaalabonnement incl. excl. introductieabonnement incl.

NT e-mail €253,NT e-mail €216,NT e-mail €149,NT e-mail €124,NT e-mail €15 , -

Prijzen zijn exclusief BTW. Annulering: schriftelijk een maand voor aanvang van de nieuwe abonnementsperiode.

Office Management T. 010 280 10 00 F. 010 280 10 05 Mainport Mail T. 010 280 10 30 F. 010 280 10 05 [email protected]

[email protected] [email protected] Druk Wegener Nieuwsdruk Gelderland © 2013 NT Publishers B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

2013

Managing Director [email protected]

Eindredactie [email protected] [email protected]

[email protected] havens, maritiem en spoor [email protected] wegvervoer, binnenvaart en economie [email protected] scheepvaart [email protected] luchtvracht en expeditie

20 MARGE

Echte chic heet Sakkers TLN krijgt het moeilijk. De oude voorzitter was tenminste burgemeester geweest van Eindhoven, en wel vóór de tijd dat die gemeente voor veel te veel geld de grond van het PSV-stadion verwierf. De nieuwe, Arthur van Dijk, heeft het niet verder geschopt dan wethouder van Haarlemmermeer en is woonachtig in Badhoevedorp, waar het volgens hem nota bene heel plezierig toeven is. Maar dat is flauw van me, Badhoevedorp ‘by night’ schijnt heel gezellig te kunnen zijn en op een nieuwe werkkring in het zo dynamische Zoetermeer kun je je waarschijnlijk ook enorm verheugen. Was Alexander Sakkers een goede TLN-voorzitter? Ja. Hij bracht zijn organisatie in professioneel opzicht op een hoger plan. Hij gaf het wegvervoer, waarin het doorgaans om motorolie, schroeven, moeren, dolly’s, schuifzeilen en kastenwagens gaat, een bijna intellectueel cachet. Vervoerders moesten hun blik verruimen, wilden ze kunnen blijven meekomen. Hij kon goed overweg met nieuwe generaties ondernemers die de noodzaak daartoe ook perfect inzien.

COLUMN

NIEUWSBLAD TRANSPORT 10-16 APRIL 2013

Sakkers zal later te boek staan als de man die het wegvervoer van zijn organisatie met die van Koninklijk Nederlands Vervoer fuseerde. Zeker, een logische stap, want waarom zouden serieuze wegvervoerders van twee grote organisaties lid moeten zijn, waarvan er één, het ‘chiquer’ geachte KNV, zich op het veel bredere terrein van openbaar vervoer en zelfs de toch wat onsjieke taxiwereld richtte? Een andere fusie, onder Sakkers tot stand gekomen, was die met expediteursvereniging Fenex. Die lag volgens verladersorganisatie EVO niet voor de hand. Was de expediteur immers niet de vertegenwoordiger van de verlader, die bij diens vervoersvraag capaciteit moest zoeken? Sakkers wist wel beter. Vervoerders moeten zich ontwikkelen tot aanbieders van de complete ‘supply chain’, met inbegrip van intermodaal vervoer, om door hun grote klanten nog serieus te worden genomen. Maar daarom geef ik Sakkers nog geen dikke negen voor zijn TLN-project. Dat cijfer komt hem toe, omdat hij in de discussie over de ‘Poolse’ chauffeur na enige aarzeling een ruiterlijke weg bewandelde. Wie in het wegvervoer rotzooide met onduidelijke constructies, moest eruit. Die kon zijn lidmaatschapskaart inleveren. Dat was de echte chic die Alexander Sakkers kenmerkt. FOLKERT NICOLAI [email protected]

QUOTE VAN DE WEEK

Het bestrijden van de piraterij is geen ver-vanmijn-bed-show Premier Rutte bezocht vorige week op zee bij Oost-Afrika het Nederlandse fregat Hr. Ms. De Ruyter om het belang van de strijd tegen de piraterij te onderstrepen

Gladde verstekeling INVASIES Haven van Brisbane sloeg groot alarm na vondst reuzenslak

De Agaatslak heeft wel degelijk heel wat mensenvrienden; het dier wordt ook als huisdier gehouden.

