Examen VMBO-BB
2012 gedurende 800 minuten
elektrotechniek CSPE BB
Bij dit examen horen bijlagen, uitwerkbijlagen en een digitaal bestand.
Dit examen bestaat uit 10 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal 141 punten te behalen. Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald kunnen worden.
PB-0631-b-12-1-o
Overzicht opdrachten Onderdeel A
Onderdeel B
Onderdeel C
1 2 3 4
een materiaallijst maken en invoeren in de computer de installatie voor de keuken monteren een minitoets maken een schakeling opbouwen, een meting uitvoeren en de vragen beantwoorden 5 een schema voor een relaisschakeling voltooien 6 een relaisschakeling opbouwen, testen en de vragen beantwoorden 7 een minitoets maken 8 de installatie voor de lopende band monteren 9 terugkijken 10 een minitoets maken
Algemene beoordelingspunten Let bij het uitvoeren van alle opdrachten in dit examen op de volgende punten: Werk zelfstandig, veilig en in de juiste volgorde. Kies het juiste gereedschap en de juiste materialen. Houd je werkplek opgeruimd tijdens je werkzaamheden. Ruim afval op de juiste wijze (milieubewust) op. Op deze punten word je óók beoordeeld.
PB-0631-b-12-1-o
2
lees verder ►►►
Onderdeel A
elektrische installatie voor een keuken
tijdsduur ongeveer 370 minuten Een aantal woningen van woningbouwvereniging Goedhuis wordt gerenoveerd. De keukens worden uitgebreid en opgeknapt. Jij loopt stage bij het elektrotechnisch installatiebedrijf dat de installaties voor de nieuwe keukens gaat aanleggen. De keukens krijgen een verlaagd plafond met drie inbouwspots. Er worden twee wisselcombinaties gemonteerd om de spots op twee plaatsen te schakelen. Voor de aansluiting van het fornuis wordt een perilex-wandcontactdoos gebruikt. Boven het aanrecht wordt een extra wandcontactdoos aangebracht. Je gaat de elektrotechnische installatie voor één van die keukens aanleggen. Jij monteert de volgende onderdelen: 1 groepenkast met: • 1 installatieautomaat (algemeen) • 1 installatieautomaat (fornuisgroep) • 1 aardlekschakelaar 1 aardrail 1 CEE-toestelcontactdoos 2 wisselcombinaties 1 perilex-wandcontactdoos (inbouw) 1 enkelvoudige wandcontactdoos 1 viervoudige wandcontactdoos (verlichting) 1 plafond met drie inbouwspots Overige informatie Het verlaagde plafond krijg je van de examinator. De installatie moet voldoen aan de bepalingen van de huidige NEN 1010. Gegeven bijlage 1 met: de opstellingstekening verlaagd plafond met inbouwspots de installatietekening het stroomkringschema het bedradingsschema
PB-0631-b-12-1-o
3
lees verder ►►►
Bij deze opdracht heb je bijlage 1 en het bestand etbb12_materiaallijst.xls nodig.
Voordat je de installatie voor de keuken gaat monteren, maak je eerst een materiaallijst. In het bestand etbb12_materiaallijst.xls staat al een lijst met materialen. Die materiaallijst is nog niet af. Jij gaat de lijst compleet maken.
9p
1
Voltooi de materiaallijst op uitwerkbijlage 1. Voer de materialen en hoeveelheden in op de computer. Beantwoord daarna drie vragen.
Invullen van de uitwerkbijlage Schrijf in kolom 1 de juiste nummers of de juiste codes van de materialen. Schrijf in kolom 2 de juiste omschrijving van de materialen. Schrijf in kolom 3 de juiste lengten of juiste aantallen. • Bij het berekenen van de lengte van buis ga je uit van de hart-op-hart-afstand van de onderdelen. • Rond de lengte van buis af naar boven, op één decimaal nauwkeurig. Gegevens invoeren op de computer De examinator vertelt je waar je het bestand kunt vinden. Open het bestand etbb12_materiaalijst.xls. Dit is een spreadsheet waarin een deel van de materiaallijst al is ingevuld. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: etbb12_materiaallijst [jouw eigen naam].xls. Vul je naam en kandidaatnummer in.
Voer de materialen die op uitwerkbijlage 1 staan in op de computer. Kies hiervoor eerst de juiste productgroep en daarna het juiste materiaal. Typ in de kolom ‘aantal’ de juiste hoeveelheden van elk materiaal. De spreadsheet berekent de kosten van de materialen, de opslag, de montage-uren en de btw. Maak een afdruk van etbb12_materiaallijst [jouw eigen naam].xls
Vragen over de spreadsheet Beantwoord de volgende vragen op uitwerkbijlage 1. Hoeveel montage-uren zijn nodig voor de montage? Wat zijn de kosten voor deze montage-uren? Wat zijn de totale kosten, inclusief btw? Lever uitwerkbijlage 1 en de afdruk in bij de examinator.
