Excellente partnerschappen binnen Europa: de KIC’s Martin Bakker, 18 februari 2014
Eind 2014 gaan twee nieuwe Europese samenwerkingsverbanden van start. Verspreid over Europa zullen universiteiten, kennisinstellingen, bedrijven en non-profit organisaties de handen ineenslaan om tot innovatieve oplossingen te komen voor grote maatschappelijke uitdagingen op de thema’s gezondheid en grondstoffen. Het instituut waaronder die samenwerkingsverbanden tot stand komen, is het ‘EIT’. De samenwerkingsverbanden heten ‘KIC’s’ (Knowledge and Innovation Communities). Dit artikel geeft uitleg over de al bestaande en nog op te richten KIC’s en over de procedure waarlangs een KIC tot stand komt.
Het EIT – European Institute of Innovation & Technology Het European Institute of Innovation & Technology (EIT) heeft als doel het vergroten van Europese mogelijkheden voor innovatie. Het instituut combineert hoger onderwijs met onderzoek en ondernemerschap en draait volledig rondom zogeheten centers of excellence; de KIC’s. De KIC’s De Knowlegde and Innovation Communities (KIC’s) zijn juridisch-financiële partnerschappen tussen excellente hoger onderwijsinstellingen, onderzoeksorganisaties en bedrijven. De KIC’s werken allemaal aan een bepaald thema op het gebied van innovatie. Elke KIC heeft een administratief hoofdkantoor en daarnaast in een aantal landen zogenoemde ‘co-locatie centra’ (co-locaties) die verspreid door heel Europa gezamenlijk aan onderzoek, onderwijs en productontwikkeling werken, vaak op basis van projecten die door een KIC zijn uitgezet. De activiteiten die de co-locaties uitvoeren zijn:
het geven van onderwijs: zowel bachelor-, master- als phd-studenten worden opgeleid binnen een bepaald thema;
het doen van onderzoek: zowel fundamenteel als toegepast onderzoek wordt binnen de KIC uitgevoerd, soms binnen een project op één co-locatie, soms in samenwerking tussen de verschillende co-locaties;
het naar de markt brengen van innovatieve nieuwe producten en diensten: zowel door nieuwe bedrijven te starten, als bestaande bedrijven uit te breiden.
1
Opzet van het EIT en de KIC’s:
Bestaande KIC’s sinds 2009 De eerste KIC’s zijn van start gegaan in 2009. Voor de thema’s klimaat, ICT en energie zijn drie KIC’s gestart: Climate-KIC, EIT ICT Labs en KIC InnoEnergy. Nederlandse universiteiten, onderzoeksinstellingen en het bedrijfsleven zijn in alle drie de KIC’s vertegenwoordigd. Daarnaast heeft elke KIC een ‘co-locatie’ in Nederland. De opzet van de co-locaties, de manier van samenwerken tussen de co-locaties en de ‘verdeling’ van werkzaamheden wordt door de KIC zelf bepaald en verschilt dus ook per KIC.
2
Climate-KIC De Climate-KIC richt zich op onderwijs, ondernemerschap en innovatie op het gebied van klimaatverandering. De KIC bestaat voor ongeveer 50% uit bedrijven (groot en klein), 30% uit academische organisaties en 20% uit publieke en non-profit organisaties. Aan het thema klimaatverandering hangen acht onderwerpen, waar de activiteiten uit de verschillende co-locaties door worden gedreven. De Nederlandse co-locatie (gevestigd in Utrecht) focust zich op de onderwerpen sustainable cities, land & water management en de bio-economie. Een voorbeeld van werkzaamheden rondom het onderwerp sustainable cities is het project ‘Europe-wide Use of Sustainable Energy from Aquifers’. Het doel van het project is de koolstofuitstoot uit woningen, kantoren en andere gebouwen te verminderen middels gebruikmaking van een al bestaand systeem (het Aquifer Thermal Energy Storage systeem), dat de uitstoot met 60% kan terugdringen. Zowel juridische als technische barrières van dit systeem worden door de KIC onderzocht, zodat innovatie op dit gebied in de toekomst kan bloeien. Het project wordt getrokken door het Nederlandse Deltares, met projectpartners uit Italië, Engeland, Duitsland, de VS en met Nederlandse universiteiten. EIT ICT Labs Het doel van de EIT ICT Labs KIC is het aanjagen van Europese ICT innovaties voor economische groei en een betere kwaliteit van leven. De KIC helpt met het opzetten van nieuwe bedrijven, het faciliteren van het MKB en het opleiden van nieuwe toptalenten op het gebied van ICT. Tevens wordt gekeken naar de maatschappelijke uitdagingen waar Europa voor staat en de rol die ICT kan spelen bij het oplossen van de vraagstukken. Een van de grote maatschappelijke uitdagingen van Europa is gezond ouder worden. Het ondersteunen van mensen door middel van ICT-oplossingen kan hun kwaliteit van leven verbeteren en daarmee sociale uitsluiting voorkomen. Dit is een van de drie focuspunten van de Nederlandse co-locatie. De Nederlandse co-locatie is gevestigd op de High Tech Campus in Eindhoven, met onder meer Philips, TNO, Universiteit van Utrecht en NXP als partners. KIC InnoEnergy De KIC InnoEnergy focust zich op de maatschappelijke uitdaging ‘duurzame energie’. Binnen deze maatschappelijke uitdaging zijn 8 thematische onderwerpen gekozen, waarbinnen de energie-uitdagingen van de toekomst moeten worden aangegaan. Het hoofdkantoor van de KIC is gevestigd in Nederland. De Benelux co-locatie heeft vestigingen in Eindhoven en Genk en Nederlandse partners als TU Eindhoven, TNO en diverse hightech MKB’ers. Deze Benelux co-locatie heeft een focus op energieopslag, smart grids, energie efficiëntie en smart transport systems. Een mooi voorbeeld van een project rondom energieopslag is het Storage-project (Energy Storage as Necessary Part of Energy Balanced Buildings and Districts). Een betere, eenvoudigere en goedkopere opslag van energie is nodig om de transitie naar meer duurzame energie te kunnen maken. Bij het storage project vindt onderzoek als ontwikkeling van nieuwe marktproducten en diensten op het gebied van energieopslag plaats. Daarnaast worden master classes en post-master classes georganiseerd over energie opslag. 3