De Oost-Afrikaanse reuzenslak, luisterend naar de Latijnse naam ‘Achitana fulica’ en ook wel ‘Agaatslak’ genoemd, lijkt bezig aan een wereldtoernee. Recent werd in zowel Paraguay (december), Curaçao (januari) alsook op een containerterminal in de Australische haven Brisbane (maart) zo’n reuzenslak aangetroffen. Dat is enigszins verontrustend want de slakken, die zo groot kunnen zijn als een koekenpan, worden gezien als schadelijke dieren die je beslist buiten de deur moet houden. De reuzenslakken staan onder meer bekend om hun enorme eetlust; ze eten vijfhonderd verschillende plantensoorten en zetten hun tanden zelfs in houten huizen. Dat ze geen vleeseters zijn, is een prettige wetenschap, maar dat de dieren dragers kunnen zijn van een parasiet (de ‘rat long worm’ om precies te zijn) die hersenvliesontsteking kan veroorzaken, is een goede reden om toch uit hun buurt te blijven. Voorts zijn ze dermate slijmerig dat ze een auto kunnen laten slippen. De reuzenslak ontwijken is op zich niet zo moeilijk; de reuzenslakken hebben een maximum snelheid van 15 centimeter per uur. Ze leggen kruipend ongeveer 250 meter per jaar af, en zijn ook al geen fanatieke zwemmers. Om vanuit hun natuurlijke OostAfrikaanse habitat verre werelddelen te kunnen bereiken, zijn ze aangewezen op containerverkeer of ander internationaal vrachtvervoer. Australiërs

4 weken voor slechts €15 www.nieuwsbladtransport.nl/probeer

Bel 010 280 10 16 of mail [email protected]

Toen op de containerterminal van Brisbane onlangs een reuzenslak werd aangetroffen, werd groot alarm geslagen en werd het dier snel vernietigd. Australiërs zijn op dit gebied extra gevoelig, omdat in het verleden slechte ervaringen zijn opgedaan met konijnen en kamelen die het land van de buideldieren wisten binnen te dringen en zich daar snel wisten te vermenigvuldigen. Babytjes maken is ook een van de specialiteiten van de Oost-Afrikaanse reuzenslak; per keer kan het

dier honderden eitjes leggen. In de Amerikaanse staat Florida kan men erover meepraten. Sinds de slak daar in september 2011 aan land wist te komen (wat leidde tot griezelfilmachtige krantenkoppen als ‘Giant African snails invade Miami’), zijn er al honderdduizend slakken gevangen. De vrees is er dat er nog veel meer rondlopen; afgelopen maand was er voor inwoners van Miami nog een workshop ‘hoe herken en bestrijd ik de Oost-Afrikaanse reuzenslak?’ Ook in Zuid-Amerika zijn de afgelopen twee jaar invasies gemeld. In één enkele stad in Colombia werd voor acht ton aan slakken verzameld, aldus een groot BBC-verhaal ‘African snail: deadly invasion in South America’ van vorig jaar. In Azië maakt het dier al veel langer deel uit van de maatschappij; zo nestelde de reuzenslak zich in 1931 in China. Ook in de meeste eilanden in de Indische en Stille Oceaan behoort de slak ‘tot het meubilair’. Huisdier

In Australië zijn Oost-Afrikaanse reuzenslakken niet welkom en heeft de douane moeten uitleggen waarom niet zij, maar personeel van de containerterminal er toch eentje vond. De douane heeft verklaard ‘geen schaamte’ te voelen: ‘Als we elke container van top tot teen zouden moeten onderzoeken, zouden we duizenden jaren nodig hebben. Bioveiligheid is ieders verantwoordelijkheid.’ In Nederland is de Agaatslak, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de VS, geen verboden dier. Je mag hem als huisdier houden. Volgens liefhebbers is het dier zelfs de ideale huisgenoot. Exemplaren die als huisdier worden gehouden, zouden naar verluidt niet ‘deadly’ zijn, omdat het geen geïmporteerde, maar gekweekte exemplaren betreft en omdat de parasieten die zo gevaarlijk kunnen zijn, hier niet gedijen. Wel is het in Nederland verboden om de slakken vrij te laten in de vrije natuur. Met name in Afrika wordt de slak trouwens ook wel door mensen gegeten.

Een reuzenslak schijnt zeker zo hongerstillend te zijn als een biefstuk. Góéd doorkoken, luidt wel het nadrukkelijke advies. De status van de reuzenslak als voedingsmiddel verklaart ook waarom het dier zich op allerlei afgelegen eilandjes in de Stille en Indische Oceaan wist te nestelen. Slakken werden erheen gebracht om opgegeten te worden, maar wisten in sommige gevallen de keukens blijkbaar te ontvluchten. Alert

In Nederland is een toevallige ontmoeting met een Oost-Afrikaanse reuzenslak tijdens een ontspannen boswandeling, voor zover bekend, niet mogelijk. Dat de Oost-Afrikaanse reuzenslak al 500 miljoen jaar op aarde is zonder de weg naar de Rotterdamse of Amsterdamse haven te hebben gevonden, terwijl de mens de hele aarde wist te bevolken in slechts 200.000 jaar, geeft aan dat er niet meteen reden is voor paniek. Desalniettemin is douane- en havenpersoneel, gezien de recente reislust van het dier, wereldwijd alert. Wie nieuwsgierig is geworden naar de reuzenslak: in diverse Nederlandse dierentuinen zijn exemplaren te zien.

PAUL JUMELET