PB-0631-b-12-1-o
4
lees verder ►►►
Bij deze opdracht heb je bijlage 1 nodig. De examinator geeft je bijlage 2 met de volledige materiaallijst. Controleer de materialen voordat je met de montage begint. 42p
2
Monteer de installatie zoals aangegeven in de tekeningen in bijlage 1. Als je klaar bent met de montage, vraag je de examinator toestemming om het verlaagde plafond te bevestigen en de spots aan te sluiten. Daarna vraag je de examinator de installatie in te schakelen en de werking te controleren.
12p
3
Als de installatie niet werkt, mag je één keer proberen de fout op te sporen en te herstellen. Je kunt dan nog een deel van de punten halen. Vraag de examinator opnieuw de installatie in te schakelen en de werking te controleren.
Maak de minitoets bij opdracht 3.
PB-0631-b-12-1-o
5
lees verder ►►►
Onderdeel B
meten en testen
tijdsduur ongeveer 90 minuten Je gaat een meting aan een relais uitvoeren en je beantwoordt daarover vragen. Doel Elektrische eigenschappen van een relais bepalen. materiaallijst aantal omschrijving 1 regelbare voeding 0 … 24 V == 2 digitale universeelmeter (1,5 A) 1 digitale universeelmeter (30 V) 1 paneel met een relais 24 V DC, 1 x maak 1 paneel met lamp 24 V - 25 W 1 set meetsnoeren
Schema voor het opbouwen van de schakeling
PB-0631-b-12-1-o
6
lees verder ►►►
6p
4
Bouw de schakeling op volgens het schema. Voer de meting uit: Meet de stroom door het relais. Meet de spanning over het relais. Meet de stroom door de lamp. Noteer de gemeten waarden in de tabel op uitwerkbijlage 2. Beantwoord de vragen over de meting. Opbouw schakeling Als je de schakeling hebt opgebouwd, vraag je de examinator de schakeling te controleren. Als de schakeling goed is, schakelt de examinator de voeding in. Als de schakeling niet goed is, zal de examinator je helpen. Je kunt dan nog een deel van de punten halen. Werkwijze meting Regel de voedingsspanning vanaf 0 V omhoog tot het relais aanspreekt. Noteer de gemeten waarden in rij 1 van de tabel. Regel daarna de voedingsspanning verder omhoog tot 24 V. Noteer de gemeten waarden in rij 2 van de tabel. Regel daarna de voedingsspanning omlaag tot het relais afvalt. Noteer de gemeten waarden in rij 3. Regel tot slot de voedingsspanning verder omlaag tot 0 V. Schakel de voeding uit. Vragen over de meting Beantwoord de volgende vragen op uitwerkbijlage 2. Gebruik daarbij de gegevens in de tabel. Hoe groot is de opkomspanning? Hoe groot is de afvalstroom? Is de aanspreekstroom kleiner of groter dan de afvalstroom? Bereken de weerstand van de relaisspoel. Gebruik daarbij de formule: U = I x R. Er gaat stroom door de spoel en door het contact van het relais. Welke stroom is het kleinst?
PB-0631-b-12-1-o
7
lees verder ►►►
Je gaat een relaisschakeling testen en je beantwoordt daarover vragen. Doel Een relaisschakeling opbouwen, testen en de werking onderzoeken. materiaallijst aantal omschrijving 1 voeding 24 V == 2 paneel met drukknop, maakcontact 2 paneel met drukknop, verbreekcontact 1 paneel met een relais 24 V DC, 2 x maak 1 paneel met signaallampje 24 V (groen) 1 set meetsnoeren 2p
5
Op uitwerkbijlage 2 staat het schema voor de relaisschakeling. Vul de ontbrekende coderingen van dit schema in. Lever uitwerkbijlage 2 in bij de examinator.
De examinator reikt voor de volgende opdracht bijlage 3 uit. 6p
6
Bouw de relaisschakeling op volgens het schema op bijlage 3. Test de schakeling. Beantwoord de vragen over de relaisschakeling. Opbouw relaisschakeling Als je de relaisschakeling hebt opgebouwd, vraag je de examinator de schakeling te controleren. Als de schakeling goed is, schakelt de examinator de voeding in. Als de schakeling niet goed is, zal de examinator je helpen en daarna de voeding inschakelen. Je kunt dan nog een deel van de punten halen. Werkwijze testen Test de schakeling door de drukknoppen te bedienen in de volgorde van de tabel op uitwerkbijlage 3. Voltooi de tabel op uitwerkbijlage 3. Schakel de voeding uit. Vragen over de relaisschakeling Beantwoord de volgende vragen op uitwerkbijlage 3. Gebruik daarbij de gegevens in de tabel. Wat gebeurt er als je drukknop S2 voor de eerste keer indrukt? Wat gebeurt er als je daarna drukknop S4 indrukt? Wat gebeurt er als je de drukknoppen S1 en S4 gelijktijdig indrukt? Hoe staat het eerste contact van K1 geschakeld met drukknop S2? Lever uitwerkbijlage 3 in bij de examinator.