Nieuwe KIC’s vanaf 2014 Eind 2014 gaan twee nieuwe KIC’s van start. Eén op het gebied van healthy living & active ageing en één op het gebied van raw materials. In 2016 volgen wederom twee nieuwe KIC’s, één op het gebied van addedvalue manufacturing en één op het gebied van voedsel. In 2018 zal tot slot nog een KIC starten op het gebied van urban mobility. De procedure voor de nieuwe KIC’s Voor de KIC’s die dit jaar van start gaan komt op 14 februari een ‘call’ uit. In de call geeft de Europese Commissie aan welk probleem moet worden opgelost. Vervolgens kan een consortium zich met een plan inschrijven op de call. Uitgangspunt bij de procedure is dat de calls open en competitief moeten zijn. Ze staan dus voor ieder consortium open. Alleen het beste voorstel wordt uiteindelijk een KIC. Criteria De criteria voor de selectie van de nieuwe KIC’s zijn eind december gepubliceerd en te vinden op de website van het EIT, http://eit.europa.eu/. Er worden punten gegeven voor 9 factoren, die onderverdeeld zijn in drie hoofdcategorieën:
dertig punten zijn te verdienen in de categorie strategie, wat onder meer zit in de strategische benadering van het probleem, het innovatiegehalte van het voorstel en synergiën tussen de partners; vijfendertig punten zijn te verdienen in de categorie operations, waarbij onder meer de governance van de op te richten KIC, de operationele structuur en het business model belangrijke factoren zijn; vijfendertig punten zijn te verdienen in de categorie impact, waarbij onder meer het concurrentievermogen, de communicatiestrategie en de relevantie van de verwachte output meetellen.
Ieder voorstel zal op deze manier worden beoordeeld, waarna het consortium met het beste voorstel een KIC mag starten en financiering ontvangt. Tijdlijn De indicatieve tijdlijn voor de twee nieuwe calls van 2014 is als volgt. December 2013 – Januari 2014: publicatievoorwaarden In december 2013 zijn de selectiecriteria gepubliceerd voor de calls van 2014. In januari 2014 zijn vervolgens de Framework of Guidance, de EIT Financial Rules en de EIT Principles for financing, monitoring and evaluating KIC activities gepubliceerd.
4
Februari 2014: lancering van de calls Op 14 februari 2014 zijn de calls voor de twee nieuwe KIC’s op de thema’s gezondheid en grondstoffen door de commissie gelanceerd. September 2014: sluiting van de calls Op 10 september 2014 is de deadline voor de twee nieuwe KIC’s. Na die datum worden de voorstellen bekeken, waarna in december 2014 de toewijzing van de KIC aan het meest excellente voorstel zal gebeuren. Nieuwe KIC starten of aanhaken bij bestaande KIC Voor partijen die interesse hebben in een van de nieuwe onderwerpen is het belangrijk om verbindingen te leggen met excellente partijen in binnen- en buitenland. De KIC bestaat altijd uit onderzoek, onderwijs (niet enkel universitair, ook hogescholen kunnen meedoen), innovatie en ondernemerschap, dus in alle categorieën moeten partners gevonden worden. Ook is de geografische spreiding van belang; het betreft Europese uitdagingen die Europees (of zelfs wereldwijd) moeten worden aangepakt. Wanneer het netwerk is gevormd, is het zaak een voorstel te schrijven waarbij bovenstaande criteria als leidraad kunnen dienen. RVO Nederland heeft de expertise om te helpen bij alle stappen. Meedoen met los project binnen een KIC Voor individuele bedrijven, onderzoekers, studenten of organisaties die geen groot netwerk hebben, maar wel interesse in een van de (bestaande) onderwerpen, is het mogelijk aan te haken bij een KIC. Daarnaast zetten de KIC’s zelf ook vaak calls uit, wanneer ze bepaalde expertise niet in huis hebben. Dit geeft de mogelijkheid om (op eenmalige basis) mee te doen met een van de projecten van een KIC. Een voorbeeld van eenmalig meedoen met een project binnen een KIC is de call SMEs in Future Networking Solutions – Efficient loT Content (https://www.eitictlabs.eu/about-us/calls-tenders/call-for-smes-in-futurenetworking-solutions/). Met deze call hoopt de EIT ICT Labs KIC een excellente MKB’er te vinden voor het implementeren en evalueren van prototypes voor machine-to-machine-communicatie. De meest geschikte MKB’er zal 60.000 euro ontvangen uit de KIC voor zijn medewerking. Handige links EIT: http://eit.europa.eu/ Climate KIC: http://www.climate-kic.org/ EIT ICT Labs: http://www.eitictlabs.eu/ KIC InnoEnergy: http://www.kic-innoenergy.com/ Calls 2014: http://eit.europa.eu/kics/2014-call-for-kics/2014-call-documents/ RVO: http://www.rvo.nl/ Innovatie-Attaché netwerk: http://www.rvo.nl/ia-netwerk/ 5