12p
7
Maak de minitoets bij opdracht 7.
PB-0631-b-12-1-o
8
lees verder ►►►
Onderdeel C
elektrische installatie voor een lopende band
tijdsduur ongeveer 340 minuten Bij kwekerij Nolina worden potrozen gekweekt. In de kas van de kwekerij wordt een lopende band gebruikt om de potrozen te verplaatsen. Die lopende band kan maar op één plaats bediend worden.
De kwekerij wil de besturing van de lopende band aanpassen. De lopende band moet zowel aan het begin als aan het eind in- en uitgeschakeld kunnen worden. Tijdens je stage bij het installatiebedrijf ga je de elektrische installatie voor het bedienen van de lopende band aanpassen. Je monteert de volgende onderdelen: 1 relaiskast, met: • 1 klemmenstrook • 1 magneetschakelaar • 1 motorbeveiligingsschakelaar De relaiskast is gedeeltelijk bedraad (hoofdstroom). 2 drukknopkasten met in- en uitdrukker 1 CEE-toestelcontactdoos 1 CEE-wandcontactdoos 1 vergrendelbare werkschakelaar Overige informatie De installatie moet voldoen aan de bepalingen van de huidige NEN 1010.
PB-0631-b-12-1-o
9
lees verder ►►►
Gegeven de materiaallijst bijlage 4 met: de installatietekening het stroomkringschema het bedradingsschema stuurstroom bijlage 5 met: het bedradingsschema hoofdstroom en stuurstroom Werking Als de voedingsspanning is ingeschakeld, werkt de lopende band als volgt: met drukknop S2 of S4 wordt de band gestart, met drukknop S1 of S3 wordt de band stopgezet. Bij onderhoudswerkzaamheden aan de lopende band moet werkschakelaar S5 in de UIT-stand vergrendeld worden.
materiaallijst lengte/ omschrijving aantal 1,4 m XMvK 4 x 2,5 mm2 1,1 m XMvK 5 x 2,5 mm2 1m FLEX-YY 4 x 0,75 mm2 1,6 m FLEX-YY 5 x 0,75 mm2 1,2 m montagesnoer 1 mm2 (H05V-K) rood 1,4 m slagvaste buis 16 mm 1 CEE-toestelcontactdoos 3p + N + PE 16 A - 6h 1 CEE-wandcontactdoos 3p + PE 16 A - 6h 1 werkschakelaar vergrendelbaar 3p 16 A 2 drukknopkast, 1 x maak- en 1 x verbreekcontact 1 relaiskast, samengesteld en gedeeltelijk bedraad (hoofdstroom) diverse bevestigingsmaterialen diverse bundelbandjes diverse (twin)adereindhulzen
PB-0631-b-12-1-o
10
lees verder ►►►
Voor deze opdracht heb je de bijlagen 4 en 5 nodig. Controleer de materialen voordat je met de montage begint. 37p
8
Monteer de installatie zoals aangegeven in de tekeningen in de bijlagen 4 en 5. Werkwijze bedraden relaiskast RK1 Gebruik steeklijst 1 op uitwerkbijlage 4. Bedraad eerst het stuurstroomgedeelte in relaiskast RK1. Controleer hierna de bedrading en als die juist is, zet je een vinkje in de laatste kolom van steeklijst 1. Herstel de bedrading als één of meer verbindingen niet goed zijn. Controleer daarna de bedrading opnieuw. Werkwijze monteren Monteer de installatie. Gebruik steeklijst 2 op uitwerkbijlage 4 en controleer de bedrading. Als de bedrading juist is, zet je een vinkje in de laatste kolom van steeklijst 2. Herstel de bedrading als één of meer verbindingen niet goed zijn. Controleer daarna de bedrading opnieuw. Als je denkt dat de installatie werkt, vraag dan de examinator de installatie in te schakelen en de werking te controleren.
Als de installatie niet werkt, mag je één keer proberen de fout op te sporen en te herstellen. Je kunt dan nog een deel van de punten halen. Vraag de examinator opnieuw de installatie in te schakelen en de werking te controleren.
Lever uitwerkbijlage 4 in bij de examinator. 3p
9
De installatie voor de lopende band is af. Je gaat nu terugkijken op je werkzaamheden van opdracht 8. In het schema op uitwerkbijlage 5 staan vier beoordelingspunten voor het monteren van de installatie. Beoordeel jezelf. Gebruik daarbij één van de volgende cijfers: 2 goed 1 gedeeltelijk goed 0 niet goed Geef een toelichting bij elk cijfer. Lever uitwerkbijlage 5 in bij de examinator.
12p
10
Maak de minitoets bij opdracht 10.
PB-0631-b-12-1-o
11
lees verdereinde ►►►
